j aarvers la g 2008
In os S t i ch t i n g K at h o li ek O n d erw i j s B r eda
Postadres Postbus 3513 4800 DM Breda Bezoekadres Haagweg 1 4814 GA Breda T 076 561 16 88 F 076 564 04 42 E
[email protected]
1 2 7 4 3 5
9
8
10
11
6
13
12
14 19
16
15
18
20
21 22
26
23 25 24
27 28 29
30 31
n a a m s c ho o l
17
n a a m s c ho o l
01
k . b . s . K i e vi t s l o o p
17
s.b.o. De Leye
02
k.b.s. De Driezwing
18
k.b.s. Weilust
03
k . b . s . H a ge h o r s t
19
k . b . s . D e B o o m ga a r d
04
k.b.s. De Werft
20
k . b . s . D e W e e r i js
05
k.b.s. De Horizon
21
k . b . s . S i n te M a e rt e
06
k.b.s. De Griffioen
22
k . b . s . D e E e r s te R i th
07
k.b.s. De Wisselaar
23
k . b . s . D e K e y s e r s m ole n
08
k . b . s . ‘ t K i e vi t s n e s t
24
s . b . o . W e s t e rh a g e
09
k . b . s . D e W e gw i j z e r
25
k . b . s . P e t r u s e n Pa u lu s
10
k.b.s. Helder Camara
26
k.b.s. De Zandberg
11
k . b . s . J o h n F. K e n n e d y
27
k . b . s . J a c i n ta
12
k.b.s. De Spoorzoeker
28
k . b . s . D e B ur cht ga a r de
13
k.b.s. De Liniedoorn
29
S . 0 . / RE C O p e n l u chts chool
14
k . b . s . S t. J o s e p h
30
k.b.s. Effen
15
S . 0 . / RE C M y ty l s cho o l D e Sch a l m
31
k.b.s. De Rosmolen
16
S . 0 . / RE C L i d u i n a s cho o l vo o r ZML / MG
jaarver slag 2008
2
INOS JAARVERSLAG 2008
Inhoudsopgave 1
Inleiding
5
1.1
INOS in 2008
5
1.2
Kernboodschap
7
1.2.1
De Missie en visie
7
1.2.2
Onze kernwaarden
8
1.2.3
Het strategisch beleidsplan 2008-2012
9
2
verbinding
11
2.1 Verbinden, één van de vier kernwaarden van INOS
11
2.2 Passend onderwijs
11
2.2.1
2.3
Bovenbestuurlijke ontwikkelingen
11
2.2.2
Passend onderwijs bij INOS
13
2.2.3
WSNS, Samenwerkingsverband INOS
13
2.2.4
WSNS-Netwerk interne begeleiding
17
2.2.5
Ambulante Begeleiding
18
2.2.6
Ontwikkeling Speciaal Basisonderwijs
19
2.2.7
REC ontwikkelingen
20
2.2.8
Eureka!, Project Hoogbegaafdheid
23
Identiteit
24
INOS en identiteit
24
2.4 Brede School
2.3.1
25
2.4.1 2.5
Stand van zaken
25
Medezeggenschap
27
2.5.1
27
INOS en medezeggenschap
3 Ambitieus
31
3.1 Organisatie
31
3.1.1
De Raad van Toezicht; samenstelling en thema’s
31
3.1.2
Het College van Bestuur; samenstelling en thema’s
32
3.1.3
Het Directeurenberaad
34
3.1.4
Projectgroepen
34
3.1.5
Organisatorische Eenheden en Zelfverantwoordelijke Teams
3.2 Ontwikkeling 3.2.1 3.3
Implementatie scholings- en opleidingstraject INOS-directeuren
36 37 37
Innovatie
38
3.3.1
Innovatieprojecten op individuele scholen
38
3.3.2
Innovatieprojecten op stichtingsniveau
39
3.3.3
TopClass
40
Kwaliteitszorg
40
3.4.1
Het INOS Dashboard
40
3.4.2
Leren van Data
41
3.4.3
CITO Eindtoets basisonderwijs 2008
41
3.4.4
De kwaliteit van het Onderwijs
45
3.5 Organisatie
46
3.4
3.5.1
Organisatie INOS
46
3.5.2
Ondersteuning door bestuursbureau
47
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
3
4 Resulta atgericht
49
4.1
49
Financiën 4.1.1
Baten en lasten
49
4.2 Leerlingen
51
4.2.1
Aantallen
51
4.2.2
Relatief aandeel
52
4.3 Personeel
53
4.3.1
Personeelsbeleid INOS
53
4.3.2
Personeelszorg
53
4.3.3
Personeel in cijfers
54
4.3.4
Klachten
56
4.4 Huisvesting
56
4.4.1
Huisvestings Plan Onderwijs (HPO)
56
5 Omge vingsbe wust
61
5.1 Communicatie
61
5.1.1
Communicatieplan
61
5.1.2
ICT (portal en e-mail migratie)
62
5.1.3
DIGINOS
63
5.1.4
Onderwijsdag 2008
63
5.2 Samenwerking
64
5.2.1
4
Samenwerking met andere organisaties
INOS JAARVERSLAG 2008
64
Wim Kaizer & Frank van Esch
INOS in 2008...
2007 was het startjaar van het nieuwe College van Bestuur van INOS, Stichting Katholiek Onderwijs Breda. 2008 moet worden beschouwd als het jaar waarin de implementatie van onze ambitieuze doelstellingen daadwerkelijk ter hand genomen is. Om dit te bewerkstelligen konden we rekenen op de inzet van ruim 1350 medewerkers die gezamenlijk verantwoordelijk waren voor zo’n 10.500 leerlingen. Deze leerlingen waren verspreid over 31 scholen, waarvan 26 voor regulier basisonderwijs, 2 voor speciaal basisonderwijs en 3 scholen voor speciaal onderwijs / REC. De strategische beleidsnota’s ‘Besturen en Organiseren’ en ‘Missie en Visie’ zijn door het College van Bestuur gebruikt als uitgangspunten voor het in 2008 opgestelde ‘Strategische Meerjaren Beleidsplan 2008-2012, INOS brengt leren tot leven’ en het daarvan afgeleide ‘Jaarplan 2008’.
Wim Kaizer & Frank van Esch Voorzitter College van Bestuur & lid College van Bestuur
1
inleid ing
1.1 INOS IN 2008 In 2008 is er veel aandacht uitgegaan naar de implementatie van de nieuwe rol van de directeuren, de organisatorische eenheden, de zelfverantwoordelijke teams en de teamcoördinatoren. Om dit in goede banen te leiden is onder meer gebruik gemaakt van de deskundigheid van het Centrum Onderwijs Ontwikkeling van Avans Hogescholen, dat zowel met de gezamenlijke scholen als de scholen afzonderlijk activiteiten heeft georganiseerd zoals conferenties en scholing. Uit de tussentijdse evaluaties is gebleken dat het slagen van dit ambitieuze plan voor een belangrijk deel afhankelijk is van de overtuigingskracht en het enthousiasme van de directeuren van de scholen. Vaak komt naar voren dat de directeur de belangrijkste schakel is voor het realiseren van het plan. Een ander thema waarin door INOS veel geïnvesteerd is en wordt, is de ontwikkeling van Passend Onderwijs. Zowel bovenbestuurlijk als op INOS-niveau zijn er in 2008 vele aanzetten gegeven voor deze belangrijke beleidsaanpassing die in 2011 in definitieve wetgeving moet uitmonden. INOS heeft zichzelf verplicht in deze ontwikkeling regionaal het voortouw te nemen. Dit heeft het afgelopen jaar al geleid tot een aantal activiteiten, zoals het opstarten van een bestuurlijk overleg Passend Onderwijs. Binnen de eigen INOS-gelederen was er veel aandacht voor de herpositionering van het REC- en SBO-onderwijs. Verder maakte het project ‘Eureka!’ voor hoogbegaafdheid een succesvolle start. Op deze onderwerpen wordt in dit Jaarverslag nader ingegaan. Ook veel aandacht is uitgegaan naar de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Hoewel sinds lange tijd de gemiddelde opbrengsten van de INOS-scholen als ‘goed’ gekwalificeerd kunnen worden, blijft het zaak de ontwikkeling van de resultaten stelselmatig te volgen. Wij stellen alles in het werk om scholen te ondersteunen die het juist op dit gebied moeilijk hebben, zodat zij ondanks de vaak moeilijke situatie waarin ze verkeren toch naar behoren kunnen presteren. INOS heeft het begrip innovatie hoog in het vaandel staan. Zowel INOS-breed als op het niveau van de afzonderlijke scholen wordt innovatie gestimuleerd, mede door aanzienlijke bijdragen uit het eigen innovatiefonds. Zo willen we bevorderen dat scholen meer en meer een eigen profiel ontwikkelen en de medewerkers zich steeds meer en nadrukkelijker verantwoordelijk voelen voor hun eigen school of groep. In 2008 zijn we gestart met een heroriëntatie op de eigen identiteit. Een speciale werkgroep is in het leven geroepen en heeft de opdracht gekregen om op eigentijdse wijze vorm te geven aan de katholieke identiteit van INOS en deze te vertalen in concreet beleid. Vervolgens moeten wegen aangeven om dit te vertalen naar de katholieke identiteit van de afzonderlijke scholen, naar beleid en naar concreet gedrag van medewerkers. Alle INOS-activiteiten vinden hun oorsprong in de vastgestelde inspirerende boodschap rondom onze visie en missie. Deze boodschap is samengevat in een viertal kernwaarden: • Verbindend INOS wil niet in zichzelf gekeerd zijn, maar mensen en organisaties samenbrengen om zo tot beter onderwijs te komen. • Ambitieus INOS wil geen middelmaat zijn, maar hecht aan een innovatief karakter van haar onderwijs en haar medewerkers. • Resultaatgericht INOS wil niet vrijblijvend zijn, maar alle activiteiten moeten zich richten op het genereren van goede opbrengsten. • Omgevingsbewust INOS werkt vanuit het besef dat het de ambitieuze plannen niet alléén kan verwezenlijken en dat een nauwe band met de omgeving tot betere resultaten zal leiden.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
5
2008 is ook het jaar geweest waarin we de ingezette weg naar een eigentijdse professionele organisatie verder gestalte hebben gegeven. In steeds grotere mate ervaren onze scholen en het bestuur de ondersteuning van een klein, professioneel bureau van hoog niveau. Daardoor kan de aandacht meer uitgaan naar de belangrijkste opdracht: het verzorgen van kwalitatief goed onderwijs. In het verslagjaar hebben we weer ruime aandacht geschonken aan het onderhouden van relaties met andere organisaties, zowel op lokaal als landelijk onderwijsgebied. Denk aan andere besturen, de Gemeente Breda, de onderwijsinspectie en het ministerie van OCW. Het College van Bestuur wil zijn grote waardering uitspreken voor het doorzettingsvermogen waarmee de Raad van Toezicht, de directeuren en vele andere betrokkenen de ingezette innovatieve koers hebben gevolgd en de steun die ze ons en de stafmedewerkers daarbij hebben gegeven. Zo wordt Leren echt tot Leven gebracht. Wim Kaizer Voorzitter College van Bestuur
6
INOS JAARVERSLAG 2008
Frank van Esch lid College van Bestuur
1.2 Kernboodschap 1.2.1 De missie en visie
Onze missie
‘Samen leren tot leven brengen’
INOS is een organisatie met 31 scholen voor regulier basisonderwijs (BAO), speciaal basisonderwijs (SBO), speciaal onderwijs (SO-REC3), die de verbinding tussen het leren en ontwikkelen van kinderen centraal stelt. Dit gebeurt in diverse, brede onderwijsprogramma’s die gebaseerd zijn op het schooltype en de buurt waar de school gevestigd is. Deze verbinding betreft de wederzijdse relatie tussen leerlingen, ouders/verzorgers, medewerkers, directe omgeving en samenleving. INOS-scholen verbinden de verschillende ervaringen en talenten van kinderen met wat de samenleving van hen verwacht. Daarbij zijn de ouders/verzorgers vanzelfsprekend onze partners. Enerzijds proberen wij aan te sluiten op hun vragen en verwachtingen, anderzijds betrekken wij hen bij de ontwikkeling van hun kind. De breed georiënteerde INOS-scholen maken actief deel uit van de omgeving. Tijdens en buiten de schooltijden fungeren ze als een ontmoetingsplaats voor kinderen, ouders en anderen uit de buurt. Maar ook in de beleving van kinderen is de wereld groter dan de eigen omgeving. Daarom bouwen we op een eigentijdse manier voort op onze katholieke traditie. INOS staat midden in de samenleving en besteedt veel aandacht aan normen en waarden en aan verschillende levensbeschouwingen. Uitgangspunt daarbij is het consequent leggen van verbindingen. Wij hebben de ambitie om ons actief als partner op te stellen in de ketens rond INOS en haar scholen. In de eerste plaats naar het kind en zijn ouders, maar ook naar de maatschappij als geheel. Actief ook naar de partners die opvang en zorg aan de school bieden en actief naar de directe omgeving van de school: de buurt en parochie. In deze verbindingen maakt INOS haar ambitie waar: leren daadwerkelijk tot leven brengen.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
7
BEL A N G H E B B E N D E N -
KINDEREN EN OUDERS
-
MEDEWERKERS
-
BESTUUR
-
GEMEENTE
-
MAATSCHAPPIJ
LER EN EN O N T W I K K ELEN
LER E N E N O N T WI KKE L E N
L E R E N E N O N T WI KKE L E N
-
0/4 JAAR
-
4/12 JAAR
-
-
VROEG SIGNALERING
-
DIVERSE CONCEPTEN
VOORSCHOOLSE OPVANG
-
BREDE ONTWIKKELING
-
ZELFSTURING LEERLING
-
KRACHTIGE LEEROMGEVING
-
VOORTGEZET ONDERWIJS
O M G E VI N G -
OVERHEDEN
-
INSTELLINGEN VOOR OPVANG
-
INSTELLINGEN ROND ZORG
-
BUURTGEMEENSCHAP
-
PAROCHIEGEMEENSCHAP
Onze v isie Vanuit deze verbindingen heeft INOS een aantal visies geformuleerd, die het kader en de richting aangeven waarbinnen de scholen zich ontwikkelen. Visie op ler en Leren en ontwikkelen vinden binnen de afgesproken kaders plaats in een uitdagende omgeving en zijn gericht op de gehele ontwikkeling van de persoon. Leren en ontwikkelen hebben resultaat en daardoor horen er verplichtingen bij, het is niet vrijblijvend. Dit vraagt van de lerende om mede zelf verantwoordelijkheid te nemen voor het gewenste resultaat. Leren en ontwikkelen kennen verschillende vormen. Visie op identiteit Het vertrekpunt ligt in de katholieke inspiraties en vieringen. De scholen geven daarmee actief en op een eigentijdse wijze vorm aan hun identiteit. Vervolgens verbinden zij de verschillende levensbeschouwingen met elkaar. Leraren ondersteunen daarbij de kinderen bij het zoeken naar hun persoonlijke identiteit. Visie op m a at schappelijk e positioner ing INOS geeft actief vorm aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid, door onder meer nadrukkelijke, strategische partnerschappen aan te gaan met organisaties die scholen helpen om breed toegankelijk te zijn. Scholen zijn meer dan onderwijsvoorzieningen met vastgestelde schooltijden en kerndoelen. Innoveren in partnerschap is hier het leidend principe. Scholen gaan daartoe verbindingen aan met partners in de wijk, in de regio, met zorg- en culturele instellingen, die hen helpen de school echt ‘breed’ te maken.
1.2.2 Onze kernwa arden verbindend Vanuit de katholieke inspiratie staat de identiteit van INOS voor eigentijdse normen en waarden. Van daaruit leggen wij op respectvolle, integere wijze verbindingen met andere levensbeschouwingen. Centraal in ons handelen staan de kinderen die door hun ouders aan onze zorg zijn toevertrouwd. Onze scholen bieden orde, rust en regelmaat aan de leerlingen. De school, een open ontmoetingsplaats in de eigen wijk, gaat een partnerschap met de ouders aan en staat open naar de omgeving.
8
INOS JAARVERSLAG 2008
Ambitieus Elke school richt een uitdagende leeromgeving in en biedt ruimte aan talenten van leerlingen en medewerkers. Om dit waar te kunnen maken, ontwikkelen de medewerkers hun competenties voortdurend naar een hoger niveau. Daarvoor creëert INOS voldoende middelen en voorwaarden. Scholen zijn actief op het gebied van kwaliteitsontwikkeling en nemen deel aan bovenschoolse- of landelijke innovatieprojecten. Resultaatger icht Elke INOS-school streeft naar hoge kwaliteit van onderwijs en koestert haar eigen onderwijsconcept. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de directeur en de zelfverantwoordelijk teams. Dit streven houdt in dat onze scholen waarde hechten aan schoolprestaties, zowel van de individuele leerling als van de school als geheel. Onze ambitie om ‘de leerkracht zijn/haar vak terug te geven’ sluit hier nauw op aan. Bovendien vindt INOS ondersteuning van groot belang. Daarom zorgen wij ervoor dat er administratieve medewerkers, conciërges en ‘meer handen in de klas’ zijn. Binnen het strategisch beleidsplan van elke school wordt jaarlijks een jaarplan met concrete activiteiten, doelstellingen en resultaten vastgesteld. Omgev ingsbewust INOS ziet de school als spil in de wijk en de samenleving en stimuleert het partnerschap met relevante instellingen. Om die maatschappelijke betrokkenheid concreet gestalte te geven, werken onze scholen nauw samen met die omgeving, in buurtwerk en bibliotheek, in culturele organisaties en sportverenigingen. Ook wordt er actief samengewerkt met instellingen die opvang en zorg aan de leerlingen en ouders van onze scholen bieden. Samen leren en leven wordt zo ook samenwerken. Voor uitgebreidere informatie gaat u naar www.inos.nl
1.2.3 He t str ategisch beleidspl an 2008-2012 In 2008 is het ‘Strategisch Meerjaren Beleidsplan 2008-2012, INOS brengt leren tot leven’ tot stand gekomen dat een concrete uitwerking geeft aan eerdere notities ‘Missie en visie’ en ‘Besturen en organiseren’. In afzonderlijke jaarschrijven worden deze vertaald in concrete acties. Er is een monitoringsysteem ontworpen, dat het College van Bestuur in staat stelt de ontwikkeling van de voornemens te volgen. Het strategisch beleidsplan richt zich op het niveau van de totale organisatie. Veel van de doelstellingen en acties zijn INOS-breed bedoeld, waarbij het voor de hand ligt dat het College van Bestuur het voortouw neemt. Daarnaast zijn er programma’s die hun uitwerking moeten krijgen op schoolniveau. Het spreekt voor zich dat de autonomie van de scholen daarin zoveel mogelijk bevestigd moet zijn. Veel ruimte voor eigen invulling is noodzakelijk om de eigen kleur en de identiteit van de scholen praktisch vorm te kunnen geven. Het vierjarenperspectief wordt gerelateerd aan de jaarplannen. Hierin zijn de lange termijn doelstellingen vertaald naar concrete acties. De effecten van deze acties worden door het College van Bestuur maandelijks gevolgd in een monitorsysteem, zodat vorderingen en stagnaties steeds in beeld blijven. De jaarplannen worden per jaar volledig uitgekristalliseerd, zodat de relaties zo concreet mogelijk worden aangegeven. Voor verschillende onderdelen zullen concrete uitvoeringsplannen worden opgesteld.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
9
10
INOS JAARVERSLAG 2008
Ans Wijtvliet
Ieder kind telt...
Als onderwijsinstelling staat INOS midden in de Bredase maatschappij. Meer dan 10.000 leerlingen uit die stad volgen bij onze organisatie onderwijs. Ouders kiezen om uiteenlopende redenen om hun kinderen naar één van onze scholen te laten gaan. Ieder kind telt. Kinderen met een maatje meer zorg, maar ook kinderen met een kanjer van een talent zijn bij INOS welkom. Dat inspireert, dat doet goed, maar de omvang van het aantal leerlingen en scholen verplicht. Het vraagt van INOS om de vier kernwaarden ook daadwerkelijk in praktijk te brengen.
Ans Wijtvliet Voorzitter Raad van Toezicht INOS
2
Ve r bind ing
2.1 Verbinden, één van de vier kernwaarden van INOS Eén van die kernwaarden is verbinden. Als voorzitter van de Raad van Toezicht spreek ik over onze organisatie, onze scholen. De leden van de Raad van Toezicht voelen zich, evenals leerkrachten en management, namelijk gebonden aan de INOS-organisatie, uiteraard binnen de rol die je als lid van de Raad van Toezicht hebt. We hebben, net als de leerkrachten en ouders, wat met INOS. We hebben wat met het beleid, de wijze waarop binnen INOS de teams de ruimte krijgen, het concept van leerkrachten terug in de klas. We hebben wat met de ontwikkeling van jonge mensen bij INOS, zijn er trots op, vertellen erover in de buitenwacht, zetten onze vaardigheden in ten gunste van INOS. Dit is één kant van de kernwaarde “verbinden”. Het verbinden van mensen met wat INOS doet, mensen die gaan voor goed onderwijs en zich daar vanuit hun verschillende rollen aan willen verbinden, er verantwoording voor durven nemen. De andere kant van verbinden is de positie die INOS inneemt in de stad. De omvang van INOS verplicht ook daar, vanuit haar rol als grote onderwijsaanbieder en werkgever in Breda. Met eenendertig scholen is INOS in heel veel wijken en buurten vertegenwoordigd. Deze binding met de wijk, met ouders, met het maatschappelijke middenveld, met op het leerlingenaanbod van die wijk toegespitste programma’s, is waar INOS voor gaat. De Raad van Toezicht ziet in dat kader toe op samenwerking tussen voor die wijk of buurt relevante partijen, zoals de samenwerking met Kober en tal van verenigingen. Daarnaast heeft de inrichting van levensvatbare organisatorische eenheden, die onder meer focus hebben op deze wijkgebondenheid, de afgelopen twee jaar ook veel aandacht gekregen. Verbinden betekent ook dat INOS zich verplicht om te investeren, in het bijeenhouden en brengen van een aaneengesloten keten van en naar de verschillende onderwijssectoren. Daarbij hoort ook de zorg voor kinderen die een maatje meer zorg of begeleiding nodig hebben, inclusief de zogenoemde warme overdracht van die kinderen, als zij na groep acht richting voortgezet onderwijs gaan. De inrichting van goed passend onderwijs, maar ook het bepalen van de grenzen daarvan, was een belangrijk onderwerp in het afgelopen jaar. Gaande de praktijk zal dit concept met andere schoolorganisaties worden doorontwikkeld en worden onze leerkrachten ook geschoold op dit fenomeen. Ans Wijtvliet Voorzitter Raad van Toezicht INOS
2.2 Passend onderwijs 2.2.1 BOVENBESTUURLIJKE ONTWIKKELINGEN G rote ver ander ing en Er zijn grote veranderingen op komst in de wijze waarop de zorg voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in Nederland is georganiseerd. In de loop der jaren is een uitgebreid stelsel van speciale scholen ontstaan voor leerlingen met een handicap of beperking. Deze scholen hebben hun eigen doelgroepen en bekostigingsregels. De laatste 15 jaar is geprobeerd deze ‘speciale’ leerlingen zoveel als mogelijk onder te brengen in het reguliere basis- en voortgezet onderwijs. Daarvoor zijn ‘Weer Samen Naar School’ (WSNS), de samenwerkingsverbanden Voortgezet Onderwijs, de Leerlinggebonden Financiering (LGF, het ‘rugzakje’), het Leerwegondersteunend Onderwijs (LWOO) en het Praktijkonderwijs (PRO) opgezet. Zo heeft onder meer WSNS geleid tot herstructurering van het Speciaal Basisonderwijs waarin de oude LOM- en MLK scholen opgegaan zijn. Het resultaat is een wirwar aan regels, die leidt tot knelpunten in de speciale leerlingenzorg die
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
11
dringend om een oplossing vragen. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen wil het huidige systeem van regels voor speciale scholen daarom eenvoudiger, flexibeler en daardoor beter maken. INOS, als grootste bestuur voor primair onderwijs in de regio Breda e.o. en als bevoegd gezag van basisscholen, REC 3-scholen en scholen voor speciaal basisonderwijs, heeft zich ten doel gesteld om proactief op deze ontwikkelingen te reageren. Wij voelen ons hiervoor verantwoordelijk vanwege onze maatschappelijke betrokkenheid, omvang en ambitieniveau, en vanwege het feit dat andere besturen gebruik maken van de expertise van onze SBO- en WEC-scholen. Om dit te realiseren hebben we in 2008 het voortouw genomen om in samenspraak met de besturen van andere onderwijsorganisaties het ‘Passend Onderwijs’ voor de regio op te zetten. De Startconfer entie Allereerst heeft INOS samen met anderen alle schoolbesturen voor Primair Onderwijs uit de regio uitgenodigd voor een startconferentie op 13 maart 2008. Deze bijeenkomst kende een viertal doelstellingen: 1 bestuurlijk commitment binnen de besturen primair onderwijs in de regio Breda en omstreken. Vanuit zo’n commitment kan dan aan allerlei uitvoerende activiteiten rond Passend Onderwijs richting worden gegeven; 2 inventarisatie van al lopende initiatieven om te kunnen vaststellen met wie kan worden samengewerkt; 3 een gedeeld niveau van informatie over landelijke en regionale ontwikkelingen; 4 afspraken over hoe samen op te trekken als besturen primair onderwijs in de regio om onze zorgplicht, samen met andere partijen, goed te kunnen vervullen. De Bestuur lijk e Wer kg roep Pa ssend Onderwijs Als vervolg op de startconferentie is er een bestuurlijke werkgroep ingericht. Deze is onder voorzitterschap van INOS vijfmaal bijeen geweest in 2008. Tijdens deze vergaderingen zijn de volgende thema’s aan de orde geweest: • Actuele landelijke ontwikkelingen in het kader van Passend Onderwijs • De rol van de Samenwerkingsverbanden WSNS: gebruik maken van de al ontwikkelde kennis en ervaring • Verkennen van de verdere onderlinge samenwerking • Uitbreiding van de bestuurlijke werkgroep met vertegenwoordigers van het VO en van de vier SO-Clusters (1: visueel gehandicapten, 2: auditief en communicatief gehandicapten, 3: lichamelijk en/of verstandelijk gehandicapten en langdurig zieke kinderen, 4: kinderen met ernstige ontwikkelings-, gedrags- of psychiatrische stoornissen). • Het opstellen van een intentieverklaring en een startnotitie • Overleg met de coördinatoren WSNS • De relatie met de overige regio’s in West Brabant (rondom Bergen op Zoom en Roosendaal).
