07 THEMA: PSORIASISARTRITIS. Verschijnt driemaandelijks Afgiftekantoor: Gent X V.U.: Paul De Corte Beervelde-Dorp Lochristi

Jaargang 25 • december 2007 - januari - februari 2008

THEMA: PSORIASISARTRITIS

Verschijnt driemaandelijks • Afgiftekantoor: Gent X V.U.: Paul De Corte • Beervelde-Dorp 39 • 9080 Lochristi

4/07

advertentie

®

dermolin milde reiniging en verzorging, ook voor de probleemhuid

Voor België: uitsluitend verkrijgbaar bij uw apotheker NV TRAMEDICO, Walgoedstraat 12A 9140 Temse • Telefoon: 03 780 90 30

Themanummer: psoriasisartritis e hebt 300 000 Belgen met psoriasis.Voor ruim een kwart van hen is dàt nog niet voldoende. Zij ontwikkelen bovenop hun psoriasis ook nog gewrichtsklachten.

J

Psoriasis in combinatie met reuma ofte psoriasisartritis (PsA) overkomt ruw geschat zo’n 100 000 Belgen. Het is een pijnlijke, reumatische ziekte die wordt gekenmerkt door chronische ontstekingen in de gewrichten met huidklachten. Vooral de gewrichten van de handen en de voeten, de knieën, de polsen en de enkels zijn vaak aangedaan. Hoewel mensen met PsA vaak eerst de symptomen van psoriasis ontwikkelen, is dit niet bij iedereen het geval. In sommige gevallen ontwikkelt men de huidziekte psoriasis pas vele jaren nadat de gewrichtsontstekingen zijn ontstaan. De diagnose kan hierdoor bemoeilijkt worden. Ook de intensiteit van de symptomen verschilt van patiënt tot patiënt. Sommige mensen hebben nauwelijks huidklachten maar heel veel last van de gewrichten of juist andersom. Kortom PsA is even onberekenbaar als psoriasis zelf. Voor de sterkst getroffen PsA’ers is er gelukkig licht aan het eind van de tunnel. De nieuwste medicatie (biologicals) kan bijna wonderen verrichten. En dankzij het onderzoek naar die nieuwe medicatie is het inzicht in het ontstaan van psoriasis en andere immuunziekten er sterk op vooruit gegaan. In deze en volgende PSORIANT heeft Dr. Kurt de Vlam, reumatoloog, het uitgebreid over psoriasisartritis en de behandeling ervan. Wat vind jij van de schors en de knoesten van de boom op deze cover? Een beetje zielig of treurig? Voor mij straalt hij waardigheid en kracht uit dankzij zijn onvolmaaktheid.

Onze beste wensen: het ga je goed in 2008! Doe zoals deze boom, straal en vooral… verberg je niet!

Paul De Corte

INHOUD PSORIANT p. 3 ...........De kwestie

p. 15 .........De moeder van Maya:

p. 4 ...........Psoriasis en de huisarts

...................herinneringen

p. 9 ...........Mireille doet pso-boekje open

p. 17 .........Psoriasisartritis :

p. 10 .........Mailtjes van J@n

...................Dr. Kurt de Vlam

p. 12 .........Liliane natuur...lijk

p. 26 .........Ons haar p. 30 .........JongPso

4/07

1

Eindelijk: een zeer doeltreffende remedie tegen droge en ruwe voeten met kloofvorming. Zachte en doeltreffende behande-

ling met 10 % Ureum, resultaat van het doorgedreven EUBOS onderzoek.

Het probleem: Men ziet het, men voelt het. Dikwijls blijkt de traditionele behandeling niet te voldoen. Droge en ruwe voeten met eelt en eeltplekken zijn meer dan louter een cosmetisch probleem. Zeer dikwijls leiden kloven en allerhande kwetsuren tot pijnlijke ontstekingen. Voor personen met atopisch eczeem of psoriasis vormen droge voeten in het algemeen een blijvend probleem. Door reden van wijziging van het metabolisme, hebben personen met diabetes problemen met droge voeten. Er bestaat hiervoor nu een remedie.

De oplossing: Eubos 10% Urea voetcrème – verzorgt de voeten voor 100%

kleurstoffen, PEG, parabenen en minerale olien (Paraffinum liquidum) ontplooien de actieve ingrediënten van de Eubos 10 % Urea voetcrème hun doeltreffendheid. Klinische testen bij patiënten met diabetes bewijzen de uitstekende resultaten reeds na 4 weken gebruik*. Zelfs voor uiterst moeilijke gevallen, vormt een behandeling met Eubos 10% Urea voetcrème geen probleem meer.

100 % de huid voelt beter aan 100 % gemakkelijk uit te strijken 92 % de huid is gladder 81 % minder verhoorning van de huid

92 % de huid is zachter, soepeler Na doorgedreven dermatologisch 96 % intensere hydratering onderzoek, wordt de Eubos 10% Urea voetcrème nu beschikbaar in de apotheek en reeds vele patiënten hebben deze reeds kunnen uittesten en zijn uitermate tevreden met het resultaat. Een succes dat er niet door louter toeval gekomen is. Het geheim ligt hem in de uitzonderlijke formulering van de 10% Urea voetcrème. Mede door het ontbreken voor verzorging na verzorging van parfum, lanoline,

AANBEVOLEN DOOR DERMATOLOGEN. UITSLUITEND IN DE APOTHEEK

*n=26 (14 vrouwen, 12 mannen diabetici) Universitaire Kliniek Kiel (Duitsland) mei-juli 2004

www.eubos.de

Advertentie

PUBLI-REPORTAGE

De kwestie PD 2007 stond in het teken van Jong (kinderen en jongeren) én Sport. Voor Jong hebben we twee brochures uitgebracht. Er is de brochure voor ouders met een pso-kind. Een viertal ouderparen hebben hun ervaringen samen gelegd en dat resulteerde in “Laten we het over psoriasis hebben”. En voor de kinderen zelf is er het mooie stripverhaal “Maya heeft kopzorgen”. We zijn er zeker van dat ouders én kinderen daar heel wat nuttige en prettige informatie zullen in vinden. En wat met de sport? Of nog eenvoudiger: bewegen we genoeg?

W

Het antwoord is overduidelijk NEEN. De helft van de Belgen beweegt nauwelijks op het werk. Meer dan 40 procent doet geen noemenswaardige lichaamsbeweging om zich te verplaatsen. En 45 procent doet weinig of geen fysieke activiteit noch sport in zijn vrije tijd. Waar is de tijd dat we naar de school of naar het werk fietsten? In vergelijking met andere Europese landen bengelt België aan de staart van het peloton inzake beweging. Alleen Griekenland en Portugal scoren nog slechter. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat het er vaak té warm is om te sporten. Nochtans is aangetoond dat gebrek aan beweging de risico’s op hart- en vaatziekten, darm- en borstkanker, beenderverkalking, suikerziekte, ziekelijke zwaarlijvigheid en depressie aanzienlijk vergroot. Prof. Jo Lambert benoemde deze risicofactoren in vorige PSORIANT het ‘metabool syndroom’. Gebrek aan beweging zou zelfs een grotere bedreiging vormen voor de volksgezondheid dan roken. Het inactief zijn raakt hoe langer hoe meer in het dagelijks leefpatroon ingeburgerd. Mensen zijn slechts geneigd meer fysiek actief te zijn als de omstandigheden zich

4/07

daartoe lenen en als ze aangemoedigd worden door collega’s, vrienden of familieleden. Er moet meer aandacht en middelen aangewend worden om iedereen aan het bewegen te krijgen. Dit kan o.a. door het ontwikkelen van programma’s, niet alleen voor beweging in de vrije tijd, maar ook op de werkvloer en in het kader van mobiliteit. Maar er is ook gedragsverandering nodig. Ook op individueel niveau moeten mensen meer bewegen: de trap nemen in plaats van de lift bijvoorbeeld. Bewegen en sport betekenen op de eerste plaats plezier en passie. Maar sport kan ook concrete veranderingen teweegbrengen. Sport kan ervoor zorgen dat mensen zich meer gebonden voelen met elkaar, het gevoel krijgen dat ze deel uitmaken van een groep. En vooral: het kan mensen helpen om weer te geloven in zichzelf. Het zelfvertrouwen kan via sport versterkt worden. Sport kan eveneens een concrete hulp zijn bij de zoektocht naar een volwaardige plaats in de samenleving. Nog een wens voor 2008: met z’n allen meer bewegen! Jullie voorzitter

3

Een pso-patiënt en zijn ‘huisarts’ ” k ontdek vaak per toeval psoriasis bij mijn patiënten” vertelt huisarts Frieda Mast

I

tijdens ons gesprek. Benieuwd als we zijn op de redactie van PSORIANT wilden we wel eens weten hoe een huisarts in zijn/haar praktijk omgaat met psoriasispatiënten. Kan deze bijdragen tot een betere service voor de patiënt? Frieda Mast is huisarts in Antwerpen en ze was bereid haar ervaringen met ons te delen. Het herfstige weertje van die 11de september 2007 stond ons nog net toe het gesprek buiten op het terras te voeren. We nestelden ons vlak naast een vijvertje met talloze rode visjes. Het bleken nieuwsgierige beestjes te zijn want regelmatig zag ik een vissenkopje boven het water uitpiepen. Zouden pso-patiënten en visjes iets gemeen hebben misschien? Toch niet die huid zeker!

