1 $ E"134

V."/0 !. $#!$/1

$ E"134

Sinds 2013 is het aantal vluchtelingen dat in Europa bescherming zoekt, sterk gestegen. Ze vluchten vooral voor burgeroorlogen, terreur en onrust in het Midden-Oosten en Afrika. De grote toestroom zet de Europese Unie onder druk. Aangezien de lidstaten nog grotendeels zelf beslissen over asielbeleid, worstelt de EU met het aanpakken van deze crisis.

W

!"

# $#?

1. De grenzen tussen de Europese landen zijn open Sinds 1993 zijn de grenzen in Europa open: er is vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal. Dat vrij verkeer van personen hebben de lidstaten geregeld met de Akkoorden van Schengen dat in 1995 in werking trad. Daardoor verdwenen de paspoortcontroles aan de binnengrenzen tussen de lidstaten. De buitengrenzen van de Europese Unie worden wel streng gecontroleerd. Daar zijn er dus wel strenge paspoortcontroles. In 2004 werd het agentschap Frontex opgericht om de lidstaten bij te staan bij het controleren van de buitengrenzen van de EU. Dus: eens je de Schengenzone binnenkomt, kan je er vrij rondreizen. Door de open grenzen hee5 het beleid van één lidstaat een impact op de andere lidstaten.

2. Het asielbeleid van de EU staat nog in z’n kinderschoenen Sinds 1993 zijn de grenzen in Europa open: iedereen kan vrij tussen de EU-landen reizen, zonder iden/teitscontroles. Om dit mogelijk te maken werd er met het Verdrag van Maastricht (1992) beslist om beter te gaan samenwerken rond jus//e en binnenlandse zaken. Concreet betekent dat: meer samenwerking tussen poli/ediensten en meer afspraken rond asiel- en migra(ebeleid. Maar… beslissingen hierover moesten unaniem genomen worden door de lidstaten. Elk land had dus vetorecht. Dat veranderde pas in 1999 toen het Verdrag van Amsterdam in werking trad. Groot-Bri7annië, Denemarken en Ierland kregen een opt-out en doen niet mee met een EU asielbeleid. Dus: Pas sinds 1999 (en met een overgangsregeling tot 2004) worden beslissingen over asiel- en migra(e met meerderheid van stemmen genomen, wat de besluitvorming een stuk makkelijker maakt.

Vluchtelingencrisis in Europa

-1-

laatste update: 01/04/2016

V."/0 !. $#!$/1

$ E"134

Toch probeerden de Europese landen al in de jaren 80 tot afspraken te komen. In Dublin sprak men af dat het eerste land waar een asielzoeker aankomt in de EU verantwoordelijk is voor de registra/e, opvang en de asielprocedure van die persoon. Dit Dublin Akkoord, dat in 1997 in werking trad, werd sindsdien 2 keer aangepast maar de kern bleef behouden. Om dit te controleren werd het Eurodac-systeem uitgewerkt: een databank met vingerafdrukken van asielzoekers en mensen die zonder papieren aankomen. Zo kunnen de EU-landen beter gegevens uitwisselen en asielshopping (asielzoekers die in verschillende landen asiel aanvragen) tegengaan.

3. Arbeidsmigra/e naar de EU blijA moeilijk Halfweg de jaren 70 kondigden de Europese landen een migra/estop af. Europa kreeg dan ook snel de term ‘Fort Europa’ opgeplakt. Gevolg: economische migranten konden Europa niet zomaar binnen. Velen probeerden daarom via de asielprocedure een beter leven op te bouwen in Europa. Dus: het blijA een uitdaging voor de EU om bescherming te bieden aan vluchtelingen en deze te onderscheiden van economische migranten.