12
INOS JAARVERSLAG 2008
Frans Meijer
Ik noem dat...
...resultaatgericht! INOS heeft in 2008 in onze regio het initiatief genomen om de schoolbesturen samen te brengen in een regionaal netwerk Passend Onderwijs. Geen schoolbestuur kan immers alleen aan de zorgplicht voldoen. Vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid als groot schoolbestuur heeft INOS bij deze belangrijke ontwikkeling het voortouw genomen. In die zin is INOS dus omgevingsbewust, verbindend en ambitieus. Resultaten kunnen bij Passend Onderwijs alleen worden behaald, wanneer de leraren en ondersteuners van INOS competent zijn om hun leerlingen het onderwijs te kunnen geven dat ze nodig hebben. INOS voelt niet alleen zorgplicht voor leerlingen, maar ook voor de aan de organisatie verbonden leraren en ondersteuners. Dat blijkt uit de talrijke initiatieven die in 2008 zijn genomen om leraren en ondersteuners te helpen bij het vergroten van hun competenties. Betere leraren en ondersteuners zorgen voor hogere schoolprestaties van leerlingen. Ik noem dat: resultaatgericht!
Frans Meijer (extern) projectleider Passend Onderwijs
2.2.2 PASSEND ONDERWIJS BIJ INOS Passend onderwijs voor iedere leerling is het doel van de aanpassing van de zorg voor leerlingen in en om de school. Deze herijking van het primair onderwijs bepaalt dat ieder schoolbestuur de verantwoordelijkheid heeft om een passend onderwijsarrangement aan te bieden aan iedere leerling die zich bij een school van een schoolbestuur aanmeldt of bij een school van dat bestuur is ingeschreven. Hiertoe zal INOS in regionaal verband gaan samenwerken met andere besturen. Want alleen samen is in elke regio een dekkend aanbod te realiseren waarmee elke leerling het onderwijszorgarrangement kan krijgen dat nodig is. De ontwikkeling van passend onderwijs gaat vorm krijgen in een ‘lerende aanpak’. Eerst zal het in de praktijk vorm krijgen. Daarbij kunnen regionale verschillen ontstaan. De wetgeving zal daaropvolgend de ontstane werkelijkheid vastleggen in globale regels en voorschriften. Er zal gezorgd moeten worden voor een sluitende aanpak. Daarmee bedoelt INOS: • Geen kind tussen wal en schip • Voor elk kind een passende plek in het onderwijs • Een dekkend net van samenwerkende besturen uit de sectoren PO/VO/WEC/BVE om dit te kunnen realiseren. Samenwerking met organisaties voor maatschappelijke ondersteuning, gezondheidszorg en jeugdzorg • Betrokkenheid van alle belanghebbenden (bestuur, management, personeel en ouders). In 2008 zijn wij met de volgende ontwikkelingen gestart: • De herpositionering van de Regionale Expertise Centra (SO-scholen) • De herpositionering van de SBO-scholen • De oprichting van de één deelorganisatie voor Ambulante Begeleiding • De oprichting van een crisisinterventieteam • De projectgroep Passend Onderwijs • De INOS Onderwijsdag 2008 met als thema ‘Passend Onderwijs’ • De gedachtenvorming omtrent de INOS-academie Om de voortgang en de coördinatie van Passend Onderwijs binnen INOS te waarborgen is Frans Meijer aangetrokken als extern adviseur.
2.2.3 WSNS, SA MENWERKINGSVERBAND INOS Organisatie en activ iteiten De Stichting Samenwerkingsverband INOS bestaat uit 26 basisscholen en 2 scholen voor Speciaal Basisonderwijs. Het doel van deze stichting is het vormen en in stand houden van een samenwerkingsverband WSNS. We trachten dit te bereiken door: • het organiseren van een effectieve besluitvorming over de zorgmiddelen die de stichting ontvangt; • het opstellen van een zorgplan per school en een zorgplan op het niveau van het Samenwerkingsverband; • het opstellen van een jaarverslag; • het inrichten en in stand houden van een Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL); • het vormgeven, faciliteren en in stand houden van een netwerk van Interne Begeleiders (IB-netwerk).
I N O S JA A RV E R S L A G 2 0 0 8
13
Gezien het belang van WSNS in het licht van de overgang naar Passend Onderwijs heeft het College van Bestuur besloten om per 1 augustus 2008 een aparte coördinator WSNS aan te stellen in de persoon van mevr. Willy Adank. In de procedure m.b.t. verwijzingen naar het Speciaal Basis Onderwijs neemt de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) een belangrijkste positie in. De functies van de PCL zijn: • Beoordelen De wettelijk verplichte taak m.b.t. het bepalen van de toelaatbaarheid van leerlingen tot het SBO. • Adviseren Het geven van adviezen aan scholen en ouders voor zover deze rechtstreeks voortvloeien uit de behandeling van de aangemelde leerlingen. • Monitoren Dit betreft het monitoren van belangrijke aspecten die te maken hebben met de aangemelde leerlingen in relatie tot de opdracht van het bestuur van het Samenwerkingsverband. Hierbij wordt gedacht aan aspecten als het registreren van het aantal aangemelde leerlingen, het aantal afgegeven beschikkingen, verwijzingen naar de Regionale Expertisecentra etc. Maar ook aspecten die te maken hebben met kindkenmerken van de aangemelde leerlingen, de handelingsverlegenheid van de basisschool en de procedurele zorgvuldigheid. De monitor kan leiden tot conclusies en aanbevelingen. Het bestuur van het Samenwerkingsverband is vrij om in overleg met de scholen een aantal aanbevelingen om te zetten in acties voor het daaropvolgende jaar. De PCL bestond in schooljaar 2007/2008 uit een drietal leden t.w. voorzitter An van Vliet (voormalig directeur Mytylschool), lid namens de basisscholen Wim Goijaarts (directeur van basisschool Hagehorst) en lid namens het speciaal basisonderwijs Irma Hartmans (psycholoog/orthopedagoog SBO-school Westerhage). Benno Nuijten, directeur van basisschool De Weerijs, trad op als reservelid. Medewerkers van EDUX hebben de PCL zowel inhoudelijk als organisatorisch ondersteund. In schooljaar 2007-2008 hebben de volgende PCL-activiteiten plaats gevonden: 1 PC L -vergader i ngen Voorafgaand aan de 10 geplande PCL-vergaderingen vonden er dossierstudies plaats door de leden en de voorzitter afzonderlijk, nadat de secretaris deskundige deze had voorzien van een preadvies. Ook werd verschillende malen om aanvullende gegevens gevraagd. Er waren regelmatig aanmeldingen vanuit andere Samenwerkingsverbanden o.a. vanwege verhuizingen. Voor die leerlingen, die reeds in het bezit waren van een PCL-beschikking, is een verkorte procedure toegepast. Hierdoor werd snelle plaatsing op de SBO-school mogelijk. Naast het bespreken van de dossiers kwamen ook andere onderwerpen aan de orde, waarvan een aantal n.a.v. de netwerk-vergaderingen. Ook het voornemen van Samenwerkingsverband INOS om een pilot ‘Kinderen met een PCL-beschikking in het basisonderwijs’ te starten, kwam uitvoerig aan de orde. 2 Hoor procedu re s Er vond tienmaal een hoorzitting plaats. Vijf verschillende basisscholen waren hierbij betrokken. Eenmaal betrof het een overname van de landelijke PCL van Rudolf Steiner scholen en eenmaal een overname van een PCL-beschikking van buiten de regio vanwege verhuizing. Namens de PCL werd hier steeds aan deelgenomen door de voorzitter, de vertegenwoordiger van de SBO-school en de secretaris deskundige van Edux. Verder waren altijd de ouders aanwezig of vertegenwoordigers namens ouders, de leerkracht en/of de Intern Begeleider van de basisschool. 3 Net werkbijeen kom sten PC L Er zijn het afgelopen jaar vier bijeenkomsten gepland. Hierop kwamen onderwerpen aan de orde die van belang zijn voor alle Samenwerkingsverbanden in de regio: • aanpassing aanmeldings- en ouderformulier
14
INOS JAARVERSLAG 2008
• eisen aanmeldingen PCL • inventarisatie positionering REC 2 • eisen aanmeldingen PCL vanuit orthopedagogische instellingen • verbeterpunten Onderwijskundig Rapport (OWR) • monitor PCL • stand van zaken passend onderwijs • checklist volledigheid dossier. 4 P i lot bijeen kom st ‘Rug za k SBO’ In dit schooljaar werd een bijeenkomst georganiseerd i.v.m. het voornemen van het Samenwerkingsverband INOS om een pilot ‘Kinderen met een PCL-beschikking in het basisonderwijs’ te starten. Uiteindelijk hebben 13 scholen zich opgegeven voor deze pilot. Er is een aantal notities ontwikkeld waarin voorwaarden en richtlijnen geformuleerd zijn. 5 Di rec t ieberaad WSNS Op 4 maart 2008 was er een directieberaad waarbij de voorzitter van de PCL het jaarverslag 2006 / 2007 toelichtte. Knelpunten en aanbevelingen kregen de aandacht.
Kwantitatieve gegevens Onderstaande grafiek geeft het aantal behandelde dossiers en de afkomst daarvan gedurende de laatste vier jaren weer:
150
120
90
60
30
0 EIGEN ONDER REC BAO INSTROOM
MKD EN ODC
ANDER TOTAAL SWV
2004/ 2005
2005/ 2006
2006/ 2007
2007/ 2008
X = BEHANDELDE DOSSIERS / Y = AFKOMST
Verklaring afkortingen: BAO:
Basis Onderwijs
REC:
Regionale Expertise Centra
MKD:
Medisch Kinder Dagverblijf
ODC:
Orthopedagogisch Dag Centrum
SWV:
Samenwerkingsverband
Van 1 oktober 2007 tot 1 oktober 2008 zijn 124 aanvragen behandeld, wat een stijging van 29% is ten opzichte van de 96 behandelde aanvragen uit het vorige schooljaar. Het betreft hier nieuwe dossiers afkomstig van de basisscholen uit het eigen samenwerkingsverband, van scholen voor speciaal basisonderwijs, van andere samenwerkingsverbanden, van scholen van regionale expertisecentra of van kinderen die nog geen school hebben bezocht (o.a. voorschoolse kinderen). De verhouding tussen de aantallen van de verschillende afkomstgebieden is in vergelijking met het jaar daarvoor anders. Van de 123 aanvragen komen slechts 70 kinderen uit het eigen samenwerkingsverband en maar liefst 53 uit onder- of zij-instroom.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
15
De aanmeldingen en de beschikkingen In onderstaande tabel wordt duidelijk wat de beschikking van de PCL was t.a.v. de aanvragen. aanme ldinge n Eigen B AO
aantal
p os itie f
ne gatie f
tij d e l ij k
70
57
3
8
1
6
4
0
2
0
Onder inst r oo m
a a nhou d inge n
REC
9
9
0
0
0
OCD MK D
5
4
0
1
0
32
29
0
3
0
Ander e SWV
Hieruit blijkt dat de PCL overwegend positieve beschikkingen m.b.t. plaatsing in het Speciaal Basisonderwijs heeft afgegeven. De volgende tabel geeft het aantal aanmeldingen en de verwijzingspercentages over de laatste drie jaren weer: naam scho o l
J.F. K ennedy
01-1 0- 06
01- 10- 07
01- 10- 08
aa nta l
%
a a nta l
%
a a nta l
%
3
0,59%
9
1, 7 5 %
9
1,82%
0
3
0,60%
2
0,20%
-1
Weilust De Zandbe r g
+ - =
2
0,29%
5
0, 5 4 %
3
De Gr iff ioen
1
0,12%
4
0,48%
1
0, 1 2 %
-3
De Wer ft
0
0,00%
3
1, 1 0 %
1
0, 4 0 %
-2
St. Joseph
1
0,26%
1
0, 2 4 %
2
0,44%
1
Liniedoo r n
2
1, 3 0 %
3
2,13%
1
0,72%
-2
De Rosm olen
1
0, 4 3 %
1
0,44%
0
0, 0 0 %
-1
De Wisselaa r
2
1,06%
6
3,14%
1
0, 5 8 %
-5
de Ho r izon
0
0,00%
1
0, 2 8 %
0
0,00%
-1
1
0,27%
3
0, 5 5 %
2
1
0,79%
2
1, 6 4 %
1
2
0,98%
0
0, 0 0 %
-2
Jac inta ‘t K iev itsnest
1
0, 7 3 %
B ur cht gaa r de Spoo r zoeker
1
0,56%
3
1, 6 9 %
6
2, 2 2 %
3
Ha gehor st
0
0,00%
2
0, 9 5 %
3
1,58%
1
Eer ste Rith
2
0,58%
2
0, 5 6 %
2
0,55%
0
K iev it sloo p
5
0, 9 5 %
4
0,82%
4
0,92%
0
Sint e Maerte
3
0, 6 9 %
1
0,22%
5
1, 0 1 %
4
Effen
0
0, 0 0 %
0
0,00%
1
1, 3 0 %
1
10
1, 6 1 %
11
1, 6 5 %
7
1, 0 3 %
-4
4
2,80%
3
2, 4 0 %
2
1,63%
2
3
0,75%
7
1,69%
4
0
0,00%
2
1, 3 3 %
2
Wegwijzer
1
0,26%
0
0, 0 0 %
-1
Helder Cam ar a
1
0, 2 6 %
1
0, 2 6 %
0
B oo mgaa r d De Wee r ijs Pe tr us en Pa ulus K ey ser sm olen
De Dr iezwing to taal
2
1, 2 8 %
1
0,34%
1
0, 3 6 %
3
0,76%
2
39
0, 64%
69
0, 87%
70
0, 73%
1
Wanneer men het aantal aanmeldingen van de afgelopen twee jaar vergelijkt dan is er een aantal verschuivingen. Scholen die vorig jaar een stijging lieten zien, hebben het afgelopen schooljaar minder kinderen aangemeld en andersom. Dat valt vooral op bij de scholen De Wisselaar, De Boomgaard en De Griffioen. Het omgekeerde doet zich voor bij de basisscholen Petrus en Paulus, De Spoorzoeker en Sinte Maerte.
16
INOS JAA RVE RSL AG 2008
Het totale verwijzingspercentage van alle scholen van het SWV INOS in schooljaar 2006-2007 is 0,87%. Voor schooljaar 2007-2008 is het verwijzingspercentage 0,73%. Over het algemeen genomen is dit verwijzingspercentage iets lager dan het landelijk gemiddelde (0,8%). Elf scholen zitten met hun verwijzingspercentage ruim boven het landelijk gemiddelde, terwijl van vijftien scholen het verwijzingspercentage onder het gemiddelde ligt. Overige conclusies: • Net zoals de voorgaande jaren komt het grootste gedeelte van de aanmeldingen uit de onderbouw. Er is een vrijwel gelijke spreiding van kinderen uit groep 2, 3 en 4. • Dit schooljaar zien we ook een toename van aanmeldingen van kinderen uit de hogere leerjaren en dan met name uit de groepen 5 en 6. • Gezien de bijstelling van de criteria vanaf augustus 2008 is er in de toekomst een toename te verwachten van de kinderen vanuit REC en dan met name van kinderen van de Liduina school voor ZMLK REC 3 en REC 4. Uit de gegevens blijkt dat er na 01-08-2008 vooral een toename is vanuit Liduina en het MKD ‘De Krabbenbossen’.
2.2.4 WSNS-NE T WERK INTERNE BEGELEIDING In het verslagjaar is er een nieuwe impuls gegeven aan het Netwerk Interne Begeleiding (IB-Netwerk). Tot 1 augustus 2008 stond het IB-Netwerk onder leiding van de directeur van één van de INOS-scholen. Gezien het belang van de interne begeleiding op scholen heeft het College van Bestuur besloten de coördinator WSNS te belasten met de organisatie van het IB-Netwerk. Het IB-Netwerk is het overlegorgaan van de aan de INOS-scholen werkzame Interne Begeleiders (IB’ers). In onze visie is deze de spil van de leerlingenzorg in de basisschool. Er is een grote diversiteit in taken zoals het coördineren van de leerlingenbespreking, het leerlingvolgsysteem, het begeleiden van leerkrachten, het begeleiden van ouders. Dit vraagt ontwikkeling in deskundigheid. Het delen van ervaringen in een netwerk kan een goede bijdrage leveren aan de professionele ontwikkeling van de interne begeleider. De interne begeleider neemt in het Samenwerkingsverband INOS deel aan netwerkbijeenkomsten. Het accent ligt op de uitwisseling van praktijkervaringen, intervisie en scholing. Naast de 26 reguliere basisscholen en 2 scholen voor speciaal basisonderwijs nemen er ook vertegenwoordigers van het speciaal onderwijs (REC-3) deel aan het IB-netwerk. In 2008 zijn er in totaal 5 netwerkbijeenkomsten gehouden. Belangrijke thema’s die tijdens de bijeenkomsten besproken zijn: • Samenwerkingsverband WSNS INOS: Een denktank over WSNS, bestaande uit de coördinator WSNS INOS, een directeur die WSNS in zijn portefeuille heeft, de directeur van de SBO-scholen, medewerker en een specialist WSNS van de onderwijsbegeleidingsdienst Edux, is meerdere keren bijeen geweest en heeft meerdere inhoudelijke onderwerpen ter bespreking aangeboden, o.a. de verwijzingen naar het SBO, het schoolzorgplan en het zorgplan op het niveau van INOS. • Werkplan schoolmaatschappelijk werk (IMW) In 2008 hebben de scholen voor het eerst gebruik gemaakt van een werkplan schoolmaatschappelijk werk. De medewerker van het Instituut Maatschappelijk Werk heeft dit plan tweemaal met de coördinator WSNS INOS en het IB-Netwerk geëvalueerd. • Pilot Rugzak SBO In 2008 hebben 13 basisscholen deelgenomen aan deze pilot om voor kinderen die een positieve dan wel tijdelijke beschikking hebben gekregen van de Permanente Commissie Leerlingenzorg INOS het onderwijsaanbod te realiseren binnen de eigen basisschool. Het SWV INOS kende de
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
17
participerende scholen voor elke leerling een bedrag toe dat gelijk is aan de zorgformatie die anders wettelijk overgedragen zou moeten worden aan het speciaal basisonderwijs. • Het Dyslexieprotocol Vorig jaar is het dyslexieprotocol aangepast en is een diagnose op onderkennend niveau afgegeven. Ook de ontwikkeling van de nieuwe regelgeving dyslexie van 01-01-2009 is hier in meegenomen. • Leerlingenvolgsysteem In 2008 is een keuze gemaakt voor een methode en leerlingvolgsysteem voor sociaal emotionele ontwikkeling. • Passend Onderwijs Vanaf 01 augustus 2008 neemt de coördinator WSNS INOS deel aan het coördinatorenoverleg Passend Onderwijs in de regio en vormt zo de verbinding met het IB-Netwerk. • Spel Passend Onderwijs In 2008 heeft de introductie van het spel ‘Passend Onderwijs’ tijdens het directeurenberaad en IB-netwerk plaatsgevonden.
2.2.5 A MBUL ANTE BEGELEIDING Toekom st perspec t ief Binnen Stichting INOS ressorteren drie SO-scholen (REC Cluster 3) en twee SBO-scholen. Het SBO heeft eigen Collegiale Consultatiegevers (verder genoemd: CC’ers) in dienst, de Openluchtschool en Mytylschool de Schalm hebben een gezamenlijke dienst Ambulante Begeleiding (AB) en de St. Liduinaschool heeft haar eigen dienst AB. Omdat de ambulante begeleiders (verder genoemd: AB’ers) vanuit de verschillende scholen werkzaam zijn, ontstaan er diverse praktische knelpunten die de samenwerking frustreren. INOS heeft besloten om in de toekomst de samenwerking te stroomlijnen en één ambulante dienst op te zetten. Hiermee willen we anticiperen op het thema Passend Onderwijs voor iedereen als beleidsperspectief door meer klantgericht voor het basisonderwijs te gaan opereren. Vernieuwing van het onderwijs past bij onze uitgesproken ambities. We hebben in 2008 tijd, kennis (projectgroep) en een aanzienlijk budget (uit het innovatiefonds) beschikbaar gesteld om koers te zetten naar één centrale deelorganisatie AB. Binnen de oorspronkelijke setting bestonden verschillen tussen de diensten, maar bij alle bestaat betrokkenheid en inzet om de ambulante dienstverlening zo goed mogelijk te verlenen. De AB’ers willen hun expertise op peil houden, hun kwaliteiten optimaal en klantgericht inzetten en de verbinding met de doelgroep behouden. Het uitbouwen en versterken van de expertise van CC’ers tot dienstverlenende groep is een van de organisatorische veranderdoelen van het SBO. Een clustering van diensten tot één centrale ambulante dienst heeft tot doel een sterkere eenheid te zijn, effectiever en efficiënter in te kunnen spelen op de veranderende vraag vanuit een optimale inzet van kennis, ervaring en competenties van de medewerkers. Daarnaast vereenvoudiging van de constructies voor bekostiging, locatie, aansturing van medewerkers en het bewerkstelligen van een sterkere positie ten opzichte van andere (markt-)partijen. Vi sie op A mbu la nte bege leid i ng De in 2007 ingezette koers heeft afgelopen jaar geleid tot definitieve besluitvorming. • Het aanbod van de INOS Deelorganisatie Ambulante Begeleiding is er op gericht dat leerlingen zo goed mogelijk functioneren in een reguliere setting. Het doel is dat de leerling letterlijk op zijn of haar plek zit. • De Deelorganisatie Ambulante Begeleiding biedt begeleiding aan leerlingen die specialistische ondersteuning nodig hebben. De medewerkers ondersteunen en coachen leerkrachten, gericht op het juiste onderwijsaanbod voor de leerling of deelnemer. Dit aanbod is gedifferentieerd en afgestemd op de behoeften van de leerling/deelnemer en zijn onderwijsomgeving.
