1. Natuur Begrippen 100 101
Algemeen natuurverontreiniging natuurbescherming
102 103
de seizoenen natuurverschijnselen natuurrampen Bodem geschiedenis aarde verandering bodem
110 111 112 113 120 121 122 123 124 130
gesteenten en grondsoorten gebergten laagland, heuvelland middengebergten hooggebergte vulkanen binnen wateren
131 132 133 134 135 136 137 140 141
rivieren en kanalen meren en stuwmeren moerassen grondwater bronnen waterverontreiniging dijken en polders zeeën oceanen en zeeën
142 143 144
146
kusten leven in zee stromingen en getijden verontreiniging der zee gevaren
150
Het weer
151 152 153
ons klimaat andere klimaten het weer
160
Begroeiïng
161 162
natte gebieden droge gebieden
163 164 165 166
beboste gebieden oevers weilanden en akkers bedreiging van het landschap Aarde, dampkring, heelal
145
170 171 172
waarnemingen aarde
173
maan en andere planeten
Te maken met
kerndoel
N21.1,21.2 MME2,3 BGG 4,1 4,2 4,3 aardbevingen, orkanenen e.d. ontstaan, fossielen erosie, klimaat, gletsjers, mensen AK 3.1-3.2 algemeen, actualiteit
gletsjers, lawines geijsers algemeen, actualiteiten
zuivering droogmakerijen, N21.1, 21.2 golven, baaien, fjorden planten, dieren eb en vloed, peil
vloedgolven, ijsbergen, stormen, zwemmen algemeen, actualiteiten
AK4.1, 4,2 4,3 N 18, 22
zeeklimaat weerbericht en daar gebruikte begrippen algemeen, actualiteiten polders, moeras duinen, steppe, woestijn, savanne oerwouden, uiterwaarden
algemeen, actualiteiten instrumenten dag, nacht, jaargetijden
N 21.1, 21.2
AK N19.1 t/m 19.5
vaardigheid werkwijze
aan de orde op/in
materiaal
174 175
zon sterren
zonsverduistering kometen, meteorieten
2. Planten 200 210 212
Begrippen
Te maken met
kerndoel
Planten,algemeen,ac -tualiteiten bouw en functie
flora, herbarium
NME 1, N 5,7,22 N6
213
voeding en ademhaling voortplanting
220
bomen en struiken
221 222 223 224 230
naaldbomen loofbomen vruchtbomen heesters wilde planten en bloemen gekweekte planten tuinplanten kamerplanten cactussen en vetplanten verzorging ziekten en bestrijding sporeplanten
240 242 243 244 245 246 250 251 252 253 261 270
varens mossen paddestoelen, zwammen, schimmels bacteriën bedreiging van planten in natuur
wortel, stengel, blad, bloem, vrucht assimilatie
N6, 10.2
stamper, vruchtbegingsel, meeldraden, sporen etc. algemeen, actualiteiten
N6
bos, hei, akker, duin, water, weide
N 7, 20.1 N 20.1 N 11.3
algemeen, actualiteiten
N 10.3 N10.3
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
3. Dieren Begrippen
Te maken met
kerndoel
300
Dieren
algemeen, actualiteiten
301 302 303 304 310 311 312 313 313.1 313.2 313.3 314 315
huisdieren aquarium terrarium dierenbescherming de mens geraamte spieren zenuwen, hersenen gehoor gezicht overige zintuigen gebit, spijsvertering bloed en bloedsomloop ademhaling huid geboorte, groei, ouderdom zoogdieren bedreiging van dieren voortplanting het lichaam zoogdieren apen onevenhoevigen evenhoevigen olifanten knaagdieren landroofdieren insecteneters waterdieren Vogels Vogelbescherming voortplanting lichaam zangvogels duiven hoenderachtigen roofvogels steltlopers zwemvogels klimvogels kraaiachtigen reptielen en amfibieën voortplanting het lichaam reptielen hagedissen slangen schildpadden krokodillen
N11.1 NME 1 N11.3
afstamming, rassen
N1.2,3 N1.1,2.2 N1.1,2.2
316 317 318 320 320.1 320.2 320.3 321 321.1 321.2 321.3 321.4 321.5 321.6 321.7 321.8 330 330.1 330.2 330.3 331 332 333 334 335 336 337 338 340 340.2 340.3 341 341.1 341.2 341.3 341.4
