1

Oplossingen en handleiding bij

FLITS 07-08

www.krantenindeklas.be Oplossingen en handleiding bij FLITS 07-08 (c) 2007

1/1

INHOUD

Thema 1

De Vlaamse kranten

4

Thema 2

De Vlaamse kranten op het internet

7

Thema 3

De voorpagina

10

Thema 4

Regionaal nieuws

13

Thema 5

Binnenland

16

Thema 6

Buitenland

19

Thema 7

De krant in cijfers

23

Thema 8

Natuurlijk

26

Thema 9

Sport

28

Thema 10

Speeltijd

30

Thema 11

Cartoons

34

Thema 12

Showbizz

36

Thema 13

De KiK-Awards

38

Oplossingen en handleiding bij FLITS 07-08 (c) 2007

2/2

VOORWOORD

Beste leerkracht Welkom bij de nieuwste editie van Kranten in de Klas. Tienduizenden opdrachtenbundels vinden momenteel hun weg naar evenveel Vlaamse leerlingen. Ook dit schooljaar biedt het aantrekkelijke lesmateriaal van KiK aan jongeren de nodige prikkels om op ontdekkingstocht te gaan in het Vlaamse krantenlandschap. FLITS 07-08 spreekt zowel nieuwe KiK-gebruikers aan als leerlingen die voordien al met Kranten in de Klas hebben gewerkt. Het is een fijne mix geworden van veel nieuwe invalshoeken met een paar onmiskenbare ‘succesnummers’. U merkt dat de opdrachtenbundels ook dit jaar in een nieuw kleedje zijn gestopt. Er is extra veel aandacht besteed aan een evenwichtige bladspiegel, wat de leesbaarheid, het gebruiksgemak en het werkplezier voor de leerlingen aanzienlijk verhoogt. Wil u de huidige bundel aanvullen met opdrachten van vorige schooljaren, dan kan dat natuurlijk nog steeds. De opdrachtenbundels van de afgelopen vier edities kunt u gratis downloaden via www.krantenindeklas.be en mag u vrij kopiëren voor uw leerlingen. Zoals steeds denken wij ook dit jaar aan uw pedagogisch comfort. In dit document vindt u niet alleen de oplossingen bij de meeste opdrachten, maar ook didactische ondersteuning zoals nuttige invalshoeken, weblinks, suggesties en achtergrondmateriaal. Om praktische redenen is de volgorde van de thema’s en opdrachten in FLITS 07-08 aangehouden. Heeft u vragen of opmerkingen bij het lesmateriaal of deze didactische ondersteuning, contacteer dan het KiK-team via [email protected]. We wensen uw leerlingen en uzelf vele uren leesplezier met de kranten en bijzonder fijne momenten met FLITS 07-08. Kranten in de Klas

Oplossingen en handleiding bij FLITS 07-08 (c) 2007

3/3

Thema 1

De Vlaamse kranten

Opdrachten 1 en 2 De kranten die meewerken aan KiK (in alfabetische volgorde) De Morgen Het Belang van Limburg De Standaard Het Laatste Nieuws De Tijd Het Nieuwsblad Gazet van Antwerpen Het Volk

Andere Vlaamse kranten De Gentenaar, De Nieuwe Gazet

regionale edities van respectievelijk Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws

De Lloyd

voornamelijk gericht op de transportsector en al wie erbij betrokken is

De Streekkrant, Passe-Partout, Vlan

gratis huis-aan-huisbladen

Metro, De Zondag

gratis kranten

Franstalige Belgische kranten o.a. La Libre Belgique, La Dernière Heure, Le Soir, L’Echo, Vers L’Avenir, La Meuse Duitstalige Belgische krant Grenz-Echo Buitenlandse kranten Nederlandse kranten

Franse kranten Duitse kranten Britse kranten Amerikaanse kranten Turkse kranten Marokkaanse kranten

o.a. De Telegraaf, Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad, Het Parool, de Volkskrant, Trouw, Reformatorisch Dagblad o.a. Le Monde, Libération, Le Figaro, Le Parisien, L’Equipe, Le Nouvel Observateur o.a. Die Welt, Die Zeit, Bild, Frankfurter Allgemeine, Die Tageszeitung, Berliner Zeitung, Süddeutsche Zeitung o.a. The Times, The Daily Telegraph, The Daily Mail, The Guardian, The Sun o.a. New York Times, International Herald Tribune, Washington Post, Daily News (tabloid) o.a. Hürriyet, Milliyet, Zaman, Posta Gazetesi, Sabah, Fanatik (sport), Referans (economie) o.a. Assabah, Liberation, L’Economiste, Al Ahdath Al Maghribia, Annoukhba

Neem voor meer buitenlandse kranten een kijkje op http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_newspapers

Oplossingen en handleiding bij FLITS 07-08 (c) 2007

4/4

Opdracht 3 en 4 De regel van drie, nader toe te lichten door de leerkracht indien nodig.

Opdracht 5 Redenen waarom mensen graag een krant lezen. Mogelijke invalshoeken: De krant … 1. houdt mensen op de hoogte van wat er in de wereld gebeurt. 2. biedt achtergrondinformatie en duiding bij de actualiteit. 3. helpt lezers om een eigen mening te vormen. 4. levert onderwerpen om over te praten. 5. is een bron van ontspanning. 6. is een aangenaam tijdverdrijf (bv. ook voor wie onderweg is). 7. brengt mensen op ideeën voor aankopen, werk, vrije tijd, enz. 8. …

Opdracht 6 Krantentypes •

Kwaliteitskranten, zakelijke kranten of referentiekranten De Morgen, De Standaard, De Tijd

•

Populaire kranten of massakranten Het Laatste Nieuws,/De Nieuwe Gazet (laatste is regionale editie), Het Nieuwsblad/De Gentenaar (laatste is regionale editie), Het Volk, Gazet van Antwerpen (regionale krant), Het Belang van Limburg (regionale krant)

•

Regionale kranten Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, De Gentenaar (niet in het KiKpakket), De Nieuwe Gazet (niet in het KiK-pakket)

Opdracht 7 Een “populaire krant” is niet van mindere kwaliteit dan een “kwaliteitskrant”. Populaire kranten brengen nieuws dat voor een brede lezersgroep toegankelijk is. Dit merken we zowel aan de nieuwskeuze (klemtoon op lokaal nieuws en sport) als aan de opmaak (grote koppen en veel beeldmateriaal). Alledaagse, levensechte invalshoeken zorgen voor herkenbaarheid en daardoor voor een grote betrokkenheid bij de lezer. Centraal staat de mens achter het nieuws. Kwaliteitskranten richten zich voornamelijk op hoger geschoolden. Hier ligt de klemtoon meer op politiek, buitenlands, cultureel en financieel-economisch nieuws. De vormgeving is soberder en ingetogener dan die van de doorsnee populaire krant. Het nieuws geeft bij

KIK 2007-2008

FLITS

5

kwaliteitskranten een vertraagde beloning omdat de lezer meer moeite moet doen om tot kennis en inzicht te komen. Populaire kranten zijn dus anders dan kwaliteitskranten, maar daarom niet minder van kwaliteit. Beide types kranten kunnen heel goed zijn in wat ze doen, en dus op hun eigen manier kwaliteit brengen.


