Resource 0614 1, 3, 8-11
06-12-2006
16:34
Pagina 1
Monstersalmonella’s in je vaatdoek kunnen tegen bleekwater Pag. 7
WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/
Iedereen wil op de foto met Marlies en Martijn Pag. 10
Student band plays Chinese punk rock Page 21
1E JAARGANG/ 30 NOVEMBER 2006
RESOURCE Pag. 8
‘Geld lijkt hier belangrijker dan onderwijs’
#14
Resource colofon
19-10-2006
11:20
Pagina 2
2
COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR en wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756. Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail
[email protected]; secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur. Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail
[email protected]; Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail
[email protected]; Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail
[email protected]; Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail
[email protected]; Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail
[email protected]; Win Bras (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon 0317 466690, e-mail
[email protected]; Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail
[email protected]; Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail
[email protected]; Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail
[email protected]; Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail
[email protected]. Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail
[email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming Druk/ Dijkman Offset BV Directeur Cereales/ Henk Prevaes Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666. Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat. Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.
Resource 0614 1, 3, 8-11
06-12-2006
16:34
Pagina 3
3
RESOURCE WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/
#14
1E JAARGANG/ 7 DECEMBER 2006
KOERT
BOVEN HET MAAIVELD
Pag. 4 Biologische melk is vooral gezond in voorjaar en zomer
ENERGIEK ‘Ze zitten helemaal – zo’, zegt Aalt Dijkhuizen en hij trekt zijn rug krom. ‘Als verschrompelde oud mannetjes’, licht Tijs Breukink toe. ‘En dan trekken ze er zo’n zuur gezicht bij’, zegt Dijkhuizen. ‘Doe maar even voor, Tijs.’ Gehoorzaam trekt Breukink een droeve grimas. Dijkhuizen wijst met een potlood op Breukinks omlaaggetrokken mondhoeken. ‘Ziet u wat ik bedoel?’ Robert Schoemacher, de beroemde plastisch chirurg, knikt en maakt een aantekening. ‘Chagrijnig’, zegt Dijkhuizen. ‘Zuur.’ ‘Mopperig’, zegt Breukink. ‘En hier ziet u het typisch Wageningse hangende ooglid’, doceert Dijkhuizen, wijzend op Breukinks oogstreek. ‘Teken van futloosheid. Gaat soms samen met het frequent doch onwillekeurig knipperen met het linkerdan wel rechteroog.’ ‘Meestal na een reorganisatie’, knipoogt Breukink. ‘Bureau Berenschot maakte ons alert op dit probleem’, zegt Dijkhuizen. ‘Onze onderzoekers komen niet overtuigend over als ze hun uren moeten declareren. Ze stralen niet de energie uit die wij van WUR vinden dat ze moeten hebben.’ ‘Daarom zitten we hier’, vult Breukink aan. Schoemacher brengt zijn vingertoppen naar zijn fraaigevormde kin, en kijkt de twee machtige WUR-mannen nadenkend aan. ‘Dus jullie willen…’ ‘…een upgrade voor onze onderzoekers’, zegt Dijkhuizen. ‘Inderdaad. Niks ingrijpends, gewoon…’ De leider der leiders gaat achter Breukink staan, steekt zijn beide pinken in de mond van de mathematische wondermanager en trekt diens mondhoeken omhoog. ‘…zoiets’, zegt Dijkhuizen. Schoemacher kijkt van Breukink naar Dijkhuizen, en van Dijkhuizen naar Breukink. Dan knipt de chirurg in zijn vingers en staat langzaam op. ‘Dit is zo’n programma met een verborgen camera’, mompelt hij, en kijkt argwanend om zich heen. Onthutst haalt Dijkhuizen zijn vingers uit Breukinks mond. ‘Jullie zijn zeker van de VPRO?’, zegt Schoemacher. Willem Koert
‘Nederige bazen zijn het best in staat om vernieuwing te stimuleren’ Pag. 13 Professor Sprenger wilde fruittelers redden en werd appelsapverkoper
Pag. 14 ‘Hier heerst een licht Calimerogevoel’
Pag. 23 Op stage in Thailand: ‘Ik werd door negen mensen opgehaald van het vliegveld.’
BESCHEIDEN LEIDERS Politici en managers die innovatie willen stimuleren moeten zich ‘nederig’ opstellen. Dat zegt hoogleraar bestuurskunde prof. Katrien Termeer donderdag 7 december in haar inaugurele rede. Volgens Termeer moeten ‘publieke leiders’ zich terughoudend opstellen en ‘gepassioneerd nederig zijn.’ Vernieuwers moeten de kans krijgen te experimenteren en ervaring op te doen. Veel managers en politici missen het geduld om daarop te wachten en willen zich vooral een krachtige leider tonen. De nederige leider probeert niet alleen zijn eigen plannen uit te voeren, maar heeft vooral oog voor spontane kansrijke ontwikkelingen en speelt daarop in. De nederige bazen die Termeer graag ziet, zullen volgens haar niet snel bekend raken om hun heldendaden, maar zijn op de lange termijn wel het best in staat om vernieuwingen te stimuleren. Termeer: ‘Dit beeld van leiderschap contrasteert daarmee met de hoge mate van ongeduld om snel te kunnen scoren waarmee veel publieke leiders zijn omgeven. Deze meer ongeduldige leiders zullen veel eerder geneigd zijn om stagnaties waar te nemen en daarin aanleiding zien voor centrale sturing. Door hun neiging om snel te opteren voor centraal ingrijpen lopen ze een groot risico dat ze daarmee de creatiefste innovatoren, de beste innovaties en de meeste adaptieve processen weg organiseren en uitdoven.’ / KV
Omslagfoto Guy Ackermans
Resource 0614 4-7
06-12-2006
16:35
Pagina 4
7
4
IN ‘T NIEUWS 30 NOV. T/M 6 DEC. 2006
SPORENLOZE OESTERZWAM OP DE MARKT Sinds vorige week is de sporenloze oesterzwam die PPO Paddestoelen heeft ontwikkeld officieel op de markt. Het bedrijf Sylvan levert materiaal voor de teelt van de zwam. Sporenvorming is een groot probleem voor telers van oesterzwammen. Om allergische reacties op de sporen te voorkomen, moeten telers werken met overdrukhelmen. De enorme sporenproductie zorgt er bovendien voor dat ventilatiesystemen verstopt raken. Daardoor is het klimaat in teeltruimtes niet goed te regelen, en is het tijdstip van de oogst moeilijk voorspelbaar. Volgens Johan Baars van PPO paddestoelen stemmen de eerste resultaten van de teelt erg hoopvol. De opbrengst van de zwam is zelfs hoger dan van oudere rassen. ‘Als je oesterzwammen teelt is de eerste oogst altijd geweldig, maar in latere teelten neemt de opbrengst steeds verder af. Hoewel dat nooit bewezen is, gaan telers er van uit dat de sporen het probleem vormen. Ze hebben dus heel veel belangstelling voor onze oesterzwam.’ PPO paddestoelen heeft Europees kwekersrecht op de nieuwe zwam, en heeft in Amerika patent aangevraagd. / KV
In het Wageningse Arboretum Belmonte staat sinds kort een genoomboom: een kloon van de zwarte balsempopulier (Populus trichocarpa) waarvan in september het volledige genoom in kaart is gebracht.
Sporenloze oesterzwammen. Deze groeien evenals andere oesterzwammen op strosubstraat. / foto PPO Horst
BERENSCHOT LOVEND OVER WAGENINGEN Adviesbureau Berenschot heeft een positief rapport uitgebracht over de ontwikkeling van Wageningen UR. Volgens de organisatieadviseurs is de verzelfstandiging van DLO succesvol en is er sprake van groeiende samenwerking tussen DLO en Wageningen Universiteit. Berenschot schrijft dat in een evaluatie voor het ministerie van LNV. Het organisatieadviesbureau baseert zijn evaluatie op een enquête onder klanten van Wageningen UR en interviews met hoge ambtenaren van LNV, managers van Wageningen UR en belangrijke klanten. Berenschot concludeert uit de peiling dat de verzelfstandiging van DLO in 1997 een succes is. Het onderzoek van de onderzoeksinstituten sluit nu beter aan op de vraag van klanten en is ondanks bezuinigingen op een goed niveau gebleven. De veranderingen hebben wel lang geduurd, stelt Berenschot, en zijn te lang een zaak geweest van het hogere management. Ze hebben een negatief effect gehad op de binding van medewerkers met de organisatie. ‘Medewerkers van Wageningen UR zouden best wat trotser mogen zijn. De instelling en de kwaliteit van de onderzoekers wordt door klanten zeer gewaardeerd.’ Frank Breemer, auteur van het rapport, zegt dat het negatieve zelfbeeld onder andere blijkt uit de moeite die onderzoekers hebben om Wageningen UR te verkopen.
GENOOMBOOM IN ARBORETUM
‘Wij horen van klanten van Wageningen UR dat jullie onderzoekers wat tobberig overkomen. Denk aan de onderzoekstarieven. Wageningse onderzoekers verontschuldigen zich bij klanten voor de hoge tarieven. Als je objectief naar de tarieven kijkt, is daar geen enkele reden voor. Maar het werkt natuurlijk als een self-fulfilling prophecy.’ Breemer adviseert Wageningen UR om grote wijzigingen in de organisatie in de komende tijd te vermijden. ‘Wageningen UR moet doorgaan met het organiseren van slimme prikkels voor samenwerking en cultuurontwikkeling in plaats van het afdwingen van samenwerking door bijvoorbeeld structuurwijziging.’ Berenschot waarschuwt in het rapport wel dat de instituten er niet in zijn geslaagd om meer opdrachten van het bedrijfsleven in de wacht te slepen. De instituten met een publieke oriëntatie - Groene ruimte en Maatschappij - zijn gegroeid, terwijl Plant, Dier en Voeding, die zich traditioneel meer met het bedrijfsleven bezighouden, zijn gekrompen. DLO en LNV zouden samen manieren moeten zoeken om de samenwerking met bedrijven te bevorderen. De organisatieadviseurs adviseren ook om de verschillen tussen universiteit en instituut niet te laten verwateren. ‘De meerwaarde van de samenwerking is groter naarmate beide onderdelen er in slagen hun eigen identiteit te behouden.’ / KV
‘Het is een gewoon boompje, maar wel één met een bijzonder verhaal’, aldus drs. Wilbert Hetterscheid, curator van de botanische tuinen. De populier is na de zandraket (Arabidopsis) en rijst de derde plant waarvan de volledige DNA-code is gekraakt, en daarmee het eerste overblijvende en houtige gewas waarvan het genoom is ontcijferd. Het boompje dat deze maand is aangeplant in gezelschap van andere populieren, is een kloon van de vrouwelijke populier aan de oever van de Nisqually-rivier in de staat Washington die de genoomonderzoekers hadden uitverkoren voor de DNA-analyse. Het Arboretum ontving de boom als gift van het consortium dat het genoom in kaart bracht. De bijzondere populier krijgt binnenkort een eigen informatiebordje. / GvM
‘S
He Gr he tu be he on vo in Bl
De se bo he we ra te pr lin m ge Da Tij ve
MEER GEZONDE VETZUREN IN BIOLOGISCHE MELK In het voorjaar en de zomer zijn de vetten in biologische melk gezonder dan in de reguliere melk. Dat blijkt uit een gezamenlijk onderzoek van de Animal Sciences Group en het Louis Bolk Instituut. Biomelk bevat in die periode tot zeventig procent meer geconjugeerd linolzuur (CLA) en zestig procent meer omega-3-vetzuren. ‘Onderzoekers weten al langer dat de vetzuren in biologische melk anders van samenstelling zijn dan de vetzuren van gangbare melk’, zegt ir. Jan de Wit van het Louis Bolk Instituut. ‘Maar dat is in Nederland nooit systematisch onderzocht. Vandaar dat de biologische melkveehouderijsector aangedrongen heeft op dit onderzoek.’ Het officiële onderzoeksrapport verschijnt pas in het voorjaar van 2007. Het is gebaseerd op kwartaalanalyses van telkens zes pakken biomelk en zes pakken reguliere melk. ‘De gegevens van het laatste kwartaal zijn nog niet binnen’, zegt De Wit. ‘Maar wat we nu al hebben gevonden is ook al interessant.’ De melk van biologische koeien is onder meer gezonder doordat de dieren vaker in de wei staan. In het voorjaar staan koeien van gangbare melkveehouders vaak nog op stal, maar lopen veel biokoeien al in de wei. Ook in de zomer zijn biologische koeien meer buiten. ‘Bovendien groeit in biologische weiden meer klaver’, zegt De Wit.
