Doel gr oepenanal yse DeFr i eseWouden I nvent ar i sat i e( pot ent i ël e) dak-ent hui sl ozen,al cohol -en har ddr ugsver sl aaf deni ndeFr i eseWouden
1.
SAMENVATTING EN CONCLUSIES
In het najaar van 2001 heeft de Stichting Maatschappelijke Opvang de Friese Wouden (SMO de Friese Wouden) onderzoeks- en adviesbureau INTRAVAL opdracht gegeven een doelgroepenanalyse van de (potentiële) dak- en thuislozen in haar werkgebied uit te voeren. De instelling is vooral geïnteresseerd in de verschillende categorieën dak- en thuislozen die zijn te onderscheiden. Belangrijke aandachtspunten daarbij zijn de carrière en de migratie onder de doelgroepen. In februari 2002 zijn de (zichtbare) harddrugs- en alcoholverslaafden als doelgroepen aan het onderzoek toegevoegd. De regio de Friese Wouden bestaat uit zeven gemeenten in Zuidoost Friesland met Smallingerland als centrumgemeente. Naast Smallingerland, met Drachten als hoofdplaats, maken Achtkarspelen, Heerenveen, Ooststellingwerf, Opsterland, Tytsjerksteradiel, en Weststellingwerf deel uit van de Friese Wouden. In totaal hebben de gemeenten samen 236.000 inwoners (2002). Om de onderzoeksvragen te beantwoorden is begonnen met het verzamelen van relevante informatie en reeds aanwezige gegevens over de doelgroepen. Hierbij moet onder meer worden gedacht aan beleidsnota’s, notities en jaarverslagen. Vervolgens zijn gesprekken gevoerd met sleutelinformanten en 56 personen die worden gekenmerkt door potentiële dakloosheid, dak- en thuisloosheid, alcoholverslaving en/of drugsverslaving. Daarnaast heeft een verzameling en analyse van registratiegegevens plaatsgevonden. Het gaat hierbij om gegevens van politie, drugshulpverlening, woningbouwcoöperaties, voorzieningen voor maatschappelijke opvang en de netwerken van SMO de Friese Wouden. 1.1
Resultaten
Hieronder worden allereerst per gemeente kort de belangrijkste gegevens omtrent de aanwezige voorzieningen en overige vindplaatsen van de doelgroepen beschreven. Overigens kan in zijn algemeenheid gezegd worden dat in vrijwel elke gemeente het algemeen maatschappelijk werk, het welzijnswerk en de netwerken van de Stichting Maatschappelijke Opvang de Friese Wouden actief zijn. Ook is in elke gemeente woonbegeleiding of woonondersteuning mogelijk. De gemeente Achtkarspelen heeft zo'n 28.000 inwoners. De hoofdplaats is Buitenpost. Achtkarspelen kent twee voorzieningen waar leden van de doelgroepen terecht kunnen: de Protestants Christelijke Stichting voor Maatschappelijk Werk (tijdelijke opname en behandeling) en Raderwerk (werkproject). Heerenveen telt bijna 42.000 inwoners, verdeeld over 16 plaatsen. De meeste dorpen zijn voor voorzieningen aangewezen op de hoofdplaats Heerenveen. Het aantal voorzieningen is relatief gering. De doelgroepen hebben toegang tot Oer de Brêge in Heerenveen (aanloophuis) en de Pleats in Katlijk (opvang voor drie maanden). Daarnaast wordt een Bêd en Brochje af en toe benaderd door leden van de doelgroepen. Verder zijn op en rond het station in Heerenveen relatief veel drugsverslaafden gesignaleerd. Drugsverslaafden zijn voor verslavingshulp aangewezen op Leeuwarden of Drachten. De gemeente Ooststellingwerf kent bijna 27.000 inwoners. De hoofdplaats is Oosterwolde. Er zijn twee voorzieningen voor de doelgroepen: Onder de Linde (evangelisch opvangcentrum) en Stichting Scala (sociaal cultureel werk, hulpverlening en activering). In