LET OP Een krant kies je naargelang je persoonlijke voorkeuren en interesses. Je keuze hangt af van de functies die je een krant toedicht. Wie een krant leest om zich degelijk te informeren over een bepaald onderwerp, kiest een andere titel dan wie zich vooral wil ontspannen. De voorkeur voor een bepaalde titel groeit geleidelijk. Er bestaat vaak een sterke relatie tussen de krantentitel van de ouders en die van hun kinderen: jongeren lezen later het vaakst de krant van hun ouders. Als leerkracht oefen je een gelijkaardige invloed uit op de leerlingen. De voorkeur voor een bepaalde titel suggereert misschien een afkeuring van de ouderlijke keuze. Jongeren zijn hier heel gevoelig voor. Het gevolg is conflict. Daarom blijf je als leerkracht het beste neutraal. Blijf echter wel waakzaam en kritisch, want de oefening speelt in op de vakoverschrijdende eindterm ‘opvoeden tot burgerzin’. Door de kranten in deze oefening naast elkaar te leggen en er in de klas mee te werken, kunnen de leerlingen voor een groot stuk zelf uitmaken welke krant hen het meeste aanspreekt en waarom.

Opdracht 8 De regionale kranten Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg zijn tevens populaire kranten. Op het gebied van nieuwsselectie hoeft dit alvast niet te verbazen: berichtgeving over de eigen regio is per definitie informatie die dicht bij de lezer staat en die de lezer dus persoonlijker raakt. Ook de vormgeving en het taalgebruik in GVA en HBVL getuigen van hun affiniteit met populaire kranten. Ze spreken een breed lezerspubliek aan in een toegankelijke taal, met veel beeldmateriaal en herkenbare berichten die de mens achter het nieuws centraal stellen.

KIK 2007-2008

FLITS

6

Thema 2

De Vlaamse kranten op het internet

Opdracht 1 Persoonlijk antwoord van de leerlingen

Opdracht 2 Antwoorden in functie van de gekozen krant en in functie van het moment waarop de oefening wordt gemaakt. Hieronder een paar mogelijke invalshoeken: Inhoud van de artikels: waarover gaan ze? • dezelfde of verschillende onderwerpen • kort en bondig of diepgaand • gewichtige thema’s, faits divers of iets tussenin • objectief (berichtgeving) of subjectief (columns, opinies, …) • algemene berichten of persoonlijk gekleurde verhalen • moeilijker of makkelijker te begrijpen (toegankelijkheid) • meer of minder vernieuwend/ verrassend • eendags- of vervolgnieuws • praktisch (bruikbaar in het dagelijks leven) of beschouwelijk (filosofisch, minder gericht op praktische bruikbaarheid) Opmaak of vormgeving van de artikels: hoe zien ze eruit? • de grootte van de koppen • het aantal artikels per pagina • het gebruik van kleur • aantal foto’s • aard van de foto’s • online: koppelingen naar audio en video, naar archief, externe websites, databanken, mogelijkheden tot online feedback (e-mail, forum, chat, contactformulier, blog, …) Lengte van de artikels: zijn ze lang, kort of iets tussenin? • Zinvoller dan een algemene vergelijking, is een vergelijking per rubriek of per thema! Hoeveelheid achtergrondinformatie: veel of weinig extra info? • artikels met directe of met uitgestelde beloning? • eendags- of vervolgnieuws • verwijzingen naar andere artikels, naar websites, audiovisueel materiaal enz. Advertenties: veel of weinig? Hoe zijn ze opgebouwd? • voor welke producten of diensten wordt er geadverteerd? • hoeveel reclame ten opzichte van redactionele inhoud?

KIK 2007-2008

FLITS

7

Opdrachten 3 en 4 Verschillen tussen de internetkrant en de papieren krant Overeenkomsten en verschillen zijn uiteraard in functie van de kranten van de dag. Mogelijke invalshoeken: • • • • • • • • • • • • •

rubrieken die erbij komen of die ontbreken aantal foto’s aard van de foto’s inhoud van de teksten: hetzelfde of toch niet helemaal? lengte van de teksten opmaak van de teksten extra media op het internet (audio, video enz) digitaal archief (al dan niet betalend) online updates dossiers wedstrijden lezersbrieven/forum enz.


XTRA Discussie: gaat de voorkeur naar de papieren krant, naar de online krant of naar allebei? Papieren krant VOORDELEN • gebruiksvriendelijk • makkelijk mee te nemen • aangenaam leesbaar (ogen!) • ontspannender • betrouwbaarder (?) • charmanter • makkelijker: de krant heeft een voorselectie van het nieuws gemaakt op basis van wat haar lezers aanspreekt NADELEN • duurder • eens gepubliceerd is het al snel ‘oud’ nieuws • papierafvalberg (>< recyclage) • het formaat is niet altijd even handig • inkt gaat af op handen

KIK 2007-2008

FLITS

8

Internetkrant VOORDELEN • trendy • constant up-to-date (permanente actualiteit) • nieuws op maat selecteren (selectie-interactiviteit) • nieuws ‘raten’ • aanvulling op traditionele media • archieffunctie (hypertekstualiteit) • goedkoper dan de papieren krant (àls je de kost voor computer en internetaansluiting niet meetelt) • multimediale opties (audio, video, interactiviteit via web 2.0, enz.) • webfeeds als RSS en Atom (je krijgt automatisch een melding zodra er nieuwe inhoud is, zonder dat je naar alle websites moet surfen) • wereldwijd raadpleegbaar • je kunt ook makkelijk regionaal nieuws lezen van andere regio’s dan die waarin je zelf woont NADELEN • computer en internetaansluiting zijn duur • online lezen is minder aangenaam voor de ogen • leest trager dan op papier • minder lineaire vorm van lezen • lezen van papieren kranten is meer ontspanning • de online krant kun je niet meenemen • de online krant vraagt meer inspanning van de lezer: informatie wordt minder voorgeselecteerd en voorgestructureerd dan op papier • de online krant is arbeids- en tijdsintensief (vb bij een tragere internetverbinding)


LET OP Het is niet met zekerheid te zeggen wat beter is voor het milieu: de papieren dan wel de internetkrant. Verschillende studies spreken elkaar hieromtrent tegen (cf. papierverbruik /vs/ productie, transport, gebruik van computermateriaal).

KIK 2007-2008

FLITS

9

Thema 3

De voorpagina

3.1. De mooiste eerste pagina Opdrachten 1 tot 3 Openingsartikel Leerlingen destilleren het onderwerp uit het openingsartikel. Ze leren dat het vaak niet volstaat hiervoor de krantenkop te lezen. Krantenkoppen zijn bondig en moeten in een fractie van een seconde de nieuwsgierigheid van de lezer aanspreken. De krantenkop wil de lezer bijvoorbeeld prikkelen met humor en verwijst soms slechts onrechtstreeks naar het onderwerp van het artikel. Wie weinig of geen voorkennis over het thema heeft, is daarom vatbaar voor verkeerde interpretatie. Het is daarom nodig het volledige artikel te skimmen of zelfs helemaal te lezen.

