10 jaar Zvw Operatie Cure geslaagd ?
Centraal Planbureau
10 jaar Zvw: • Resultaten in grote lijnen • Werkt het zoals beoogd? • Hoe nu verder ?
Centraal Planbureau
Ontwikkeling uitgaven in de curatieve zorg 9
9
Volumegroei curatieve zorg in % (rechteras) Uitgaven curatieve zorg in % bbp (linkeras)
8
6
7
3
6
0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Bron: CBS Zorgrekeningen Centraal Planbureau 20 mei 2015
Levensverwachting bij de geboorte 85
leeftijd in jaren
mannen
vrouwen
80
75
70 1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Nederland on top in Euro Health Consumer Index Nederland
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Gereguleerde marktwerking Zorggebruikers
Zorgverzekeringsmarkt
Zorgverzekeraars
Overheid
Zorginkoopmarkt
Zorgverleningsmarkt
Zorgaanbieders
Centraal Planbureau 20 mei 2015
De overheid Zorggebruikers
Zorgverzekeringsmarkt
Zorgverzekeraars
Overheid
Zorginkoopmarkt
Zorgverleningsmarkt
Zorgaanbieders
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Eigen betalingen in de zorg nemen toe 500
euros
%
Eigen risico Zvw (linkeras)
10
Eigen betalingen in % zorguitgaven Zvw (rechteras) 400
8
300
6
200
4
100
2
0
0
2006 *)
2007 *)
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
*) no claim Centraal Planbureau 20 mei 2015
Eigen betalingen in internationaal perspectief 25 %
Household out-of-pocket health expenditure as % of total health expenditure in 2011, OECD ER NL % total exp. on health 2011
20
% total exp. on health 2011, OECD
15 10
OECD average
Japan
Canada
United States
United Kingdom
Sweden
Netherlands
Germany
France
0
Belgium
5
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Pakket Zvw: op zoek naar de optimale afbakening?
1
wijkverpleging naar Zvw, jeugd ggz naar gemeente
2
opleidingsfonds naar begroting
3
opleidingsfonds, revalidatiezorg naar Zvw
mld euro ggz naar Zvw
4
0 2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
-1
-2 Centraal Planbureau 20 mei 2015
Pakketbeheer Zvw: kleine maatregelen jaar 2008
2009
2010 2011
2012
2013
maatregel mln euro jeugd tandzorg (naar 22 jaar) 100 anticonceptie (vanaf 21 jaar) 70 kraamzorg (van 44 naar 49 uur) 34 slaapmiddelen -70 cholesterolverlagers -97* hulpmiddelen -22 dyslexie -28 antidepressiva -21 jeugd tandzorg (naar 18 jaar) -100 anticonceptie (tot 21 jaar) -32 fysiotherapie (12 behandelingen) -30 stoppen met roken 20 fysiotherapie (20 behandelingen) -80 fysiotherapie (chronische lijst) -30 maagzuurremmers -58* stoppen met roken -20 dieetadvisering -42 aanpassingsstoornissen -83 stoppen met roken 20 dieetadvisering 44 mobiliteitshulpmiddelen -20 IVF vruchtbaarheidsbehandelingen -30
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Hoofdlijnenakkoorden (met MBI) • Herverdelingsinstrument – Voordeel › Commitment van het veld via hoofdlijnenakkoord › Meer controle op totale zorguitgaven – Nadeel › Kortingen bij overschrijding niet altijd eerlijk › Prikkelt aanbieders juist tot meer volume, hogere prijzen
Centraal Planbureau 20 mei 2015
De zorgverzekeringsmarkt Zorggebruikers
Zorgverzekeringsmarkt
Zorgverzekeraars
Overheid
Zorginkoopmarkt
Zorgverleningsmarkt
Zorgaanbieders
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Steeds meer polissen op de markt 80
Budgetpolissen Overige polissen
70
60
50
40
30
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Verbetering risicoverevening Zvw Verbetering ex-ante verevening • 2008 sociaal economische status (SES) • 2012 meerjarige hoge kosten • 2012 afschaffing macronacalculatie Zorgenkindje: GGZ Afbouw ex-post verevening vanaf 2012 • toename risicodragendheid verzekeraars
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Risicoverevevening <-> Risicoselectie Probleem: gezonden worden overbetaald • potentie voor risicoselectie • bv studenten minder compensatie in 2013 -> geen reclame ZEKUR-polis meer Nieuw onderzoek VWS • Betaal andere categorieën over, zoals (chronisch) zieken – Risicoselectie op (chronisch) zieken? – Vergroot prikkels voor efficiency chronische zorg – Vergroot prikkels om chronisch zieken, chronisch ziek te houden….
