024
Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Telecommunicatie en Post Rijksdienst voor 5DGLRFRPPXQLFDWLH
Aan 6WDI +DQGKDYLQJ
WDY
.HHV 1LMGDP
Van
Doorkiesnummer
&KULV 6MHUS 762
'DWXP
%LMODJH Q
RNWREHU
5HJHOLQJ VWRULQJVNODFKWHQ NODFKWHQOLMVW
Onderwerp .ODFKWHQ %XVLQHVV 1HZV 5DGLR WH 0DVWZLMN N+]
.HHV +LHUELM WUHI MH PLMQ YHUVODJ RYHU GH NODFKWHQSUREOHPDWLHN URQG GH PLGGHQJROI]HQGHU LQ 0DVWZLMN 0HW YULHQGHOLMNH JURHW
&KULV 6MHUS
Toegepast Spectrumonderzoek Postbus 65, 1394 ZH Nederhorst den Berg Radioweg 3, 1394 AB Nederhorst den Berg
Telefoon (0294) 25 84 00 Telefax (0294) 25 84 44 Telex 12201 nera nl Internet www.rdr.nl
RAPPORTAGE KLACHTBEHANDELING ROND DE NOZEMA-ZENDER TE MASTWIJK INLEIDING In het afgelopen jaar hebben de RDR al dan niet via de Belangenvereniging Harmelense Inwoners 82 klachten bereikt over storing in telefoons, audio/video/tv/computer-apparatuur en een aantal machines. We onderscheiden hierbij: 1. Niet-ontvankelijke klachten die a. te ver verwijderd van Mastwijk ondervonden werden om EMC-storing te kunnen veroorzaken en om die reden al direct buiten beschouwing blijven b. na onderzoek door RDR op locatie geen meetbare veldsterkte opleverden c. feitelijk door een andere stoorbron ontstonden (bijv. andere omroepzender of radiozendamateur) d. veroorzaakt werden doordat gestoorde apparatuur zelf defect bleek te zijn e. ook ondervonden werden terwijl de zender Mastwijk niet in de lucht was (dagelijks tussen 20.00 en 06.00 uur i.v.m. storing Radio Tirana). 2. Ontvankelijke klachten die overeenkomstig de Regeling Storingsklachten volgens het gestelde in Bijlage 3 gebaseerd zijn: a. op een gemeten veldsterkte van meer dan 3 Volt per meter waartegen professionele apparatuur niet bestand hoeft te zijn en de veroorzaker van de storing in dat geval een oplossing dient te zoeken b. op een gemeten veldsterkte van minder dan 3 Volt per meter waartegen professionele apparatuur WEL EMC-bestendig dient te zijn en de leverancier daarvan voor oplossing van de storing dient te zorgen c. op een gemeten veldsterkte van meer dan I Volt per meter waartegen apparatuur van voor de EMC richtlijn van een niet-professioneel karakter niet EMC- bestendig hoeft te zijn en de veroorzaker van de storing aansprakelijk is. Ingevolge de Regeling storingsklachten die hier als bijlage beschikbaar is, zal de Rijksdienst voor Radiocommunicatie de veldsterkte op locatie bij elke klager met een ontvankelijke klacht dienen vast te stellen teneinde te bepalen of de veroorzaker van de storingen aansprakelijk is of degene die de gestoorde apparatuur geleverd heeft of verhuurt.
INVENTARISATIE VAN DE GEMELDE KLACHTEN Onder categorie 1 a (te ver verwijderd om EMC-invloed van Mastwijk te kunnen ondervinden) vielen klachten uit Den Helder, Alkmaar, Purmerend, Amsterdam, Amstelveen, Huizen, Kockengen, Maarssen, Utrecht (3 stuks), Nieuwkoop en Amerongen. Het betreft hier 13 klachten. Onder categorie 1b (veldsterkte niet meetbaar) vielen 3 klachten in Woerden op de volgende adressen: De Eem 29, Rembrandtlaan 5 en Segherstraat 32. Onder categorie 1c viel slechts 1 klacht uit Polsbroek, Dorp 78a die op grond van de gemeten veldsterkte van 1 V/m en een afstand van minstens 7 kilometer tot de zendmast kennelijk storing van de Lopik-zenders ondervindt die dichterbij staan. Onder categorie 1d vielen 2 klachten uit Harmelen, waarbij een CD-speler en een naaimachinepedaal defect bleken te zijn na onderzoek door NOZEMA. Onder categorie 1e (geen uitzending Mastwijk) viel 1 klacht eveneens uit Harmelen.