18
INOS JAARVERSLAG 2008
Jack Standers
ramen en deuren...
...opengooien SBO Breda is een grote en complexe organisatie die de komende jaren tal van nieuwe uitdagingen te wachten staat. De Leye en Westerhage zitten in een proces van naar elkaar toe groeien. Parallel aan bovenstaand traject wil ik de kwaliteit van het onderwijs op het SBO verder ontwikkelen. Dit betekent o.a. dat er op basis van het geschetste ontwikkelingsperspectief van de individuele leerling nog gerichter gewerkt zal worden aan een optimale en brede ontwikkeling van de SBO-leerling. Het versterken van de samenwerkingsrelatie met de collega’s in het basis- en speciaal onderwijs reken ik ook tot mijn primaire opdrachten. Ook het SBO wil, zoals INOS het in haar missie heeft beschreven, ‘ramen en deuren open gooien’. We zullen daar de komende periode gerichte, nieuwe activiteiten voor organiseren. De kans die ik nu krijg om de directeursrol nieuwe (INOS)-stijl in te vullen, bevalt mij uitstekend. Ik voel me dan ook binnen het SBO als een vis in het water. Jack Standers Directeur SBO
• De deskundigheid en de diensten die de ambulant begeleiders leveren, richt zich op verschillende onderwijstypen: het PO, het VO en het MBO. • Medewerkers van de Ambulante Dienst hebben hun eigen specifieke specialisme, maar beschikken ook over een bredere blik. Daardoor zijn ze breed inzetbaar en kunnen zij zich flexibel en servicegericht opstellen. • Ons streven is om één AB’er en bij een groter aantal leerlingen per school (meer dan 4) maximaal twee AB’ers op de betreffende school te laten opereren. • Onderlinge samenwerking, (na)scholing en intervisie binnen de deelorganisatie zijn van groot belang om de deskundigheid van de medewerkers op peil te houden. Het team is multidisciplinair samengesteld: naast AB’er zijn er teamleden met specifieke deskundigheden (o.a. ergotherapeut, orthopedagoog, fysiotherapeut). die een aanvullende en ondersteunende rol vervullen richting de Ambulant Begeleiders. F L E X I NOS Bovenstaande ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat het College van Bestuur eind 2008 een definitief besluit kon nemen over de inrichting van één gemeenschappelijke Deelorganisatie Ambulante Begeleiding voor INOS. Per 1 januari 2009 is voor REC 3 de dienst Ambulante Begeleiding van de Schalm en de Openluchtschool samen gegaan met de AB van de Liduinaschool. Samen vormen zij de nieuwe organisatie Flexinos, Onderweg voor onderwijs. FLEXINOS staat voor : FL exibel, inspelend op vraag-aanbod vanuit het veld. EX pertise, volop aanwezige kennis van doelgroep en beperking of handicap, die we
willen behouden door gezamenlijke scholing, intervisie en het behouden
van intensief contact met de drie REC scholen Liduina, Openluchtschool en Schalm.
IN novatief, vernieuwend en marktgericht door trainingen, presentaties,
workshops, readers en een menukaart voor een gevarieerd dienstenaanbod.
OS sophOS = wijsheid: ‘zet ieders wijsheid in, in het belang van het kind’.
2.2.6 ont wikkeling specia al ba sisonderwijs Kinderen die in het basisonderwijs niet goed tot hun recht komen en meer of gespecialiseerde zorg nodig hebben, komen in een aantal gevallen in het speciaal basisonderwijs terecht. Hoewel het Weer Samen Naar School-proces ervoor heeft gezorgd dat de reguliere basisscholen steeds meer en ook complexere zorg aan kinderen kunnen bieden, zien we toch dat het aantal leerlingen in het SBO zich de afgelopen jaren stabiliseert en zelfs een lichte groei laat zien. Dit laatste heeft zeker ook te maken met de toenemende instroom van leerlingen uit de REC-scholen. Het gaat dan met name om kinderen die geen nieuwe indicatie krijgen voor het speciaal onderwijs, maar ook niet binnen het reguliere basisonderwijs passen. De leerlingen van de SBO-scholen komen (vaak per bus) uit diverse wijken van de stad, maar ook uit dorpen in de regio. Dit maakt het onderhouden van relaties met ouders lastig, maar niet minder belangrijk. De ouders hebben hun kind op een school voor speciaal basisonderwijs geplaatst na een vaak ingrijpend voortraject in de reguliere basisschool en hebben samen met hun kind tijd nodig om aan de nieuwe situatie te wennen. Er wordt dan ook veel tijd en energie besteed aan de individuele contacten met de ouders. De schoolpopulatie kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan culturen, achtergronden en kindkenmerken. Een goed pedagogisch klimaat, en veiligheid en geborgenheid, zijn belangrijke voorwaarden om het leerproces van de kinderen optimaal te laten verlopen. De scholen participeren in vele lokale, regionale en landelijke netwerken, zoals Samenwerkingsverbanden WSNS en het Landelijk Werkverband Speciale Basisscholen.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
19
De twee scholen Westerhage en De Leye zitten op dit moment in een proces van naar elkaar toe groeien. Het personeel speelt hierin een hoofdrol en op diverse terreinen wordt dan ook al stevig samengewerkt. De toekom st va n het SBO bi n nen I NOS Op dit moment kent INOS nog twee zelfstandige scholen voor speciaal basisonderwijs, namelijk De Leye en Westerhage. Deze zijn gevestigd op 4 locaties verspreid over Breda. In 2008 was ons streven er op gericht om te komen tot één voorziening van SBO in Breda. Parallel aan dit traject wil INOS de kwaliteit van het onderwijs op het SBO verder ontwikkelen. Dit betekent o.a. dat er op basis van het geschetste ontwikkelingsperspectief van de individuele leerling gerichter gewerkt zal worden aan een optimale en brede ontwikkeling. Een derde element is het versterken van de samenwerkingsrelatie met de collega’s in het basisen speciaal onderwijs. Ook het SBO wil actief verbinding zoeken met haar omgeving. Pa ssend onder w ijs Bij INOS bestaat de overtuiging dat het SBO ook binnen Passend Onderwijs een onmisbare voorziening zal blijven. Wel is duidelijk dat de rol en verschijningsvorm van het SBO zal veranderen. De ambitie is dat kinderen zoveel mogelijk in hun wijkschool onderwijs aangeboden krijgen. De expertise uit het SBO zal worden ingezet om kinderen met speciale zorg- en begeleidingsbehoefte (en uiteraard hun leraren) adequaat en snel de gewenste helpende handen te bieden. Daarnaast zal er echter altijd een groep kinderen blijven bestaan die meer gebaat is bij plaatsing in de SBO-school. Ont w i k ke l i ng va n het SBO Op 1 augustus 2008 is Jack Stander benoemd als directeur voor het SBO Breda. Dit is een grote en complexe organisatie, die de komende jaren tal van nieuwe uitdagingen te wachten staat. Met de aanstelling van één nieuwe directeur voor beide SBO-scholen heeft INOS een duidelijk signaal gegeven voor de toekomstige situatie. Vorig jaar is een begin gemaakt met werken vanuit een beschreven ontwikkelingsperspectief op individueel niveau. Voor elke leerling wordt op basis van capaciteiten, kindmerken en omgevingsfactoren een uitstroomperspectief beschreven. Enkele keren per jaar wordt het leerrendement vastgesteld. In 2008 is het vak techniek en wetenschap ingevoerd. De leerlijnen voor dit vak zijn geschreven, de leraren zijn geschoold en er is een vaklokaal ingericht.
2.2.7 REC ONTWIKKELINGEN De scholen van een Regionaal Expertise Centrum (REC) geven onderwijs aan kinderen, die speciale zorg nodig hebben. Daarnaast verzorgen de expertisecentra ambulante begeleiding aan reguliere scholen die een kind met een handicap hebben opgenomen in het kader van de leerlinggebonden financiering (LGF), ook wel ‘het rugzakje’ genoemd. Regionaal vormen de speciale scholen van een cluster een samenwerkingsverband REC. Met elkaar zorgen ze ervoor dat de deskundigheid in hun cluster voor de hele regio beschikbaar komt en blijft. Door de samenwerking blijft het speciaal onderwijs in de toekomst bereikbaar voor alle kinderen die het nodig hebben, en hun ouders. Vijf scholen in West-Brabant hebben samen het Regionaal Expertisecentrum West-Brabant cluster 3 opgericht. Deze scholen werken samen in het geven van onderwijs en zorg voor leerlingen met een lichamelijke en/of verstandelijke handicap. De drie SO-scholen binnen INOS: Openluchtschool (voor langdurig zieke kinderen), Liduinaschool (voor zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudig gehandicapte kinderen), en Mytylschool De Schalm (voor lichamelijk gehandicapte kinderen en meervoudig gehandicapte kinderen) ressorteren onder dit Regionaal Expertisecentrum (www.recwestbrabant.nl). Mytylschool De Schalm en De Liduinaschool bieden tevens
20
INOS JAARVERSLAG 2008
Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) aan. Binnen het REC-bestuur is INOS vertegenwoordigd door de voorzitter van het College van Bestuur. Het REC hield zich, ook in 2008, bezig met de uitvoering van haar wettelijke taken. Dit is o.a. het bieden van ondersteuning aan ouders bij de aanvraag van een indicatie voor speciaal onderwijs of leerlinggebonden financiering. Dit gebeurt via trajectbegeleiding op de REC-scholen, de Commissie voor Indicatiestelling (CvI) en de coördinatie van de Ambulante Begeleiding. Verder verzorgt het REC een Steunpunt Autisme. In 2008 is er een samenwerking met het Steunpunt Autisme van REC Cluster 4 tot stand gekomen. Verdere activiteiten vallen onder de verantwoordelijkheid van de afzonderlijke REC-scholen. Vorig jaar voerde de onderwijsinspectie voor het eerst het toezicht op de Commissie voor Indicatiestelling uit (voorheen gebeurde dit door de LCTI). Het totaal aantal positieve indicaties per 1 oktober 2008 bedroeg 626. Het aantal heeft zich als volgt ontwikkeld: REC-leer ling en per indic atie 400
320
240
160
80
0 2004
2005
2006
2007
2008
LZ
LG
ZML
MG
X = BEHANDELDE DOSSIERS / Y = AFKOMST
LZ:
Langdurig Zieken
LG:
Lichamelijk Gehandicapt
ZML:
Zeer Moeilijk Lerend
MG:
Meervoudig Gehandicapt
Voor de LZ-categorie moet opgemerkt worden, dat de daling in 2006 voor een belangrijk deel veroorzaakt is door de verlenging van de indicatietermijnen.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
21
Te lgegeven s va n de I NOS – R EC sc holen per 1 ok tober 20 08 REC-scholen per school en per a fdeling 250
200
150
100
50
0 SO ZML
SO LZ
SO LG
MG (SO/VSO)
VSO ML
VSO LZ
VSO LG
AB
LIDUINA
OLS
DE SCHALM
X = AFDELING / Y = AANTAL REC-LEERLINGEN
Verklaring van de afkortingen: SO ZML
Speciaal Onderwijs voor zeer moeilijk lerende kinderen
SO LZ
Speciaal Onderwijs voor langdurig zieke kinderen
SO LG
Speciaal Onderwijs voor lichamelijk gehandicapte leerlingen
MG (SO en VSO)
Meervoudig gehandicapte kinderen
(Speciaal Onderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs)
VSO ML
Voortgezet Speciaal Onderwijs voor moeilijk lerende kinderen
VSO LZ
Voortgezet Speciaal Onderwijs voor langdurig zieke kinderen
VSO LG
Voortgezet Speciaal Onderwijs voor lichamelijk gehandicapte leerlingen
AB
Deelorganisatie Ambulante Begeleiding
REC-leer ling en per school en per indic atie ( wer k elijk e a antallen) 500
400
300
200
100
0 ZML
LZ
LG
MG
X = AFDELING / Y = LEERLINGEN PER SCHOOL
22
INOS JAARVERSLAG 2008
AB
LIDUINA
OLS
DE SCHALM
Astrid Mol
Het INOS-project over...
...hoogbegaafdheid,
Eureka!
Dat het INOS niet ontbreekt aan ambitieuze plannen blijkt wel uit het INOS-project over hoogbegaafdheid, Eureka! genaamd. Dit project heeft tot doel: het creëren van een bovenschools ontmoetings- en expertisecentrum, waar leerlingen, leraren en ouders van INOS-scholen elkaar kunnen ontmoeten en begeleiding, hulp informatie en ondersteuning kunnen krijgen. Voor de ontwikkeling van dit onderdeel van Passend Onderwijs heeft INOS een aanzienlijk bedrag ter beschikking gesteld. Door alle medewerkers van Eureka! wordt hard gewerkt om ervoor te zorgen dat er allerlei verbindingen tot stand komen. Verbinding tussen de scholen om kennis en ervaringen rondom de thema’s meer- en hoogbegaafdheid te delen. Verbindingen tussen hoogbegaafde leerlingen, zodat ze meer en vaker uitgedaagd en gemotiveerd worden om te leren hun eigen talenten te ontwikkelen. Na de voorbereiding is op 6 maart 2008 in basisschool de Werft gestart met de eerste groep van 14 leerlingen (op 31 december 2008 was dit aantal gegroeid tot 79 leerlingen). De reacties van de deelnemende leerlingen, hun ouders en de door INOS aangestelde begeleiders van het project waren unaniem uiterst positief over de eerste ervaringen. Door de succesvolle resultaten van deze pilotfase heeft INOS besloten om met ingang van het schooljaar 2008-2009 het project definitief en INOS-breed op te starten.
Astrid Mol Projectleider Eureka!
A rbeidstoe leid i ng sprojec t De maatschappij verandert de laatste tien jaar in een hoog tempo. Voor sommige leerlingen van de Schalm biedt dit nieuwe kansen, maar vaak ook maakt de samenleving het er voor hen niet makkelijker op. Vandaar dat het hoofddoel, de uitstroom, steeds belangrijker wordt. De school wil er voor zorgen dat de leerlingen (en ook hun ouders) zo goed mogelijk voorbereid worden op een toekomst na de Schalm. Zelfstandigheid en zelfredzaamheid zijn dan ook belangrijke sleutelwoorden. In 2008 zijn flinke stappen gezet om dat doel te bereiken. In de theoriestroom wordt geprobeerd de leerling meer zelfverantwoordelijk te maken. Dat is voor hen, maar ook voor de leraren een leerproces. Wat is nou precies goede zorgzaamheid? Het mag niet zo zijn dat de leerling pas na de Schalm moet leren om zijn eigen zaakjes te regelen in het vervolgonderwijs. Daar moet hij op voorbereid worden. In de praktijkstroom is de school bezig geweest met het verder uitwerken van de arbeidstoeleiding. Er is een beleidsplan vastgesteld, zodat met de leerlingen en ouders samen zo concreet mogelijk afgestemd kan worden wat de juiste richting is. Niet altijd is de verwachting van leerling, ouders en school hetzelfde. Een open communicatie en begrip voor elkaar is dan noodzakelijk. Om het proces van arbeidstoeleiding helder en inzichtelijk te maken voor iedereen wordt gewerkt vanuit een competentiemodel. Hiermee leert de leerling zichzelf kennen en begrijpen, zodat hij straks zelf de juiste keuzes kan maken. Algemene stagevaardigheden zijn ook van groot belang. Het vak burgerschap draagt hier toe bij. De lessen Sociale Vaardigheden moeten leerlingen de mogelijkheid bieden om specifieke vaardigheden en kennis te verwerven die zij nodig hebben. Bijvoorbeeld specifieke ICT-vaardigheden zodat een leerling uit de praktijkstroom kan doorstromen in een vorm van vervolgonderwijs. Om de leerlingen zo goed mogelijk te kunnen begeleiden in dit proces, is het van groot belang de leerling te begrijpen. Daartoe heeft De Schalm in 2008 geïnvesteerd in het vergroten van de eigen deskundigheid o.a. door het volgen van de cursus gedragsproblemen. Hierdoor kan nu beter worden ingespeeld op de specifieke leerling.
2.2.8 EUREK A!, PROJECT HOOGBEGA AFDHEID Na enkele maanden van voorbereiding is het bovenschoolse project over hoogbegaafdheid, Eureka! in 2008 van start gegaan. De doelstelling hiervan is het creëren van een bovenschools ontmoetings- en expertisecentrum, waar leerlingen, leraren en ouders van INOS-scholen elkaar kunnen ontmoeten en informatie en ondersteuning kunnen krijgen bij een uitdagend op de individuele ontwikkeling afgestemd begeleidingstraject voor hoogbegaafde leerlingen. Hiertoe zijn de volgende activiteiten in gang gezet: Er is een ontmoetingsplaats ingericht, waar hoogbegaafde leerlingen één dagdeel per week samenkomen met andere hoogbegaafde leerlingen. Hier worden zij cognitief, sociaal-emotioneel en creatief uitgedaagd en mogen zij zichzelf zijn. In een kleine groep gaan ongeveer 14 hoogbegaafde kinderen met elkaar en op eigen niveau aan het werk. Behalve het zo belangrijke ontmoeten van ‘peers’, krijgen de kinderen cognitieve uitdaging aangeboden. Binnen ontdekkend en onderzoekend leren werken ze met wereldoriënterende thema’s die aansluiten bij hun leef- en belevingswereld. Aan de hand van zelfgeformuleerde onderzoeksvragen gaan ze samen actief aan de slag met het verwerven, bewerken en toepassen van informatie. Ter afsluiting van het thema presenteren ze hun bevindingen aan elkaar, de ouders en andere belangstellenden. De presentaties hebben een uiteenlopend karakter, zoals een muurkrant, website, Power Point presentatie of film. Tevens krijgen de kinderen Spaanse les. Om de sociaal-emotionele ontwikkeling te bevorderen wordt gewerkt met KWINK!, een speciaal voor hoogbegaafde kinderen ontwikkeld bordspel, dat hen op een speelse manier confronteerde met dilemma’s en vragen over henzelf en de wereld om hen heen. Er wordt gefilosofeerd ze leren via verschillende leerstrategieën. In 2008 is een begin gemaakt met de opzet van een kenniscentrum hoogbegaafdheid van waaruit voorlichting aan INOS-scholen werd gegeven. Individuele leraren konden bij het kenniscentrum terecht
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
23
voor voorlichting, advies en ambulante begeleiding van hoogbegaafde leerlingen in hun groep. Ook konden zij hier ervaring opdoen met het werken met hoogbegaafde leerlingen (stages, snuffelstages). Ouders konden er terecht voor informatie, advies en begeleiding. Om deel te kunnen nemen aan dit project is er een vaste toelatingsprocedure ontwikkeld, die bestaat uit twee fasen: 1 De intake: na een signalering van mogelijke hoogbegaafdheid door ouders en/of school volgt een observatieperiode. 2 Het onderzoek: door een capaciteitenonderzoek (WISC III NL) wordt het IQ van een kind vastgesteld. Bij een IQ>130 kan een kind deelnemen aan het project. In de eerste periode (Pilotfase van 01-01-2008 tot 01-07-2008) is gestart met de opzet van het ontmoetingscentrum voor hoogbegaafde leerlingen. Na de voorbereiding is op 6 maart in basisschool de Werft gestart met de eerste groep van 14 leerlingen. De reacties van de deelnemende leerlingen, hun ouders en de door INOS aangestelde begeleiders van het project waren unaniem uiterst positief. Zonder uitzondering hebben de projectervaringen deze specifieke leerlingen in hoge mate positief beïnvloed. Het succes van deze pilotfase heeft er toe geleid dat met ingang van het nieuwe schooljaar 2008-2009 het project definitief en INOS-breed is opgestart 3 groepen van 14 leerlingen. De groei zette zich daarna spectaculair door. Eind 2008 was de opnamecapaciteit van de locatie De Werft volledig bereikt en werd een tweede locatie gevonden in basisschool De Burchtgaarde. Einde jaar 2008 namen 79 leerlingen deel aan het project en liep voor ruim 40 leerlingen de trajectbegeleiding. De snelle aanwas van het aantal leerlingen betekende dat er veel tijd gestoken is in de organisatie van het project (intakeprocedures, gesprekken met scholen, IB’ers en ouders). Aan de definitieve realisatie van het kenniscentrum wordt in een latere fase meer aandacht besteed. Eureka! in cijfers (peildatum 31-12-2008): Projectleiding:
1,0 FTE
Projectbegeleiding:
2,0 FTE
Aantal deelnemende leerlingen:
79
Toeleverende INOS-scholen:
18
Locaties:
2
2.3 IDENTITEIT 2.3.1 INOS en identiteit In het Strategisch Beleidsplan 2008-2012 staat beschreven hoe de identiteit binnen INOS gestalte moet krijgen. We gaan daarbij uit van de volgende opvattingen: In de INOS-scholen wordt gewerkt vanuit katholieke inspiraties. Identiteit wordt evenwel niet alleen vanuit de confessionele achtergrond bepaald, maar staat in een eigentijds, breed perspectief. Daarnaast levert ook het pedagogische klimaat een belangrijke bijdrage. Behalve het leren van cognitieve, culturele en sociale vaardigheden is de vorming van identiteit en persoonlijke ontwikkeling op onze scholen van groot belang. Ontwikkelingen in het kader van identiteit in 2008: • In oktober 2008 is de werkgroep Identiteit formeel geïnstalleerd en aan de slag gegaan met de door het College van Bestuur verstrekte opdracht. Deze luidde als volgt: ‘Op eigentijdse wijze vorm te geven aan de katholieke identiteit van INOS en deze vertalen in concreet beleid. En vervolgens wegen aan te geven om de INOS-identiteit
24
INOS JAARVERSLAG 2008
te vertalen naar de afzonderlijke scholen, naar beleid en concreet gedrag van medewerkers’. • De werkgroep onder leiding van de heer Wim Goijaarts is breed samengesteld en heeft delnemers uit INOS-scholen en bestuursbureau en wordt ondersteund door ixC-DKSR en EDUX • De werkgroep Identiteit heeft de algemene beleidsuitgangspunten vertaald in een aantal concrete activiteiten: - Opstellen van een beleidsnotitie INOS-identiteit - Inventarisatie van de huidige stand van zaken - Concretisering van het identiteitsbegrip van INOS - Opstellen van een gedragscode voor INOS-scholen en medewerkers - De invoering van middelen en rituelen in het kader van vieringen - Opstellen van een relatieplan parochies en bisdom • De Projectgroep heeft zich op intensieve en creatieve wijze verdiept in de diverse aspecten van de opdracht. Uiteindelijk is de opdracht in de volgende, volgens de Projectgroep cruciale aspecten, opgedeeld: - Wat is identiteit. Identiteit duidt enerzijds op ‘wie zijn we, wie willen we zijn, waar staan we voor.’ en anderzijds betekent identiteit een constante dialoog met de samenleving. - Welke waarden vloeien voort uit de identiteit van de stichting. De waarden die terug te vinden zijn in het Evangelie en in de evangelische tradities. - Hoe vertalen we die waarden in feitelijk en concreet beleid, in het onderwijs en gedrag van alle betrokkenen. Voor tga ng Aan het einde van het schooljaar 2008-2009 zal de Projectgroep een document presenteren waarin de katholieke identiteit van INOS op heldere en eigentijdse wijze is beschreven. Dit document zal gaan functioneren als een inspiratiebron voor de scholen bij het gezamenlijk vormgeven van de katholieke identiteit van de school. In het schooljaar 2009-2010 zal aandacht besteed worden aan het proces van ontdekken en vertalen van de identiteit en aan waarden van de afzonderlijke scholen.
