Tab: 4 Steenachtig Code/volgnr: S4/55 Datum: december 2008 Titel Oorspronkelijke titel Auteur Bron
: : : :
Onderzoek verfschade steenachtige plafonds Idem Verf Advies Centrum Intern rapport
Inleiding
Tijdens de renovatie van een appartementencomplex zijn de bestaande plafonds in de woningen en trappengangen behandeld door een schildersbedrijf. Vlak na de onderhoudswerkzaamheden ontstond schade aan het muurverfsysteem in de vorm van met name onthechting (afbladderen). Om de (mogelijke) oorzaak van de schade te achterhalen is het Verf Advies Centrum gevraagd een onderzoek uit te voeren. Tijdens dit onderzoek zijn de volgende aspecten aan de orde gekomen: • steekproefsgewijs vaststellen van het vochtgehalte in de plafonds, • bepaling van de hechting van het muurverfsysteem op droge en natte plaatsen, • visuele beoordeling van de conditie van het materiaal en het schilderwerk. Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van diverse methoden en normen die aangeven hoe en waarmee een gebrek wordt beoordeeld. Omschrijving
Methode
Middelen
verfschade
visueel
in omvang
hechting op steenachtige ondergronden
ASTM 3359D, verzwaard met tape
afbreekmes, tape 10 N/25 mm
meten
vochtmeter (Sika Tramex)
Verfsysteem
Ondergrond vochtgehalte
Algemene informatie
De appartementen zijn ongeveer 35 a 40 jaar oud en onlangs gerenoveerd, waarbij onder andere de daken zijn vervangen. De plafonds zijn bouwoorspronkelijk. Voor het schilderen zijn de plafonds plaatselijk bijgewerkt door een stukadoor. Vervolgens zijn de plafonds in eerste instantie deels, en later geheel gefixeerd. Afhankelijk van de dekking werd uiteindelijk een éénlaags of een tweelaags muurverfsysteem toegepast.
Verf Advies Centrum B.V.
1
Tab: 4 Steenachtig Code/volgnr: S4/55 Datum: december 2008 Waarnemingen in het werk (verfschade)
Op de plafonds van de diverse woningen is verfschade waargenomen. De schade manifesteert zich met name als bladdervorming (onthechting) en is in meerdere ruimtes van de woningen aanwezig. De onthechting vindt hoofdzakelijk plaats op een onderliggende laag, welke vaak poederig en onsamenhangend is. Tevens onthecht het verfsysteem regelmatig nabij bijwerkplekken van het stucwerk. In de trappenhuizen komt eveneens veelvuldig verfschade voor in de vorm van onthechting. Ook hier onthecht het muurverfsysteem op een laag met een sterk poederend karakter, die oplosbaar is in water. Als deze laag wordt opgelost is de betonnen ondergrond zichtbaar.
Verfschade op een plafond.
Sterke verfschade op de onderzijde van een trap.
De laag waarop het muurverfsysteem onthecht poedert sterk.
De poederende laag is oplosbaar in water. Als de laag wordt opgelost is het beton zichtbaar.
Metingen in het werk (vochtgehalte)
Tijdens het onderzoek is gebruik gemaakt van een vochtmeter. In de plafonds zijn op diverse plaatsen metingen verricht naar het vochtgehalte, zowel bij de schade als op intacte delen. Over het algemeen is op alle plaatsen een waarde gemeten tussen de 2 en 3%. In de betonnen onderdelen van de trappenhuizen lagen de metingen in zijn algemeenheid tussen de 3 en 4%.
Verf Advies Centrum B.V.
2
Tab: 4 Steenachtig Code/volgnr: S4/55 Datum: december 2008
Tabel vochtgehalte Onderdeel
0%
1%
Plafonds woningen Plafonds trappenhuizen
2%
3%
8x
1x
2x
2x
4%
5%
Vochtgehalte van 2%in het plafond van een badkamer bij een schadeplek.
Bij een schadeplek in de onderzijde van een trap ligt het vochtgehalte rond de 3,2%.
Metingen in het werk (hechting)
De hechting van het verfsysteem is gemeten volgens ASTM D3359, verzwaard met tape. Zowel de droge als de natte hechting van het verfsysteem is gemeten. Om de natte hechting te meten is het oppervlak 40 minuten belast met vochtige watten. De hoeveelheid losgetrokken verf is beoordeeld en ingedeeld in zes klassen, te weten: 0A= zeer slecht, 1A=slecht, 2A= matig, 3A= redelijk, 4A= goed, 5A = zeer goed De (droge) hechting van het verfsysteem op de plafonds van de woningen is regelmatig slecht, evenals de natte hechting. De hechting van het verfsysteem op de elementen in het trappenhuis is structureel als zeer slecht beoordeeld. Tabel hechting Onderdeel Plafonds woningen Plafonds trappenhuizen
0A 4x*
1A
2A
3A
4A
1x
1x
1x
5A
5x
*) Één hiervan is de natte hechting
Verf Advies Centrum B.V.
3
Tab: 4 Steenachtig Code/volgnr: S4/55 Datum: december 2008
Slechte hechting van het verfsysteem.
Idem
Bespreking
De woningen zijn circa 35 a 40 jaar oud en de plafonds zijn in deze periode door de bewoners onderhouden. De verfschade manifesteert zich bij diverse woningen op plafonds van verschillende ruimten en is totaal willekeurig. Er is geen vast patroon in het schadebeeld te ontdekken. Ook is regelmatig te zien dat er verfschade is ontstaan bij bijwerkplekken door de stucadoor. Doordat de bewoners in de loop der jaren verantwoordelijk zijn geweest voor de systeemopbouw is het aannemelijk dat op diverse plafonds in het verleden gebruik is gemaakt van onder andere lijm- en/of kalkverven (veegvast). Deze verven hebben als eigenschap dat zij in water oplosbaar zijn en hebben veelal een poederend uiterlijk. Dergelijke producten werden in het verleden veel toegepast en vandaag de dag worden deze met name in de doe-het-zelf sector nog regelmatig gebruikt. Er is getracht de ondergrond ‘vast’ te zetten door het te behandelen met een fixeerproduct. In praktijk blijkt dit mogelijk indien er een beperkte laagdikte aanwezig is. Wanneer echter dikkere lagen aanwezig zijn kan het fixeerproduct onvoldoende penetreren waardoor de werking sterk verminderd. Twee monsters, afkomstig uit het werk, zijn geweekt in water. De monsters vallen, behoudens de bovenste laag, geheel uit elkaar. De onderliggende lagen zijn onsamenhangend en mogelijk niet of onvoldoende gefixeerd. Conclusie
Op basis van het uitgevoerde onderzoek en de aangeleverde informatie komt het Verf Advies Centrum tot de conclusie dat: • de hechting van het verfsysteem vaak slecht is, • het vochtgehalte in de plafonds op een normaal niveau ligt, • de schade te wijten is aan het overschilderen van sterk poederende en onsamenhangende verflagen.
Verf Advies Centrum B.V.
4
Tab: 4 Steenachtig Code/volgnr: S4/55 Datum: december 2008 Trefwoorden: Afbladderen Veegvast Onderzoek Onthechting Verfschade
Verf Advies Centrum B.V.
5
