1
2
Introductie Adobe Photoshop CS6
1
Inleiding Nieuwe gebruikers Gevorderde gebruikers Webontwerpers Filmmakers Software activeren Photoshop Online Verschillende suites en versies Windows versus Mac OS Photoshop CS6 versus CS6 Extended Systeemeisen Nieuw in Photoshop CS6 Alleen Photoshop CS6 Extended
2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 10 11 13
Werkomgeving verkennen Deelvenster Gereedschappen Deelvenster Opties Deelvensters nader bekeken Deelvenster Info Deelvenster Navigator en weergave wijzigen Deelvenster Historie en ongedaan maken Linialen Hulplijnen en raster Liniaal Tellen Beheer voorinstellingen
15 16 21 23 26 29 35 38 40 42 43 44
x
Inhoud
3
Werken met documenten Bitmap versus vectoren Bitmapafbeelding Vectorafbeelding Resolutie nader bekeken Pixelafmetingen Afbeeldingsresolutie Schermresolutie Printerresolutie Afmetingen en resolutie aanpassen Resampling Pixelafmetingen aanpassen Afdrukafmetingen aanpassen Automatische resolutie Nieuw bestand maken Bestand openen Openen als PDF-bestand openen EPS-bestand openen Bestand plaatsen Afbeelding scannen Windows Image Acquisition Adobe Bridge Deelvenster Mini Bridge Bestandsinformatie bekijken Opmerkingen toevoegen Bestandsinformatie toevoegen Watermerk toevoegen Bestand opslaan Opslaan als EPS Photoshop DCS Opslaan als GIF Opslaan als JPEG Opslaan als PDF Opslaan als PNG Opslaan als TIFF
47 48 48 49 50 50 51 53 53 54 54 55 56 57 58 59 61 62 63 63 66 66 67 69 70 73 75 78 80 83 84 85 89 91 93 94
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
4
5
Kleur gebruiken
97
Kleurmodellen Bitmap Grijswaarden RGB CMYK Lab HSB Duotoon Geïndexeerde kleuren Multikanaal Kleurdiepte Kleurbereik Andere kleurmodus Lagen samenvoegen Problemen met de weergave Kleuren selecteren Kleurkiezer Deelvenster Kleur Deelvenster Stalen Pipet Kleurenpipet
98 98 99 99 101 103 103 105 107 110 111 112 112 113 114 116 117 119 120 121 122
Kleuren en het web Browsers en kleuren Webveilige kleuren in Photoshop Webveilige kleuren gebruiken Kleur kopiëren als HTML Betekenis van kleuren
125 126 128 128 131 132
xi
xii
Inhoud
6
Kleuren beheren Kleuren komen niet overeen International Color Consortium Wel of geen kleurbeheer Werkomgeving optimaal inrichten Kleurprofiel maken Kleurprofiel toevoegen Kleurprofiel bijwerken Profiel monitor maken Kleurbeheer instellen Kleurbeheer zelf instellen Kleurprofiel opslaan Kleurenproef maken Weergave instellen Kleurprofiel wijzigen
7
Selecties maken Waarom selecteren Selectiekadergereedschappen Selectierand verfijnen Lassogereedschappen Lasso Veelhoeklasso Magnetische lasso Kleurselectiegereedschappen Toverstaf Snelle selectie Kleurbereik Selectie verplaatsen en kopiëren Selectie aanpassen Laagstijl Selectie omkeren Selectie transformeren Selectie opslaan Selectie verwijderen
137 138 139 139 140 142 143 144 145 145 147 150 150 151 154
157 158 160 163 166 167 168 168 170 170 172 172 174 179 181 182 183 183 185
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
8
Zelf tekenen Tekenen versus schilderen Vormlaag Vormlaag bewerken Padvorm Pixelvorm Vormgereedschappen Zelf een vorm maken Pengereedschappen Pen Pen voor vrije vorm Magnetische pen Pad bewerken Direct selecteren Padselectie Ankerpunten toevoegen of verwijderen Ankerpunt toevoegen Ankerpunt verwijderen Ankerpunten converteren Pad kopiëren Pad opslaan Pad converteren
9
Zelf schilderen Schildergereedschappen Penseel- en potloodpunt selecteren Deelvenster Penseel Deelvenster Voorinstellingen penseel Overvloeimodus instellen Overvloeimodus Penseel en Potlood Overvloeimodus Kleur vervangen Overvloeimodus Mixerpenseel Dekking en stroom Zelf penseelpunt maken Emmertje Zelf patroon maken Lagen en selecties vullen Verloop