Opdracht 4 Hoe komt het dat sommige kranten hetzelfde onderwerp op de voorpagina zetten en andere kranten iets anders kiezen? Lezers van populaire kranten hebben andere interesses dan lezers van een zakenkrant. Kranten proberen in te spelen op de behoeften en voorkeuren van hun lezerspubliek. De voorpagina is het eerste wat je van een krant ziet en geeft vaak de doorslag bij de keuze van een krant. Dit is vooral belangrijk voor de kranten die minder abonnees hebben en hun inkomsten vooral halen uit de losse verkoop. De voorpagina moet de aandacht trekken en moet de lezer overtuigen om voor de eigen krant te kiezen in plaats van voor die van de concurrent. Dit kan met een sterke primeur, met verwijzingen naar de artikels op de binnenpagina’s of bijlagen, maar ook door een mooie vormgeving met aantrekkelijke, prikkelende koppen, sterke foto’s, enz.

Opdracht 5 Hoeveel foto’s vind je op de voorpagina van elke krant? Hoeveel daarvan zijn foto’s met één of meer mensen erop? Antwoorden in functie van het moment waarop de oefening wordt gemaakt. Het valt u ongetwijfeld op dat bijna alle kranten foto’s met mensen op hun voorpagina’s hebben – alleen De Tijd doet dit iets minder vaak dan de andere kranten.

KIK 2007-2008

FLITS

10

Mensen op een foto zorgen voor levendigheid en geven een gevoel van herkenbaarheid en vertrouwen. Zo brengen foto’s de krant dichter bij de lezer. Dit is het geval bij alle types kranten, dus ook de zogenaamde kwaliteitskranten. Let ook op de grootte van de foto’s: sommige kranten zetten 1 of 2 grote, sprekende foto’s op hun voorpagina; andere kiezen voor meerdere kleinere foto’s. Wat werkt volgens uw leerlingen het beste? Wat spreekt hen het meeste aan? Waarom kiezen andere leerlingen voor de andere optie?

Opdrachten 6 en 7 Hoe komt het dat sommige kranten een foto over hetzelfde onderwerp (of zelfs dezelfde foto!) op hun voorpagina hebben? •

Sommige krantenredacties werken nauw samen, bijvoorbeeld De Standaard en Het Nieuwsblad/De Gentenaar/Het Volk of Het Belang van Limburg en Gazet van Antwerpen. Het gebeurt ook dat er een artikel uit één krant wordt overgenomen in een andere. Zo neemt De Morgen af en toe economische artikels over van De Tijd, die daarvoor een zeer gespecialiseerde redactie heeft.

•

Er zijn dagen waarop één thema absoluut het nieuws beheerst in alle kranten. Dan spreekt het voor zich dat vrijwel alle kranten dit op hun voorpagina brengen, mét foto.

•

Kranten hebben hun eigen fotografen (in loondienst of freelance), maar kopen soms ook foto’s aan van externe fotografen. Zo gebeurt het al wel eens dat verschillende kranten hetzelfde beeld aankopen voor hun voorpagina.

•

Soms is een foto uniek doordat hij slechts in een heel korte flits gemaakt kon worden en enkel vanuit een bepaald camerastandpunt. Bv. de lancering van een ruimteveer, het moment waarop een winnaar bekend wordt gemaakt, enz. Het tijdsbestek is dan zo kort, dat de foto’s die in die korte periode worden gemaakt, niet anders kunnen dan erg op elkaar lijken.

•

…

KIK 2007-2008

FLITS

11

3.2. De beste krantenfoto Opdrachten 1 tot 4 Mijn favoriete krantenfoto: waarom kies je voor een bepaalde foto? Mogelijke invalshoeken: • het onderwerp spreekt mij aan (vb. mijn idool staat erop) • de sfeer van de foto spreekt mij aan • de lichtinval is mooi • ik hou van de kleuren • ik hou van het contrast • het perspectief is uniek (camerastandpunt) • de compositie is mooi (manier waarop delen zijn samengebracht) • de foto ontroert mij, hij raakt mij in mijn gevoel (doet mij lachen, bezorgt mij kippenvel, maakt me bang,…) • de foto vertelt een verhaal dat mij aanspreekt (raakt) • …

KIK 2007-2008

FLITS

12

Thema 4

Regionaal nieuws

Opdracht 1 Staat er veel regionaal nieuws in de kranten? Hebben alle kranten aandacht voor regionaal nieuws? Er staat uiteraard veel regionaal nieuws in de regionale kranten Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg. Ook de populaire kranten ruimen heel wat pagina’s in voor lokaal nieuws. Het Belang van Limburg heeft één editie voor heel Limburg en het Limburg-gevoel loopt als een rode draad doorheen de volledige krant. Dit is ook het geval met het Antwerpen-gevoel bij Gazet van Antwerpen. Net als de populaire kranten Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad en Het Volk heeft Gazet van Antwerpen echter ook aparte regiopagina’s die per editie verschillen. Bij de kwaliteitskranten heeft De Standaard heeft een aparte editie voor elke provincie. In vergelijking met de regionale en populaire kranten is de hoeveelheid regionieuws in de regiokatern van De Standaard echter beperkt. De Morgen heeft geen regionale edities maar besteedt wel relatief veel aandacht aan nieuws uit steden als Antwerpen, Brussel en Gent. De Tijd is in de eerste plaats een zakenkrant en neigt veel minder naar regionale berichtgeving. Het ligt in ieder geval voor de hand dat regionaal nieuws, dat dichter ligt bij de persoonlijke leefwereld van een breed publiek, meer voorkomt in regionale en populaire kranten dan in de kwaliteitskranten.

Opdracht 2 en 3 Ga naar een krantenwinkel of supermarkt bij jou in de buurt. Kijk welke kranten er te koop zijn. Bedoeling is hier dat leerlingen leren waar ze kranten kunnen vinden in het geval ze er zelf één willen kopen én dat ze zien welke kranten er in hun gemeente beschikbaar zijn. Welke kranten heb je er gevonden? Antwoord in functie van de woonplaats van de leerlingen Keuzemogelijkheden:

De Standaard: Antwerpen – Limburg - Oost-Vlaanderen - Vlaams-Brabant/Brussel - WestVlaanderen

Gazet van Antwerpen: Kempen – Mechelen-Lier – Metropool - Waasland

KIK 2007-2008

FLITS

13

Het Volk: Antwerpen-Mechelen – Brugge-Oostkust – De Denderstreek – De Kempen en Limburg – Kortrijk-Waregem-Menen – Meetjesland-Leie-Gent – Oostende-Westhoek – Roeselare-Tielt – Vlaams-Brabant – Vlaamse Ardennen – Het Waasland Het Laatste Nieuws: Antwerpen – Denderstreek – De Ring Brussel – Gent-Eeklo-Deinze – Gent en zijn regio – Hageland – Kempen – Leiestreek – Leuven – Limburg – Mandelstreek – Mechelen & Lier – Oostkust – Pajottenland – Vlaamse Ardennen – Waasland – Westhoek – Westkust-Middenkust

Het Nieuwsblad: Antwerpen – Brugge-Oostkust – Brussel Noordrand – Dender – EekloDeinze – Gent en rand – Kempen – Kortrijk-Waregem-Menen – Leuven-Hageland – Limburg – Mechelen-Lier – Oostende-Westhoek – Oudenaarde-Wetteren – Pajottenland – RoeselareTielt – Waasland