Biologische boeren gebruiken geen kunstmest maar zaaien klaver in om meer stikstof in de grond te krijgen. Koeien krijgen door meer klaver te eten meer CLA in de melk, een vetzuur dat het immuunsysteem stimuleert en de kans op kanker verkleint. Als de koeien op stal staan wordt het verschil tussen de beide soorten melk kleiner, blijkt uit het onderzoek. Dan bevat biologische melk nog maar twintig procent meer CLA dan gangbare melk. Door het voeren van kuilgras, snijmaïs en krachtvoer krijgen koeien minder CLA in de melk. Jong gemaaid kuilgras zorgt daarentegen voor meer CLA. Voor de omega-3-vetzuren in de melk, die je ook vindt in vis, is het verschil tussen bio- en reguliere melk gedurende het jaar constant. / WK
(INGEZONDEN MEDEDELING)
Kijk voor meer nieuws op de 'News and Events' site van Wageningen UR: www.intranet.wur.nl
S
we la kr de ee
e
art
e
e
j-
er
de
Resource 0614 4-7
06-12-2006
16:35
Pagina 5
7 DECEMBER 2006
5
RESOURCE #14
‘Bij samenwerking moet de inhoud leidend zijn’
‘SAMENWERKING NIET AFDWINGEN’ Het bestuur van de Social Sciences Group voelt er niets voor om structuren in het leven te roepen die de samenwerking tussen het departement en het LEI bevorderen. ‘We willen de universiteit en het onderzoeksinstituut blijven onderscheiden en bedrijven geen vormpolitiek. Samenwerken doe je op inhoud’, aldus algemeen directeur Jan Blom. De geografische en mentale afstand tussen het LEI in Den Haag en De Leeuwenborch in Wageningen is een realiteit die het bestuur van de kenniseenheid niet weg wil cijferen. Zij was aangenaam verrast door de samenwerking die er al blijkt te bestaan in de vorm van gezamenlijke projecten, detachering of dubbelaanstellingen. Directeur bedrijfsvoering Rien Komen: ‘We hebben dit deze zomer in kaart gebracht en komen uit op tien procent. Dat valt ons niet tegen.’ Tijdens een lunch op woensdag 29 november bespraken Blom en Komen in in-
formele sfeer het thema ‘Samenwerking LEI en DMW’ met een tiental medewerkers. In totaal zijn er acht van zulke besprekingen – ‘Strategisch lunchen met Jan en Rien’ – georganiseerd om te komen tot een visie voor de komende vier jaar, die in januari wordt gepresenteerd. Komen voelt weinig voor een streefcijfer voor samenwerking. Blom benadrukt dat bij samenwerking de inhoud leidend moet zijn. ‘Soms kun je wat aan elkaar hebben. Bij het LEI wordt onderzoek uitgevoerd waarbij fundamentele vragen blijven liggen en andersom komt bij de universiteit ook wel eens iets bovendrijven dat beter gedijt in een omgeving die meer op het beleid is ingestoken. Het gaat er dan om je bij de goede club aan te sluiten en de juiste verbindingen tot stand te brengen.’ Dat moet op de werkvloer gebeuren; in de benoeming van speciale ‘kennismakelaars’ gelooft Blom niet. De kritiek dat samenwerking zo wel heel vrijblijvend is, wuift hij weg. ‘Ik geloof er echt niet in dat het helpt om mensen daar
op af te rekenen. Al onze medewerkers zijn gespecialiseerd en goed gekwalificeerd. Het past dan gewoon niet om dwang uit te oefenen rond samenwerking. Als ik daar bij een hoogleraar mee aankom heb ik in de kortste tijd allerlei apen op mijn mouw’, aldus Blom. De belangrijkste hobbels rond samenwerking – op het gebied van tarieven en doorberekeningen – zijn volgens de bestuurders weggenomen, maar ze erkennen dat het nog wel lastig is bijtijds te zien waar andere in de organisatie mee bezig zijn. Dit verleidt hoogleraar Agrarische economie en landbouwpolitiek prof. Arie Oskam tot een nuchtere constatering: ‘In deze opzet is transparantie essentieel voor samenwerking. Helaas zijn we er niet zo goed in om te laten zien waar we mee bezig zijn. Kijk maar naar we@wur, dat blijkt slecht te werken. Misschien moeten we meer googelen dan we@wurren. Voordeel is dan ook dat je ook nog eens partners uit andere organisaties vindt om mee samen te werken.’ / GvM
RESOURCE OP INTERNET Resource, het weekblad voor Wageningen UR, is nu ook via internet te raadplegen. Op donderdagmiddag rond twee uur zijn de artikelen te lezen op www.resource-online.nl. De Engelstalige versie is te vinden op www.resource-online.nl/weekly.php. In het archief van deze website zijn ook de laatste drie jaargangen van het Wb, de voorganger van Resource, te doorzoeken op trefwoorden. In de komende tijd zal dit archief worden aangevuld met artikelen uit eerdere jaargangen. De website www.wb-online.nl komt hiermee te vervallen. / GvM
EXPERTISECENTRUM GROEN EN GEZONDHEID Voor het eerst is een overzichtswerk verschenen over de relatie tussen gezondheid en een groene omgeving. Ook is binnen Wageningen UR een nieuw expertisecentrum opgericht over zorglandbouw, groen en gezondheid.
stkn
Hoewel al een aantal jaren onderzoek wordt gedaan naar de relatie tussen groen en gezondheid is er nu voor het eerst een overzichtswerk over verschenen. Dr. Jan Hassink bundelde in ‘Gezond door landbouw en groen’, uitgegeven door Van Gorcum, lessen uit wetenschap en de praktijk rondom landbouw, groen en zorg. Het boek gaat vooral over de betekenis van landbouw en groen voor het welbevinden van stedelingen. De bundel geeft om te beginnen een overzicht van verschillende vormen van landbouw en groen in en om de stad die bijdragen aan de gezondheid en het welbevinden van bewoners. Denk aan kinderboerderijen, volkstuinen, wijktuinen en zorgboerderijen. Maar ook de voordelen voor de gezondheid van een groene omgeving staan in het boek systematisch op
r-
bit
en-
e
ar
een rij. ‘Het hele scala van effecten van groen op de gezondheid komt aan de orde’, zegt Hassink. ‘Van bomen die fijn stof wegvangen tot en met ziektepreventie door recreëren in het groen.’ Hassink, onderzoeker bij Plant Research International, werkt met een vaste groep onderzoekers uit verschillende hoeken van Wageningen UR aan de relaties tussen landbouw, groen en gezondheid. Begin november werd die groep door de raad van bestuur geformaliseerd in een nieuw expertisecentrum Gezondheid, Landbouw en Groen. Extra financiële middelen bracht dat echter niet met zich mee, vertelt een teleurgestelde Hassink. In zijn boek concludeert hij dat de gezondheidszorg enerzijds en landbouw en natuurbeheer anderzijds nog gescheiden werelden zijn. Toch kan een groene omgeving bijdragen aan de doelen van grotestedenbeleid, denkt Hassink. In de sector van de gezondheidszorg hebben de zorgboerderijen inmiddels enige bekendheid, maar een groene omgeving kan nog veel meer betekenen in de preventieve gezondheidszorg, aldus de onderzoeker. / JT
OR PLANT WIJST REORGANISATIE AF SLOOP/ De sloop van studentenflat Rijnsteeg nadert een climax; het grove werk is begonnen. Na de plaatsing van de hekken rond de flat in maart is het gebouw langzaam gestript van interieur, voorgevel en aanbouwen. Sinds zondag eet een grote kraan zich een weg door de zeventien verdiepingen. Idealis verwacht dat de sloop van de 62 meter hoge betonkolos vier weken zal duren. Op de Idealissite is de sloop via een webcam live te volgen. / TH, foto GA
De ondernemingsraad van de kenniseenheid Plant heeft een negatief advies uitgebracht over het reorganisatieplan voor PPO Paddestoelen. De OR vindt dat de directie te hard wil ingrijpen bij het verlieslijdende onderdeel. Voorzitter Chris Cuperus: ‘De omzet bij
PPO Paddestoelen is met eenderde teruggelopen en de directie wil tweederde van het aantal banen schrappen.’ Ton van Scheppingen, directeur bedrijfsvoering van Plant, wil nog niet reageren op het negatieve advies. ‘Wij hebben het net gekregen, en beraden ons nu.’ / KV
Resource 0614 4-7
06-12-2006
16:35
Pagina 6
7
6
UIT ‘T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP
KOSTEN BEREGENING ONEERLIJK VERDEELD Het kan voorkomen dat een boer uit Groningen drie keer zoveel betaalt voor beregening als zijn buurman in Drenthe. Onderzoekers van Alterra concluderen dat er grote verschillen bestaan tussen de vergunningen, regels en kosten waarmee boeren te maken krijgen. De regels voor beregening zijn op zijn zachtst gezegd nogal divers. In Limburg mag een boer zijn grasland met grondwater beregenen, maar zijn buurman in Noord-Brabant mag dat niet. Het waterschap Peel en Maasvallei rekent 340 euro voor een vergunning om meer dan zestig kubieke meter per uur aan het oppervlaktewater te onttrekken, terwijl in het naburige waterschap De Aa en Maas geen vergunning nodig is. En een boer in Groningen die vijf jaar lang veertigduizend kubieke meter uit het grondwater haalt, is drie keer duurder uit dan zijn buurman in Drenthe. Volgens ir. Cathelijne Stoof ontstaat de willekeur doordat de verantwoordelijke instellingen - voor grondwater de provincies en voor het oppervlaktewater de waterschappen - zelf hun regels mogen stellen. Zo kunnen twee gebruikers die van hetzelfde watersysteem gebruik maken voor beregening, te maken krijgen met compleet andere regelgeving en kosten. Provincies en waterschappen stellen hun eigen eisen aan vergunningen, leges, kosten gemaakt om besluiten ter inzage te leggen, en grondwaterheffingen.