2
Van de gemelde 82 klachten zijn er dus 20 niet ontvankelijk of niet ter zake doende. Van de 62 wel ontvankelijke klachten is categorie 2a afwezig, omdat nergens meer dan 2,5 Volt per meter werd gemeten terwijl de limiet 3 V/m bedraagt. In een aantal gevallen heeft NOZEMA desondanks haar welwillende medewerking verleend om met name in Harmelen en Montfoort die klagers behulpzaam te zijn die feitelijk niet voor storingsbehandeling in aanmerking zouden komen indien zou blijken dat hun gestoorde apparaten (meestal vier jaar en ouder) niet aan de huidige EMC-norm van 3 V/m voldoen. Het betreft bij de Mastwijk-problematiek uitsluitend categorie 2b-klachten omdat de gemelde storingen alleen in commerciële en dus professionele apparatuur plaatsvonden. Hierbij is een onderverdeling te maken in 38 telefoonstoringen waarbij een analoge telefoonlijn gebruikt wordt, 10 telefoonstoringen waarbij een ISDN-lijn gebruikt wordt en 28 storingen op audio, video, radio, tv, computer, babyfoon en een landbouw-machine, waarvan er 14 tevens telefoonstoring ondervonden. Het aantal klachtadressen bedraagt daardoor 38 + 10 + 14 = 62. Alle 62 adressen pIus 3 In Woerden waarvan de klacht achteraf niet ontvankelijk bleek, werden door een RDR-medewerker bezocht en de veldsterkte werd ter plaatse gemeten. Zoals vermeld, werd in een aantal gevallen NOZEMA benaderd, in de meeste situaties van telefoonstoring KPN ingelicht en tien van de 14 gevallen van storing op apparatuur van de categorie consumenten-elektronica werden doorverwezen naar de leverancier op grond van Artikel 7 lid b van de Regeling storingsklachten.
OVERWEGINGEN De zender Mastwijk is sinds 27 november 1995 definitief in bedrijf met een effectief uitgestraald vermogen Van 120 kW EMRP. Er zijn daarna met name in 1996 ongeveer vierhonderd klachten uit dezelfde omgeving gemeld die gezien het huidige aantal van slechts 62 klachten duiden op een afname van het aantal storinggevoelige apparaten. De RDR heeft toen de behandeling ter plekke en telefonisch zo goed als mogelijk ter hand genomen waarbij het overgrote deel van de klachten te wijten was aan de geringe immuniteit van de gestoorde apparaten en de klagers verwezen werden naar de leveranciers van deze apparatuur. De RDR heeft soms bemiddeld tussen klagers en leveranciers, met name met KPN Telecom. Deze had aanvankelijk een grotere bereidheid om de storingen te verhelpen dan de Iaatste tijd het geval schijnt te zijn. Omdat de toenmalige situatie en het aantal klachten voor dit moment niet meer relevant zijn en het oude klachtendossier van 1996 niet meer beschikbaar is, moest worden afgezien van statistiek uit deze periode. De in dit rapport vermelde klachten slaan daarom uitsluitend op het afgelopen jaar 1999/2000.
CONCLUSIES Op een populatie van 7.991 in de gemeente Harmelen, 13.392 in Montfoort en 19.860 inwoners in Vleuten-De Meem, is een totaal aantal van 62 klachtadressen uiteraard minimaal en daaruit zou geconcludeerd kunnen worden dat de aldaar veroorzaakte veldsterktes van minder dan 2 Volt per meter zeker niet verwijtbaar hoog zijn en de klachten
3
in de meeste gevallen door apparatuur van klagers zelf ontstaan welke niet aan de huidige EMC-normen voldoet. De behandeling van deze klachten door RDR heeft als voorheen plaatsgevonden, er is correspondentie met de Stichting Belangenbehartiging Harmelense inwoners die niet ontevreden is over de rol van de RDR maar wel over enkele andere spelers (KPN). Bovendien heeft RDR nog steeds contacten met NOZEMA waarbij door laatstgenoemde ook de bevindingen en eventuele klachtoplossingen aan RDR warden teruggekoppeld. De contacten met KPN verlopen daarentegen hoofdzakelijk in de vorm van eenrichtingsverkeer. Als bijlage zijn de 62 klachtlocaties met de aldaar gemeten veldsterktes en bevindingen bijgevoegd. Uit de veldsterktewaarden valt af te leiden dat de 3V/m-contour op circa 1,6 kilometer vanaf de zendmast ligt, de 2,5 V/m-cirkel op 2 km, de 2,0 V/m-cirkel op 2,8 kilometer, de 1,4 V/m-cirkel op 3,5 km en de 1,0 V/m-cirkel op 4,8 kilometer. Bij een halvering van het huidige zendvemogen (reductie tot 60 kW EMRP) zou de 2V/mcirkel van 2,8 naar 2 kilometer afstand van de zendmast verschuiven en de 1V/m-contour van 4,8 naar 3,4 kilometer. In Harmelen, Montfoort en De Meern, zou de veldsterkte dan nog steeds op veel plaatsen meer dan 1 V/m bedragen.