Krijg je veel patiënten met psoriasis over de vloer? In mijn praktijk heb ik één zwaar getroffen patiënte met psoriasis én psoriasisartritis. Verder zijn er nog een aantal met eerder beperkte psoriasisaantasting. En het gebeurt weleens dat ik ‘per toeval’ psoriasis ontdek bij een patiënt.

Wie is Frieda Mast en wat doet ze? Ik ben fulltime huisarts in een duopraktijk. Daarnaast ben ik ook coördinator van een 14-tal hibo’s. Hibo’s zijn ‘huisartsen in beroepsopleiding’. Na hun opleiding tot arts ‘specialiseren’ ze tot huisarts. Ze doen twee jaar stage bij een stagemeester en volgen een bijkomende opleiding onder de leiding van een huisarts-coördinator. Zo iemand ben ik.

4

Soms moet een patiënt bijvoorbeeld voor iets anders zijn voet tonen en zie ik in die omgeving psoriasisletsels. Soms weet die patiënt zelf niet dat hij of zij psoriasis heeft. En raar maar waar, ik heb ook een patiënt met psoriasis die mij geneesmiddelenvoorschriften vraagt, maar de psoriasisplekken niet wil of durft te tonen.

Hoe ziet jouw behandelingsschema eruit? Ik behandel enkel psoriasis in de eerste fase, lokaal dus. Ik beperk me tot het voorschrijven van vitamine D3-derivaten en cortisonpreparaten. Bij mij kun je dus niet terecht voor lichttherapie of orale behandelingen, dat vind ik specialistenwerk.

4/07

Welke patiënten stuur je onmiddellijk door naar de specialist? Wanneer er kans bestaat op complicaties, stuur ik ze altijd door naar de dermatoloog of reumatoloog. Ook bij zeer uitgebreide psoriasis of psoriasisartritis verwijs ik steevast naar de specialist.

Spreken je patiënten over de praktische problemen die ze met hun pso hebben? Ja, de zwaarst getroffen patiënte durfde na een opflakkering niet meer te gaan zwemmen. Nu was dat uitgerekend de enige sport die ze door haar beperkte mobiliteit nog kon beoefenen. Zoiets is natuurlijk verschrikkelijk jammer. Ik voel me daarbij even machteloos als mijn patiënte. Van mijn andere pso-patiënten bereiken me weinig of geen klachten. Hebben ze daadwerkelijk geen klachten of willen ze er niet over spreken, daar heb ik het raden naar. Soms denk ik dat pso-patiënten hun huisarts geen hulp durven te vragen omdat ze zich schamen. Maar huisartsen staan even open voor hun problematiek als dermatologen.

Heb je tijdens je artsenopleiding voldoende kennis opgedaan om een huidziekte als psoriasis efficiënt te behandelen? Tijdens mijn opleiding was dermatologie een klein studiegebied. Als je geluk had en tijdens je stage of opleiding veel geconfronteerd werd met huidziekten, dan leerde je natuurlijk méér. Als coördinator ondervind ik dat mijn hibo’s de dermatologie meestal toch minder goed kennen. Studenten

4/07

geneeskunde die in mijn praktijk stage lopen, moedig ik dan ook aan om in hun stageplan ook dermatologie op te nemen. Ook later, wanneer de gediplomeerde jonge basisartsen hun beroepsopleiding tot huisarts volgen, kunnen ze aan dat aspect van hun kennis en vaardigheden werken. Hibo’s moeten geregeld ziektegevallen uit hun eigen praktijk presenteren. Naar aanleiding daarvan kan een hibo die iemand met rode huiduitslag gezien heeft, voor de groep een overzicht presenteren van alle ziekten die onder een rode plek kunnen schuilgaan. Persoonlijk heb ik altijd veel belangstelling gehad voor huidziekten. Wellicht lezen psoriasispatiënten dat niet graag, maar ik vind psoriasis een interessante ziekte. Veel aspecten van de ziekte zijn bekend maar er is nog veel méér dat we niet weten. Stress heeft veel invloed op psoriasis. Alles samen is het een ziekte die én de patiënt én de arts voor uitdagingen stelt. En wat voor een arts aantrekkelijk is: psoriasis is heel klinisch, je kunt de letsels zien en vergelijken met fotomateriaal uit boeken of op een website.

Welke meerwaarde kan de huisarts bieden aan psoriasispatiënten? Een niet onbelangrijke taak van de huisarts kan liggen in de coördinerende rol tussen twee specialismen, en bij medicatievoorschriften. De huisarts kan het best beslissen naar wie een patiënt moet worden doorverwezen, de dermatoloog of de reumatoloog. Dat de ene specialist doorverwijst naar de andere zonder de huisarts daarbij te betrekken, is een slechte zaak

5

want er moet iemand zijn die alle medische gegevens centraliseert en voor de patiënt in alle omstandigheden een aanspreekpunt blijft. Belangrijk is daarom dat de huisarts op de hoogte wordt gehouden en een verslag krijgt van het consult bij de specialist. Momenteel gebeurt dat al vaak, want de specialist vraagt doorgaans welke huisarts de patiënt heeft. Maar de patiënt of de specialist kan ook uit eigen beweging de huisarts op de hoogte houden. Het globaal medisch dossier dat de huisarts beheert, is een garantie tegen ongelukken. Alleen de huisarts is op de hoogte van de volledige voorgeschiedenis van de patiënt, zijn gevoeligheden en overgevoeligheden, en van de medicatie die de patiënt om andere redenen neemt dan voor zijn huidproblemen. Bekend is bijvoorbeeld dat bètablokkers, veelgebruikte geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk en andere harten vaatziekten, psoriasis kunnen uitlokken of verergeren. In veel gevallen kan de huisarts de medicatie dan zo aanpassen dat dit neveneffect verdwijnt. Nog belangrijker is de coördinerende rol van de huisarts bij patiënten mét psoriasisartritis. De huisarts zal de taak op zich nemen om de medicatie van de dermatoloog én de reumatoloog voor te schrijven en op te volgen. Niet te verwaarlozen is de rol van de huisarts die kan ook fungeren als aanspreekpunt bij alle medische problemen, als raadgever van de patiënt. Tijdens de raadpleging bij de specialist is vaak ogenschijnlijk alles duidelijk... tot de patiënt weer thuis is. Dan duiken er opeens vragen op. De huisarts is het beste geplaatst om

6

het medische jargon te vertalen naar de patiënt en uitleg te geven bij – bijvoorbeeld – een nieuw geneesmiddel.

Mocht jij psoriasis hebben, wat zou je dan (niet) doen? Psoriasis is een ziekte die moet gemanaged worden. Ik zou dat doen door mij zo goed mogelijk te informeren en samen met de behandelende arts na te gaan welke geneesmiddelen het beste werken bij mij. Ik zou ervoor zorgen dat ik geen complicaties krijg. Zo zou ik bijvoorbeeld bij de eerste tekenen van gewrichtsontsteking hulp zoeken, en wel voordat er echte gewrichtsschade optreedt. Ernstige psoriasis zou ik zeker behandelen. Maar als ik maar een paar vlekjes had, dan zou ik wellicht niet veel ondernemen. Ons gesprek zat erop, ruim op tijd om Frieda Mast die avond nog elders aan het werk te zien. Die 11de september 2007 zag ik Frieda Mast terug op Canvas, in de quiz De Canvascrack. Frieda leverde die avond een sterke prestatie: op vier van de vijf vragen gaf ze het juiste antwoord en daarmee was ze precies even clever als haar tegenstander, de Crack. Ze zou het uiteindelijk zeven afleveringen volhouden. Eén ding staat vast: Frieda Mast is een taaie, veelzijdige tante! Paul De Corte

4/07

<<

wereldpsoriasisdag te Brasschaat

<<

25 jaar Psoriasisliga te Bellewaerde

4/07

7

Advertentie

Uw voeten zijn van groot belang… Draag er zorg voor!