DE CONSUMENT ALS RISICO Vooruitlopend op een toekomstige onderzoeksagenda schreef dr. Gé Backus van het LEI een kort overzicht van de belangrijkste risico’s waar de Nederlandse landbouw mee te maken zal krijgen. Bovenaan de lijst staan dierziektes, maar ook wispelturige consumenten en beleidsmakers vormen een risico. Backus en collega Horsager vroegen deskundigen uit de agribusiness naar de belangrijkste risico’s in de Nederlandse landbouw. Opdrachtgever was de stichting Agro Keten Kennis. Consumenten staan hoog op de lijst omdat productieketens steeds meer worden gestuurd door de vraag. Zij kunnen andere percepties hebben van risico’s van voedsel. Als producenten daar geen kijk op houden, kan de vraag onverwacht kelderen. Een ander belangrijk risico zit volgens de experts in het beleid. Verandering in de ondersteuning van boeren door een ander landbouwbeleid is een risico. Maar ook aansprakelijkheid kan volgens het LEI in toenemende mate een risico vormen. Bijvoorbeeld door strenger beleid voor micro-organismen in voedsel. Worden er micro-organismen gevonden, dan kunnen er claims volgen. / JT
Z M M D Beregening in de Betuwe. / foto Ruben Smit Dat kan allemaal veel simpeler, vindt Stoof. ‘Je kunt het beter koppelen aan het watersysteem. In een gebied dat kwetsbaar is of waar water schaars is, kun je scherpere regels stellen dan elders. Het is dus logischer om de regelgeving te koppe-
len aan de vraag wat een watersysteem überhaupt aankan.’ Ook de informatievoorziening kan volgens Stoof beter. ‘Het huidige systeem is weinig transparant en doorzichtig. Het is tijd voor een andere opzet waarbij gebruikers snel
de relevante informatie kunnen vinden bijvoorbeeld via een landelijke website en inzicht krijgen in de redenen waarom in het ene gebied scherpere regels gelden dan in het andere.’ / MW
LIBERALISERING WATERGEBRUIK GEEN OPLOSSING IN ANDES De huidige, uniforme regels rondom watergebruik in de Andeslanden benadelen inheemse volkeren. Liberalisering biedt geen oplossing, want daardoor zou de ongelijkheid slechts toenemen. Die conclusie trokken de deelnemers van een groot internationaal congres over waterrechten dat van 28 tot en met 30 november werd gehouden in Peru. Het congres is het resultaat van vijf jaar onderzoek binnen het project Water Law and Indigenous Rights (WALIR). Dit project werd in het leven geroepen om nationale waterwetgeving te vergelijken met de praktijksituatie van inheemse volkeren in Peru, Bolivia, Venezuela, Ecuador, Mexico en de Verenigde Staten. De lokale bevolking van de Andes kent een geschiedenis van onderdrukking waarbij eigendomsrechten op land en water werden ontnomen. Een groot deel van het beschikbare water gaat nu naar de rijkere klassen en naar commerciële bedrijven. De lokale bevolking is hiervan de dupe. Tijdens het congres bespraken de deel-
nemers het recht op water voor inheemse volkeren. ‘De overheden hanteren een uniforme wetgeving als het gaat om het verdelen van water. Maar onder het mom van gelijkheid is het juist de diversiteit die ontkend wordt. Want lokale manieren van waterbeheer worden zo genegeerd’, zegt projectcoördinator Rutgerd Boelens, onderzoeker bij de leerstoelgroep Irrigatie en waterbouwkunde van Wageningen Universiteit. De overheden staan echter niet te springen om dit te veranderen, evenmin als de commerciële waterbedrijven. ‘Boeren die als een groep hun recht opeisen, gaan de marktwerking tegen. Want zij hanteren vaak niet de vraag- en aanbodregel van een zogenaamde vrije markt als het gaat om de verdeling van water binnen de groep, maar hebben hun eigen patronen en verdelingsmechanismen, bijvoorbeeld op basis van een jarenlange samenwerking.’ Toch is verandering noodzakelijk. Want de armoede en ongelijkheid neemt toe. ‘Rechtspluralisme wordt daarom steeds meer gedragen. Het is een groot gedeelde
consensus dat de huidige waterrechten niet voldoen. Maar ook dat de alternatieve voorstellen van liberalisering ten koste gaan van de armere bevolking, omdat daarbij de nadruk ligt op competitie in plaats van samenwerking.’ Wel vereist een grotere autonomie voor collectieve waterbeheersvormen - waarbij het waterbeheer in de handen van bijvoorbeeld dorpen komt - een grondige democratisering, zegt Boelens. ‘Overheden en betrokken instanties dienen een meer representatieve samenstelling te krijgen. Nu worden ze vaak nog gedomineerd door elites. Maar de wateroorlogen in Bolivia en de dagelijks onzichtbare wateroorlogen in de andere Andeslanden laten zien dat er ontzettend veel beweging is aan het waterrechtenfront’, zegt Boelens. ‘En met de komst van de nieuwe overheden in Bolivia en Ecuador, waarin de lagere klassen steeds meer vertegenwoordigd zijn, groeit de kans op een vorm van watermanagement waarin ruimte is voor de gewenste diversiteit.’ / LH
De vo ve su Da Le Tja do
Als de an te be m sn lijk zij To bio sto ke na nu ze ne be an ni he ee co th so Ab m co ind de co do zie ce
en
e
bij orn e-
or
n
n
e
Resource 0614 4-7
06-12-2006
16:35
Pagina 7
7 DECEMBER 2006
7
RESOURCE #14
‘Meer autonomie voor collectieve vormen van waterbeheer vereist democratisering’
QUERCETINE LAAT CELLEN MEER VET VERBRANDEN De cellen in de longen van ratten verbranden meer vetten als de dieren een forse hoeveelheid van het plantenstofje quercetine door hun voer krijgen. Dat ontdekte een Wageningse promovendus. Wageningse wetenschappers onderzoeken al jaren de gezondheidsbevorderende maar ook de toxische eigenschappen van quercetine, een verbinding in groene thee, uien, appels en rode wijn. In de jaren negentig beschouwden fabrikanten van functional foods en supplementen quercetine als een krachtige antioxidant, die cellen beschermt tegen agressieve moleculen en zo de kans op kanker en hart- en vaatziekten vermindert. Uit het
Wageningse onderzoek blijkt echter dat de werking van quercetine en legio verwante verbindingen in planten complexer is. Die stoffen zorgen er waarschijnlijk voor dat een hoge consumptie van groenten en fruit beschermt tegen sommige soorten kanker en hart- en vaatziekten. ‘We hadden al eerder ontdekt dat quercetine vooral terechtkomt in de longen’, zegt drs. Vincent de Boer, die op het instituut voor voedselveiligheid Rikilt werkt aan zijn promotieonderzoek. ‘Vandaar dat we longcellen met DNA-arrays nader hebben bestudeerd.’ De Boer gebruikte daarvoor ratten die dagelijks per kilo lichaamsgewicht een halve gram quercetine binnenkregen. Dat is
veel. Mensen consumeren dagelijks enkele tientallen milligrammen van de plantenstof. Na veertig weken keek De Boer wat het dieet in longcellen had veranderd. Hij zag dat een tiental genen harder was gaan werken. De genen waren betrokken bij de verbranding van vet. Genen die zijn betrokken bij de verbranding van koolhydraten waren daarentegen minder actief geworden. Een volkomen verrassing is die ontdekking niet, zegt De Boer. ‘Van EGCG, een stof in groene thee, wisten we al dat die de afbraak van vetten stimuleert. Franse onderzoekers publiceerden enkele weken geleden in Cell nog over een experiment waarin ze met weer een ander planten-
stofje, resveratrol, muizen netjes op gewicht konden houden terwijl de dieren toch werden vetgemest. Het is best mogelijk dat al dit soort verbindingen via eenzelfde mechanisme werken.’ De proefdieren van De Boer werden trouwens niet slanker door quercetine. Hun lichaamsgewicht was niet lager dan normaal. Wel was de concentratie vetzuren in het bloed van de ratten lager. Afwijkingen zijn niet gevonden. ‘Op het oog zien ze er heel gewoon uit’, zegt De Boer. ‘Behalve dan hun kleur. Door al die quercetine krijgen ze een gele vacht.’ De Boers onderzoek verschijnt binnenkort in Cellular and Molecular Life Sciences. / WK
ZIEKTEKIEM MUTEERT MAKKELIJKER DAN GEDACHT De microbiologische kwelgeesten in voedsel, zoals Listeria monocytogenes, veranderen makkelijker in taaie superbugs dan onderzoekers dachten. Dat zei de nieuwe hoogleraar Levensmiddelenmicrobiologie prof. Tjakko Abee in zijn inaugurale rede, donderdag 30 november. Als L. monocytogenes moet overleven onder zware condities als UV-straling, hitte, antibiotica of bacterieonvriendelijke eiwitten, maakt hij reparatie-enzymen aan die beschadigingen in het erfelijke materiaal moeten oplappen. Die enzymen werken snel maar slordig. Zo ontstaan er makkelijk mutanten die tegen de stressfactoren zijn opgewassen, aldus Abee. Tot dusver dachten onderzoekers dat antibiotica-resistente ‘superbugs’ vooral ontstonden doordat micro-organismen pakketjes erfelijk materiaal van elkaar overnamen die resistent maakten. Het ziet er nu echter naar uit dat micro-organismen zelfs door stress van het ene type, kunnen veranderen in organismen die ook beter bestand zijn tegen stress van een ander type. Onderzoekers van het Wageningen Centre for Food Sciences (WCFS) hebben ziekteverwekkers ontdekt met een gemuteerd regulatoreiwit dat een continu stressgedrag veroorzaakt. De pathogenen zijn daardoor voorbereid op elk soort stress. Abee wil graag weten of deze mechanismen ook spelen bij de toepassing van conserveringstechnologie in de voedingsindustrie. Om de smaak en voedingswaarde te behouden, wil de industrie dat de conservering zo mild mogelijk is. Daardoor neemt de kans toe dat gemuteerde ziekteverwekkers het conserveringsproces overleven. / WK
DORSTIG IS DE VAATDOEKJESBACTERIE HET LINKST Een ziekteverwekker die onze aanrechten en vaatdoekjes heeft gekoloniseerd, wapent zich tegen geleidelijke uitdroging door uit te groeien tot een ongewoon groot en lintvormig organisme. Dat ontdekten Wageningse microbiologen. Tegelijkertijd wapent de bacterie zich tegen desinfecterende middelen als bleekwater. De Salmonella enterica serovar Enteritidis komt soms via kip, maar meestal via eieren ons huis binnen. Eenmaal uit de boodschappentas belandt hij vroeg of laat op het aanrecht. En daar, zegt dr. Rijkelt Beumer van de leerstoelgroep Levensmiddelenmicrobiologie, beginnen de problemen. ‘Als je een roestvrijstalen aanrecht hebt dat je grondig schoonhoudt, dan is er niks aan de hand. Maar als er op
je aanrecht vochtige doekjes liggen of krasjes zitten waar het lang vochtig kan blijven, dan wordt het anders. Op die plekken bestaat de kans dat diezelfde salmonella langzaam indroogt en zich aanpast.’ Onder de microscoop lijkt het of de staafvormige bacterie door indroging groter wordt. Dat is echter niet zo. In plaats daarvan verliest hij het vermogen om zich te delen. Er ontstaan wel nieuwe cellen, maar ze splitsen zich niet af. ‘Dat verschijnsel noemen we filamentatie’, zegt Beumer. ‘In het lab kun je soms salmonella’s laten groeien met vijftig tot honderd celkernen. We weten nog niet waarom dat verschijnsel optreedt. Als de bacterie weer voldoende water tot zijn beschikking krijgt, splitsen de extra organismen zich alsnog af.’ De monstersalmonella’s zijn bestand te-
gen bleekwater, en misschien ook tegen andere stressoren. Als ze eenmaal zijn ontstaan, zijn ze dus moeilijker weer weg te krijgen. Dat is nuttige kennis voor de voedingsindustrie en huishoudens. ‘Bij warm, broeierig weer, wanneer oppervlakten langzaam opdrogen, is er misschien iets voor te zeggen om desinfecterende middelen te gebruiken’, zegt Beumer. Beumers groep onderzoekt nu hoe effectief gefilamenteerde bacteriën menselijke darmcellen kunnen infecteren. De onderzoekers kijken niet alleen naar salmonella, maar ook naar listeria en campylobacter. Het onderzoek naar de gefilamenteerde Salmonella is gepubliceerd in de Journal of Food Protection. / WK, foto GA
Resource 0614 1, 3, 8-11
06-12-2006
16:34
Pagina 8
ACHTERGROND
7
8
Wageningen Universiteit krijgt nu nog hoge cijfers voor onderwijs. Kritische studenten vrezen echter dat dit spoedig zal veranderen. De organisatie legt volgens hen zo veel nadruk op geld en efficiëntie, dat de unieke kracht van de kleine universiteit verloren dreigt te gaan. Een gesprek met de Studentenraad en de WSO over hun zorgen omtrent het Wageningse onderwijs.
door TEUN HOFMEIJER, foto’s GUY ACKERMANS
Van links naar rechts: Diederik van der Loo (WSO), Yao Mingtian (Veste), Pieter Heringa (CSF), Charlotte van Erp Taalman Kip (WSO), Amrish Baidjoe (PSF) en Mattijs Smits (PSF).
‘Het lijkt wel of alles alleen nog maar om commercieel onderzoek draait’
W
ageningen Universiteit scoorde dit jaar wederom beter dan alle andere Nederlandse universiteiten in de Keuzegids Hoger Onderwijs. Op de goed bezochte open dagen vloog het kleurige promotiemateriaal de deur uit. Vwo’ers, die in de jaren negentig massaal wegbleven, weten de weg naar Wageningen weer te vinden. Tijd om achterover te leunen? Niet als het ligt aan studentenvakbond WSO en aan de Studentenraadfracties PSF, Veste en CSF. Zo maakt PSF’er Mattijs Smits zich zorgen over de balans tussen contractonderzoek enerzijds, en fundamenteel onderzoek en onderwijs anderzijds. ‘Ik weet niet waarom het zo is, maar het lijkt wel of alles alleen nog maar om commercieel onderzoek draait. Op dat terrein is ook alles mogelijk. Het academische onderwijs en het fundamentele onderzoek moeten vooral erg efficiënt zijn. Nou zijn we op zich niet tegen efficiëntie, maar wel als dat betekent dat een professor colleges moet geven aan honderd studenten.’ Dat zou volgens Smits ten koste gaan van de kleinschaligheid waar Wageningen juist zo sterk in is. De nadruk op contractonderzoek gaat ook volgens Yao Mingian van Veste ten koste van onderwijs en fundamenteel onderzoek. ‘Een universiteit heeft juist goed onderwijs en fundamenteel onderzoek nodig om zichzelf universiteit te kunnen blijven noemen. Anders ben je niet meer dan een hbo-instelling. Als je het marktdenken volgt en de student ziet als consument van uni-
versitair onderwijs, dan snijd je jezelf in de vingers door fundamenteel onderzoek te verwaarlozen.’ WRANG Het bestuur van de universiteit zegt heel trots te zijn op het bruisende studentenleven en de onderwijskwaliteit in Wageningen, aldus PSF’er Amrish Baidjoe. ‘Maar door alle bezuinigingen komen ze toch niet veel verder dan het sturen op de input en output van geld. Dat zie je bijvoorbeeld aan de grote inspanningen die het college pleegt om nieuwe studenten te werven of om studenten snel te laten doorstromen in hun studie. Zaken die moeilijk te meten zijn of niet uit te drukken zijn in geld, zoals de kwaliteit van het onderwijs of een brede ontwikkeling van studenten, krijgen minder aandacht.’ Het wrange is volgens de Studentenraad en WSO dat het najagen van efficiëntie en kostenbesparing juist negatieve gevolgen heeft voor punten waaraan Wageningen zijn hoge score in de Keuzegids te danken heeft. Zo gaven studenten vooral hoge cijfers voor de didactische kwaliteiten van docenten, het peil van de studentenvoorzieningen en de grote vrije keuzeruimte. Die keuzeruimte staat volgens Smits onder druk. ‘Om efficiënter te werken is in het instellingsplan, het IP/OP, opgenomen dat het aantal bacheloropleidingen sterk omlaag moet. Op zich zijn we daar niet tegen. Het is maar hoe je dit invult. Maar momenteel is het allemaal zo dichtgetimmerd dat het voor docenten en professoren heel moeilijk is om een nieuwe cursus van de grond te krijgen die net buiten het bachelorprogramma valt. Hoewel zo’n vak enorm interessant en nuttig kan
zi n de ko St u va Je de W vr p da vo m m
S
D v U h p D l b p m
n
or
p it
r
e-
n
’
.
