- Samenvatting en conclusies - in samenwerking met:

De sector techniek: prominent onderdeel van de economie in de 5*Noordoost-Brabant Actieprogramma voor voldoende technisch geschoold personeel op de arbeidsmarkt

- Samenvatting en conclusies -

in samenwerking met:

Opdrachtgever: 5*Noordoost-Brabant Werkt! Datum: voorjaar 2013

De sector techniek: prominent onderdeel van de economie in de 5*Noordoost-Brabant


A. Tekort aan technisch personeel in de 5*regio Noordoost Brabant in 2016 De arbeidsmarktstudie 5*Noordoost-Brabant voorziet de volgende twee brandhaarden in de technische personeelsvoorziening: 1. In de regio Noordoost-Brabant dreigt een tekort van ongeveer 200 gekwalificeerde mbo’ers en 100-200 gekwalificeerde hoger opgeleiden in het jaar 2016. De grootste (kwantitatieve) tekorten doen zich voor in de metaal-, machine- en elektrotechnische industrie. Ook in de procestechnologie worden tekorten verwacht. 2. Wellicht belangrijker nog dan de dreigende kwantitatieve tekorten zijn de kwalitatieve tekorten die zich waarschijnlijk gaan voordoen. Deze ontstaan enerzijds doordat de door werkgevers gevraagde kwalificaties en competenties stijgen doordat productieprocessen innovatiever en complexer worden. Tegelijkertijd vertrekt een relatief grote groep oudere, ervaren werknemers die ook met een verschuiving van de AOW-leeftijd niet duurzaam kan worden opgevangen. Een eendrachtige inzet van bedrijven en branches enerzijds en het onderwijsveld anderzijds zal nodig zijn om deze dreigende kwantitatieve en kwalitatieve tekorten te voorkomen.

Enkele kerncijfers: Aantal banen voor technisch personeel in de regio 5*Noordoost Brabant 2011-2016: Banen in het jaar 2011: 64.700 (Saldo) ontwikkeling 2011 2015: berekende afname, m.n. in jaren 2012 en 2013: - 2.000 Banen in jaar 2015: 62.700 Ontwikkeling 2015 2016: uitbreidingsvraag bedrijfsleven: + 200 Banen voor technisch personeel in de regio 5*Noordoost Brabant in 2016: 62.900 Baanopeningen voor nieuw technisch personeel in 2016: Vervangingsvraag (ruim 4% per jaar): Uitbreidingsvraag 2016 (zie hiervoor): Totaal baanopeningen in 2016:

+

2.600 200 2.800

Berekende ruimte voor nieuwe instromers en tekort technisch personeel in 2016: Totaal baanopeningen in 2016: 2.800 -w.v. invulling baanopeningen door herintredend personeel/zij-instroom en (m.n. hoger opgeleid) personeel van elders: - 700 -w.v. ruimte voor nieuwe instromers/schoolverlaters: 2.100 Berekende nieuwe instroom door gediplomeerden/schoolverlaters in 2016: - 1.700 à - 1.800 Berekend tekort aan nieuw technisch personeel in het jaar 2016: 300 à 400 Verdeling tekort nieuw technisch personeel in het jaar 2016 naar opleidingsniveau: Berekend tekort op middelbaar niveau: 200 Berekend tekort op hoger niveau: 100 à 200


B.

