17B34-Organisatie van de arbeidsplaatsen

Multidisciplinaire basis module. Preventieadviseur 2.

17B34-Organisatie van de arbeidsplaatsen. ing. Marc Feys Preventieadviseur niveau 1 PROVIKMO vzw Externe Dienst voor Preventie en Bescherming.

ing. Marc Feys

Preventieadviseur niveau 2 - 17B34 Organisatie arbeidsplaatsen.

1

Structuur van de wetgeving - hiërarchie. 1. De grondwet: garandeert bepaalde vrijheden; 2. De gewone wetten: staan onder de grondwet en worden gestemd / goedgekeurd door de kamer volksvertegenwoordigers; 3. De Koninklijke Besluiten (KB’s): zijn uitvoeringsbesluiten van een wet, zijn een meer gedetailleerde omschrijving, deze KB’s worden door de Koning ondertekend; 4. De ministeriële Besluiten (MB’s): staan helemaal onderaan. Het zijn uitvoeringsbesluiten van KB’s of wetten. De MB’s zijn ondertekend door de bevoegde minister.

Die KB’s en MB’s bepalen de voorwaarden, de verantwoordelijkheden en de organisatie van veiligheid en gezondheid om het verrichten van arbeid “binnen” de onderneming. De wetgeving is gebundeld in ARAB - Codex. Historiek: 1. De veiligheidswet (1952) - ARAB : verzameling wetten in het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming. 2. Welzijn op het werk (1996) - Codex : alle “oude bepalingen” >>> Codex. Het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.

ing. Marc Feys


2

1

Regelgeving, de stroming van ontwerp naar wet. Opmaken van ontwerp wetteksten/ bespreking: parlement

1952 KB MB

De wetgeving verschijnt in het staatsblad

1830

Codex 2010 ing. Marc Feys

A.R.A.B. Europese UNIE (B, F, Nl, P, ..

KB MB

Europese Richtlijnen


EC

3

INLEIDING. 1. VEILIGHEID. 1.1. Bescherming tegen aanraking met werktuigen en werktuigdelen. 1.2. Beveiliging tegen wegslingerende brokken e.d. 1.3. Beveiliging tegen het vallen. 1.4. Behandelen, vervoer en opslag van voorwerpen. 1.5. Voorzorgen tegen en bij brand. 1.6. Werkzaamheden in plaatsen waar gevaarlijke gassen kunnen voorkomen. 1.7. Voorzorgen gedurende de rustpauzes. 1.8. Vervoer van de werknemers. 1.9. Afzonderlijk tewerk gestelde werknemers. 1.10.Veiligheidssignalisatie. 1.11. Veilige elektrische installaties. 1.12. Andere specifieke arbeidsplaatsen. 2. HYGIËNE. 2.1. Arbeidsklimaat. 2.2 Sanitaire voorzieningen. BESLUIT. ing. Marc Feys


4

2

Inleiding.

De veiligheid op de arbeidsplaatsen wordt in grote mate gereglementeerd door titel II van het ARAB, namelijk: Hoofdstuk I : veiligheid van de arbeid (art 29 tot 54 quinquies) Hoofdstuk II : hygiëne op de arbeidsplaatsen (art 55 tot 103 bis 3) KB 19 juni 1993 – BS 8 juli 1993: minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaatsen.

EN

ing. Marc Feys


5

Inleiding. Voorschriften betreffende de arbeidsplaatsen in de CODEX over het welzijn op het werk: Titel III – Arbeidsplaatsen. Veiligheids- en gezondheidssignalering. Bescherming tegen tabaksrook. Elektrische installaties. Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen. Ruimten met risico's voor werknemers door een explosieve atmosfeer. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. Werkzaamheden in een hyperbare omgeving. Titel VI – Arbeidsmiddelen. Het KB AM is niet alleen van toepassing op de bedienaar van de machine, maar ook op de “blootgesteld werknemer”, gedefinieerd als iemand die zich in de gevaarlijke zone bevindt (vb. een toevallige voorbijganger).

ing. Marc Feys


6

3

Veiligheid. 1.1. BESCHERMING TEGEN AANRAKING MET WERKTUIGEN EN WERKTUIGDELEN. 1.1.1.

Beveiliging tegen uitspringende en bewegende stukken (KB AM. Alg.Art 7). Beschermen tegen uitstekende delen van machines en meubilair. Gevaar voor bewegende delen.

1.1.2. Beveiliging tegen behandeld materiaal of machinewerktuigen. Bewerkte materialen of werktuigen gevaar voor voorbijganger. 1.1.3.

Doorgangen, drempels en obstakels. Doorgangen voldoende breed. Gevaarlijke drempels en obstakels : geel/zwart of rood/wit band. Sluitende kledij in nabijheid van machines of bewegende drijfwerken.

ing. Marc Feys


7

KNELPUNTEN.

ing. Marc Feys


8

4

KNELPUNTEN.

ing. Marc Feys


9

KNELPUNTEN.

ing. Marc Feys


10

5

KNELPUNTEN.

ing. Marc Feys


11

KNELPUNTEN.

ing. Marc Feys


12

6

KNELPUNTEN.

Een universeel beschuttingstoestel met afzuigmogelijkheid.

ing. Marc Feys


13

KNELPUNTEN.

Een glijdend onderdeel dat langs een vast onderdeel beweegt. ing. Marc Feys


14

7

KNELPUNTEN.

Een beveiligingsinrichting met armbanden (zie figuur) is een Amerikaans systeem waarbij de polsen van de bedienaar aan een toestel bevestigd worden. Dit toestel trekt de handen uit de gevaarzone wanneer de stempel neerkomt. Aangepast aan de huidige stand van de techniek ?

ing. Marc Feys


15

KNELPUNTEN.

Het is de bedoeling de werknemers te beschermen tegen uitstekende delen van machines en meubilair (KB AM. Art 7. bijlage I: 3.8 en bijlage II)

ing. Marc Feys


16

8

Veiligheid. 1.2. BEVEILIGING TEGEN WEGSLINGERENDE BROKKEN EN DERGELIJKE. 1.2.1.