2.4 DE BREDE SCHOOL 2.4.1 Stand van ZAKEN INOS heeft een uitgesproken opvatting over de vorming van Brede Scholen. Maatschappelijke ontwikkelingen hebben invloed op de organisatie en de inhoud van het onderwijs. De school is er niet alleen voor de overdracht van kennis, maar vormt een centrale schakel in een netwerk van instellingen die van betekenis zijn voor de ontwikkeling van het kind. Buurtverenigingen, sportverenigingen en cultuurinstellingen, zoals de bibliotheek, het theater en organisaties voor culturele educatie, bieden mogelijkheden tot participatie en verschillende vormen van informeel leren. INOS vormt daarom allianties met instanties die bijdragen aan een samenhangend aanbod van opvang, educatie, zorg en vrije tijd. Zij stimuleert de regelingen ‘samenwerking buurt-schoolsport’ (BOS-regeling) en ‘samenwerking scholen en bibliotheken’. In 2008 zijn de volgende activiteiten rondom het beleidsthema Brede School uitgevoerd: • In november 2007 heeft een delegatie van bestuurders, directeuren en leidinggevende ambtenaren vanuit het basisonderwijs (INOS, Nutsscholen Breda, OPO Breda en PCPO Midden-Brabant), van kinderopvang (Kober kindercentra) en van de Gemeente Breda een werkbezoek afgelegd aan Stockholm. Daar heeft men voorlichting gekregen over de Zweedse manier van werken met kinderen en pubers (0-16 jaar) en diverse voorscholen, scholen en centra voor jongeren bezocht.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
25
De delegaties hebben in vervolg op dit bezoek de volgende intenties vastgelegd: - Kinderen leren overal en altijd - Leren gebeurt op een breed terrein van ontwikkelingsgebieden. - Kinderopvang en basisschool dragen zorg voor kinderen van 0 t/m 13 jaar. - Ouders, kinderopvang (KDV, PSZ, VVE en BSO) en school moeten als kernpartners samenwerken om de ontwikkelingskansen van kinderen te optimaliseren. - Kindgerichte zorg- en hulpverlenende instellingen ondersteunen de kernpartners in hun taak. - De kinderopvang/schoolcombinatie is een sterk op de buurt, wijk of dorp gerichte voorziening. - De gemeente vervult een stimulerende en faciliterende rol voor de kindorganisaties en wordt verzocht initiatieven actief te ondersteunen. Aan de hand van deze uitgangspunten is de volgende doelstelling vastgelegd in een akkoord:
De schoolbesturen (INOS, Nutsscholen Breda, OPO Breda en PCPO Midden-Brabant), kinderopvang (Kober kindercentra) en de Gemeente Breda streven ernaar dat in 2015 in iedere wijk, buurt en/of dorp sprake is van een geïntegreerd aanbod van kinderopvang en basisonderwijs. Dit geïntegreerde aanbod omvat: - een doorlopende ontwikkelingslijn voor 0-13 jaar - een opvang tussen 7.00 tot 19.00 uur - ontwikkelingsstimulering in de meest brede zin. Om dit akkoord in de praktijk te realiseren zijn de volgende uitvoeringsafspraken gemaakt: - Kinderopvang en basisonderwijs vinden plaats in geïntegreerde centra c.q. locaties. De partners zullen daartoe een gezamenlijk huisvestingsplan ontwikkelen, met als speerpunt de fysieke integratie van beide voorzieningen in hetzelfde gebouw te realiseren. Daarbij zal samenwerking worden gezocht met organisaties als woningcorporaties, etc. - Er wordt gewerkt met een onderlinge afstemming van het pedagogisch/didactisch aanbod voor aanbod, opbouw, observatie, registratie, zorg. - Er wordt gestreefd naar een integratie van de geldstromen om een optimalere inzet van mensen en middelen te kunnen realiseren (o.a. combifuncties). - De uitwerking van bovenstaande krijgt vorm via pilotprojecten. • INOS heeft het bovenstaande akkoord in 2008 concreet gemaakt door een begin te maken met de opzet van enkele pilots. Het betrof hier samenwerkingsprojecten tussen BSO, de INOS-scholen en de afdeling huisvesting van de Gemeente Breda in: - b.s. St. Joseph - b.s. Weilust - basisscholen in Princenhage - b.s. De Zandberg In deze projecten wil INOS de gedeelde visie omzetten in concrete resultaten • In 2008 is een forse impuls gegeven aan de bestaande Brede School-projecten. Deze zijn gekoppeld aan de verschillende huisvestingssituaties. Het betreft: - Huis van de Heuvel (voor INOS: b.s. De Keysersmolen) - Brede School Breda-Noord (voor INOS: b.s. ’t Kievitsnest) - Brede School Vlierenbroek (voor INOS: b.s. Hagehorst) - Multi Functionele Accommodatie (MFA) De Mandt (voor INOS: b.s. De Wegwijzer) - Multi Functionele Accommodatie (MFA) Om de Haenen / De Stee (voor INOS: b.s. Helder Camara) In 2008 is er definitief schot gekomen in het bouwproces. Hierdoor is de realisatie van deze Brede Scholen een flinke stap dichterbij gekomen. • In 2008 is de samenwerking met de partners op schoolniveau redelijk tot zeer goed verlopen. Op bestuurlijk niveau is de samenwerking weer structureel aangepakt. Het gegeven dat bij de Brede School-projecten op één plek steeds door twee schoolbesturen samengewerkt moet worden, zorgt in de praktijk voor extra complicaties.
26
INOS JAARVERSLAG 2008
Carmen de Werd
DE INZET VAN CONCIËRGES...
...VOLGT GMR MET BELANGSTELLING Binnen INOS en dus ook binnen de GMR is communicatie een belangrijk middel, waar stevig in geïnvesteerd wordt. De GMR hecht grote waarde aan een goede communicatie met onze achterban, de MR’en van onze scholen. Om dit te bereiken ontvangen de MR’en onze agenda’s en notulen, is er een jaarvergadering, organiseert de GMR basiscursussen voor MR leden, nemen MR leden deel in onze werkgroepen en worden er samen met het College van Bestuur themabijeenkomsten georganiseerd. Ook informatie vanuit de MR’en wordt zeer gewaardeerd. Als GMR hebben we structureel overleg met het College van Bestuur en eenmaal per jaar met de Raad van Toezicht. Onderwerpen tijdens het overleg met het College van Bestuur waren onder meer: de ontwikkeling van Zelfverantwoordelijke teams, het Innovatiefonds, Passend Onderwijs, Eureka! De GMR volgt met belangstelling de inhaalslag rond het gebouwenonderhoud en de inzet van conciërges en administratief medewerkers.De ontwikkeling van de Brede Scholen zal, samen met voor-, tussen- en naschoolse opvang, in de komende jaren een prominent onderwerp van gesprek zijn. De GMR staat positief tegenover het betrekken van de omgeving bij het onderwijs. Ook hierbij zal de GMR de belangen van medewerkers, ouders en leerlingen bewaken. Carmen de Werd Voorzitter GMR
• In 2008 is geconstateerd dat de aandacht in het verleden te veel is uitgegaan naar de vijf al jaren bekende Brede School-projecten. In 2008 is conform het Strategisch Meerjaren Beleidsplan de focus meer gericht op de ontwikkeling van het Brede School-concept op alle INOS-scholen.
2.5 MEDEZEGGENSCHAP 2.5.1 INOS en medezeggenschap Voor INOS, met zijn vele ambities, zijn een goed functionerende Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad en goed geïnformeerde medezeggenschapsraden op schoolniveau van groot belang. De wettelijke basis voor het functioneren van de medezeggenschapsraden is vastgelegd in de WMO (Wet op de Medezeggenschap in het Onderwijs). Samenstelling GMR De GMR bestond in 2008 uit de volgende leden. Namens de ouders: • Edwin Bos • Addy van Gool (secretaris vanaf augustus) • Peter Vervaart • Richard Pichocki • Bart Veen • Marc van Dijk • Erwin Meiners • Ad van den Nieuwenhuizen (secretaris tot augustus) • Paul Haak Namens het personeel: • Carmen de Werd (voorzittter) • Elles Derksen • Vonnie Touw • Joop van der Veeken • René Spierings • Dick Jonk • Annelieke Kuijpers (vice-voorzitter). De functie van ambtelijk secretaris is tot oktober 2008 ingevuld door Wilma Talstra. De nieuwe ambtelijk secretaris is m.i.v. januari 2009 Petra Haverman. Aan het eind van het schooljaar heeft de GMR afscheid genomen van Ad van den Nieuwenhuizen, Peter Vervaart en Annelieke Kuipers. De GMR is hen erkentelijk voor hun inzet in de afgelopen jaren. Voor de personeelsgeleding bestaat een vacature. Activiteiten De GMR is vorig jaar 12 keer bij elkaar gekomen. Op uitnodiging van de GMR is het College van Bestuur de helft van de vergaderingen aanwezig geweest in een prettige en open sfeer. Zij voorziet de GMR van informatie. Daarnaast is er ruimte voor discussie en meningvorming. In de loop van het jaar zijn er vanuit de GMR drie werkgroepen actief geweest: Onderwijs, Personeel en Organisatie, en Financiën. De toegevoegde inhoudelijke ondersteuning die de werkgroepen leveren, wordt door de GMR-leden als zeer prettig ervaren. In de loop van 2008 zijn de volgende onderwerpen aan de orde gesteld: • De begroting schooljaar 2008-2009 • De Jaarrekening 2007 • Het Strategisch Beleidsplan 2008-2012 van INOS
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
27
• De wijzigingen in de Organisatorische eenheden • Het Zorgplan, zorg in de klas en de positie van het SBO binnen INOS • Het projectplan Passend Onderwijs • De Tussenrapportage rond de Zelfverantwoordelijke Teams • Het Communicatieplan van INOS (vanuit het CvB bekeken) • Het Functiehuis • De Sectordirecteuren (speciaal onderwijs) • De Herziening van de organisatie Ambulante Begeleiding • De vergoeding van dienstreizen • De pilot Vervangingsfonds • Het ICT-plan • Het reglement College van Bestuur • Het verzuimreglement • De deelorganisatie Ambulante Begeleiding • De organisatie van een cursus voor (beginnende) MR-leden • Communicatielijnen binnen INOS (vanuit de medezeggenschap bekeken) Evaluatie: • Voor de GMR zijn de contacten naar de Medezeggenschapsraden van de verschillende scholen van groot belang. Informatie vanuit de medezeggenschapsraden wordt gewaardeerd. • De GMR vindt het belangrijk zo open mogelijk te werken. Dat betekent dat de GMR zoveel mogelijk informatie openbaar wil hebben. Dit beleid zal worden voortgezet. • Het organiseren van een cursus voor (beginnende) MR-leden is voor de medezeggenschap belangrijk voor de kwaliteit. Het feit dat het College van Bestuur bereid is deze cursus te bekostigen geeft aan dat het belang van scholing wordt onderkend. • De GMR wil proactief werken en vraagt het College van Bestuur al in een vroegtijdig stadium om informatie over Passend Onderwijs. Met name de personeelsgeleding maakt zich zorgen over de toenemende werkdruk door de hoeveelheid zorgleerlingen in de klas en de organisatie van de zorg op de scholen. • De GMR houdt zich actief bezig met het personeelsbeleid. Door de fusie in 2006 heeft INOS nog lang niet op alle gebieden beleid kunnen vaststellen. • De GMR loopt regelmatig tegen de vraag aan: Is dit schools of INOS-breed? Een voorbeeld daarvan is de positie van de ambulant begeleiders binnen het SO. In de uitwerking toont het College van Bestuur zich een goede partner. Een passende oplossing binnen de mogelijkheden van de wet is gevonden. • De GMR houdt zich actief bezig met de organisatie. De positie van de directeuren en de teamcoördinatoren binnen INOS is daarin voor de GMR een belangrijk item. In oktober van dit jaar is de brochure ‘Medezeggenschap en INOS’ in opdracht van het College van Bestuur uitgegeven. In deze publicatie zijn de volgende documenten opgenomen: • Medezeggenschapsstatuut • Reglement Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad • Reglement Medezeggenschapsraden De bundeling van de regelingen is aan de Raad van Toezicht, de leden van de GMR, de leden van de Medezeggenschapsraden, de directeuren en de teams van de INOS-scholen ter beschikking gesteld.
28
INOS JAARVERSLAG 2008
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
29
30
INOS JAARVERSLAG 2008
3 A MBITIEUS 3.1 ORGANISATIE 3.1.1 DE RAAD VAN TOEZICHT; sa menstelling en the m a’s De Raad van Toezicht is een toezichthoudend orgaan, dat bestaat uit vijf leden van verschillende pluimage. De Raad van Toezicht komt een aantal malen per jaar samen in bijzijn van het College van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft vijf onderscheiden taken: het toezicht op de algemene gang van zaken en de uitvoering van het goedgekeurde beleid,de klankbordfunctie voor het College van Bestuur, de werkgeversrol voor het College van Bestuur en specifieke goedkeuringstrajecten, zoals majeure (verander)trajecten, samenwerking, jaarrekening en begroting. De Raad komt eenmaal per jaar bijeen voor evaluatie van haar eigen functioneren. De samenstelling van de Raad van Toezicht is in 2008 niet gewijzigd en bestaat dus uit de volgende leden: • Mevrouw Ans Wijtvliet, voorzitter functies: - Lid CvB Zadkine, ROC in werkgebied Rijnmond - Lid RvT Kempenhaeghe, gezondheidszorg, epilepsie - Lid RvT de Waarden, primair onderwijs in streekgewest Breda • De heer Jos Sommers, vice-voorzitter functies: - Bestuurder zorgcentra (voorheen) - Actief in plaatselijke politiek • De heer Hans ter Linde, lid functies: - Rector Onze Lieve Vrouwe Lyceum Breda (voorheen) - Coach beginnend schoolleiders namens VO-raad - Voorzitter Stichting Re-Match • De heer Mark Leermakers, lid functies: - Registeraccountant - Docent Universiteit van Tilburg • De heer Karel Hoet, lid functies: - Algemene leiding van bedrijven in verschillende sectoren, met name industrieel - Specialisatie in verandermanagement en overnamen. Activiteiten van de Raad van Toezicht zijn onder andere: • Bijwonen van de geplande vergaderingen. • Minimaal tweemaal per jaar een bedrijfsbezoek aan een of meer scholen afleggen. • Eenmaal per jaar deelnemen aan een themabijeenkomst. • Eenmaal per jaar bijwonen van een evaluatiebijeenkomst ten aanzien van het eigen functioneren van de RvT. • Vanuit werkervaring en achtergrond door het College van Bestuur om advies kunnen worden gevraagd. • Zich laten informeren over ontwikkelingen binnen het onderwijs en primair onderwijs in het bijzonder. De honorering van de voorzitter en leden van de Raad van Toezicht is vastgesteld conform de adviezen van de VTOI (Vereniging van Toezichthouders in Onderwijsinstellingen). Hierbij is rekening gehouden met de complexiteit van de organisatie en de beslissingen die genomen moeten worden.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
31
Enkele onderwerpen uit de vijf reguliere vergaderingen van de Raad van Toezicht in 2008: • Beoordeling van het functioneren van het College van Bestuur (collectief en individueel) • Ontwikkeling van het bestuursbureau • Huisvestingsontwikkelingen van de scholen • Voortgang van de vernieuwingsagenda INOS • Passend Onderwijs • De relatie tot de overige schoolbesturen in de regio • De relatie met de gemeente Breda en de gemeentepolitiek • Het jaarplan 2008 • Het Strategisch Meerjarenbeleidsplan 2008-2012 • Financiële ontwikkelingen, waaronder: Exploitatie, Jaarverslag, Begroting, Voorjaarsnota, Meerjarenraming. • De financiële risicoanalyse • Vestiging nieuwe NUTS-school in Breda • Veranderende verhouding met de inspectie voor het onderwijs • ICT-beleid Daarnaast is (een delegatie van) de Raad van Toezicht aanwezig geweest bij: • Nieuwjaarsreceptie • Kick-off INOS-ontwikkelingstraject i.s.m. Centrum Onderwijs Ontwikkeling van Avans Hogescholen • Overleg met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad • Werkbezoek van de Raad van Toezicht met als thema: Brede-schoolontwikkeling • INOS-onderwijsdag met het thema “Passend Onderwijs”. In december heeft de Raad van Toezicht een uitvoerige evaluatie gehouden met het College van Bestuur als geheel en met de leden hiervan afzonderlijk. Ook is de wederzijdse samenwerking en uitwisseling van informatie besproken. Deze gesprekken zijn in een positieve sfeer verlopen en de Raad van Toezicht heeft het vertrouwen in het functioneren van het College van Bestuur bevestigd.
3.1.2 HET COLLEGE VAN BESTUUR; sa menstelling en the m a’s Het College van Bestuur is het bevoegd gezag van INOS en geeft leiding aan onze organisatie. Naast de voorzitter maakt het lid deel uit van het tweehoofdig College van Bestuur. Dit betekent dat naast specifieke portefeuilleverantwoordelijkheid er sprake is van een algehele en brede gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het functioneren van de instelling als geheel. Beide functionarissen werken in een open en transparante sfeer zodat, indien nodig, adequate wederzijdse vervanging op portefeuilles mogelijk is. Is de voorzitter vooral belast met strategische taken, het lid opereert vooral in de breedte van de beheersportefeuilles. De voorzitter is vooral intern goed zichtbaar en het lid heeft ook een aantal extern gerichte taken en vertegenwoordigingen. Het reglement Raad van Toezicht regelt de verhouding tussen de Raad van Toezicht en het College van Bestuur. Het reglement College van Bestuur regelt de onderlinge verhoudingen tussen voorzitter en lid meer in het bijzonder. Het uitgangspunt is een streven naar consensus inzake de besluitvorming, onder algehele eindverantwoordelijkheid van de voorzitter. Sa men ste l l i ng De samenstelling van het College van Bestuur is in 2008 niet gewijzigd en bestaat uit: • Wim Kaizer, voorzitter College van Bestuur • Frank van Esch, lid College van Bestuur Taa k verde l i ng Om de opdracht die het College van Bestuur gekregen heeft waar te maken is het naast de brede algemene verantwoordelijkheid noodzakelijk te komen tot een op hoofdlijnen vastgelegd takenpakket.
32
INOS JAARVERSLAG 2008
Paul Kerkhofs
vroeger werd zelden...
...buiten de school gekeken Voor het directeurenberaad is “verbinden” misschien wel de belangrijkste van de vier kernwaarden, gezien het feit dat verbinden en verbindingen leggen binnen het directeurenberaad continue aan de orde is. Op alle fronten worden er binnen het directeurenberaad verbindingen gelegd. Allereerst natuurlijk verbindingen tussen de scholen. Kwam het vroeger maar zelden voor dat er “buiten de school gekeken werd”, nu is het haast vanzelfsprekend dat er veel gebruik gemaakt wordt van elkaars kennis en ontwikkeling. Een andere verbinding wordt gestimuleerd en gerealiseerd binnen de scholen. In de organisatorische eenheden ontstaat steeds meer het gevoel van “samen sterker te staan”. Deze vlam moet wel nog sterker gaan branden in de zelfverantwoordelijke teams. De ambities die INOS heeft op dit terrein moeten nog grotendeels gerealiseerd worden. Dat INOS grote ambities heeft kun je aan alles merken. Wat dat betreft heeft de gehele organisatie een behoorlijke metamorfose ondergaan. Soms vraag ik wel eens af of we deze ambities niet wat moeten temperen, maar aan de andere kant worden juist door de verbondenheid de ambities alleen maar aangewakkerd. Desondanks moeten we ook wel eens een keer achterom kijken om te zien of de zaken die aangepakt zijn ook “af’ zijn. We moeten voorkomen dat de voorzijde van de organisatie te ver af komt te staan van de achterkant en daar ligt een dankbare taak voor het directeurenberaad. Maar successen die we gezamenlijk boeken onder andere op het gebied van ICT, Passend Onderwijs, Eureka!, Huisvesting en niet te vergeten al die successen op de individuele scholen binnen de organisatorische eenheden, geven aan dat er veel van de ambities ook werkelijk gerealiseerd worden. Wat we zeker niet mogen vergeten is de tijd nemen om die successen te vieren!
Paul Kerkhofs Directeur Organisatorische Eenheid Petrus en Paulus, Keysersmolen en Weerijs, tevens lid van het directeurenberaad
De voorzitter van het College van Bestuur als eerst verantwoordelijk statutair bestuurder • is verantwoordelijk voor het strategisch en meerjarenbeleid, en de positionering en inbedding in regionale en landelijke structuren • geeft leiding aan een deel van de directeuren • geeft leiding aan het beleid op het terrein van Human Resource • geeft leiding aan portefeuillegebonden stafmedewerkers • vertegenwoordigt de organisatie in lokale, regionale en/of landelijke verbanden. Het lid College van Bestuur als verantwoordelijk statutair bestuurder • is verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering in de brede zin van het woord • geeft leiding aan een deel van de directeuren • geeft leiding aan portefeuillegebonden stafmedewerkers • is verantwoordelijk voor ontwikkeling en uitvoering van een adequaat sturingsinstrumentarium (management informatie en control) • vertegenwoordigt de organisatie in (portefeuillegebonden) lokale, regionale en/of landelijke verbanden • is verantwoordelijk voor strategisch huisvestingsbeleid en nieuwbouw. Werk w ijze Vanzelfsprekend is de samenwerking tussen de twee leden van het College van Bestuur zeer intensief, waardoor er sprake is van vrijwel continue afstemming. Hierdoor kunnen de formele vergadermomenten beperkt worden. Eens per twee maanden keek het College van Bestuur vanuit strategisch perspectief naar de ontwikkelingen van de organisatie. Op deze ‘heidagen’ werd teruggegrepen naar de grote lijnen en bekeken of de ontwikkelingen daarmee nog gelijke tred houden. Tevens werden nieuwe lijnen naar de toekomst uitgezet. Ac t iv iteiten i n 20 08 Om te bewaken dat de beleidslijnen die zijn uitgezet in het jaarplan voor 2008 ook hun vertaling in concrete activiteiten krijgen, is een jaarplanmonitor ontwikkeld. Hierin wordt de voortgang van de vele activiteiten in relatie tot het jaarplan door middel van kleurcodes gevolgd. Dit instrument heeft zijn interne rol voor het College van Bestuur en wordt gebruikt in de verantwoording naar de Raad van Toezicht en de directeuren. In de tweede helft van het jaar is het jaarplan 2008 deel gaan uitmaken van het Strategisch Beleidsplan voor de jaren 2008-2012. Uitgaande van deze integrale beleidsnotitie heeft het College van Bestuur in 2008 aandacht besteed aan de volgende beleidsterreinen: • De autonomie van de organisatorische eenheden en de zelfverantwoordelijke teams • Het integrale personeelsbeleid van INOS • De interne en externe communicatie en PR • De administratieve organisatie • Het ICT-beleid • De onderwijshuisvesting • Financiën • De onderwijskundige ontwikkeling van de INOS-scholen • De kwaliteitszorg • Passend Onderwijs • De identiteit van INOS • De maatschappelijke verankering d.m.v. de ‘brede school’ • Dagarrangementen de Buitenschoolse Opvang • De maatschappelijke verantwoording binnen het Bredase en landelijke context Met ingang van 1 februari 2008 wordt het College van Bestuur bijgestaan door M. Arts in de functie van bestuurssecretaris en onderwijskundig beleidsmedewerker.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
33
3.1.3 HET DIRECTEURENBERAAD Het directeurenberaad is de bijeenkomst waarin het College van Bestuur overlegt met alle directeuren van de organisatorische eenheden binnen INOS. De inrichting van dit overleg is in het jaar 2008 enkele keren onderwerp van verandering geweest. De belangrijkste veranderingen zijn: • de vergaderfrequentie is verhoogd van eens per maand naar eens per twee weken • er is een hernieuwde afspraak gemaakt over de deelnemende personen aan het directeurenberaad • de opbouw van de agenda is gewijzigd • er wordt gestreefd naar een meer interactief karakter van het overleg. Een greep uit de thema’s die besproken zijn: • De (interne) mobiliteit van personeel • De veranderende relatie met de inspectie van het onderwijs • De ontwikkeling van het bestuursbureau • Het meerjaren beleidsplan INOS en de jaarplanmonitor • Passend Onderwijs en Weer Samen Naar School • De Lokale Educatieve Agenda (LEA) • Uniformering van de berekening van de normjaartaak • Ontwikkelingstraject Zelfverantwoordelijke Teams • De subsidieregeling Onderwijsondersteunend Personeel • Het project Eureka! (hoogbegaafdheid) • Financiële thema’s (voorjaarsnota, begrotingscyclus en meerjarenbegroting) • Communicatiebeleid • ICT-beleid, digitale schoolborden en de migratie van e-mail en portal • Het functiehuis • Niet-onderwijsinhoudelijke beheerstaken • Kwaliteitszorg • Innovatiebeleid Naast de 16 reguliere directeurenberaden heeft in 2008 tweemaal een tweedaagse bijeenkomst plaatsgevonden waarin intensief en met meer afstand is stilgestaan bij de ontwikkeling van de INOS-organisatie binnen de kaders van de ‘Missie en Visie’ en ‘Besturen en Organiseren’.