Opdracht 5 Welke kranten brengen online veel regionieuws? Welke kranten weinig? (situatie op 1 oktober 2007) VEEL De Standaard Gazet van Antwerpen Het Belang van Limburg Het Nieuwsblad Het Volk

MINDER De Morgen De Tijd Het Laatste Nieuws

Opdracht 6 Verschillen met de papieren edities: opvallende vaststellingen Het Laatste Nieuws, dat in de papieren krant veel aandacht besteedt aan regionaal nieuws, brengt die regionale actualiteit niet in de online krant. Bij het kanaal Regio vindt de lezer van hln.be enkel een verwijzing naar dieren-, baby- en huwelijksfoto’s, die zijn te doorzoeken volgens de regio waarin de inzender zich bevindt. De Standaard brengt uitgebreid regionaal nieuws op de website. Aan de basis hiervan ligt de verregaande samenwerking met de andere Corelio-kranten Het Nieuwsblad/De Gentenaar en Het Volk. De regionale berichtgeving van deze kranten verschijnt ook op de site van De Standaard, maar dan wel in de vormgeving die eigen is aan De Standaard. De vijf kranten die veel regionieuws online hebben, bieden ook allemaal een uitstekende zoekfunctie, waarmee je het nieuws gemakkelijk per postcode kunt raadplegen.

KIK 2007-2008

FLITS

14

Opdracht 7 Vergelijk je favoriete krant voor regionaal nieuws op papier en online. Wat valt je op? Persoonlijk antwoord in functie van de gekozen krant


AANDACHTSPUNTEN • • • • • • •

dezelfde of andere artikels? hoeveelheid informatie: meer/minder aard van de informatie invalshoeken bij de verslaggeving verhouding aantal verslagen /vs/ interviews vormgeving van papieren krant /vs/ online krant contactmogelijkheden / interactiviteit

KIK 2007-2008

FLITS

15

Thema 5

Binnenland

5.1. Binnenland, schoon land? Opdrachten 1 tot 3 Vergelijk in alle kranten van vandaag de berichtgeving over één thema in het binnennlands nieuws. 1. Welke gelijkenissen zie je tussen de kranten? 2. Waar zitten de verschillen tussen de kranten? 3. Hoe verklaar je de verschillende invalshoeken in de kranten? Antwoorden in functie van het gekozen onderwerp.


MOGELIJKE AANDACHTSPUNTEN Hoeveel ruimte krijgt het onderwerp? Weinig of net veel aandacht voor dit onderwerp? Lengte van het artikel? Verhouding tussen tekst en beeldmateriaal? Hoe past dit in het profiel van de krant en van haar lezerspubliek? Benadering van het onderwerp en de lezer Op een zakelijke manier, voor een gespecialiseerd publiek (sec, to-the-point, abstracter, objectiever) of voor een breder publiek (toegankelijker, concreter, persoonlijker, subjectiever)? Inspanning voor de lezer Kan een leek het artikel begrijpen of moet je al meer achtergrondinformatie en intellectuele bagage hebben om te kunnen volgen? De inspanning ligt bij de zakelijke kranten doorgaans hoger dan bij de populaire en regionale kranten. Wat verschilt er concreet? Wordt er ingespeeld op het gevoel van de lezer? Vergelijk bijvoorbeeld een bespreking van nieuwe statistieken over kindermishandeling (feiten, objectief) tegenover een openhartige getuigenis van iemand die zelf als kind is mishandeld. Beide benaderingen kunnen een grote impact hebben op de lezer (vergelijk bv. mensen met verschillende leerstijlen enz.). De voorkeur hangt van de lezer hangt af van de persoonlijkheid van die lezer enerzijds, en van zijn informatiebehoeften op dat moment anderzijds. Dezelfde persoon kan voor het ene thema de voorkeur geven aan feitelijke informatie, terwijl hij een volgend moment graag geraakt wordt via een persoonlijk verhaal.

KIK 2007-2008

FLITS

16

Opmaak Bekijk o.a. het aantal foto’s, de grootte van de koppen, het aantal artikels per pagina, de lengte van de artikels, het gebruik van kleur, enz. Taalgebruik Kortere of langere zinnen, enkelvoudige of samengestelde zinnen, moeilijker of eenvoudiger woordenschat, enz. Koppen: meestal positief, beknopt en zonder leestekens, in de tegenwoordige tijd en zelden voegwoorden en voorzetsels.

5.2. Ken je ministers Opdrachten 1, 2 en 4 De Vlaamse ministers in de volgorde van de foto’s:



1. Hilde CREVITS (CD&V): Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur 2. Geert BOURGEOIS (NV-A): Vlaams minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme 3. Fientje MOERMAN (Open VLD): Vice-minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap, Innovatie en Buitenlandse Handel. Minister Moerman nam op 9 oktober 2007 ontslag uit de regering. Zij

werd in deze functie vervangen door haar partijgenote Patricia CEYSENS. 4. Bert ANCIAUX (Spirit): Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel 5. Kathleen VAN BREMPT (sp.a): Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen 6. Kris PEETERS (CD&V): Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Institutionele Hervormingen, Havens, Landbouw, Zeevisserij en Plattelandsbeleid 7. Marino KEULEN (Open VLD): Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Stedenbeleid, Wonen en Inburgering 8. Frank VANDENBROUCKE (sp.a): Vice-minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming 9. Steven VANACKERE (CD&V): Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 10. Dirk VAN MECHELEN (Open VLD): Vlaams minister van Financiën en Begroting en Ruimtelijke Ordening

Opdracht 3 Waarom zijn deze ministers de laatste tijd zoal in het nieuws geweest? Antwoorden in functie van de actualiteit.

Opdracht 5 Hoe heet de burgemeester van jouw gemeente? De leerlingen zijn misschien niet alleen benieuwd naar • de burgemeester van hun woonplaats (eventueel 2 adressen bij gescheiden ouders) maar ook naar KIK 2007-2008

FLITS

17

• •

de burgemeester van de gemeente waar de school staat de burgemeester van de gemeente waar hun klasgenoten wonen

Opdrachten 6 tot 8 Schrijf de burgemeester een brief of e-mail met tips om je dorp of stad aangenamer te maken. Schrijftips voor de zakelijke brief aan de burgemeester: • verschaf informatie: wees duidelijk, concreet en precies • wees zo volledig mogelijk: alle noodzakelijke informatie moet in de brief • hou je bij de kern van de zaak: ga niet in op details die er niet toe doen • zeg duidelijk waarom de huidige situatie een probleem is en voor wie • vermeld (zo mogelijk) de oorzaak van het probleem • nodig de burgemeester eventueel uit om zelf een kijkje te komen nemen • geef aan wat de burgemeester kan doen in deze situatie: geef suggesties voor • oplossingen • zeg welke reactie je van de burgemeester verwacht (bv. langskomen, het thema als • agendapunt aankaarten op de gemeenteraad, enz.) • … Schrijftips voor de structuur (een greep uit de vele nuttige webkoppelingen): • voor de leerlingen http://www.cambiumned.nl/brief.htm#zakelijke%20brief http://www.webkwestie.nl/harry_potter_and_dutch_wizards/voorbeeld_brieven/brief _voorbeeld.htm www.nieuwnetwerk.be/cdrom/NNN_5A/inhoud/compendium/C4VZakelijkebriefdelen.doc •

voor de leerkracht (referentie) http://www.vvzc.be/links.html http://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/schriftelijk/modellen/brief www.kuleuven.be/personeel/opleidingen/_data/Syllabus_briefschrijven_200512.pdf http://www.calliope.be/nl/res/NLmodules.html