187 188 189 191 192 194 195 198 198 199 201 201 202 204 204 205 205 206 206 207 208 210
213 214 220 220 226 227 227 232 232 233 234 235 237 239 239
xiii
xiv
Inhoud
Verloopbewerker Verloop met ruis Schilderen met gummetjes Gummetje Achtergrondgummetje Tovergummetje Historiepenselen
10 Afbeeldingen bijwerken Ik ben gephotoshopt Wat is bijwerken Kloonstempel Brongebied instellen Patroonstempel Retoucheerpenseel Snel retoucheerpenseel Reparatie Verplaatsen met behoud van inhoud Rode ogen verwijderen Kleur vervangen Vervagen Verscherpen Natte vinger Tegenhouden Doordrukken Spons Kleurcorrecties uitvoeren Histogram bekijken Toonbereik aanpassen Niveaus Curven Kleurbalans aanpassen Kleurtoon/verzadiging Kleur afstemmen Kleur precies vervangen Selectieve kleur Foto’s bewerken in Camera Raw
241 243 243 244 245 247 247
249 250 251 254 255 256 258 259 260 261 263 264 265 265 266 266 267 267 268 271 274 274 277 279 280 282 284 285 287
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
11 Transformeren en vervormen Canvas roteren Canvas wijzigen Uitsnede maken Weergave uitsnijden instellen Rechttrekken Uitsnijden met perspectief Voorste afbeelding Uitsnijden en verkleinen Vormen transformeren Vormen selecteren Referentiepunt instellen Transformaties uitvoeren Transformeren met opdracht Vrije transformatie Schalen en inhoud behouden Vullen met behoud van inhoud Marionet verdraaien Vervormen met filters Uitvloeien
12 Werken met lagen Wat zijn lagen Achtergrond maken Laag en laaggroep maken Laagopties in deelvenster Laag selecteren Naar ander document Laagvolgorde Laag vergrendelen Laaginhoud uitlijnen Automatisch uitlijnen Automatisch overvloeien Lagen distribueren
289 290 290 291 293 294 295 296 296 297 297 299 299 300 302 303 305 306 308 309
313 314 314 316 319 322 322 323 323 326 327 328 329
xv
xvi
Inhoud
Lagen beheren Naam wijzigen Kleurcodering Rasteren Lagen samenvoegen Zichtbare lagen verenigen Eén laag maken Verwijderen Dekking en overvloeien Vulling Geavanceerd overvloeien Doorkijkje Aparte kanalen Effecten in- en uitschakelen Overvloeibereik instellen Laagstijl toepassen Deelvenster Stijlen Stijl zelf instellen Stijl aanpassen Stijl kopiëren Stijl schalen Stijl converteren Stijl verwijderen Aanpassingslaag en opvullaag Masker op laag Laagmasker Laagmasker toepassen Vectormasker Uitknipgroep Laagsamenstellingen
330 331 331 332 333 333 334 334 335 337 337 337 340 341 342 343 343 345 345 346 347 347 348 348 354 354 356 357 358 359
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
13 Kleurkanalen en alfakanalen Wat zijn kanalen Kanalen beheren Kanaal selecteren Kanaal bewerken Kanaal verplaatsen Kanaal dupliceren Kanalen splitsen Kanalen samenvoegen Kanalen mixen Steunkleur maken Kanalen overvloeien Drie soorten maskers Snelmaskermodus
14 Tekst toepassen Wiskunde in de tekst Tekstgereedschappen Tekstlaag Tekstlaag rasteren Tekst op laag bewerken Horizontaal of verticaal Anti-alias Tekst vervormen Tekst verdraaien Tekst langs pad Tekst in vorm Werkpad maken Vectormasker maken Punttekst en alineatekst Alineatekstkader transformeren Teksttype converteren Tekst opmaken Lettertype instellen Tekengrootte instellen Tekstkleur instellen Overige opties voor tekens Alinea’s opmaken
361 362 363 363 363 364 365 366 366 367 368 370 372 373
375 376 378 379 379 380 380 381 381 382 382 383 384 385 385 386 387 387 388 388 389 389 391
xvii
xviii
Inhoud
