BESLUITVORMENDE NOTA AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS No. 269032 Afdeling/eenheid/cluster: Projectnaam: Maatschappelijke Ontwikkeling
Bijl.: Datum:
Steller:
1
mw. E.T.M. Müller
Onderwerp: Uitvoeringsplan Speelplaatsen Noordoostpolder Inleiding Op 17 februari 2014 heeft de gemeenteraad de Beleidsplan Openbare ruimte 2014-2024 (BOR) vastgesteld. Eén van onderdelen uit deze nota betrof de openbare speelplaatsen. De gemeenteraad stelde een nieuwe spreidingsnorm voor speelplaatsen vast: “Speelplaatsen realiseren wij op basis van een geografische spreiding en aansluiting op de omgeving. In iedere buurt/dorp komt of blijft een speelplaats. Daarbij wordt rekening gehouden met de omgeving, zoals met verkeersveiligheid en diversiteit aan speeltoestellen/ speelplaatsen.” (BOR 2014-2024) Uit het BOR volgen per sector uitvoerings- en/of beheersplannen waarin de ambities worden verankerd in de uitvoering en de bijbehorende processen. Dit Uitvoeringsplan Speelplaatsen Noordoostpolder is daar één van. Daarnaast dient dit uitvoeringsplan aan te geven hoe de opgelegde bezuingingstaakstelling gerealiseerd wordt. De gemeenteraad heeft vastgesteld dat vanaf 2015 er structureel een bedrag van € 60.000 dient te worden bezuinigd op speelplaatsen. Doelstelling Een herijking van het speelplaatsen beleid. Voorgesteld besluit 1. Uitvoeringsplan Speelplaatsen 2015-2019 vaststellen: a) Instemmen met het opheffen van 26 speelplaatsen in de gemeente; b) Wijkplatforms en Dorpsbelangen mogelijkheid bieden onder voorwaarden speelplaatsen in eigen beheer en onderhoud te handhaven; c) Instemmen met kwaliteitsimpuls door jaarlijks gemiddeld 3 speelplaatsen volledig te renoveren en opwaarderen; 2. De gemeenteraad via de Voorjaarsrapportage 2015 voorstellen een budget van € 50.000 beschikbaar te stellen ten behoeve van de uitvoering van het Uitvoeringsplan Speelplaatsen 2015. 3. Raadscommissie Woonomgeving informeren. Argumenten Ad 1. Uitvoering nieuwe spreidingscriteria De spreidingscriteria zoals opgenomen in de BOR wordt in het uitvoeringsplan uitgewerkt naar de volgende 8 uitgangspunten: 1. Er moet sprake zijn van een evenwichtige spreiding van speelplaatsen in de wijken en dorpen.
2. Buurtspeelplaatsen zijn binnen een straal van 500-750 meter in een wijk of dorp bereikbaar*. 3. Buurtspeelplaatsen worden ingericht voor kinderen van de basisschoolleeftijd; van 4 tot 12 jaar. 4. Er is geen onderscheid tussen typen speelplaatsen, anders dan buurt- en wijkspeelplaatsen. 5. Voor wijkspeelplaatsen geldt geen afstandscriterium maar wordt gekeken naar mogelijkheden. 6. Als een buurtspeelplaats nagenoeg niet meer wordt gebruikt, zal deze worden verwijderd**. 7. Een buurtspeelplaats die binnen een straal van 500 meter van een school met schoolplein is gerealiseerd, wordt verwijderd. 8. Bij een concentratie van meerdere speelplaatsen binnen een straal van 500 meter wordt verwijdering een speelplaats overwogen. * De daadwerkelijke afstand tot een speelplaats wordt mede bepaald door de omgevingsfactoren en is niet alleen in meters te bepalen. Daarom zal worden gewerkt met een marge waarin verwacht mag worden dat een speelplaats beschikbaar is. ** Dit is objectief aantoonbaar door de mate van slijtage van de speeltoestellen te monitoren.