KIK 2007-2008

FLITS

18

Thema 6

Buitenland

6.1. Het buitenland in de krant Opdrachten 1 tot 4 De verhouding van binnenlands nieuws en buitenlands nieuws in de kranten Antwoorden in functie van de actualiteit


NOOT BIJ VRAAG 3 Op een doorsnee dag zijn binnenlandse nieuwsberichten veel beter vertegenwoordigd op de voorpagina’s dan berichten uit het buitenland. Buitenlandse berichten moeten al heel spectaculair zijn of er moeten Belgen bij de situatie betrokken zijn, vooraleer het verhaal de voorpagina’s haalt. Uiteraard maken de kranten deze selectie met hun lezers in het achterhoofd. De meeste mensen voelen zich nu eenmaal meer betrokken en voelen dus meer interesse bij iets dat ze (her)kennen en dat ze kunnen plaatsen dan bij wat voor hen een ver-van-mijn-bedshow is (letterlijk en/of figuurlijk). Kwaliteitskranten ruimen iets meer plaats in voor buitenlands nieuws op de cover dan populaire en/of regionale kranten, maar de verschillen zijn uiteindelijk niet zó groot als de leerlingen misschien hadden verwacht.

Opdracht 5 Welke kranten maken binnenin meer ruimte voor buitenlands nieuws? Antwoorden in functie van de actualiteit


NOOT Opnieuw valt hier het verschil op tussen de populaire- en de kwaliteitskranten. Kranten als De Standaard, De Tijd en De Morgen brengen meer buitenlands nieuws dan de andere kranten. Toch besteden ook de populaire en regionale kranten heel wat aandacht aan buitenlands nieuws. Veel leerlingen gaan ervan uit dat dit niet zo is. Laat hen zelf het tegendeel ontdekken!

KIK 2007-2008

FLITS

19

Opdrachten 6 tot 8 Op zoek naar nieuws (opdracht in rondes) Persoonlijke antwoorden en presentaties van de leerlingen

Opdracht 9 Het nieuws op de wereldkaart Antwoorden in functie van de actualiteit

6.2. Een wereld van verschil Opdracht 1 Wat is discriminatie? dis·cri·mi·na·tie (de ~ (v.)) 1 ongeoorloofd onderscheid dat gemaakt wordt op grond van bepaalde kenmerken => achterstelling 2 onderscheiding

(Bron: Van Dale) discriminatie - een onderscheid maken in de behandeling van personen omwille van een bepaald kenmerk (of kenmerken), wanneer dat onderscheid niet gerechtvaardigd is (directe discriminatie), of geen onderscheid maken in de behandeling van personen wanneer dat omwille van bepaalde kenmerken juist aangewezen en nodig is om meer gelijke uitkomsten te verkrijgen (indirecte discriminatie). (Bron: www.gelijkekansen.be)

Opdracht 2 Schrijf in je eigen woorden of met een voorbeeld op wat discriminatie is. Persoonlijk antwoord van de leerlingen Heel veel achtergrondinformatie is beschikbaar via www.gelijkekansen.be Een verklarende woordenlijst met betrekking tot gelijke kansen vindt u op http://www.gelijkekansen.be/woordenlijst.asp

KIK 2007-2008

FLITS

20

Opdrachten 3 en 4 Zoek in de krant naar artikels over discriminatie. Bespreek de voorbeelden samen in de klas. Bespreking in functie van de actualiteit Welke vorm van discriminatie vind je het ergst? Persoonlijk antwoord van de leerlingen Discriminatie kan voorkomen op basis van bijvoorbeeld • leeftijd • handicap • gender / geslacht • seksuele identiteit (holebiseksualiteit, travestie,…) • uiterlijk, vb. huidskleur • godsdienst • … Zijn sommige vormen van discriminatie (veel) erger dan andere? Persoonlijk antwoord van de leerlingen Mogelijke invalshoeken: • Wat voor de pester misschien een onschuldig plagerijtje lijkt, kan voor de gekwetste heel erg pijnlijk zijn. • De pester kent niet steeds de voorgeschiedenis van zijn slachtoffer (hoewel andere pestkoppen daar dan weer net gretig op inspelen). • Er zijn verschillende gradaties in pesten. Is pesten met woorden minder erg dan met daden? Of is het omgekeerd? Discriminatie kan bijvoorbeeld tot uiting komen in uitsluiting (bv. geen werk kunnen vinden, genegeerd worden in sociale situaties, enz.), in pestgedrag (bv. kwetsende grappen of uitspraken), fysiek geweld enz.

Opdracht 5 Ben je zelf al gediscrimineerd of gepest? Is het een vriend, kennis of familielid al overkomen? Vertel erover in de klas. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen

KIK 2007-2008

FLITS

21

Opdracht 6 Hoe kunnen we discriminatie en pesten stoppen? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen Nuttige webkoppelingen http://www.pesten.net/ http://www.klasse.be/kvl/87/45 http://www.klasse.be/archief/index.php?op=archief&nr=964 Muziektheaterstuk over pesten, gericht op de eerste graad van het secundair onderwijs: http://www.polletnet.be/EduArt/oorverhaal.html Educatieve schoolvoorstelling ‘Doodgepest’ voor de eerste en tweede graad op http://home.scarlet.be/~oogp65/schoolvoorstelling%20doodgepest.html Totaalproject ‘School zonder pesten’, met ‘GoedGevoelMachine’, specifiek voor leerlingen van het eerste tot het derde leerjaar van het lager onderwijs. Meer info op http://www.schoolzonderpesten.be/ Het educatieve spel VlinderSlag is een initiatief van vzw Zinloos Geweld (bekend van de Vlindertegels) en richt zich op kinderen tussen 9 en 15 jaar. Het project krijgt de steun van de Vlaamse overheid en is te bestellen via www.zinloosgeweld.net. Het pakket kost 30euro + verzendingskosten. De film BenX, gebaseerd op het boek Niets is alles wat hij zei en de gelijknamige toneelvoorstelling, allemaal van de hand van Nic Balthazar. Info op http://www.benx.be/ en http://www.niets.org/

KIK 2007-2008

FLITS

22

Thema 7

De krant in cijfers

Opdrachten 1 en 2 De Morgen De Standaard De Tijd Gazet van Antwerpen Het Belang van Limburg Het Laatste Nieuws Het Nieuwsblad Het Volk

weekdag € 1,00 € 1,20 € 1,50 € 1,10 € 1,10 € 1,00 € 1,00 € 1,00

weekend € 2,00 € 2,00 € 2,00 € 1,20 € 1,20 € 1,25 € 1,20 € 1,20

Tabel: krantenprijzen in de losse verkoop op 01/10/2007

Tijdens de week kost de goedkoopste krant 1 euro (DM, HLN, HN, HV); de duurste 1,50 euro. Tijdens het weekend kost de goedkoopste krant 1,20 euro (GVA, HBVL, HN, HV); de duurste 2 euro (DM, DS, DT).