Kader voor het op te stellen actieplan techniek

Samen werken aan oplossingen voor de huidige (crisis) en toekomstige (krapte) problemen op de regionale arbeidsmarkt. Dat is waar het initiatief 5* Noordoost Brabant Werkt! naar streeft.1 5*Noordoost-Brabant Werkt! is een bestuurlijk platform van overheid, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven in de regio Noordoost-Brabant dat actief zoekt naar oplossingen die werken. Zonder een ambitieuze, innovatieve en integrale aanpak van ondernemers, onderwijs, overheden en overige organisaties op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt kan de ambitie van 5*Noordoost Brabant Werkt! niet worden waargemaakt. Voor de realisatie van haar ambities zet het bestuurlijk platform in een aantal thema’s. Een daarvan is ‘Strategisch HRM beleid werkgevers en sectoren’. Onder deze vlag, die wordt gedragen door de werkgevers in de regio, moeten de ambities van het platform op het punt van ‘Goed en voldoende personeel voor vier speerpuntsectoren’ worden waargemaakt. Een stevig fundament hiervoor vormen de op te stellen actieplannen voor de vier speerpuntsectoren: Agrofood, Techniek/Industrie, Zorg en Welzijn en Services. In de zomer van 2012 is door Toptechniek in Bedrijf Noordoost Brabant2 al een regiovisie en -analyse gemaakt om sterke doorlopende vmbo-mbo onderwijsroutes (de nieuwe Vakmanschapsroute en de Technologieroute)3 te kunnen positioneren in de regio. De uitkomsten zijn en (worden nog) met diverse sleutelpersonen gedeeld, waarbij ook de macrodoelmatigheid4 een belangrijk uitgangspunt is. De lijnen die hiermee worden uitgezet bieden het onderwijs en het bedrijfsleven in de regio NOB een uitgelezen kans om een duurzame samenwerkingsstructuur voor de technische opleidingen te realiseren. De activiteiten van Toptechniek in Bedrijf passen geheel bij het op te stellen actieplan techniek van 5*Noordoost-Brabant Werkt!. En derhalve haken de uitkomsten ook aan bij de hierna aan de orde te stellen onderzoeksuitkomsten voor het actieplan techniek. Dit onderzoek geeft vanuit een bredere context aanvullingen op de Toptechniek activiteiten, maar valt gedeeltelijk daar ook mee samen. Dat blijkt uit de congruentie tussen de mogelijke actielijnen aan het einde van de volgende samenvatting en de in een prestatieplan vertaalde ambities van Toptechniek in bedrijf Noordoost-Brabant, zeker voor wat betreft het regulier onderwijs. De opgave is nu met alle betrokkenen tot robuuste aanzetten te komen in een actieplan techniek waarop in de komende jaren kan worden voortgebouwd. Medewerking van alle partijen die in en om het techniekveld opereren is een must om de doelstelling van ‘goed en voldoende technisch personeel’ te kunnen realiseren.

1 2

3

4

Zie: Uitvoeringsprogramma 2013-2015 5*Noordoost Brabant Werkt! Toptechniek in Bedrijf Noordoost-Brabant de regionale variant van het landelijk programma Toptechniek in Bedrijf dat door het Platform Bèta Techniek wordt uitgevoerd en dat streeft naar een toekomstbestendig vmbo en mbo techniek en als doel meer en betere afgestudeerde (vmbo en mbo) technici heeft. Vakmanschapsroute: een leergang waarbij leerjaar 3 en 4 van het vmbo zijn samengevoegd met leerjaar 1 en 2 van het MBO) Technologieroute: vanaf het 3e leerjaar van het vmbo in de gemengde leerweg (gl) of de theoretische leerweg (tl) een geïntegreerde leerroute volgen die opleidt tot een diploma techniek MBO-4 Macrodoelmatigheid: geleidelijke afstemming van het opleidingsaanbod naar volume op toplocaties, in samenspraak met arbeidsmarktpartijen met betrekking tot dat volume

2


Doel van het actieplan techniek: De opgaven voor de sector techniek in Noordoost-Brabant op het gebied van een goed functionerende arbeidsmarkt op korte en middellange termijn (tot en met 2016) samen vast te stellen, te bundelen en gecoördineerd met alle betrokken partijen tot uitvoering te brengen. Doel van de ronde tafelgesprekken: Binnen het aangeduide totaal-kader deelnemende partijen nu in verschillende settings uit te nodigen om in een open dialoog samen mee te denken over de meest in het oog springende knelpunten, ambities en mogelijke actielijnen waarlangs het actieplan het best geconcretiseerd kan worden. Het voorliggende document dient als input om te komen tot gezamenlijk gedragen ambities en acties in het actieplan voor de brede sector techniek/industrie. De basis vormt een samenvatting van de uitgevoerde cijfermatige analyse over de vraag naar en aanbod van technisch personeel tot en met 2016; deze biedt een inkijk in de actuele en verwachte ontwikkelingen, bezien vanuit de (vervangings)vraag naar technisch personeel en het nieuw instromende aanbod vanuit de verschillende opleidingsniveaus. Aan de hand van de confrontatie van de vraag en aanbod is een aantal knelpunten, of brandhaarden te benoemen die een goed functioneren van de toekomstige arbeidsmarkt voor technisch personeel belemmeren. Van daaruit zijn lijnen te trekken naar ambities en actielijnen waarmee de regio optimaal kan inspelen op de nieuwe uitdagingen van de toekomstige arbeidsmarkt in de sector techniek c.q. voor technisch geschoold personeel. Met name voor de na te streven oplossingen in actielijnen is de inbreng van alle deelnemende partijen essentieel. Zo kan ook de integratie van lopende initiatieven als die van Toptechniek in bedrijf Noordoost-Brabant optimaal geborgd worden.