hart, organen
N1.1 N1.1 N1.1 N2.1 N2.2 N2.1
haar, zweten de dood algemeen/actualiteit
vogeltrek
N1.2,3.7 N8,10.1 N9
N10.2 N5.7,8 N8,10.1 N9
N20.1,20.2
algemeen bedreiging
N5.7 N9
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
7,8
cursus EHBO idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem
342 342.1 342.2 342.3 350 350.1 350.2 350.3 351 352
360 360.1 360.2 360.3 361 362 363
amfibieën salamanders kikkers padden vissen bedreiging voortplanting het lichaam zoetwatervissen zoutwatervissen
A t/m Z A t/m Z
Begrippen
Te maken met
371 372 373
insekten bedreiging voortplanting het lichaam vlinders/rupsen vliegen en muggen bijen, wespen, hommels mieren kevers, torren sprinkhanen, krekels libellen vlo, luis andere geleedpotigen spinnen duizendpoten schaaldieren
380 381 382 383 390 391 392 393 394
weekdieren schelpdieren slakken inktvis andere dieren wormen zeesterren holtedieren rest, sponzen
364 365 366 367 368 370
algemeen
N7,10.1 N9 N5, 7
kerndoel
N5, 7 N5, 7 pissebed, krab, kreeft, garnaal
vaardigheid werkwijze
moet aan de orde komen in groep
materiaal
4. Wetenschappen Begrippen
Te maken met
Kerndoel
420 421
Natuurkunde krachten
N13.1,13.2 N17.1,17.2
422 423
vloeistoffen gassen
424 425
geluid licht
426
warmte
427
electriciteit
algmeen trekken, duwen, draaien, katrollen, tandwielen, veerkracht drijven en zinken lucht, luchtdruk, pompen, barometer echo, lenzen, bril, verrekijker, microscoop, kamera warmtebronnen, thermometer, uitzetting, geleiding, smelten en stollen, koken, verdampen, condenseren dynamo's, accu, transport, gebruik, gevaren
428 429 430 432 440 450 451 452
magnetisme kernenergie scheikunde toepassingen Technologie Gezondheidsleer hygiëne ziekten
453
bestrijding van ziekten geneesmiddelen ziekenhuis
454 456 457 458 459
voorkoming van ziekten en ongelukken medische toestand 3e-wereld dood gaan
N12.1,12.2
N14,17
N15.1,17.1, 17.2 N12.1,12.2
stoffen veranderen chemische producten techniek algemeen
N14 N16.1
gehandicapten
N4.2 BGG2.3,2.5 BGG2.1
dokter, specialist, verpleger, chirurg kruiden EHBO, rode en groene kruis inenten, consultatieburo, verslaving
euthanasie
BGG1.1,1.2
BGG2.2
BGG1.3,3
vaardigheid werkwijze
moet aan de orde komen in groep
materiaal
47. Aardrijkskunde Begrippen
Te maken met
kerndoel
471
Omgeving
472.0 472.0 472.1 472.1 472.1 472.2 472.3 472.2 472.5 572.6 472.4 472.7 472.8 472.9 473.0
Nederland Nederland Groningen, Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Noord-Holland Zuid-Holland Utrecht Zeeland Noord-Brabant Limburg West-Europa
kaarten, bestaansmogelijkheden, landschap algemeen topografie grondgebruik grondgebruik grondgebruik industrie industrie
AK1.a 6.1,6.2,6.3 N 22 AK1.b,6 N 22 AK2.b.3 AK2.b.3 AK2.b.3 AK2.b.4 AK2.b.4
Randstad Randstad
AK2.b.1 AK2.b.1
Deltawerken
AK2.b,2
Mijnen, industrie. Algemeen, actualiteiten
AK2.b,4
473.0 473.1 473.2 473.3 473.4
Topografie België, Luxemburg Frankrijk Duitsland Groot-Britannië, Ierland Scandinavië Zwitserland, Oostenrijk Spanje, Portugal Italië Griekenland Oost-Europa
473.5 473.6 473.7 473.8 473.9 474.0 474.1 474.2 474.4 474.5 474.6 474.7 474.8 474.9 475.0
Rusland Polen Roemenië Hongarije Bulgarije Albanië Servië, Croatië, Bosnië, etc Tsjechië, Slowakije Amerika
475.1 475.2 475.3 475.4 475.5 475.6 475.7
V.S. Canada Mexico Midden-Amerika Nederlandse Antillen Suriname Zuid-Amerika
AK 1c,6
vaardigheid werkwijze
5 vaardigheid
vaardigheid
Algemeen, actualiteiten
AK1c,2.c.1, 6.1,6.2,6.3
Algemeen, actualiteiten Topografie.