3.1.4 PROJECTGROEPEN Ook in 2008 is er voor gekozen om de 6 projectgroepen te handhaven. De ambities zoals geformuleerd in de notitie ‘Besturen en Organiseren’ vormen de basis voor het functioneren van de projectgroepen. Concreet is de inzet van de projectgroepen gericht op de versterking van de rol van de directeuren in het bovenschoolse domein. Het beoogde effect hierbij is tweeledig: • de schoolwerkelijkheid dichter bij het bestuurlijk proces brengen • versterking van de beleidscapaciteit van INOS, waarbij aan de directeuren een centrale rol in de beleidsvoorbereiding wordt toebedacht. Uitgangspunten voor de activiteiten van de projectgroepen zijn: • thema’s uitwerken in opdracht van CvB • voeders/denktanks zijn voor CvB, staf en projectleiders • het directieberaad kunnen gebruiken als klankbordgroep en draagvlaktoetsing • aan het begin van het schooljaar samen met medewerkers van het bestuursbureau en CvB een werkplan opstellen dat aansluit bij het jaarplan INOS
34
INOS JAARVERSLAG 2008
Mária Peeters
ER IS VEEL OM DE HOEK...
...TE HALEN Als directeur van de organisatorische eenheid JSL zie ik het belang, dat de drie scholen veel van en met elkaar kunnen leren. Waar de ene school sterk is in haar klassenorganisatie en zelfstandig leren, is de andere school ver ontwikkeld met haar leesaanbod en de derde school weet als geen ander hoe om te gaan met het gericht talig maken van de niet Nederlandse leerlingen. Het aardige is dan ook dat er voor nieuwe ontwikkelingen veel ‘om de hoek te halen’. is. De medewerkers van de drie JSL teams hebben via een dating-bijeenkomst afspraken gemaakt om bij elkaars op de werkvloer te komen kijken. De allergrootste ambitie is wel om de verschillende teams van de drie scholen met een grote mate van zelfverantwoording te laten werken. In de Coveytrainingen leren de (waarnemende ) directeuren, teamcoördinatoren en interne begeleiders de effectiviteit van o.a. doelgericht en resultaatgericht handelen. Alle deelnemers zijn hier erg enthousiast over en stimuleren elkaar in hun dagelijkse praktijk het zich eigen maken van deze eigenschappen. Mogelijk dat deze trainingen ook met verschillende JSL teams gedaan gaan worden. Mária Peeters Directeur OE St. Joseph, de Spoorzoeker en de Liniedoorn
Het betreft de volgende projectgroepen: • Projectgroep Financiën In 2008 zijn de volgende thema’s onderwerp van bespreking geweest: - Administratieve organisatie - Begroting 2009 - Jaarrekening 2007 - Exploitatie 2008 - Formatiebeleid • Projectgroep Huisvesting / ICT In 2008 is onder andere aandacht besteed aan: - Onderwijs Huisvesting - Meerjaren Onderhoud Plan - ICT Portal - ICT Mail migratie - ICT project active-boards • Projectgroep Personeel Onderwerp van gesprek in 2008 was onder meer: - Realisatie en invoering P&O/IPB-beleidplan INOS - Opstellen functiebouwwerk - Starten kweekvijverproject kaderfuncties - BAPO en spaarverlof - Personeel: Ziek-/betermeldingen - Invoering en scholing taak teamcoördinator - Loopbaanplanningsbeleid - Mobiliteitsbeleid - Gedifferentieerde beloningstructuur - Bekwaamheidsdossier met competentie-eisen • Projectgroep Passend Onderwijs / WSNS In 2008 kwamen aan de orde: - Strategisch beleidsplan Passend Onderwijs - Keuze bestuurlijke samenwerking; integratie SWV - Herpositionering SBO; reorganisatie, leiding en inhoud - Herpositionering REC-scholen - Herpositionering Ambulante Begeleiding - Pilot en project hoogbegaafdheid - Zorgplan WSNS INOS • Projectgroep Brede school / Dagarrangementen In 2008 is aandacht besteed aan: - Inventarisatie brede schoolontwikkeling INOS-scholen - Voortgang experimenten brede school: Heuvel, Haagse Beemden, Geeren Noord en Teteringen - Brede school Zandberg voorbereiden - Inventarisatie dagarrangementen en voorschoolse opvang op alle INOS-scholen - Studiereis Zweden - Implementatie Stockholm-akkoord • Projectgroep Kwaliteitszorg / Communicatie De volgende onderwerpen zijn aan de orde geweest: - Communicatieplan - Formuleren kernboodschappen INOS - Dashboard: Vaststelling inhoudelijke kengetallen - Dashboard; 5 cruciale kengetallen bewaken in INOS-dashboard - Innovatiebeleid: Definitie innovatieve activiteit en criteria vastleggen - Inventarisatie INOS-praktijk uitdagende leeromgeving/profiel
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
35
3.1.5 ORGANISATORISCHE EENHEDEN EN ZELF VERANTWOORDELIJKE TEA M S Kenmerkend voor de INOS-organisatie is het werken met Organisatorische Eenheden en de invoering van Zelf Verantwoordelijke Teams. In onze visie kunnen scholen in verschillende verschijningsvormen worden bezien: • De eerste verschijningsvorm is de school als bekostigingseenheid (brinnummer). Gezien de financiële implicaties is hier niets aan veranderd. • De tweede verschijningsvorm is de school als eenheid voor ouders en kinderen. Ouders hechten veelal aan deze eenheid; de school in de buurt. Dit gaat uiteraard in mindere mate op voor de REC-scholen die veel meer een regionale functie vervullen. Op grond van de relatie met ouders en kinderen past het in de visie van INOS om dit beeld van de school te koesteren. • De derde verschijningsvorm is de school als organisatorische eenheid. Vanuit deze invalshoek kan in het verlengde van de organiseerprincipes en de visie op sturingslagen een organisatorische bundeling van scholen binnen een organisatorische eenheid worden gemaakt. Op basis hiervan zijn in 2007 de organisatorische eenheden ingevoerd. In 2008 is veel tijd en energie gestoken in de implementatie van deze nieuwe werkwijze. In 2008 is een wijziging in de vorming van organisatorische eenheden doorgevoerd. Basisschool de Liniedoorn was oorspronkelijk in een organisatorische eenheid verbonden met de John F. Kennedyschool. In 2008 is besloten basisschool De Liniedoorn onder te brengen in een organisatorische eenheid met de St. Josephschool en De Spoorzoeker, aangezien de voedingsgebieden van deze drie scholen elkaar overlappen en zo de spreidingsproblematiek goed kan worden aangepakt. Overzicht van de organisatorische eenheden in 2008 en de verantwoordelijke directeuren: nr
so o rt o nde rwijs
na a m s ch o( o) l ( e n)
d i r e cte u r
01
SO/R EC-school
D e Schalm
T. Metselaar
02
SO/R EC-school
L idu ina
P. H otterbeekx
03
SO/R EC-school
O pen L u cht School
J. v. d . H orst
04
Speciaal basisonderwijs
D e L e ye
J. Stander ( per 01 - 0 8 - 2 0 0 8 )
Westerhage 05
B asisonderwijs
Weil u st
M. Maas ( per 01 - 0 8 - 2 0 0 8 )
06
B asisonderwijs
D E Zandberg
F. van Baal
07
B asisonderwijs
D E G riffioen
G . Aarts
08
B asisonderwijs
D e Boomgaard
N . Mu lders
09
B asisonderwijs
J ohn F. Kenned y
H . V erslu ijs
10
B asisonderwijs
D E H orizon
W. van D u n
D e Rosmolen 11
B asisonderwijs
St. Maerte
H . Rethans
D E Eerste Rith 12
B asisonderwijs
Jacinta
R. Rijpert
13
B asisonderwijs
D e Werft
W. van Aard
H agehorst
W. G oijaarts ( tot 3 1 - 0 7 - 2 0 0 8 )
H elder Camara
M. Berkelmans
D E bu rchtgaarde
14
B asisonderwijs
de wegwijzer 15
B asisonderwijs
St. Joseph D e Spoorzoeker de liniedoorn
36
INOS JAARVERSLAG 2008
M. Peeters
Danyel de Wit
DE INLOOP WERKT OOK...
...DREMPELVERLAGEND In het kader van de nieuwe organisatiestructuur van INOS kan ik door het op me nemen van de taak van teamcoördinator mijn ambities in het onderwijs waarmaken. Onze school timmert hard aan de weg. Zo hebben wij ons als doel gesteld om binnen 30 maanden alle kinderen op niveau AVI 9 te laten lezen. Dit betekent in de praktijk veel aandacht voor leerbevorderingen en leesonderwijs vanaf de kleuters. De kleuters hebben wekelijks een inloop en de bovenbouw maandelijks. We hebben ons als doel gesteld de ouders tijdens de inloop een zo goed mogelijk beeld te geven hoe er wordt gewerkt in de verschillende groepen. De inloop werkt ook drempelverlagend. De resultaten van onze inspanningen zijn bemoedigend en stimuleren ons om dit verder uit te bouwen. De jaarlijkse sportdag organiseren we samen met het CIOS. Met de parochie van Breda-Noord wordt voor de vredesweek samengewerkt. De kinderen van onze wijk gymmen na schooltijd vaak in onze gymzaal met ondersteuning van Surplus Welzijn (het vroegere Vertizontaal). Op deze wijze zetten wij de ramen en deuren van De Wisselaar wijd open voor de omgeving!
Danyel de Wit Teamcoördinator kbs De Wisselaar
16
B asisonderwijs
D e Wisselaar
17
B asisonderwijs
Kievitsloop
L . Michielsen
‘ t Kievitsnest G . H ilgersom
de driezwing effen 18
B asisonderwijs
Petr u s en Pa u l u s
P. Kerkhofs
D e Ke ysersmolen
B. N u ijten ( tot 31 - 0 7 - 2 0 0 8 )
D e weerijs
3.2 ONTWIKKELING 3.2.1 Implementatie Scholings- en Opleidingstr aject INOS-directeuren Zelfverantwoordelijkheid bestaat er niet alleen tussen leerkracht en kind, maar is INOS-breed. Vanuit het concept zijn alle organisatorische eenheden gestart met het invulling geven aan zelfverantwoordelijkheid. Ieder op zijn eigen niveau, zodat competenties van mensen in beeld kwamen, mensen hun kerncompetenties leerden inzetten zowel in hun groep als voor het team. Gebruik makend van elkaars talenten en mogelijkheden samen werken aan innovatieve veranderprojecten in de school door middel van zelfverantwoordelijke teams werd vanuit het basisplan vertaald naar het werk van alledag. Daarbij is ook gebruik gemaakt van experts van buiten de school door ondersteuning, training, coaching en uitwisseling. INOS-scholen leerden in 2008 steeds meer om naar binnen en naar buiten te kijken. Om dit gehele proces in goede banen te leiden en de gewenste doelstellingen te realiseren zijn de diensten van het Centrum Onderwijs Ontwikkeling van Avans Hogescholen ingehuurd. De rol hiervan was als volgt: • professionalisering en begeleiding bij de ontwikkeling van diverse functionarissen in de organisatie • training van de teamcoördinatoren volgens wezenlijke elementen van de Magistrum middenmanagementopleiding • persoonlijke coaching en begeleiding • teamcoaching van diverse teams van scholen. Concreet zijn in 2008 de volgende activiteiten ontwikkeld: • In januari is een zogenaamde kick off-bijeenkomst georganiseerd voor al het personeel. Op deze bijeenkomst werd op ludieke wijze de aftrap gegeven om alle medewerkers voor te bereiden op de nieuwe taken. Deze manifestatie in het Chassé Theater werd afgesloten met de jaarlijkse Nieuwjaarsbijeenkomst. Ongeveer 700 medewerkers van INOS waren hierbij aanwezig. • In februari is een tweedaagse bijeenkomst voor directeuren georganiseerd, waarin aandacht geschonken werd aan diverse thema’s. • In november is een tweede Directietweedaagse gehouden. Deze is ingevuld met onderdelen van ‘nieuw leiderschap’. Door de gekozen organisatiewijzigingen bij INOS wordt een directeur de leider van een organisatorische eenheid. • Trainingsbijeenkomsten en coaching op 17 scholen. • Instellen van Intervisiegroepen. • Tweedaagse training teamcoördinatoren met de onderwerpen effectieve communicatie en vergadervaardigheden. De tussentijdse evaluaties op het einde van 2008 hebben het volgende opgeleverd: • Het slagen van het hele traject is in belangrijke mate afhankelijk van de overtuigingskracht en het enthousiasme van de betrokken directeur. • Ook bij de organisatie van vervolgactiviteiten is de directeur een belangrijke schakel. • Directeuren worstelen nog met het invulling geven aan hun nieuwe rol. • Het niet hebben van voldoende onderwijsondersteunend personeel belemmert
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
37
de organisatie binnen de scholen. • Over de inkadering en de inhoud van de organisatie van zelfverantwoordelijke teams bestaat ook na de scholingsactiviteiten in 2008 nog onduidelijkheid.
3.3 Innovatie 3.3.1 INNOVATIEPROJECTEN op INdividuele scholen INOS hecht waarde aan ontwikkeling en heeft als doelstelling geformuleerd dat onze scholen innovatief zijn. Dat komt onder andere tot uiting door deelname aan landelijke innovatieprojecten en aan innovatieprojecten binnen het bestuur en de directe omgeving (stad en regio). Van elke school werd in 2008 een innovatieve activiteit verwacht, zowel op het niveau van de eigen school als breder. Het INOS-innovatiefonds heeft hierbij een belangrijke stimulerende en faciliterende rol vertolkt. Ook is actief gezocht naar externe financiering van innovaties. De belangrijkste opdracht voor onze scholen is het verzorgen van kwalitatief goed onderwijs. De (rijks)financiering die ontvangen wordt, is hierop gebaseerd. Daarnaast verandert de samenleving om ons heen. De maatschappij stelt steeds opnieuw andere eisen en ouders hebben wijzigende verwachtingen van de school. Daarbij staan scholen niet alleen in dit soort veranderingen. Door samen op te trekken kan er van elkaar geleerd worden en gaan opgedane ervaringen minder snel verloren. INOS stimuleert innovatie als middel om beweging en vernieuwing te creëren als dat bijdraagt aan de realisatie van de onze doelstellingen zoals verwoord in diverse notities. Innovatiemiddelen kunnen de vrijheid geven om buiten de normale routine te treden (‘out of the box’). Daardoor wordt de ruimte gecreëerd om uit te proberen of een bepaalde nieuwe of vernieuwende aanpak aanslaat en in de praktijk werkbaar is. Daarbij mag een zeker risico worden genomen, mits daarvan geleerd wordt. In 2008 was voor innovatieve projecten op schoolniveau I 300.000 beschikbaar. In totaal zijn er door de INOS-scholen 28 innovatieprojecten ingediend met een totale begroting van I 359.890. Twee projecten met een totale begroting van I 47.936 zijn afgekeurd, omdat zij niet voldeden aan de daartoe door INOS ingestelde criteria. Van enkele projecten zijn begrote onderdelen afgekeurd. Ook hier was de reden dat zij niet aan de gestelde voorwaarden voldeden, waarbij het voornamelijk het gevaar voor structurele personele kosten betrof, of voor aan te schaffen leermiddelen, waarvoor geen structurele dekking mogelijk was. Van een aantal projecten is aan de voorwaarde om de in het innovatieproject opgedane kennis te delen met collega-scholen voldaan, doordat zij in het directeurenberaad daarvan verslag gedaan hebben. Of zij hebben de resultaten van de projecten in een workshop op de Onderwijsdag 2008 gepresenteerd. De thema’s van de projecten waren: • Pa ssend Onder w ijs 1 Liduina: Het Hoofdkwartier, een audio-visuele ontdekkingsreis door de wereld autisme 2 St. Joseph: Invoeren ontwikkelingsgericht werken in de groepen 1-2 3 De Zandberg: De orthopedagoog op school • Com mu n ic at iebe leid 1 De Keysersmolen: Profileren van De Keysersmolen in de wijk Heuvel 2 Openluchtschool: INOS en OLS in beeld en geluid 3 Petrus en Paulus: Promotiefilm groep 4 voor de INOS Onderwijsdag 2008 4 Petrus en Paulus: Werken in groepen in leerjaar 3, promotiefilm Onderwijsdag 5 De Weerijs: Ontwikkelingsplan De Weerijs 6 ’t Kievitsnest: Imagoverandering en profilering ’t Kievitsnest in Geeren-Noord • L eid i ng geven aa n tea m s 1 De Weerijs: Resultaatverantwoordelijke Teams 2 De Rosmolen: Invoering Zelfverantwoordelijk team op De Rosmolen
38
INOS JAARVERSLAG 2008
Gerard van der Burgt
zoeken naar zaken...
...die werken Om de zeer zeker ambitieuze organisatorische plannen van INOS te realiseren is er een omvangrijk project opgestart om de medewerkers verder te bekwamen, te begeleiden of voor te bereiden op de nieuwe taken. De belangrijkste verbinding die in het Implementatie-, Scholings- en Opleidingstraject gestalte krijgt, is de verbinding van CvB naar directeur, van directeur naar hun organisatorische eenheid, van organisatorische eenheid naar kind, ouders en geledingen. Elke school is gestart, sommige scholen zijn al ver, andere scholen zijn net begonnen. Het traject naar zelfverantwoordelijkheid kent geweldige resultaten, maar ook knelpunten. Aan de basis staat de overtuiging en de inzet van de directeur om van de onderschreven visie naar zelfverantwoordelijkheid de vertaling te maken naar de werkzaamheden van alledag. Daarbij steunend op ervaringen en resultaten, maar ook vanuit het lef om zaken aan te gaan en samen met het team te zoeken naar “zaken die werken”. Een prachtige uitdaging, die binnen INOS steeds meer gaat leven. Gerard van der Burgt Projectleider Zelfverantwoordelijke Teams
3 Weilust; 2e Fase van ‘Bouwen aan een Adaptieve School (BAS-project)’ 4 Openluchtschool: Implementatie Leerlijnen Langdurig Zieke Kinderen, 2e fase 5 St. Joseph: Effectief Leiderschap aan een Organisatorische Eenheid 6 Openluchtschool: Implementatie Leerlijnen Langdurig Zieke Kinderen, 3e fase • Taa londer w ijs 1 St. Joseph: Computergestuurd Schrijfonderwijs 2 De Liniedoorn: Met woorden meer kansen 3 De Burchtgaarde: Vroeg Vreemde Talen Onderwijs Engels • Tec h n ie k 1 De Werft: De Ontdekgrot en de Ontdekkluis, een uitdagende leeromgeving 2 De Leye/Westerhage: Implementatie wetenschap en techniek in het SBO • Nor men en waa rden 1 De Keysersmolen: Kunstzinnige coaching van zorgleerlingen • Kwa l iteit szorg 1 Liduina: Invoering Balanced Score Card • St agebe leid 1. De Griffioen: Stagebeleid bij INOS: Samen Leren Bij INOS • Hoogbegaa fd heid 1 De Griffioen: Samen spelen met spellen, het vormen van een spelotheek 2 St. Maerte: Plusklassen St. Maerte
3.3.2 INNOVATIEPROJECTEN op stichtingsnive au Naast innovatieprojecten op individuele scholen heeft INOS diverse projecten geïnitieerd op stichtingsniveau. Enerzijds is er de noodzaak om een innovatie op alle INOS-scholen te bewerkstelligen en anderzijds kunnen we door uitwisseling tussen scholen een meerwaarde in opbrengst realiseren. In 2008 zijn de volgende thema’s projectmatig aan de orde geweest: • Passend Onderwijs • Opleidingstraject directeuren/teamcoördinatoren/teams • Inhaalslag Onderhoud gebouwen • Inhaalslag Onderwijshuisvesting • Integrale kwaliteitszorg • Intern/Extern Communicatiebeleid • Onderwijsdag INOS • Kwaliteitsverbetering n.a.v. Inspectieoordelen • Hoogbegaafdheid Eureka! • Onderwijshuisvesting en BSO • Administratieve en financiële administratie • PABO, opleiden in de school/praktijkopleidingen/REC/Topclass • Talentenpool INOS-kader • Verbetertraject b.s. de Wisselaar • Leren van Data • Oprichting Dienst Ambulante begeleiding • Pilot taalonderwijs • Pilot rekenverbetertraject • LIST-project (Lezen IS Top) • Impuls invoering digitale schoolborden In 2008 is het totale innovatiebeleid geëvalueerd aan de hand van de opgedane ervaringen. Dit heeft er toe geleid dat het beleid op onderdelen aan gepast, verscherpt en verduidelijkt is.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
39
3.3.3 TOPCLASS De schoolbesturen KPO Roosendaal, INOS Breda en Stichting Driespan West-Brabant constateerden dat er grote behoefte is aan deskundige leerkrachten in het speciaal onderwijs. Om dit probleem het hoofd te kunnen bieden, is besloten een zogenaamde TOPClass in te richten die bedoeld is voor startende leerkrachten in het basisonderwijs die in beginsel de capaciteiten bezitten om in zeer gespecialiseerd onderwijs te kunnen en willen werken. In samenwerking met de Pabo van Avans Hogeschool zijn in 2008 de voorbereidingen gestart om in schooljaar 2009-2010 een TOPClass te beginnen voor excellente studenten die zich willen specialiseren in kinderen met gedragsproblemen. Avans is de eerste hogeschool in Nederland die deze opleiding aanbiedt. De opleiding is vooral gericht op zogeheten REC 3-scholen, waar kinderen op zitten die verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapt zijn, en REC 4-scholen voor kinderen met psychiatrische en/of gedragsproblemen. De TOPClass-studenten volgen in het eerste jaar een verzwaard programma bovenop de reguliere opleiding. Het onderwijs wordt voor 50% verzorgd door opleidingsdocenten. De overige lessen worden gegeven door leerkrachten van het speciaal onderwijs. Van de 45 aangemelde studenten zijn er na selectie 26 geschikt bevonden om aan deze TOPClass te kunnen deelnemen. De eerste concrete activiteit bestaat uit de organisatie van een tweetal praktijkdagen die in het begin van 2009 zullen plaatsvinden.