P,
al -
a
Resource 0614 1, 3, 8-11
06-12-2006
16:34
Pagina 9
7 DECEMBER 2006
9
RESOURCE #14
‘ONDERWIJS DELFT HET ONDERSPIT’
zijn, stuit elk initiatief op ‘nee geen geld’. Terwijl geld niet altijd de oplossing is. Door studenten en docenten de ruimte te geven kom je vaak tot betere en goedkopere oplossingen.’ Studenten moeten nu soms uitwijken naar andere universiteiten voor het volgen van leuke, vernieuwende vakken, zegt Pieter Heringa van de CSF. ‘Dat is lastig. Je moet reizen, door een administratief woud heen en de periodesystemen lopen vaak niet gelijk met die van Wageningen UR. Er ligt nu een voorstel om meer geld vrij te maken voor nieuwe vakken buiten de vaste programma’s. Op termijn moeten deze nieuwe vakken dan wel in een programma opgenomen worden om volledige financiering te ontvangen. Maar ja, het geld moet ergens vandaan komen. Grote kans dat vakken met weinig studenten, die uniek zijn in Nederland, ge-
STUDENTENRAAD EN WSO De Studentenraad vertegenwoordigt de belangen van studenten en is een onderdeel van Wageningen UR. De raad volgt het werk van beleidsmakers en heeft bevoegdheden om beleid af te wijzen of aan te passen. De Wageningse Studenten Organisatie (WSO) staat los van Wageningen UR en zet zich in voor studentenbelangen in Wageningen. De studentenbond biedt praktische ondersteuning aan studenten bij problemen met onderwijs of studentenvoorzieningen.
schrapt worden. Hierdoor gaat kennis verloren.’ Wel heeft Heringa waardering voor de toegenomen aandacht voor de kwaliteit van het onderwijs. ‘Waar we heel erg over te spreken zijn, is dat docenten en professoren nu meer beoordeeld worden op de kwaliteit van hun cursussen. In functioneringsgesprekken wordt dat nu ook meegenomen. Dat stimuleert wetenschappers om echt werk te maken van het onderwijs. Hier is de afgelopen jaren echt een slag gemaakt.’
En als je een gesprek met je begeleider wil, moet je ergens anders naar toe. Ze zitten immers met zijn tweeën op een kamer. Dit kan niet goed zijn voor de academische sfeer.’
RSI Volgens Van Erp Taalman Kip geldt hetzelfde voor het nieuwe betaalsysteem voor leerstoelgroepen. ‘Als het budget op is, zijn het de studenten die als eerste geen kamer krijgen. Voor hoogleraren is dat een ontzettend BESTUURSBEURZEN moeilijke keuze, maar uiteindelijk kiezen ze meestal Het veelzijdige studentenleven in Wageningen, een an- toch voor hun personeel.’ Uit een vergadering van de der uithangbord van de universiteit, dreigt volgens de werkgroep Onderwijsfaciliteiten op de Born bleek volstudenten ook op de schop te gaan. ‘Wageningen UR gens haar dat ook op het meubilair van de werkplekneemt de bestuursbeurzen mee in de bezuiniging op ken voor studenten wordt beknibbeld. ‘Voor studenten de overhead’, zegt Baidjoe. ‘Die beurzen maken het geldt een lagere arbonorm en ze moeten het doen met voor studenten juiste mogelijk om buiten hun studie kwalitatief mindere stoelen en bureaus. Terwijl er een actief te zijn. Dat zijn de mensen die op een open dag aantal jaar geleden was bedongen dat ook studenten potentiële nieuwe studenten werven. Dat zijn ook de minder RSI-gevoelige werkplekken zouden krijgen. Ze mensen die het studentenleven maken tot wat het nu kunnen blijkbaar wel met wat minder af. Ik kan daar is. De organisatie kan niet naar buiten toe koketteren heel erg kwaad om worden.’ met het geweldige studentenleven terwijl ze intern snij- Haar WSO-collega Diederik van der Loo vindt dat als den in de beurzen.’ het om onderwijs gaat, er te veel politiek wordt bedreZorgen maken de studentenorganisaties zich ook over ven. ‘Kijk naar de internationalisering waar Wageninde verhuizing naar de Born. WSO’er Charlotte van Erp gen in Nederland zo mee voorop loopt. De universiteit Taalman Kip: ‘Het is allemaal zo krap berekend. Uitein- zegt dat ze er zo trots op is, maar trekt vervolgens geen delijk worden studenten daar de dupe van. Dat zie je geld uit om een internationaal georiënteerde minor monu al in het Atlasgebouw, waar geen plek meer over is gelijk te maken. Bestuurders zouden nee moeten durvoor afstudeerders. Ze moeten maar in het Forumgeven zeggen als ze nee bedoelen.’ Of zoals Baidjoe het bouw gaan zitten en worden zo gescheiden van hun be- verwoordt: ‘They’ve got to put their money where their geleiders. Je kunt niet zomaar even meer binnenlopen. mouth is.’ <
Resource 0614 1, 3, 8-11
06-12-2006
16:34
Pagina 10
ACHTERGROND
10
BOER
7
D v h M
VINDT
MARLIES
d
H
M o e ie e E zi bo ze w he ec ‘D he M va o st H ri m bo tu w do ik ee o
‘Er zit twintig kilometer tussen zijn boerderij en die van mijn ouders’
Ee o pa b vr M m H ko he h na ee K w A D ee m sp w
Resource 0614 1, 3, 8-11
06-12-2006
16:34
Pagina 11
7 DECEMBER 2006
11
RESOURCE #14
De glimlach op haar gezicht spreekt boekdelen. ‘We hebben nu bijna vier maanden verkering.’ Terwijl haar omgeving dacht dat ze hard studeerde, logeerde Marlies in het geheim bij boer Martijn. In café De Kater in Wageningen vertelt de studente Marketing en consumentenwetenschappen over haar optreden in Boer zoekt vrouw.
door LAURIEN HOLTJER, foto’s GUY ACKERMANS en KRO
H
et datingprogramma van de KRO was ook dit jaar een groot succes. Drie miljoen Nederlanders zaten de afgelopen tijd trouw elke zondag voor de tv. Ze zagen hoe vier van de vijf boeren een vrouw vonden. Onder hen boer Martijn die viel voor de Wageningse studente Marlies. ‘Martijn is nuchter en staat met twee benen op de grond. Toen hij achttien was, overleed zijn vader en nam hij de boerderij over. Dan heb je toch echt wel iets sterks in je’, vertelt Marlies trots. ‘Maar ik kan ook erg met hem lachen. We hebben dezelfde humor.’ En dat kon heel Nederland de afgelopen maanden zien. Watergevechten in de melkstal, racen over het boerenerf en genieten van pullen bier. Het maakte hen zeer geliefd bij het publiek. Vanaf de eerste aflevering was Marlies niet langer een onbekende. ‘Ik ben aan het afstuderen, maar de laatste weken schiet het niet echt op. Iedereen wil alles van ons weten’, vertelt ze. ‘De eerste keer dat iemand mij herkende was tijdens het winkelen in Ede. Ze zei: hé, jij bent toch Marlies? Mijn eerste reactie was: ja, maar waar ken ik jou dan van? Nu ben ik er wel aan gewend, maar het blijft apart om overal aangesproken te worden, zoals toen ik ging stemmen in het gemeentehuis.’ Het begon allemaal op 14 mei, toen de eerste aflevering van Boer zoekt vrouw werd uitgezonden. ‘Ik had bij mijn ouders in het dorp al gehoord dat er een jonge boer uit de buurt mee zou doen. Er zit twintig kilometer tussen zijn boerderij en die van mijn ouders. De Peelweg scheidt de twee gebieden. Martijn gaat altijd uit in dorpen aan de ene kant, ik aan de andere kant. Maar ik had hem wel een keer voorbij zien komen. Het was in eerste instantie niet echt mijn type. Tot ik zijn oproep op tv zag. Daarin vond ik hem toch wel erg leuk.’ VRIENDENDIENST Een huisgenoot van Marlies had de oproep van Martijn opgenomen. ‘Die bekeek ik met vriendinnen wel een paar keer per dag. Het was gewoon gein, maar hierdoor bleef het maar over hem gaan. En omdat ik geen vriendje had, vroeg iedereen of ik al had geschreven. Maar het hele televisiegebeuren erom heen was voor mij een drempel. Laat maar zitten, dacht ik.’ Haar vrienden dachten daar anders over. ‘Tijdens een koffiepauze in de Leeuwenborch vroeg een vriend of het tv-aspect de enige drempel was. Toen ik ja zei, wist hij genoeg.’ Samen met nog een studiegenoot ging hij naar een computerzaal en schreef namens Marlies een brief. Twee weken later werd ze gebeld door de KRO. ‘Voicemail, of ik met spoed terug wilde bellen. Ze wilden die zondag even met de camera langskomen. Alsof het de normaalste zaak van de wereld was.’ De eerste ontmoeting met Martijn vond plaats tijdens een speeddate in Drenthe. ‘Ik kwam daar aan en kreeg meteen een camera voor mijn neus. Maar ondanks de spanning voelde ik tijdens die vijf minuten met Martijn wel een klik.’ Hij koos haar dan ook als één van de drie
vrouwen die bij hem een kleine week gingen logeren op zijn boerderij om elkaar beter te leren kennen. Marlies kwam zijn erf oprijden in een felgele Unimog, een kleine vrachtwagen. ‘We zijn met vier meiden thuis. Mijn vader heeft de auto voor ons aangeschaft omdat die heel veilig is. Ik vind het een kei stoere auto en hij hoort een beetje bij mij.’ Na deze indrukwekkende opkomst, verdween ze echter even uit beeld. ‘Ik kon als enige al trekker rijden. Martijn zat daarom met Laura of Bibi op de trekker om het ze te leren. Hierdoor had ik geen moment alleen met hem en kon ik hem niet leren kennen.’
hadden diepzinnige gesprekken tot diep in de nacht. Bibi en ik namen ook regelmatig onze onderonsjes. Kom, even vijf minuten naar de kelder, zeiden we dan tegen elkaar. Dan deelden we even hoe gaaf het allemaal was.’
PETJE Tegelijkertijd sloeg de onzekerheid genadeloos toe. ‘Terwijl ik net besefte dat ik Martijn echt leuk vond, kreeg ik het idee dat hij en Bibi naar elkaar toe trokken. Hierdoor werd ik onzeker. Ik gunde het Bibi, zij gunde het mij. Maar het duurde nog twee dagen voor Martijn echt moest kiezen. Deze onduidelijkheid vond ik heel HOOIEN zwaar. We waren allemaal toe aan bevestiging en voelMarlies begon te twijfelen. ‘Ik vond het lastig om na te den een enorme spanning. Ik legde me er zelfs bij neer denken over mijn gevoelens met alle camera’s om mij dat Martijn voor Bibi zou kiezen.’ heen en de druk die ik voelde omdat Martijn al snel De verbazing was dan ook groot toen hij voor Marlies een keuze moest maken. Maar later gingen we toch koos. ‘Ik snapte helemaal niks van wat er gebeurde. nog even samen hooien. Ik heb hem toen verteld hoe ik We hadden zo naar dat moment toe geleefd. Maar ik me voelde. Dit was een goed gesprek en ik merkte voor vond het heel erg voor Bibi en voelde me een beetje het eerst dat er veel meer in hem zat dan ik dacht. Ik schuldig.’ Terwijl Bibi haar spullen pakte, bleef Marlies besefte dat ik hem echt leuk vond.’ nog even op de boerderij om bij te komen. ‘Volgens mij Dit bleek wederzijds. Martijn stuurde Laura naar huis, hebben we niet heel veel meer gezegd die avond. Het Bibi en Marlies bleven over. ‘Het klikte ontzettend goed voelde wel goed, maar het was zo intens en emotioneel tussen ons. We sliepen met zijn drieën in de kelder en allemaal.’ Zolang de serie nog liep, mochten Marlies en Martijn niet samen in het openbaar zijn. ‘Meestal ging ik naar hem toe en gingen we samen de koeien melken. Maar ik heb hem ook wel eens Wageningen in gesmokkeld. Hij had een petje op zodat niemand hem zou herkennen.’ Marlies en Martijn zagen op tegen het terugzien van de beelden. ‘Ik heb heel veel van mezelf laten zien. Op dat moment besefte ik niet hoe ingrijpend het allemaal was. Ik kwam terecht in de Boer zoekt vrouw-molen en draaide vanzelf mee doordat er zoveel gebeurde. Ik dacht niet aan de camera of aan die drie miljoen mensen die het later zouden zien.’ GEEN BOERIN Na de uitzending waarin de ontknoping te zien was, mochten Marlies en Martijn wel samen in het openbaar zijn. Ze gingen de woensdag erop naar de Palmindronk in café De Tijd in Wageningen. ‘Het leek wel een receptie. Iedereen kwam ons feliciteren en wilde met ons op de foto.’ Ook vroegen velen naar hun toekomstplannen. ‘Toekomst? Poeh, we leven van dag tot dag. Het is nog maar vier maanden.’ Maar plannen om boerin te worden heeft Marlies in elk geval niet. ‘Mijn oudste zus neemt de boerderij van mijn ouders over. Zelf wil ik graag een baan in het bedrijfsleven. Het is belangrijk dat ik mijn eigen ding kan doen. Maar hoewel ik zelf niet per definitie op zoek was naar een boer, voelt het wel vertrouwd. We weten wat we aan elkaar hebben en hebben dezelfde mentaliteit’, zegt ze terwijl ze haar laatste stuk koekje neemt en aanstalten maakt weg te gaan. ‘Over een uurtje komt Martijn bij me eten.’ <
Resource 0614 12-15
06-12-2006
16:36
Pagina 12
REPORTAGE
12
7
IN BEELD beziggehouden met een poppenkastvoorstelling, kleurplaten, schminken, ballonfiguren maken en het knutselen van een pietenmuts. De bijeenkomst in de kantine van het gebouw aan de Edelhertweg in Lelystad werd georganiseerd door ID-PV en Animalia, de
U
d
foto’s BART DE GOUW, tekst GERT VAN MAANEN Ruim negentig kinderen van medewerkers van de Animal Sciences Group (ASG) en CIDC-Lelystad werden zaterdag 2 december bezocht door Sinterklaas en Zwarte Piet. De kinderen gingen in kleine groepjes op bezoek bij de goedheilig man en werden ondertussen
O
personeelverenigingen van CIDC en ASG. Deze verenigingen zijn eigenlijk al gefuseerd, maar hebben nog geen gezamenlijke nieuwe naam.
