1191

Statenvoorstel nr. PS/2005/1191 Islamitische maatschappelijke activering

Jaargang

Datum

Ons kenmerk

Inlichtingen bij

2005-40

1 november 2005

ZC /2005/3644

de heer A.H.Buiks, telefoon 038 425 12 31

Aan Provinciale Staten

Onderwerp Islamitische maatschappelijke activering. Bijlagen I. Ontwerpbesluit nr. PS/2005/1191 (bijgevoegd)

1

Samenvatting

Bij de behandeling van de Perspectiefnota 2006 (Statenvoorstel nr. PS/2005/621) hebben Provinciale Staten besloten voor de periode 2006 t/m 2008 een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering te subsidiëren met een bedrag van € 100.000,-per jaar. In het nu voorliggende Statenvoorstel geven Gedeputeerde Staten achtergrondinformatie omtrent dit besluit en geven de randvoorwaarden aan waaronder deze subsidie zal worden gegeven, te weten: gericht op bovenlokale activiteiten; verbeteren positie van de doelgroep; samenwerking met andere relevante organisaties; actief bijdragen aan democratische basiswaarden; contact en interactie met andere groepen in de samenleving. Gedeputeerde Staten verklaren deze randvoorwaarden ook van toepassing op eventuele andere aanvragers van subsidies voor maatschappelijke activering. Vanwege maatschappelijke relevantie en draagvlak wordt hierbij in beginsel een ondergrens van 20.000 personen als doelgroep aangehouden. Tevens speelt hierbij een rol, dat het – zoals in het geval van de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering – gaat om een meerjarige prestatiesubsidie.

2

Inleiding en probleemstelling

Eind januari 2005 heeft de Commissie voor Overleg van de (4 bestaande) instellingen voor maatschappelijk activeringswerk in Overijssel een subsidieaanvraag ingediend om te komen tot een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering in Overijssel. De Commissie voor Overleg is tot deze subsidieaanvraag gekomen na een langdurige periode van voorbereiding (2003 en 2004) waarin het draagvlak voor een dergelijke instelling is gepeild. Inmiddels heeft dit geleid tot een Denktankgroep waarin vertegenwoordigers van moskeeën en andere Islamitische organisaties in Overijssel zijn opgenomen. De subsidieaanvraag is meegenomen in de Perspectiefnota 2006 waarover Provinciale Staten op 22 juni 2005 hebben besloten (besluit nr. PS/2005/621). Dat betekent dat er voor de periode 2006 t/m 2008 jaarlijks een bedrag van € 100.000,-- beschikbaar zal zijn voor een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering. Voorafgaand aan dit Statenvoorstel is aan de Statencommissie Zorg en cultuur een beleidsnotitie voorgelegd als achtergrondinformatie voor dit besluit (toezegging 68 Statencommissie Zorg en cultuur d.d. 8 juni 2005), tevens ingegeven door de motie van de CDA-fractie (nr. 20/2005 d.d.

22 juni 2005) betreffende Beleidsnotitie Maatschappelijke Activering. Bij de behandeling in de Statencommissie Zorg en cultuur d.d. 15 september 2005 van deze beleidsnotitie met als titel Islamitische Maatschappelijke Activering (kenmerk ZC/2005/498), zijn door vertegenwoordigers van enkele fracties opmerkingen gemaakt; hiermee is in het nu voorliggende Statenvoorstel rekening gehouden.

2.1

Wat is maatschappelijk activeringswerk?