Snellopende onderdelen (KB AM) Toerental bij slijpmachines (cfr pneumatische aandrijving); Afschermen van de steen of schijf.

1.2.2.

Wegschietende brokken of lasstralen (KB AM). >> bijlage slides 20 & 21 Bescherming tegen wegvliegende brokken dmv schermen of roosters; Lasstralen : anti-actinische schermen.

1.2.3.

Stof en Gassen (KB AM). Afzuiging aan de bron (houtbewerkingsmachines); Laswerkzaamheden : ontstaan van schadelijke gassen bij de bewerking;

ing. Marc Feys


17


Het breken van transparante wanden (art. 40 bis). Wanden moeten duidelijk aangegeven zijn; Bij breken opleveren gevaar, dan beveiliging; Zijn op ooghoogte merken; De klapdeuren moeten transparant deel bevatten.

1.2.5.

Openen van hoge ramen en ventilatievoorzieningen (art.40 bis). Hoge ramen : op veilige wijze te openen en vastgezet. Open ramen en ventilatievoorzieningen mogen geen gevaar inhouden.

1.2.6.

Schuifdeuren en poorten die naar boven open gaan (art.40 bis). Schuifdeuren mogen niet uit de rail kunnen loskomen; Deuren en poorten, naar boven te openen : val beveiligingssysteem.

ing. Marc Feys


18

9


Wegspattende schadelijke, bijtende of vallende stoffen. Indien niet kan ingegrepen worden bij de basis : dan PBM’s

1.2.8.

Ioniserende stralingen. Een uitbatingsvergunning (milieuvergunning) noodzakelijk. Algemene beschermingsmaatregelen tegen blootstelling aan straling; Fysische en medische controle is noodzakelijk; Beveiliging door afstand, pantsering, schermen;.. Gevaren aanduiden (grondplan, signalisatie); Periodieke controles uit te voeren door EDTC.

1.2.9.

Laserstralen. Veiligheidsschermen – PBM’s – veiligheidssignalering.

ing. Marc Feys


19

Gevaren bij slijpwerk.(1)

ing. Marc Feys


20

10

Gevaren bij slijpwerk (2)

ing. Marc Feys


21

Veiligheid. 1.3. BEVEILIGING TEGEN HET VALLEN. 1.3.1.

Putten, openingen en vergaarbakken (art 42). Bedekken of omringen met een leuning van 1 m hoogte. Openingen in de muren beveiligen.

1.3.2.

Trappen, bruggetjes, gaanderijen en platformen (art 43) - Leuning 0.75 m hoogte (welke kant?); - Trappen meer dan 1.5 m breed : leuning aan beide zijden. - Verplaatsbare trappen, hoog genoeg en vastmaken; - Platform : werknemers beschermen door plaatsen van leuning 1 m hoogte.

ing. Marc Feys


22

11

Veiligheid. 1.3. BEVEILIGING TEGEN HET VALLEN. 1.3.3.

Tijdelijke werken op hoogte

(Afdeling IV van hoofdstuk II uit titel VI van de Codex – KB 31.08.2005).

Risico-beoordeling en preventiemaatregelen. De werkgever treft materiële en organisatorische maatregelen om tijdelijk werk op hoogte veilig te laten verlopen, daarbij gelden volgen principes: – ergonomische omstandigheden; – afmeting en kwaliteit materiaal; – beveiligingen, voorrang voor collectieve; – mogelijkheid van ontruiming bij gevaar; – vervangende voorzieningen wanneer beveiligingsmiddel tijdelijk verwijderd moet worden; – enkel werk op hoogte indien weersomstandigheden veilig werken toelaten.

ing. Marc Feys


23

Veiligheid.

Gebruik van ladders, trapladders en platformladders: •

• •

ing. Marc Feys

Enkel toegelaten indien veiliger middelen niet verantwoord zijn omwille van korte gebruiksduur, gering risico van de taak, vaste kenmerken van de werkpost Veilig gebruik (stabiliteit, sporten horizontaal, vastmaken lange ladders uitsteken boven toegangsniveau) Beperkt voor dragen van lichte lasten, mits veilig houvast


24

12

Veiligheid. Eenvoudige risicoanalyse voor het gebruik van de ladder.

gebruik van ladder

ing. Marc Feys


25

Veiligheid. Het gebruik van steigers (1) •

•

• • • •

ing. Marc Feys

De werkgever duidt een, daarvoor opgeleide, “bevoegde persoon” aan die waakt over toepassing van de veiligheidsmaatregelen (maximum belasting, weersomstandigheden, periodiek nazicht). De werkgever moet voor elke steiger beschikken over gebruiksaanwijzing met montage- en demontageschema van de fabrikant, nota met sterkte- en stabiliteitsberekening, instructienota betreffende gebruik steiger. Kwaliteitseisen i.v.m. materialen en, verankering, stabiliteit. Veilige toegangswegen. Risico van beweging van rolsteigers vermijden. Signaleren indien stelling niet gebruiksklaar is.


26

13

Veiligheid. Het gebruik van steigers (2) •

De bevoegde persoon moet tijdens gebruik regelmatig controleren of steiger aan eisen blijft beantwoorden. Enkel werknemers die voldoende kennis en vaardigheden hebben mogen op een steiger werken, daarvoor moeten zij een opleiding ontvangen. De opleiding van de werknemer die op een steiger werkt moet betrekking hebben op:

• • – – –

•

Voorkoming van risico’s voor val van personen en voorwerpen Veiligheidsmaatregelen bij veranderende weersomstandigheden Voorwaarden voor de toelaatbare belasting van een steiger.

De opleiding van de werknemer die meewerkt aan de montage, de demontage of de ombouw van steigers heeft betrekking op: – – – –

ing. Marc Feys

Begrijpen van montage, demontage, ombouwschema Veilig monteren, demonteren en ombouwen Inhoud opleiding werknemers die op steiger werkt (zie hoger) Bijzondere risico’s.


