FUSACON B.V.
Programma
FUSACON B.V. Vogelenzangseweg 20 Workshop machineveiligheid: 4124 AS – Hagestein http://www.fusacon.nl Introductie Safety expensive? Try having an accident! door: ing. Nick de With Kosten ongevallen als ijsberg Senior Safety Consultant E
[email protected] Europese Richtlijn: wet of geen wet? Veiligheid gedurende hele levenscyclus machine CE en inkoop van machines; koop geen kat in de zak!
Uw (kennis-) partner voor
Hou de GROENE en RODE kaart paraat!
SIL/PL en machineveiligheid! © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 1
Activiteiten FUSACON B.V.
EENS ONEENS
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 2
Uw KennisPartner FUSACON levert docenten aan: NEN, PAO Techniek en Mikrocentrum
FUSACON is lid van: Nederlandse Vereniging Van Veiligheidskundigen (NVVK) Working Equipment Safety Platform (WESP) Nationale normcommissie NEC 44 (o.a. NEN-EN-IEC 60204-1) Internationale werkgroep IEC/TC 44 WG7: IEC 62061:2005 (SIL)
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 3
Arbeidsomstandigheden in NL
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 4
Monitor arbeidsongevallen 2009
Hoe staan we er op dit moment voor?
Weet iemand hoe het in Nederland is gesteld met de machineveiligheid?
Weet iemand hoeveel ongevallen met verzuim er werkelijk plaatsvinden in Nederland? © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
www.fusacon.nl, e-mail:
[email protected]
Page 5
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 6
1
FUSACON B.V.
Arbeidsongevallen in NL (2009)
Ongeval naar type letsel
Enkele getallen uit 2009: 218.000 ongevallen* met min. 1 dag verzuim 3100 ongevallen per 100.000 werknemers
4300 ziekenhuisopname 51 ongevallen per 100.000 werknemers
85 met dodelijke afloop 1 dodelijk ongeval per 100.000 werknemers •
*Inclusief 10.000 ongevallen met verzuim in het verkeer.
Bron: Monitor Arbeidsongevallen 2009, TNO, pagina 13 © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 7
Ongeval naar betrokken voorwerp
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 8
Oorzaken machineongevallen Weet iemand waardoor machineongevallen worden veroorzaakt?
Bron: Arboportaal, Ministerie SZW, mei 2007 © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 9
Wat kosten deze ongevallen?
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 10
Wat kosten deze ongevallen?
Weet iemand wat een ongeval de BV Nederland ongeveer kost?
Bron: Rapport “Kosten en baten arbeidsveiligheidstrajecten”, Ministerie SZW, oktober 2005 © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
www.fusacon.nl, e-mail:
[email protected]
Page 11
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 12
2
FUSACON B.V.
Ongevalskosten zijn als een ijsberg Uit studie HSE is het volgende gebleken: De verhouding bij de kosten van ongevallen kan zelfs slechter uitvallen! Bron: Rapport “Kosten en baten arbeidsveiligheidstrajecten”, Ministerie SZW, oktober 2005
Verzekerde kosten: X Euro Niet-verzekerde kosten: 8 tot 36 maal X Euro! Bron: The costs of ACCIDENTS AT WORK, HSE United Kingdom, ISBN 0-7176-1346-7
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Ongevalskosten zijn als een ijsberg
Product- en materiaalschade Schade aan fabriek en gebouw Schade aan gereedschap en apparatuur Juridische kosten Kosten van EHBO voorraden Reiniging werkplek Productievertraging
Kosten om de verwondingen te behandelen Aansprakelijkheid van de werkgever Aansprakelijkheid van derde partij/publiek Productaansprakelijkheid The costs of ACCIDENTS AT WORK, HSE United Kingdom, ISBN 0-7176-1346-7
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 15
Status van een EG-Richtlijn? Nieuwe machine >’95: Machinerichtlijn Machines <‘95: Arbeidsmiddelenrichtlijn
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 16
Status van een EG-Richtlijn?
Machinerichtlijn (2006/42/EG) is opgenomen in het Nederlandse Warenwetbesluit Machines Arbeidsmiddelenrichtlijn (2009/104/EG) is opgenomen in het Arbobesluit hoofdstuk 7
EENS ONEENS
www.fusacon.nl, e-mail:
[email protected]
Overwerkkosten Tijdelijke arbeidskrachten Benodigde tijd voor oorzakelijk onderzoek Verloren tijd van leidinggevenden Administratieve inspanningen Boetes Verlies van expertise Verlies van ervaring
Antwoord: ONEENS Europese richtlijnen zijn Europese “wetten” die binnen een vooraf bepaald tijdsbestek moeten worden doorgevoerd in de nationale wetgeving van de lidstaten.
