π MET MIJN KIND ONLINE

π MET MIJN KIND ONLINE

Informatiefolder voor ouders van basisschool Het Bossche Broek

1

Inleiding Op 24 maart 2014 heeft de gezamenlijke thema-avond van de OR en MR plaatsgevonden. Tijdens deze themaavond zijn vele onderwerpen gepresenteerd, besproken en uitgelegd die te maken hebben met online-gaming en social media. Steeds meer kinderen maken gebruik van het internet d.m.v. computers, tablets en smartphones. Ze maken gebruik van vele apps die beschikbaar zijn voor gaming en social media. Tijdens deze thema-avond zijn er veel tips gegeven die ouders en leerkrachten kunnen gebruiken om kinderen te begeleiden in de digitale wereld en op gevaren te wijzen. Kinderen zijn tegenwoordig erg handig op een computer of tablet. Als team willen wij samen met u als ouders een veilige omgeving creëren voor de kinderen inclusief veiligheid in de digitale wereld. In deze ouderfolder staat belangrijke informatie die wij graag met u willen delen. Lees deze folder aandachtig, want op vragen zoals: Wat zijn populaire games en social media bij kinderen op dit moment? Wat kan ik doen om mijn kind te begeleiden in de digitale wereld? Hoe ga ik om met cyberpesten? krijgt u antwoord in deze folder. Wij hopen dat de informatie in deze folder u ondersteunt om uw kind(eren) te begeleiden in de digitale wereld. Team, OR en MR [basisschool ‘Het Bossche Broek’]

Colofon

π MET MIJN KIND ONLINE januari 2015 Deze folder is uitgebracht n.a.v. de thema-avond van de M.R. op 24-3-2014 betreffende dit onderwerp. Door: Miranda van der Heijden en Amber Roelen i.s.m. de M.R. Vormgeving en dtp: Antine Scherff [inHuisstijl GRAFISCH WERK] [email protected]

2

Deze brochure kunt u ook downloaden op de website www.hetbosschebroek.nl

Inhoudsopgave Social Media

4

Populaire media

Kansen van Social Media Risico’s van Social Media

6 7

WhatsApp, Facebook, Instagram en Snapchat

Online Gaming

8

Populaire online games

Console Gaming

9

Gameverslaving 10 Kansen en risico’s van online gaming 10 + 11 HabboHotel, MovieStarPlanet en Minecraft

Leuke en leerzame apps voor kinderen

12

Cyberpesten 14 Tips voor ouders

15

Handige sites

16

Begrippenlijst 17

Social Media Sociale media worden ook wel sociale netwerken genoemd. Het zijn media waarbij gebruikers met elkaar in verbinding staan door middel van een apparaat, zoals een smartphone, tablet, laptop en pc. Je deelt informatie, bijvoorbeeld een leuke foto, nieuwtje of filmpje. Anderen kunnen daarop reageren en/of de informatie delen.

Onderstaande media zijn populair op dit moment: WhatsApp is een gratis berichten-service. Je kunt privé berichtjes sturen naar iemand of een groepsapp maken, waardoor je met een groep kunt communiceren. Ook foto’s en filmpjes kunnen eenvoudig en snel verzonden worden naar elkaar.

Facebook is een gratis sociaalnetwerksite om online contact te maken of te houden. Gebruikers kunnen er een persoonlijk profiel samenstellen en informatie en interesses delen op de zogeheten “Tijdlijn” (Timeline).

Instagram is een gratis mobiele app om digitale foto’s of video’s uit te wisselen middels mobiele apparaten. De foto’s en video’s kunnen digitaal gefilterd en uitgewisseld worden op sociaalnetwerksites, zoals die van Instagram zelf.

Snapchat is een toepassing voor het delen van foto’s en video’s. De doorgezonden media zijn slechts tijdelijk zichtbaar bij de ontvangers, dit gaat van één tot tien seconden. Daarna verdwijnen de bestanden van de servers van Snapchat.