Aldus opgemaakt te Nederhorst den Berg op vrijdag 13 oktober 2000, door C.P.H. Sjerp, RDR-hoofdafdeling Handhaving, afdeling TSO-A
Bijlagen: - Regeling storingsklachten - Klachtenoverzicht
KLACHTENOVERZICHT RONDOM MIDDENGOLFZENDER TE MASTWIJK GEMEENTE HARMELEN 4
ANALOGE AANSLUITINGEN
adres
afstand zendmast
Reijerscop l4a
1,85 kilometer 2,0 V/m ja betreft toestel type Groningen 2,9 kilometer 1,4 V/m ja betreft handset cordless PTT Orlando 100 tevens audio-apparatuur waarvoor NOZEMA met aanbrengen van mantelstroomfilter oplossing 2,75 kilometer 1,4 V/m opgelost door NOZEMA 2,75 kilometer 1,4 V/m Mauritshof 62 1,4 V/rn Phonesonic ja KPN heeft filter aangebracht 1,4 V/m KPN-toestel ja 1,37 V/m Boston 100 ja tevens audioboxen platenspeler/computer NOZEMA 1,3 V/m ` ja tevens CD-speler (naar vakhandelaar) 3,2 kilometer 1,2 V/m Twintone ja 1,2 V/m ja 1,0 V/m ja tevens CD-sDeler computer (vakhandelaar) 1,0V/m DECT telefoon ja 1,0V/m ja 1,0V/m ja tevens audioboxen (advies RDR) l,0 V/m ja 1,0 V/m tfn + modem ja ja 0,9 V/m CTO Philips 0,9 V/m ja 0,9 V/m centrals ja 0,9 V/m ja 0,8 V/m DECT-telefoon ja tevens wekkerradio (advies RDR) 0,7 V/m ja
Wilhelminalaan 36
Claushof 26 Dammolen 64
Naussaupark 64 Dammolen 7 Orarijepark 29 Standerdmolen 32 Meerkoet 17 Margrietlaan 14 Meerkoet 78 Reiger 27 Utrechtsestraatweg 19 Utrechtsestraatweg l9a Dorpstraat 6 Bergmolert 8 Jonckheerelaan 27 Kalverstraat 8 Dorpstraat 160 Prinsenhof 46 Gerverscop 11
gemeten veldsterkte naar KPN
ISDN-AANSLUITINGEN:
Standerdmolen 21 Kerkweg 15 Koperwiek 15 Paltrokmilen 1 Dorpsstraat 14
3,25 kilometer 1,2 V/m tevens audio/computer NOZEMA benaderd 3,1 kilometer 1,1 V/m 3,4 kilometer 1,0 V/m tevens 433Mhz hoofdtelefoon (advies RDR) 3,1 kilometer 0,9 V/m bedrijfscentrale Vox Nuance 100 + antw.app. tevens audio storing 0,9 V/m
CONSUMENTEN -ELEKTRONICA EN DIVERSEN:
Reyerscop 25
RADIO+LANDBOUWMACHINE
5
2,2 V/m
ja ja ja ja ja
probleem landbouwwerktuig door NOZEMA opgelost radio is door NOZEMA ontstoord, blijft echter klagen ReyersCop 10 PC storing, leverancier 2,2 V/m ReyersCOp 6 Naaimachine 2,15V/m Onderzoek NOZEMA wijst uit dat luchtdrukschakelaar in het pedaal defect is, doorverwezen leverancier CD-speler ERROR 2,0 V/m Reyerscop 26 NOZEMA constateert ook ERROR als de zender u.d.1. is. Voor reparatie doorverwezen naar leverancier CD-speler SPOORT NIET Houtduif 16 1,0 V/m NOZEMA heeft apparaat meegenomen voor lab. onderzoek, ook in Kooi van Faraday treedt dezelfde f out op. Defect apparaat, naar leverancier doorverwezen 1,0 V/m MauritshOf 138 WERELDONTVANGER NOZEMA weet hiervoor geen oplossing COMP.SPEAKERS Meerkoet l3~ 1,0 V/m STRIJKIJZER RDR beide doorverwezen naar leverancier 0,9 V/m Golden House BABYFOON doorverwezen naar leverancier CD Boxen port. radio iepenlaan 3 0,9 V/m RDR advies CD-speler Reiger 16 0,8 V/m Klacht opgelost door handelaar 0,7 V/m ‘t Speyck Hoeve COMPUTER RDR advies