Stelling: Een Europese richtlijn is geen wet, maar een hulpmiddel om te komen tot een veilig(e) machine/product
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Ongevalskosten zijn als een ijsberg De VEEL HOGERE niet-verzekerde kosten bestaan uit:
De verzekerde kosten dekken meestal verwondingen, ziekte en schade, en bestaan uit:
Bron:
Page 14
Page 17
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 18
3
FUSACON B.V.
VOORKOMEN beter dan genezen
ALLE levensfasen machine GEEF AANDACHT aan de “machineveiligheid” tijdens ALLE levensfasen van een machine!
Wat kun je doen om machineverval en dus ongevallen, incidenten, materiële schade of milieuschade te voorkomen?
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
1. 2. 3. 4.
Specificatie Inkoop Transport Samenbouw en installatie 5. In bedrijf nemen 6. Afstellen 7. Inleren/programmeren
Page 19
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Besproken levensfasen De volgende levensfasen (rood) zullen worden besproken:
1. 2. 3. 4.
Specificatie Inkoop Transport Samenbouw en installatie 5. In bedrijf nemen 6. Afstellen 7. Inleren/programmeren
8. In bedrijf zijn 9. Reinigen/onderhoud 10.Opsporen/ opheffen defecten 11.Wijzigen/modificaties 12.Buiten bedrijf stellen 13.Ontmantelen
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Specificatie uit de praktijk: De machine moet voldoen aan ALLE geldende nationale wetgeving en normen……. Probleem: Oplossing: Volgende informatie ontbreekt: Opgave EG-Richtlijnen Leg EG-Richtlijnen vast Opgave geldende Europese Eis dat wordt voldaan aan de geldende C-norm(en) en C-normen (machinespecifiek) de belangrijkste A- en B Opgave geldende Europese normen A en B-normen (algemeen) Opgave scheiding noodstop Leg duidelijk vast welke specifieke veiligheidsen beschermende stop oplossingen gewenst zijn Werkschakelaars zwart-grijs Een voorbeeld…… Enz.
Page 21
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Basisveiligheidsnormen Bovenzijde afgeschermd
NEN-EN-ISO 14121 Voorheen EN1050
NEN-EN-ISO 13850
NEN-EN 619
NEN-EN 81
NEN-EN-ISO 13851
NENEN-IEC 60204
NEN-EN-ISO 14118
NEN-EN 378
NEN-EN 692
Gevaaraspecten
NEN-EN ISO 14119 NEN-EN 930
NEN-EN-ISO 10218-1/2
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
www.fusacon.nl, e-mail:
[email protected]
NEN-EN 280
Veiligheidsvoorzieningen
Productnormen (groepen)
Page 23
Page 22
EN 619:2002 stukgoedtransport C-norm EN 619 zat niet in specificatie van de “rollenaangedreven” palletbaan …
NEN-ENISO12100 Voorheen EN292
Page 20
Fase 1: Specificatie
Ca. 800 EN-normen voor machines
NEN-EN NEN-EN- NEN-ENISO ISO 13857 ISO 13849 11161
8. In bedrijf zijn 9. Reinigen/onderhoud 10.Opsporen/ opheffen defecten 11.Wijzigen/modificaties 12.Buiten bedrijf stellen 13.Ontmantelen
Onderzijde afgeschermd
EN 619:2002, par. 5.1.3.8 Drawing-in points on driven roller conveyors: In the working and traffic area drawing-in points at belt, sprocket or chain drives of driven roller conveyors shall be safeguarded by fixed guards (see Figure D.13).
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 24
4
FUSACON B.V.
Levering in 2010…… Argumenten grote Duitse fabrikant in food & beverage: Deze eis is absurd…wie stopt daar nu zijn hand in? Duizenden rollenbanen verkocht en altijd zo uitgeleverd Geen enkele klant vraagt hierom… Machine heeft CE en wij zijn verantwoordelijk…. © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 25
Fase 2: Inkoop Wat wordt door de fabrikant geleverd?!
IIB or not IIB, that’s the question
EG-Verklaring van overeenstemming (IIA): voltooide machine Inbouwverklaring (IIB): “niet-voltooide” machine (dan zelf nog CE aanbrengen!) © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 26
IIA of IIB machine?