C. Bevindingen uit de analyse 1. 2.

3.

4.

In totaal zijn in Noordoost-Brabant in 2011 65.000 technici werkzaam. Dit komt neer op ruim één op de vijf banen. Naar schatting 5% hiervan - ruim 3.000 banen - wordt ingevuld door personen met een nietNederlandse nationaliteit, al dan niet woonachtig in Nederland. Vaak zal het per betreffend bedrijf gaan om een of enkele personen, maar bij een beperkte groep bedrijven gaat het om substantiële aantallen. Circa 60% van al het technisch geschoolde personeel in de regio Noordoost-Brabant werkt in de goederenproducerende sectoren industrie en bouw. In deze sectoren heeft respectievelijk de helft en ruim driekwart van het personeel een technische achtergrond. In Noordoost-Brabant zijn de agrofood, chemie/farmacie en metalektro de prominent aanwezige industriële sectoren. In de bouwnijverheid zijn zowel de burgerlijke en utiliteitsbouw (B&U) -met daarin ook de installatiebranche- als de grond-, weg- en waterbouw sector (GWW) sterk vertegenwoordigd. De resterende 40% van alle technici werkt in een van de vele dienstensectoren. Relatief veel technisch personeel treffen we aan in de ingenieursdiensten, de ICT en de autobranche. Het aantal technici in de werkgelegenheid zal naar verwachting per saldo tot en met 2016 met ca. 2.000 banen dalen tot 63.000 banen. Dit banenverlies vindt vooral plaats in de jaren 2012 en 2013 als gevolg van de economische crisis in met name de bouw en daaraan gelieerde industrietakken. Verder brengt de invoering van nieuwe productieprocessen in veel bedrijven 3


5.

6.

7. 8.

9.

met zich mee dat deze bedrijven minder technisch personeel nodig hebben. In tijden van economische neergang wordt dit nog verder versterkt, bij een aantrekkende economie zal er toch weer wat groei van werkgelegenheid zijn die leidt tot een extra vraag naar technici door expansie van activiteiten. De gevraagde kwalificaties voor het technisch personeel gaan tegelijkertijd wel omhoog. De eisen die op het gebied van kennis, competenties en vaardigheden worden gesteld nemen toe als gevolg van steeds snellere innovatie van producten en productieprocessen. Steeds meer komen de accenten te liggen op kleinere, flexibele series. Daarnaast vindt ook ‘offshoring’ van werkgelegenheid plaats waardoor vooral eenvoudig productiewerk verdwijnt en worden in de procesindustrie productielocaties gesloten en samengevoegd met andere. Naar verwachting trekt na 2014 de werkgelegenheid weer wat aan en volgt daarop weer een lichte uitbreidingsvraag voor technisch personeel. Door vergrijzing zal de komende jaren het aantal oudere werknemers dat uitstroomt uit het arbeidsproces toenemen. Om deze vrijkomende banen in te vullen zullen nieuwe jonge en bijgeschoolde techneuten moeten instromen. Dit levert een flinke vervangingsvraag op, zo komt naar voren uit de analyse, uitgevoerd aan de hand van regionale en landelijke bronnen (o.m. LISA, UWV, Brainport 2020, ROA, CPB). PROGNOSE 2016