WOERDEN 0 V/m NIET ONTVANKELIJK tevens Rernbrandtlaan 5 ANALOGE TELEFOON storing op audio en kortegolfontvangst ISDN telefoon De Eem 29 0 V/m NIET ONTVANKELIJK tevens storing kortegolfontvangst Segherstraat 32 TV sneeuwt erg 0 V/m NIET ONTVANKELIJK doorverwezen naar handelaar
POLSBROEK bij Lopik / Benschop
Dorp 78 a
DUOVOX-centrale
1,0 V/m Wegens afstand van 7 km tot Mastwijk en 4 km tot zenders Lopik geen relatie met Mastwijk . Wel doorverwezen naar KPN
GEMEENTE MONTFOORT
ANALOGE TELEFOONLIJN
6
Mastwijkerdijk 33
Mastwijkerdijk 116
Achterbaan 16 Bovenkerkweg 34 Bovenkerkweg 70
2 kilometer 2,5 V/m Siemens tfn + CANON Fax apparatuur op eigen buitenlijn. Doorverwezen naar leverancier 2 kilometer 2,3 V/m Twintone 10 Ook 1aagfrequentdetectie met ferrietkern Doorverwezen naar KPN 3,5 kilometer 1,3 V/m doorverwezen naar KPN 4,4 kilometer 1,2 V/m doorverwezen naar KPN 4 kilometer 1,2 V/m doorverwezen naar KPN
ISDN AANSLUITING
Jan de Rijklaan 13
3 kilometer 1,6 V/m doorverwezen naar KPN Betreft PTT-toestel Quarto AUDIO APPARATUUR
Heeswijk 51
Lam.Hortensiusst.11
2,5 kilometer
1,7 V/m
ARISTONA COMBI CD-SPELER OPGELOST DOOR NOZEMA PANASONIC KX4026 NL-B cordless telefoon advies RDR: vakhandel 3 kilometer 1,2 V/m NU GEEN LAST MEER !!! LUIDSPREKERBOXEN RADIO EN VIDEO
LINSCHOTEN ANALOGE AANSLUITING
Heulestein 42
Cattenbroekedijk 40
4,5 kilometer 0,7 V/m doorverwezen naar KPN KPN heeft vier andere PTT-toestellen plus een CRESTA-telefoon aangesloten die alle LFD hadden Filters ingebouwd, hetgeen enigszins helpt. Tevens problemen met wasmachine en wasdroger. Daarvoor naar vakhandel doorverwezen. 4 kilometer 1,2 V/m doorverwezen naar KPN ELRO S155 (matig LFD) Op T65 van KPN daarentegen geen LFD Ook storing Philips TV Ned.2 + teletekst. Naar vakhandel doorverwezen
GEMEENTE VLEUTEN - DE MEERN
ANALOGE AANSLUITINGEN
7
Bakerlaan 16 Odenveltlaan 15 Marelaan 17 Weth.Gerseenlaan 2 Alenveltpark k.124
3,3 kilometer 4 kilometer 3,7 kilometer niet doorgemeld 3,7 kilometer 5 kilometer
0,9 V/m doorverwezen naar KPN 0,8 V/m doorverwezen naar KPN 0,6 V/m doorverwezen naar KPN bij RDR wegens kostenrisico 0,6 V/m doorverwezen naar KPN 0,5 V/m doorverwezen naar KPN
ISDN AANSLUITING
Strijkviertel 40
5,3 kilometer 2.,0 V/m doorverwezen naar KPN Heeft DUOVOX-centrale. Alleen FAX-lijn geeft problemen.
AUDIO VIDEO COMPUTER
Oranjelaan 1 Woerdlaan 12 Couperusstraat 4
4 kilometer kerkluidsprekers
0,9 V/m doorverwezen handelaar 0,9 V/m doorverwezen handelaar 0,6 V/m doorverwezen handelaar
SONY AUDIO tevens MACINTOSH COMPUTER
GEMEENTEN NIEUWEGEIN / IJSSELSTEIN
Weerdesteijn 11 Citerlaan 59 Achtersloot 73 Hondsdraf 22
analoge aansl. 0,4 V/m doorverwezen naar KPN ISDN Duovox CE 0,6 V/m doorverwezen naar KPN ISDN Duovox CE 1,2 V/m doorverwezen naar KPN analoge aansl. 0,6 V/m Oorzaak cland.zender, geen relatie met Mastwijk
*****
8