3.4 Kwaliteitszorg 3.4.1 HET INOS DASHBOARD De onderwijsinspectie past het principe van ‘geproportioneerd toezicht’ toe, wat inhoudt dat voor veel scholen het toezicht meer op afstand komt en slechts bij enkele scholen sprake zal zijn van intensief toezicht. Daarom is het voor het College van Bestuur zeer belangrijk om zelf op de hoogte te blijven van de onderwijskwaliteit op alle INOS-scholen. Daartoe is in het Strategisch Beleidsplan 2008-2011 het besluit opgenomen om een zogenaamd dashboard te laten inrichten, dat steeds een overzicht biedt op de actuele situatie, zodat indien nodig tijdig en proactief kan worden bijgestuurd. Om dit dashboard ook daadwerkelijk effectief te kunnen gebruiken, moet voldaan worden aan enkele belangrijke doelen: 1 Het dashboard moet functioneren in de INOS-ICT-portal. 2 Er wordt een beperkt aantal cruciale kengetallen gedefinieerd, in het dashboard opgenomen, en middelen ter realisatie beschikbaar gesteld. 3 In schooljaar 2008-2009 zullen minimaal 5 cruciale kengetallen in het INOS-dashboard operationeel zijn. 4 Het dashboard moet in principe geen extra belasting gaan opleveren voor de werkdruk van onder andere CvB, directeuren en stafmedewerkers. 5 Door verbinding van digitale bestanden moeten gegevens beschikbaar gemaakt worden voor het INOS-dashboard, zodat er zo min mogelijk handmatig gegevens overgezet hoeven te worden. Eind 2008 is door het College van Bestuur en het Directeurenberaad de basisset cruciale kengetallen vastgesteld op basis van het INK-model. In de tweede helft van 2008 is een start gemaakt met de operationalisering van de eerste kengetallen.
40
INOS JAARVERSLAG 2008
3.4.2 LEREN VAN DATA In het Strategisch Meerjaren Beleidsplan is opgenomen dat er jaarlijks twee INOS-scholen deelnemen aan landelijke innovatieve projecten. In 2008 heeft INOS een subsidieaanvraag gedaan bij het Projectbureau Kwaliteit van de PO-Raad voor een zelf op te zetten project. Deze subsidie is toegekend. Onder de naam ‘Leren van Data’ is INOS een traject gestart waarbij scholen een zelfevaluatie maken op basis van de opbrengsten van hun onderwijs. Met de Intern Begeleiders worden de leerlingenopbrengsten geanalyseerd en geanticipeerd op de mogelijkheid om deze resultaten, met name die van taal en rekenen, te verbeteren. Een van de verplichtingen als gevolg van de subsidietoekenning is het verlenen van medewerking aan landelijke bijeenkomsten op het gebied van kwaliteitszorg. Op deze dagen geven scholen en scholengroepen bekendheid aan de door hen ontwikkelde en uitgevoerde innovatieve activiteiten. Enkele INOS-beleidsmedewerkers hebben in november 2008 een workshop verzorgd, waar ruim 40 belangstellenden kennis hebben kunnen nemen van de opzet en werkwijze in dit project. De volgende 12 INOS-scholen (vertegenwoordigd door ongeveer 30 personen, waaronder directeuren, IB’ers en teamcoördinatoren) nemen deel aan dit project dat medio 2009 afgerond zal worden: • b.s. Effen •
b.s. Kievitsloop
• b.s. De Driezwing •
b.s. St. Joseph
• b.s. De Spoorzoeker •
b.s. De Liniedoorn
• b.s. De Wisselaar •
b.s. ’t Kievitsnest
• b.s. John F. Kennedy •
b.s. Weilust
• b.s. De Horizon •
b.s. Jacinta
3.4.3 CITO EINDTOETS BASISONDERWIJS 2008 Ook in 2008 hebben alle reguliere basisscholen van INOS deelgenomen aan de CITO Eindtoets Basisonderwijs 2008. Over heel Nederland bezien namen er 6014 scholen met in totaal 139.725 leerlingen deel aan deze eindtoets. Van de 26 reguliere basisscholen van INOS deden alle 921 groep 8-leerlingen mee. In zijn algemeenheid voldoen de resultaten van onze scholen aan het niveau dat verwacht mag worden gezien hun leerlingenpopulatie. Als we de gemiddelde resultaten van de INOS-scholen vergelijken met de landelijke gemiddeldes over de afgelopen 5 jaar zien we het volgende beeld: jaar
lande l i j k ge mi d d e l de
INOS ge mi dd e l de
2004
535,2
537,2
2005
53 4 , 5
53 6 , 1
2006
535,0
536,7
2007
535,1
536,4
2008
535,4
535,6
De te constateren trend van de gemiddelde scores van de INOS-scholen ten opzichte van het landelijke gemiddelde is dat de scores steeds dichter naar elkaar toe bewegen. Zie grafiek op volgende pagina.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
41
Verg elijk ing standa ar dscor es INOS <> alle scholen
538
536
534
532
2004
2005
2006
X = CITO SCORE
INOS
2007
2008 LANDELIJK
Om een onderlinge vergelijking tussen scholen mogelijk te maken zijn alle deelnemende scholen verdeeld in 7 categorieën. Indeling geschiedt op basis van de leerlingenpopulatie, wat tot uitdrukking komt in de toepassing van de gewichtenregeling. Concreet betekent dit, dat, afhankelijk van het aantal leerlingen met een gewicht, een school wordt ingedeeld in een van zeven categorieën. In categorie 1 bevinden zich scholen met weinig leerlingen met een gewicht groter dan 1,0 en in categorie 7 bevinden zich scholen met veel leerlingen met een gewicht groter dan 1,0. De scholen van INOS zijn met het oog hierop als volgt ingedeeld: cate go rie 7
cate go rie 6
cate gor ie 5
cate gor ie 4
cate gor ie 3
cate gor ie 2
cate gor ie 1
Keysersmolen
De Wisselaar
JF Kennedy
Boomgaard
Weilust
De Griffioen
Zandberg
Kievitsnest
De Weerijs
Liniedoorn
Eerste Rith
De Werft
Jacinta
Hagehorst
Effen
St. Joseph
H. Camara
De Rosmolen De Horizon Burchtgaarde Spoorzoeker Kievitsloop St. Maerte Petrus Paulus Wegwijzer Driezwing
In 2006 kon geconstateerd worden dat de INOS-scholen in meerderheid hogere resultaten boekten dan de gemiddelde groepsscores. Slechts 4 scholen slaagden daar niet in. In 2007 was het over het algemeen zo dat alle INOS-scholen, op drie na, beter scoorden dan de meeste andere scholen uit de groep, maar de verschillen met het gemiddelde zijn kleiner geworden. Deze trend zet zich in 2008 door en we zien dat veel scholen nu op of bijna op de gemiddelde groepsscore uitkomen. Zeven scholen scoren lager dan de gemiddeldes. Opvallend is echter dat sommige scholen voorheen aanzienlijk hoger scoorden dan het gemiddelde, en dat nu niet meer of niet meer in die mate doen. Mede daardoor benadert het gemiddelde van de INOS-scholen het totale landelijk gemiddelde. Zie de grafieken op pagina 43 en 44.
42
INOS JAARVERSLAG 2008
Gerald Hilgersom
KRACHTIGE KEUZES...
... MAKEN TER VERBETERING Het streven van INOS om verbindend te zijn komt vooral in de samenwerking en uitwisseling tussen scholen tot uiting. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Intern Begeleiders die elkaar regelmatig treffen en samen op zoek zijn naar wegen die tot onderwijsverbetering leiden. Op onze Basisschool Effen heeft de Interne Begeleider bovenschoolse ondersteuning gekregen bij de realisatie van het Plan van Aanpak. Juist omdat wij zo nadrukkelijk bezig geweest zijn met de verbetering van ons onderwijs kunnen wij via het netwerk Interne begeleiding duidelijk maken aan anderen wat de essenties zijn van de Ontwikkelingsgerichte Leerling Begeleiding. Aan ambities heeft INOS geen gebrek en zij slaagt er in om deze hoge ambities op veel terreinen waar te maken. Zo is op Basisschool Effen ons oude schoolgebouw flink gemoderniseerd en zijn er diverse methodes vernieuwd dank zij de financiële inspanningen van INOS. We zijn in staat gesteld krachtige keuzes te maken,welke leiden tot kwaliteitsverhoging van onderwijs. Op basisschool Effen hebben we in 2008 veel tijd en energie gestoken in de kwaliteit van de basisvaardigheden. De collega leraren herkennen en erkennen dat onderwijsresultaten belangrijk zijn. Zij ervaren zo ook dat de leraar zijn vak terug krijgt. Deze werkwijze appelleert aan de eigen kwaliteiten van de man of vrouw voor de klas. We ervaren dat we niet zo maar wat doen. De opgedane ervaringen in het verbeterproces hebben we volop gedeeld met onze ouders. Daarvoor hebben we veel vertrouwen, steun en bemoediging terug gekregen. Dat blijkt onder meer uit het gegeven dat we ondanks het opgelegde stempel geen enkele leerling verloren hebben! Gerald Hilgersom Directeur Basisschool Effen, Kievitsloop en De Driezwing
X = CITO SCORE
GROEPSSCORE
542,5
540,0
537,5
535,0
532,5
530,0
527,5
525,0 De Horizon
De Rosmolen
St.Joseph
De Werft
De Griffioen
Effen
De Eerste Rith
Weilust
Hagehorst
De Liniedoorn
John. F. Kennedy
De Boomgaard
De Weerijs
t Kievitsnest
De Wisselaar
De Keysersmolen
Kievitsloop Sinte Maerte Petrus en Paulus De Wegwijzer De Driezwing De Zandberg Jacinta Helder Camara
St.Joseph De Griffioen De Burchtgaarde De Rosmolen Petrus en Paulus Helder Camara Jacinta De Zandberg
De Spoorzoeker
545,0
Kievitsloop
CITO Eindtest ba sisonderwijs 20 07
Sinte Maerte
CITO 2006
De Burchtgaarde
De Horizon
De Spoorzoeker
GROEPSSCORE
De Werft
De Driezwing
De Wegwijzer
De Eerste Rith
Weilust
Effen
X = CITO SCORE
De Boomgaard
De Liniedoorn
John. F. Kennedy
Hagehorst
De Wisselaar
De Weerijs
t Kievitsnest
De Keysersmolen
In de onderstaande grafieken worden de INOS-scholen per groep over de periode 2006 t/m 2008 afgezet tegen de voor dat jaar gemiddelde groepsscore.
CITO Eindtest ba sisonderwijs 20 06 545,0
542,5
540,0
537,5
535,0
532,5
530,0
527,5
CITO 2007
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
43
CITO Eindtest ba sisonderwijs 20 08
545,0 542,5 540,0 537,5 535,0 532,5 530,0 527,5
X = CITO SCORE
GROEPSSCORE
De Zandberg
Jacinta
Helder Camara
De Rosmolen
De Burchtgaarde
St.Joseph
Sinte Maerte
Weilust
Petrus en Paulus
De Griffioen
De Werft
Kievitsloop
De Driezwing
De Horizon
De Wegwijzer
De Spoorzoeker
Effen
De Eerste Rith
De Wisselaar
John. F. Kennedy
De Boomgaard
Hagehorst
De Weerijs
De Liniedoorn
t Kievitsnest
De Keysersmolen
525,0
CITO 2008
Naar aanleiding van de resultaten van de laatste drie jaren kan gesproken worden van een licht dalende trend. Hiervoor zijn meerdere oorzaken aan te wijzen: • De effecten van het beleid in het kader van Passend Onderwijs: er worden steeds meer zorgleerlingen binnen het reguliere basisonderwijs opgevangen. • De vele eisen die tegenwoordig gesteld worden, voeren de druk op het lesprogramma op. Er komen steeds meer vakgebieden (b.v. burgerschapskunde) en meer aanbod (b.v. cultuureducatie) • Op een aantal scholen verandert de leerlingenpopulatie de laatste jaren aanzienlijk, wat onder andere tot uitdrukking komt in de leerresultaten. • De combinatie van de groepsgrootte, mogelijk een gevolg van veranderde gewichtenregeling, gecombineerd met de toename van het aantal zorgleerlingen per groep (gedragsproblemen, spraak- en taalproblemen, autistische kinderen) werkt niet bevorderlijk op de leerlingenresultaten. Om deze dalende trend een halt toe te roepen heeft INOS een aantal beleidsmaatregelen genomen, zoals: • Het ontwikkelen van een Dashboard, waarin ook een early-warning systeem opgesloten zit. Hierdoor worden in een vroegtijdig stadium leerachterstanden opgespoord en kunnen daarvoor verbeteringsplannen worden opgesteld. • Het vaststellen van een basisniveau voor elke school. • Het project ‘Leren van Data’, waarbij scholen zich leren bekwamen in het analyseren van de resultaten van het gegeven onderwijs. • Het extra ondersteunen van de zwakke scholen, zodat deze met een gericht Plan van Aanpak erin slagen de resultaten aanzienlijk te verbeteren.
44
INOS JAARVERSLAG 2008
3.4.4 k waliteit van he t onderwijs Om de kwaliteit van het onderwijs op de scholen in zijn algemeenheid te bewaken, zal het College van Bestuur in de schoolplanperiode 2007-2011 relevante ken- en stuurgetallen verzamelen aan de hand van de volgende instrumenten: 1 Overzicht van de meest recente Periodieke Kwaliteits Onderzoeken, zoals die door de Inspectie zijn uitgevoerd. 2 Overzicht van de ontwikkeling van de resultaten van de CITO-eindtoets Basisonderwijs gedurende de laatste 5 jaar. 3 Resultaten van een op te zetten zelfevaluatiesystematiek voor alle INOS-scholen. 4 Resultaten van periodieke tevredenheid onderzoeken bij ouders, medewerkers en leerlingen. 5 Resultaten van tussentijdse toetsen, zoals CITO-entreetoets en LVS-toetsen. 6 Resultaten van de evaluatieve gesprekken met de directeuren van scholen over opgestelde en uitgevoerde managementcontracten. Om de kwaliteit van het onderwijs op de individuele scholen in meer proactieve zin te bewaken, is besloten over te gaan tot de inrichting van het in par. 3.4.1 beschreven ‘dashboard’. Elk jaar overlegt de Inspectie met het College van Bestuur om het toezichtarrangement voor de INOS-scholen vast te stellen. Voor 2008 hield dit voor de reguliere basisscholen de volgende toezichtarrangementen in: • basisschool Effen (zeer zwakke school) • basisschool John F Kennedy (zwakke school) • basisschool De Driezwing (zwakke school) Basisarrangementen voor: • alle overige (23) scholen voor regulier basisonderwijs Voor het speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs / REC-scholen golden in 2008 de volgende arrangementen: Aangepast arrangement voor: • Liduinaschool (zwakke school) Basisarrangementen voor: • SBO de Leye • SBO Westerhage • Openluchtschool • De Schalm In 2008 heeft de Inspectie: 1 Periodieke Kwaliteits Onderzoeken werden uitgevoerd op: • De Leye: PKO • De Driezwing: n.a.v. PKO: onderzoek naar mogelijke tekortkomingen • Helder Camara: Kwaliteitsonderzoek in het kader van het Onderwijsverslag 07-08 2 Themaonderzoeken Nederlandse Taal zijn uitgevoerd op: • ’t Kievitsnest: themaonderzoek Nederlandse Taal • De Wisselaar: themaonderzoek Nederlandse Taal • De Keysersmolen: themaonderzoek Nederlandse Taal 3 Voortgangsonderzoek vond plaats op: • Effen: Voortgangsonderzoek i.v.m. oordeel Inspectie “zeer zwakke school”.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
45
3.5 organisatie 3.5.1 ORGANISATIE INOS Vanaf 01 november 2006 is binnen INOS een nieuwe organisatiestructuur ingevoerd. Vanaf dat moment kennen we een aantal nieuwe organen zoals: • de Raad van Toezicht, • het College van Bestuur, • Organisatorische eenheden o.l.v. één directeur • Zelfverantwoordelijke teams. Bij de inrichting van het management is expliciet aandacht besteed aan de wenselijke lagen binnen de organisatie en de globale verdeling van verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen de verschillende lagen. In 2007 is de nieuwe organisatiestructuur van start gegaan, en in 2008 verder uitgebouwd en ingericht. In het onderstaande organogram is de organisatie schematisch weergegeven:
RAAD VAN TOEZICHT
GMR
COLLEGE VAN BESTUUR
BESTUURSBUREAU
REC
SBO
BO
• OPENLUCHTSCHOOL
• SBO-BREDA
• JOHN.F. KENNEDY
• LIDUINASCHOOL • DE SCHALM • FLEXINOS
(WESTERHAGE & DE LEYE)
• JACINTASCHOOL•DE BURCHTGAARDE • PETRUS EN PAULUS•DE WEERIJS• DE KEYSERSMOLEN • DE WERFT•HAGEHORST • ST.JOSEPH•DE LINIEDOORN• DE SPOORZOEKER • DE WISSELAAR•HET KIEVITSNEST • DE ROSMOLEN•DE HORIZON • DE GRIFFIOEN • WEILUST • DE WEGWIJZER•HELDER CAMARA • KIEVITSLOOP•BS EFFEN• DE DRIEZWING • DE ZANDBERG • DE BOOMGAARD • DE EERSTE RITH•SINTE MAERTE
46
INOS JAARVERSLAG 2008
3.5.2 ONDER STEUNING DOOR BESTUUR SBURE AU Wat betreft de opzet van het ondersteunende bestuursbureau zijn er enkele uitgangspunten vastgelegd: • het bestuursbureau moet relatief klein blijven, maar wel van hoogwaardige kwaliteit; • de kern van INOS ligt bij de directeuren in hun nieuwe rol. Hieruit volgen voor het bestuursbureau de onderstaande kerntaken: • het ondersteunen van het CvB in zijn bestuurlijke rol; • serviceverlening naar de directeuren; • dienstverlening aan (tijdelijk) interne en externe projectleiders; • een beperkte serviceverlenende taak naar medewerkers. Het afgelopen jaar is hier verdere invulling aan gegeven.
In 2008 kende het bestuursbureau de volgende samenstelling: Gebieden
F ormatie 2008 ( 31- 12- 2008)
College van B estuur
2, 0 f te
Onderwijs en k walit eit
1, 8 f te
Per soneel en or ganisat ie
1, 5 f te
Financiën en cont r ol
1, 0 f te
ICT
1, 0 f te
Secr etar iaat
2, 0 f te
Office m anagem ent
1, 0 f te
Com municat ie
0, 4 f te
Onderwijshuisvest ing
1, 0 f te
Projec ten (zoals WSNS , Passend Onderwijs, Ident iteit)
2, 0 f te 13, 7 fte
INOS JAARVERSLAG 2 0 0 8
47
48
INOS JAARVERSLAG 2008
4 RESULTAATGE RIC H T 4.1 FINANCIËN 4.1.1 BATEN EN L A STEN In 2008 is door INOS op veel terreinen (personeel, onderwijs, huisvesting, innovatie) beleid ontwikkeld en ingevoerd. Uiteraard sluit het financieel beleid daarop aan om dit mogelijk te maken. Het algemene financiële beleid is er op gericht de financiële armslag van de scholen te verruimen en het mogelijk maken om incidentele uitgaven (dus niet resulterend in structurele langjarige verplichtingen) vanuit het eigen vermogen te financieren. Om die reden was het begrote exploitatieresultaat voor 2008 een verlies van 1,16 miljoen euro. Het gerealiseerde resultaat over 2008 bedroeg een verlies van 0,5 miljoen euro. Indien echter een aantal incidentele meevallers buiten beschouwing wordt gelaten zou het verlies op 1,09 miljoen euro uitgekomen zijn. Tabel 1: Over zicht van de baten Baten vanuit het Ministerie van OC&W
I 58.053.157
Overige rijksbijdragen
I
148.702
Baten Gemeente Breda
I
475.000
Overige baten
I
4.858.304
Totaal
I 63.535.163
Deze getallen weergegeven in een grafiek geven het volgende beeld te zien: 0,8% 7, 6%
0,2%
91,4%
BATEN VANUIT MINISTERIE OC&W
OVERIGE RIJKSBIJDRAGEN
BATEN VANUIT GEMEENTE
OVERIGE BATEN
Tabel 1 laat zien hoe de baten opgebouwd zijn. Helder is dat het overgrote deel, namelijk 92%, afkomstig is van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Deze baten zijn rechtstreeks gerelateerd aan het aantal leerlingen op de scholen. De gemeentelijke baten hebben met name betrekking op onderwijskansenbeleid, onderwijsbegeleiding en schoolmaatschappelijk werk. De rechtstreekse financiële bijdrage vanuit de gemeente is beperkt en met name gelegen in de onderwijshuisvesting als het gaat om onderhoud aan de buitenzijde van de schoolgebouwen, nieuwbouw en verbouwingen. Deze gelden maken deel uit van de gemeentelijke begroting en niet van de schoolbegrotingen.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
49
De verdeling van de lasten geeft het volgende te zien: Tabel 2: Over zicht van de l a sten Personele lasten
I 53.053.853
Huisvesting
I
3.342.666
Afschrijvingen
I
1.339.374
Onderwijsleermiddelen
I
1.053.000
Overige lasten
I €
6.722.812
Totaal
I 65.511.702
Het grafiek van de lasten geeft het volgende beeld te zien:
1,6%
5, 1%
10,3%
2%
81%
PERSONEELSLASTEN
AFSCHRIJVINGEN
HUISVESTINGSLASTEN
LEERMIDDELEN
OVERIGE LASTEN
Tabel 2 laat de zien hoe de lasten verdeeld zijn. Het overgrote deel van de lasten is gerelateerd aan personele kosten: salarissen, sociale premies en pensioenpremies. Afschrijvingen hebben met name betrekking op meubilair, computers, en onderwijsmethodes. De grotere financiële armslag van scholen in 2008 heeft geresulteerd in meer onderwijzend personeel (groei met 50 FTE leerkrachten over totaal INOS niveau t.o.v. 2007) en grotere investeringen. In 2008 lag het investeringsniveau van de scholen 47% hoger dan in het voorgaande jaar. Op stichtingsniveau was er in 2008 sprake van de start van een inhaalslag op een aantal terreinen: • De middelen vanuit het ministerie zijn ontoereikend om op elke school een full-time conciërge of administratieve kracht aan te stellen. De subsidiemogelijkheden hiervoor zijn in 2008 wel verruimd, maar nog steeds fors ontoereikend. Door de stichting is I 350.000 extra op jaarbasis vrijgemaakt om op elke school, klein of groot, structureel voldoende conciërges en/of administratieve krachten aan te kunnen stellen. • Daar waar gemeente verantwoordelijk is voor onderhoud aan de buitenzijde van het schoolgebouw is het schoolbestuur dit voor de binnenzijde. In 2008 is door INOS vanuit de onderhoudsreserves ruim 2,1 miljoen euro aan onderhoud uitgevoerd, bijna 4x zo veel als in de voorgaande jaren. • Om de ontwikkeling van zelfverantwoordelijke teams te bevorderen is externe begeleiding ingezet in de vorm van training, workshops en coaching voor directeuren, teamcoördinatoren en zelfverantwoordelijke teams. • In 2008 is fors ingezet op investering in digitale schoolborden. Deze brengen veel innovatie in lesgeven, maar betekenen voor scholen wel zeer hoge investeringen en afschrijvingen. Om die reden is op stichtingsniveau een forse investering gedaan om alle scholen, grote en kleine,
50
INOS JAARVERSLAG 2008
Ad Winters
Een goede monitoring...