27

Veiligheid.

Gebruik van toegangs- en positioneringstechnieken met touwen. •

• • • •

ing. Marc Feys

Gebruik van deze technieken voor werken op hoogte die systematisch of herhaaldelijk gebeuren is verboden, tenzij uit risicoanalyse blijkt dat dit de veiligste of enige methode is. Principes, methodes en te respecteren technieken worden in het KB gepreciseerd. Verboden voor afgezonderd tewerkgestelde werknemer. Werken gebeuren onder toezicht van een bevoegd persoon De werknemers ontvangen een specifieke aangepaste opleiding.


28

14

Trap of ladder ?

Vaste ladder: 75° - 50° Trap: 50° - 20° Hellend vlak: < 20°

ing. Marc Feys


29

Traptrede. De trap. •

• • • • •

Het is een hulpmiddel om een Streefwaarden voor de optrede en de aantrede van een trap. niveauverschil te overbruggen, stijgingshoek ligt tussen de 20° en de 50°. - de optreden moet tussen de 14 en 20 cm zijn; - de aantrede is tussen 26 en 32 cm (plaats van de voeten); - de stijgingshoek mag variëren tussen 30° en 35°; - de trapneus is bekleed met een anti slip strip; - de trap is voorzien van een stevig leuning met een minimum hoogte van 75 cm aan de zijde waar valgevaar bestaat.

ing. Marc Feys


30

15

Ladder

Bijlage

Methode om de juiste hoek van een ladder te bepalen. ing. Marc Feys

code van de goede praktijk


31

Ladder

Het plaatsen van een ladder. Rechtzetten: 1 2 3 4 Wegnemen:

4321 code van de goede praktijk

ing. Marc Feys


32

16

Ladder

Ladderschoenen.

Stabilisatiebalk verhoogt de zijdelingse stabiliteit.

ing. Marc Feys

Verstevigen van de stabiliteit : groter oppervlak en een pin onderaan de ladderboom !!!


33

Ladder

Methodiek voor het beklimmen van de ladder.

ing. Marc Feys


34

17

De ladder: de constructie en het nazicht, de voornaamste aandachtspunten De opschriften zijn onuitwisbaar en duurzaam aangegeven De ladder is tegen corrosie beschermd. Houten ladders zijn niet geschilderd. Enkel de metalen hulpstukken mogen behandeld worden corrosie. De houten delen vertonen geen aantasting door insecten of rot. De ladderschoenen zijn zonder gebreken en stevig bevestigd. De ladderstijlen (-bomen) zijn zonder gebreken (breuken, langsspleten, geplooid, beschadigd…). De stijlen liggen in een plat vlak De sporten zijn niet bevuild en verkeren in goede staat Er ontbreken geen sporten. De sporten zijn op een gelijke afstand van elkaar geplaatst. De sporten zijn voorzien van een antislip. De sporten zijn stevig bevestigd in de ladderbomen. De scharnieren en de beugels zijn in goede staat. De stabilisatiebalk vertoond geen gebreken. De spreidstandbeveiliging is in goede staat en stevig bevestigd. De algemene toestand van de ladder is aannemelijk voor het verder gebruik De ladder wordt steeds opgeborgen na ieder gebruik : verticaal vlak plaatsen en indien horizontaal dan op 3 steunpunten. ing. Marc Feys


35

Veiligheid. 1.3.

BEVEILIGING TEGEN HET VALLEN.

1.3.4.

Zones met valgevaar of vallende voorwerpen. (art. 41 ter). Aanduiden van de zones; Zones niet betreden zonder toestemming; De werknemers in de zones moeten beschermd worden

1.3.5.

Vloeren (art. 41 quater). Vrij zijn van hobbels, putten of gevaarlijke hellingen; Vast, stabiel en slipvrij zijn.

1.3.6.

Ramen (art. 41 quinquies). Ramen en bovenlichtvoorzieningen : schoonmaak zonder gevaar.

1.3.7.

Wegen voor voetgangers en voertuigen (art 44 quater) (01.01.93). Veiligheid voetgangers en voertuigen verzekerd; Breedte aangepast aan het aantal voetgangers en soort en aantal voertuigen; Veilige afstand tussen voetgangers en voertuigen; Wegen voor voertuigen op voldoende afstand van trappen, deuren, doorgangen.

ing. Marc Feys


36

18

Veiligheid. Wand en vloeropening. De openingen die voor de arbeiders een gevaar bieden moeten behoorlijk bedekt en met stevig opgestelde leuningen, van minstens een meter hoog, omschut worden (ARAB art 42) Deuren, vensters en andere in de muren aangebrachte openingen, waarvan de drempel op minder dan 70 cm boven de vloer langs binnen van het lokaal en op meer dan 1,5 m van de grond langs buiten is gelegen. Deze bepalingen zijn niet van toepassing op de openingen in de muren van de gebouwen dienend voor de land-, tuin- en bosbouwondernemingen. Hier zijn de openingen in de muren aan beide zijden voorzien van handvatten of van elk ander toestel dat toelaat er zich aan vast te houden. ing. Marc Feys


37

Veiligheid. 1.3.

BEVEILIGING TEGEN HET VALLEN.

1.3.8.

Roltrappen en rolpaden (art 44 quiquies). Moeten veilig functioneren; Uitgerust zijn met de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen; Moeten van herkenbare noodstopvoorzieningen zijn voorzien.

1.3.9.

Laadplatforms (art 44 sexies). Afgestemd op de te vervoeren lading; Ten minste een uitgang; Bij een te grote lengte : beide uiteinden een uitgang; De werknemers beveiligen tegen vallen.