Ooststellingwerf is een aantal concentraties van huizen aangetroffen waar leden van de doelgroepen zich ophouden. In de dorpen en hoofdplaats Beetsterzwaag van de gemeente Opsterland wonen zo'n 29.000 inwoners. In Opsterland zijn geen voorzieningen aanwezig voor de leden van de doelgroepen. Wel zijn vijf overige vindplaatsen aangetroffen: een tweetal campings; een Bêd en Brochje; enkele straten waar drugsverslaafden wonen; en een woonwagenkamp. De gemeente Smallingerland telt zo'n 53.500 inwoners en is daarmee de grootste gemeente in de Friese Wouden. De hoofdplaats is Drachten. Er zijn een vijftal organisaties actief waar leden van de doelgroepen terecht kunnen, alle gevestigd in Drachten. Het gaat om: het Leger des Heils (inbrengwinkel); 't Anker (aanloophuis); Dr. Kuno van Dijk Stichting (inloop, werkproject en methadonverstrekking); Stichting Maatschappelijke Opvang de Terp (woonondersteuning); en de Bethel Vrije Baptistengemeenschap (ondersteunende hulp). Naast deze organisaties zijn een drietal overige vindplaatsen aangetroffen in Drachten: winkelcentrum de Wiken; een bluescafé; en enkele woningen in de wijk Noord-Oost. Tytsjerksteradiel is een relatief uitgestrekte gemeente met ruim 31.000 inwoners. In de gemeente is één omvangrijke voorziening gevestigd voor dak- en thuislozen: Hospitium Blijenhof in Burgum. Daarnaast zijn in de gemeente een camping en een Bêd en Brochje aangetroffen waar zich regelmatig leden van de doelgroepen melden voor tijdelijk onderdak. De gemeente Weststellingwerf telt ongeveer 25.500 inwoners. De leden van de doelgroepen richten zich niet zo zeer op Leeuwarden, maar meer op Ooststellingwerf, Steenwijk en Meppel. In Steggerda is stichting de Duiventil gevestigd, waar kamers worden verhuurd aan dak- en thuislozen. Verder zijn er geen voorzieningen of vindplaatsen aangetroffen. Omvang Het aantal harddrugsverslaafden in de Friese Wouden wordt geschat op 211 (nominatiemethode) tot maximaal 314 (capture-recapture). Bekend is dat de capture-recapture methode (vergelijking registraties politie en drugshulpverlening) de omvang vaak te hoog schat. Bovendien is het aantal bij de politie geregistreerde drugsverslaafden gering, hetgeen leidt tot relatief grote onzekerheidsmarges rond de schatting. Hierdoor zal het aantal drugsverslaafden in de Friese Wouden meer in buurt van 211 liggen dan van 314, een schatting van zo'n 245 lijkt het meest aannemelijk. Bij het schatten voor de omvang van de populatie alcoholverslaafden zijn dezelfde schattingsmethoden toegepast met vergelijkbare kanttekeningen. Met de nominatie methode wordt deze omvang geschat op 390 en met de capture-recapture methode op 878. De werkelijke omvang zal dichter bij 390 dan bij 878 liggen, een schatting van zo'n 550 lijkt het meest aannemelijk. Hoewel een omvangschatting van het aantal (potentiële) dak- en thuislozen op basis van de beschikbare gegevens niet mogelijk is, kan afgaande op de gegevens van de woningbouwcoöperaties van 2001 wel worden vastgesteld dat ongeveer 660 personen in de Friese Wouden met huisvestingsproblemen kampen. Daarnaast is uit de netwerken van de SMO de Friese Wouden bekend dat tussen 2000 en 2002 zo'n 400 personen problemen hebben met betrekking tot schulden en/of overlast, waarbij het met name gaat om zogenoemde multiproblem gezinnen. Tussen deze beide groepen personen bestaat overigens overlap. Vanwege het ontbreken van persoonsgegevens kan niet voor deze overlap worden gecorrigeerd. Problematiek In totaal zijn 56 personen geïnterviewd die allen worden gekenmerkt door één of meerdere vormen van problematiek. Personen die meerdere problemen hebben kunnen vaak niet aangeven welk probleem bij hen het hoofdprobleem is, de problemen zijn immers ook vaak aan elkaar gerelateerd. Wel is duidelijk dat onder de 56 respondenten potentiële dakloosheid 20