15 Bestanden afdrukken Afdrukopdrachten Bestanden afdrukken Printerinstelling Kleurbeheer Positie en formaat Afdrukmarkeringen Functies PostScript-opties Kleuren overvullen Duotonen afdrukken
16 Taken automatiseren Deelvenster Handelingen Nieuwe handeling maken Stop invoegen Schaduw toevoegen Pauze inlassen Handeling afspelen Batchverwerking Batch Afbeeldingsprocessor Druppel maken Aandachtspunten
17 Optimaliseren voor het web Photoshop en webdesign ImageReady is verleden tijd Afbeelding met hyperlinks Opdelen in segmenten Aandachtspunten Animatie Aandachtspunten Animaties met lagen Webgraphicsoptimaliseren GIF en PNG-8 optimaliseren JPEG optimaliseren PNG-24 optimaliseren
395 396 396 397 398 399 400 401 401 403 403
405 406 406 407 408 409 409 410 411 413 413 414
417 418 418 419 420 421 422 424 424 426 428 430 431
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
18 Video in Photoshop Extended Video en videolagen Bestandsindelingen Deelvenster Tijdlijn Afbeelding voor video maken Videobestand openen Beelden interpreteren Werken met videolagen Videolaag toevoegen Audiotrack toevoegen Schilderen op videolaag Videobeelden klonen Videolaag verplaatsen, trimmen en bijsnijden Kleurbeheer op videolaag Animeren met keyframes Werken met frameanimatie Frames toevoegen en selecteren Laageigenschappen wijzigen Frames kopiëren en plakken Tijdsduur instellen Video exporteren
433 434 435 435 437 438 440 440 441 442 442 443 443 445 446 448 449 450 451 453 453
xix
dobe Photoshop is niet zomaar een beeldbewerkingsprogramma. De toepassing is ‘je van het’ voor de professionele ontwerper en gaat al 22 (!) jaar mee. De ‘oerversie’ stamt uit 1990. Photoshop heeft dan ook trouwe aanhangers. Wie ooit is begonnen met ‘photoshoppen’ blijft het pakket gebruiken. Vandaar dat we in dit hoofdstuk stilstaan bij de nieuwe en verbeterde functies van het programma. Dat is waar jarenlange gebruikers het eerst naar kijken: wat heeft Adobe ditmaal toegevoegd? Adobe Photoshop CS6 (versie 13) is de opvolger van versie CS5 en is in twee varianten beschikbaar: Photoshop CS6 en Photoshop CS6 Extended. De uitgebreide editie is uitgerust met functies voor beeldanalyse, 3D-werkstukken en bewegende beelden. Dit boek beschrijft hoofdzakelijk Photoshop CS6, maar is ook geschikt voor CS6 Extended. Adobe zegt met de letters CS dat Photoshop onderdeel is van de Creative Suite (maar het programma is ook apart te koop). Er zijn verschillende versies van de Creative Suite verkrijgbaar, onder meer voor ontwerpers, webontwikkelaars en producenten. Bekende programma’s van de suite zijn – naast Photoshop – InDesign CS6, Illustrator CS6, Acrobat X Pro, Dreamweaver CS6 en Flash Professional CS6.
In dit hoofdstuk leert u met welke hoofdstukken u snel aan de slag kunt. De hoofdstukken speciaal voor beginners, gevorderden en webontwerpers worden op een rijtje gezet. U maakt kennis met de nieuwe en verbeterde functies van Photoshop CS6 en CS6 Extended. En u leest hoe u updates voor Photoshop binnenhaalt..
2
Hoofdstuk 1 Introductie Adobe Photoshop CS6
Inleiding Dit boek in de serie Leer jezelf PROFESSIONEEL is bedoeld voor gebruikers die ‘de diepte’ willen ingaan. Wellicht gebruikt u Photoshop al enige tijd en wilt u de geavanceerde functies en eigenschappen ‘onder de oppervlakte’ leren kennen. Of u wilt gereedschappen en opdrachten combineren om creativiteit en effectiviteit te verhogen. We gaan de meer ingewikkelde functies van de toepassing niet uit de weg, waarbij we ervoor waken in technisch jargon te verzanden. Maar we vergeten de minder ver gevorderde gebruiker niet. De basis van Photoshop wordt uitgebreid besproken, waarna hierop verder wordt gebouwd.