...is essentieel INOS heeft een grote ambitie wat betreft de financiële huishouding. In het meerjaren strategisch beleidsplan is nadrukkelijk opgenomen dat INOS de continuïteit wil waarborgen door duidelijke eisen te stellen aan de belangrijkste financiële kengetallen. Deze ambitie wil INOS onder andere waarmaken door er zorg voor te dragen dat de input van de financiële gegevens op een adequate en eenduidige wijze gebeurt. Hiertoe is een scholingstraject voor de bij INOS werkzame administratieve medewerkers gestart. Dit traject begint inmiddels de eerste vruchten af te werpen, zodat ik steeds meer de beschikking krijg over correcte cijfers, op basis waarvan heldere, juiste en tijdige kwartaalrapportages gemaakt kunnen worden. Hoewel ik de ambities van INOS volledig onderschrijf, maak ik mij soms vanuit financieel oogpunt wel eens zorgen over dit zeer hoge ambitieniveau van INOS. Ik zie het daarom mede als mijn taak om te waken voor het nemen van onverantwoorde risico’s. Een prachtig voorbeeld van de hoge ambities van INOS is bijvoorbeeld het project hoogbegaafdheid. INOS heeft dit opgezet louter uit eigen middelen, vanuit het perspectief van Passend Onderwijs voor alle leerlingen en nog voordat de centrale overheid dit thema tot beleidsspeerpunt maakte. De middelen die INOS hiervoor inzet zijn groot en ook door INOS niet onbeperkt op te brengen. Een goede monitoring in de toekomst is hierbij essentieel. Een belangrijke kernwaarde als resultaatgerichtheid zie ik ook bij INOS gerealiseerd. INOS wil een gezond en evenwichtig financieel beleid, waarbij de kwaliteit van het onderwijs voorop staat. Met andere woorden het onderwijs moet mogelijk gemaakt worden door een gezonde financiële huishouding. In 2008 en ook in 2009 geeft INOS meer geld aan onderwijs uit dan dat er ontvangen wordt. Dit is noodzakelijk om het beleid dat door INOS is ingezet te realiseren. Vanaf 2010 zal dit moeten afnemen zodat er een gezond evenwicht ontstaat waarbij goed onderwijs gecombineerd wordt met een gezonde financiële huishouding. In mijn werkzaamheden probeer ik een bijdrage te leveren aan de in het meerjaren beleidsplan beschreven ambities.
Ad Winters Beleidsmedewerker financiën en AO
ca 10-15% van de groepen te voorzien van deze borden, zodat elke school een start kan maken met ervaring opdoen met deze verandering in lesgeven en hun eigen beleid op basis van deze ervaringen kan formuleren m.b.t. de wenselijkheid om alle groepen hiermee uit te rusten.
4.2 LEERLINGEN 4.2.1 AANTALLEN In 2008 bezochten in totaal 10.432 leerlingen een INOS-school tegen 10.236 het jaar ervoor. Dat is een toename van 196 leerlingen ofwel 1,9%. Onderstaand grafiek geeft de ontwikkeling van het leerlingenaantal per school weer gedurende de laatste drie jaren.
900 800 700 600 500 400 300 200
X = LEERLINGEN AANTAL
2006
2007
Effen
De Weerijs
't Kievitsnest
De Liniedoorn
De Keysersmolen
De Wisselaar
De Burchtgaarde
Hagehorst
De Rosmolen
De Spoorzoeker
De Werft
De Wegwijzer
De Horizon
De Driezwing
Jacintaschool
Kievitsloop
De Eerste Rith
Helder Camara
Petrus en Paulus
Weilust
St.Joseph
Sinte Maerte
John. F. Kennedy
De Boomgaard
De Griffioen
De Zandberg
100
2008
In totaal stijgen 11 van de 26 reguliere basisscholen qua leerlingenaantal. 8 scholen bevinden zich in een fase van daling, terwijl de overige 7 scholen min of meer stabiel blijven. De grootste stijgers (leerlingenaantal 2008 minimaal 10 leerlingen meer dan in 2006) zijn: • St. Maerte (101 leerlingen ofwel 22,4%) • De Zandberg (70 leerlingen ofwel 10%) • Petrus en Paulus (51 leerlingen ofwel 12,8%) • St. Joseph (38 leerlingen ofwel 8,7%) • De Boomgaard (38 leerlingen ofwel 5,7%) • De Eerste Rith (31 leerlingen ofwel 8,6%) • De Griffioen (27 leerlingen ofwel 3,3%) • De Spoorzoeker (25 leerlingen ofwel 14,1%) • Helder Camara (23 leerlingen ofwel 5,9%) • Weilust (16 leerlingen ofwel 3,2%) De grootste dalers in deze periode zijn: • Kievitsloop (-92 leerlingen ofwel 18,6%) • De Burchtgaarde (-41 leerlingen ofwel 20%) • Hagehorst (-33 leerlingen ofwel 15,6%) • De Werft (-32 leerlingen ofwel 11,7%) • De Rosmolen (-21 leerlingen ofwel 9,3%)
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
51
• De Wisselaar (-20 leerlingen ofwel 10,5%) • De Driezwing (-19 leerlingen ofwel 6,8%) • De Liniedoorn (15 leerlingen ofwel 10,6%) De dalingen en stijgingen zijn voor een belangrijk deel verklaarbaar door de demografische ontwikkelingen van de wijken. Zo neemt de laatste jaren het aantal kinderen in de basisschool- leeftijd in bepaalde wijken sterk af, terwijl deze door nieuwbouw in bijvoorbeeld Princenhage en Westerpark stijgen.
4.2.2 Rel atief a andeel Het totaal aantal leerlingen per onderwijsvorm binnen INOS is als volgt verdeeld: so o rt o nde rwijs
1-1 0- 2007
%
1- 10- 2008
%
ve r s ch il
%
88 0 0
86,0%
8998
86,3%
198
1,9%
582
5, 7 %
574
5, 5 %
-8
-0,1%
b asisonderwijs (BAO) speciaal b asisonderwijs (SBO) (V )SO -scholen (REC) To taal
85 4
8, 3 %
86 0
8, 2 %
6
0,1%
10236
100, 0%
10432
100, 0%
196
1, 9%
In 2008 is een lichte groei van het totale leerlingenaantal gerealiseerd. Deze komt praktisch geheel voor rekening van het reguliere basisonderwijs. Het leerlingenaantal in het speciaal basisonderwijs en bij de REC-scholen blijft nagenoeg stabiel. Het totale leerlingenbestand in Breda is met 212 ofwel 1,4% gestegen. Het leerlingeaantal van INOS is met vrijwel hetzelfde percentage gestegen. INOS
(St icht ing Katho l iek Basiso nderwijs Bre da )
2007
%
2008
ve r s ch il
%
8800
58,4%
8998
198
1,3%
OPO
(Op enb aar Prim air Onderwijs)
2040
13,5%
2081
41
0,3%
SNB
(St icht ing Nu t sscho l en Breda)
1776
11,8%
1737
-39
-0,3%
714
4, 7 %
707
-7
0,0%
PCPO ( Pro testant s
Christ el ijk Onderwijs Midden-Br a ba n t)
Over ig
17 2 8
11,5%
1747
19
0, 1 %
to taal
15058
100, 0%
15270
212
1, 4%
52
INOS JAARV ERSLAG 2008
4.3 personeel 4.3.1 per soneelsbeleid In 2008 is in samenwerking met de Projectgroep Personeel van het Directeurenberaad, stafmedewerkers P&O en het College van Bestuur een strategisch personeelsbeleidsplan voor de komende vier jaar tot stand gekomen. In 2009 zal dit voor het eerst concreet vertaald worden in een jaarplan. • In het strategisch personeelsbeleidsplan staan zes doelstellingen geformuleerd waar het College van Bestuur de komende jaren actief invulling aan wil geven. Deze zijn gebaseerd op onze kernwaarden (Verbindend, Ambitieus, Resultaatgericht, Omgevingsbewust). Ze zijn een leidraad bij het nemen van besluiten, het uitvoeren van beleid en het omgaan met elkaar: • INOS is een goed werkgever; INOS boeit en bindt haar medewerkers; • INOS-medewerkers zijn trots op hun werk en de organisatie en dragen dit uit; • INOS-medewerkers hebben goede, adequate en actuele competenties (kennis, vaardigheden en gedrag) op hun vakgebied; • INOS en haar medewerkers ontwikkelen en ontplooien zich continu; • INOS en haar medewerkers werken resultaatgericht; • INOS-medewerkers werken intern effectief samen (team, school en stichting) en zijn omgevingsgericht (de buurt, de gemeente, andere organisaties). In dit verband zijn verschillende projecten gedefinieerd en sommige zijn gestart in 2008. De projecten worden uitgevoerd door de stafmedewerkers personeel, de leden van de projectgroep personeel (vier INOS-directeuren), voorzitter van het College van Bestuur of anderen. Voor sommige projecten wordt specifieke expertise ingeschakeld of worden voor een breed draagvlak meerdere directeuren of medewerkers erbij betrokken
4.3.2 per soneelszorg In 2008 zijn de volgende projecten gestart: • Voor de bouw van een volledig functiehuis voor de hele stichting is veel tijd en energie besteed aan de uniformering van de functiebeschrijvingen conform CAO-PO. De afronding en de besluitvorming door de GMR zal naar verwachting in 2009 plaatsvinden. • Er zijn diverse beleidsvoorbereidende bijeenkomsten gehouden om te komen tot een beleid voor een gesprekkencyclus binnen INOS. De interne besluitvorming hierover zal begin 2009 plaatsvinden. • De eerste aanzetten om de administratieve organisatie uit te bouwen en verder te stroomlijnen zijn gegeven. In samenwerking met het administratiekantoor moeten er meerdere verbeterslagen gemaakt worden in de administratieve organisatie. De fase om dit in te bedden in de INOS-organisatie is ingezet. • Er is een start gemaakt met de beleidsvorming voor beloningsbeleid. INOS wil toe naar een vorm van gedifferentieerd belonen. In 2009 wordt dit nader geconcretiseerd. • INOS wil toe naar een beleid op actieve coaching en begeleiding van medewerkers in hun loopbaan. In 2009 wordt de inbedding in de organisatie ter hand genomen. • In 2008 is de risico-inventarisatie en -evaluatie opgesteld en uitgevoerd. In 2009 worden de plannen van aanpak uitgevoerd.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
53
4.3.3 per soneel in cijfer s In 31 december 2008 waren er in totaal 1339 medewerkers bij INOS in dienst: 1067 vrouwen en 272 mannen. In 2007 waren dat in totaal 1361 medewerkers, waarvan 973 vrouwen en 388 mannen. Onderstaand grafiek laat zien hoe de verdeling van het totaal aantal medewerkers is per leeftijdscategorie en per geslacht: Leef tijdsopbouw ( ver deling in leef tijdsc ateg or ieën en per g esl acht)
300
200
100
0 0-24
25-34
35-44
45-54
55-59
60-99
MAN
VROUW
X = LEEFTIJDSGROEPEN / Y = PERSONEELSPERCENTAGE
De verhouding mannen / vrouwen is landelijk 19% mannen en 81% vrouwen. Bij INOS is de verdeling 20% mannen en 80% vrouwen. De verwachting is dat INOS rond het landelijk gemiddelde zal blijven scoren. Er studeren steeds minder mannen af van de PABO. De volgende grafiek geeft de verhoudingen exact weer: ver houding en vrouwen / m annen per leef tijdsc ateg or ie 100
75
50
25
0 0-24
25-34
35-44
45-54
55-59
60-99
MAN
X = LEEFTIJDSGROEPEN / Y = PERSONEELSPERCENTAGE
Binnen het personeelsbestand van INOS onderscheiden we een drietal groepen functies: • Directeuren (Dir) • Onderwijs Ondersteunend Personeel (OOP) • Onderwijzend Personeel (OP)
54
INOS JAARVERSLAG 2008
VROUW
Leef tijdsopbouw ( ver deling per func tie en per leef tijdsc ateg or ie 400
300
200
100
0
5
0-24
25-34
35-44
45-54
55-59
60-99
OP
OOP
DIR
X = LEEFTIJDSGROEPEN / Y = PERSONEELSAANTALLEN
Ver zu i mgegeven s De verzuimgegevens van 2007 en 2008 geven het volgende beeld: ver zuimg eg e vens 10
8
6
4
2
0
VERZUIM PERCENTAGE
MELDINGS FREQUENTIE
GEMIDDELDE VERZUIMDUUR
2007
2008
Geconstateerd kan worden dat het verzuimpercentage in 2008 (4,8%) afgenomen is t.o.v. 2007 (5,2%). Bovenstaande gegevens zijn gegenereerd uit het registratiesysteem van de arbodienst van INOS. Vanuit het ministerie van OCW zijn landelijke cijfers bekend tot en met het jaar 2006. In 2006 was het ziekteverzuimcijfer voor het basisonderwijs 5,8% en voor het speciaal onderwijs 6,3%. INOS streeft er naar het ziekteverzuim zoveel mogelijk te laten dalen.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
55
4.3.4 kl achten In 2008 heeft het College van Bestuur drie officiële klachten gekregen. 1 Een klacht van ouders betrof de door de school geboden extra begeleiding van het kind. Uiteindelijk is de klacht door de ouders formeel ingediend bij de Landelijke Klachtencommissie voor het katholiek onderwijs, waarbij INOS aangesloten is. De commissie heeft de klacht onderzocht en is tot de conclusie gekomen dat deze ongegrond was. 2 Een klacht betrof de mishandeling van een leerling door medeleerlingen onder schooltijd. De klagende ouders waren van oordeel dat het toezicht van de school in deze onvoldoende was geweest. Het College van Bestuur heeft deze klacht laten behandelen door de Interne Klachtencommissie van INOS. Deze is na gedegen onderzoek tot de conclusie gekomen dat in de afhandeling van de affaire op onderdelen (o.a. communicatie met ouders) door de school niet juist gehandeld is. INOS heeft enkele aanbevelingen gedaan om de procedure aan te scherpen. 3 Een klacht had betrekking op de plaatsing van een leerling in een groep die niet de voorkeur had van de ouders. In samenwerking met de school heeft het College van Bestuur een voor alle partijen bevredigende oplossing weten te vinden.
4.4 huisvesting 4.4.1 HUISVESTINGS PLAN ONDERWIJS (hpo) Onderwijshuisvesting is een speerpunt van ons beleid. In 2008 is INOS gestart met het opstellen van strategische huisvestingsplannen, waarin we vastleggen hoe we in de nabije en verdere toekomst omgaan met de huisvesting van onze scholen. Op veel scholen sluit de kwaliteit van de huisvesting niet aan bij onze ambities en is daar soms zelfs belemmerend voor. INOS streeft er naar dat alle scholen in een goed geoutilleerd en bij het onderwijsconcept passend gebouw zijn gehuisvest. De aandacht gaat daarbij uit naar: • Binnenklimaat: een goede ventilatie, een goede temperatuurregeling, juiste verlichting en het voorkomen van geluidsoverlast. • Duurzaamheid: de kosten van energie en onderhoud mogen niet onevenredig zwaar drukken op de schoolbegroting. • Binnenruimte: de hoeveelheid beschikbare ruimte moet voldoende zijn voor de gekozen onderwijsvorm, naast klaslokalen moet er voldoende ruimte zijn voor aparte leerplekken voor kleine groepen kinderen, vergaderruimte en werkplekken voor intern begeleiders, remedial teachers, directie en ondersteunend personeel. Ook neemt de ruimtevraag voor voor- tussenen naschoolse opvang toe, net als vanuit Passend Onderwijs. • Buitenruimte: een voldoende groot schoolplein met voldoende speeltoestellen en speelmogelijkheden. • Kwaliteit en hygiëne: de kwaliteit van schoolgebouwen mag sober en doelmatig zijn , maar wel van een algemeen niveau dat aansluit bij de doelstellingen in onderwijskwaliteit. Gebouwen moeten schoon, maar vooral ook goed schoon te maken zijn. Voor INOS geldt voor circa 1/3 van de onderwijsgebouwen voor het primair en speciaal onderwijs in Breda dat de gebouwen feitelijk aan het einde van hun levensduur zijn en vervangen dienen te worden. INOS heeft relatief veel oude gebouwen in de oude kernen van de stad in gebruik. In het speciaal onderwijs zijn de meest schrijnende gevallen te vinden. Vooral de gebouwen aan de Wolvenring, de Neubourgstraat en de Brabantlaan moeten zeer nodig vervangen worden. We zijn daarom eind 2008 op eigen initiatief een haalbaarheidstudie gestart. Op basis van een nieuwe visie op speciaal en basisonderwijs, die voorvloeit uit Passend Onderwijs, wordt een studie gedaan naar de huisvesting. In 2009 zullen de resultaten van deze visie, de zogenaamde brede school voor passend onderwijs, gedeeld worden met de maatschappelijke partners en zal de realisatie verder worden onderzocht.
56
INOS JAARVERSLAG 2008
Gijs van Lammeren
INTENSIEF OVERLEG MET...
...MEERDERE PARTIJEN Het huisvestingsbeleid van INOS richt zich meer en meer op de verbinding tussen de verschillende partijen die op dit terrein opereren. Intensieve overlegmomenten met onder andere de Gemeente Breda, andere schoolbesturen en allerlei maatschappelijke organisaties zijn hiervoor de bewijzen. Vooral rondom de brede schooltrajecten komt dit sterk tot uiting. Om deze brede scholen te realiseren gaat INOS zeer ambitieus te werk, waarbij de verbinding die noodzakelijkerwijs gezocht wordt ook wel eens remmend werkt. Ook heeft INOS in 2008 de ambitie, om te zorgen dat onderwijshuisvesting voldoet aan de eisen die je mag stellen aan scholen waar kinderen onderwijs krijgen, in mijn ogen volledig waargemaakt. Naast de daartoe beschikbare reguliere middelen heeft INOS uit eigen vermogen het budget verdubbeld, zodat lang gekoesterde wensen en verlangens in 2008 gerealiseerd konden worden. In mijn werk met betrekking tot de huisvesting van de INOS-scholen probeer ik nadrukkelijk de door scholen ontwikkelde onderwijsconcepten mede gestalte te geven in de onderwijshuisvesting en zo een bijdrage te leveren aan goede onderwijsresultaten. Gijs van Lammeren Stafmedewerker huisvestiging
Het recht van een schoolbestuur op permanente onderwijsgebouwen is vastgelegd in een gemeentelijke verordening. Nieuw sinds 2006 is dat er ook recht is ontstaan voor de zogenaamde onderwijskundige vernieuwingsgelden (OKV). Dit geld is vanuit de overheid en gemeente ter beschikking gesteld voor aanpassingen van onderwijsgebouwen. Hoewel per school de beschikbare bedragen beperkt zijn, zijn wel enkele aanpassingen noodzakelijk. In de regel gaat het daarbij om extra werk- en vergaderruimtes. In 2008 zijn de achterstanden die waren ontstaan bij de besteding van deze middelen vrijwel geheel weggewerkt en kunnen de betreffende scholen dus nu beschikken over extra ruimte. In 2008 is verder werk gemaakt van het opbouwen van een breed netwerk aan contacten binnen de wereld van woningbouwcoöperaties, projectontwikkelaars, gemeentelijke politiek en adviesorganisaties. Dit vanuit het besef dat de INOS-doelstellingen niet gerealiseerd kunnen worden vanuit de bestaande verordeningen en dat nieuwe wegen bewandeld moeten worden. In het voortgezet onderwijs in Breda zijn in 2008 hiertoe belangrijke stappen gezet, resulterend in de doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting voor het VO. De eigendom van de schoolgebouwen is daarbij ondergebracht in de coöperatieve vereniging Building Breda. In de regel zijn schoolgebouwen economisch eigendom van de gemeente, maar juridisch eigendom van het schoolbestuur. Het (groot) onderhoud aan de buitenkant van het schoolgebouw komt voor rekening van de gemeente. Klein onderhoud en onderhoud aan de binnenzijde van het gebouw komt voor rekening van het schoolbestuur. Zowel het onderhoud op kosten van de gemeente als dat van het schoolbestuur wordt gepland door middel van een meerjaren onderhoudsbegroting. In 2008 heeft INOS achterstanden die in het verleden zijn ontstaan in onderhoud voor het grootste deel weggewerkt. Ruim I 2 miljoen is besteed aan schilderwerk, renovatie van toiletgroepen, vervanging van vloerbedekking, etc. Daarmee lag het onderhoudsniveau een factor 4 hoger dan in de jaren daarvoor. Vanuit de gemeente is in 2008 voor 1,5 miljoen euro aan groot onderhoud van de schoolgebouwen besteed. In 2008 heeft INOS voor meer dan I 8 miljoen aan uitbreidings-, renovatie- en nieuwbouwprojecten uitgegeven. De voornaamste projecten zijn: • Renovatie en uitbreiding van de locatie Rijnauwenstraat van de Liduinaschool. Na vele jaren van vertraging en uitstel is begonnen met de omvangrijke verbouwing en uitbreiding van het schoolgebouw aan de Rijnauwenstraat. Daarbij worden lokalen voor 14 extra groepen en een gymzaal toegevoegd, waardoor de locatie aan de Namenstraat komt te vervallen. • Vervanging van tijdelijke huisvesting door drie nieuwe lokalen bij de Openluchtschool. • De uitbreiding van de Petrus en Paulus is begin 2008 opgeleverd. Vorig jaar is ook de langverwachte uitbreiding van de John F. Kennedyschool aanbestedingsklaar gemaakt, waardoor begin 2009 de formele aanbesteding zal kunnen plaatsvinden. Hetzelfde is van toepassing op de uitbreiding van de St. Josephschool. De uitwerking van de uitbreidingsplannen van basisschool De Weilust zijn in 2008 gestart, zodat de aanbesteding en daadwerkelijke bouw kan beginnen. Bijzonder hierbij is bij de uitbreiding ook BSO-lokalen en een peuterspeelzaal worden toegevoegd. Daarnaast is in samenwerking met de Gemeente Breda de 1e tranche Onderwijskundige Vernieuwing (OKV) afgewerkt. Er is I 1,8 miljoen geïnvesteerd om schoolgebouwen uit te breiden met diverse ruimtes, zodat beter voldaan kan worden aan de eisen die het hedendaagse onderwijs stelt aan schoolgebouwen om de doelstellingen van adaptief onderwijs te realiseren. Hierbij kan gedacht worden aan speciale ruimtes om met zorgleerlingen te werken, uitbreiding personeelsruimtes en directiekamers.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
57
Een bijzondere situatie deed zich voor in de wijken Princenhage en de Heuvel. Sinds enkele jaren laat kbs Sinte Maerte in Princenhage een stevige groei zien. Het bleek echter niet mogelijk deze groei op tijd met permanente huisvesting op te vangen doordat de openbare basisschool De Vlier locatie Doelen, die in hetzelfde gebouw is gevestigd, niet op tijd kon verhuizen. De openbare basisschool gaat naar een nieuwe locatie in Brede School Huis van de Heuvel aan het Nolensplein. De bouw hiervan ondervindt echter al jaren vertraging. INOS heeft begin 2008 het initiatief genomen voor een tijdelijke brede school Huis van de Heuvel, waarin zowel openbare basisschool De Vlier locatie Doelen als INOS school kbs Keijsersmolen zouden gaan participeren. De enorme inzet, zowel financieel als in tijd en energie bleek echter niet het gewenste resultaat te geven: de gekozen locatie voor de tijdelijke school aan de Heuvelbrink bleek voor de bewoners dermate onacceptabel dat de ingediende bouwvergunning door de gemeente zeer kort voor de zomervakantie 2008 is ingetrokken. Gelukkig kwamen kort voor de start van het nieuwe schooljaar 6 nieuwe noodlokalen beschikbaar voor kbs Sinte Maerte. Breda bouwt al meerdere jaren aan drietal Brede Scholen (Brede School Geeren Noord, Huis van de Heuvel, Vlierenbroek) en twee multifunctionele accommodaties (MFA’s) in Teteringen. In elk van deze accommodaties is een INOS-school vertegenwoordigd. Wij hebben een stevige bijdrage geleverd om de daadwerkelijke bouw dichterbij te brengen. Voor vrijwel alle gebouwen zijn de ontwerpen gereed, bestemmingsplanwijzigingen en bouwvergunningen ingediend en zal de aanbesteding en bouw in 2009 moeten starten. In 2008 is een probleem geconstateerd bij de capaciteit van het bestuurskantoor. Door de uitbreiding van het personeel ontstond een tekort aan werk- en vergaderruimtes. Voor dat laatste is uitgeweken naar een externe vergaderlocatie. Om het probleem definitief op te lossen zijn meerdere scenario’s bekeken van verbouwing tot nieuw- of verbouw of het huren van een nieuwe locatie. Na zorgvuldige bestudering van de mogelijkheden en daarmee gepaard gaande kosten is er voor gekozen om voor het bestuurskantoor voor langere tijd een andere locatie te gaan huren. Medio 2009 zal INOS over een nieuw, volwaardig bestuurskantoor in de voormalige Annakerk, nu ANNAstede genoemd, beschikken.