keer voorkomt, dak- en thuisloosheid 26 keer, alcoholverslaving 13 keer en drugsverslaving 21 keer. In matrix 1.1 staan de belangrijkste kenmerken per problematiek weergegeven. Matrix 1.1
Kenmerken respondenten naar problematiek
Algemeen Geslacht Gemiddelde leeftijd Opleiding Wonen Woonsituatie Geboren in FW Gemiddelde duur verblijf in FW Gezondheid Lichamelijke gezondheid (zelfrapportage) Geestelijke gezondheid (zelfrapportage) GHQ+ (hoger dan de drempelwaarde) Financiële situatie Inkomen legaal Inkomen illegaal Schulden
Potentiële dakloosheid
Dak- en thuisloosheid
Alcoholverslaving
Drugsverslaving
Een derde vrouw 35 Laag
Een vijfde vrouw 40 Laag
Een derde vrouw 38 Laag
Een kwart vrouw 39 Laag
Eigen (huur)woning Twee vijfde 14 jaar
Verschillend Twee vijfde 11 jaar
Eigen (huur)woning De helft 18 jaar
Eigen (huur)woning Twee derde 22 jaar
Matig
Redelijk
Slecht
Redelijk
Matig
Redelijk
Slecht
Redelijk
Twee vijfde
De helft
Twee vijfde
De helft
ABW/RWW klusjes
ABW/RWW klusjes en bedelen
ABW/RWW verkoop van drugs
Drie kwart schulden; gemiddeld € 6500 De helft
Drie vijfde schulden; gemiddeld € 4900 Een derde
Twee derde schulden; gemiddeld € 9200 Een kwart
ABW/RWW klusjes en verkoop van drugs Drie kwart schulden; gemiddeld € 5800 De helft
Een zesde
Ruim een derde
Een kwart
Bijna de helft (Alcohol, heroïne)
Allemaal (Alcohol, cannabis)
Allemaal (Methadon, heroïne)
Voornamelijk de Zijkant; de Tuinen; Algemeen maatschappelijk werk; Sociale Dienst; Gemeentelijke Kredietbank (GKB) Dag- en nachtopvang; Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen/ Oosterwolde; gebruiksruimte
Voornamelijk methadonpro-gramma; Sociale Dienst; Gemeentelijke Kredietbank (GKB)
Voornamelijk methadonpro-gramma; de Zijkant; Sociale Dienst
Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen/ Oosterwolde; gebruiksruimte
Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen/ Oosterwolde; woonbegeleiding
Schuldsanering Politie/justitie Politie/justitie contact Een derde Middelengebruik Middelengebruik Ruim de helft (Alcohol, cannabis) Opvang/hulpverlening Contact Voornamelijk hulpverlening/ methadonprogramma; voorziening begeleid wonen; Sociale Dienst; Gemeentelijke Kredietbank (GKB) Behoefte Meer woonbegeleiding; voorzieningen Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen
Potentiële dakloosheid Bijna de helft van de respondenten met potentiële dakloosheid als problematiek is geboren in de Friese Wouden. De gemiddelde verblijfsduur in de huidige woongemeente is 14 jaar. Deze personen zijn met een gemiddelde leeftijd van 35 jaar relatief het jongste onder de respondenten. Het merendeel heeft een eigen (huur)woning, maar de woonsituatie wordt bedreigd door problemen op verschillende leefgebieden. Ruim de helft van degenen die potentieel dakloos zijn gebruikt één of meerdere middelen, voornamelijk alcohol en cannabis. Personen met potentiële dakloosheid als problematiek geven aan behoefte te hebben aan meer woonbegeleiding en zouden graag een vestiging van de Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen willen hebben.