Fase 2: Inkoop
a1 t/m a3) Machine (voltooid), EG-Verklaring van overeenstemming (IIA) een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing;
Opmerking uit de praktijk: We eisen dat de fabrikant onder CE en dus veilig levert. Probleem: Oplossing: Niet vastgelegd of levering Eis een IIA levering, want onder IIA of IIB moet IIB is alleen voor nietplaatsvinden voltooide machine Inhoud EG Verklaring van Check EG-VVO op juistheid overeenstemming (EG-VVO) en volledigheid wordt niet (vooraf) gelezen Pas FAsT toe! “s” van Bij Factory Acceptance Test safety. Voer tijdens de FAT (FAT) geen controle diepgaande controle op aspecten zoals veiligheidsdiverse veiligheidsaspecten afstanden en functionaliteit uit veiligheidsmaatregelen
g) Niet voltooide machine, Inbouwverklaring (IIB) een samenstel dat bijna een machine vormt maar dat niet zelfstandig een bepaalde toepassing kan realiseren. Een aandrijfsysteem is een niet voltooide machine. © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 27
Fase 4: Samenbouw/installatie Uitspraak uit de praktijk: Alle deelmachines hebben een CE-markering, dus dan is het totaal ook CE. Eindgebruiker koopt anno 201x 3 machines met CE-markering van fabrikant A, B en C. Machines worden in lijn gezet. Zonder afspraken ontstaat: een CE-stoelendans…..
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
www.fusacon.nl, e-mail:
[email protected]
Page 29
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 28
“Samenstel van machines” (a4) • • • • •
IIA+IIA+IIA = nieuwe IIA! IIA+IIB+IIA = nieuwe IIA! <‘95+IIA+IIB = nieuwe IIA! <‘95+<‘95+<‘95 = nieuwe IIA! Allemaal CE-markeren!
a4) samenstel van machines: samenstellen van twee of meerdere voltooide machines (IIA) en/of niet voltooide machines (IIB) die, teneinde tot hetzelfde resultaat te komen, zodanig zijn opgesteld en worden bestuurd dat zij als één geheel functioneren.
i): „fabrikant”: elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die machine (of samenstel machines) ontwerpt en/of produceert, teneinde haar in de handel te brengen of voor eigen gebruik in te zetten.
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Robot en transportsystemen Overkoepelende IIA verklaring Machineontwerper Machinebouwer Integrator Eindgebruiker Page 30
5
FUSACON B.V.
Slim inkopen van machines
Fase 4: Samenbouw/installatie Uitspraak uit de praktijk: Alle deelmachines hebben een CEmarkering dus dan is het totaal ook CE. Probleem: Oplossing: CE+CE+CE ≠ CE Maak vooraf CE-afspraken Geen overkoepelende Laat RB voor geheel maken risicobeoordeling (RB) Zorg voor rood-gele Noodstop werkt niet op lijn lijnnoodstop Verschil in signaallampen Schrijf uitvoering signaallampen voor Verschil in opschriften Schrijf eenheid voor in de Geen overkoepelende opschriften (toetsen/paneel) gebruiksaanwijzing (GBA) Realiseer de Geen Technisch Dossier overkoepelende GBA + TD (TD) © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Met “Slim CE-inkopen” koopt u nooit meer een kat in de CE zak!!!
Page 31
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Onze stelling…..
Onze oplossing….. 1)
Bij productiebedrijven is op dit moment onvoldoende aandacht voor de “machineveiligheid in alle levensfasen van de machine”.
Verhoog de norm- en wetskennis van machineveiligheid bij directie, inkoop, productie, arbo, schoonmaker servicemonteur en onderhoudsman
2) Implementeer een controlesysteem voor ALLE levensfasen van de machine, zodat veel ellende wordt voorkomen!
Gevolg: dit leidt tot de inzet van onveilige productiemiddelen!
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 32
FUSACON B.V. kan u hierbij helpen! Page 33
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Bedankt voor uw aandacht
Page 34
Nick de With ing. Nick de With , Senior Safety Consultant E
[email protected] T +31 347 352519 M +31 6 11 915 917 FUSACON B.V. Functional Safety Consultants Nederland Vogelenzangseweg 20 – 4124 AS – Hagestein http://www.fusacon.nl
Nick de With , Senior Safety Consultant E
[email protected] T +31 347 352519 M +31 6 11 915 917
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
www.fusacon.nl, e-mail:
[email protected]
Page 35
Specialisatie: Industriële automatisering Veiligheid van machines (sinds 1994) Auteur: Diverse artikelen + Handboek Machineveiligheid
Gecertificeerd als: TÜV Functional Safety Engineer © 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
Page 36
6
FUSACON B.V.
Activiteiten FUSACON B.V.
© 2011 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl
www.fusacon.nl, e-mail:
[email protected]
Page 37
7