1.3.10. Deuren naast poorten (art 44 septies) ( 01.01.93). Veilige doorgang voor de voetgangers; Zichtbaar gemarkeerd en steeds vrij blijven.

ing. Marc Feys


38

19

Gladde vloer

ing. Marc Feys


39

Gevaren door vloeropeningen.

ing. Marc Feys


40

20

Gevaren door wanorde

ing. Marc Feys


41

Doorgangen vrijhouden.

ing. Marc Feys


42

21

Doorgangen vrijhouden.

ing. Marc Feys


43

Veiligheid. 1.4.

BEHANDELING, VERVOER en OPSLAG VAN VOORWERPEN. (ook in open lucht).

1.4.1.

Stabiliteit. Behandelen en vervoeren met aangepaste hulpmiddelen; Instorten voorkomen bij opeen gestapelde waren; Gebouwen moeten voldoende stevig zijn.

1.4.2.

Vervoer. Vervoersmiddelen aangepast en goed onderhouden. Heftruckbestuurder beveiligen tegen vallende voorwerpen; Verbod onder een last te begeven; Ongevallen vermijden op vervoerswegen; voertuigen voorzien van degelijke remmen of klemmen met handvaten; Algemene veiligheid om en rond treinen; Veilig vervoer van personeel.

ing. Marc Feys


44

22

Veiligheid. 1.4. BEHANDELING, VERVOER en OPSLAG VAN VOORWERPEN. (ook in open lucht).

1.4.3.

Arbeidsplaatsen in open lucht. Veiligheid voor voetgangers en voertuigen (art 51 ter 1); Voorschriften van art 44 quater, quinquies en sexies van toepassing; Bij duisternis voldoende licht (art.51 ter 3). Bescherming tegen geluiden, weersomstandigheden, vallende voorwerpen, … (art 51 ter 4)

ing. Marc Feys


Kar met rekken. ing. Marc Feys

45

Kar met sterwielen.


46

23

Kar om trappen op te rijden

ing. Marc Feys


47

Kar met schoonmaakmiddelen. ing. Marc Feys


48

24

Kar voor het opnemen en verplaatsen van vaten.

ing. Marc Feys


49

Kar voor verplaatsen van rioolbuizen.

ing. Marc Feys


50

25

Palletkar voor horizontaal en verticaal transport.

ing. Marc Feys


51

Palletkar voor horizontale verplaatsing.

ing. Marc Feys


52

26

Een platte kar met en zonder asverbinding.

ing. Marc Feys


53

Onderdelen van de vorkheftruck.

FOPS RIEM

ROPS

ing. Marc Feys


54

27

Beveiligingen op een vorkheftruck FOPS

ROPS ing. Marc Feys


55

Scherm voor slijpmachine

De spaanhaak

ing. Marc Feys


56

28

Veiligheid. 1.5. • • • • • • •

VOORZORGEN BIJ BRAND.

Deuren die naar buiten leiden: op elk ogenblik kunnen geopend worden (art 52.4.1.). Private wegen die naar de buitendeuren leiden: moeten vrij blijven. (art 52.4.2.). Lokalen in kelders of bovenverdiepingen bediend door een trap (art 52.5.2.). Breedte van de uitgang aangepast aan het aantal personen die ze moeten gebruiken (art 52.5.4.). Twee onafhankelijke uitgangen vanaf 100 personen (art 52.5.5.) en twee afzonderlijke trappen (art 52.5.6.). Drie uitgangen vanaf 500 personen (art 52.5.7.) en drie trappen (art 52.5.8.). Plaats van en de weg naar de (nood) uitgangen (art 52.5.11.).

ing. Marc Feys


57

Veiligheid.

1.5.

VOORZORGEN BIJ BRAND.

• Uitgangsdeuren lokalen eerste groep: draaien in richting van of in beide richtingen, nooduitgangen in richting van die uitgang (art 52.5.12.). • Deuren nooduitgangen : in nood direct te openen (art 52.5.12.). • Schuifdeuren en draaideuren zijn geen nooduitgangen (art 52.5.12.). • Jaarlijkse ontruimingsoefening (art 52.10.06.).

ing. Marc Feys


58

29

Veiligheid. 1.6. WERKZAAMHEDEN IN PLAATSEN WAAR GEVAARLIJKE GASSEN KUNNEN VOORKOMEN. 1.6.1.

Bescherming tegen intoxicatie of verstikking (art 53.§ 1a.). Plaatsen goed ventileren; Dragen van ademhalingstoestellen; Nodige metingen uitvoeren en krachtig ventileren.

1.6.2.

Bescherming tegen brand en ontploffing (art 53.§ 1b.). Luchtkwaliteit meten op een veilige manier. Nuttige maatregelen te nemen bij gevaarmeting.

1.6.3.

ing. Marc Feys

Toezicht en eventuele redding van werknemers (art 53.§ 1e.). WN voortdurend onder toezicht en geregeld worden afgelost; Functioneren van de ventilatoren wordt nagezien door personen; WN dragen reddingsgordel met schouderbanden, veiligheidskoord naar buiten; Geen visueel contact : dan stemgeluid of ander middel; Reddingsmiddelen worden ter beschikking gehouden. Preventieadviseur niveau 2 - 17B34 Organisatie arbeidsplaatsen.

59

Veiligheid. 1.7. VOORZORGEN GEDURENDE DE RUSTPAUSES (art 54). Niet op ongezonde of gevaarlijke plaatsen. 1.8. VERVOER VAN WERKNEMERS. (KB mobiele arbeidsmiddelen – CODEX Titel VI Hfst II afd II)

Art 8 : meevoeren van één of meer werknemers : risico tijdens verplaatsing wordt beperkt Art 11 : omkantelen of omvallen van arbeidsmiddel worden beperkt. Art 13.: Voorwaarden voor mobiel arbeidsmiddel met eigen aandrijving waarbij de verplaatsing risico’s voor de werknemers kan opleveren. Art 14 : Opleiding / verkeersregels / gevaren voetgangers / verbod meerijden / luchtkwaliteit verbrandingsmotoren.