Dak- en thuisloosheid De helft van de geïnterviewden die worden gekenmerkt door dak- en thuisloosheid is geboren in de Friese Wouden, en woont daar nu gemiddeld 11 jaar. De woonsituatie van deze personen is divers. Ze wonen bij vrienden of familie in, huren (officieel of in onderhuur) een woning of een kamer, of hebben geen of een wisselende slaapplaats. De respondenten die daken thuisloosheid als problematiek hebben zijn met een gemiddelde leeftijd van 40 jaar relatief de oudsten onder de geïnterviewden. Bijna de helft gebruikt momenteel één of meerdere middelen, voornamelijk alcohol, heroïne en cocaïne. Zij geven aan dat een dag- en een nachtopvang ontbreken en dat zij behoefte hebben aan een vestiging van de Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen en Oosterwolde. Tevens zouden zij graag een gebruiksruimte willen. Alcoholverslaving Van de geïnterviewden met een alcoholverslaving is de helft geboren in de Friese Wouden, terwijl ze gemiddeld 18 jaar in de huidige woongemeente verblijven. De meesten hebben een eigen (huur-)woning. Naast hun alcoholverslaving is de helft drugsverslaafd. Naast alcohol zijn cannabis en methadon veel gebruikte middelen. De respondenten met een alcoholverslaving zeggen behoefte te hebben aan een vestiging van de Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen en Oosterwolde en een gebruiksruimte. Harddrugsverslaving Twee derde van de respondenten met een harddrugsverslaving is binnen de Friese Wouden geboren. Gemiddeld wonen ze 22 jaar in de huidige woongemeente, voornamelijk in een eigen (huur)huis of bij familie of vrienden. Naast een harddrugsverslaving kent een kwart ook alcoholverslaving als problematiek. De meest gebruikte middelen zijn methadon en heroïne. Geïnterviewden met een drugsverslaving geven aan behoefte te hebben aan een vestiging van de Dr. Kuno van Dijk Stichting in Heerenveen en Oosterwolde en meer woonbegeleiding. Profielen Op basis van de interviews met dak- en thuislozen en verslaafden kunnen vier profielen worden onderscheiden. Potentiële dakloosheid vormt een aparte problematiek en is dan ook als zodanig geanalyseerd. Een deel van de respondenten die worden gekenmerkt door potentiële dakloosheid valt binnen het laatst beschreven, vijfde, profiel. Migrerende drugsverslaafden Tot dit profiel behoort een derde van de respondenten. Zij zijn allen harddrugsverslaafd. Tevens zijn zij één of meerdere malen verhuisd in verband met hun verslaving. Daarnaast heeft een vijfde een alcoholverslaving. De gemiddelde leeftijd is 36 jaar. Drie kwart van de migrerende drugsverslaafden leeft van een uitkering. De meesten hebben momenteel een stabiele woonsituatie, terwijl een derde in het verleden dakloos is geweest. Bijna drie kwart heeft schulden. Om in hun levensonderhoud te voorzien houdt de helft zich bezig met illegale activiteiten. Ten slotte heeft ruim een kwart geen contact met een vorm van hulpverlening en maakt eveneens geen gebruik van opvangvoorzieningen. Niet-verslaafde armlastigen Bijna een vijfde van de respondenten valt binnen dit profiel. Zij zijn allen niet verslaafd aan alcohol of drugs, maar kunnen niet of nauwelijks voorzien in hun dagelijkse levensbehoeften. Ruim de helft bestaat uit mannen. De gemiddelde leeftijd is 41 jaar. De helft heeft geen opleiding afgerond, terwijl drie kwart leeft van een uitkering. Ruim de helft heeft schulden. Verder houdt een kwart zich bezig met activiteiten als bedelen en bijklussen. Ruim een derde krijgt of leent maandelijks geld om te voorzien in hun levensonderhoud. De helft van de niet-verslaafde