Lager beroepsniveau

Baanopeningen Techniek 5 * Regio In 2016: 2.800

Middelbaar beroepsniveau

Hoger beroepsniveau

600- 700

700-800

1.300 -1.400

• (her)instroom uit uitkering • zij-instroom

Instroom uit onderwijs

600

900

300

Instroom uit 5*regio: 2.200

400

300

Netto instroom van elders: 300

10. Voor het prognosejaar 2016 is een lichte uitbreidingsvraag becijferd van 200 technische banen en een vervangingsvraag van 2.600 technische banen. Dit komt neer op een totale vraag ofwel een totaal aantal baanopeningen van 2.800 banen voor technisch personeel in de 5*regio. 4


11. Hiervan zijn er naar verwachting 600-700 op lager beroepsniveau (basisniveau, vmbo en mbo 1), 1.300-1.400 op middelbaar beroepsniveau (mbo 2-3-4 of vergelijkbaar) en 700-800 op hoger beroepsniveau (hbo/wo niveau). 12. Instroom van technici met een lager beroepsniveau: Iedere jongere wordt geacht een startkwalificatie (minimaal diploma mbo 2 of havo) te behalen. Er is echter een groep die dit niveau niet haalt of die zonder diploma de arbeidsmarkt opkomt. In totaal is voor 2016 een instroom van ca. 600 personen berekend op het lagere beroepsniveau. 13. Instroom van technici met een middelbaar beroepsniveau: Het aantal mbo leerlingen in ‘harde’ technische vakken als metalektro, bouw en autotechniek daalt in de regio Noordoost-Brabant. De technische opleidingen in het mbo worden voor de helft ‘gevoed’ vanuit de technische richtingen aan het vmbo en daarnaast nog eens voor 35% uit andere vmbo/havo opleidingen. Zorgwekkend is dat steeds minder jongeren voor techniek kiezen binnen het vmbo, (de daling tussen 2008 en 2012 is significant groter dan voor het hele vmbo), waardoor de instroom in mbo-techniek ook minder zal worden. De verminderde toestroom naar het mbo maakt dat er in 2016 zo’n 20% minder jongeren een mbo diploma in de (‘harde’) techniek zullen halen dan gemiddeld in de jaren 2009-2011. Naar verwachting komen er van de beide ROC’s in de regio in 2016 nog 1.700 technici met een middelbaar beroepsniveau van de schoolbanken. Hiervan komen er in 2016 ca. 900 direct op de arbeidsmarkt, de overigen vervolgen hun leerweg; meestal op het hbo. 14. Instroom van technici met een hoger beroepsniveau (alleen op basis van Avans cijfers)5: Aan de (enige) in de 5*regio Noordoost-Brabant gevestigde hbo opleiding met technische richtingen, Avans Hogeschool ’s-Hertogenbosch, volgen op dit moment ca. 1.600 studenten een opleiding in de ‘harde techniek’-richtingen en de ICT. Ca. 15% van de gediplomeerden stroomt jaarlijks door naar de universiteit; de overigen komen beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Het totaal aantal technische studenten groeit weliswaar nog, maar dan met name in ‘zachte’ technische opleidingen (technische bedrijfskunde + communicatie en multimedia design). Naar schatting stromen uiteindelijk in 2016 vanuit Avans Hogeschool ‘s-Hertogenbosch ca. 300 hbo afgestudeerde technici in de harde techniekvakken en ICT de arbeidsmarkt op. 15. In totaal wordt in 2016 een instroom van ca. 1.700 à 1.800 technisch opgeleiden uit de 5* Noordoost Brabant voorzien. 16. Tevens zullen er vanuit de 5*regio ca. 400 personen (her)instromen vanuit een uitkeringssituatie ofwel vanuit andere sectoren (zij-instroom). Het gaat om mensen die in de voorgaande jaren van laagconjunctuur hun baan in een technische sector verloren en in een uitkering terecht zijn gekomen of in een beroep in een andere sector aan de slag zijn gegaan. 17. Daarnaast komt er naar verwachting een netto instroom van 300 technici - hoofdzakelijk met een hoger beroepsniveau - van elders. Denk bijvoorbeeld aan een (beperkt) deel van de technici die afstuderen aan de TUE, Fontys Eindhoven en HAN. 5