Maatschappelijk activeringswerk richt zich op het mobiliseren van levensbeschouwelijke groepen op actuele maatschappelijke thema’s. Het verbeteren van de positie van mensen in de knel en het bevorderen van maatschappelijke participatie staan daarbij centraal. Daarnaast worden in brede kring maatschappelijke ontwikkelingen die aanleiding kunnen zijn tot maatschappelijke problemen ter discussie gesteld. Maatschappelijk activeringswerk bestaat ongeveer 50 jaar en onderscheidt zich van zowel professionele beroepsbeoefening (bijvoorbeeld opbouwwerk) als regulier vrijwilligerswerk vanwege de context van het levensbeschouwelijk verband, het werken vanuit daarmee verbonden waarden en motieven en het gericht zijn op een betrokken medemenselijkheid. Belangrijke actuele thema’s zijn sociale uitsluiting (economisch in de vorm van armoede; cultureel in de zin van bijvoorbeeld niet participeren in onderwijs, cultuur; institutioneel in de zin van niet bereikt worden door voorzieningen als huursubsidie en bijzondere bijstand) en het stagneren van maatschappelijke integratie c.q. de mate van tolerantie ten aanzien van minderheden. Vanuit beide thema’s is nadrukkelijk een relatie te leggen met nieuwkomers in onze samenleving en vanuit de levensbeschouwelijke achtergrond van het maatschappelijk activeringswerk ligt de nadruk op de Islam daarbij voor de hand. De provincie Overijssel subsidieert al gedurende langere tijd de vier bestaande instellingen voor maatschappelijke activering in Overijssel, te weten: het Katholiek Centrum Welzijnsbevordering Overijssel; Humanitas District Oost; de Prof. L. Lindeboomstichting (Gereformeerd) en de Stichting Welzijnsbevordering vanwege de Nederlandse Hervormde Kerk in Overijssel. Voorwaarden qua subsidiëring en dergelijke voor de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activitering zijn uiteraard analoog aan die van de bestaande organisaties voor maatschappelijke activering.

2.2

De Islam in Overijssel

Het aantal Islamieten in Nederland is sinds de jaren zeventig snel toegenomen: van rond de 50.000 in 1971 tot rond de 1.000.000 in 2005. De groei van de Islam hangt uiteraard nauw samen met de immigratie in deze periode. De spreiding van Moslims over Nederland varieert sterk: in de Randstad bestaat de bevolking voor meer dan 10% uit Moslims. In Overijssel bestaat de bevolking in WestOverijssel gemiddeld voor minder dan 2,5% uit Moslims; rond Deventer en in Twente gaat het gemiddeld om 5 tot 7,5% van de bevolking. Op basis van gegevens van het Steunpunt Minderheden Overijssel (SMO) gaat het in Overijssel totaal om ruwweg 48.000 inwoners die als Moslims kunnen worden betiteld. Meer dan 90% van de Moslims in Overijssel wordt gerekend tot de Soennieten en (veel geringer in omvang) de Alevieten en zijn met name afkomstig uit Turkije (Soennieten en Alevieten) en Marokko (Soennieten). Daarnaast wordt een kleine minderheid (minder dan 10%) van de Moslims gerekend tot de Sjiieten. Deze zijn vooral afkomstig uit Iran en Irak. De op te richten Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering vindt haar draagvlak bij de Soennitische Moslims en de Alevitische groepen. In Overijssel zijn 23 moskeeën, voor het merendeel in de grotere steden en met een zwaartepunt in Twente. Een inventarisatie van Islamitische levensbeschouwelijke organisaties – overwegend annex aan een moskee – heeft opgeleverd dat er ruim 70 organisaties op dit terrein zijn, met een aantal deelnemers/bezoekers dat oploopt tot rond de 13.500 personen: het gaat overwegend om verenigingen met een algemene doelstelling, maar ook om verenigingen of stichtingen die zich richten op jongeren, vrouwen of ouderen. Uit landelijk onderzoek blijkt, dat tweederde van de onderzochte moskeeën maatschappelijke activiteiten ontplooien die in belangrijke mate gericht zijn op integratie in de omringende samenleving. Het gaat dan met name om educatieve activiteiten en interculturele en interreligieuze activiteiten. Bovendien tenderen veel moskeeën naar multifunctionele ontmoetingsruimten. Een recent voorbeeld hiervan is de Centrum Moskee in Deventer. Achtergrond voor deze ontwikkeling is vaak een generatiewisseling binnen het bestuur van de moskee.

2.3

Hoe verhoudt subsidiëring van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering zich tot provinciaal beleid?

In de Perspectiefnota 2006 hebben wij als motivering voor het subsidiëren van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering aangegeven dat “emancipatie in eigen kring altijd een