armlastigen heeft een instabiele woonsituatie. Verder hebben de meesten contact met de hulpverlening of andere voorzieningen. Alcoholverslaafde zorgmijders Eveneens bijna een vijfde van de respondenten valt binnen dit profiel. Zij zijn verslaafd aan alcohol, maar maken geen van allen gebruik van opvang of hulpverlening in verband met verslavingsproblemen. Ruim de helft is man. Gemiddeld zijn ze 40 jaar oud. De helft heeft geen opleiding voltooid. Drie kwart bevindt zich momenteel in een stabiele woonsituatie. Nagenoeg allen ontvangen een uitkering, terwijl de helft schulden heeft. Ruim een derde maakt zich schuldig aan illegale activiteiten om aan geld te komen. Woonproblematische contactlozen Ruim een zesde van de respondenten is te rekenen tot de woonproblematische contactlozen. Zij hebben een uiterst instabiele woonsituatie. Daarnaast hebben ze niet of nauwelijks contact met familieleden. Het zijn allen mannen met een gemiddelde leeftijd van 31 jaar. Allen leven van een uitkering, hoofdzakelijk ABW. De meerderheid maakt zich niet schuldig aan illegale activiteiten. Wel heeft ruim twee vijfde schulden. Verder gebruikt bijna drie kwart in het geheel geen alcohol en/of drugs. Nagenoeg allen hebben contact met hulpverlening en/of opvangvoorzieningen. Geïsoleerde medicijngebruikers Van de potentieel dakloze respondenten valt bijna de helft in dit profiel. Zij hebben allen veel last van psychische problemen en krijgen hiervoor ook medicijnen voorgeschreven. Tevens leven zij in een sociaal isolement. Het merendeel is man, terwijl de leeftijd gemiddeld 31 jaar is. Allen leven van een uitkering, waarmee zij in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Degenen die schulden hebben gemaakt zijn in de minderheid. Verder worden naast de medicijnen nauwelijks overige middelen gebruikt. Bijna alle geïsoleerde medicijngebruikers hebben contact met hulpverleningsinstanties of opvangvoorzieningen.
1.2
Conclusies
Hieronder worden de belangrijkste conclusies van de doelgroepenanalyse in de Friese Wouden weergegeven. Allereerst wordt ingegaan op enkele algemene thema’s. Vervolgens wordt gekeken naar de hulpverlening en opvangmogelijkheden, de aard en omvang van de doelgroepen. Ten slotte wordt kort ingegaan op de registraties van de diverse instanties. Algemeen Allereerst dient te worden opgemerkt dat de Friese Wouden een groot en landelijk gebied is. Door de diversiteit aan gemeenten en dorpen is het niet eenvoudig de benodigde gegevens te verzamelen. Bovendien bemoeilijkt dit de interpretatie van de resultaten in zoverre dat algemeen geldende uitspraken over het gehele gebied niet altijd mogelijk zijn. Verder is het aantal zichtbare leden van de doelgroepen gering. Met uitzondering van enkele locaties in Heerenveen en Drachten, houden de dak- en thuislozen, harddrugs- en alcoholverslaafden zich nauwelijks op in de openbare ruimte. Daarbij kan eveneens worden vastgesteld dat het aantal daklozen zonder min of meer gereguleerde slaapplaats in de Friese Wouden gering is. Dit is mede te danken aan de mogelijkheden die het particulier initiatief biedt en de oplossingsstrategieën die met name op het platteland mogelijk zijn, zoals het plaatsen van een caravan op iemands erf. Ondanks het feit dat in veel gemeenten in de Friese Wouden weinig tot geen voorzieningen voor de doelgroepen aanwezig zijn, blijven veel leden van de doelgroepen wel in de eigen woongemeente wonen. Zij willen nog wel eens gemeenten bezoeken waar wel voorzieningen aanwezig zijn, maar dit is over het algemeen geen reden om te verhuizen naar een gemeente buiten de Friese Wouden. Hoewel enkelen naar Leeuwarden trekken, kan niet worden gezegd dat Leeuwarden als woon- en verblijfsplaats een grote aantrekkende werking heeft op de doelgroepen uit de Friese Wouden. Dit blijkt niet alleen uit hun eigen verhalen, maar ook uit de registratiegegevens van bijvoorbeeld de Stichting Maatschappelijke Opvang de Terp in Leeuwarden. Tijdens het onderzoek is gebleken dat in de Friese Wouden relatief veel alcoholverslaafden aanwezig zijn. Dit blijkt deels uit de registratiegegevens van de