4 π MET MIJN KIND ONLINE

5

Kansen van Social Media

Risico’s van Social Media

WHATSAPP

WHATSAPP

In tegenstelling tot het versturen van sms`jes is WhatsApp helemaal gratis: berichtjes, foto’s en filmpjes kunnen kosteloos verzonden worden naar iemand die ook WhatsApp geïnstalleerd heeft. Er kan op een vlotte manier gecommuniceerd worden, zelfs een groepschat is mogelijk.

Getypte taal kan anders overkomen dan gesproken taal, waardoor miscommunicatie ontstaat. Kinderen gebruiken soms grof taalgebruik in groepsapps. Andere risico’s zijn de zogenaamde kettingberichten. De maker van deze berichten kan veel informatie over gebruikers afleiden. Advies is om met deze berichten dus niets te doen.

FACEBOOK

FACEBOOK

Via Facebook kun je je vrienden en familie ontmoeten, vriendschappen onderhouden, grappige filmpjes, foto’s en websites ontdekken en interesses delen. Facebook heeft voor leden van 13 tot en met 17 jaar speciale veiligheidsmaatregelen getroffen. Zo worden berichten van gebruikers in deze leeftijdscategorie niet getoond in de resultaten van zoekmachines en ook hun locaties (als ze ergens inchecken) worden niet gedeeld buiten hun vriendenkring.

Mensen kunnen zich anders voordoen dan ze werkelijk zijn en anderen volgen. Een groot nadeel is dat informatie en foto’s die je ooit op Facebook hebt gezet, kan worden opgeslagen, gekopieerd en gedeeld met anderen. Facebook heeft in de gebruiksvoorwaarden staan dat zij alle gegevens, zoals foto’s mogen gebruiken voor commerciële doeleinden. Kinderen kunnen eenvoudig hun geboortedatum veranderen, waardoor ze van het programma gebruik kunnen maken. Op Facebook kun je wel een eigen account dichtzetten, zodat niemand jou kan vinden.

INSTAGRAM

INSTAGRAM

Met de app Instagram kun je heel snel mooie foto’s maken met je telefoon en die eenvoudig delen met de rest van de wereld. Vooral het mooier maken van je foto’s maakt deze app enorm populair. Dat doe je met een filtertje dat je over je foto heen legt. Instagramfoto’s kunnen gekoppeld worden aan o.a. Facebook, en Twitter, zodat een foto in één keer wordt gepubliceerd op alle sociale media die je gebruikt.

Als het account niet is beveiligd, kan iedereen over de hele wereld de foto’s zien en door een schermafbeelding te maken, kunnen ze de foto ook bewaren en bewerken. Ook kan iedereen je dan volgen en je fotostream bekijken. Er is wel een optie om de foto’s te beschermen door het account op slot te zetten, zo kan men zelf beslissen om iemand als volger toe te laten of niet. Instagram is overgenomen door Facebook. Zij zouden je foto’s door kunnen verkopen aan derden, maar Instagram heeft laten weten dit niet te gaan doen (in de toekomst zou dit wel kunnen gaan gebeuren).

SNAPCHAT

SNAPCHAT

De gebruiker bepaalt hoeveel seconden een beeld te zien is. Als iemand een screenshot maakt van je foto, krijg je daar een melding van. Via Snapchat kan men berichtjes sturen naar elkaar en videochat is ook mogelijk.

Ondanks dat doorgezonden media slechts tijdelijk zichtbaar zijn, kunnen gebruikers gemakkelijk het beeld downloaden door er een schermafbeelding van te maken. Integriteit is hierdoor niet gewaarborgd.


7

Online Gaming

Online Gaming is het spelen van computerspellen met de tegenstanders en/of teamgenoten op internet. Bij verschillende computerspellen is er een multiplayer optie waarbij het mogelijk is dat je het spel speelt met meerdere personen.