2

Statenvoorstel nr. PS/2005/1191

beproefde methode is gebleken voor de integratie van minderheidsgroepen”. De recente sociale geschiedenis van Nederland heeft uitgewezen dat dit voor een aantal groepen in relatie tot hun levensbeschouwing/overtuiging inderdaad positief heeft gewerkt. De subsidiëring van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering zou naar analogie van de geschiedenis van de zoeven genoemde groepen het ongewenste beeld van een ‘nieuwe verzuiling’ kunnen oproepen. Ongewenst, omdat verzuiling in het verleden – ongeacht de positieve uitkomsten – een zeker maatschappelijk isolement impliceerde. Wij willen met de subsidiëring van het Islamitisch maatschappelijk activeringswerk juist het tegenovergestelde bereiken. Overigens kunnen wij ons heel goed voorstellen dat een eigen netwerk van gelijkgestemden informele steun en een sociaal vangnet kan bieden en op die wijze positief kan bijdragen aan integratie. Het is op dit moment voor veel Islamitische inwoners van Overijssel kenmerkend, dat ze in een zeker isolement verkeren, dat hun maatschappelijke deelname beperkt is en de reguliere maatschappelijke instellingen hen niet of nauwelijks bereiken. In die zin verwachten wij dat de subsidiëring van deze instelling de sociale en maatschappelijke deelname van Islamitische inwoners van Overijssel juist zal bevorderen. Om die reden sluit het direct aan bij het leidende principe (‘sociale en maatschappelijke deelname’) van het Onderhandelingsakkoord 2003-2007. In relatie tot het gegeven dat Moslims met name in de grote steden wonen, draagt honorering van deze aanvraag tevens bij aan het speerpunt ‘Wervende steden’. Hoewel de activiteiten van het Islamitisch maatschappelijk activeringswerk nog nader moeten worden ingevuld, is te verwachten dat het accent zal liggen op maatschappelijk kwetsbaren in eigen kring: jongeren, vrouwen en ouderen. In die zin ligt er tevens een relatie met het speerpunt ‘Investeren in zorg’. Afhankelijk van de door het Islamitisch maatschappelijk activeringswerk uit te voeren activiteiten kan een relatie worden gelegd met het provinciale integratiebeleid, maatschappelijke ontwikkeling (vrijwilligerswerk), (jeugd)zorgbeleid en het grotestedenbeleid. Ten slotte: belangrijk in relatie tot het provinciale beleid is het gegeven dat ook elders al initiatieven tot Islamitisch maatschappelijk activeringswerk zijn genomen c.q. in ontwikkeling zijn. Iets langer bestaand zijn soortgelijke instellingen in Den Haag, Rotterdam en de provincie Noord-Brabant. In ontwikkeling zijn instellingen in de provincies Utrecht en Gelderland en de regio Amsterdam/ Haarlem. Wij zijn, kortom, niet de enigen waar een dergelijk initiatief speelt, maar we zijn wel één van de eersten.

3

Overwogen oplossingsrichtingen en alternatieven

Een zelfst andige instelling voor maatschappelijke activering of onderbrengen bij de al bestaande instellingen voor maatschappelijke activering?

Zoals in de inleiding vermeld is de aanvraag om over te gaan tot subsidiëring van Islamitisch maatschappelijk activeringswerk ingediend door de vier bestaande instellingen voor maatschappelijke activering in Overijssel. Een mogelijkheid zou zijn het Islamitisch maatschappelijk activeringswerk tot verantwoordelijkheid te maken van die bestaande vier instellingen. Wij hebben ervoor gekozen dat niet te doen met als motivering dat de Islam als godsdienst zelfstandig naast het Christendom staat en derhalve religieus en maatschappelijk zelfstandig functioneert. Dat is op zichzelf voldoende reden voor een evenzeer zelfstandig functionerende Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering. Een zelfstandige Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering houdt daarnaast een erkenning in voor de aanwezigheid van een nu al redelijk omvangrijke – en de komende jaren zeker groeiende – groep inwoners van Overijssel die zich rekenen tot het Islamitisch geloof. De keuze voor een zelfstandige Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering laat onverlet dat afstemming en samenwerking met andere maatschappelijke inste llingen, zoals maatschappelijke activering en organisaties op het terrein van het integratiebeleid, belangrijk en waardevol zijn. In de omschrijving van de aan deze instelling te stellen randvoorwaarden komen wij hierop terug. Moeten bij de subsidiëring van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke A ctivering randvoor waarden worden aangegeven?