I
Afbeelding 1.1
Windows en Macintosh De Windows- en Macintosh-versie van Photoshop CS6 verschillen op kleine onderdelen van elkaar, vooral de benamingen van toetsen. Dit boek is geschikt voor beide varianten. De verschillen worden in de tekst toegelicht. Voor de afbeeldingen in dit boek wordt de Nederlandse versie van Windows 7 gebruikt.
De Nederlandse versie van Photoshop CS6.
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
We houden rekening met de Nederlandstalige en Engelse versie van Photoshop. Achter de Nederlandse termen staan de Engelse namen cursief tussen haakjes.
Nieuwe gebruikers Als uw kennis van Photoshop niet zo groot is, adviseren we u de volgende hoofdstukken eerst te lezen. U kunt dan direct aan de slag. Bestudeer hierna de hoofdstukken voor gevorderden, webontwerpers, architecten en wetenschappers.
I Afbeelding 1.2 Maak een selectie met een van de selectiegereedschappen.
Hoofdstuk:
U leert:
2 3 4 7 8 9 11 12 14
Werkomgeving verkennen Werken met documenten Kleur gebruiken Selecties maken Zelf tekenen Zelf schilderen Transformeren en vervormen Werken met lagen Tekst toepassen
I Afbeelding 1.3 Transformeren (hier roteren) en vervormen zijn essentiële handelingen.
3
4
Hoofdstuk 1 Introductie Adobe Photoshop CS6
Gevorderde gebruikers Alle hoofdstukken van dit boek bevatten tips en opmerkingen. En uiteraard bevatten ook de hoofdstukken waarin de basis van Photoshop wordt uiteengezet de nodige informatie voor gevorderden. De hoofdstukken in het overzicht hierna gaan dieper op de onderwerpen in. Hoofdstuk:
U leert:
1 6 10 13 15 16
Introductie Photoshop CS6 Kleuren beheren Afbeeldingen bijwerken Kleurkanalen en alfakanalen Bestanden afdrukken Taken automatiseren
Voor oudgedienden We geven de nieuwe functies van Photoshop CS6 in de tekst van dit boek aan. Oudgedienden zien direct wat voor hen nog onbekend is. Maar we vertellen niet alleen wat ‘vers’ is in versie CS6, u leest ook wat in Photoshop CS4 en CS5 is geïntroduceerd. Gebruikers die de versies CS4 en CS5 hebben overgeslagen, kunnen hier hun voordeel mee doen. Deze informatie is niet van belang voor nieuwkomers: voor hen is immers alles een verrassing.
Webontwerpers Ontwerpers voor internet vinden ook informatie in de hoofdstukken voor beginners en gevorderden, maar de volgende hoofdstukken behandelen specifiek onderwerpen die voor publicaties voor het web van pas komen:
I Afbeelding 1.4 Kleurbeheer is belangrijk om in het scherm te zien wat er uit de printer komt rollen.
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
Hoofdstuk:
U leert:
5 17 18
Kleuren en het web Optimaliseren voor het web Video in Photoshop Extended
Filmmakers
I Afbeelding 1.5 Met het deelvenster Timeline maakt u eenvoudige animaties.
Het staartje van dit boek beschrijft een belangrijke, extra functie van Photoshop CS6 Extended, namelijk werken met bewegende beelden (video en afbeeldingenreeksen). Adobe richt zich met de uitgebreide versie op de gebruikersgroepen filmmakers, architecten, 3D-ontwerpers en wetenschappers. De ‘gewonere’ gereedschappen van Photoshop CS6 Extended komen in de loop van dit boek voorbij. We geven aan wanneer een gereedschap alleen onderdeel van de Extended-versie is.