verslavingszorg, waar meer cliënten met een alcoholverslaving staan ingeschreven dan cliënten met een drugsverslaving. Dit wordt bevestigd door het veldwerk dat voor de doelgroepenanalyse is verricht. Tijdens dit veldwerk is ook gebleken dat een groot deel van de alcoholverslaafden geen contact heeft met de hulpverlening. Dit kan voor een deel worden verklaard door een grotere acceptatie van alcoholgebruik in vergelijking met drugsgebruik. Ten slotte blijken relatief veel drugsverslaafden contact te hebben met de hulpverlening, ondanks het feit dat er in de Friese Wouden slechts één vestiging van de Dr. Kuno van Dijk Stichting aanwezig is, namelijk in Drachten. Tijdens het veldwerk is gebleken dat drugsverslaafden elders uit de Friese Wouden de reis naar Drachten ondanks de grote afstanden wel maken. Opvang en hulpverlening De aanwezige opvangvoorzieningen in de Friese Wouden waar leden van de doelgroepen kunnen slapen of 24 uur per dag aanwezig kunnen zijn, worden vrijwel alle door particulieren beheerd. Gesubsidieerde en/of erkende instanties bieden in de Friese Wouden alleen ambulante hulp, met uitzondering van hospitium Blijenhof. Voor intramurale hulp zijn leden van de doelgroepen eveneens aangewezen op gemeenten buiten de Friese Wouden. In de particuliere opvangvoorzieningen worden overigens regelmatig asielzoekers aangetroffen. Het gaat hierbij met name om zogenoemde ex-ama's, alleenstaande minderjarige asielzoekers die inmiddels 18 jaar of ouder zijn.
Verder blijken de opvangvoorzieningen onevenredig verdeeld te zijn over de gemeenten. Zo is in de relatief grote gemeente Heerenveen nauwelijks opvang of hulp aanwezig. In Heerenveen wordt met name een voorziening voor drugsverslaafden gemist. In de hele Friese Wouden maken dak- en thuislozen nog steeds veel gebruik van campings, slaapplaatsen bij vrienden, kennissen of familie of overige alternatieve slaapmogelijkheden. De vraag in hoeverre dergelijk particulier initiatief eigen is aan het plattelandskarakter van de Friese Wouden kan aan de hand van dit onderzoek niet worden beantwoord. Kenmerken Bij alle vormen van problematiek (potentiële dakloosheid, dak- en thuisloosheid, alcoholverslaving en drugsverslaving) speelt het hebben van schulden een grote rol. Schulden zijn vaak de oorzaak van huisuitzettingen of problemen op de woningmarkt. Hoewel enkele respondenten in een schuldsaneringstraject zitten, is de behoefte aan hulp bij de financiële problemen groot te noemen. Ook de psychische problemen onder de respondenten zijn aanzienlijk te noemen. Dit geldt met name voor de respondenten die gekenmerkt worden door potentiële dakloosheid. De helft van hen gebruikt medicatie voor psychische problemen. Onder degenen met dak- en thuisloosheid en/of een drugsverslaving als problematiek heeft de helft een verhoogde kans op problemen van psychische aard. Bij respondenten met een drugsverslaving zijn verder een drietal aspecten te noemen. Deze personen verblijven relatief het langst in de Friese Wouden. Wel laten zij de hoogste migratie zien, maar deze vindt plaats binnen de Friese Wouden. Hoewel de meerderheid op enige wijze in contact staat met de hulpverlening, is dit niet gerelateerd aan de woongemeente. Degenen zonder contact met een vorm van hulpverlening komen verspreid over de Friese Wouden voor. Het is dan ook niet eenduidig aan te geven dat één of meerdere gemeenten zich meer op de hulp aan drugsverslaafden zouden moeten richten. Wel is het zo dat in Heerenveen de behoefte aan een vestiging van de Dr. Kuno van Dijk Stichting het grootst is, gevolgd door de plaats Oosterwolde in de gemeente Ooststellingwerf. Degenen die het meest ontevreden zijn over de lichamelijke en psychische gezondheid zijn de respondenten met een alcoholverslaving. Zij hebben relatief de meeste klachten over het lichamelijk en psychisch functioneren. Personen