Pr gi
W
D
A
Ee he bo ce m de ga zij Al zij ch ee m se we lijk iet he
Resource 0614 12-15
06-12-2006
16:36
Pagina 13
7 DECEMBER 2006
13
RESOURCE #14
OUDE KOEIEN UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR door GERT VAN MAANEN PROFESSOR OP DE BRES VOOR VRUCHTENSAP ‘Steunt Nederlands fruitteelt en nijverheid, bevordert uw gezondheid en drinkt Zoete Most’. Met deze kreten probeert professor A.M. Sprenger in de crisisjaren iedereen aan het vruchtensap te krijgen. Zijn ondernemende aard leidt in 1936 tot de oprichting van een zelfstandig instituut dat bijna een kwart eeuw zijn naam zou dragen.
Prof. A.M. Sprenger (1881-1958) bracht met veel energie vruchtensap aan de man. / foto historisch archief FB
Sprenger is autoritair, maar ook geliefd onder studenten en collega’s. Hij wordt wel ‘de rode professor’ genoemd vanwege zijn grote betrokkenheid bij de Nederlandse tuinders en fruittelers. Omstreeks 1930 verkeert de tuinbouw in een diepe crisis. Doordat de buurlanden hun markt afschermen, blijven telers hier zitten met grote hoeveelheden onverkoopbaar fruit. Sprenger bedenkt een plan om dit te verwerken tot ‘Zoete Most’, en zo ook extra werkgelegenheid te creëren. Zijn plan krijgt steun van de Heidemaatschappij en het Crisisfonds. Dit is echter nog niet genoeg om een kostendekkende productielijn op te zetten, maar Sprenger verzint iets om ook het ontbrekende geld bij elkaar te krijgen. Hij bestookt alle lokale horecabedrijven met reclame en wijst huisartsen op de gunstige gezondheidseffecten van Zoete Most. Zo herinnert de Wageningse amateur-historicus Ad Riet-
veld zich de fruitdranken die hij in zijn jeugd ‘tot vervelens toe te drinken kreeg’. In technisch opzicht zitten er nog de nodige haken en ogen aan de verwerking van fruit tot sap. Het productieproces neemt enkele maanden in beslag en omdat er nog niet wordt gewerkt met conserveringsmiddelen, moet het bottelen steriel gebeuren. Al spoedig echter draait de proeffabriek van Sprenger aan de Haagsteeg op volle toeren. In 1933 wordt zelfs een Centrale Verkoopafdeling voor Zoete Most en Vruchtenwijnen opgericht om de distributie en afzet te regelen. Er wordt driftig gestrooid met stickers en folders om de ‘Zoete Most’ aan de man te brengen. In 1935 verschijnt zelfs een oproep van Sprenger in de landelijke dagbladen om met Pinksteren twee glazen Zoete Most te drinken. De productie breidt zich uit: in 1934 zijn er naast het Laboratorium voor Tuinbouwplantenteelt al zes fabrieken die vruchten verwerken. Een jaar later wordt er landelijk 1200 ton fruit verwerkt: appels, peren, kersen, aardbeien, rabarber en allerlei soorten bessen. In het land spreekt men zelfs van de ‘Zoete Most-beweging’. De Landbouwhogeschool, werkgever van
Sprenger, zet intussen vraagtekens bij de sapproductie. Zo vraagt rector Visser zich al in 1931 af of het wellicht niet verstandiger was ‘de energie van de hoogleraar alleen voor zijn wetenschappelijk werk te behouden’. De oprichting van een zelfstandig instituut voor de ‘nevenactiviteiten’ van Sprenger is onontkoombaar. In 1936 wordt het Instituut voor Onderzoek op het gebied van Fruit en Groente opgericht, dat in 1948 Instituut voor Bewaring en Verwerking van Tuinbouwproducten (IBVT) gaat heten en in 1966 uit eerbetoon wordt omgedoopt tot Sprenger Instituut. In 1990 gaat het uiteindelijk op in het Instituut Agrotechnologisch Onderzoek (ATO). De Tweede Wereldoorlog betekent het eind van de Zoete Most-beweging, maar de sapwetenschap blijft. Zo ontwikkelt het Sprenger Instituut samen met levensmiddelentechnologen van de Wageningse universiteit begin jaren zeventig een revolutionair vervloeiingsprocédé voor vruchtenpulp. Dankzij deze enzymtechniek laat zelfs het meeste hardnekkige fruit het vruchtwater lopen, en staan er nu het hele jaar door allerlei sappen in de winkel.
WERKPLEK DICK LOHUIS
ALS HET NIET LUKT, WORDT HET LEUK Een hele reeks promovendi heeft veel aan hem gehad: Dick Lohuis, analist bij het Laboratorium voor Virologie. Vrijdag 1 december promoveerden weer twee aio’s met wie hij veel heeft samengewerkt. Verder begeleidt hij practica. ‘In het Engels gaat dat ook prima; gewone gesprekken zijn wat moeilijker’, vertelt Dick. Al 33 jaar is hij in dienst bij de universiteit, zijn eerste werkgever na zijn opleiding tot chemisch analist. Eerst werkte hij voor een elektronenmicroscopist, toen bij iemand die onbekende virussen karakteriseerde, en nu doet hij veel moleculair werk. Het moeilijkst aan zijn werk is eigenlijk ook het leukst, vertelt Dick. ‘Soms lukt iets niet zo goed, en dan is het mooi als je het toch op de rails krijgt.’
Dick was onmisbaar bij het onderzoek naar RNA-silencing waarover Wageningse virologen deze maand publiceren in de Journal of General Virology. Hij injecteerde planten met een agrobacterium, vermaalde bladeren, haalde RNA eruit en zette die op een gel. Hoe bescheiden hij ook is, Dick is er wel trots op dat hij een nieuwe techniek heeft geïntroduceerd voor het aantonen van een eiwit met een antiserum. Hij gebruikt het antiserum direct op een groot stuk plantenweefsel, zoals een stengelplakje, en scheidt niet eerst zoals gebruikelijk de eiwitten van het materiaal. ‘Hierdoor kun je na detectie van een eiwit gericht preparaten maken van stukjes weefsel voor de elektronenmicroscoop.’/ Yvonne de Hilster foto Guy Ackermans
Resource 0614 12-15
06-12-2006
16:36
Pagina 14
OPINIE
14
7
M.I.
Er gaat veel goed aan Wageningen UR, constateert bureau Berenschot deze week. Maar veel medewerkers lijken dat niet te beseffen. Ze hebben last van een ‘negatief zelfbeeld’ en komen ‘tobberig’ over. Herkenbaar?
TOBBEN WAGENINGERS TE VEEL? Korné Versluis en Gert van Maanen ‘Veranderingen maken mensen onzeker en intern gericht’
‘Wageningers zijn rustiger en minder geneigd zichzelf op de borst te slaan’
‘Ik vind de werksfeer juist heel positief en collegiaal’
Prof. Renger Witkamp, verruilde dit jaar TNO voor Wageningen UR en werkte eerder aan de universiteit van Utrecht
Frank Beemer, managing director bij bureau Berenschot ‘Wij horen inderdaad van klanten van Wageningen UR dat jullie onderzoekers wat tobberig overkomen. Een voorbeeld? Denk aan de onderzoekstarieven. Wageningse onderzoekers verontschuldigen zich bij klanten over de hoge tarieven. Als je objectief naar de tarieven kijkt is daar geen enkele reden voor. Maar het werkt natuurlijk als een self-fulfilling prophecy. Als de onderzoeker zelf de tarieven te hoog vindt, wat moet een klant daar dan van denken? Het is begrijpelijk dat de reorganisaties hun sporen hebben nagelaten. Grote veranderingen maken mensen onzeker en intern gericht. Dat gebeurt overal. Wij hebben het management van Wageningen UR geadviseerd daar rekening mee te houden. Er is na de veranderingen rust nodig. We hebben ook gemerkt dat er scepsis is onder de medewerkers over de centralisatie van het beleid. In een professionele organisatie als een onderzoeksinstelling moet je selectief zijn met je verticale sturing. Een grote kennisorganisatie als Wageningen UR moet je eerder beschouwen als een vloot van schepen, waarbij elk schip een eigen stuurman heeft die zo bijstuurt dat het scheepje in de gewenste richting van de vloot koerst. De kapitein van de vloot moet dus vooral goed duidelijk kunnen maken wat de koers is. In grote organisaties, zoals Wageningen UR ook is, zie je vaak een autonome neiging tot centralisatie, gevoed door een behoefte aan grip door een hoofdkantoor. De veranderingen in Wageningen zijn lang uitsluitend een zaak geweest van het management. De werkvloer is pas laat bereikt. Dat had wel wat sneller gekund. Het lijkt er op dat er nu weer ruimte is om verder te bouwen. In die fase horen slimme prikkels. Als je samenwerking wilt bevorderen moet je zorgen dat dat sexy wordt, en het niet proberen af te dwingen. Dat werkt niet.’
Marlies van Hal, junior onderzoeker bij de leerstoelgroep Sociaal-ruimtelijke analyse, afkomstig uit de Randstad ‘Wat misschien een rol speelt is het landbouwimago van Wageningen. Als je in de Randstad vertelt dat je een baan in Wageningen hebt, wordt er altijd eerst een beetje lacherig gedaan. Je moet meteen in de verdediging. Maar als ik vervolgens uitleg wat voor baan ik heb, krijg ik wél positieve reacties. Nederlanders hebben in het algemeen wel een beetje last van valse bescheidenheid . Amerikanen hebben dat bijvoorbeeld helemaal niet. Ik heb voor een evenementenbureau gewerkt en daar hebben mensen ook minder last van bescheidenheid. Wageningers zijn toch iets rustiger en minder snel geneigd zichzelf op de borst te slaan. Wat mij betreft mogen we best iets trotser op onszelf zijn. En iets uitgesprokener en vrolijker mag van mij ook wel.’
‘Vergeleken met andere universiteiten wordt hier veel van bovenaf geregeld’
Prof. Gerrit Antonides, hoogleraar Economie van consumenten en huishoudens, werkte tot drie jaar geleden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam ‘Mensen zijn in periodes van onzekerheid
‘Helemaal niet. Welnee. Ik vind de werksfeer juist heel positief en collegiaal. In vergelijking met andere universiteiten zie ik hier een handen-uit-de-mouwenmentaliteit. Het is hier minder formeel en minder hanig. Bij traditionele universiteiten zijn mensen wat dikdoeneriger. Hier heerst een licht Calimero-gevoel. Wij zijn klein en zij zijn groot. Maar dat leidt er niet toe dat mensen zielig in een hoekje gaan zitten. Dat onderzoekers bij de instituten zich ongemakkelijk voelen bij de tarieven is heel herkenbaar. Dat was bij TNO net zo, en ik denk dat dat geldt voor alle semi-private onderzoeksinstellingen in Nederland. De onderzoekers hebben weinig commercieel gevoel, ze praten niet zo makkelijk over geld. Het gaat natuurlijk ook al snel om grote bedragen, al lachen mensen uit het bedrijfsleven er vaak om.’
natuurlijk bang hun baan te verliezen. Dat zou een deel van de verklaring kunnen zijn. Maar in Rotterdam zijn er ook enorme bezuinigingsrondes geweest, dus daarin is Wageningen niet uniek. In mijn eigen omgeving kom ik niet veel tobberige mensen tegen. En ik geloof ook niet dat ik zelf de afgelopen drie jaar zuurder ben geworden. Misschien is het wel zo dat Wageningen een bepaald slag mensen trekt. Ik denk dan vooral aan studenten. Dat zijn mensen die over het algemeen nadenken over zaken als milieu en voeding. Mensen die wat dieper denken. Misschien komt dat snel tobberig over. Als het zou gaan over onvrede over het beleid, kan ik me er ook wel wat bij voorstellen. Er wordt hier vrij veel van bovenaf geregeld. Ik heb de indruk dat aan andere universiteiten de faculteiten een belangrijkere positie hebben. Hier komt veel beleid rechtstreeks van de top. Dus kritiek hoor ik wel, maar dat leidt hier in ieder geval absoluut niet tot neerslachtigheid.’