Opdracht 3 Waarom zijn sommige kranten goedkoper dan andere? Alleen het derde antwoord is juist. •

Weekendkranten zijn veel dikker. Ze hebben meer artikels dan in de week en veel extra bijlagen. Hiervoor is meer papier en inkt nodig, meer journalisten werken hieraan mee enz. Daarom is de weekendkrant duurder.

KIK 2007-2008

FLITS

23

Opdracht 4 Overzicht van de Vlaamse krantenverkoop in 2006 (gemiddeld aantal verkochte exemplaren per dag). Totaal aantal betaalde kranten

De Morgen De Standaard De Tijd Gazet van Antwerpen Het Belang van Limburg Het Laatste Nieuws / De Nieuwe Gazet Het Nieuwsblad / De Gentenaar Het Volk TOTAAL

Aantal betaalde kranten via abonnement

Aantal betaalde kranten in losse verkoop

51.080 84.268 36.434 109.469 98.350 287.857

29.284 59.631 30.686 50.559 67.666 76.449

21.796 24.637 5.748 58.910 30.684 211.409

Percentage abonnees op totaal aantal betaalde kranten 57,33 % 70,76 % 84,22 % 46,19 % 68,80 % 26,56 %

206.115 70.990 944.563

111.288 36.017 461.580

94.827 34.972 482.983

53,99 % 50,74 % 48,87 %

Bron: Centrum voor Informatie over de Media (CIM)



Opgelet bij de totaalsommen! Bovenstaande cijfers zijn afrondingen. Zoals de

cijfers hierboven zijn afgerond, bedraagt de som van het aantal betaalde kranten in losse verkoop 461.580, en dus niet 461.579 (het officiële CIM-cijfer). Volgens de officiële CIM-cijfers bedraagt het totaal aantal betaalde kranten 944.562; bij optelling van de afgeronde cijfers bedraagt de som echter 944.563.

Opdracht 5 Bestverkopende kranten 1. Het Laatste Nieuws/ De Nieuwe Gazet 2. Het Nieuwsblad/ De Gentenaar 3. Gazet van Antwerpen

Opdracht 6 Percentage abonnees op totaal aantal betaalde kranten Zie laatste kolom in de tabel hierboven

KIK 2007-2008

FLITS

24

Opdracht 7 Rangschikking kranten met de meeste abonnees (procentueel) 1. De Tijd 2. De Standaard 3. Het Belang van Limburg

Opdracht 8 Kranten met minder abonnees moeten hun best doen voor een hoger aantal kranten in de losse verkoop. Voorbeelden? 1. Het Laatste Nieuws heeft relatief gezien weinig abonnees. De voorpagina trekt de aandacht met grote koppen, veel foto’s, enz. 2. De Tijd heeft relatief gezien veel abonnees. Deze krant hoeft minder klanten in de winkel zelf te overtuigen. De pagina’s van De Tijd zijn minder kleurrijk en hebben (vanuit grafisch oogpunt) minder opvallende koppen.

KIK 2007-2008

FLITS

25

Thema 8

Natuurlijk

8.1. Allemaal beestjes Opdracht 1 Vind je veel verhalen over dieren in de krant? Het woord ‘veel’ is uiteraard relatief – u kunt hierop samen met de leerlingen ingaan. Wat voor de ene een beperkt aantal is, lijkt voor de andere enorm. We peilen hier naar de perceptie van de leerlingen zelf: ervaren zij zelf de hoeveelheid dierenverhalen als aanzienlijk, of net niet?

Opdrachten 2 en 3 Welke kranten hebben meer verhalen over dieren dan andere? Antwoorden in functie van de actuele kranten In welke kranten vind je minder dierenverhalen? Antwoorden in functie van de actuele kranten

Opdracht 4 Zijn er grote verschillen tussen de kranten? Hoe verklaar je dat? Verhalen over dieren zijn typisch ‘warme’ verhalen, die dicht bij de lezer staan. Je vindt ze dus waarschijnlijk meer uitgesponnen in de populaire en regionale kranten dan in de kwaliteitskranten. Let op de verschillende types verhalen over dieren: • verhaal over bepaalde diersoorten (bv. een ras dat met uitsterven is bedreigd, een nieuw ontdekt ras, enz.) • verhalen over de relatie tussen dier en mens (bv. de manier waarop Belgen met hun huisdieren omgaan, de invloed van huisdieren op de menselijke gezondheid, wat kunnen speurhonden, wat kunnen blindengeleidenhonden, enz.) • verhaal over een individueel dier in de zoo (bv. vorig schooljaar het verhaal rond de ijsbeer Knut in de zoo van Berlijn of dat van de uitgebroken gorilla Bokito in de zoo van Rotterdam) • verhaal over een individueel dier in een omgeving waar veel mensen zijn (bv. een hond die een kindje heeft gebeten of een mens heeft gered, een kat die de halve wereld is afgereisd voor ze terug thuis kwam, iemand die een bijzonder exotisch huisdier heeft, enz.) Suggestie voor bespreking: vind je alle types verhalen evenveel terug in alle kranten? Of zie je hier grote verschillen?

KIK 2007-2008

FLITS

26

Opdracht 5 Staan er bij de dierenverhalen meer of minder foto’s dan bij andere artikelen in de krant? Er staan typisch meer foto’s bij dergelijke verhalen – zie ook vraag 4 (warme verhalen, betrokkenheid).

Opdracht 6 Vind je over planten meer of minder nieuws dan over dieren? Dieren krijgen doorgaans een stuk meer aandacht dan planten. Dieren hebben een hogere aaibaarheidsfactor en er zijn meer mogelijkheden tot communicatie (interactie!) dan met planten. Mensen zijn zelf ook dieren: de herkenbaarheid van gedrags- en reactiepatronen zorgt voor een grotere betrokkenheid bij het leven van dieren: onze interesse wordt daarom sneller gewekt.

Opdracht 7 Welke milieu-onderwerpen zijn nu in het nieuws? Antwoorden in functie van de actualiteit

8.2. De snelle krant-en-papierquiz Oplossingen 1c – 2b – 3b – 4a – 5b

KIK 2007-2008

FLITS

27

Thema 9

Sport

Opdracht 1 Op welke dag van de week staat het meeste sportnieuws in de kranten? Op maandag is er heel veel sportnieuws, met berichtgeving over de talrijke sportmanifestaties in het weekend.

Opdracht 2 Welke sporten staan vandaag in de kranten? Antwoord in functie van de kranten van de dag

Opdracht 3 Welke kranten brengen heel veel sportnieuws? Vooral de populaire kranten en de regionale kranten brengen veel sportnieuws. De leerlingen kunnen binnen deze groepen zelf een rangschikking opstellen in functie van de kranten van de dag.

Opdracht 4 Welke kranten hebben minder aandacht voor sport? De hoeveelheid sportberichten in De Morgen, De Standaard en De Tijd is veel beperkter. De Morgen heeft in het weekend wel Supporter, en op maandag DM Sport. De andere dagen van de week is er minder ruimte voor sport.