In samenwerking met dermatologen en diabetologen, hebben de Eucerin Laboratoria de 10% Urea Voetcrème ontwikkeld, waarvan de unieke formule op basis van Urea, Melkzuur en Glycerine, de specifieke noden inlost van droge voeten met kloven, eelt en drukkringen. De Eucerin 10% Urea Voetcrème is licht en dringt snel in de huid. De huid is beschermd tegen uitdroging en de beschermingsfunctie wordt hersteld. Aanbevolen bij diabetes, atopisch eczeem en psoriasis. De uitstekende effectiviteit en huidtolerantie werden aangetoond in klinische studies*. Verkrijgbaar in de apotheek.

International multicentric customer in-use study with Eucerin 10% Urea foot cream – A. Schölermann, 2002.

DERMATOLOGISCHE HUIDVERZORGING

Mireille doet pso-boekje open

Dag lieve mensen,

De zomer is voorbij, terwijl ie niet eens begonnen was. Enfin. Herfst dus. Met heerlijke halloweenpret in Bellewaerde. Kids vonden de attracties fantastisch natuurlijk (wilden na de barbeque persé nog een keer in die wilde roetsjbaan... ), manlief genoot vooral van de barbeque (de liefde van de man ...), en ik, ik genoot van dat alles en ook van de vele fluojasjes om me heen (die Mia & co aan elke patiënt uitgedeeld hadden bij de ingang). Eindelijk eens niet alleen, maar met veel. Fijn. De herfst is voor mij ook altijd het begin van DE opstoot, met tegen wintertijd complete ravage die dan geleidelijk aan uitklaart naarmate de lente nadert en het fumaarzuur z'n werk doet. Al zolang hetzelfde scenario, ik ken blindelings het verloop van die ene opstoot die me meestal zes à zeven maanden in de ban houdt. Maar deze keer hebben ze mij niet liggen! Haha! Ik begon al vroeg met mijn fumaarzuur, waardoor de letsels nu al beginnen te verdwijnen, alvorens ze goed en wel welig konden tieren dus, en dat gaat een pak sneller vooruit ook. Doordat ik gestopt ben met roken en onbeteugeld koffieslurpen (flink hé!) reageert mijn maag niet meer op het fumaarzuur, en ben ik natuurlijk ook veel therapietrouwer, waardoor het nu wel lukt op een dosis van

4/07

vier "grote" pillen, ipv zes. Maar ik moet er ook bij vertellen dat de opstoot minder fel kwam opzetten, en dat komt waarschijnlijk ook door dat stoppen met roken. Ik liet me dat vroeger vertellen, dat stoppen met roken een positieve invloed heeft op je pso. Ik geloofde er toen niet veel van, "eerst zien en dan geloven". Awel, ik heb het gezien. Geloof het maar. Enfin, voor mij nu geen paniekaanvallen in de gezamenlijke kleedkamer op 't werk. (vorige winter hield ik collants en rolkoltrui aan onder het witte verpleegsterpak om toch maar niet uit de kleren te hoeven gaan in bijzijn van collega's. Moordend heet ...). Ja, 't leven is voor mij een stuk aangenamer deze tijd van 't jaar. Ik blijf dus nog steeds fumaarzuurfan nr 1. Ik was ook begonnen met een voedingsdieet, je weet wel, geen specerijen, mosterd, bepaalde noten, rozijnen, wijn ... want dat zou z'n weerslag hebben op je pso. Maar driewerf helaas, ik eet te graag specerijen in m'n eten, mosterd bij de kaas tussen m'n boterham, noten en rozijnen voor tv, en een glaasje wijn bij een lekker dineetje. Dus, niks voor mij. Ik hield het maar twee weken vol. Intussen las ik ook ergens dat het eten van suikers nefast is voor je huid (ontstekingen ed.). Dus nu probeer ik dat eens uit. In de week. In 't weekend laat ik mezelf zeuren. Weet niet of dat afdoend genoeg is, maar een mens moet toch ergens kunnen zondigen hé. Intussen heb ik een ketting in Barnsteen. Maar of hij in enig opzicht effect had op 't verloop van deze opstoot? Dat zullen we nooit zeker weten hé! Groetjes, Mireille

9

Beste P@ul... Mailtjes van J@n me vooral ’s nachts achtervolgen met de regelmaat van de klok, minstens 1 keer per week, in de vorm van knotsgekke dromen. Daarin haalt mijn brein (of wat daarvan overblijft, ha ha ha) alles lustig door mekaar: een (uiteraard) knettergekke banksituatie, waarin ikzelf bij momenten in mijn soldatenplunje rondhuppel, en waarin ook allerlei figuren uit mijn 18 schooljaren figureren, leraars en proffen, naast wat willekeurig bijeengeraapte vrienden, bekenden of klanten. En natuurlijk ook wat vroegere superieuren, waarmee ik telkens duchtig in de clinch ga.

“A Never Ending Story” Het is weeral 1 oktober, vandaag. Kil en nat, zoals het betaamt in dit land. Echt geen weer om onze caravan van top tot teen schoon te maken, zodat hij weer voor enkele maanden op stal kan gaan in de winterberging. Mijn 66ste oktobermaand is het al, ik mag stilaan ‘onder de grote mensen komen’. Nog even, en dan ben ik begot volle 7 jaar met pensioen. Langer al dan de tijd die ik op de lagere schoolbanken doorbracht, langer dan de tijd dat ik Latijnse en Griekse woordenlijsten moest vanbuiten ‘blokken’, langer ook dan mijn jaren als kotstudent in Flikkenstad Gent. Mijn ‘actieve’ jaren waren vaak stresserend: een job met niks dan immer veeleisende ‘kloteklanten’ (een neologisme dat onlangs opdook in de media), te behalen doelstellingen, stapels te behandelen dossiers, te respecteren deadlines. Opeens was dat alles ‘Voltooid verleden tijd’, en dat was effe wennen. Nee, ik heb het niet in tabellen of statistieken gegoten, maar mijn beroepsverleden blijft

10

Gelukkig evolueert dat nachtelijk verwerkingsproces geleidelijk aan naar steeds minder concrete situaties, wat hoopgevend mag genoemd worden… Niks is hinderlijker dan een onverteerd verleden! Mijn PSO kwam jaren geleden uit z’n hol gekropen temidden van zo’n allegaartje van tussentijdse resultaten, dollardevaluaties, beurscrisissen, slechte betalers, faillissementen en meer van dat lekkers. Vraag me niet daar een exacte datum op te kleven, het duurt een poosje voordat je beseft dat er wat méér loos is dan ‘pelletjes’ op je kop. Onlangs nog kwam ik de naam van mijn allereerste dermatologe tegen in ‘Psoriant’. Ik moet zowat 35 geweest zijn toen ik met mijn eeuwig ‘pelletjesprobleem’ en jeukende skalp bij haar langsging. Ze vond dat het ‘wel wat weg had van psoriasis’, en schreef me een lotionnetje voor met cortisone. Dat spul verrichtte wonderen, in die mate zelfs dat het daarna ruim 10 jaar duurde vooraleer ik mij echt zorgen begon te maken over steeds groter en talrijker wordende letsels met schilfers aan ellebogen

4/07

en knieën. Het verdict luidde toen meteen: PSO. Een nieuwe fase in mijn bestaan brak aan: leven met psoriasis … Het hele verhaal van de voorbije 15 à 20 jaar is je – en dat is een understatement! - bekend. Rest mij enkel nog je te berichten over de stand van zaken ‘op vandaag’. Een tussentijds resultaat, zeg maar. In een vorig mailtje meldde ik je al dat mijn behandeling met fumaraten een zodanig goed resultaat gaf, dat ik de dosering weer geleidelijk ging afbouwen. De ‘collateral damage’ van fumaarzuur is immers niet te onderschatten, zoals je beter dan wie ook weet. Ik heb je mijn ervaringen al in geuren & kleuren beschreven. Sinds enkele weken heb ik gelukkig haast geen problemen meer ‘ter hoogte van het spijsverteringssysteem’, om het beleefd te houden. Praise the Lord! Helaas, na amper 1 week afbouw (van 6 naar 5 tabletten dagelijks) staken verdwenen letsels meteen weer de kop op, zodat ik van arren moede maar weer de maximale dosis van 6 tabletten/dag ging slikken. Een zestal weken later ging ik op controle bij de dermatoloog. Op enkele ‘wreed’ hardnekkige letsels na – vooral op de lage rug en billen – lijkt mijn PSO weer in z’n hol gejaagd. Niettemin: ik vind geregeld zowat overal weer prille nieuwe letseltjes, ook op mijn aangezicht, oren, armen, benen. Meestal verdwijnen die weer even snel als ze gekomen zijn met een veegje Dovobet®. De dermatoloog besloot dus tot een ‘voorzichtige’ afbouw: afwisselend 5 en 6 tabletten per dag, een maand lang. Als de toestand stabiel blijft: ‘zakken’ naar 5. Het is wel duidelijk: je krijgt de PSO niet