‘Bij KPN zien mensen veranderingen eerder als uitdaging dan als bedreiging’
Ir. Jasper Harms, studeerde tot voor kort Landbouwtechniek aan Wageningen Universiteit, was practicumassistent en verslaggever van Wb, werkt sinds kort bij KPN in Den Haag ‘Een overeenkomst tussen KPN en Wageningen UR is dat beide organisaties te maken hebben met een sterk veranderende omgeving die dwingt tot aanpassingen. Het meest opmerkelijke verschil is dan dat mensen hier eerder geneigd zijn veranderingen te zien als uitdaging en niet als bedreiging. De nadruk ligt hier ook meer op de persoonlijke ontwikkeling van werknemers. Trots is niet iets dat je van bovenop oplegt. Als je als organisatie op een consequente manier mensen betrekt bij veranderingen, dan kweek je commitment en vertrouwen. Trots komt dan vanzelf wel.’
‘Ik merk wel een grote mate van bescheidenheid’
Prof. Jaap Molenaar, sinds drie maanden hoogleraar Toegepaste Wiskunde bij Biometris in Wageningen, werkte eerder in Eindhoven en Twente ‘Ik kan alleen mijn directe omgeving beoordelen. Daar loopt het gesmeerd. Ik zie heel veel goeds in de samenwerking tussen instituut en universiteit. Wij hebben bij Biometris twee bloedgroepen. De een richt zich vooral op de markt, de andere op onderwijs en onderzoek, en ondertussen behoeden ze elkaar voor oogkleppen. Van tobberigheid zie ik niets. Ik merk wel een grote mate van bescheidenheid. Dat heeft er misschien mee te maken dat we een heel eigen niche hebben, en dus niet zo goed kunnen vergelijken met anderen.’
P
PO Re va ge of Po
‘H n v va
N G T
Eé gis ke dr te co wi tu De he we in gin no he le gin cu ge Pa te de te To lijk m da Co ve zin do Vla aa la m on zo da sie m ric te ne gr ar da tu ne wa ge To br tra sin te ein ca
Pr W
M ve
Resource 0614 12-15
06-12-2006
16:36
Pagina 15
7 DECEMBER 2006
POST POST is de brievenrubriek van Resource, bestemd voor reacties van lezers. Brieven kunnen worden gericht aan
[email protected] of aan Resource, rubriek Post, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen.
n
‘Het is verstandig om niet meteen alle vrijkomende ruimtes van de hand te doen’
NIEUWE GEBOUWEN TE KRAP
ng
er-
g
r-
-
n
, gk
Eén van de doelstellingen van het strategische nieuwbouwplan is meer te bereiken met minder ruimte. Om kosten te drukken worden er minder vierkante meters gebouwd dan we nu hebben. Dit is te combineren met kwalitatief goed onderwijs door verbetering van de infrastructuur en intensief roosteren. De Werkgroep Onderwijs De Born is vanaf het begin betrokken geweest bij het ontwerp van onderwijsruimtes op De Born en in het bijzonder in het Forum. In het begin ging dat om een globaal ontwerp, de benodigde vierkante meters per student, de helling van collegezalen en het aantal zalen voor verschillende doeleinden. Later ging het over het detailontwerp van practicumtafels, aansluitingen, putjes, leidingen, de plaats van katheders, borden, etc. Parallel daaraan worden ‘schaduwroosters’ gemaakt om te zien of het totale onderwijspakket van Wageningen Universiteit past. Tot nu toe is de conclusie dat het allemaal lijkt te kunnen, maar dat er piekproblemen zijn bij enkele practicumvormen en dat groepsonderwijs misschien niet past. Consequentie van dat laatste is dat het verstandig is niet meteen alle door verhuizing vrijkomende ruimtes van de hand te doen om enige flexibiliteit te houden. Vlak voor de zomer 2005 is bijzondere aandacht besteed aan de situatie van landschapsarchitectuur. Een vakgebied met bijzondere eisen, bijvoorbeeld door ontwerppractica. Toen is nogmaals onderzocht of dat onderwijs in Forum past, of dat de eisen te afwijkend zijn. De conclusie was dat het in Forum kan, maar wel met speciale roostering en ruimtelijke inrichting. Daardoor zou er voldoende ruimte zijn en zouden spullen bovendien kunnen blijven hangen en liggen. Inmiddels groeit het aantal studenten Landschapsarchitectuur en ruimtelijke planning en daarbinnen groeit Landschapsarchitectuur extra. De verwachting is dat dit binnen Forum is op te lossen onder de voorwaarden die zomer vorig jaar zijn overeengekomen. Toch is het goed dat Genius Loci een brandbrief schrijft. Het stimuleert om extra scherp te kijken of de gekozen oplossingen naar verwachting werken. Tenslotte is de student koning. Die moet aan het eind van de studie de benodigde kwalificaties hebben gehaald. Prof. Pim Brascamp, voorzitter Werkgroep Onderwijs De Born Meer POST op pagina 16: Allemaal vegetariër
15
RESOURCE #14
V.D.REDACTIE CENTRALISME Samenwerken is goed. Die conclusie kun je zonder meer trekken uit de evaluatie van de bestuurlijke fusie tussen Wageningen Universiteit en DLO, die bureau Berenschot uitvoerde in opdracht van het ministerie van LNV. Berenschot concludeert dat de bundeling van de activiteiten een duidelijke meerwaarde heeft gehad. ‘Die meerwaarde van samenwerking is groter naarmate beide onderdelen er in slagen juist hun eigen identiteit te behouden’, is een andere opmerkelijke conclusie in het rapport. Misschien nog opmerkelijker is dat deze week uit drie verschillende hoeken de waarschuwing komt dat samenwerking niet kan worden afgedwongen. Zo constateert de onderzoeksleider van bureau Berenschot dat veranderingen in Wagenin-
gen te lang uitsluitend een zaak zijn geweest van het management. Samenwerking op de werkvloer laat zich echter niet afdwingen, stelt hij. Het is een visie die de directie van de Social Sciences Group al tot uitgangspunt van haar beleid heeft gemaakt. Samenwerking komt vooral tot stand op inhoud. Druk van de leiding heeft weinig zin, stellen de bestuurders. Tot slot waarschuwt ook de nieuwe hoogleraar Bestuurskunde prof. Katrien Termeer in haar oratie voor centrale sturing. ‘Ongeduldige leiders’ zijn hier vaak toe geneigd als ze problemen zien. Het zijn echter vaak de beste mensen - de ‘creatiefste innovatoren’ – die zich bij dergelijk centraal ingrijpen als eersten uit de voeten maken, stelt Termeer. Ze roept daarom publieke leiders vooral op terughoudend
te zijn met nieuwe regels. Bij een goede publieke leider past volgens haar ‘gepassioneerde nederigheid’. Een boodschap waar natuurlijk iedere manager zijn voordeel mee kan doen, maar die vooral een waarschuwing inhoudt voor een organisatie als Wageningen UR die zich – volgens een veelgehoorde klacht – steeds centralistischer gedraagt. De hoogste bazen onderschrijven dat Wageningen UR niet gebaat is bij centralistische dwingelandij, maar ze zouden er goed aan doen na te gaan waar het wijd verbreide ongenoegen over de centralisering dan vandaan komt. Alleen dan kunnen ze de voornemens om docenten en onderzoekers zoveel mogelijk zeggenschap te geven, ook echt in de praktijk brengen. / Gert van Maanen
HR
Henk van Ruitenbeek
DE HOOG DE TRENDWATCHER De wetenschap kent vele vreemde vogels. Dat weet iedereen die aan een universiteit verbonden is. Meestal vormen ze het zout in de pap, maar er is ook sprake van een gektesekte. We zullen het maar niet hebben over de parapsycholoog en de gelovigen in intelligent design, dat geeft te veel ingezonden stukken. De hoogleraar die kabouters ziet is een te gemakkelijke prooi, evenals de piskijker met een academische graad. De vreemdste aller vreemde vogels is echter de trendwatcher. Het is merkwaardig om te zien dat op serieuze congressen de
trendwatcher het luidste applaus krijgt en de beste beoordeling. Hij of zij verkondigt bijvoorbeeld tijdens een modecongres dat de nieuwe kleur in 2008 lichtbruin zal zijn. De uitspraak wordt onderstreept door een foto van een hondendrol en door aanzwellende muziek. De beloning voor de ziener is een vet honorarium. Nu is een modecongres geen wetenschap, maar dezelfde toekomstvoorspeller verschijnt ook op marketingbijeenkomsten waar de top van de academische marktonderzoekers aanwezig is. Daar zegt hij dan in duistere bewoording dat
Nederland op weg is naar een gouden toekomst door een tribalisering die berust op de aziatisering van ons land en vooral wordt veroorzaakt door het einde van de nostalgie. En passant wordt ook de opwarming van de aarde een zegen genoemd, omdat dan het aantal vliegvakanties naar Turkije en Spanje zal afnemen. Kortom, de student die rijk wil worden moet niet voor manager gaan leren, maar voor trendwatcher gaan studeren. Dan ligt na het afstuderen het geld voor het oprapen. / Kees de Hoog
Resource 0614 20-24
06-12-2006
16:39
INTERNATIONAL
Pagina 20
20
7
‘The demonstrations in Oaxaca started peacefully in June, with teachers demanding better education’ photo Workers World
RESOURCE ONLINE Resource, the Wageningen UR weekly, is now available online. The articles are uploaded on Thursday afternoons, around two o’clock. The English version is at www.resource-online.nl/weekly.php.
IDEALIS SURGERY The tenants’ association, Stichting Flat Overleg (SFO), is open from 16.00 to 20.00 on Thursday 7 December for an informal surgery in the Woeste Hoeve pub and the office in Hoevestein 1D. Those living in the Idealis student complexes can let the SFO know about any complaints they have, like high service costs, too small garbage bins or noisy maintenance workers during exams week. It’s also possible to discuss corridor life in the international and Dutch complexes. / LH See www.sfo.nl
USED BOOKS The WSO has started a second-hand bookshop. The Wageningen student union hopes that this will make it easier and cheaper for students to get hold of books. ‘The sale of used textbooks is too fragmented at the moment,’ says WSO treasurer Nienke van der Laan, ‘So we decided to make a central book depot. Sellers can set their own price and put the books in the cupboard here. If someone buys the book, they pay us and we transfer the money to the seller. We provide this service for free.’ The book cupboard is in Villa Arion, Niemeijerstraat 6, in Wageningen, opening times 10.00 to 16.00. / KM
IN THE NEWS ‘MEXICO IS LOOKING LIKE A DICTATORSHIP’ On 1 December the president of Mexico was inaugurated. Over the past month there have been mass demonstrations against the new president, because of election fraud. But in the city of Oaxaca there has been unrest for months. In mass demonstrations against the corrupt governor many people were arrested or killed. Victor Mendoza, who is following the MAKS programme at Wageningen University, is from Oaxaca. He is very concerned about the situation in his home country. ‘There is almost no true information in the ordinary press,’ he says, ‘So I would like to tell my story.’ ‘Oaxaca is one of the poorest states in Mexico. Although there is high investment in tourist areas, many regions are deeply
marginalised. The protests are against the governor of Oaxaca, Ulises Ruíz. He belongs to a class of corrupt politicians from the traditional ruling party (PRI) since the Revolution. They have always controlled the election systems and kept power in this way. In the past, people were not so aware of these issues, so the politicians could do whatever they wanted. Now people are more aware.’ The demonstrations were started in June by teachers demanding a better education system, improvements to infrastructure and services, and higher wages. ‘It started as a peaceful demonstration, but they were attacked by the police and then far more people joined the movement. An umbrella organisation was formed, called Asamblea Popular de los Pueblos de Oaxaca (APPO), the popular
WHAT’S ON
The police were unable to prevent the protest movement from taking control of the city, until October, when the federal government sent police and the army to Oaxaca to re-establish order. ‘But then the protests started again,’ says Victor. ‘The police response was to arrest the leaders of the movement, and other people taking part in the protest.’ The worst day until now was 25 November. ‘People took to the streets again because their movement had been restricted due to the presence of the army in the city. It was a peaceful demonstration, but more than 250 people were picked up by the police. The families of these people have had no contact with them since. For example, a girl who was selected by the same foundation for a scholarship like me was arrested by the police, and has been sentenced to twenty years in prison! Just for joining the protests.’ ‘Mexico is looking increasingly like a dictatorship,’ says Victor. ‘People are being killed and disappearing during the protests. There is no freedom of speech, no freedom to demonstrate. Mexico is chair of the UN human rights commission. It’s absurd.’
Thursday 7 December 19.00 / Students’ Night in Café het Gat. 20.00 / Lecture ‘The tragedy of a mythical revolutionary: Che Guevara’ by Kees Konings of Utrecht University, at LA13.. 20.00 / Sinterklaas surprise party in Annie’s pub, Asserpark flat. 20.30 / Taxidermia, see www.movie-w.nl 21.30 / Shout! New bands play at Unitas. 23.00 / ISOW party at Unitas with Latin and world music to dance to.
Victor is concerned about his relatives and friends in Oaxaca. ‘A friend of mine has already been killed during the riots,’ he says. ‘I’m very sad and also feel rage. If I were there, I would be out on the streets for sure. Maybe I would be in prison now or maybe worse.’