Het toepassen van deze uitgangspunten heeft geleid tot een heroverweging van de spreiding van de speelplaatsen. Op basis hiervan wordt voorgesteld om 26 speelplaatsen (in Uitvoeringsplan staat een overzicht welke speelplaatsen het betreft) in de gemeente op te heffen. Voornamelijk omdat de speelplaats in de nabijheid van een schoolplein of een andere speelplaats ligt en bij een aantal speelplaatsen omdat deze nagenoeg niet meer gebruikt worden. Het proces om tot dit voorstel te komen is begonnen met een consultatieronde met de Wijkplatforms en Dorpsbelangen. Ondanks hun begrip voor de noodzaak tot aanpassingen hebben zij een dringend beroep op de gemeente gedaan om dit niet al te rigide te doen, immers het belang van speelplaatsen voor een wijk of dorp is groot. Hun input is gecombineerd met de technische staat van de speelplaatsen en de inbreng van onder andere Wijkbeheer en IGW. Vervolgens heeft de gemeente een drietal inloopavonden voor inwoners georganiseerd waarin zij konden reageren op de voorstellen. Op deze avonden heeft de gemeente gesproken met zo’n 80 betrokkenen. Hieruit zijn voorstellen overgenomen in het nu voorliggende voorstel. Het ging dan vooral om een verschuiving van een op te heffen speelplaats omdat de ervaring was dat de ene speeltuin meer gewaardeerd wordt dan een ander. Daar waar de gemeente geen dilemma zag in verband met de gewenste spreiding zijn deze voorstellen overgenomen. Onderstaand tabel geeft een weergave van de huidige en voorgestelde nieuwe geografische spreiding door het oppervlak van een wijk of dorp af te zetten tegen het aantal speelplaatsen in deze wijk of dorp. Hierbij wordt opgemerkt dat hieruit niets valt op te maken over kwaliteit en de hoeveelheid speeltoestellen van een speelplaats. Dit gaat puur over spreiding op m2.
2
Oppervlak in m2
Wijk/dorp
Aantal speelplaatsen
1 Speelplaats per m2
Opheffen
Nieuw aantal
1 Speelplaats per m2
EMMELOORD: CENTRUM
2.789.678
15
185.979
-2
14
214.590
EMMELOORD: ESPELERVAART
1.432.933
21
68.235
-4
17
84.290
EMMELOORD: REVELSANT
1.588.673
14
113.477
-3
11
144.424
827.034
15
-4
11
82.703
EMMELOORD: DE ERVEN
1.310.037
21
55.136 62.383
-3
18
72.779
EMMELOORD: EMMELHAGE
1.843.212
6
307.202
0
6
307.202
BANT
277.250
3
92.417
0
3
92.417
CREIL
474.838
6
79.140
-1
5
94.967
ENS
645.603
8
80.700
-2
6
107.600
ESPEL
413.054
3
137.685
0
3
137.685
KRAGGENBURG
414.724
5
82.945
-1
4
103.681
LUTTELGEEST
366.969
3
122.323
-1
2
183.484
MARKNESSE
999.388
16
62.462
-4
12
90.853
NAGELE
718.071
7
102.582
-1
6
119.678
TOLLEBEEK
559.193
6
93.199
0
6
93.199
RUTTEN
476.836
3
158.945
0
3
158.945
-26
126
EMMELOORD: DE ZUIDERT
152
TOTAAL
Het valt op dat Espelervaart, de Erven en de Zuidert in Emmeloord en Marknesse de hoogste dichtheid van speelplaatsen in de gemeente hebben. Daar worden dan ook voorgesteld de meeste speelplaatsen te verwijderen. Zelfs in die nieuwe situatie is de dichtheid in deze wijken en Marknesse nog hoog in vergelijking met andere wijken en dorpen. Ad 2. Bezuinigingstaakstelling speelplaatsen wordt gerealiseerd Door een afname van het aantal speelplaatsen wordt het mogelijk de door de raad opgelegde bezuinigingstaakstelling te realiseren. Immers minder speelplaatsen betekent minder onderhoudskosten en kosten voor inspecties. De bezuinigingstaakstelling is vanaf 2015 structureel € 60.000. Hiertoe is door de gemeenteraad besloten bij de bezuinigingen fase II (Beleidsplan 2012-2015) en bij de voorstellen van Taskforce 3B (Programmabegroting 2014). Dit houdt in dat er vanaf 2015 jaarlijks € 87.770 (Programmabegroting 2015) beschikbaar is voor onderhoud inclusief inspecties van speelplaatsen. Uitgaande van gemaakte kosten afgelopen jaren en een vermindering van het aantal speelplaatsen wordt een kostenbesparing van tussen de 15-20% geraamd. Het kostenoverzicht voor 2015 ziet er als volgt uit:
3
Beschikbaar 2015: Geraamde kosten
Restant
€ 87.770 € 47.500 € 20.000 € 8.000 € 5.000 € 7.270
Contract onderhoud CVW Aanvullen ondergrond Inspecties Reparaties Onvoorzien