Hoogopgeleiden, zoals onderzoekers, kunnen via een EU Blue Card in de EU komen werken (sinds 2009)

Migrant: Persoon die zijn of haar land verlaat (vaak om economische redenen) om langdurig of deﬁni/ef in een ander land te verblijven. Asielzoeker: Persoon die asiel aanvraagt in de hoop erkend te worden als vluchteling. Vluchteling (volgens de Conven/e van Genève, 1951, dat door alle EU-landen ondertekend werd): Persoon die bescherming kreeg omdat hij/zij vervolgd wordt, omwille van ras, na/onaliteit, poli/eke overtuiging of sociale groep waartoe deze behoort. Vluchtelingen krijgen een verblijfsvergunning voor onbepaalde termijn. Oorlogsvluchteling: Persoon die (als asielzoeker) bescherming vraagt en krijgt omdat hij/zij op de vlucht is voor oorlog, foltering, doodstraf of execu/e. Wie erkend wordt als oorlogsvluchteling krijgt ‘subsidiaire bescherming’ en een /jdelijke verblijfsvergunning.


-2-


V."/0 !. $#!$/1

$ E"134

4. Instroom van asielzoekers is sterk gestegen Europa is een welvarend en veilig con/nent. Daarom was het al/jd al een aantrekkelijke plek voor asielzoekers. Maar sinds 2013 is hun aantal fors gestegen. De oorzaak is vooral oorlogen, terreur en onrust in het Midden-Oosten en Afrika, zoals de oorlog in Syrië (2011). Dus: aangezien het beleid van één lidstaat een invloed heeA op de andere EU-lidstaten dringt een Europese oplossing zich op. Door de oorlog in Syrië zijn de ambassades dicht en kunnen de inwoners geen visum aanvraag om naar Europa te komen. Daardoor kunnen ze niet het vliegtuig nemen en worden ze vaak in handen gedreven van mensenhandelaars die hen in gammele bootjes de Middellandse Zee doen oversteken.

5. Onevenredige verdeling van asielzoekers De mensen die asiel aanvragen zijn onevenredig verdeeld over de EU-lidstaten. Dat heeA onder meer te maken met ‘Dublin’: het eerste land waar een asielzoeker toekomt, is verantwoordelijk voor de procedure. En met het feit dat Dublin niet al/jd toegepast wordt: mensen proberen vaak naar bepaalde EUlanden te gaan, zoals Duitsland of het Verenigd Koninkrijk; of soms sturen landen de mensen zelf door naar andere lidstaten. Zo had België, met 11,2 miljoen inwoners, 27.215 asielaanvragen van oktober 2014 tot november 2015; en Hongarije, met 9,8 miljoen inwoners 201.495 asielaanvragen. Duitsland (81,1 miljoen inwoners) kreeg er in diezelfde periode 317.670; en Slowakije (5,4 miljoen inwoners) 180. Dus: het huidige EU-beleid en dat van de lidstaten, zorgt voor een onevenredige verdeling van de asielzoekers over de EUlidstaten.


-3-


V."/0 !. $#!$/1 W

3!

$ E"134 ! EU /3$/1!! ?

Met een gemeenschappelijk Europees asielbeleid willen de lidstaten hun asielprocedures meer op elkaar afstemmen. Dat doen ze door afspraken te maken over registra/e, opvang en asielprocedure en terugkeerbeleid. De EU werkt ook aan maatregelen om de lidstaten daarbij te ondersteunen.

1. Registra/e van asielzoekers • Volgens de Dublinverordening is de lidstaat waar een asielzoeker aankomt verantwoordelijk voor de registra/e, opvang en asielaanvraag. Enkel in dit land kan de asielzoeker asiel aanvragen. Asielshoppen kan niet. • De lidstaten moeten de asielzoekers of mensen die zonder papieren aankomen registreren via Eurodac: een databank met vingerafdrukken van asielzoekers en mensen die zonder papieren aankomen. Zo kan men makkelijker gegevens uitwisselen of controleren of de persoon al eerder in een andere EU-lidstaat asiel aanvroeg.