Onderstaande Online Games zijn populair op dit moment: HABBO HOTEL Habbo hotel is een virtueel hotel, waarbij kinderen een virtueel personage aanmaken. Dit kan pas na registratie via andere sociale media. De chatrooms waaruit ieder hotel bestaat zijn grote isometrisch geprojecteerde vertrekken waarin meubilair, lichten en drankautomaten staan. Er zijn twee types vertrekken: openbare ruimtes en gastenkamers. Gebruikers kunnen zelf een kamer aanmaken en deze inrichten met eigen spullen. Het verdien-model voor de makers van het spel, is dat kinderen virtueel meubels kopen met behulp van de creditcard van hun ouders. Via de chatrooms of een console kan de gebruiker met zijn vrienden berichten uitwisselen. Het stelt hem ook in staat te achterhalen wie van zijn vrienden online is, en hij kan makkelijk naar dezelfde ruimte als zijn vrienden gaan, door middel van een “volg”-knop.

MOVIESTARPLANET Op MovieStarPlanet (MSP) kiezen kinderen (vooral meisjes) een moviestar die ze aankleden en waarmee ze kunnen rondlopen in de wereld van de filmsterren. Op deze sociale speelplaats lopen ook andere kinderen met hun poppetjes rond. Ze kunnen er games spelen, chatten en deelnemen aan wedstrijden. Het draait allemaal om het verdienen van ‘Starcoins’ en ‘Fame’ zodat ze kunnen opklimmen in de wereld van the rich and the famous. De website is gratis toegankelijk, maar als ze VIP willen worden, moeten ze een betaald abonnement afsluiten. 8 π MET MIJN KIND ONLINE

MINECRAFT Minecraft is een computerspel, dat de mogelijkheid geeft om in een uitgestrekt gebied kubusvormige objecten te plaatsen op een vast rooster. Het spel bouwt automatisch een omgeving, met grondstoffen, tegenstanders, dieren, tunnelsystemen, bergformaties, meren en biodiversiteit. Er komen regelmatig pop-ups met de mogelijkheid om items te kopen. Dit is echter niet verplicht. Kinderen kunnen chatten met elkaar. Het spel kan echter ook gespeeld worden zónder dat de chatfunctie aanstaat. Bij dit spel bestaat de mogelijkheid om sámen in een game te gaan, met vrienden, maar ook met vreemden.

Console Gaming Console Gaming is het spelen van videogames op een console die doorgaans aangesloten is op een televisie. Een console is speciaal gemaakt om videogames op te spelen, zoals de Playstation of WII. In het verleden ging dit via cartridges (een soort cassettes waar de games op stonden). Tegenwoordig gaat dit via dvd’s en umd schijfjes. Veel spellen kunnen ook online gespeeld worden en hebben een chatfunctie, want gameconsoles kunnen veelal verbinding maken met het internet. Het is raadzaam voor ouders om te vragen en te monitoren met welke vrienden games online worden gespeeld. Games hebben leeftijdsindicaties, bijvoorbeeld 6 jaar of ouder. Het is een aanbeveling, maar het staat er niet voor niets op. Een voorbeeld is GTA 5 (18+), een spel dat zeer populair is momenteel. Een groot onderdeel van dit spel is moorden en schelden. Ook wordt er, binnen dit spel, op een denigrerende manier omgegaan met vrouwen. Een voordeel van dit spel is dat de mogelijkheid bestaat om groepen met enkel vrienden te formeren. Buitenstaanders kunnen dan uitgesloten worden. 9

Gameverslaving Kennisnet (4W Uitgave 2-2014) vermeldt een genuanceerd geluid omtrent gameverslaving. Toepassingen als games en sociale media bevatten wel ingrediënten die kunnen leiden tot verslaving (oneindig, beloning, sociaal contact), maar in een educatieve context leiden games zelden tot problemen (T. van Rooij et al). Ook laten ze zien dat jongeren véél tijd op internet doorbrengen, maar slechts een klein deel van hen ondervindt hiervan problemen en maar een heel klein deel van de scholieren (minder dan 1%) kan verslaafd worden genoemd. Een goede game wakkert de interesse van leerlingen aan, maakt ze bekend met het domein, en geeft ze daarmee de taal in handen om over maatschappelijke kwesties zoals armoede en oorlog te kunnen praten met klasgenoten, vrienden en familie (Neys en Jansz).