Software activeren Waar is ImageReady? Adobe Photoshop CS2 en ouder gebruiken de ‘losse’ toepassing ImageReady voor het optimaliseren van afbeeldingen voor publicatie op het web. ImageReady heeft in Photoshop CS3, CS4 en CS5 plaatsgemaakt voor Opslaan voor web en apparaten (Save for Web & Devices) in het menu Bestand (File). De opdrachtnaam is gewijzigd in Photoshop CS6, Opslaan voor web, maar de functies zijn gebleven.
U moet Adobe Photoshop CS6 activeren om de software te kunnen blijven gebruiken. Doet u dit niet, dan is de werking beperkt. Adobe heeft een activeringssysteem aan het programma toegevoegd om misbruik, softwarepiraterij geheten, te voorkomen. Photoshop vraagt u tijdens de installatie om de toepassing te activeren. Dat kan via internet maar ook op andere manieren. De weg wijst zich vanzelf. U kunt er ook voor kiezen om het programma op een later moment te registreren en te activeren. Dat doet u met de opdracht Activeren (Activate) in het menu Help. Volg hierna de stappen in de wizard.
5
6
Hoofdstuk 1 Introductie Adobe Photoshop CS6
Photoshop Online Photoshop Online brengt u naar de productenpagina van de Adobe-website. Hier vindt u informatie over Photoshop en andere toepassingen van de fabrikant. Belangrijker is de optie om updates van Photoshop te downloaden. Ook voor technische informatie bezoekt u de Photoshop-webpagina’s. Ga naar het menu Help en klik op Photoshop Online. Vervolgens kiest u een categorie in de webpagina. U kunt in de website naar de sectie Updates gaan en nieuwe programmaonderdelen aan Photoshop toevoegen. De opdracht Updates is ook in het menu Help te vinden. De Adobe Download Assistent staat klaar voor het ophalen van de software. Adobe CS Live Adobe heeft de online diensten CS Live (services voor samenwerking met andere Adobe-softwaregebruikers, collega’s en klanten) en CS Review (om werk met anderen online te delen) in april 2012 ‘uit de lucht gehaald’.
Verschillende suites en versies Photoshop CS6 is onderdeel van de productenreeks Creative Suite, maar wordt ook afzonderlijk verkocht. Werkt u met meerdere Adobe-toepassingen of bent u dit van plan, dan is het voor u wellicht financieel aantrekkelijk om een van de CS-edities aan te schaffen. Dit zijn ze: I Design Standard Photoshop CS6, Illustrator CS6, InDesign CS6, Acrobat X Pro, Bridge CS6 en Media Encoder CS6. I Design & Web Premium Photoshop CS6 Extended, Illustrator CS6, InDesign CS6, Dreamweaver CS6, Flash Professional CS6, Fireworks CS6, Acrobat X Pro, Bridge CS6 en Media Encoder CS6.
I Afbeelding 1.6 Controleer of er updates voor uw Photoshop-versie beschikbaar zijn.
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
I Afbeelding 1.7 Maak uw keuze uit de beschikbare suites.
I Production Premium Adobe Premiere Pro CS6, After Effects CS6, Photoshop CS6 Extended, Adobe Audition CS6, SpeedGrade CS6, Prelude CS6, Illustrator CS6, Encore CS6, Flash Professional CS6, Bridge CS6 en Media Encoder CS6. I Master Collection Alle genoemde toepassingen bij elkaar. I Creative Cloud Neem een online abonnement op alleen die toepassingen die u nodig hebt.
Windows versus Mac OS Photoshop CS6 is beschikbaar in een Windows- en Mac OS-versie. De verschillen zijn niet zo groot. Enkele namen van toetsen verschillen: de Alt-toets van Windows is Option op de Mac; de Control-toets van Windows heet Command in Mac OS; in Windows drukken we de Enter-toets in, dat doen we in Mac OS op Return. Hebben we het in een Windows-omgeving het navigatievenster Verkenner, Macintosh-gebruikers hebben de Finder. Programma’s voor de Mac OS hebben soms enkele afwijkende menu’s. Dit boek is geschikt voor Windows- en Mac OS-gebruikers.
Photoshop CS6 versus CS6 Extended
I Afbeelding 1.8 3D-objecten.