4/07

weg. Zodra je de teugels wat viert (bv. om je arme darmen wat te sparen) komen de letsels weer talrijk opzetten. Eén blik in onze oktobertuin levert een mooie vergelijking op: zowat overal vind je daar momenteel paddenstoelen, grote en kleine, maar vooral: véél. Neem je ze weg, dan staan er enkele dagen later weer evenveel nieuwe. Eén belangrijk verschil is er tussen die tuin en mijn arme bast: het is géén gezicht, een mens vol letsels met witte schubben. Het blijft dus een ‘never ending struggle’, zoals bij die legendarische strijd tegen de draak met 8 koppen. Ons wapentuig wordt met de dag efficiënter en krachtiger, maar we komen voorlopig nog niet verder dan het beest weer even in z’n hol jagen. Wenden we even de blik af, dan komt het meteen weer tevoorschijn. Een mens zou er voorwaar wat mistroostig van worden, op een druilerige 1 oktober als vandaag. Tot mailens maar weer, en -wie weettot zonniger dagen. Ik vernam dat je een schitterend en zonnig herfstweertje hebt besteld voor de familiedag in Bellewaerde, het is je dus maar geraden! Tot mailens, J@n

11

Liliane natuur … lijk Snoepgoed wordt gegeven als geschenk, beloning, troost….

Suiker, ons dagelijks brood?

WEET WAT JE EET: SUIKER

W

e leven in een genietcultuur én we eten graag lekker, maar daardoor zijn we ons vaak niet bewust van wat we dagelijks zoal eten. Deze reeks wil je daarin wat inzicht geven en helpen om gezonde keuzes te maken en bewust te leren genieten. Gezonde gewoontes zorgen ervoor dat we ons beter in ons vel voelen. « Eintsje mee suiker ! » Dit is een typische Gentse nieuwjaarsgroet, soms vervolledigd met “en eintsje mee ziëm!”, (ziëm= honing). Een veelzeggende uitspraak: we wensen elkaar veel “zoets” toe in het nieuwe jaar, veel geluk dus. Want wie houdt niet van zoet? De mens is van nature een suikereter. Iedereen van jong tot oud is verslingerd aan zoet. De eerste voeding van een baby is melk: zoet van nature. Bij feesten horen “zoetigheden”: chocolade, taart, ijs, snoep…

12

We staan er zelden bij stil, tenzij we bijvoorbeeld vaststellen dat we overgewicht hebben of gewaarschuwd worden dat we diabetes (type 2) ontwikkelen, maar onze dagelijkse voeding bevat heel wat suiker. We weten dat het overvloedig in snoep, koek, jam, ijs en frisdranken aanwezig is, maar niet dat ook alledaags voedsel heel wat suiker kan bevatten: melkdranken, charcuterie, brood, ontbijtgranen, yoghurt, ketchup, ingemaakte groenten… Dit zijn “verborgen” suikers en ze bestaan in vele vormen: glucose, dextrose, fructose, zetmeelstroop, moutsiroop, lactose, maltose, geraffineerde suiker, … Europeanen eten gemiddeld 1 kilo suiker per week (= ongeveer 50 kg per jaar), Amerikanen eten gemiddeld zo’n 70 kilo suiker per jaar! Reken maar eens uit wat dat betekent op 10 jaar… Meer en meer worden de nadelige gevolgen op lange termijn hiervan duidelijk.

Suiker, energiebron of energievreter? Hoe kan iets dat zo zoet en lekker smaakt, slecht zijn voor je lichaam? Het geeft je toch energie, denken we dan. We hebben wel altijd geleerd dat suiker slecht is voor het gebit en dat het je dik maakt, maar de negatieve effecten van suiker zijn nog veel erger: - suiker verzwakt je immuunsysteem en bevordert het ontstaan van chronische ontstekingen

4/07

-

-

-

-

het veroorzaakt schommelingen in de bloedsuikerspiegel het veroorzaakt emotionele instabiliteit en zenuwziekten: angst, hyperactiviteit, prikkelbaarheid, concentratiestoornissen, agressie, depressie, ADHD (dit komt omdat suiker ons lichaam berooft van vitamine B, wat dé vitamine is voor een gezond zenuwstelsel) verhoogt het cholesterolgehalte en draagt bij tot hartziekten: door een suikerrijke voeding verhoogt de vetspiegel in het bloed met plaquevorming in de aders en verharding van de aders als gevolg verhoogt de bloeddruk veroorzaakt schimmelinfecties veroorzaakt hoofdpijn en migraine draagt bij tot osteoporose: suiker is zuurvormend en het lichaam gebruikt calcium, magnesium en kalium om dit zuur te neutraliseren, zodat botten en tanden broos worden, m.a.w. suiker is een grote mineralenrover; deze mineralentekorten werken bovendien een verstoorde slaap in de hand versnelt het verouderingsproces, ook zichtbaar op de huid beïnvloedt de vorming van lichaamseigen pijnstillende stoffen door de hersenen, zodat je gevoeliger wordt voor pijn

Als je merkt dat je dagelijks en vooral in stressvolle situaties naar iets zoets snakt, dan moet je ingrijpen, want voor je het weet ben je echt afhankelijk van suiker. De beste manier om deze afhankelijkheid te overwinnen, is bewust kiezen voor gezonder eten en zoveel mogelijk suiker te bannen. Kies ook voor complexe koolhydraten, volle rijst, volkorenbrood, volkorenpasta i.p.v. witte rijst, wit brood en gewone pasta. Eet vooral veel groenten, fruit en ook de nodige eiwitten. Niets heeft meer invloed op ons leven, dan wat we eten en drinken. We hebben allemaal al wel eens ervaren hoe futloos en moe we ons kunnen voelen na een weekend waarin we een paar keer uitgebreid gegeten en gedronken hebben… Als je jouw manier van eten verandert, zal je je veel energieker en gelukkiger voelen én zal je er ook veel beter uitzien. Je zal merken dat fruit en zelfs groenten ook heerlijk zoet kunnen smaken en je honger naar zoet stillen. Je smaakzin wordt beter en je gaat meer genieten van echt eten en minder smaak vinden in minderwaardige voeding. Als je je lichaam afleert om zoetigheid te eten, heeft het na een tijdje geen behoefte meer aan zoet.

Suikerverslaafd? Wetenschappers noemen suiker een even gevaarlijke drug als nicotine en heroïne. Als je als kind veel suiker eet, loop je meer risico om later verslaafd te worden aan nicotine en alcohol.

4/07

Rest me nog enkel een wens voor het komende jaar: Dat het leven je toelacht in 2008 ! Liliane

13

L

Advertentie

Informatiebeurs Psoriasis OC Berkenhof - Beekstraat 25 3070 Kortenberg (Grote parking achter de kerk)

Zondag 13 januari 2008 van 14u tot 18u Voorstelling nieuwe brochures, jongerenwerkgroep, recreatiereis, activiteiten, Psoriasis Liga Vlaanderen, gratis staaltjes verzorgende producten, gratis drankje voor iedere bezoeker. Info : Geert Laenens 016/64 01 57 [email protected]

14

4/07

Maya... een nieuwe rubriek n PSORIANT is Maya een 10-jarig meisje met een ernstige vorm van psoriasis. De mama van Maya brengt ons iedere keer een korte impressie van een tiener met psoriasis. Dit keer heeft zij het over de overbezorgdheid van mama’s.