Ook aan Fontys Hogescholen in Eindhoven en de Hogeschool Arnhem-Nijmegen worden technici opgeleid die afkomstig zijn uit het oostelijk deel van de 5*regio NOB. Separate cijfers ter zake voor verschillende jaren zijn niet voorhanden uit de DUO data en niet opgenomen in de analyse. Toch hoeft dit niet te betekenen dat er grote vertekeningen in de gegeven totaalcijfers voor het hbo zullen optreden. Immers, tegenover deze ontbrekende aantallen staat dat bij de wel vermelde hbo cijfers voor NOB de gediplomeerden zijn meegenomen die afkomstig zijn van buiten de regio Noordoost Brabant (m.n. uit Waalwijk e.o., Land van Heuden en Altena en de Bommelerwaard). De uitkomsten blijven zo tot op zekere hoogte wel een modelmatige benadering. Merk daarbij verder op dat voor hoger opgeleiden het verband tussen opleidingsregio en latere werkregio losser is dan voor lager en middelbaar opgeleiden: hbo’ers tasten voor hun toekomstige werkkring een aanmerkelijk groter zoekgebied af dan lager en middelbaar opgeleiden.

5


18. Uit de confrontatie van vraag en aanbod resulteert uiteindelijk een tekort aan 300 à 400 technici in 2016. 19. Tekorten zullen zich naar verwachting vooral voordoen op middelbaar beroepsniveau en hoger beroepsniveau. In de benodigde instroom op het lagere beroepsniveau zal naar verwachting voorzien kunnen worden door voortijdig schoolverlaters uit het mbo, mensen met een mbo 1 diploma en arbeidsmigranten.

D. Ambitie / wat willen we bereiken, mede gegeven de dreigende tekorten? 5*Noordoost Brabant Werkt! wil de groeikansen in de stuwende sectoren van de regionale economie verzilveren. Hiervoor zijn op alle niveaus voldoende goed gekwalificeerde medewerkers met een technische achtergrond nodig. Daarbij moeten de competenties, kennis en vaardigheden van de mensen die zich aanbieden zo goed mogelijk aansluiten op hetgeen de werkgevers aan kwalificaties vragen. Wanneer de (regionale) economie weer aantrekt dreigen er in de 5*regio echter twee uitermate ongewenste brandhaarden te ontstaan: zowel een kwantitatief als kwalitatief tekort aan technisch talent, met name op de middelbare en hogere beroepsniveaus. 5*Noordoost Brabant Werkt! heeft de ambitie om deze twee brandhaarden tegen te gaan door: 1. te zorgen voor voldoende instroom vanuit de opleidingen en de herinstroom en zij-instroom van personeel in technische beroepen te bevorderen; 2. het voorkomen van een dreigende kwalitatieve mismatch door met werkgevers, onderwijs en overheid samen te zorgen dat vraag en aanbod goed blijven aansluiten door middel van het tijdig aanpassen van de opleidingen, gerichte om- en bijscholing en een goede onderlinge communicatie. Het bereiken van deze ambitie moet plaatsvinden langs een aantal concrete actielijnen. Deze worden deels algemeen en regiobreed ingestoken, maar zijn deels ook specifiek gericht op het onderwijs en het bedrijfsleven.

E. Mogelijke actielijnen/ Hoe gaan we de twee brandhaarden aanpakken, aansluitend bij wat er al is? Algemeen 1. Monitoring: De branches waarin veel technici werkzaam zijn, zijn over het algemeen sterk conjunctuurgevoelig. Hierdoor kunnen er flinke fluctuaties in het aantal technische werknemers ontstaan. Belangrijk is om voor de essentiële infostromen een monitor in te richten. Daarbij ligt de prioriteit bij het in beeld krijgen van de in-, door- en uitstroomdata voor het mbo als leverancier van de grootste groep nieuw instromend technisch personeel op de regionale arbeidsmarkt. Bouw de verzameling van daaruit verder uit; zorg daarbij waar mogelijk voor goede aggregatiemogelijkheden. Zorg er zo mogelijk voor dat behalve de groep die regulier onderwijs volgt ook de schoolverlaters zonder diploma cijfermatig in beeld blijven. 2. Samenwerking Brainport en Brainport 2020: Haak aan bij de actielijnen van Brainport 2020 en het Technologiepact Brainport waar dat mogelijk is en synergie oplevert. Dit levert bovendien een beter inzicht in de mate waarin de regio Brainport (Zuidoost-Brabant) trekt aan technici uit de regio Noordoost-Brabant.