Wat anders is dan voorgaande jaren is dat het jaarlijks beschikbaar budget alleen maar ingezet zal worden voor onderhoud, reparaties en inspecties. Voorheen werd ook de vervanging van speeltoestellen bekostigd uit dit budget tenzij dit grote investeringen betrof. Dat is door de structurele bezuiniging dus niet meer mogelijk. Ad 3. Passend organiseren Uitgangspunt van onze gemeente is Passend Organiseren waarbij niet de regels, maar de situatie van onze burgers en bedrijven bepalend is voor ons handelen. Geconfronteerd met de mogelijke verwijdering van speelplaatsen in enkele dorpen en wijken in Emmeloord en de onrust die dit gaf bij bewoners is er met belanghebbende partijen gesproken over de mogelijkheid om speelplaatsen over te nemen in eigen beheer. In de BOR is hier voor ruimte voor gecreëerd:
In aanvulling op de BOR is in de concrete invulling hiervan voor de continuïteit van een aangegane overeenkomst de eis toegevoegd dat enkel met een georganiseerd verband een overdracht van beheer en onderhoud kan plaats vinden. Hierbij wordt in eerste instantie gedacht aan de verenigingen als Wijkplatformen of Dorpsbelangen maar ook aan stichtingen voor kinderboerderijen. Wanneer gekozen wordt voor het overnemen in eigen beheer van een speelplaats die anders opgeheven zal worden zal dit via een overeenkomst nader geregeld worden tussen een betrokken Dorpsbelang of Wijkplatform enerzijds en de gemeente anderzijds. Dit is een nieuwe positie voor de Wijkplatforms en Dorpsbelangen met nieuwe verantwoordelijkheden. Kern is dat de gemeente al het beheer en onderhoud van de speeltoestellen overdraagt. De gemeente blijft als eigenaar van de grond altijd aansprakelijk en zal daarom toezien op het houden van de inspecties en het uitvoeren van de acties die hier uit voortvloeien. Hoe aan het beheer en onderhoud vorm aan wordt gegeven is aan Dorpsbelang of het Wijkplatform. Uit de gesprekken bleek een grote betrokkenheid en bereidheid van bewoners om zich in te zetten voor het behouden van de speelplaatsen.
4
Ad 4. Kwaliteitsimpuls speelplaatsen wenselijk Verschillende trends en ontwikkelingen zijn van invloed op de het gebruik van speelplaatsen: Demografische ontwikkelingen zoals het afnemen van het aantal kinderen heeft invloed op de vraag naar speelplaatsen. Hierbij is ook sprake van een verschuiving tussen buurten en wijken. Buitenspelen wordt steeds minder vanzelfsprekend omdat televisie en ‘virtuele wereld’ populaire tijdsbestedingen zijn. Maar ook het bezoek aan clubs, verenigingen of opvang maakt dat kinderen minder buiten spelen. Tegelijkertijd groeit het besef dat ‘buiten spelen’ een belangrijke functie in wijken en buurten vervult. Speelvoorzieningen hebben een sociale functie. Ook groeit het besef dat spelen een positieve bijdrage levert aan de fysieke en motorische gesteldheid van jonge kinderen. Een andere ontwikkeling die gesignaleerd wordt betreft de toenemende eisen aan veiligheid, dit blijkt uit de steeds stringentere wet- en regelgeving met betrekking tot speeltoestellen en speelondergronden. Dit alles maakt dat om de jeugd uit te dagen om buiten te spelen er een kwalitatief hoogwaardige inrichting van speelplaatsen noodzakelijk is. Kinderen willen uitgedaagd worden en uit verschillende manieren van spelen kunnen kiezen. Deze ontwikkeling is ook zichtbaar in het aanbod van speeltoestellen. Naast de traditionele glijbaan en schommel is er een grote variëteit in speeltoestellen. Ook is er een trend met betrekking tot natuurlijk spelen zichtbaar waarbij boomstammen en natuurlijke klimelementen de kinderen uitdagen. Voorstel is om de komende jaren te werken aan een kwaliteitsimpuls voor speelplaatsen. Hiervoor worden jaarlijks gemiddeld 2 á 3 speelplaatsen uitgekozen die een "omvorming" zullen ondergaan. Niet alleen een simpele vervanging van speeltoestellen maar het creëren van een uitdagende omgeving voor kinderen om te spelen. Dit in nadrukkelijk overleg en samenwerking met de directe omgeving en gebruikers van de speelplaats. Per jaar zal daarvoor een plan worden opgesteld door de clusters Ingenieursbureau en Maatschappelijke Ontwikkeling. Criteria die hierbij gehanteerd zullen worden: - Technische staat toestellen; - Demografische ontwikkeling in wijk/dorp; - Spreiding door de gemeente. Voor 2015 wordt voorgesteld om: 1. In Wolfshoek (Espelervaart) een speelplaats te realiseren omdat dit een blinde vlek in de spreiding is en een grote wens van de bewoners; 2. De speelplaats aan de Volendamstraat (de Zuidert) omvormen omdat in deze wijk verschillende speelplaatsen verwijderd worden en er noodzaak is tot een kwalitatieve impuls; 3. In Marknesse de speelplaats aan De Lange Voor omvormen omdat daar in 1993 voor het laatst nieuwe toestellen zijn geplaatst. Na ruim 20 jaar is er behoefte aan nieuw speelmateriaal.