I

Herinneringen

De norse verpleeegster blijkt een coole mama. ’t Is zondagavond. Maya maakt haar boekentas klaar om fris aan de nieuwe schoolweek te beginnen. Nog even gezellig in de zetel met z’n allen. Deze zondag is het toch anders. Maya staat er niet bij stil dat zij morgen maandag naar het medisch centrum gaat. Het badritueel verandert al snel in een scène waar je op zondag zo’n hekel aan hebt. Ik betrap mezelf erop dat ik wat meer olie in ’t bad doe, de haren nog een extra kuur wil geven. Na een lang uur van oliën, uitkammen van haren en zalfjes smeren ploffen we samen in de zetel en probeer ik de avond nog gezellig te maken. Maya als echte tiener laat goed merken dat ze nu wel recht heeft op een extra uur TV. Wanneer alle discussies geluwd zijn en iedereen in dromenland is, stel ik me toch

weer die schuldvraag: “ Moest dit nu echt? “ Volgende dag komt Maya thuis met leuke verhalen over het bezoek met de klas aan het medisch centrum. Het klinkt herkenbaar in de oren en enkele herinneringen komen boven. Niet dat het altijd even leuk was maar het was altijd met goede bedoelingen. De norse verpleegster blijkt nu een jonge mama te zijn die oog heeft voor coole hemdjes. Misschien moeten we als ouders meer luisteren naar onze tieners en ons minder zorgen maken. De mama van Maya

Onze vereniging kan steeds beroep doen op twee externe medische raadgevers: Dr. Hugo Boonen, dermatoloog Dr. Kurt de Vlam, reumatoloog

4/07

15

Heb je Psoriasis én/of Psoriasisartritis? Om jullie nog beter en efficiënter te kunnen informeren, hadden we graag binnen ons ledenbestand onderscheid gezien tussen de ‘mensen mét psoriasisartritis’ en ‘de mensen zonder gewrichtsklachten’. Het spreekt vanzelf dat jij beslist of je die informatie wil doorspelen m.a.w. dit is je vrije keuze of je op onze vraag ingaat of niet. Het kan voorkomen dat na verloop van tijd de diagnose wijzigt, zodat je van huidpsoriasis overgaat naar psoriasisartritis of omgekeerd. Ik heb ❏ enkel huidpsoriasis Ik heb ❏ psoriasisartritis (én psoriasis)

Advertentie

Je kan dat per email doorgeven aan [email protected] of telefonisch op 09 355 08 13 of schriftelijk op ons secretariaat, Beervelde-Dorp 39, 9080 Lochristi

16

4/07

Psoriasisartritis (PsA) Definitie Psoriasisartritis is een vorm van een reumatische ontsteking bij mensen met de huidziekte psoriasis. Het is een ontstekingsziekte van het bewegingsapparaat en wordt daarom tot de reumatische aandoeningen gerekend. De reumatische aandoeningen omvatten meer dan 200 verschillende aandoeningen van verschillende origine. Psoriasisartritis kan soms verward worden met andere reumatische ziektes zoals reumatoïde artritis. Psoriasisartritis werd voor het eerst beschreven in 1818 door Jean Louis Alibert, een Franse arts. Maar het duurde tot 1960 vooraleer psoriasisartritis algemeen erkend werd als een aparte reumatische aandoening.

Voorkomen-prevalentie

huidaantasting kunnen geen of minieme gewrichtsproblemen hebben, anderzijds de patiënten met weinig psoriasis (of zelfs in afwezigheid van huidletsels) kunnen een ernstige vorm van psoriasisartritis hebben. Soms worden de huidletsels pas vastgesteld bij het op zoek gaan naar de oorzaak van uw gewrichtsklachten waarvoor U bij uw arts gaat consulteren. Bovendien hoeven gewrichtsklachten en huidafwijkingen niet gelijktijdig voor te komen.

Vormen van psoriasisartritis Psoriasisartritis kan zich onder verschillende vormen manifesteren: een polyarticulaire vorm waarbij meer dan 4 gewrichten ontstoken zijn, een oligoarticulaire vorm met 3 of minder gezwollen gewrichten, een axiale vorm met ontstekingen thv de wervels en/of bekken gewrichten en een zeer agressieve vorm, artritis mutilans. De polyarticulaire vorm tast vaak de kleine hand- en voetgewrichten aan. Daarnaast kunnen ook grotere gewrichten zoals heup, knieën, enkels en schouders betrokken zijn. Deze vorm lijkt nog het meest op reumatoïde artritis maar verschilt wel in

Het voorkomen van psoriasisartritis bij personen met psoriasis varieert van 8 tot 20%. Vertaald naar de ganse bevolking betekent dit dat ongeveer 0.5 tot 0.8 % van de bevolking psoriasisartritis heeft. In België zouden dus mogelijks 80.000 mensen psoriasisartritis hebben. Dit is bijna even frequent als het aantal patiënten met bijv reumatoïde artritis, een andere vorm van reumatische ontsteking. Meestal ontstaat psoriasisartritis tussen de leeftijd van 20 en 40 jaar maar kan ook op latere leeftijd beginnen. Iets meer mannen dan vrouwen zijn aangetast. De ernst en het verloop kunnen bij iedereen anders zijn: Worsttenen patiënten met uitgebreide

4/07

17

De oligoarticulaire vorm tast slechts enkele gewrichten aan maar dan bij voorkeur de grotere gewrichten van de onderste ledematen. Ook in deze vorm komen worstvingers en worsttenen voor. Vaak evolueert deze vorm naar de polyarticulaire vorm. Eigenlijk is dit dan geen aparte vorm maar eerder een gevolg van ziekteduur.

PsA met nagelaantasting enkele typische aspecten: er is geen reumafactor, in deze vorm kunnen in tegenstelling tot reumatoïde artritis ook de verste kleine vingergewrichten aangetast zijn vaak in associatie met nagelaantasting en bij psoriasisartritis zijn er worstvingers en worsttenen (dactylitis). Tenslotte na een langdurige ontsteking kunnen de gewrichten als het ware vastgroeien (ankylose).

De derde vorm is de axiale vorm. Hierbij situeert de ontsteking zich thv de bekkengewrichten (sacroïliacale gewrichten) en de wervels. De ontstekingen thv deze gewrichten leiden vaak tot vastgroeien van de bekkengewrichten en wervels. Dit laatste gaat dan gepaard met een definitief verlies van beweeglijkheid. Deze vorm lijkt ook in vele aspecten op de ziekte van Bechterew of spondylitis ankylosans. Tenslotte is er artritis mutilans. Dit is een zeer agressieve vorm die vaak handen en voeten aantast. Tengevolge van de ontstekingen worden de gewrichten zeer snel beschadigd en leidt dit tot destructie van

Botscan van de vingers

18

4/07

het gewricht. Het is best mogelijk dat na een tijd er weinig overblijft van dit oorspronkelijke gewricht. Vroeger werd nog een vijfde entiteit beschreven: nl DIP artritis. Dit is reumatische ontsteking thv de distale interphalangeale gewrichten of de verste vingerkootjes. Heden aanvaardt men eigenlijk dat dit bij alle andere vormen voorkomt en geen aparte groep vormt. De indeling in verschillende groepen is niet absoluut. Dit betekent dat dezelfde patiënten zowel axiale aantasting kunnen hebben als aantasting van de perifere gewrichten. Naast aantasting van de perifere gewrichten en de wervelzuil, is er ook ontsteking thv de pezen en peesaanhechtingen (enthesitis). Het frequentst treden deze ontstekingen op thv de achillespees en de voetzool (fasciitis plantaris) en in mindere mate thv de knieën en ellebogen. Ontsteking thv het borstbeen en de sleutelbeenderen is zeer typisch maar weinig frequent. Bij een aantal patiënten begint de psoriasisartritis op deze plaats. Naast huidletsel en gewrichtsontstekingen kunnen ook andere organen betrokken zijn bij het ziekteproces. Soms treedt er oogontsteking (uveïtis) of darmontsteking op. In geval van de oogontsteking treedt een rood branderig gevoel op of een pijn thv. het oog zonder roodheid maar met wazig zicht. Verhoogde stoelgangfrequentie of diarree met slijm en bloed kunnen wijzen in de richting van een darmontsteking.

Kliniek De psoriasisartritis manifesteert zich door pijn, voornamelijk ’s nachts uitlopend tot in

4/07

de voormiddag al dan niet gecombineerd met ochtendstijfheid. Deze ochtendstijfheid kan tot 2 à 3 uur duren. Typisch verbeteren en verdwijnen deze klachten in de loop van de dag en bij bewegen en oefeningen. Deze pijn en stijfheid komt voor zowel thv de gewrichten, peesaanhechtingen en de wervelzuil. Thv de perifere gewrichten en de peesaanhechtingen kan ook zwelling optreden. Al deze symptomen geven vaak aanleiding tot verminderde beweeglijkheid en verminderde kracht zodat onze dagelijkse bezigheden worden beperkt. Veel patiënten vermelden ook een veralgemeende moeheid. In het begin kunnen de gewrichtsklachten kortdurend zijn en soms vanzelf verdwijnen. Pas na enkele episodes van pijn en zwelling zet de artritis zich volledig door. In deze periode kan de diagnose vaak moeilijk zijn of miskend worden.