AK1.d
vaardigheid
AK1.d,6 OE 1-6
vaardigheid kaartvaardigh eden
Topografie
aan de orde in/op
materiaal
476.0
Azië
476.0 476.1 476.1 476.2 476.3 476.4 477.0
Azië Midden-Oosten Zuid-West Azië Zuid-Oost-Azië Indonesië China, Taiwan Afrika
477.0
Afrika
Algemeen, actualiteiten Topografie
Begrippen 477.1 477.2 477.3 478.0
Noord-Afrika Midden-Afrika Zuidelijk-Afrika Oceanië
478.0 478.1 478.2 479
Oceanië Australië Nieuw-Zeeland Poolgebieden
479.1 479.2
Noordpoolgebied Zuidpoolgebied
Algemeen, actualiteiten Topografie
AK1.d
vaardigheid
AK1.d,6.1,6.2 ,6.3 OE 1-6
vaardigheid kaartvaardigh eden
Te maken met
kerndoel
vaardigheid werkwijze
Algemeen, actualiteiten Topografie
AK1.d
vaardigheid
Algemeen, actualiteiten Antarctica
aan de orde in/op
materiaal
48. Geschiedenis 480.0 480.1
Begrippen
Te maken met
kerndoel
Algemeen
archeologie tijdbalken, eigen leven, perioden, eeuw, jaartelling kaarten, bronnen
G3.1- 4.1 GS2.1, 2.2
480.2 481.1 481.5 481.6 481.8 481.4 481.7 482.1
China Egypte Palestina Griekenland Amerika Perzië Steentijd
482.2 482.3 482.4 482.5
Bronstijd IJzertijd Germanen Romeinen
483.0
Middel-eeuwen
484.0
De 16-e eeuw
485.0
17-e en begin 18-e eeuw
486.0
18-e en 19-e eeuw
487.0
20-e eeuw tot 1945
488.0
De tweede W.O.
489
Na de tweede W.O.
G3.1
Inka's Azteken Nomadische samenleving
agrarische samenleving Noormannen, Karel de Grote, Ridders, de stad, Gilden Willem van Oranje, Columbus, Luther Calvijn, 80-jarige oorlog Ontdekkingsreizen, Pruikentijd beroemde schilders Industriële samenleving. industriële revolutie Napoleon, kinderarbeid, stoommachine 1e Wereldoorlog de dertiger jaren verzet, dagelijks leven, Hitler, Anna Frank, onze omgeving
G1.1 G1.1 G1.1 G1.1 G1.1 G1.1 G1.2
G1.3
G1.4
G1.4
vaardigheid werkwijze
vaardigheid
aan de orde in/op
materiaal
5. Landbouw, voeding Begrippen
Te maken met
500 501 502
landbouw, voeding de boerderij bewerking van grond
algmeen, actualiteiten leven op platteland bemesten, draineren besproeien, ploegen
503 504 505
landbouwmachines verzorging plant bewaren producten
506 507 510
ziekten en parasieten overproductie Akkerbouw
512 513 514 515 516
graansoorten aardappelen suikerbieten peulvruchten oliezaden
518 520
andere gewassen Tuinbouw en fruitteelt
521 522 523 524 525 526 527 528 529 530
glastuinbouw tuinbouw, koude grond kruiden groenten fruit bloemen bloembollen heesters en bomen zuidvruchten Veeteelt, bijenteelt
530.1 530.2 531 532 533 534 535 536
moderne methoden ziekten en verzorging runderen schapen en geiten paard, ezel, varkens pluimvee huisdieren
540 543 546 550
Bosbouw bosbouwproducten bedreiging van bossen Visserij
551 552 553 554 560
zoetwatervisserij zeevisserij vissersschepen bedreiging visserij jacht
570
voedsel, eten
571 572 573 574 575 576
graanproducten groenten en fruit eiwitproducten zuivelproducten snoep kruiden
zaaien, kweken drogen, inkuilen, steriliseren enz. insecten, onkruid verspilling, honger algemeen, actualiteiten
kerndoel
N11.3
NME2 N11.1,11.2 AK2a
bonen, erwten koolzaad, zonnebloem, lijnzaad algemeen, actualiteiten veilingen, kwekers broeikas, warenhuis
N11.1,11.2
champignons
algemeen, actualiteiten
N11.1,11.2 AK2a,2.b.3 NME2
N11.3 NME2 SBB, Heidemij hout, papier, cellulose
algemeen, actualiteiten
NME2
conserven, overbevissing algemeen, actualiteiten algemeen, actualiteiten
vlees, vis, eieren vetten, margarine
SRV 1.3 NME1
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
577 578 579
de keuken recepten voedingsleer
diëten, vitaminen etc
Begrippen
Te maken met
580
plantages
algemeen, actualiteiten
581 582 583 584 586
suikerriet tabak katoen cacao, pinda's specerijen
587 588 589 590 591
koffie en thee rubber andere gewassen Dranken drinkwater, bronnen