Opdracht 5 Welke kranten brengen veel interviews met sporters, trainers, enz. ? Vooral de populaire kranten en de regionale kranten brengen veel sportnieuws. De leerlingen kunnen binnen deze groepen zelf een rangschikking opstellen in functie van de kranten van de dag.

Opdracht 6 Aan welke sporten moeten de kranten volgens jou meer aandacht besteden? Persoonlijk antwoord van de leerlingen KIK 2007-2008

FLITS

28

Opdracht 7 Zijn er ook sporten die volgens jou te veel plaats in de krant krijgen? Welke? Leg uit waarom je dat vindt! Persoonlijk antwoord van de leerlingen

Opdracht 8 Wat verwacht je van de regionale sportberichtgeving in een krant? Wat vind je het belangrijkste? Persoonlijk antwoord van de leerlingen

Opdracht 9 Welke krant(en) zou je zelf lezen om op de hoogte te zijn van het regionale sportnieuws? Persoonlijk antwoord van de leerlingen

Opdrachten 10 en 12 Maak een collage over een aantal sporten naar keuze. Vertel het verhaal bij je verzameling artikels over sport. Maak een collage over jongeren en sport. Maak een sporthoekje met krantenartikels over je idool. Persoonlijke collages en verhalen door de leerlingen

KIK 2007-2008

FLITS

29

Thema 10

Speeltijd

10.1. ‘k Wist het! Eigen werk van de leerlingen


TIPS De leerlingen kunnen hun eigen quiz publiceren op http://www.mijnquiz.nl/ Hier vinden ze ook quizzes van andere (Nederlandse) leerlingen: ter inspiratie of gewoon om fijn zelf te spelen. Uw leerlingen kunnen vanaf januari 2008 ook weer meedoen spelen met de KiK-quiz op www.kikquiz.be. De leuke meerkeuzevragen zijn aangepast aan hun leeftijd en de prijzenpot is absoluut de moeite waard. Met deze gratis actualiteitsquiz wil Kranten in de Klas de actualiteit ook in de klassen houden buiten de krantenveertiendaagse van KiK. Moedig uw leerlingen zeker aan om mee te spelen. De sterkste klassen worden aan het einde van het schooljaar uitgenodigd naar de grote finale in Brussel. Succes!

10.2. Maak je eigen krant Verdeel de taken. Iedereen is verantwoordelijk voor een deeltje van het eindresultaat. journalist of verslaggever

• •

redacteur

• •

hoofdredacteur

• •

verantwoordelijke beeldmateriaal

• •

eindredacteur

• • • •

•

KIK 2007-2008

gaat op pad en verzamelt informatie ter plaatse neemt interviews af verzamelt informatie vanop de redactie (computer, andere kranten, tips,...) schrijft teksten leidt de activiteiten is verantwoordelijk voor het eindresultaat de fotograaf maakt de foto’s de graficus of grafisch verantwoordelijke zorgt voor infografieken en illustraties bestelt materiaal bij de journalisten zorgt ervoor dat alles op tijd klaar is haalt de fouten uit de teksten beslist hoe lang de teksten worden (knipt stukjes weg, herschrijft of voegt stukjes toe) schrijft de inleidingen

FLITS

30

• •

lay-outer of opmaakredacteur

• • • • • •

zorgt voor de koppen beslist of en hoeveel beeldmateriaal bij het artikel komt doet de pagina’s er goed uitzien doet de koppen passen kiest het juiste lettertype tekent kaders werkt kleur bij vult de lege stukken op

INHOUD: wat ga je schrijven? • •

Op je bladzijde mogen teksten, interviews, foto’s, infografieken, … . Maak er iets moois van! Denk bij het schrijven aan de 5 W’s en H: wie? – wat? – waar? - wanneer? – waarom? – hoe?

VORM : hoe moet je tekst eruit zien? • • • • •

Blader even door de kranten. Je vindt meteen talloze voorbeelden! Zorg ervoor dat je artikel heel echt lijkt, met een kop, een inleiding en tussenkoppen. Heb je een computer ter beschikking? Dan kun je meteen aan de slag met een tekstverwerker als Word. Foto’s fleuren het geheel op. Maak bij de opmaak gebruik van ‘tekstreliëf’ De opmaak en de structuur van een tekst leren je snel iets over de inhoud. Als je weet wat je kunt verwachten, begrijp je veel sneller waarover de tekst gaat. Stel je voor dat er in de krant nergens een kop zou staan!

Allemaal lettertjes

Ieder zijn plek

Vetgedrukt Onderstreept

Aan de kant Of verder weg

Cursief of schuingedrukt HOOFDLETTERS en de hele kleintjes

Soms

wat hoger

of net wat lager

Met een leeg lijntje ↑ ertussen: de Helemaal rechts Of in het midden

Orde in de tekst! Puntsgewijs • in • een • kolom Of gewoon allemaal achter elkaar, op 1 lijn, netjes in de rij

KIK 2007-2008

FLITS

31

Vanaf het voorjaar van 2008 kunnen leerlingen hun eigen klas-of schoolkrant maken op www.krantenmaker.be. Hou de website van Kranten in de Klas in de gaten voor meer informatie. Bent u geregistreerd op de site, dan ontvangt u een berichtje wanneer de Krantenmaker van start gaat.

10.3. Sudokupuzzel

1 2 8 7 5 4 6 9 3

4 3 6 9 2 1 7 5 8

9 7 5 8 3 6 4 1 2

8 4 9 6 7 2 5 3 1

6 5 3 1 8 9 2 7 4

7 1 2 5 4 3 8 6 9

2 6 4 3 9 7 1 8 5

5 9 7 2 1 8 3 4 6

3 8 1 4 6 5 9 2 7

10.4. Wie ben ik? 1. Hoeveel verschillende kranten krijg je met Kranten in de Klas? • Zes (R) • Zeven (T) • Acht (F) 2. In welke krant staat een horoscoop? • De Tijd (E) • Het Volk (O) • De Morgen (U) 3. Alles kids! is de astrante kidskrant van … • Het Belang van Limburg (T) • Het Nieuwsblad (P) • Het Laatste Nieuws (D) 4. De avonturen van Casper en Hobbes vind je in… • Gazet van Antwerpen (A) • De Morgen (O) • De Standaard (I)

KIK 2007-2008

FLITS

32

5. Welke krant noemt zich ‘De grootste krant van het land’? • Het Laatste Nieuws (G) • Het Nieuwsblad (R) • Gazet van Antwerpen (N) 6. De jongerenbijlage van Het Nieuwsblad en Het Volk heet… • Yo! (R) • Boem! (T) • Flits! (B) 7. In welke krant heet de laatste bladzijde ‘Terminus’? • Het Belang van Limburg (N) • De Standaard (E) • De Tijd (A) 8. De namen van al wie aan de krant heeft meegewerkt, vind je in het… • Scoop (T) • Colofon (A) • Tabloid (L) 9. Waar kan je ook dit jaar weer de quiz van Kranten in de Klas spelen? • www.kikquiz.be (F) • www.quizkik.be (K) • www.schoolquiz.be (S)

Antwoord: FOTOGRAAF

KIK 2007-2008

FLITS

33

Thema 11

Cartoons

Opdrachten 1 tot 3 Welke cartoons verwijzen naar dezelfde gebeurtenis? Hoe weet je dat? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen in functie van de gekozen cartoons Cartoons kunnen gaan over gebeurtenissen, maar ook over personen, over dingen, over situaties… Leerlingen zien in dat enige voorkennis soms noodzakelijk is om cartoons goed te begrijpen.