met een alcoholverslaving zijn relatief het minst goed in beeld bij de hulpverlening. Dit wordt waarschijnlijk verklaard door enerzijds een ontkenning van het verslavingsprobleem en anderzijds door de maatschappelijke acceptatie van alcoholgebruik, hetgeen zich in de Friese Wouden in sterke mate lijkt voor te doen. Omvang Het aantal drugsverslaafden in de Friese Wouden wordt geschat op 211 tot 314 en het aantal alcoholverslaafden op 390 tot 878. De bovengrens van beide schattingen is naar alle waarschijnlijkheid te hoog. De toegepaste methoden worden weliswaar als robuust beschouwd, maar de capture-recapture methode blijkt minder nauwkeurig te zijn wanneer in de registraties die worden vergeleken de aantallen relatief gering zijn. Dit laatste is in de Friese Wouden in de politieregistratie het geval, waardoor een overschatting van het maximum aantal optreedt. Een schatting van zo'n 245 drugsverslaafden en zo'n 550 alcoholverslaafden lijkt dan ook het meest aannemelijk. Duidelijk wordt in ieder geval wel dat de alcoholverslaafden in aantal groter zijn dan de drugsverslaafden. Er zijn helaas geen registratiegegevens beschikbaar waarmee een omvangschatting van het aantal (potentiële) dak- en thuislozen kan worden gemaakt. Wel kan op basis van gegevens van de woningbouwcoöperaties worden vastgesteld dat het aantal personen dat met huisvestingsproblemen kampt vanwege overlast en/of huurschulden in 2001 rond de 660 ligt.
Registraties De beschikbare registraties zijn onvoldoende om met enige zekerheid uitspraken te kunnen doen over de aard en omvang van met name de (potentiële) dak- en thuislozen. Volgens medewerkers van betrokken instanties is er echter geen behoefte aan betere of meer uitgebreide registratiesystemen. Zij geven aan eerder baat te hebben bij goed onderling overleg. Dergelijk overleg vindt momenteel het meest prominent plaats in de netwerken van de SMO de Friese Wouden. Ook is de behoefte aan een cliëntvolgsysteem aanwezig. Aan het monitoren van de doelgroepen hebben de geïnterviewde medewerkers vooralsnog geen behoefte. Duidelijk is geworden dat de huidige registratiesystemen geen beeld kunnen geven van het aantal personen dat inwoont bij vrienden of familie en van het aantal jongeren dat vroegtijdig het ouderlijk huis verlaat. Deze groepen staan niet ingeschreven als woningzoekende, maar hebben ook geen huurcontract. De aantallen en samenstelling zijn dan ook onbekend.
1.3
Ten slotte
Van de Friese Wouden wordt vaak verondersteld dat de problematiek op het gebied van verslaving en huisvesting gering is vanwege de sociale cohesie en de opvang door bewoners onderling. Met de doelgroepenanalyse is echter aangetoond dat er sprake is van een redelijk groot aantal personen met een harddrugsverslaving en een nog groter aantal personen met een alcoholverslaving. Ook het aantal personen met huisvestingsproblemen is niet gering. De huidige wijze waarop met deze problematiek wordt omgegaan wordt veelal gekenmerkt door particulier initiatief en onderlinge (familie)regelingen. De respondenten, die allen worden gekenmerkt door (potentiële) dak- en thuisloosheid, een alcohol- en/of een drugsverslaving, hebben duidelijk aangegeven behoefte te hebben aan diverse hulpverleningsvormen en opvangvoorzieningen, zoals vormen van schuldhulpverlening, dagbesteding en hulp bij psychische problemen. Deze hulp dient bij voorkeur op kleinschalige wijze binnen de Friese Wouden te worden aangeboden. Gebleken is dat personen binnen de Friese Wouden met bovenstaande problematiek niet gauw geneigd zijn naar gemeenten buiten dit gebied te trekken voor het gebruik van hulp of voorzieningen. Een eventuele uitbreiding van het voorzieningenniveau zal zich vooral op dienstverlening en/of 24uursopvang dienen te richten, wil aan de behoefte van de degenen die problemen ervaren worden voldaan.