1.9. AFZONDERLIJK TEWERKGESTELDE WERKNEMERS (art 54 ter). Alarmmiddelen; Gevaarlijk werk: tweede persoon noodzakelijk.

ing. Marc Feys


60

30

Veiligheid. 1.10. VEILIGHEIDSSIGNALERING OP DE ARBEIDSPLAATSEN (KB VGS).

1.10.1. Hoofdgroepen. Zie verder

1.10.2.

Andere signalen. Noodstopinrichting (rood op gele achtergrond). Gevaarlijke obstakels aanduiden

1.10.3.

Praktische opmerkingen. Blustoestellen; Nooduitgangen; Gebruik uitgang of richting naar uitgang.

ing. Marc Feys


61

Veiligheid. 1.10. VEILIGHEIDSSIGNALERING OP DE ARBEIDSPLAATSEN (KB V&GS). 1.10.3. Praktische opmerkingen. Bustoestellen: » Aanduiden op een grote afstand: pijl in de juiste zin;

Nooduitgangen: enkel te gebruiken in geval van nood; Gebruik uitgang of richting naar uitgang: uitgang voldoet niet aan de eisen

ing. Marc Feys


62

31

Enkele verbodtekens (rood, zwart en wit).

Verboden te roken

Verboden met water te blussen

ing. Marc Feys

Adembescherming is verplicht.

1.10.1.

Vuur, open vlam en roken verboden

Niet aanraken

Geen doorgang voor onbevoegden

Niet eten of drinken

Verboden voor voetgangers

Verboden voor transportvoertuigen


Gelaatsbescherming verplicht.

63

Veiligheidshandschoenen verplicht.

1.10.1.

Veiligheidspak verplicht.

Oogbescherming verplicht.

Veiligheidsschoenen verplicht.

Gehoorbescherming verplicht.

Individueel veiligheidsharnas verplicht.

Veiligheidshelm verplicht.

ing. Marc Feys

Enkele gebodstekens (blauw en wit).


64

32

Enkele waarschuwingstekens (geel en zwart).

Ontvlambare stoffen of hoge temperatuur

Biologisch gevaar

ing. Marc Feys

1.10.1.

Explosieve stoffen

Giftige stoffen

Bijtende stoffen

Gevaar voor elektrische spanning

Gevaar voor uitglijden

Hangende lasten


65

1.10.1.

Brandslang

Telefoon voor brandbestrijding

Pijl met te volgen richting, naar rechts ing. Marc Feys

Ladder

Pijl met te volgen richting, naar beneden

Pijl met te volgen richting, naar boven.

Blusapparaat

Pijl met te volgen richting, naar links

Brandbestrijdingsmateriaal (rood en wit).

Brandblusapparaat met water.


66

33

Veiligheid. 1.11. VEILIGE ELEKTRISCHE INSTALLATIE OP DE ARBEIDSPLAATSEN. ARAB TITEL III Hfst I afdeling 1 en het AREI.

Elektrische installatie : risico’s voor brand en elektrisering / elektrocutie zijn uitgesloten – geldig verslag EDTC (=blanco verslag : geen inbreuken op de wetgeving!); Bemerkingen : • Geaarde toestellen in geaarde stopcontacten; • Geen genaakbare delen onder spanning: – open verdeelborden. – Losgekomen elementen.

• •

Jaarlijks nazicht van materieel voor brandbestrijding / elektrische installatie (ARAB art 52.11); Regelmatig nazicht van de verbruikstoestellen.

ing. Marc Feys


67

Veiligheid. 1.11. VEILIGE ELEKTRISCHE INSTALLATIE OP DE ARBEIDSPLAATSEN.

ARAB TITEL III Hfst I afdeling 1 en het AREI. Het Koninklijk besluit van 2 juni 2008 betreffende

de minimale voorschriften inzake veiligheid van bepaalde oude elektrische installaties op arbeidsplaatsen (B.S. 19.6.2008)

De werkgever spoort ten minste de volgende risico’s op en evalueert ze, nl: 1° 2° 3° 4° 5° 6°

voor elektrische schokken door rechtstreekse aanraking; voor elektrische schokken door onrechtstreekse aanraking; te wijten aan ontladingen en lichtbogen; te wijten aan potentiaalspreiding; te wijten aan ophoping van energie, zoals in condensatoren; te wijten aan overspanningen ten gevolge van inzonderheid, fouten die kunnen ontstaan tussen actieve delen op kringen op verschillende spanning, van het schakelen en van atmosferische ontladingen; 7° voor oververhitting, brandwonden, brand en ontploffing, veroorzaakt door de elektrische uitrusting; 8° te wijten aan overstromen; 9° te wijten aan een spanningsdaling en het weder opkomen van de spanning; 10° inherent aan het gebruik van elektrische energie en de werkzaamheden aan elektrische installaties; 11° de niet elektrische risico’s die te wijten kunnen zijn aan een fout of een slecht functioneren van een elektrische uitrustingscomponent, zoals stuurorganen of stuurstroombanen.

ing. Marc Feys


68

34

Veiligheid. 1.12. ANDERE SPECIFIEKE ARBEIDSPLAATSEN. KB 26 maart 2003 – Het welzijn van de werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen – Codex III afdeling 10.

Opmaken en bijhouden van: •het explosieveiligheidsdocument en •het verificatiedocument. Aanpassen van de zoneringsaanduidingen.

ing. Marc Feys


69

Veiligheid. 1.12.

ANDERE SPECIFIEKE ARBEIDSPLAATSEN.

KB 26 maart 2003 – Het welzijn van de werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen – Codex III afdeling 1 en AREI.

ing. Marc Feys


70

35

Explosiegevaar De explosiegrenzen: •de onderste explosiegrens (OEG) •de bovenste explosiegrens (BEG) Brandwonden: bij het onverwacht ontsteken van het mengsel.

ing. Marc Feys


71

Onvolledige verbranding : giftige koolmonoxide

ing. Marc Feys


72

36

Hygiëne. 2.1.

ARBEIDSKLIMAAT.