2. De opvang asielzoekers en de asielprocedure • Bed, bad en brood: De lidstaten moeten asielzoekers opvangen met onderdak, basisverzorging en voedsel. • De EU-lidstaten spraken gemeenschappelijke regels af over het verloop van een asielprocedure: hoe moet een asielzoeker een aanvraag indienen, hoe wordt die onderzocht en welke hulp krijgt hij, hoe kan hij tegen een nega/ef besluit in beroep gaan, wat gebeurt er als hij onderduikt of verschillende aanvragen indient, enz.

3. Terugkeerbeleid • Wanneer een asielzoeker niet erkend wordt als vluchteling, dan moet deze terug naar het land van herkomst. De manier waarop lidstaten asielzoekers terugsturen, is geregeld op EU-niveau. De lidstaten moeten een eerlijke en transparante procedure volgen bij het terugsturen van afgewezen asielzoekers.


-4-


V."/0 !. $#!$/1

$ E"134

4. EU-ondersteuning • • •

Het Frontex-agentschap helpt de lidstaten bij het bewaken van de EU-buitengrenzen, het terugkeerbeleid en reddingsopera/es van asielzoekers op de Middellandse Zee (2004). Er werd een Europees Vluchtelingenfonds opgestart dat de EU-lidstaten ondersteunt bij het opvangen van vluchtelingen. Het Europees Asielondersteuningsagentschap (EASO) zorgt ervoor dat de lidstaten goede prak/jken en informa/e uitwisselen. Het ondersteunt ook lidstaten in crisissitua/es, bv. bij een uitzonderlijk grote instroom van asielzoekers.

W!.
=

1!#!.!$ $ = ! EU?

1. Het EU-spreidingsplan In september 2015 werd beslist dat 160 000 asielzoekers uit Syrië, Irak en Eritrea die aankomen in Italië en Griekenland verspreid worden over de lidstaten. Het spreidingsplan is een uitzondering op de Dublinverordening (en moet er voor zorgen dat de druk op de landen aan de grenzen van de EU afneemt). Het spreidingsplan is een solidariteitsmaatregel met de lidstaten waar een uitzonderlijk grote hoeveelheid asielzoekers aankomt. De verdeling gebeurde op basis van de bevolkingsgroo7e en de economische situa/e van elk land. De uitvoering van het plan laat echter op zich wachten. Daarnaast wordt er gewerkt aan een permanent spreidingsplan.


-5-


V."/0 !. $#!$/1

$ E"134

2. Hotspots Hotspots zijn plaatsen waar vluchtelingen zich kunnen registreren als asielzoeker, en zijn gekoppeld aan het spreidingsplan. Landen met een uitzonderlijk grote instroom aan asielzoekers kunnen EU-ondersteuning vragen bij de registra/e ervan in de vorm van hotspots. De bedoeling van hotspots is om de asielzoekers beter te spreiden over de andere lidstaten d.m.v. het spreidingsplan. Op dit moment hebben enkel Italië en Griekenland hotspots.

3. Meer samenwerking met Turkije Om de grote instroom van asielzoekers uit het Midden-Oosten beter te managen, werkt de EU nauw samen met Turkije. De EU en Turkije spraken het ‘one in, one out’-principe af: elke vluchteling die toekomt op de Griekse eilanden wordt naar Turkije teruggestuurd, in ruil neemt de EU een vluchteling op die al lang in Turkije verblijA. Deze vluchtelingen worden verspreid over de EU-lidstaten. In ruil krijgt Turkije onder meer 3 miljard euro voor de opvang van de vluchtelingen in Turkije.

Uit de pers

“Wir schaﬀen das” Angela Merkel vindt het de morele plicht van de EUlidstaten om vluchtelingen goed op te vangen. Ze liet ook verstaan dat Duitsland deze taak aan kan.

Mensenrechtenorganisa/es klagen het beleid van de lidstaten aan.