6


Samenwerking binnen de regio: Haak aan bij de bestaande infrastructuur voor overleg in de regio, zoals de bestaande de Platforms Techniek = Troef en TechXperience, de Technet kringen, Toptechniek in Bedrijf en ICT Community. Onderwijs 4. Beïnvloed leerlingen om te kiezen voor techniek van primair onderwijs tot en met de brugjaren van het middelbaar onderwijs. Zorg voor juiste beeldvorming van techniek en het werken in een technisch bedrijf. Aangezien dit een proces van lange adem is, is het zaak te blijven werken aan de match van ‘good practices’ in deze tussen de verschillende techniek platforms in Brabant en uit te breiden naar de rest van de Brainport regio. 5. Doordring technici-in-de-dop van het belang maximaal in zichzelf te investeren met een positieve benadering (attractiever, beter gewaardeerd werk): ‘nieuwe techniek kan zoveel leuker zijn’. Bovendien biedt de arbeidsmarkt goede kansen voor technici. Dit kan ook worden benadrukt binnen de voorlichting van scholieren en studenten. 6. Zorg voor een goede relatie tussen regionale en lokale technische bedrijven en de vmbo en mbo opleidingen: openstelling bedrijven, presentaties op school, scholen voorzien van moderne apparatuur in bruikleen. 7. Voor de korte termijn: bewaak de doorlopende leerlijnen vmbo-mbo (ook in economisch moeilijke tijden) door te zorgen voldoende stageplekken, leer-werkplekken en werkervaringsplaatsen. 8. Stimuleer zij-instroom: focus op techniek bij het Servicepunt Leren en Werken in Den Bosch op het Werkplein Entreon en het Regionaal Servicepunt Leren-Werken gevestigd op de werkpleinen Frisselstein en Maasland. 9. Stem de instroom in vmbo en mbo beter af op de behoeften van de arbeidsmarkt. Ontmoedig opleidingen die weinig kansrijk zijn op de arbeidsmarkt en stimuleer opleidingen met een grote kans op werk. (poortwachtersfunctie) 10. Stel samen met brancheorganisaties en kenniscentra voor de belangrijkste (nieuwe) functies een overzicht op van benodigde vaardigheden en competenties voor nu en in de toekomst en bekijk samen hoe die in de opleidingscurricula een plaats kunnen krijgen. 11. Verhoog de kwaliteit van het vmbo. 12. Heb aandacht voor de verschuiving van de harde naar de zachte technische opleidingen op alle niveaus. 3.

Bedrijfsleven 13. Preciseer in overleg met de onderwijsinstellingen bij welke opleidingen, beroepen en functies de grootste knelpunten/brandhaarden worden voorzien. 14. Met onderwijsinstellingen en branche- en werkgeversorganisaties bekijken voor welke technische beroepen/functies door de branches zelf recent tekortsituaties zijn aangegeven of in de nabije toekomst worden voorzien en deze eventueel aanvullen. De navolgende opleidingen/beroepen zijn in eerste aanleg ontleend aan recente publicaties van branches, al of niet specifiek voor Noordoost Brabant met betrekking tot (mogelijke en acute) tekortberoepen. Daaraan zijn vervolgens gekoppeld vergelijkbare opleidingen met tenminste 25 studenten in Noordoost-Brabant op mbo niveau die onlangs zijn gepubliceerd in de zogenoemde Doelmatigheidsrapportages van de Stichting Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) van maart 2013. Daarbij zijn de cijfers zo geïnterpreteerd dat goede of ruim voldoende kansen op werk 7


mogelijk ook duiden op tekortsituaties. Naast de opleidingen in deze opsomming komen uit het SBB rapportages voor KW1C en De Leijgraaf ook nog andere technische opleidingen naar voren met goede of ruim voldoende kansen op werk. Deze volgen na het eerste overzicht en hebben ook alleen betrekking op opleidingen met een omvang van tenminste 25 studenten in het nu lopende schooljaar 2012/2013. Beoordeling doelmatigheidsrapportage Indien een opleiding/beroep volgens de doelmatigheidsrapportage goede of ruim voldoende kansen op werk én op stageplaatsen biedt is dat door toevoeging van drie plusjes (+++) aan de oorspronkelijke opsomming kenbaar gemaakt. Indien de kansen op werk wel als goed/ruim voldoende worden aangemerkt, maar tegelijkertijd de kans op een stage niet verder reikt dan voldoende, zijn slechts twee plusjes (++) toegevoegd. Is de kans op werk wel als goed/ruim voldoende aangemerkt, maar tegelijkertijd de kans op een stage als matig of gering, dan is slechts één plusje (+) toegevoegd. Voor de volledigheid: alleen opleidingen met tenminste 25 studenten zijn in de beschouwing betrokken.