Onder invloed van nationale en internationale gebeurtenissen is de afgelopen jaren het klimaat rond integratie verhard. Deze verharding is met name opgetreden rond de Islam. Wij zijn van mening dat de aanwezigheid van de Islam in Overijssel erkend moet worden en dat de overheid daarin het voortouw moet nemen. Subsidiëring van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering draagt daartoe bij. In de huidige maatschappelijke omstandigheden zijn wij het eens met het door de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) uitgebrachte advies ‘Eenheid, verscheidenheid en binding’ (2005), dat verscheidenheid in de samenleving mogelijk wordt gemaakt wanneer dat gepaard gaat met een door iedereen gedeeld niet-overtreedbaar kader. Wij geven dat kader hieronder weer – overigens aansluitend op de strekking van de motie van het CDA – in de vorm van een aantal randvoorwaarden. Wij expliciteren die dus hier bij de subsidiëring van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering, maar benadrukken dat deze in principe voor elke organisatie gelden, die zich binnen de huidige samenleving beweegt.


3

4

Randvoorwaarden te stellen aan een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering

• Activiteiten hebben – gezien de provinciale subsidiëring – nadrukkelijk een bovenlokaal karakter. • Activiteiten dragen bij aan het bevorderen van maatschappelijke participatie en integratie en het verbeteren van de positie van hun doelgroepen. • Activiteiten vinden plaats in samenwerking met andere relevante organisaties. In dit kader valt bijvoorbeeld te denken aan het Islamitisch Instituut voor Maatschappelijke Activering IHSAN (landelijke steunfunctie), de collega-instellingen voor maatschappelijke activering in Overijssel, zelforganisaties van etnische minderheden en het SMO. • Activiteiten zijn gebaseerd op en dragen actief bij aan democratische basiswaarden (gelijkheid van burgers voor de wet, godsdienstvrijheid, de vrijheid van meningsuiting en geen onderscheid op basis van ras, geslacht, geloofsovertuiging). De Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering stelt zich transparant en aanspreekbaar op wat betreft haar positieve oriëntatie op de samenleving. • Activiteiten zijn in belangrijke mate gericht op contact en interactie met andere groepen in de samenleving. De door de CDA-fractie tijdens de behandeling van de Perspectiefnota 2006 ingediende motie benadrukt het verbreden naar eventuele andere soortgelijke organisaties naast de al eerder door ons college toegezegde beleidsnotitie rond de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering. Wij vinden dat de genoemde randvoorwaarden betreffende activiteiten, rol en positie het centrale element zijn in de relatie tussen de provincie Overijssel en een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering. Naar onze mening zijn deze randvoorwaarden onverkort van toepassing op eventuele andere soortgelijke organisaties. Om voor subsidiëring in aanmerking te komen dienen deze wel van een substantiële omvang te zijn, omdat hierin belangrijke voorwaarden voor maatschappelijke relevantie en draagvlak voor activiteiten zijn gelegen. Wij denken hierbij – zeker in een situatie als bij de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering, waarbij sprake is van een subsidierelatie van meerdere jaren – in beginsel aan een minimale omvang van 20.000 personen. Een en ander laat onverlet dat wanneer maatschappelijke groeperingen die een geringere omvang hebben zich tot ons wenden met een subsidieverzoek, wij kunnen besluiten hen gedurende kortere perioden – en gericht op het bereiken van vooraf overeengekomen prestaties en effecten – te subsidiëren.

5

Fasering en tijdpad

Tot dit moment is het voorbereidend werk om te komen tot een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering verricht door een Denktankgroep, waarin zijn opgenomen vertegenwoordigers van Islamitische organisaties en de bestaande organisaties voor maatschappelijke activering in Nederland. De logische vervolgstap in 2006 is de oprichting van een bestuur bestaande uit vertegenwoordigers uit en met een zo breed mogelijke representativiteit vanuit Islamitische organisaties in Overijssel. Naar onze mening is voor het IHSAN, de landelijke koepelorganisatie voor Islamitische maatschappelijke activering, op basis van haar expertise en faciliteiten een ondersteunende taak weggelegd voor de uitvoering van werkgeverstaken en management door het bestuur; tevens is de inzet van het IHSAN belangrijk voor de inhoudelijke kwaliteit en professionalisering van de werkzaamheden van de Islamitische maatschappelijke activering in Overijssel. Ter bevordering van overleg en afstemming met de al langer bestaande organisaties voor maatschappelijke activ ering in Overijssel achten wij het raadzaam dat vanuit deze organisaties een waarnemer aan het bestuur van de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering wordt toegevoegd. Tevens achten wij het wenselijk dat de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering deelneemt op functionaris- en bestuursniveau aan de Commissie van Overleg van de bestaande organisaties voor maatschappelijke activering in Overijssel. De prestatiesubsidie van € 100.000,-- per jaar wordt gegeven gedurende de periode 2006 t/m 2008. Conform de voor (meerjarige) prestatiesubsidies geldende systematiek worden jaarlijks met de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering afspraken gemaakt over de per jaar te leveren prestaties c.q. de jaarlijkse verantwoording daarvan. In 2008 moet een evaluatie over de periode 2006 t/m 2008 uitwijzen welke resultaten c.q. effecten behaald zijn door de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering. De operationalisering van de door ons onder punt 4 geformuleerde randvoorwaarden vormt daarvoor de basis. Op dat