Voorzi7er Europees Parlement



-6-

V."/0 !. $#!$/1

W!.
=

$ E"134

1!#!.!$ $ =!$ ! .

!$?

Een aantal lidstaten namen zelf maatregelen om de instroom van asielzoekers te beheersen. Sommigen plaatsten hekken, of voerden /jdelijke grenscontroles in. Volgens ‘Schengen’ mogen lidstaten hun grenzen (jdelijk sluiten als er een erns/ge bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid is: 30 dagen of zolang de bedreiging duurt. Zo sloot België de grens met Nederland /jdens de mond- en klauwzeercrisis in 2002 en /jdens het EK voetbal in 2000. Nu maken veel landen van deze mogelijkheid gebruik om de grenzen te sluiten voor asielzoekers.

Voor meer info over de maatregelen per lidstaat: www.ryckevelde.be/nl/over-de-eu/dossiers/actualiteit/eu-asielbeleid.


-7-


V."/0 !. $#!$/1 !!$

!1
$ E"134 !.A!.! , !!$ #3!

Nee, helemaal niet

•

•

•

De lidstaten kunnen zelf best inscha7en of ze asielzoekers kunnen opvangen en op basis van welke criteria ze beslissen wie ze kunnen opvangen. Lidstaten moeten zelf kunnen oordelen of ze bv. genoeg economische draagkracht hebben om nieuwkomers op te vangen en te laten integreren in de samenleving. Als lidstaten zelf kunnen beslissen over de asielprocedure dan kunnen ze die ook best aanpassen bij de noden van hun land. Wanneer gegevens uitgewisseld worden tussen de lidstaten is het moeilijker om te controleren bij wie deze gegevens precies terecht komen en wat er mee gedaan wordt. Dit brengt de privacy en gegevensbescherming van burgers in gevaar. De standpunten van de verschillende lidstaten over asiel liggen veel te ver uit elkaar. Daardoor duurt het erg lang om overeen te komen hoe een Europees asielbeleid er precies uit moet zien. Samen beslissen over een aanpak is daarom niet geschikt voor het thema asiel. Wanneer er een asielcrisis is moeten immers snel beslissingen gemaakt worden, wat niet mogelijk is met 28 verschillende lidstaten met uiteenlopende meningen.

!!?

Ja, zeker

•

•

•

De EU is 1 ruimte zonder binnengrenzen. Door die open grenzen kunnen personen zich vrij bewegen binnen de Schengenzone. Het beleid van 1 lidstaat heeA daardoor invloed op de andere lidstaten. Daarom kunnen we best ook 1 asielbeleid voeren en afspreken welke lidstaat verantwoordelijk is voor het opvangen van een bepaalde asielzoeker, welke procedure gevolgd moet worden bij het aPandelen van een asielaanvraag en hoe de terugkeer van een asielzoeker met een afgekeurde asielaanvraag moet verlopen. Lidstaten verzamelen gegevens over asielzoekers. Als we alle informa/e uitwisselen, weten we veel meer over wie asiel aanvraagt of illegaal in Europa verblijA. Dit verhoogt de veiligheid in Europa. Er is solidariteit met de economisch minder welvarende regio’s in de EU. Waarom zouden we dan niet solidair zijn met lidstaten waar meer asielzoekers aankomen? Asielzoekers komen op dit moment vooral aan in Griekenland, Italië en Hongarije. Door de Europese samenwerking liggen deze landen aan de buitengrenzen van de EU en zijn zij verantwoordelijk voor de opvang. De Europese samenwerking moet daarom consequent gebeuren door deze landen ook steun te geven vanuit de EU bij de opvang van asielzoekers.

H !13C!1 D . < =!!1 D! !$ EU wetgeving /jdens het traject van een asielzoeker, een brochure van de Europese Commissie. Een verklarende woordenlijst van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Overzicht asiel- en migra/e beleid van de EU op Europa Nu.


-8-


1 $ E"134

Recommend Documents