Tabel E.1 Overzicht tekort- of kansrijke beroepen/opleidingen Sector Procestechniek (chemie/agro&fo od) Metalektro

Beroep

ICT

B en C

++ ++

1 monteur

++

Allround

Procesoperators

• •

• • • •

Onderhoudsmonteur industrie Monteur elektrotechnische industriële producten en systemen Monteur werktuigkundige installaties Technicus elektrotechnische industriële producten en systemen Werkvoorbereider fabricage/installatie Allround lasser/plaatwerker en mig-, mag- of tiglassers Constructiewerker Technisch operator Technicus en engineer Allround verspaner/cnc-verspaners

•

Commercieel technicus engineering

++

•

Kaderpersoneel (middenkaderfunctionaris-4 bouw)

+

tenzij via opl. Technicus middenkader engineering stagekansen: gering

• • • • •

Vervanging bouwplaatspersoneel Servicemonteur/servicetechnicus werktuigbouw Monteur koudetechniek Monteur elektrotechnische installaties Servicemonteur elektrotechniek service/onderhoudsmonteur Servicemonteur installatietechniek Specialisten meet- en regeltechniek Programmeurs (hbo/wo) Softwareontwikkelaars (hbo/wo) Applicatie en netwerkbeheerder

++

1 monteur

• •

Installatietechnie k

+++

•

• •

Bouw

Doelmatigheid: Beoordeling kans op werk en stage Opmerking/ +/++/+++*) specificatie:

• • • • •

e

++

e

*) + goede/ ruim voldoende kans op werk en matige/geringe kans op stage, ++ goede/ ruim voldoende kans op werk en voldoende kans op stage, +++ goede/ ruim voldoende kans op werk en goede/ruim voldoende kans op stage

8


Tabel E.2 Aanvullend overzicht tekort- of kansrijke beroepen/opleidingen (met meer dan 25 studenten in NOB) Bron: SBB rapportage, maart 2013

Sector

Beroep

Procestechniek: Metalektro incl. installatietechniek:

• • •

Chemisch-fysisch analist Allround machinebouwer Machinebouwer-3

•

Servicetechnicus elektrotechniek

• •

Bouw:

ICT:

Beoordeling kans op werk en stage +/++/+++*) +++ ++ ++

e

++ ++

1 monteur data/elektra e

1 monteur gas/water/warmte

++

•

Monteur data/elektra

++

•

Monteur gas/water/warmte

++

•

Servicetechnicus koudetechniek

++

•

Allround timmerman nieuwbouw

+

•

Middenkaderfunctionaris infra

+

•

Timmerman

+

•

Machinist grondverzet

+

•

Middenkaderfunctionaris verkeer en stedenbouw

+

•

Opperman bestratingen

+

•

Vakman gww

++

•

Applicatie ontwikkelaar-4

++

*) + goede/ ruim voldoende kans op werk en matige/geringe kans op stage, ++ goede/ ruim voldoende kans op werk en voldoende kans op stage, +++ goede/ ruim voldoende kans op werk en goede/ruim voldoende kans op stage