4


moment kan gemotiveerd besloten worden tot voortzetting danwel beëindiging van subsidiëring van deze instelling. In dat verband is tevens relevant het dan geformuleerde provinciale beleid ten aanzien van integratie en van maatschappelijke ontwikkeling. Maatschappelijke activering maakt onderdeel uit van het terrein van maatschappelijke ontwikkeling.

6

Diversen: de jeugdtoets

Hoewel de concrete activiteiten van de Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering voor 2006 en volgende jaren nog niet zijn vastgesteld, hebben wij wel aangegeven het goed denkbaar te achten dat een deel van de activiteiten zich zal richten op jongeren. Wij verwachten een positieve invloed van de activiteiten van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering op jongeren vanwege de voorgenomen bijdrage aan het bevorderen van maatschappelijke participatie en integratie, de voorgestane samenwerking met andere relevante organisaties, de positieve oriëntatie op de samenleving en het gericht zijn op contact en interactie met andere groepen in de samenleving. Voor wat betreft de aandachtspunten voor de jeugdtoets zien wij positieve aanknopingspunten met sociale veiligheid, bereikbaarheid van voorzieningen, schooluitval/voortijdig schoolverlaten en de toegankelijkheid van de arbeidsmarkt voor jongeren.

7

Voorstel

Wij stellen u voor in te stemmen met de onder paragraaf 4 geformuleerde randvoorwaarden te stellen aan een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering. Deze randvoorwaarden gelden in principe voor elke organisatie. Voor eventuele initiatieven in het kader van maatschappelijke activering van andere groepen in de samenleving zullen dan ook dezelfde randvoorwaarden gelden. Wij vinden dat bij soortgelijke initiatieven wel sprake moet zijn van een omvang van in beginsel minimaal 20.000 personen. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, G.J. Jansen secretaris, H.A. Timmerman


5

6


Bijlage I

Ontwerpbesluit nr. PS/2005/1191

Provinciale Staten van Overijssel, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten d.d. 1 november 2005, kenmerk ZC/2005/3644; besluiten: 1.

in te stemmen met de volgende randvoorwaarden ten aanzien van de subsidiëring gedurende de periode 2006 t/m 2008 van een Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering: • activiteiten hebben – gezien de provinciale subsidiëring – nadrukkelijk een bovenlokaal karakter; • activiteiten dragen bij aan het bevorderen van maatschappelijke participatie en integratie en het verbeteren van de positie van hun doelgroepen; • activiteiten vinden plaats in samenwerking met andere relevante organisaties. In dit kader valt bijvoorbeeld te denken aan het Islamitisch Instituut voor Maatschappelijke Activering IHSAN (landelijke steunfunctie), de collega-instellingen voor maatschappelijke activering in Overijssel, zelforganisaties van etnische minderheden en het SMO; • activiteiten zijn gebaseerd op en dragen actief bij aan democratische basiswaarden (gelijkheid van burgers voor de wet, godsdienstvrijheid, de vrijheid van meningsuiting en geen onderscheid op basis van ras, geslacht, geloofsovertuiging). De Islamitische instelling voor Maatschappelijke Activering stelt zich transparant en aanspreekbaar op wat betreft haar positieve oriëntatie op de samenleving; • activiteiten zijn in belangrijke mate gericht op contact en interactie met andere groepen in de samenleving;

2.

in te stemmen met de gemotiveerd aangegeven ondergrens van 20.000 personen als doelgroep voor eventuele andere initiatieven tot oprichting van een instelling voor maatschappelijke activering en waarvoor meerjarige subsidiëring wordt gevraagd;

3.

in te stemmen met het uitgangspunt in situaties waarin een doelgroep niet voldoet aan het getalscriterium van 20.000 personen eventueel korter lopende prestatiesubsidies te verstrekken.

Zwolle, Provinciale Staten voornoemd,

voorzitter,

griffier,


7

1191

Recommend Documents