200 Inhoudsopgave
100 Voorwoord
Voorwoord van de voorzitter van Stichting RIONED en de minister van VROM.
200 Inhoudsopgave
Geeft een overzicht en omschrijving van de modules.
150 Doel en status Leidraad riolering
Gaat over hoe u de Leidraad riolering kunt gebruiken en over de status van de informatie. A500 Visie op water in de gemeente Geeft aan hoe u in een watervisie vastlegt wat u als gemeente met water wilt en waarom u water belangrijk vindt. Zo geeft u richting aan het gemeentelijke waterbeleid en aan andere relevante beleidsterreinen. A1000 Beleid en regelgeving op hoofdlijnen Geeft aan met welke beleidsvelden de rioleringszorg raakvlakken heeft. Ook krijgt u een overzicht van zowel de beleidsplannen als wetten op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu en water op lokaal, regionaal, landelijk en Europees niveau. A1050 GRP: planvorming gemeentelijke watertaken Beschrijft het doel van het opstellen van het GRP en jaarprogramma’s. Het onderliggende proces van planvorming en de onderlinge samenhang krijgen veel aandacht. Gaat in op alle gemeentelijke watertaken. A1100 Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden Laat zien hoe u uw GRP toetsbaar kunt maken. Ook beschrijft zij hoe u uw eigen functionele eisen, maatstaven en meetmethoden ontwikkelt, toegespitst op de lokale situatie. A1200 Afkoppelen: maak uw eigen afweging Biedt een methodiek om met uw eigen kennis en die van andere betrokkenen een heldere afweging te maken. Met de stapsgewijze en gebiedsgerichte aanpak ordent u de argumenten en betrekt u uw partners op het juiste moment. U maakt een transparante afweging van meerdere mogelijke oplossingen, gebaseerd op de lokale situatie. A2000 Juridische aspecten algemeen Beschrijft de juridische aspecten van elke fase in de levensloop van een riolering, van aanleg tot verwijdering. Ook beschrijft de module in het kort de procedures. A2100 Aansluiten en lozen Geeft aan hoe u alles omtrent huisaansluitingen juridisch regelt. Zowel wat betreft de bouw- als de milieuregelgeving (lozingen). Ook het VNG-model hemel- en grondwater en de regels voor lozingen uit de riolering komen aan de orde.
april 2012-43 Inhoudsopgave 200 Leidraad Riolering 1
A2500 Grondwateroverlast in bebouwd gebied Geeft inzicht in de rol en de werking van het grondwatersysteem in relatie tot de gemeentelijke taken en opgaven. Zowel het oplossen van bestaande grondwaterproblemen als het voorkomen van nieuwe problemen komen aan de orde. A3000 Samenwerking tussen gemeente en waterschap De module helpt u met uitgangspunten voor een succesvolle samenwerking. Ook vindt u voor enkele onderwerpen een uitwerking hiervan in het perspectief, mogelijke discussiepunten en specifieke tips voor succesvolle samenwerking. A4000 Communicatie met bewoners De module is opgesteld om u te ondersteunen bij uw communicatie. De module maakt onderscheid in communicatie bij planvorming, werkzaamheden en bevordering van goed gedrag. Ook biedt zij hulp bij een planmatige aanpak en licht zij de (on)mogelijkheden van verschillende communicatiemiddelen toe. B1000 Optimalisatie van afvalwatersystemen Laat zien hoe u optimalisatiestudie (OAS) uitvoert. U vindt een groot aantal voorbeelden, valkuilen en dilemma’s. B1100 Schetsontwerp: inzameling en transport van afvalwater, hemelwater en grondwater Behandelt het schetsontwerp van een systeem voor de inzameling en het transport van afvalwater, hemelwater en grondwater voor nieuw stedelijk gebied. De module beschrijft hoe u de randvoor waarden uit het planologische en stedenbouwkundige ontwerpproces en uit de fysieke omgeving kunt vertalen naar een passend systeem voor de inzameling, verwerking en transport van de waterstromen. De vervolgstappen vindt u in B2100, B2200 en B2300. B2100 Functioneel ontwerp: inzameling en transport van afvalwater en verontreinigd regenwater Gaat over het functioneel ontwerp van traditioneel gemengde en (verbeterd) gescheiden stelsels. De basis hiervoor is het schetsontwerp (B1100). Het functioneel ontwerp geeft het systeem zijn dimensies. De dimensionering van onderdelen vindt u in module B3000. B2200 Functioneel ontwerp: inzameling en transport van regenwater Gaat over het functioneel ontwerp van systemen voor regenwater met infiltratie of zuivering voor lozing op oppervlaktewater. De basis hiervoor is het schetsontwerp (B1100). Het functioneel ontwerp geeft het systeem zijn dimensies. De dimensionering van onderdelen vindt u in module B3000. B2300 Functioneel ontwerp: inzameling en transport van grondwater Gaat over het functioneel ontwerp van systemen voor de inzameling en transport van grondwater. De basis hiervoor is het schetsontwerp (B1100). Het functioneel ontwerp geeft het systeem zijn dimensies. De dimensionering van onderdelen vindt u in module B3000. Ook gaat de module in op bouwkundige maatregelen om grondwateroverlast te voorkomen. B2500 Riolering op bedrijventerreinen Gaat in op specifieke zaken bij de inrichting van nieuwe bedrijventerreinen, de revitalisering van oude bedrijventerreinen en het beheer van bestaande bedrijventerreinen.