Bemerking : deze materie wordt in een ander cursusdeel uiteengezet. Voor de volledigheid hierna toch volgende info.

2.1.1.

Verluchting Werklokaal : afmetingen (art. 56); Luchtverversing (art. 56)– bewegingsruimte; Lucht verversen tijdens de pauzes (art. 57); Relatieve vochtigheid (art. 57); Kunstmatige verluchting : voorwaarden (art. 58).

2.1.2.

Verlichting. Lokalen behoorlijk verlicht aangepast aan het werk (art. 59 tot 63); Noodverlichting : plaatsen waar kunstlicht vereist – automatische werking in gebouwen > 100 personen (art. 63 bis);

ing. Marc Feys


73

Hygiëne. 2.1.

ARBEIDSKLIMAAT.

2.1.3.

Temperatuur. Aangepast aan het uit te voeren werk (art. 64-66); Voorschriften verwarmingstoestellen en schoorstenen (art. 67);

2.1.4.

Zindelijkheid.(art 69-72) Werklokalen goed onderhouden (afval elke dag verwijderen); Wegnemen stof door afzuiging of met water buiten de diensturen; Reinigen van de ruiten;

2.1.5.

Vloeren en muren. Waterdichte vloeren in burelen en werkplaatsen (art. 70); Plaatsen waar veel water verspreid : vloeren waterdicht, aflopen en de muren tot 1m waterdicht (art. 71)

ing. Marc Feys


74

37

Hygiëne. 2.2.

SANITAIRE VOORZIENINGEN.

2.2.1.

Kleedkamers en wasplaatsen. Gescheiden van de werkplaatsen (art. 74); Vloer waterdicht, muur tot 2 m hoogte (art 75); Voldoende verlucht, verlicht en verwarmd, dagelijks reinigen (art. 76); Afzonderlijk voor mannen en vrouwen (art. 77).

2.2.2.

Refter en verpozingslokalen.(art. 88) Gescheiden van de werkplaatsen en bureaus; Verlicht, verlucht en verwarmd en na gebruik gereinigd; Soms verpozingslokalen te voorzien; Lokaal ter beschikking voor zwangere vrouwen en zogende moeders.

ing. Marc Feys


75

Hygiëne. 2.2.

SANITAIRE VOORZIENINGEN.

2.2.3.

Toiletten. De werknemers vrij naar toilet (art. 73); Toiletten toegankelijk voor minder-valide werknemers (art. 73); Goed verlucht, verwarmd, verlicht en zindelijk gehouden (art. 92); Gescheiden toiletten voor mannen en vrouwen : aanduiding door pictogram of een woord (art 93); Per vier WC’s of urinoirs : een wastafel. Afvalbakje, toiletpapier en een kleerhaak ter beschikking (art. 93) 2.2.4. Dranken. De WG stelt drinkwater in gepaste hoeveelheid ter beschikking (art. 97); De kwaliteit en temperatuur aangepast aan soort van werk (art.97); Vuil werk, risico voor vergiftiging, besmetting : drinkfontein / wegwerpbekertjes (art. 98); Geen alcoholische dranken toegelaten (art 99).

ing. Marc Feys


76

38

Bijlagen. • Arbeidsplaatsen – minimumeisen. (slides 78 – 84). • Arbeidsplaatsen – brandbeveiliging. (slides 85 – 86) • Trappen en doorgangen. (slide 87)

ing. Marc Feys


77

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. Glazen wanden, deuren en poorten - Worden glazen wanden in lokalen of in de omgeving van werkposten en wegen duidelijk aangegeven? - Worden ze zodanig van de werkposten en de wegen afgescheiden dat de werknemers niet met deze wanden in aanraking kunnen komen? - Zijn ze gemaakt uit veiligheidsmateriaal zodat de werknemers niet gewond raken wanneer zij breken? - Zijn ze beveiligd tegen indrukken? - Zijn transparante deuren voorzien van een markering op ooghoogte?

ing. Marc Feys


78

39

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. Ramen, ventilatie- en bovenlichtvoorzieningen die kunnen geopend worden - Kunnen deze veilig worden geopend, gesloten, geregeld en vastgezet? - Kunnen ze in geopende stand geen gevaar opleveren voor de werknemers? Klapdeuren en poorten - Zijn ze transparant of zijn ze voorzien van een transparant paneel? Schuifdeuren - Zijn ze voorzien van een veiligheidssysteem waardoor ze niet uit hun rails kunnen lopen of omvallen?

ing. Marc Feys


79

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. Deuren en poorten die naar boven toe opengaan - Zijn ze voorzien van een veiligheidssysteem waardoor ze niet kunnen terugvallen (bv. veerbreukbeveiliging)? Voorkoming van vallen van werknemers en bescherming tegen vallende voorwerpen - Zijn de arbeidsplaatsen waar valgevaar bestaat voor de werknemers of waar gevaar is voor vallende voorwerpen uitgerust met voorzieningen die beletten dat de werknemers deze zones betreden zonder toestemming? - Zijn er passende maatregelen getroffen om de werknemers, die deze gevarenzones mogen betreden, te beschermen? - Worden de gevarenzones duidelijk zichtbaar gemarkeerd? Vloeren - Zijn de vloeren vrij van hobbels, putten of gevaarlijke hellingen? - Zijn ze vast, stabiel en slipvrij?

ing. Marc Feys


80

40

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. Ramen en bovenlichtvoorzieningen

(*)

- Kunnen ze worden schoongemaakt zonder gevaar voor de werknemers die dit werk verrichten en voor de werknemers die zich in en om het gebouw bevinden? Behandeling, vervoer en opslag van voorwerpen

(**)

- Zijn de wegen, trappen, vaste ladders en laadplatforms zodanig gelegen en berekend dat zij gemakkelijk en veilig door voetgangers en voertuigen kunnen worden gebruikt, zonder risico's voor de werknemers die in de buurt ervan werken. - Als er op de wegen transportmiddelen worden gebruikt, is er dan een voldoende veilige afstand voor de voetgangers? - Zijn de voor voertuigen bestemde wegen op voldoende afstand gelegen van deuren, poorten, doorgangen voor voetgangers, gangen en trappen? - Is het tracé van de wegen voldoende afgebakend?