592
frisdranken en sappen alcoholische dranken koffie en thee
593 594
kerndoel
foeli, peper, kaneel nootmuskaat,
waterstations, verspreiding
BGG4.2
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
6. Werk, industrie Begrippen
Te maken met
kerndoel
thuis, handwerk, industrie, betaald, onbetaald
MVS1.1,1.2
600 601
algemeen vormen van werk
602 603 610 611 612 613
werkeloosheid vakbond energiebronnen en motoren steenkool, turf aardolie, aardgas water
614 615 616 617 618
kernenergie zonneenegie windkracht stooommachines motoren
619 620
werkkracht mens en dier grondstoffen
621 622
natuursteen zand en klei
623 624 625 626 627 630
edelstenen zouten rest mijnen verspilling metaalindustrie
631
metalen ertsen
632 633 634 635 637 640
machineindustrie electrische apparaten scheepsbouw autoindustrie metaalwarenindustrie chemische industrie algemeen, actualiteiten producten benzine, lijm enz.enz. algemeen, textielindustrie actualiteiten verschillende garens katoen, wol, zijde, en stoffen linnen, acryl het maken van spinnen, weven, stoffen breien kleding mode leer, bont schoenen rest tapijten, sieraden algemeen, de bouw actuaiteiten huizenbouw fundering, riolering, metselwerk, dak materialen steensoorten enz water, sanitair gas, electra, licht verwarming ventilatie, isolatie
641 650 651 652 653 654 655 660 661 662 663 664 665
algemeen, actualiteiten
MVS2.2 N17.1,17.2
'witte steenkool' warmte bronnen uranium
electro, benzine, diesel
algemeen, actualiteiten marmer, graniet glas, aardewerk, baksteen
NME1
kali, fosfaat, zout AK2.b.4 algemeen, actualiteiten winning, transport, hoogovens
AK2.b.1
AK2.b.4
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
666 667 670
schilderwerk, behang,. glas wegen en bruggen andere industrieën voedingsindustrie houtverwerkende industrie
tunnels algemeen, actualiteiten brood, suiker, enz papier, karton, meubels
Begrippen
Te maken met drukkerij
690
grafische industrie rest industrie in derde wereld beroepen
691
beroepen a t/m z
671 672
673 674 680
algemeen, actualiteiten algemeen, actualiteiten
kerndoel
MVS1.3,1.4
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
7. Handel en verkeer Begrippen
Te maken met
kerndoel
algemeen, actualiteiten
MVS2.1
701 702 703 710
groothandel, detailhandel bedrijfssluiting wereldhandel douane banken, geld
MVS2.1
711
geld
712 720
banken verkoop artikelen
721
winkels
algemeen,actualiteite n geschiedenis van geld valuta, munten, cheques, knipchip rente, hypotheek, giro algemeen, actualiteiten warenhuizen, supermarkt, consument
722 730
markt en straathandel algmeen, SRV4.1,4.2 openbaar vervoer actualiteiten, geschiedenis spoorwegen, tram spoorwegen station, kaartje enz. bus taxi tram en metro algemeen, SRV2,3 wegverkeer actualiteiten NME2 fiets, bromfiets auto's motorvoertuigen voetganger verkeerswegen verkeersbeveiliging voorzieningen motels, ANWB, wegenwacht, benzinestations, nadelen wegverkeer vervuiling, ongelukken algemeen, scheepvaart actualiteiten scheepsbouw havens waterwegen stuwen, sluizen binnenscheepvaart soorten schepen zeevaart soorten schepen beveiliging boeien, loods, reddingwezen algemeen, luchtvaart actualiteiten geschiedenis bouw van vliegtuigen vliegvelden hangar, verkeerstoren, banen, routes vliegtuigen soorten vliegtuigen helicopters en zeppelins luchtballonnen
700
731 732 733 734 740 741 742 743 744 745 746 747 750 751 752 753 754 755 756 760 761 762 763 764
SRV1.1,1.2 1.4 NME2
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
765 770
hinder, overlast ruimtevaart
771 772 773 780
ruimtevaartuigen lanceerbasis satelieten communicatie
781
tekens en symbolen
782 783 784 785
radio televisie de pers p.t.t.