april 2012-43 200 Inhoudsopgave
Leidraad Riolering 2
B2600 Be- en ontluchting In deze module leest u hoe u problemen met ontluchting van zowel de binnen- als buitenriolering ontstaan en hoe u die kunt verhelpen. B3000 Detaillering en aanleg van stelselonderdelen Behandelt de detaillering en aanleg van alle stelselonderdelen, met speciale aandacht voor het realiseren van voorzieningen op particulier terrein. Het is een nadere uitwerking van het functioneel ontwerp (B2100, B2200 en B2300). B4000 Individuele behandeling van afvalwater: IBA-systemen In deze module leest u alles over de zogenaamde ‘IBA’s’ zoals verschillende typen, certificering, technologie, beheer en kosten. C1000 Opstellen basisrioleringsplan (BRP) Helpt u bij het opstellen van een compleet en handzaam BRP dat het functioneren van de voor zieningen voor alle gemeentelijke watertaken beschrijft. C1200 Afwegen, prioriteiten stellen en beslissen Voor het afwegen en kiezen van maatregelen bestaan verschillende methoden. De module illustreert op welk moment een methode geschikt is en wanneer niet. C1250 Classificatiemethodiek riooloverstorten Beschrijft hoe u riooloverstorten moet classificeren op het gebied van risico’s voor de volks- en diergezondheid en problemen met de waterkwaliteit. De module geeft ook de bijbehorende definities. C2000 Wegwijzer onderzoek Deze module is een wegwijzer voor het plannen en uitvoeren van onderzoek. Ook geeft zij aan in welke modules u de door u gewenste informatie over onderzoek kunt vinden. C2100 Rioleringsberekeningen, hydraulisch functioneren Beschrijft de gestandaardiseerde methodiek om het hydraulisch functioneren van rioolstelsels te bepalen. De module geeft ook invoergegevens voor berekeningen. C2150 Water op straat Geeft een duidelijk kader om beter onderscheid te kunnen maken tussen normale en extreme omstandigheden. Zij biedt een systematiek waarmee u de zwakke punten in uw systeem achterhaalt en bij nieuwbouw voorkomt. Ook bevat de module handreikingen om wateroverlast structureel te benaderen en om te gaan met onzekerheden, onder meer door flexibiliteit in te brengen bij het ontwerp van voorzieningen. C2200 Hydraulisch functioneren van regenwatervoorzieningen Deze module bevat aanbevelingen voor de controle van het hydraulisch gedrag van systemen voor benutting, berging, infiltratie, behandeling en afvoer van regenwater. Zij geeft meetmethodes in de vorm van vuistregels en tabellen waarmee u het hydraulisch functioneren op een eenvoudige wijze kunt toetsen aan lokaal vast te stellen maatstaven. Module C2200 is een aanvulling op C2100. C2300 Meten (hydraulisch functioneren) Biedt u een handleiding voor het opzetten en uitvoeren van meetprojecten, gericht op het hydraulische functioneren.