ing. Marc Feys


81

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. Roltrappen en rolpaden - Functioneren de roltrappen en de rolpaden veilig? - Zijn ze uitgerust met de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen? - Hebben ze gemakkelijk herkenbare toegankelijke noodstoppen? Laadplatformen - Zijn de laadplatforms afgestemd op de afmetingen van de te vervoeren ladingen? - Beschikken ze over ten minste één uitgang? - Indien technisch mogelijk, hebben de langere laadplatforms aan beide uiteinden een uitgang? - Bieden ze een zodanige veiligheid dat de werknemers niet kunnen vallen?

ing. Marc Feys


82

41

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. Poorten bestemd voor het verkeer van voertuigen

(**)

- Zijn er in de onmiddellijke nabijheid deuren voor voetgangers? - Zijn ze duidelijk zichtbaar gemarkeerd? - Worden ze voortdurend vrijgehouden? Stabiliteit en stevigheid van de gebouwen - Is de structuur en de stevigheid van het gebouw afgestemd op het gebruik ervan? Deuren van de nooduitgangen

(*)

- Draaien ze in de richting van de uitgang? - Zijn ze niet op zodanige wijze vergrendeld dat ze niet gemakkelijk kunnen worden geopend door iedereen die ze in geval van nood zou moeten gebruiken? - Worden schuifdeuren en draaideuren niet als deuren van nooduitgangen gebruikt?

ing. Marc Feys


83

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. Werklokalen - Zijn ze tenminste 2,5 m hoog? - Beschikt elke werknemer over een werkelijke ruimte van 10m3? - Beschikt elk werknemer over een vrije oppervlakte van 2 m2? - Is het vrije ongemeubileerde oppervlak van de werkpost zodanig berekend dat het personeel bij zijn taakuitoefening over voldoende bewegingsruimte beschikt? - Indien niet, kan de werknemer op een andere plaats dicht bij zijn werkpost over voldoende vrije ruimte beschikken? - Is er voldoende toevoer van verse lucht en afvoer van vervuilde lucht (30 m3 lucht per uur en per werknemer)? (*) Enkel van toepassing op nieuwe arbeidsplaatsen en gebouwen (in opbouw of gebouwd na 01/01/1993) of op arbeidsplaatsen en gebouwen waaraan belangrijke wijzigingen, uitbreidingen of verbouwingen gebeurd zijn na 01/01/1993. (**) Voor arbeidsplaatsen in gebruik voor 01/01/1993 en die na 31/12/92 niet aanzienlijk werden verbouwd zijn andere maatregelen toegelaten om de veiligheid van de wegen te verzekeren.

ing. Marc Feys


84

42

Arbeidsplaatsen - brandbeveiliging. Blusmiddelen - Zijn er voldoende blusmiddelen aanwezig (algemene regel: 1 bluseenheid per 150 m2)? - Zijn de blusmiddelen gemakkelijk bereikbaar? - Worden ze periodiek nagezien? - Zijn ze (correct) aangeduid? Brandvoorkoming - Wordt het brandbaar materiaal op voldoende afstand gehouden van de warmtebronnen? - Wordt de voorraad (licht) ontvlambare vloeistoffen opgeslagen in een aangepast lokaal?

ing. Marc Feys


85

Arbeidsplaatsen - brandbeveiliging. Stookplaats - Hebben de deuren van de stookplaats een Rf-waarde van ten minste een 1/2 uur? - Sluiten ze automatisch? - Zijn ze niet voorzien van een toestel om ze vast te zetten? Onderrichtingen bij brand ; plannen - Worden de onderrichtingen 'Wat te doen bij brand' in voldoende aantal aangeplakt op zichtbare plaatsen? - Hangt er een plan uit van de kelderverdieping bij de trappen die er naar toe leiden?

ing. Marc Feys


86

43

Arbeidsplaatsen - minimumeisen. TRAPPEN - Zijn de trappen voorzien van een stevige leuning aan de zijde waar er eventueel gevaar tot vallen is? - Bevindt de leuning zich op een minimumhoogte van 0,75 m? - Indien de trappen breder zijn dan 1,50 m of indien er aan beide kanten valgevaar is, zijn er dan leuningen aan beide kanten?

DOORGANGEN - Zijn de doorgangen in de werklokalen ten minste 0,8 m breed? - Worden zij vrijgehouden? - Zijn de doorgangen afgebakend? - Zijn de doorgangen tussen de machines ten minste 0,80 m breed? - Wordt de omgeving rond de machines vrijgehouden? - Zijn drempels, gevaarlijke doorgangen en obstakels doelmatig gesignaleerd?

ing. Marc Feys


87

BESLUIT. Er werd een overzicht gegeven betreffende de algemene veiligheid in de meest voorkomende arbeidsplaatsen met een link naar de wetgeving ter zake. Uitzonderingen of bijzondere toestanden werden zelden behandeld. Bijzondere arbeidsplaatsen werden hier ook niet behandeld. Nuttige informatie is nog te vinden in o ARAB Titel II; o CODEX titel III en IV; o Welzijn op het werk (PVI Antwerpen); o …….. Brochures gratis te verkrijgen bij : Dienst Publicaties (afdeling van de Humanisering en de Bevordering van de Arbeid) van het Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid; Belliardstraat 51, 1040 Brussel Tel. 02/233.42.11 - Fax. 02/233.42.36 Federaal ministerie van Tewerkstelling en Arbeid op internet: www.werk.belgie.be/

ing. Marc Feys


88

44

AANVULLINGEN.

• Technische behandeling van risico’s. • Voorbeelden uit de praktijk. • Veiligheids- en gezondheidssignalering.

ing. Marc Feys


89

ing. Marc Feys


90

45

Voorbeelden uit de praktijk.