58
INOS JAARVERSLAG 2008
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
59
60
INOS JAARVERSLAG 2008
Hans Maas
gestalte geven aan...
...communicatie Dat INOS mij gevraagd heeft om “communicatie” mee gestalte te gaan geven, vind ik een prachtige uitdaging. Na een carrière van bijna 37 jaar, ga ik mijn ervaring en contacten in de onderwijswereld ten dienste stellen van de scholen en hun medewerkers. In het half jaar dat ik nu bezig ben, is me steeds duidelijker geworden dat er heel veel ambitieuze ontwikkelingen gaande zijn. Het gestalte geven aan een heldere, transparante communicatiestructuur staat dan ook bovenaan mijn verlanglijstje. Als maar niet vergeten wordt dat, wat ons binnen INOS beweegt, het kind centraal blijft staan.
Hans Maas Stafmedewerker Communicatie
5 omgevingsbe wu s t 5.1 Communicatie 5.1.1 COM MUNICATIEpl an In het vorige jaarverslag werd aangekondigd dat om een goede communicatie binnen INOS te realiseren vertegenwoordigers van alle geledingen geïnterviewd zouden worden. Aan de hand daarvan werd een communicatiebeleidsplan opgesteld. Daaruit voortvloeiend heeft, op verzoek van het College van Bestuur, Edux Onderwijsadviseurs in het najaar een vervolgonderzoek uitgevoerd naar de communicatie met vooral medezeggenschapsorganen en ouders. De uitkomsten daarvan leiden in 2009 tot implementatie. Er is een eerste aanzet gegeven om de in- en externe communicatie in de verschillende uitingsvormen te stroomlijnen. Met ingang van het schooljaar 2008-2009 is op parttime basis, voorlopig voor een jaar, een stafmedewerker Communicatie aangesteld. In het Plan van Aanpak zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd: • Communicatie en PR vormen speerpunt van proactief beleid. • INOS kiest voor actieve communicatie o.m. via website, portal, periodieken en een actieve relatie met pers en media. Het communicatiebeleid staat ten dienste van de door INOS gewenste publieke verantwoording. • Het communicatieplan moet helder zijn. De complexiteit van beleids- en beheersvraagstukken vereist een transparante structuur. Door helderheid te verschaffen m.b.t. rollen en taakverantwoordelijkheid wordt het voor iedere INOS-medewerker duidelijk wie aanspreekpunt is op welk onderwerp. • In een organisatie als INOS is sprake van interne en externe communicatie. Beide vormen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en dienen uiteindelijk maar één doel: informatiestromen transparant maken en houden, zodat de informatie zelf, in welke vorm dan ook toegankelijk is voor de ‘natuurlijke’ gebruikers: INOS-medewerkers en andere belangstellenden. • Het werkveld moet vertrouwd raken met de dienstverlening van het bestuursbureau. De dienende rol van het bureau moet de associatie van meer autonomie op schoolniveau oproepen. Op basis daarvan zijn de volgende speerpunten voor het schooljaar 2008-2009 vastgesteld. 1 De communicatiestructuur wordt helder en transparant, zowel in- als extern. - Het organigram is geactualiseerd. - Taken, verantwoordelijkheden en communicatielijnen tussen CvB, stafmedewerkers en projectgroepen zijn geïnventariseerd en op uniforme wijze geregistreerd. - Er heeft een inventarisatie van gebruikte terminologie binnen INOS plaatsgevonden. Dit heeft inmiddels tot een definitieve vaststelling qua uniformiteit geleid. - Toeleverende (communicatie)bedrijven zijn geïnventariseerd, wat moet leiden tot een overzichtelijk en effectief bestand. 2 De kernboodschap van INOS wordt in een bondige tekst geformuleerd waarin de kernwaarden vermeld staan. In alle communicatie-uitingen wordt die boodschap als standaard gebruikt. 3 De naamsbekendheid van INOS wordt vergroot. - Uit strategisch oogpunt is het logo van INOS niet veranderd maar wel gerestyled. Het logo wordt in een scala van verschijningsvormen op termijn toegepast. In drukwerk, flyer en poster, op de portal, in advertenties en publicaties. - De kernboodschap wordt uitgedragen. - In het najaar heeft INOS Het BeterBoek mede gefinancierd. In dit boek worden kinderen vertrouwd gemaakt met hun verblijf in een ziekenhuis. We sponsoren hiermee de uitgebrachte versie die voor het Amphia ziekenhuis in Breda en Oosterhout bestemd is.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
61
- DIGINOS, het personeelsblad van INOS, wordt zesmaal per schooljaar uitgebracht. De betrokkenheid van medewerkers neemt aanmerkelijk toe. - INOS heeft in oktober 2008 besloten het themanummer van Chatime van april 2009 rond ‘Onderwijs in Breda’ te sponsoren. Chatime wordt vormgegeven door een steeds wisselende groep kinderen die de redactie voeren. Het leesbereik van Chatime, dat gratis onder alle basisschoolleerlingen van de gemeente Breda wordt verspreid, bedraagt 50.000. - In oktober vond de tweede Onderwijsdag in successie plaats in het Chassé Theater, nu met als thema Passend Onderwijs. - Vanuit het Innovatiefonds van de stichting zijn gelden beschikbaar gesteld om de nieuwe dienst Ambulante Begeleiding voor wat betreft communicatie en PR een eigen karakter te geven. - INOS en haar scholen adverteren in de jaarlijks terugkerende Stadsgids van de gemeente Breda. - Er is een eerste aanzet gegeven om te komen tot een gestructureerd persbeleid. Dat wordt in de loop van 2009 vastgesteld. 4 Het operationeel en toegankelijk worden van de portal voor alle medewerkers. 5 Toekomstige jaarverslagen worden aantrekkelijker van inhoud gemaakt. Dat wordt m.n. bereikt door: korte interviews, evaluatieve paragrafen, doorkijkjes op scholen, speerpunten extra te belichten en het uitbrengen van een publieksversie voor ouders, medewerkers en stakeholders. Laatstgenoemde is in het najaar van 2008 gerealiseerd n.a.v. het jaarverslag van 2007. De andere voornemens worden in het Jaarverslag 2008 toegepast. Cont ac ten met de per s Denkend aan de kernwaarden Ambitieus en Omgevingsbewust is het niet verwonderlijk dat INOS zich laat kennen als een organisatie die zich transparant opstelt en zich naar de buitenwereld wil manifesteren. Contacten met de pers zijn er via het College van Bestuur en per school. De stafmedewerker Communicatie stelt in samenspraak met de voorzitter van het College van Bestuur persberichten op voor BN/DeStem en de lokale huis-aan-huisbladen. Het is de verantwoordelijkheid en keuze van elke school om de publiciteit te zoeken. Het scala van onderwerpen is legio: jubilea, een sportactiviteit, verbouwingen, feestelijkheden, interessante onderwijsontwikkelingen. Uiteraard wordt INOS ook door de pers zelf benaderd wanneer zich een gebeurtenis met nieuwswaarde voordoet. Het woordvoerderschap ligt in principe bij het College van Bestuur, net als de eindverantwoordelijkheid voor het totale persbeleid.
5.1.2 ICT (PORTAL EN E-M AIL MIGRATIE) IC T be leidspla n In 2008 heeft het ICT-beleidsplan 2009 -2013 zijn definitieve vorm gekregen. Het gaat uit van de binnen de INOS-scholen levende opvattingen over kennisoverdracht en kennisconstructie met ICT, de ondersteuningsvragen van leraren op het gebied van visie, professionalisering, content, infrastructuur en de mate van schoolontwikkeling. Het beleidsplan heeft als doel leren en onderwijzen meer inhoudelijk kwalitatief te versterken met behulp van ICT. I n f ra st r uc t uu r Een probleemloze infrastructuur is één van de randvoorwaarden die bijdraagt aan professioneel en kwalitatief onderwijs. In 2008 is het technisch beheer van de infrastructuur van scholen zo veel mogelijk uitbesteed aan één technische leverancier. We streven naar standaarden waardoor de beheerslast voor scholen wordt verlaagd.
62
INOS JAARVERSLAG 2008
Anèle Kuijstermans
INFORMATIE UITWISSELING...
...VIA DIGINOS In DIGINOS wordt regelmatig aandacht besteed aan het geloof. Dat kan het katholieke geloof zijn of een ander geloof. Rond een verschijningsdatum besteden we onder meer aandacht aan Kerstmis, Advent en Iftar. Steeds meer bereiken ons berichten over ambitieuze plannen van INOS-scholen, zoals Eureka! en allerlei andere innovatieprojecten. Wat de redactie betreft mogen scholen zich nog meer en sterker via DIGINOS presenteren. Ik ben zelf op mijn school nauw betrokken bij een project van het Europees Sociaal Fonds. Daaraan is in DIGINOS uitgebreid aandacht besteed. Ik vind het belangrijk om collega’s van andere scholen van dergelijke ontwikkelingen op de hoogte te stellen. Op deze wijze proberen we de verbindingen die INOS nastreeft in de praktijk te realiseren. Mijn eigen school, de Liduina, heeft veel contacten met bedrijven en instellingen. Het zou leuk zijn als andere scholen daarover ook vertellen via ons personeelsblad. Je laat zo immers zien welke relaties er gelegd worden door INOS en de scholen met hun omgeving.
Anèle Kuijstermans Redactielid DIGINOS
Dig it a le borden Om een kwaliteitsimpuls te geven en bij te dragen aan een snelle adoptie van ICT in de klas heeft het bestuur een aantal digitale schoolborden beschikbaar gesteld aan de scholen. Leraren die beschikken over een dergelijk bord, hebben een professionaliseringsbijeenkomst gevolgd om ICT op een verantwoorde wijze te kunnen toepassen in hun klas. Sc hoolad m i n i st rat ie Binnen INOS worden verschillende softwarepakketten gebruikt om leerlingengegevens bij te houden. In 2008 is een aantal scholen gestart met een pilot om van een lokale leerlingenadministratie te migreren naar een webbased-versie. E -ma i l Communicatie binnen scholen, tussen scholen onderling en tussen scholen en bestuur draagt bij aan een transparante organisatie. Daarom is het afgelopen jaar gestart met de opbouw van een solide infrastructuur, voor zowel informatie als communicatie. Op basis van één domein www.inos.nl zullen alle 1500 medewerkers in 2009 een e-mailadres ontvangen en daarbij ingedeeld worden in de juiste groepen binnen de INOS-organisatie. I n for mat ie en com mu n ic at ie por t aa l Het aan medewerkers verstrekt e-mailadres geeft toegang tot zowel mail als het INOSinformatie- en communicatieportaal. In 2008 is hiervoor de eerste aanzet gedaan. Op basis van een pilot met de directeuren van scholen, medewerkers van het stafkantoor en de GMR zal in 2009 de portal verder worden gerealiseerd. Het accent ligt hierbij op samenwerking, kennisdeling en communicatie.
5.1.3 DIGINOS Aangezien het digitale karakter van DIGINOS voor veel lezers een groot struikelbok bleek, is besloten het vanaf december 2007 op papier te verspreiden onder alle medewerkers van INOS en de bestaande relaties. Het personeelsblad wordt sindsdien heel goed gelezen, ook het aanleveren van kopij door niet-redactieleden gebeurt steeds vaker. Deze ontwikkeling doet recht aan het leggen van verbindingen, wat door INOS wordt gepropageerd. De samenstelling van de redactie is een afspiegeling van de verschillende geledingen van INOS: een leerkracht, een administratief medewerkster uit het speciaal onderwijs en de stafmedewerker Communicatie van het bestuursbureau. Deze is tevens eindredacteur. In 2008 zijn onderwerpen aan bod gekomen zoals: Eureka!, het project Hoogbegaafdheid, het voorstellen van (nieuwe) stafmedewerkers, inhaalslag huisvesting scholen, taal- en leesonderwijs, feesten en bijzondere gebeurtenissen op scholen, GMR, Onderwijsdag 2008, e.v.a.
5.1.4 ONDERWIJSDAG 2008 Op 20 oktober 2008 is de tweede Onderwijsdag voor alle medewerkers georganiseerd in het Chassé Theater. Het thema was ‘Passend Onderwijs’. Henk Keesenberg, bekend landelijk projectleider Passend Onderwijs, lichtte recente ontwikkelingen toe. Vervolgens praatte projectleider Frans Meijer de aanwezigen bij over de vraag hoe INOS en Passend Onderwijs ervoor staan. Joyce van der Stel, auteur van het boek ‘De kracht van mijn onmacht’, vertelde uit eigen ervaring hoe het verwachtingspatroon van leerkrachten de ontwikkeling van kinderen beïnvloedt. Daarnaast liet zij zien dat er heel veel mogelijk is als uitgegaan wordt van mogelijkheden van kinderen.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
63
Het bijzondere van deze dag was dat onze eigen medewerkers centraal stonden door hun actieve betrokkenheid bij het programma. Er zijn achttien workshops gepresenteerd, zowel door eigen medewerkers als door externen (kinderboekenschrijver Koos Meinderts, docenten van Pabo Breda en de drie inleiders). Onze eigen medewerkers die een workshop verzorgden, hadden een aparte training gekregen om hun verhaal goed voorbereid voor een breed publiek te kunnen presenteren. wa ar der ing onder delen onderwijsdag 20 08 100
80
60
40
20
0 INLEIDING VAN JOY VAN DER STEL
ACCOMMODATIE EN VERZORGING
ONDERWIJSDAG ALS TOTAAL
% % % POSITIEF VOLDOENDE NEGATIEF
Ook in 2009 vindt wederom een Onderwijsdag plaats en wel op maandag 2 november. Het thema van die dag luidt “De uitdagende en rijke leeromgeving”.
5.2 samenwerking 5.2.1 SA MENWERKING me t andere organisaties De Bond K BO INOS is als katholiek schoolbestuur in het primair onderwijs aangesloten bij de bond KBO. In voorkomende gevallen maken we gebruik van de expertise van deze schoolbestuursorganisatie, zoals bijvoorbeeld voor juridische ondersteuning, vraagstukken op het gebied van personeelsbeleid, medezeggenschap en leerlingenprognoses. De PO -raad De PO-Raad, opgericht op 22 januari 2008, behartigt de belangen van de besturen in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. De PO-raad tracht vanuit het hele primair onderwijs (ongeacht de grondslag) één geluid te laten horen. INOS heeft zich direct na de oprichting bij deze organisatie aangesloten. Wij vinden het van belang om samen met partners binnen en buiten het onderwijs doelen van de sector primair onderwijs te verwezenlijken. De I n spec t ie va n het ba si sonder w ijs De relatie tussen scholen, schoolbesturen en de inspectie van het onderwijs is volop in ontwikkeling. De inspectie streeft naar een grotere afstand tot de scholen als de schoolbesturen aantoonbaar garant kunnen staan voor de kwaliteit van hun scholen. (Proportioneel toezicht.) In 2008 is een toezichtarrangement opgesteld voor alle scholen die onder het bevoegd gezag van INOS vallen. Het is nog een zoekproces naar de uitwerking van deze nieuwe verhoudingen. Zeker omdat de spelregels voortdurend veranderen onder invloed van de landelijke politieke ontwikkelingen.
64
INOS JAARVERSLAG 2008
Popko Bakker
EXTRA AANDACHT VOOR ...
...DE BEGINNENDE LERAAR Samen opleiden is het streven van ons werk. Namens INOS zijn wij als coördinatoren bezig om contacten te leggen met de diverse opleidingsscholen. Juist op het gebied van de praktijkervaringen is het belangrijk dat de theorie van de opleiding gebruikt wordt om het vak van onderwijzen in de praktijk te leren. In het verleden waren dit al te vaak gescheiden terreinen. Door onze activiteiten als stagecoördinator brengen mijn collega, Caren Legius, en ik de opleidingen en de scholen dichterbij. Hierdoor worden veel problemen voorkomen en ontstaat voor zowel de studenten, de opleidingsscholen als voor de INOS-scholen een win-win-situatie. Wij ervaren dat het heel belangrijk is om ambitieuze doelstellingen te hebben en uit te dragen. Door prachtige projecten zoals bijvoorbeeld de TopClass, Eureka!, Opleiden In De School en de PABO Praktijk Opleiding trekken we de aandacht van ambitieuze studenten. Alle INOS-scholen moeten deze uitstraling hebben en zo wordt INOS erg aantrekkelijk als organisatie waar je ver kunt komen in je beroepsuitoefening. Na een jaar werken als stagecoördinatoren kunnen we constateren dat deze manier van werken de eerste vruchten begint af te werpen. Er is een convenant afgesloten met de PABO. Het structurele overleg met de stagecoaches en mentoren leidt tot concrete resultaten, hetgeen afgeleid kan worden aan de vele contacten die er ondertussen zijn tussen alle coaches van INOS en stagecoördinatoren. De vragen en opmerkingen worden meteen behandeld (Dit resulteert in het zichtbaar en hoorbaar afnemen van gemopper op opleiding en begeleiding). Aan de andere kant beseffen we dat we tijd te kort hebben om ons ideaal volledig waar te maken. We zijn vooral praktisch op scholen bezig en dat neemt veel tijd in beslag. Meer tijd beschikbaar hebben betekent zeker ook nog betere resultaten. Een groep die nog zeker onze aandacht zal moeten krijgen is de groep beginnende leraren. Zij hebben zeker coaches nodig om dit mooie maar moeilijke vak onder de knie te krijgen. We beperken ons niet tot de opleiding tot leraar basisonderwijs, zoals de PABO AVANS, maar richten onze blikken ook op andere opleidingen zoals het Vitalis College (klassenassistenten) en de studierichting Sport en Spel. Zo dragen we samen met de opleidingsscholen ons steentje bij om de omgeving naar de INOS-scholen te brengen.
Popko Bakker Stagecoördinator INOS
PA BO Breda, AVA NS Hoge sc holen In 2008 waren er meer dan 20 stage- of werkplekcoaches van PABO Breda actief op bijna alle INOS-scholen. Naast het project ‘Opleiden in de school’ is de Pabo met een nog intensiever traject van begeleiden gestart. De P.P.O. (Pabo Praktijk Opleiding) is ingevoerd waarbij een selectieve groep studenten vooral praktijkgericht aan de opleiding deelneemt. De studenten lopen gedurende een heel schooljaar 3 dagen per week stage en zijn nog slechts 1 dag in de week op de Pabo aanwezig. De overige tijd benutten zij voor zelfstudie. INOS werkt met twee andere besturen en de PABO samen in het project TOPclass, dat er voor moet zorgen dat PABO-studenten zich inhoudelijk specialiseren in de pedagogische problematiek rond REC-3 of REC-4 leerlingen. INOS is inmiddels gestart met een talentenpool, die zal leiden tot nieuwe afspraken met de PABO over gezamenlijk opleiden in de school. St agecoörd i nat ie en - coac h i ng Vanaf april 2008 is een tweetal medewerkers van INOS gestart met de bovenschoolse coördinatie voor coaching van studenten en stagecoaches van de scholen. Vanuit het directieberaad is een directeur aangesteld als verantwoordelijke projectleider. Er is een innovatieplan opgesteld dat heeft geresulteerd in een beleidsplan voor de INOS- scholen. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van de toekomstige INOS-academie. Inmiddels zijn er diverse bijeenkomsten gehouden voor alle coaches van INOS. De twee aangestelde coördinatoren zijn vanaf januari 2008 begonnen met schoolbezoeken om te inventariseren wat er binnen een school leeft op het gebied van coaching van zowel studenten als beginnende leerkrachten. Inmiddels is er een vast netwerk ontstaan met de PABO en het Vitalis College. Bovendien worden contacten met andere besturen in de regio Breda onderhouden. Daar wordt gesproken over de opzet van coaching binnen die besturen. Rondom de facilitering moet er nog veel gebeuren, maar de weg naar eenduidigheid is ingezet. Het Vit a l i s Col lege Studenten van het Vitalis College afdeling welzijn die de opleiding Onderwijsassistent volgen, lopen stage bij diverse INOS-scholen. Dit is een driejarige niveau 4-opleiding. Daarbinnen is de Beroepspraktijkvorming een belangrijk onderdeel. Vanaf het eerste jaar van hun opleiding gaan de studenten op stage. Zij worden in de praktijk begeleid door leerkrachten van INOS-scholen en vanuit de opleiding door hun studieloopbaanbegeleider, met wie zij wekelijks contact hebben. Voor de begeleiders op de scholen is een consulent van de opleiding beschikbaar, die tevens aanspreekbaar is voor alle begeleiders die studenten van het Vitalis College mee opleiden. De stagecoördinatoren van INOS spelen een belangrijke rol in de samenwerking tussen het Vitalis College en INOS.
IN O S JAARV ERSL AG 2 0 0 8
65
COLOFON Ont werp Smidswater
Druk Drukkerij Salsedo
TEK ST INOS i.s.m. Walter van de Calseyde
FOTOGR AFIE Studio Aksento Augustus 2009, Breda
66
INOS JAARVERSLAG 2008
1 2 7 4 3 5
9
8
10
11
6
13
12
14 19
16
15
18
20
21 22
26
23 25 24
27 28 29
30 31
n a a m s c ho o l
17
n a a m s c ho o l
01
k . b . s . K i e vi t s l o o p
17
s.b.o. De Leye
02
k.b.s. De Driezwing
18
k.b.s. Weilust
03
k . b . s . H a ge h o r s t
19
k . b . s . D e B o o m ga a r d
04
k.b.s. De Werft
20
k . b . s . D e W e e r i js
05
k.b.s. De Horizon
21
k . b . s . S i n te M a e rt e
06
k.b.s. De Griffioen
22
k . b . s . D e E e r s te R i th
07
k.b.s. De Wisselaar
23
k . b . s . D e K e y s e r s m ole n
08
k . b . s . ‘ t K i e vi t s n e s t
24
s . b . o . W e s t e rh a g e
09
k . b . s . D e W e gw i j z e r
25
k . b . s . P e t r u s e n Pa u lu s
10
k.b.s. Helder Camara
26
k.b.s. De Zandberg
11
k . b . s . J o h n F. K e n n e d y
27
k . b . s . J a c i n ta
12
k.b.s. De Spoorzoeker
28
k . b . s . D e B ur cht ga a r de
13
k.b.s. De Liniedoorn
29
S . 0 . / RE C O p e n l u chts chool
14
k . b . s . S t. J o s e p h
30
k.b.s. Effen
15
S . 0 . / RE C M y ty l s cho o l D e Sch a l m
31
k.b.s. De Rosmolen
16
S . 0 . / RE C L i d u i n a s cho o l vo o r ZML / MG
j aarvers la g 2008
In os S t i ch t i n g K at h o li ek O n d erw i j s B r eda
Postadres Postbus 3513 4800 DM Breda Bezoekadres Haagweg 1 4814 GA Breda T 076 561 16 88 F 076 564 04 42 E
[email protected]