Diagnose Er zijn geen testen beschikbaar die met 100% de diagnose van psoriasisartritis kunnen aantonen of bevestigen. Niettemin is een ervaren arts/reumatoloog in staat met grote zekerheid de diagnose te achterhalen. In eerste instantie zal de arts U grondig ondervragen om een goed beeld te krijgen van uw klachten. Verder is een lichamelijk onderzoek nodig om zwelling, bewegingsbeperkingen en evt misvormingen op te sporen. Aan de hand van een bloedtest zal de afwezigheid van specifieke reumafactoren worden aangetoond en zal men

19

een uitgebreidheid van de ontsteking evalueren. Afwezigheid van ontsteking in het bloed betekent geenszins dat de diagnose van psoriasisartritis is uitgesloten. Tenslotte worden vaak radiografieën genomen om na te gaan of er reeds schade aanwezig is. Dus de diagnose wordt gesteld aan de hand van een reeks verschillende onderzoeken: ondervraging, klinisch onderzoek, bloedonderzoek en radiografieën. Recentelijk werd door een internationale groep van onderzoekers met bijzondere interesse in psoriasisartritis een set criteria ontwikkeld die moeten helpen bij het stellen van de diagnose van psoriasisartritis. Deze groep heet de CASPAR groep en hierbij namen ook enkele Belgische onderzoekers deel. De criteria werden afgeleid uit een groep patiënten met reeds gekende psoriasisartritis en een groep patiënten met andere reumatische aandoeningen. Recentelijk werden deze criteria internationaal aanvaard en gepubliceerd. In een verder verloop van het onderzoek zal nagegaan worden of deze criteria ook behulpzaam zijn bij het vroegtijdig vaststellen van psoriasisartritis. Het is wel mogelijk om jicht met psoriasisartritis en psoriasis te hebben. Bij een zeer hevige opstoot van roodheid, zwelling en pijn thv de grote teen, dient in eerste instantie een jichtopstoot uitgesloten te worden. Dit gebeurt best door een gewrichtspunctie om jichtkristallen aan te tonen en een bloedonderzoek om het urinezuur te bepalen. Verhoogd urinezuur kan aanleiding geven tot een jichtopstoot. Maar psoriasisartritis patiënten worden

20

vaak verkeerdelijk gediagnosticeerd met jicht enkel op basis van gewrichtspijn en verhoogd urinezuur. Het is belangrijk dat jichtkristallen in het gewrichtsvocht worden aangetoond. Het is namelijk bekend dat psoriasispatiënten met uitgebreide huidaantasting een verhoogd urinezuur hebben. Het onderscheid is belangrijk omdat de diagnose verschillend is.

Rol van beeldvorming Beeldvorming speelt in eerste instantie een belangrijke rol bij het vaststellen van schade thv de gewrichten en de wervelzuil. Meestal volstaan hierbij klassieke radiografieën. Deze radiografieën zijn GEENSZINS in staat om de ontsteking zelf aan te tonen. Een CT scan heeft dezelfde mogelijkheden als standaard radiografieën maar kan wel kleinere letsels aantonen en kan nuttig zijn om beschadiging aan te tonen op plaatsen die minder toegankelijk zijn voor radiografie zoals borstbeen, bovenste deel van de wervelzuil of bekkengewrichten. Het ontstekingsproces zelf kan aangetoond worden dmv botscintigrafie en NMR scan. De botscintigrafie is een techniek waarbij radioactieve merkers worden ingespoten in de aders. Deze stof functioneert een beetje als een kleurstof en gaat zich vasthechten op plaatsen waar ontsteking of beschadiging thv de gewrichten of beenderen zich voordoet. Dit onderzoek kan echter het verschil tussen beide, ontsteking of beschadiging, niet maken. Combinatie met klassieke radiografieën stelt de arts vaak wel in staat om het verschil te maken.

4/07

Evolutie/Outcome De verloop van psoriasisartritis is bij iedereen anders. Lange tijd werd psoriasisartritis beschouwd als een goedaardige milde aandoening die best niet te agressief behandeld werd. Opvolgingsonderzoek van een grote groep patiënten met psoriasisartritis (o.a. in Canada) leerde echter dat deze aandoening niet zo “goedaardig” is als gedacht. Polyarticulaire Op lange termijn bleek dat psoriasisartritis met gewrichtsbeschadiging minder dan 10% van de patiënten als genezen kon beschouwd worden zonder blijvende inname van medicatie. Binnen het jaar Tenslotte zijn er nu nieuwere technieken waren wel 20% zonder klachten onder de zoals de NMR scan die zowel schade als inname van ontstekingsremmers, doch na ontsteking kunnen aantonen. het stoppen herviel 50% van de patiënten Dit onderzoek is actueel niet overal binnen het jaar. beschikbaar. Dit onderzoek is wel in staat Daarnaast bleek dat meer dan 50% van de om zowel ontsteking in de gewrichten als patiënten binnen de 5 jaar na de start van in de beenderen er rond aan te tonen. de psoriasisartritis radiografische schade vertoonde en binnen de 10 jaar meer dan Meestal is het echter niet nodig om derge- 70%. lijke technieken te gebruiken om ontsteking Na 10 jaar heeft 24% van de patiënten aan te tonen. zichtbare gewrichtsmisvormingen. Het is belangrijk om te weten dat radiografische Tenslotte is er de echografie die vlug leert schade onomkeerbaar is. of er vocht aanwezig is in het gewricht of Tenslotte bleek dat ONBEHANDELDE als de peesklachten het gevolg zijn van een psoriasisartritis ook een belangrijke verontstekingsproces of eerder veroorzaakt mindering van de levenskwaliteit veroorzijn door een overbelasting of een scheur. zaakt en zelfs aanleiding geeft tot een ietDit onderzoek is goedkoop, kan snel uitge- wat verkorte levensverwachting in vergelijvoerd worden en is volledig schadeloos. king met leeftijdsgenoten.

4/07

21

Advertentie

www.Psotramil.be

de kracht uit de dode zee Luxsel-Delaerestraat 37 - B-8800 Roeselare - tel.: (+32)51 24 46 65

ZOUT

WATER

> Psotramil Dode zee zout 10 kg : € 39,9

> Psotramil Dode zee water 1 liter : € 14,9

> Psotramil Dode zee zout 25 kg : € 82,9

> Psotramil Dode zee water 5 liter : € 44,6

MODDER

DOUCHE-CREME

> Psotramil Dode zee modder 1 kg : € 17,9

> Psotramil Dode zee douche (met dode zee zout) 250 ml : € 9,9

> Psotramil Dode zee modder 5 kg : € 56,6

(met dode zee zout)

SHAMPOO

> Psotramil Dode zee douche 5 l : € 64,5

ZEEP

> Psotramil Dode zee shampoo (met dode zee zout) 0,5 l : € 11,9

> Psotramil Dode zee zeep (met dode zee zout) 0,5 l : € 11,9

> Psotramil Dode zee shampoo (met dode zee zout) 5 l : € 64,5

> Psotramil Dode zee zeep (met dode zee zout) 5 l : € 64,5

OLIE > Psotramil neutrale olie (amandel en jojoba) 0,5 l : € 19,9 > Psotramil neutrale olie (amandel en jojoba) 5 l : € 94,9

Grativsanaf

ng leveri 30 €

Stort het bedrag op FORTIS 285-0366248-05 t.n.v. Lux-sel, Delaerestraat 37 - B-8800 Roeselare

Synovitis van de vingers Dus alle redenen om vroegtijdig en gepast te laten behandelen: voorkomen is uiteraard beter dan genezen.

Dr Kurt de Vlam Universitair ziekenhuis Leuven OLV Ziekenhuis Aalst

In PSORIANT 1/08: de behandeling van Psoriasisartritis eveneens door Dr. Kurt de Vlam

4/07

23

Onze vereniging ontving van Wyeth een cheque van 3500 voor de deelname aan de 20km door Brussel.