Saturday 9 December 23.00 / Beukende Bevers play for Acid Anonymous at Unitas. Sunday 10 December 14.30 / Sunday Afternoon Jazz in Hotel de Wageningse Berg. Monday 11 December 20.00 / Latvian pianist Lauma Skride plays chamber music in the Aula. Thursday 14 December 19.00 / Students’ Night in Café het Gat. 23.00 / Extravaganza at Unitas with Finnish band Aavikko.
assembly of Oaxaca people. It is composed of students, middle class people, farmers and indigenous people, all of whom have had conflicts with the governor before. Corruption is the most important issue; the governor spent money that was meant for schools and hospitals on his own election campaign and his political party.’
Photo Victor Mendoza. / Photo Guy Ackermans
He doesn’t know what will happen next month. ‘I don’t know. I only know that the new government won’t make changes that will solve the problems. This president is also corrupt, but the protests will continue, I think. And it’s important that people from the whole world know what’s happening there. The Mexican media portrays the protesters in Oaxaca as bandits and terrorists. But they are just ordinary people, and most of the population supports the protest. I hope it will help that people know the truth.’ / Koen Moons
T B
A an dr lik ha be ble
Th en so su sa olo su no dis sc big an
Un ba th ab th ta po hu ha th
Th an ge ind gr m
’
Resource 0614 20-24
06-12-2006
16:39
Pagina 21
7 DECEMBER 2006
21
RESOURCE #14
SNAPPED WHO? Milagros Sosa from Peru, MSc student doing International Land and Water Management, just crossing the street from student flat Bornsesteeg towards the Tarthorst neighbourhood, together with Martijn van Staveren GOING TO? ‘I am going to the C1000 for my groceries. It is nearby so we walk. I think we will eat pizza.’
WE? ‘Yes, we’ve been together for nine months. Martijn is from the Netherlands and is doing the same study. We met during classes and liked each other from the start.’ KNOW OTHER DUTCH PEOPLE? ‘I live in the Bornsesteeg, with mostly international students. I don’t mind not living with Dutch people, as I meet them anyway, during
classes for example. Besides, in the Bornsesteeg most rooms have their own kitchen so there isn’t a lot of contact with other people anyway. I like the privacy. If I want to meet people I just go downstairs. Some of my classmates live in the corridor below.’ / LH
UNESCO FELLOWSHIP STIMULATES PHD STUDENT they also look at the status of the place where you work and the importance of your subject. And PRI is known worldwide in this field of work.’
Sarrah Ben M’Barek is a happy PhD student at Plant Research International. She has been awarded a fellowship that allows her to spend two years working uninterruptedly on her PhD at the Wageningen institute.
At present more women in Tunisia seem to be continuing with a PhD, says Sarrah. ‘Maybe men start looking for a job because they feel they have to start earning money. I haven’t seen much of my boyfriend the past few months, but that’s part of the sacrifice you have to make for science.’ But the fellowship is indeed stimulating. ‘It has given me selfconfidence. And I like doing research and experiments, although it’s sometimes hard. Now I can pursue a research career that allows me to be where exciting discoveries are being made with technlogies that are constantly evolving, and that keeps me intellectually sharp.’
Working on Mycosphaerella is interesting as well as important, tells Sarrah. ‘It’s an important fungus that affects wheat. Seventy percent of all cereal fungicides are ones that work against Mycosphaerella. In Tunisia, where I’m from, up to half the harvest is lost because of the disease. And we are also seeing M. graminicola isolates developing resistance to fungicides.’
f
he
s ng
my
e
ty
ta-
n.
If s
e
s
Sarrah started in Wageningen with a Master’s in Plant Biotechnology and graduated two years ago. ‘I wanted to continue with a PhD, but first went back to Tunis. There I supervised practical lessons at the university where I did my Bachelor’s. I got a Tunisian scholarship for six months, that could be renewed each year, and I started my research at
THIRSTY DISHCLOTH BACTERIA CUNNING A pathogen that colonises work surfaces and dishcloths, arms itself against gradual drying out by growing into a large, ribbonlike organism, Wageningen microbiologists have discovered. And the bacteria is becoming resistant to disinfectants like bleach. The Salmonella enterica serovar Enteriditis enters our houses mostly through eggs, and sooner or later ends up on the kitchen work surface. That’s where the problems start, says Dr Rijkelt Beumer of the Food Microbiology Group. ‘If you have a stainless steel surface that you clean properly, then there’s no need to worry. But if you leave damp dishcloths lying around or, if there are scratches that stay wet for a while, there is a bigger risk of salmonella drying up slowly and adapting accordingly.’ Under the microscope the rod-shaped bacteria appears to grow as it dries up, but this is not the case. Instead, it loses the ability to divide. New cells are made, but they do not split off. ‘This is called filamentation,’ explains Beumer. ‘In the lab it’s possible to grow salmonellas with fifty to a hundred cell nuclei. We don’t know why this happens. If the bacteria gets enough water, though, the new organisms do split off.’ The monster bacteria are resistant to bleach and once formed, they are more difficult to get rid of – useful information for the food industry and for households. Beumer’s group is now examining the effect of filamentous bacteria in human gut cells. / WK
Sarrah Ben M’Barek in the laboratory at Plant Research International. / photo GA Plant Research International in June. The good news with this new scholarship is that I can stay here and don’t have to travel back and forth every few months.’
The Unesco fellowship is sponsored by L’Oreal, and is for young women in the life sciences. She was selected after being nominated by her country of origin. ‘I think
In February Sarrah will travel to France to collect her fellowship. ‘That’s part of the deal, that you show up at the ceremony,’ she smiles. / YdH
CHINESE CULTURE IS MORE THAN OLD COSTUMES AND TEA ‘We want to show what young Chinese students like,’ says Yang Song from the band Highway, ‘And they also love punk music.’ The band played Saturday 2 December at the International Club (ICA) in Wageningen, during a cultural evening organised by the Chinese Association of Students and Scholars in Wageningen (CASSW). The band was started in Wageningen six years ago by students from the China Agricultural University (CAU) in Beijing, and went under the name ‘Green’. Some of the members left when they graduated and the two remaining students continued with ‘Highway’. One of them is Wei Qin, who studied International Land and Water Management and now has a job at a trading company. ‘We used to play all kinds of music like metal and pop rock, and played songs by Skid Row, Metallica, as well as by Maroon 5 and James Blunt. But with the arrival of Zhi Wen Li this year we changed to punk and playing covers from Chinese bands.’ The band performs several times a year and practises each Sunday at the ICA. They are all self-taught musicians. Song is studying International Land and Water Management and is a member of the Student Council: ‘I listened to rock music, just tried and learned to play it.’ They mainly play covers, but have five of their own numbers on their set list. ‘We would like to expand that, but it’s difficult to find opportunities to practise more together,’ says Qin. They have no special ritual before going
Zhi Wen Li (foreground) and Wei Qin perform at the International Club. / photo GA on stage. Li is nervous: it’s his first performance. They start with some classic punk rock, and combine it with more melodic songs. Even though the lyrics are in Chinese, music once again
proves that it has no borders. Highway might try to keep up speed in their show and pause less between the songs, but they were indeed just some young boys playing for their and our enjoyment. / YdH
Resource 0614 20-24
06-12-2006
16:39
Pagina 22
STUDENT
22 De wildbeheereenheid – lees jaagclub – van Winterswijk draagt vanaf volgende week oranje veiligheidshesjes in plaats van groene camouflagejasjes. De jagers willen zo voorkomen dat ze bij drijfjachten zelf aangeschoten worden. Wellicht ook handig voor herten en wilde zwijnen. Anders dan lang werd aangenomen kunnen die volgens de Wageningse zoogdierecoloog Sip van Wieren wel degelijk kleuren zien en zich dus eerder uit de voeten maken. Een waar dilemma voor koningsgezinde jagers.
>
7 In Nederland hebben we natuurlijk Boer zoekt vrouw, maar onze zuiderburen maken zich elke twee jaar op voor de verkiezing van de ‘Schoonste Boerin van Vlaanderen’. Onder de tien kandidaten zitten ook dit jaar weer ‘enkele stevige brains’. Voorgangster Hilde De Sutter (foto) is dankzij de uitverkiezing in ieder geval stevig in het politieke milieu belandt. Ze werkt sinds begin dit jaar als adviseur van de Vlaamse ministerpresident Leterme.
‘ W
SENAAT STEMT NOG NIET OVER LEERRECHTEN
Int he ec m tre vo Ve pr
De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel over leerrechten evenals de huurwet ‘controversieel’ verklaard en behandelt deze pas als er een nieuw kabinet is aangetreden. Het is gebruikelijk dat politiek omstreden wetgeving niet wordt afgehandeld door de senaat als een kabinet demissionair is. Dat ook de leerrechten zouden worden doorgeschoven lag voor de hand. Eerder was al gebleken dat de Eerste Kamer nog lang niet overtuigd is van het nut van het nieuwe bekostigingssysteem. Verschillende senatoren plaatsen kanttekeningen bij de uitvoerbaarheid en vrezen fraudegevoeligheid. Ook in de Tweede Kamer lag het leerrechtenplan - het belangrijkste wapenfeit van oud-staatssecretaris Mark Rutte (VVD) de laatste tijd zwaar onder vuur. SP en ChristenUnie zijn ronduit tegen het plan. De PvdA was aanvankelijk voor, maar voelde zich bekocht toen staatssecretaris Bruins toegaf dat invoering in augustus 2007 onmogelijk was. De sociaaldemocraten willen tijdens de kabinetsformatie onderzoeken of er geen betere variant op het systeem denkbaar is. / HOP
Jesse, Wilma, David en Gerrit van studentenvereniging de Navigators gaan winkels langs om cadeaus te verzamelen voor kinderen in het Wageningse asielzoekerscentrum. / foto GA
NAVIGATORS SPELEN VOOR SINTERKLAAS KLACHTENSPREEKUUR OVER IDEALIS
centrum De Leemkuil. Dat zit toch wat weggestopt in de bossen. Toen dachten we: daar moeten we ook iets voor doen. Asielzoekers worden vaak wat wantrouwend bekeken. Maar je moet geven om de mensen om je heen. En als christen zoeken we toch altijd de balans tussen feest en geest’, aldus David, die met drie verenigingsgenoten langs de winkels gaat. De Navigators in Wageningen vieren deze Wilma vult aan: ‘Als je alleen dingen voor jezelf doet heb je wel een leuk feestje, week hun 33ste verjaardag met naast een feest en een gala ook een toneelvoor- maar het wordt leuker als je ook iets met stelling en een ouderdag. Het idee voor de anderen kunt delen.’ Het voelt voor haar niet als bedelen. ‘Je doet het voor andesinterklaasactie - een spelletjesmiddag met aan het eind voor alle vijftig kinderen ren, en winkeliers houden vaak toch dincadeautjes - ontstond toen leden een pro- gen over.’ Verschillende ondernemers ontvingen motiefilmpje maakten voor die diesweek van tevoren een brief met de vraag of ze die het thema ‘vrijheid’ meekreeg. ‘We waren daarvoor ook even in asielzoekers- iets bij wilden dragen, anderen worden op Vijftig zakken pepernoten, flessen shampoo, een tas, speeltjes en boekjes. Leden van de Navigators Studentenvereniging Wageningen (NSW) kregen tijdens hun sinterklaasactie op woensdagochtend 6 december allerhande cadeaus van Wageningse winkeliers voor kinderen van het plaatselijke asielzoekerscentrum.
Stichting Flat Overleg (SFO) in Wageningen houdt donderdag 7december van vier tot acht uur een inloopspreekuur in flatkroeg de Woeste Hoeve en op hun kantoor op studentenflat Hoevestein 1D. Bewoners van de studentencomplexen van Idealis kunnen bij de belangenorganisatie terecht met klachten over bijvoorbeeld hoge servicekosten, te kleine afvalcontainers voor de flat of luidruchtig flatonderhoud tijdens de tentamenweek. Ook is het mogelijk om te praten over de gang van zaken op (internationale) afdelingen. / LH
MET RUW NAAR BRUSSEL Stichting Ruraal Wageningen (RUW) bezoekt op 24 januari het Europese Parlement in Brussel. Studenten die mee willen, kunnen zich hiervoor bij hen aanmelden. De excursie vindt plaats in het kader van het thema ‘Het belang van de landbouw’. RUW organiseerde daarvoor al een aantal debatten en lezingen. De excursie naar Brussel wordt op 1 februari gevolgd door een debat over de toekomst van het land-
W m (w st do ha pa hie aa alc blo ve
bouwbeleid. De rol van Europa zal daarin uitgebreid besproken worden. Deelnemers aan de excursie naar Brussel krijgen een rondleiding en zullen een vergadering bijwonen van de Commissie Landbouw. Ook staat een gesprek met europarlementariër Thijs Berman op het programma. Opgeven kan via
[email protected]. Bij voldoende aanmeldingen is de excursie gratis. / LH
de bonnefooi bezocht. Bij de grootwinkelbedrijven gaat het moeizaam. Daar wordt verwezen naar het hoofdkantoor. De zelfstandigen en franchisehouders halen gemakkelijker iets uit de schappen. Bij wereldwinkel De Uitbuyt reageren de twee vrouwen achter de kassa meteen positief. ‘Het is een goed initiatief.’ Gerrit mag eerst tien cadeautjes halen uit de grabbelton die buiten voor de deur staat, en daarna pakt één van de dames nog een tiental cadeautjes zoals kaarsen, rammelaars, tolletjes, en doosjes uit de winkel. De studenten maken later bij iemand thuis pakketjes van alles wat ze hebben gekregen. Die worden na afloop van de spelletjesmiddag op het asielzoekerscentrum uitgedeeld aan de kinderen. / YdH
Ee te sp ha La m ee luc La op ze pr th Ar sp gr we op de m St uit sc ve ste kil bie te de int Ve La da ve do st vir ve te wo
T T
De tw W st go ko
‘D ke WS La we Ve Kn
r
n
r
s
ldt fe-
po-
t,
n-
Resource 0614 20-24
06-12-2006
16:39
Pagina 23
7 DECEMBER 2006
23 Onderzoekers hebben okselzweet, urine en speeksel van 197 volwassen uit een Oostenrijks bergdorp onderzocht, en vastgesteld dat er 373 stoffen betrokken zijn bij de samenstelling van een persoonlijk ‘vingerafdruk’ van zweet. Om te bepalen hoe uniek zo’n ‘vingerafdruk’ precies is, gaan ze ook buiten het bergdorp zweet inzamelen. Alleen zweet van skileraren is blijkbaar niet genoeg.