Direct schilderen op
De functies van Photoshop CS6 en de uitgebreide versie CS6 Extended komen in grote lijnen overeen. Wanneer u zich bezighoudt met ‘gewone’ beeldbewerking, dan volstaat de standaardversie. Voor 3D-werk, bewegende beelden en uitgebreide beeldanalyse kiest u Photoshop CS6 Extended (zie ook hoofdstuk 18, Video in Photoshop Extended). Vergelijk de overeenkomsten en verschillen tussen beide programma’s op de website van Adobe, al is het alleen maar om het verschil in prijs te constateren. CS6 Extended is aanmerkelijk duurder dan Photoshop CS6.
7
8
Hoofdstuk 1 Introductie Adobe Photoshop CS6
Om een idee te hebben van wat Photoshop CS6 Extended meer kan, leest u het overzicht hierna. Bepaal of u deze functies nodig hebt of niet. I 3D-bewerkingen, waaronder direct schilderen op 3D-objecten, conversie van 2D naar 3D en 3D-objectanimatie. I Voorbeelden bekijken van audio-inhoud en beeldcommentaren exporteren. I Uitgebreide opties (meten en ondersteuning voor dicom en matlab) voor beeldanalyse. I Gereedschap Tellen (Count).
I Afbeelding 1.9 bij Adobe.
Haal een probeerversie op
Adobe heeft met de verschillende versies van Photoshop de volgende gebruikersgroepen voor ogen:
I Afbeelding 1.10 Adobe-id.
Meld u aan met een
Leer jezelf PROFESSIONEEL Adobe Photoshop CS6
Adobe Photoshop CS6
Adobe Photoshop CS6 Extended
Fotografen Grafisch ontwerpers
Architecten Crossmediaontwerpers Makers film, video en animaties Medici Ontwerpers van 3D-werk en bewegende beelden Productiespecialisten Technici en ingenieurs Webontwerpers Wetenschappers Bent u er nog niet uit, haal dan een probeerversie op van Photoshop CS6 of Photoshop CS6 Extended op de website van Adobe. U mag de testversie dertig dagen proberen. Hierna moet u de software kopen en activeren met een productcode (of van uw systeem verwijderen), anders draait Adobe de toepassing ‘op slot’.
I
Afbeelding 1.11
Installeer de software.
I Afbeelding 1.12 U mag een probeerversie dertig dagen zonder kosten gebruiken.
9
10
Hoofdstuk 1 Introductie Adobe Photoshop CS6
Installeert u een gekochte – volledige – versie, dan raden we u aan eerst een eventueel geïnstalleerde bèta- of probeerversie te verwijderen. Wis ook de ingestelde voorkeuren (preferences) van de testversie van de vaste schijf. U krijgt hiervoor de gelegenheid tijdens het verwijderen van de software.
Systeemeisen Photoshop CS6 is een krachtig programma, dat een stevig beslag op de rekenkracht van uw computer legt. Daar horen forse systeemeisen bij. De minimumeisen zijn:
Software installeren Sluit alle ‘open’ programma’s voordat u Photoshop CS6 op uw systeem installeert. Dus ook browservensters en andere Adobe- en Microsoft Office-toepassingen. Het risico bestaat dat de installatie anders misgaat. Windows
Macintosh
Intel Pentium 4- of AMD Athlon 64-processor Windows XP met service pack 3 (XP ondersteunt 3D- en sommige GPU-functies niet), of Windows 7 met service pack 1. 1 GB RAM-geheugen 1 GB ruimte op de vaste schijf Monitorresolutie 1024x768 (1280x800 aanbevolen) en OpenGL grafische kaart met 16 bitskleuren en 512 MB VRAM (grafische ondersteuning voor Shader Model 3.0 en OpenGL 2.0 vereist voor sommige GPU-versnelde functies Dvd-station Breedbandinternet voor online diensten
Multicore Intel-processor, 64 bitsondersteuning Mac OS X (versie 10.6.8 of 10.7)
1GB RAM-geheugen 2 GB ruimte op de vaste schijf Monitorresolutie 1024x768 (1280x800 aanbevolen) en OpenGL grafische kaart met 16 bitskleuren en 512 MB VRAM (grafische ondersteuning voor Shader Model 3.0 en OpenGL 2.0 vereist voor sommige GPU-versnelde functies Dvd-station Breedbandinternet voor online diensten