5
Ad 5. Reserve Onderhoud/ vervanging speelplaatsen inzetten voor doelstelling Voor speelplaatsen is de afgelopen jaren een reserve opgebouwd specifiek bedoeld om vervanging van speelplaatsen en speeltoestellen te realiseren. E240 Onderhoud/vervanging speelplaatsen € 235.898 (1-1-2015) Deze reserve is bedoeld om toekomstige vervangingen van speelplaatsen c.q. speeltoestellen in de Noordoostpolder conform een vastgesteld vervangingsplan te dekken. Voeding vindt plaats door de bespaarde rente toe te voegen aan deze reserve. Functie: Classificering: Advies:
bestedings- en financieringsfunctie (her)bestembaar. in tact laten, in afwachting van de uitkomsten van het nieuwe speelplaatsenbeleidplan.
Perspectiefnota 2014
Aan de gemeenteraad zal voorgesteld worden alle vervangingen uit de reserve te dekken. Dit zullen speeltoestellen betreffen die naar aanleiding van inspecties verwijderd moeten worden en ook de gewenste kwaliteitsimpuls speelplaatsen. Gemiddeld is voor de kwaliteitsimpuls een bedrag van € 37.500 voor drie speelplaatsen nodig. Rekening houdend met een budget van gemiddeld € 12.500 aan noodzakelijke reguliere vervanging van toestellen wordt voorgesteld jaarlijks gemiddeld € 50.000 uit de Reserve onderhoud/ vervanging speelplaatsen te onttrekken. Kanttekeningen Ad 1. Opheffen is impopulaire maatregel Het opheffen van speelplaatsen is een onderwerp gebleken dat emoties oproept. Dat is ook de reden van de noodzaak om op verschillende momenten met verschillende gesprekspartners te communiceren en uit te leggen waarom deze keuzes gemaakt worden. Het afgenomen budget dwingt tot het maken van deze keuzes omdat anders de kwaliteit en veiligheid van alle toestellen niet gewaarborgd is. Tegelijkertijd is het ook zo dat niet alle opheffingen tot discussie zullen leiden. Speelplaatsen in de nabijheid van andere speelplaatsen of schoolpleinen zijn logische keuzes en ook de speelplaatsen waarbij uit het onderhoudsschema blijkt dat deze minder gebruikt worden zijn een uitlegbare keuze. Ad 2. Over 5 jaar is de reserve Onderhoud/ vervanging speelplaatsen leeg Gekozen wordt om naast de kwantitatieve ingreep ook een kwaliteitsimpuls in te zetten. Jaarlijks zullen er gemiddeld 3 speelplaatsen volledig gerenoveerd worden en aangepast worden aan nieuwe wensen en inzichten. De geraamde kosten hiervan en voor noodzakelijk vervanging van afgekeurde toestellen zijn € 50.000. Voorgesteld wordt aan de raad deze jaarlijks uit de Reserve onderhoud/ vervanging speelplaatsen te onttrekken. Dit betekent dat over maximaal 5 jaar deze reserve uitgeput is. Vanaf 2020 zal er dus een beroep gedaan moeten worden op nieuwe middelen om in ieder geval de noodzakelijke vervanging van afgeschreven toestellen te kunnen realiseren maar ook om de gewenste kwaliteitsimpuls te kunnen voortzetten. Hiertoe zal in de Perspectief nota volgend jaar een voorstel worden gedaan. Planning/Uitvoering Na dit principe besluit zal de uitkomst voorgelegd worden aan de Wijkplatforms en Dorpsbelangen. Wanneer zij aangeven zelfbeheer te overwegen zal dit nader uitgewerkt worden, wordt hier niet voor gekozen dan zal de gemeente in de loop van dit jaar de speeltuinen verwijderen. Het bruikbare materiaal wordt dan in een andere speeltuin gezet. 6
Ook zal gestart worden met de kwaliteitsimpuls. Deze zal in nauw overleg met Wijkplatform of Dorpsbelang en direct omwonende vorm worden gegeven. Bijlagen 1. Uitvoeringsplan Speelplaatsen 2015-2019 2. Concept Gebruikersovereenkomst Speelplaatsen Algemeen directeur/loco-secretaris,
7