Aan te tekenen is dat voor veruit de meeste als kansrijk aangemerkte beroepen (kans op werk gekwalificeerd als goed of ruim voldoende) de kans op een stageplaats niet verder reikt dan ‘voldoende’; voor de meeste van de vermelde bouwberoepen zijn de kansen op een stageplaats ronduit slecht (meestal kwalificatie ‘geringe kansen’). Aan dit aspect zal bij de verdere inkleuring en afstemming tussen partijen extra aandacht besteed moeten worden. 15. Korte termijn: zo veel mogelijk mensen behouden voor de technische branches door het opzetten banenpools en collegiale in- en uitruil van technisch personeel. 16. Blijven investeren in personeel met aanvullende cursussen en training on the job (leven lang leren). 17. Ervaren, gepensioneerde technici aan het bedrijf proberen te binden voor kennisoverdracht aan jongeren. 18. Streef ernaar zoveel mogelijk hoger opgeleide technici aan de 5*regio te binden vanwege de grote zuigkracht uit de omgeving bij een aantrekkende economie. 19. Op de langere termijn: flexibilisering van de werkzaamheden, besteed dat deel van het werk uit aan niet-techneuten daar waar dat kan (jobcarving). 20. Intensieve samenwerking lokale technische bedrijven bijvoorbeeld in een Technet-kring. De inruil, uitruil en inhuur van het personeel en het gezamenlijk opleiden van technisch personeel kan belangrijk onderdeel uit maken van de lokale en regionale samenwerking. Het op te stellen actieprogramma zal complementair zijn aan de acties die worden ingezet vanuit Toptechniek in Bedrijf. In het overzicht hierna zijn op basis van de Toptechniek in bedrijf thema’s aangegeven waar de acties op elkaar aanhaken en complementair aan elkaar zijn. 9


Ambities en activiteiten Toptechniek in bedrijf

Toptechniek thema’s

•

Macrodoelmatigheid: alle opleidingen hebben optimale bezettingsgraden en komen tegemoet aan de behoefte van het bedrijfsleven. Een heldere en doelmatige opleidingenverdeling Aandacht voor meisjes in de techniek en allochtonen Professionalisering Docenten en praktijkopleiders uit het bedrijfsleven wisselen kennis uit door deel te nemen in gezamenlijke activiteiten, hetzij binnen de opleiding, hetzij op bedrijfslocatie. Intensivering van de samenwerking tussen opleidingen en bedrijven. Opzetten van werkateliers binnen innovatieve toplocaties.

• Macrodoelmatigheid (verplicht)

Doorlopende leerlijn in de Vakmanschapsroute en in de Technologieroute. Afstemming kern- en keuzeprogramma vmbo met het mbo. Aantrekkelijk en krachtig onderwijs met extra aandacht voor Bèta-talent op Trichting vmbo Het oplossen van knelpunten in de samenwerking vmbo/mbo voor een werkelijk geïntegreerde vmbo-mbo route, mogelijk in combinatie met experimenteerruimte.

• doorstroom leerlingen

Techniekpromotie in relatie tot Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding en het versterken van LOB

• LOB

• • •

•

• • • •

•

• professionalisering docenten

• betrokken bedrijfsleven

• betrokken bedrijfsleven

Actielijnen 5*Noordoost Brabant Werkt! 10. Stel samen met brancheorganisaties en kenniscentra voor de belangrijkste (nieuwe) functies een overzicht op van benodigde vaardigheden en competenties voor nu en in de toekomst 14. Met onderwijsinstellingen en kennisinstellingen per branche bekijken voor welke technische beroepen/functies door de branches zelf recent tekortsituaties zijn aangegeven 16. Blijven investeren in personeel met aanvullende cursussen en training on the job.

2. Bovenregionale samenwerking, zie: Samenwerking Brainport 3. Samenwerking binnen de regio 20. Intensieve samenwerking lokale technische bedrijven bijvoorbeeld in een Technet-kring. 1. Monitoring

6. Zorg voor een goede relatie tussen regionale en lokale technische bedrijven en de vmbo en mbo opleidingen 7. Bewaak de doorlopende leerlijnen vmbo-mbo door te zorgen voldoende stageplekken, leer-werkplekken en werkervaringsplaatsen 13. Preciseer in overleg met de onderwijsinstellingen bij welke opleidingen, beroepen en functies de grootste knelpunten/brandhaarden worden voorzien. 4. Beïnvloed leerlingen om te kiezen voor techniek van primair onderwijs tot en met de brugjaren van het middelbaar onderwijs 5. Doordring technici-in-de-dop van het belang (attractiever, beter gewaardeerd werk): ‘nieuwe techniek kan zoveel leuker zijn’.

Het hoofdrapport met de uitgebreide analyses is te vinden op: << link>>

10

- Samenvatting en conclusies - in samenwerking met:

Recommend Documents