“Schade aan de huid” Voor sommige kinderen kan een klein krasje op de huid volstaan om aandoeningen als eczeem of psoriasis te ontwikkelen. Die zouden, volgens de Journal of Clinical Investigation, een allergische component hebben: ze zouden het resultaat zijn van een chronische ontsteking van – in dit geval – de huid. Schade aan de huid zorgt voor een overproductie van het eiwit connexine 26 bij mensen met een genetische afwijking die maakt dat het eiwit niet kan worden uitgeschakeld. Het reageert op schade aan de huid, maar moet worden verwijderd als de schade hersteld is. Als dat niet gebeurt, komen er problemen. (Uit Knack)

24

4/07

Net over de Nederlandse grens in Bad Bentheim. De weldadige en rustgevende werking van drie natuureigen kuurmiddelen! Warme zoutwaterbronnen (27 %) Natuurlijke modderbaden - Zwavelbaden In Europa absoluut unieke methode van kuren: • specialistische en vooruitstrevende medische behandeling • één van de meest verzadigde zoutwaterbronnen in Europa • landelijke rust en bijzonder comfortabele accommodatie ■ Fachklinik Bad Bentheim ontwikkelde een eigen zoutbronlichttherapie voor de behandeling van psoriasis (psoriasis vulgaris en psoriasis pustulosa) met natuurlijk verzadigde warme zoutwaterbaden en aansluitend UV-lichtbestraling. ■ Uitstekende vooruitzichten in geval van psoriasis artritis (psoriasis gewrichtsontstekingen) ■ Optimale mogelijkheden door ruim veertig verschillende bestralingsapparaten voor zowel specifieke delen als voor het gehele lichaam. ■ Klinische en ambulante behandeling. ■ Gelegen temidden van 1000 ha. bosgebied voor rust en ontspanning.

PSORIASISKLINIEK BAD BENTHEIM De warme zoutwater- en zwavelbron in de natuur! Am Bade 48455 Bad Bentheim Tel. 0049 5922 740 - Fax 0049 5922 74899 Internet: http://www.fk-bentheim.de

4/07

25

Ons haar p ons lichaam bevinden zich zo'n 5 miljoen haarzakjes waarvan er 100 000 op ons hoofd zitten. De lengte van een hoofdhaar wordt bepaald door de groeisnelheid en de groeifase. De groeifase die 3 tot 8 jaar duurt en genetisch bepaald is, is de tijd waarin een haarzakje aan een haar werkt. Daarop volgt de overgangsfase, die 2 tot 3 weken duurt, waarin de activiteit afgebouwd wordt. Tenslotte volgt de rustfase, die zo'n 3 maanden duurt, waarin de groei gestopt is maar het haar nog vastzit. Uiteindelijk zal een nieuw haar het oude naar buiten duwen. Zo verliezen we 50 tot 100 haren per dag. Het aantal uren daglicht, warmte en schilfers verhogen het aantal haarzakjes in rust.

O

Haarproblemen: Bij vet haar wordt talgvet, dat zorgt voor glans en soepelheid, hormonaal afhankelijk verhoogd aangemaakt. Aangepaste producten bevatten meer reinigingsmiddel en minder conditioner, maar hebben net als wasfrequentie geen invloed op de talgproductie, warmte, föhnen en sauna echter wel. Droog haar bevat minder vocht, glans en talg doordat de beschermende schubben opengaan of beschadigd raken. Oorzaken zijn chloor, zeewater, wrijving met borstel of handdoek, creperen, permanenten en (ont)kleuren. Conditioner en crèmebehandelingen bieden soelaas. Beschadigd haar kan veroorzaakt worden door uitwendige factoren zoals (ont)kleuren, permanenten, creperen, zon en wrijving, of door inwendige factoren zoals stress, ijzertekort en geneesmiddelen. In de apotheek vind je voedings- en haarsupplementen waarvan de invloed na 3 tot 6 maanden merkbaar is, maar begrensd. Gespleten haar ontstaat daar waar de haarschubben verdwenen zijn, bv door gedragen elastiek. Bij elke wasbeurt een haarmasker of crèmebehandeling gebruiken kan baten.

26

Haaruitval wordt hormonaal gestuurd. Door geremde haargroei komen de haren nauwelijks boven het haarvlak. Vrouwen worden meestal niet volledig kaal. Geneesmiddelen als Minoxidil en Finasteride kunnen de haaruitval stoppen en een volumetoename bekomen. Bij vrouwen werkt men daarnaast ook met

4/07

anti-androgenen.Vaak zijn deze behandelingen enkel aangewezen als men niet (meer) zwanger wordt. Stress, crashdiëten, schildklierproblemen, koorts, ijzertekort, vitaminetekort (voeding is belangrijk), volledige narcose en medicatie kan tot haarverlies leiden. Tijdens een zwangerschap wordt geen haar gewisseld waardoor na de bevalling meer haren in de rustfase komen. Deze problemen herstellen zich eens de oorzaak weggenomen is. Chemo- of radiotherapie onderbreekt de groeifase, waardoor het haar afbreekt

en uitvalt. Nadien herstelt het zich evenwel. Bij een laatste vorm van haarverlies richt het afweersysteem zich naar de haarwortels waardoor ronde tot ovale kale vlekken ontstaan. Dit kan alle haarzakjes op het lichaam treffen. Het verloop is onvoorspelbaar. Dermatologen beschikken over tal van onderzoeksmethoden om de haarkwaliteit na te gaan. Pruiken, haarstukjes en transplantaties zijn andere alternatieven. Mireille D’Hollander

Daivonex® zalf (tubes van 30g en 100g) Wij willen u informeren dat vanaf 1 januari 2008 Daivonex® zalf (tubes van 30g en 100g), voor de behandeling van psoriasis vulgaris, in België niet meer geleverd wordt. In verband met de huidige en toekomstige beschikbaarheid van lokale behandelingen van psoriasis vulgaris, acht de producent de klinische doelmatigheid en commerciële waarde van Daivonex® zalf te gering om te blijven leveren. Het beëindigen van de levering van Daivonex® zalf heeft dus niets te maken met de veiligheid en/of kwaliteit van het geneesmiddel. Patiënten kunnen daarom hun behandeling met Daivonex® zalf verder zetten zolang het product beschikbaar is. De overige geneesmiddelen met calcipotriol (Daivonex ® crème, Daivonex® lotion en Dovobet® zalf) blijven beschikbaar. Hebt u nog vragen hieromtrent, neem contact op met uw arts en/of apotheker om de voortgang van uw behandeling te verzekeren. Zoals steeds kan je ook bij de vereniging terecht.

4/07

27

Advertentie

Het eerste woord

krijgen Leden orting 10% k 28

te koop in uw apotheek

4/07

Je huid een opstandig omhulsel? it het artikel ‘De huid als opstandig hulsel’ uit de ‘Gelderlander’ van woensdag 18 oktober blijkt dat patiënten met ernstige psoriasis er alles voor over hebben om verlost te worden van hun ziekte. De psychologische gevolgen zijn: schaamte, afkeer van het eigen lichaam en geen partner kunnen krijgen of houden.

U

Er is onderzoek gedaan naar de invloed van psoriasis op het leven van 484 mannen en vrouwen over een periode van 11 jaar. Uit de resultaten blijkt dat de gevolgen minder zwaar wegen naarmate de tijd verstrijkt. Men leert met de aandoening omgaan, men leert er mee leven. Ook blijkt dat patiënten niet tevreden zijn met hun behandeling, die zou volgens hen agressiever moeten zijn. De dermatoloog onderschat de last van de ziekte. Die weet soms niet welke familiale gevolgen de ziekte veroorzaakt. De patiënt knuffelt zijn partner niet meer, heeft geen seks meer, gaat op een zomerse dag niet met de kinderen naar het zwembad. Dat soort dingen wordt nogal eens verzwegen in de spreekkamer. Agressievere behandeling is echter geen oplossing, want de bijwerkingen kunnen ernstig zijn. Er moet dus een betere communicatie zijn tussen de patiënt en de dermatoloog. Het is gebleken dat beter geïnformeerde patiënten meer realistische verwachtingen hebben en minder last ervaren van hun psoriasis. (Uit NIEUWSBRIEF – PVN afdeling Noord-Holland en Flevoland)