Opdracht 4 Welke cartoons vind jij het mooist getekend? Persoonlijk antwoord van de leerlingen Mogelijke aandachtspunten: • fijne of dikke randen • ingekleurd of niet • vlugge schetsen of gedetailleerde tekeningen • zeer concreet of veeleer abstract • …

Opdracht 5 Welke cartoons zijn het makkelijkst te begrijpen? Persoonlijk antwoord van de leerlingen Hoe analyseer je een cartoon? • kijk wie en wat er te zien is (personen, omgeving, tekst, logo’s, …) • vraag je af wie deze mensen zijn, interpreteer de situatie: over welke nieuwsfeiten gaat het? • beoordeel de cartoon: vind je hem geslaagd of niet? Waarom (niet)? Mogelijke invalshoeken voor verdere bespreking: • heb je veel voorkennis nodig of niet? • situaties herken je doordat je erover gehoord of gelezen hebt, of doordat je ze zelf hebt meegemaakt • personen herken je aan uitvergrote uiterlijke kenmerken (bv. de tanden van Guy Verhofstadt, het strikje van Elio di Rupo, enz.)

KIK 2007-2008

FLITS

34

Opdracht 6 Welke cartoonist vind je het grappigst? Persoonlijk antwoord van de leerlingen Mogelijke invalshoeken: • Maakt je favoriete cartoonist ook elke dag de leukste cartoons? Of slechts af en toe? • Vind je cartoons belangrijk in een krant? Zou je een andere krant kiezen als de cartoons daarin leuker zijn? • Heb je ook al cartoons gezien die je echt niet goed vond? Leg uit waarom je er niet voor te vinden was. • Hou je van scherpe, bijtende spot? Of heb je liever dat het vriendelijk blijft? • Let je vooral op de tekening? Op de woordgrappen? Op het geheel? • …

Opdracht 7 Maak je eigen cartoon. Persoonlijk werk van de leerlingen Begeleiding door de leerkracht kan hier zeer nuttig zijn, met name bij het bedenken van het concept. Dit is een zeer complexe opdracht voor jonge leerlingen. Het is dan ook aan te raden leerlingen te ondersteunen en aan te moedigen en niet te scherp uit de hoek te komen bij de beoordeling van het gepresenteerde werk.


XTRA Zin in een uitstapje? Neem dan eens een kijkje op de site van het Internationaal Cartoonfestival van Knokke-Heist: www.cartoonfestival.be

KIK 2007-2008

FLITS

35

Thema 12

Showbizz

Opdracht 1 Welke kranten brengen veel roddelnieuws over de sterren en BV’s? Populaire en regionale kranten hebben hier meer aandacht voor dan de zogenaamde kwaliteitskranten. Let op: sommige leerlingen denken dat kwaliteitskranten hier helemaal niet over schrijven. Een blik op De Morgen en De Standaard ontkracht al snel deze verwachting; alleen De Tijd bericht nauwelijks over showbizz.

Opdracht 2 Is roddelnieuws vaker goed nieuws of vaker slecht nieuws? Hoe komt dat? Antwoorden in functie van de gekozen dagen/weken Goed nieuws: • verloving, huwelijk, geboorte, … • een nieuwe show van een artiest • goede resultaten van een sporter • behaalde prijzen, nominaties, awards, … • nieuwe projecten, bv. een nieuwe acteursrol die is binnengehaald, een merk dat de ster in kwestie heeft binnengehaald voor reclamecampagnes, … • nevenactiviteiten: bv. lancering van eigen kleding- of parfumlijn, uitbrengen van (auto)biografie, enz. Slecht nieuws: • overlijden/begrafenis van vrienden en familieleden • relationele problemen (bv. ruzies tussen collega’s, echtscheidingsperikelen, …) • geestelijke problemen (bv. een sporter die instort op het veld, Britney Spears die nog eens door het lint gaat, enz.) • ziekte en drugsverslaving (Lindsay Lohan die weer de trappers kwijt is, Pete Doherty die aan de drugs zit, enz.) • problemen met de pers (conflicten, foto’s door paparazzi, enz.) • gerechtelijke problemen (bv. een BV die verkeersovertredingen heeft begaan, een muzikant die beschuldigd wordt van plagiaat, een ster die verdacht wordt van moord, enz.) Mogelijke invalshoeken voor een aanvullend klasgesprek: • zijn er grote verschillen tussen de kranten op dit gebied? • mensen lezen graag verhalen over anderen die het minder goed hebben, zodat ze de indruk krijgen dat hun eigen leven (in al zijn eenvoud) eigenlijk nog wel meevalt. • hoeveel van deze artikels hebben een commerciële ondertoon? (vb. nieuw album, nieuw boek, kledinglijn, optreden, lancering TV-programma, …) Heel veel mensen lezen dit graag. In hoeverre moeten media hier volgens de leerlingen over informeren? • Enz.

KIK 2007-2008

FLITS

36

Opdracht 3 Vind je meer nieuws over Belgische sterren of meer over buitenlandse idolen? Persoonlijk antwoord van de leerlingen in functie van de onderzochte kranten.

Opdracht 4 Welke nationaliteit hebben de buitenlandse idolen in de krant meestal? Hoe komt dat? In de Vlaamse kranten is er heel veel aandacht voor de populaire cultuur uit de Verenigde Staten en andere Engelstalige landen. De rol van televisie, trendy muziekstijlen en het internet valt hierbij nauwelijks te overschatten.

Opdracht 5 Wat vind je daarvan? Moet er ook meer over sterren uit andere landen verschijnen of niet? Leg uit. Persoonlijk antwoord van de leerlingen Mogelijke aanzetten tot discussie • Leerlingen die van thuis uit veel in contact komen met bv. de Franse, de Turkse of een andere cultuur, willen hierover misschien graag meer lezen in Vlaamse kranten. • In hoeverre kan een krant inspelen op minder bekende cultuuruitingen? Wordt de krant gemaakt voor iedereen en moet ze dus aan alle wensen tegemoet komen? Is dit praktisch gezien mogelijk? Hoe dik moet de krant dan worden? Hoeveel moet er dan voor betaald worden? Hoeveel mensen zullen de krant dan nog kopen? • Wie bepaalt wat er in de krant komt en wat niet? Wat vinden de leerlingen daarvan? • Wie deze culturen niet of minder goed kent, raakt misschien geïnteresseerd door erover te lezen. • Enz.

Opdracht 6 Wat zou jij zelf nog veranderen aan de showbizzrubriek? Persoonlijk antwoord van de leerlingen (bv. meer X, minder Y, enz.)

KIK 2007-2008

FLITS

37

Thema 13

De KiK-Awards

Opdrachten 1 tot 4 De KiK-awards per categorie en per krant Persoonlijke antwoorden van de leerlingen

KIK 2007-2008

FLITS

38