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Concentratie Zorgverzekeringmarkt
HHI 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000
Mikkers and Ryan BMC Health Services Research 2014 Centraal Planbureau 20 mei 2015
De zorginkoopmarkt Zorggebruikers
Zorgverzekeringsmarkt
Zorgverzekeraars
Overheid
Zorginkoopmarkt
Zorgverleningsmarkt
Zorgaanbieders
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Successen zorgverzekeraars • Preferentiebeleid • Hulp en verbruiksmiddelen – Typisch twee markten waar transparantie groot is Successen nog te behalen (toekomstmuziek): • Vergroten transparantie – op andere meer complex markten (ziekenhuizen, ggz etc.) • Nieuwe contractvormen – Nieuwe betalingssystemen die kwaliteit, coordinatie en efficiency stimuleren
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Opbrengst preferentiebeleid geneesmiddelen 1.2
mld euro
opbrengst preferentiebeleid
1.0
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
Centraal Planbureau 20 mei 2015
De zorgverlenersmarkt Zorggebruikers
Zorgverzekeringsmarkt
Zorgverzekeraars
Overheid
Zorginkoopmarkt
Zorgverlenersmarkt
Zorgaanbieders
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Effectieve Zorg? Aanbodgeïnduceerde zorg Gecorrigeerde vraag:
Aantal KNO artsen:
1.1-1.7 keer gemiddeld
1.2-1.8 keer gemiddeld
ongeveer gemiddeld
ongeveer gemiddeld
0.1-0.9 keer gemiddeld
0.1-0.8 keer gemiddeld
Douven, Mocking, Mosca, International Journal of Health Economics and Management, 2015 Centraal Planbureau 20 mei 2015
Financieringsprikkels belangrijk: voorbeeld GGZ
6400 euro hoogte vergoeding voor ggz-aanbieder
aantal behandelingen 3700 euro 2000 euro 1000 euro
behandelduur (50 minuten intervals) Douven, Remmerswaal, Mosca, Journal of Health Economics, 2015 Centraal Planbureau 20 mei 2015
Marktaandelen Ziekenhuizen
Ziekenhuizen geordend op grootte marktaandeel Mikkers and Ryan BMC Health Services Research 2014 Centraal Planbureau 20 mei 2015
Totale zorguitgaven in %bbp 13
% bbp
Constant als % bbp 12
Idem met demografische factoren Zorguitgaven, realisatie cf OESO
11 10 9 8 7 6 1972
1977
1982
1987
1992
1997
2002
2007
2012
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Solidariteit hoge-lage inkomens
(% levensinkomen)
Centraal Planbureau 20 mei 2015
Solidariteit onder druk bij trendmatige groei zorguitgaven Stijging lasten (% bruto levensinkomen) HBO/ WO
23,1
MBO/ HAVO/ VWO 22,7
- hogere nominale premie
39,3
34,7
28,5
- hogere inkomensafhankelijke premie
33,7
33,3
31,1
- huidige 50/50 premiemix
34,5
33,5
30,5
Opleidingsniveau
Niveau 2011
VMBO
20,5
Zorglasten in 2040
Ter Rele, van der Horst, 2013, CPB Achtergronddocument bij CPB Policy Brief 2013/01 Centraal Planbureau 20 mei 2015
Enkele aanknopingspunten voor beter zorgstelsel • Gestandaardiseerde kwaliteitsinformatie is nodig voor betere keuzes. • Centraal gestuurde platforms om jaarlijks keuzeproces voor polissen te verbeteren • Curatieve GGZ uit de Zvw? • Experimenteren met verschillende vormen van contractvrijheden tussen zorgaanbieders en verzekeraars voor een betere zorginkoop. • Beoordeel fusieverzoeken op de ziekenhuismarkt strenger
Centraal Planbureau 20 mei 2015