“Kater” Soms is het nuttig dat je ook oudere krantenknipsels een poosje bijhoudt. Zo publiceerde De Standaard een bijdrage rond een thema dat velen onder ons de oren doet spitsen: de kater. Geen mannetjesversie van de poes, maar de zere kop die je overhoudt aan een avondje “doorzakken”. Veel water drinken tussen al het overige lekkers helpt voortreffelijk, zo lees ik. Maar dat wist ik al via de proefondervindelijke methode … Leuk & nuttig om weten: er bestaan ook zgn. anti-katerpillen, die de ellende na een drinkgelag helpen verzachten. Deze pillen bevatten werkzame stoffen als asparagine (een aminozuur), ascorbinezuur (vitamine C), barnsteenzuur en fumaarzuur. Voor sommige PSO-klanten is dit laatste mooi meegenomen! Volgens de producent van deze pillen versnellen al deze zuurtjes de afbraak van de alcohol, door vaart te zetten achter de citroenzuurcyclus van de stofwisseling waardoor de alcohol wordt omgezet in energie, en met CO² als ‘onschadelijk’ eindproduct. De opwarming van de aarde was in 2003 duidelijk minder aan de orde dan vandaag … (Uit De Standaard van 26/12/03, ingekort)

4/07

29

Stadswandeling te Antwerpen Op zaterdag 29 december 2007 Samenkomst aan de ingang van het Centraal station om 13.00u.Vertrek wandeling op de Grote Markt om 13.30 uur stipt. Een gids neemt ons mee op sleeptouw doorheen de stadskern van Antwerpen, op reis doorheen de eeuwen. Einde is voorzien omstreeks 16.30uur. Daarna is er nog gelegenheid om iets te gaan drinken. Prijs deelname: gratis. OPGELET !!! Maximum aantal deelnemers: 20. Schrijf je dus tijdig in, liefst voor 1 december. Breng gerust een vriend of vriendin mee! Meer informatie: mail naar Emy: [email protected]

ISO UREA 1e lipidenherstellende lichaamsmelk met het ISO UREA complex om de huid blijvend glad te maken en te herstellen.

De schilfers verminderen De ruwe plekken worden gladder. Het huidcomfort verbetert onmiddellijk en blijvend. RESULTAAT

30

Vanaf de eerste toepassing voelt de huid extreem zacht, glad en zijdeachtig aan.

Advertentie

ISO UREA 400ml CNK 2029-692 Maximum aanbevolen prijs : 22.4


4/07

M

E

D

I

S

C

H

C

O

S

M

E

T

L A B O R AT O I R E S

DROGE EN SCHILFERIGE HUID

O

L

O

G

I

E

Advertentie

E

EL RTAB O F OM WE C XTUUR U E I N TE

E

TE KOO P B APO IJ DE THE KER

XERIAL 10 EMOLLIËRENDE MELK Lichaam

UREUM + GEVECTORISEERD ureum 10 % ■ Zachte keratoregulerende® werking ■ Intense hydratatie ■ Hervettend DROGE EN SCHILFERIGE HUID: ZEER DROGE HUID MET ABNORMALE VERHOORNING: CHRONISCHE SCHILFERIGE PLEKKEN:

XERIAL 5 CREME

XERIAL 10 MELK

XERIAL 30 CREME

XERIAL 50 CREME

XERIAL P SHAMPOO XERIAL P BALSEM

DE STAPSGEWIJZE OPLOSSING VOOR DE DROGE HUID

4/07

Laboratoires SVR - La Tremblaie - 91220 LE PLESSIS-PÂTÉ - FRANCE - Tél. : +33 (0)1 69 11 70 70 - www.labo-svr.com

31

Psoriasis Liga Vlaanderen vzw MAATSCHAPPELIJKE ZETEL: Beervelde-Dorp 39, 9080 Lochristi

Jan Blockmans [email protected] 03 449 93 03

Gunther Havecker [email protected] 055 31 89 95

Fonny Blokken 011 27 53 81

Louis Hermans 011 25 16 01

Frederik Cleeren Verantwoordelijke JongPso [email protected] 0494 91 46 29

Agnes Hoeven Verantwoordelijke Limburg [email protected] 011 25 16 01

Paul De Corte Verantwoordelijke Oost-Vlaanderen [email protected] 09 355 08 13

Geert Laenens Verantwoordelijke Vlaams-Brabant & recreatiereizen 016 64 01 57 [email protected]

Liliane Deforce [email protected] 09 251 68 46 Mireille D’Hollander [email protected] 09 236 51 60 Roger Geys Verantwoordelijke Antwerpen [email protected] 03 314 35 67 Benny Geys [email protected]

Mia Premereur [email protected] 09 355 08 13 Marcella Van Den Berghe [email protected] 03 449 93 03 Petra Vleeschhouwers 016 64 01 57 Franstalige vereniging GIPSO Jules Leroux Tél. & Fax: 04 342 37 92

Ledenblad van: PSORIASIS LIGA VLAANDEREN vzw Maatschappelijke Zetel: Beervelde-Dorp 39 9080 Lochristi 09 355 08 13 [email protected] www.psoriasis-vl.be Verschijnt driemaandelijks Jaargang 25, uitgave 4 Redactie: Benny Geys Emy Claessens Jan Blockmans Liliane Deforce Marcella Van den Berghe Mia Premereur Mireille D’Hollander Paul De Corte Redactieadres: maatschappelijke zetel Inzenddatum kopij: 15 februari 2008 De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties Hoofdredacteur & verantwoordelijke uitgever: Paul De Corte Lay-out & druk: Coppens bvba Hospitaalstraat 2 9080 Beervelde www.coppens-druk.be Overname van artikels kan enkel mits toestemming van de hoofdredacteur.

32

4/07

advertentie

CETAPHIL

®

Cetaphil is speciaal ontwikkeld voor de reiniging en hydratatie van de gevoelige, kwetsbare en geïrriteerde droge huid, zoals bij psoriasis.

Het Cetaphil-gamma bestaat uit: • 2 reinigende producten: Cetaphil reinigende lotion en Cetaphil zeepblokje • 2 hydraterende producten: Cetaphil hydraterende crème en Cetaphil hydraterende lotion Welk voordeel hebben deze producten voor u? Cetaphil zorgt ervoor dat uw huid soepel, zacht en aangenaam aanvoelt. Al deze producten zijn hypo-allergeen en worden uitstekend getolereerd, waardoor ze zeer aangenaam en comfortabel zijn in gebruik. Hoe moet u deze producten gebruiken? Cetaphil reinigende lotion Op de huid aanbrengen en lichtjes masseren. Verwijderen met een zachte doek, tissue of vochtig washandje. Cetaphil mag ook met water afgespoeld worden. Cetaphil blokje Te gebruiken als een klassiek zeepblokje, maar met als voordeel dat de natuurlijke beschermende laag van de huid (hydrolipidenfilm) gerespecteerd wordt. Cetaphil hydraterende crème De crème wordt aanbevolen voor de droge huid met een kleiner oppervlak zoals ellebogen, knieën en gelaat. 1 à 2 maal daags aanbrengen. De huid vooraf reinigen met een milde reiniger. Cetaphil hydraterende lotion Geschikt voor het ganse lichaam. Cetaphil hydraterende lotion mag zoveel gebruikt worden als gewenst. De huid vooraf reinigen met een milde reiniger. In een onderhoudstherapie bij psoriasis kan u Cetaphil als hydratatie 1x per dag aanbrengen en dit eventueel in combinatie met een lokale psoriasisbehandeling. Het Cetaphil-gamma is verkrijgbaar bij uw apotheker. Galderma N.V. – Fountain Business Center – Gebouw 5 – Bus 205 Van Kerckhovenstraat 110 – 2880 Bornem

MAATSCHAPPELIJKE ZETEL: Beervelde-Dorp 39, 9080 Lochristi

Voorzitter Paul De Corte [email protected] Tel. & Fax: 09 355 08 13

Psoriasis Liga Vlaanderen (november 2006) Opgericht in oktober 1982 onder de naam VVPP

Website: www.psoriasis-vl.be E-mail: [email protected] Lid van EUROPSO

Financieel beheer Gunther Havecker [email protected] Tel. 055 31 89 95 Ledenbeheer Mia Premereur [email protected] Tel. & Fax: 09 355 08 13

(Europese Psoriasis verenigingen)

Lid van IFPA IFPA

(International Federation of Psoriasis Associations)

Lid van ReumaNet vzw

Externe medische raadgevers: Dr. Hugo Boonen (dermatoloog) | Dr. Kurt de Vlam (reumatoloog)

BEVOORRECHTE PARTNERS:

GEËNGAGEERD PARTNERS: Eucerin - Galderma - Laboratorium SVR

druk: http://www.coppens-druk.be

Lidmaatschap: €15 en lid tot 1april 2009 (buitenland: €20) te storten op 001-1866354-53 Beervelde-Dorp 39 9080 Lochristi