april 2012-43 Inhoudsopgave 200 Leidraad Riolering 3
C2305 Voorbeelden van meetprojecten Geeft praktijkvoorbeelden van meetprojecten en veel leerpunten die daaruit volgen. C2310 Meetplan Laat zien dat een meetplan een onmisbaar instrument is om het meten zowel op project- als procesniveau te beheersen. Het meetplan dient als leidraad voor alle fases van de meetcyclus. C2320 Opzet meetnet Gaat over de opzet van een meetnet waarmee u het hydraulisch functioneren van (afval)water systemen in beeld brengt. Het doel is vanuit een minimale meetopzet de resultaten van modelberekeningen te toetsen aan de praktijk. De module geeft ook aan hoe u de minimale meetopzet systematisch kunt uitbreiden. C2330 Meetapparatuur Behandelt alle mogelijke meetapparatuur in een put of leiding: sensoren, ophangconstructies, bekabeling en apparatuur voor dataopslag, uitlezen en datatransmissie. Verder geeft zij installatie richtlijnen en krijgt u inzicht in het beheer van de meetapparatuur. C2340 Telemetrie Geeft inzicht in het principe en gebruik van telemetrie bij het meten aan het hydraulisch functio neren van de riolering. U krijgt informatie over de technieken waarmee de meetgegevens zijn te transporteren en op te slaan. C2350 Sturen hydraulisch functioneren (RTC) Beschrijft het gebruik en het realisatie- en beheertraject van (eenvoudige) meet- en regelsystemen in de riolering. Met voorbeelden ziet u wat sturing voor u kan betekenen en wat moet u doen als u een sturingsoplossing wilt uitwerken en implementeren. C2380 Verwerken en analyseren meetgegevens Gaat over het verwerken, bewerken en analyseren van meetgegevens gericht op het hydraulisch functioneren van rioolstelsels. De module is bedoeld voor vakinhoudelijke specialisten die betrokken zijn bij het verwerken en analyseren van meetgegevens. U leest hoe u stapsgewijs van ruwe meetgegevens tot een analyse van de werking van rioolstelsels komt. C2400 Inspectie en beoordeling Geeft een overzicht van onderzoekstechnieken om de toestand van de objecten van een rioolstelsel te bepalen. De module geeft aanbevelingen voor de verdere verwerking van de inspectieresultaten. Ook gaat de module in op de beoordeling van objecten op basis van de verkregen resultaten. C2500 Grondwateronderzoek Biedt handvatten waarmee u als rioleringsprofessional een goed kwantitatief grondwateronderzoek kunt (laten) uitvoeren. De module geeft inzicht in de aspecten die - afhankelijk van de onderzoeksdoelstelling enerzijds en de gebiedskenmerken anderzijds- in het onderzoek aan bod moeten komen. Ook geeft de module inzicht in verschillende aanleidingen en de benodigde inspanning voor grondwateronderzoek. C2510 Doorlatendheidsonderzoek voor infiltratie en drainage Behandelt onderzoeksmethoden om de doorlatendheid van de bodem te bepalen.
april 2012-43 200 Inhoudsopgave
Leidraad Riolering 4
C3000 Keuze en uitvoering van beheermaatregelen Geeft een overzicht van en aanbevelingen bij de keuze en uitvoering van maatregelen waarmee u de toestand van objecten (deels) herstelt. C3100 Beheer van mechanische riolering Geeft een overzicht van alle beheeraspecten van mechanische riolering. C3200 Beheer van infiltratievoorzieningen Geeft een overzicht van de beheeractiviteiten voor de verschillende voorzieningen voor het infiltreren van regenwater. C3300 Beheer van drainagevoorzieningen Biedt beheerders van drainage handreikingen om de systemen effectief en doelmatig te beheren. Dit kan de levensduur van drainage verlengen en tot kostenbesparing leiden. C4100 Incidentenplan riolering Geeft aanwijzingen voor het opstellen van een (milieu-)incidentenplan voor de rioleringszorg, om incidenten te beheersen. De module behandelt preventie, bestrijding en nazorg. C5000 Informatievoorziening en gegevensbeheer Beschrijft hoe u uw informatievoorziening en gegevensbeheer kunt organiseren en onderhouden. C6000 Gemalenbeheer Behandelt de strategische en operationele aspecten van gemalenbeheer. De module geeft richtlijnen voor planvorming, onderhoud en overig beheer van gemalen. D1100 Kostenkengetallen rioleringszorg Bevat de kostenkengetallen voor aanleg, vervanging en andere beheermaatregelen. De module geeft kostenkengetallen voor diverse schaalniveaus: van buis tot compleet stelsel. Ook geeft zij aan hoe u de kostenkengetallen voor uw eigen situatie kunt aanpassen. Daarvoor is ook een excelbestand beschikbaar. D1200 Rioolheffing Gaat over de fiscale-juridische regels bij de vormgeving van de rioolheffing en in de consequenties van keuzes. Ook komt aan bod welke activiteiten verhaalbaar zijn via de rioolheffing. Verder vindt u een voorbeeldverordening voor het eenmalig aansluitrecht. D1300 Toerekening en dekking van kosten Geeft inzicht in de bedrijfseconomische regels voor de berekening van kosten in de rioleringszorg. U krijgt inzicht in de keuzes die u kunt maken en de consequenties daarvan. Hiermee kunt u een goede planning voor de kostendekking opstellen (GRP). D2000 Personele aspecten van gemeentelijke watertaken Beschrijft hoe u de huidige en gewenste personele situatie voor alle gemeentelijke watertaken in beeld brengt en hoe u de daartussen geconstateerde verschillen overbrugt. Voor bepaling van de kwantitatieve behoefte is ook een excel-bestand beschikbaar. E1000 Index De index is vervallen vanwege de digitale zoekfunctie op www.riool.net.
april 2012-43 Inhoudsopgave 200 Leidraad Riolering 5
Het volledige document is beschikbaar voor begunstigers. Dit document is volledig beschikbaar voor begunstigers van Stichting RIONED. Als uw organisatie begunstiger is, kunt u inloggen via http://www.riool.net/login. Vervolgens kunt u dit document volledig bekijken door hier te klikken. Meer informatie over het begunstigerschap van Stichting RIONED kunt u vinden op http://www.riool.net/-/info-over-begunstigerschap.