Obstakel op de werkvloer. ing. Marc Feys


91


Doorgang !

ing. Marc Feys


92

46


Rolbruggen: geen conflict situatie mogelijk. Afspraak: zichtbaarheid voor beide bestuurders. De draaginrichting is ervoor ontworpen. Doorgang vrij?

ing. Marc Feys


93


Werkplaats voor locomotieven. ing. Marc Feys


94

47


Werkpost: noodzaak tot orde en netheid. ing. Marc Feys


95


Vaste plaats voor de hijstoebehoren. ing. Marc Feys


96

48


Schuifdeur !

ing. Marc Feys


97


Oplossing !

ing. Marc Feys


98

49


Trap met leuning en afscherming, voor en na ingreep ! ing. Marc Feys


99


Doorgang na de trap - veiligheidssignaleringen ! ing. Marc Feys


100

50


Te volgen vluchtweg ! ing. Marc Feys


101


Veiligheidsignaleringen te zien van op de vluchtweg ! ing. Marc Feys


102

51


Trap met leuning en aangepaste treden ! ing. Marc Feys


103


Slipvrije treden. ing. Marc Feys


104

52


Nooddouche – oogfontein – blusapparaten. ing. Marc Feys


105


Laadstation voor elektro-heftrucks ! ing. Marc Feys


106

53


Veiligheidsignalering bij het laadstation. ing. Marc Feys


107


Oogspoelfontein – hydrant – poederblusser. ing. Marc Feys


108

54


Dragen van gehoorbescherming. ing. Marc Feys


109


Dubbele trap en spiegel ! ing. Marc Feys

Trap met leuning en afscherming, na aanpassing tgo omgeving !


110

55


Bouwwerf – V&G signalering: hoe toepassen. ing. Marc Feys


111

Bouwwerf (V&G signalering).

Algemeen plan. ing. Marc Feys


112

56

Stellingen op de bouwwerf.

ing. Marc Feys


113

trapleuning.

Breedte trap, twee leuningen.

ing. Marc Feys


114

57

Intern verkeersplan.

ing. Marc Feys


115


ing. Marc Feys


116

58


ing. Marc Feys


117


ing. Marc Feys


118

59


ing. Marc Feys


119


ing. Marc Feys


120

60


ing. Marc Feys


121


ing. Marc Feys


122

61


ing. Marc Feys


123


ing. Marc Feys


124

62


ing. Marc Feys


125


ing. Marc Feys


126

63


ing. Marc Feys


127

Instructies evacuaties. -lijst met EHBO helpers; -informatie over de medische dienst; -instructies evacuatie – plaatselijk; -plan met evacuatie verdeling; -veiligheidskaart voor de aannemers en derden.

ing. Marc Feys


128

64

Wetgeving.

Veiligheids- en gezondheidssignalering KB van 17 juni 1997 B.S. van 19 september 1997

Slides 63 - 66

ing. Marc Feys

ARAB


129

Wetgeving.

TITEL II - ALGEMENE BEPALINGEN BETREFFENDE DE ARBEIDSHYGIENE ALSMEDE DE VEILIGHEID EN DE GEZONDHEID VAN DE ARBEIDERS. HOOFDSTUK I - Bepalingen betreffende de veiligheid van de arbeiders. (Art. 29-54quinquies) HOOFDSTUK II - Bepalingen betreffende de hygiëne op de arbeidsplekken. (Art. 55-103bis3) HOOFDSTUK IIbis - Bepalingen betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's verbonden aan blootstelling aan chemische, fysische en biologische agentia. (Art. 103ter-103octies) HOOFDSTUK III - Bepalingen betreffende de gezondheid van de werknemers. (Art. 104-183ter) HOOFDSTUK IV – (Opgeheven) (Art. 183quater1-183sexies)

ing. Marc Feys


130

65

CODEX - TITEL III: ARBEIDSPLAATSEN Hoofdstuk I: Basiseisen

Wetgeving.

Afdeling 1: Veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk (KB 17.6.1997 - BS 19.9.1997) Hoofdstuk II: Nutsvoorzieningen Hoofdstuk III: Sociale voorzieningen

Hoofdstuk IV: Bijzondere arbeidsplaatsen Afdeling 1: Bouw- en onderhoudswerken Afdeling 2: Garages en herstellingsateliers voor auto's Afdeling 3: Loodaccumulatoren Afdeling 4: Elektrolysewerkplaatsen Afdeling 5: Werken in persluchtcaissons Afdeling 6: Verfspuitinrichtingen en dergelijke Afdeling 7: Lood- en zinkertsen Afdeling 8: Werkplaatsen waar gevaarlijke gassen kunnen aanwezig zijn Afdeling 9: Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen (KB 13.3.1998 - BS 15.5.1998) Afdeling 10: Ruimten met risico's voor werknemers door een explosieve atmosfeer (KB 26/03/2003) Afdeling 11: Steenbakkerijen Afdeling 12: Brood- en banketbakkerijen Afdeling 13: Magazijnen en winkels Afdeling 14: Haarsnijderijen Afdeling 15: Schouwspelzalen ing. Marc Feys


131

Wetgeving.

CODEX - TITEL VI: ARBEIDSMIDDELEN Hoofdstuk I: Algemene bepalingen (KB 12.8.1993 - BS 28.9.1993) Hoofdstuk II: Specifieke bepalingen Afdeling I: Beeldschermen (KB 27.8.1993 - BS 7.9.1993) Afdeling II: Mobiele arbeidsmiddelen [KB 04/05/1999) Afdeling III: Arbeidsmiddelen voor het hijsen of heffen van lasten [KB 04/05/1999) Afdeling IV: Werkzitplaatsen en rustzitplaatsen [KB 27/04/2004) Afdeling V: Arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte [KB 31/08/2005)

ing. Marc Feys


132

66

17B34-Organisatie van de arbeidsplaatsen

Recommend Documents