Wat hun doel was is niet bekend, maar het bewijs staat op internet (www.soggen.nl): twee Groningse studenten liepen vorige week naakt door de plaatselijke H&M. De heren hadden zich uitgekleed in de pashokjes. Volgens ooggetuigen hielden ze hun ‘kroegschoenen’ aan en stonken ze zwaar naar alcohol. Er wordt vermoed dat de blootlopers een weddenschap verloren hebben.
‘ECHTE EN VIRTUELE WERELD SMELTEN SAMEN’ Internet zal op alle mogelijke manieren het mensenleven binnenkruipen, en de echte en de virtuele wereld zullen steeds meer samensmelten. Dat voorspelde trendwatcher Richard Lamb in een lezing voor studenten van Van Hall Larenstein in Velp. Hij waarschuwde voor identiteitsproblemen. Een telefoon voor de hond, supersnel internet in je knuffelbeer en de weersvoorspelling aflezen op een geroosterde boterham. Van sommige innovaties die Richard Lamb toonde, kun je je afvragen of de mensheid er beter van wordt. Dat geldt eerder voor het destilleren van water uit lucht en auto’s die rijden op lucht. Lamb kwam vrijdag 1 december naar Velp op uitnodiging van de Lofar-group, een zestal studenten dat meedoet met de prijsvraag van het Lofar-project in Drenthe. Lofar, dat staat voor Low Frequency Array, wil met 25 duizend antennes verspreid over de noordelijke provincies de grootste radiotelescoop ter wereld te bouwen. Hiermee zijn geluiden uit het heelal op te vangen die stammen uit de tijd van de oerknal. Sterrenkundigen denken hiermee de oerknal te kunnen verklaren. Studenten worden met de prijsvraag uitgedaagd om het project een economische en toeristische betekenis te gegeven. De studenten van Van Hall Larenstein willen gebruik gaan maken van de kilometers glasvezelkabel die in het gebied gelegd worden om de duizenden antennes te verbinden. Logischerwijs ging de presentatie dan ook vooral over het internet. Veel van de trends in de top tien van Lamb hebben met internet te maken. Eén daarvan is de ‘belevingsindustrie’. ‘Voor veel mensen in de stad is het een heel gedoe om een bos op te zoeken. Zij kunnen straks diezelfde beleving zoeken in een virtuele wereld, en zich in de natuur begeven terwijl ze in hun eigen huiskamer zitten. Of de kwaliteit van leven er beter van wordt weet ik niet, maar je kunt dit soort
‘De verkoop van tweedehands studieboeken is nu nog veel te versnipperd’, aldus WSO-penningmeester Nienke van der Laan. ‘Op WESP en bulletinboard worden wel eens boeken te koop aangeboden. Verder is de Wageningse boekwinkel Kniphorst een tweedehands boekenser-
Rabas, het varken dat voor het Vlaamse sterrenrestaurant ‘t Convent op truffeljacht ging op de enige Belgische truffelplantage, is geslacht. Het dier was door het verorberen van de luxe etensresten tot zo’n kolos uitgegroeid dat hij zelf op het menu is gezet. De snuit van het varken ligt ‘als aandenken aan zijn speurzin’ in de koelkast. Rabas II neemt het speurwerk over.
HET ECHTE WERK
Richard Lamb. dingen echt verwachten.’ Het gaat niet per se om nagebootste situaties. ‘Je kunt beelden en geluiden van dat moment elders projecteren. Je plaats op de aarde maakt dan weinig uit. Het wordt een soort super-Google Earth.’ In de nabije toekomst zijn dus steeds meer plekken op deze wereld naar je toe te halen. Maar mensen zullen zich ook meer in niet-bestaande werelden gaan begeven, denkt Lamb. ‘Virtuele werelden als Secondlife.com worden nu al steeds populairder en echter. Mensen bouwen er een tweede leven op. Zelfs politici hebben tijdens de afgelopen verkiezingscampagne lopen flyeren op de virtuele Dam op Secondlife.’ Dit kan nog voor identiteitsproblemen gaan zorgen. ‘Psychologen maken zich zorgen over mensen die in Secondlife bijvoorbeeld seksueel misbruikt worden en daar in het echte leven psychische klachten door kunnen krijgen, omdat ze zich zo erg identificeren met die persoon in de virtuele wereld.’ / KM
TWEEDEHANDS BOEKEN TE KOOP BIJ WSO De WSO is een winkel gestart voor tweedehands studieboeken. De Wageningse studentenbond hoopt dat studenten op die manier makkelijker en goedkoper aan hun boeken kunnen komen.
RESOURCE #14
vice gestart, wordt er gehandeld op markplaats.nl en doen veel studieverenigingen aan in- en verkoop van boeken. Maar wij willen nu een centraal boekenfonds.’ WSO bepaalt niet de prijs van de boeken, dat doet de verkoper. ‘Verkopers kunnen boeken hier in de kast zetten. Als iemand een boek koopt, betaalt die aan ons en wij maken het bedrag over aan de verkoper.’ De bemiddeling is gratis. De boekenkast staat in villa Arion aan de Niemeijerstraat 6 in Wageningen, openingstijden 10-16 uur. / KM
THAISE DIENSTBAARHEID Sophia van der Ploeg, zesdejaars Dierwetenschappen aan Wageningen Universiteit, ging voor haar afstudeeronderzoek naar Thailand. Iedere ochtend stapte ze om half zeven op de fiets, op weg naar een proefboerderij om waterbuffels te voeren en hun pensinhoud te analyseren. ‘Boeren in Thailand gebruiken waterbuffels als trekkracht. De buffels krijgen veevoer waarin cassave is verwerkt. Omdat cassave ook als brandstof wordt gebruikt, is de prijs gebonden aan de gasprijzen. Ik onderzocht of boeren hun kosten kunnen verlagen door de cassave gedeeltelijk te vervangen door maïs. Mijn onderzoek voerde ik uit op vier buffels van de universiteit. Ik woonde op de campus en had een appartement helemaal voor mezelf. Toen ik aankwam op het vliegveld werd ik door negen mensen van de universiteit opgehaald. Ze brachten mij met z’n allen naar mijn kamer, maar deze vonden ze niet mooi genoeg. Ik kreeg gelijk een andere. Dat was een luxe appartement, volledig gemeubileerd, met airco, balkon en internet. Thai zijn ontzettend vriendelijk. De studenten waar ik mee samenwerkte, belden me iedere dag op om te vragen of ik al plannen had voor het eten. Ze wilden het me altijd naar mijn zin maken. Dienstbaarheid en vriendelijkheid staan daar centraal in het leven.
Het is ook opvallend dat er een hiërarchie is tussen ouderen en jongeren. Dit was vooral merkbaar bij de professor. Hij verwachtte dat iedereen elke ochtend gedag kwam zeggen en als hij weg ging hem uit kwam zwaaien. Ook stond hij bekend om zijn monologen die uren duurden, waarbij iedereen hem uit moest laten praten. Op een gegeven moment kwam hij met een hernia in het ziekenhuis te liggen. Hij wilde per se dat een PhD student voor hem kookte, dus dat gebeurde dan ook. Maar als de professor er niet was, werden er achter zijn rug wel grappen over hem gemaakt. De waterbuffels stonden op een proefboerderij in de buurt van de universiteit. Ik vertrok elke ochtend om half zeven, een half uurtje later was ik er. Terwijl ik de buffels voerde, mestte een Thaise jongen, die altijd met me meeging, de stallen uit. Dat mocht ik niet als vrouw. Daar zijn Thaise mensen heel strikt in. Als het even kon, droegen de mannen zelfs mijn tas. Naast het voeren, analyseerde ik één keer per maand de pensactiviteit. De buffels hebben een dop in hun buikwand waardoor ik monsters kon nemen. Ik keek naar de bacteriën en mat onder andere de zuurgraad en temperatuur van de pensvloeistof. Uiteindelijk kon ik concluderen dat de cassave goed te vervangen is door maïs.’ / Laurien Holtjer
Resource 0614 20-24
06-12-2006
16:39
Pagina 24
STUDENT
RESOURCE #14
24
PRIKBORD
[email protected]
VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON Arboricultura heeft een gezellige week achter de rug, mailt mediacommissaris Karlijn van der Laan. ‘Donderdag heeft de sint met zijn pieten een bezoekje gebracht aan de soos. Een aantal mensen werd even met een subtiel gedicht gewezen op de fouten of de pluspunten van het afgelopen jaar.’ En vrijdag was het alweer feest; Arboricultura vierde haar verjaardag. Karlijn: ‘Op 3 december zijn we 98 geworden en dat moest natuurlijk gevierd worden. Er was een heerlijk buffet geregeld en er was tijd voor de Leden voor het Leven om weer met iedereen bij te praten. Zeker een geslaagde avond, op naar de honderd!’
GESNAPT
M I N A
MODEL
WIE? Jauke Hofman, vijfdejaars Dierwetenschappen, leest op Zodiac briefjes op een prikbord. INTERESSANT? ‘Ik doe in Lelystad een afstudeervak en ben nauwelijks meer hier, dus ik ben wat te vroeg gekomen voor de afspraak met mijn afstudeerbegeleider om te kijken of er wat leuks tussenzit. Ik begin in januari aan een afstudeervak bij het project ‘Koe en wij’ en wil goed voorbereid beginnen.’ WAAROM KOEIEN? ‘We hebben thuis een melkveebedrijf. Koeien zijn mooie dieren en je hebt er meer interactie mee dan met varkens en kippen. Ik ga in principe ieder weekend naar huis en steek dan thuis de handen uit de mouwen. Ik melk weinig, maar ben wel altijd buiten, net als mijn vader en broer.’ ALLEEN MAAR WERKEN? ‘Afgelopen zaterdag ben ik ‘s avonds naar de kerkelijke soos geweest en heb mijn vrienden weer gezien.’ / YdH
Elk zichzelf respecterend meisje zou wel model willen zijn, want dat betekent dat je mooi bent. Maar ik weet dat dit niet voor mij is weggelegd. Met mijn 1.59 meter, te korte benen en een te kleine cupmaat zou ik nooit succesvol zijn. Wel heb ik een paar keer model gestaan,
voor vrienden die foto’s moesten maken voor een opdracht of iets dergelijks. Geen idee waarom ze mij kozen, maar ik vond het leuk om even van het modellenleven te proeven. Het leuke eraan was elke vijf minuten een andere outfit aandoen, minder leuk was halfnaakt poseren op een grasveld midden in de winter. Deze keer vraagt een enthousiast fotograferende vriend van me of ik model wil staan voor een fotoshoot, want hij wil graag experimenteren met portretfoto’s. Hij heeft zijn kamer omgebouwd tot een soort van studio en gebruikt onbegrijpelijk jargon om zijn apparatuur aan te duiden. Het is leuk me weer even model te wanen en de aanwijzingen van Tyra Banks van America’s Next Top Model op te volgen – ‘kin omhoog, knipperen net voordat de
flitser flitst’. Maar ondertussen ben ik ook het onzekere meisje; ik hoop dat ik niet te dik ben en dat er geen oneffenheden te zien zijn op mijn gezicht. Mijn vriend stelt me gerust. ‘Op de computer kan ik nog aan de foto’s sleutelen’. Hulde aan de uitvinder van het retoucheren. Als we klaar zijn bekijk ik de foto’s. Sommige vind ik lelijk, maar anderen bevallen me wel. Ik lijk daarop niet zo op mezelf. Op deze foto’s kun je niet zien hoe lang ik werkelijk ben of hoe kort mijn benen zijn in verhouding tot mijn bovenlijf. En de mooiste foto vind ik die waarop mijn gezicht niet goed te zien is. De verrassende blikvanger is mijn decolleté. Wie had het ooit over een te kleine cupmaat? Mina Etemad, foto Nabi Abudaldah, www.abudaldah.nl