algemeen, actualiteiten raketten, ruimteveer
algemeen, actualiteiten geschiedenis braille, morse, pictogrammen
8. Samenleving Begrippen
Te maken met
Kerndoel
801
leven der volken
810
samenlevingsvormen
gewoonten, kleding, feesten, tradities algemeen, actualiteiten, minderheden
MVS3.2,3.3
811 812
gezin en familie andere vormen
813 820 821 822 824
tehuizen Wonen huren kopen soorten woningen
825 826 827
boerderij, molen kasteel, paleis wonen in andere landen geschiedenis van het wonen bestuur en wetten
828 830 831
bestuur van onze plaats
831
bestuur van onze provincie bestuur van ons land
832
833 834
politiek democratie en dictatuur
835 836 837
Wetten belastingen rechtspraak
840 841 842 843 844
geweld in de samenleving ruzie misdaad bestrijding geweld bewapening
845
ontwapening
MVS3.1 commune, zigeuners, woonwagens, homoseksualiteit
flat, villa,krot, woonwagen,
algemeen, actualiteiten B en W, gemeenteraad, dorpsbelang Commissaris, staten, koningin, ministers, ambtenaren, parlement, ambassades verkiezingen Amnesty International, vrijheid en onderdrukking WW, AOW rechtbank, rechter, officier van justitie, advocaat, getuige algemeen, actualiteiten
MVS4.3
MVS4.3 MVS4.1 VR1-8 SRV5.5
politie, M.E. leger, vloot, luchtmacht, wapens
MVS4.1
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
846 847
oorlog Internationale organisaties
860
Levensovertuigingen, godsdiensten Christendom Jodendom Hindoeïsme Islam Boeddhisme natuurgeloof bijgeloof, hekserij mens- of wereldbeschouwing Verzekeringen
861 862 863 864 865 866 867 866 870
Rode kruis, Unesco, Unicef, ontwikkelingshulp
anti-semitisme
Marxisme, humanisme algemeen, actualiteiten, soorten
GS1,2 GS! GS1 GS1 GS1
GS1
9. Cultuur en vrije tijd 910
920 930
Begrippen
Te maken met
opvoeding en onderwijs Tijdschriften en krant de taal
algemeen, actualitetien
934 940 941 942 943 945 946 950
boeken en tijdschriften bibliotheek beeldende kunst kunstenaars a/z musea bouwkunst beeldhouwkunst schilderkunst muziek en dans
951 953 952 954 960
muziek componisten instrumenten dans toneel en theater
961
theater
962 980 990
hobby's sport en spel Toerisme
992 994 995 996
kaarten en gidsen hotel, café, restaurant kamperen reisdocumenten
algemeen, actualiteiten, wereldtalen krant, strips, weekbladen
algemeen, actualiteiten soorten muziek
algemeen,actualiteite n, schouwburg, decor cabaret, musical, film, circus, show
vormen van reizen en vakantie houden.
Kerndoel
vaardigheid werkwijze
aan de orde in/op
materiaal