Kansen en risico’s van online gaming

HABBO HOTEL Volwassen ‘vermommen’ zich met een valse identiteit als kind en kinderen kunnen hiermee geconfronteerd worden als deze persoon contact zoekt. Vaak zijn deze opmerkingen seksueel getint. Deze personen werken zeer geraffineerd en maken werk van een goed opgebouwd contact. Bij de politie zijn meldingen binnen gekomen over Habbo Hotel. De politie heeft onderzocht wat zij hieraan kunnen doen. Zo zit er tegenwoordig een digitaal politiebureau ín het programma. Hier worden antwoorden gegeven op vragen van kinderen aan de politie. Er zit dus een échte politieagent in het spel. Chatberichten worden gecontroleerd door de ‘moderator’. Mensen die echter kwade bedoelingen hebben, kennen trucjes om deze controles te omzeilen. Mensen kunnen ook om betaalgegevens vragen bij kinderen. Bankgegevens achterhalen wordt ‘phishing’ (zie begrippenlijst) genoemd en komt erg vaak voor.

MOVIESTARPLANET Kennisnet (2010) vermeldt dat er verschillende onderzoeken gedaan naar de effecten van games op cognitieve functies en de ontwikkeling ervan. Er zijn positieve effecten gevonden op ruimtelijk inzicht (De Lisi & Wolford, 2002), geheugen (Oyen & Bebko, 1996, Rueda, et al., 2005) en taalcompetenties (Meijs, 2008). Vogel et al. (2006) stellen dat de cognitieve opbrengsten het hoogst zijn in situaties waarin leerlingen zelf konden bepalen wanneer en hoe zij de games speelden. Op complexere cognitieve functies zoals inzicht, interpretatie (Blumberg, 1998, Pillay, 2002) en probleemoplossend vermogen (Curtis & Lawson, 2002) zijn ook positieve effecten van gaming gevonden. De aanwijzingen voor positieve effecten op inhoudelijk vakkennis zijn minder eenduidig volgens onderzoeken (McFarlane et al., 2002). Een mogelijke verklaring is dat bij kennisverwerving de rol van de leerkracht belangrijk is. Von Salish et al. (1996) ondervonden dat het sociale aspect van het spelen ertoe leidt dat kinderen beter met elkaar om leren gaan. Dit effect is vooral zichtbaar tegen het einde van de basisschoolleeftijd en is bij jongens iets sterker dan bij meisjes. 10 π MET MIJN KIND ONLINE

Ook bij dit spel geven volwassenen zich voor kinderen uit en komt ‘grooming’ voor (zie begrippenlijst). Ook in MSP zit een chatfunctie. Het komt helaas voor dat zo’n gesprekje een andere wending neemt. Kinderen kunnen ineens worden uitgescholden of gemene dingen in het scherm zien. Wanneer een kind zijn of haar wachtwoord deelt met een ander kan diegene inloggen op het account en zichzelf dure cadeautjes geven en andere vriendinnen uitschelden tijdens het chatten. De toegang tot MSP is gratis, maar VIP worden is vaak al snel een grote wens. Dan kun je namelijk speciale VIP-kleding, -producten en -animaties krijgen. Dat VIP-lidmaatschap kost natuurlijk geld.

MINECRAFT De risico’s van de chatfunctie, zoals bij de andere online games beschreven, gelden ook voor dit spel. In dit spel is het helaas moeilijk te achterhalen wat kinderen ‘bespreken’ in dit programma. Daarnaast is Minecraft een spel dat je met een grote groep gamers tegelijk speelt, wat óók enorm spannend is. Er gebeurt altijd iets nieuws, je kunt je meten met anderen, en de groep daagt je ook uit om steeds weer erbij te zijn. Soms worden ook afspraken gemaakt om op bepaalde tijdstippen aanwezig te zijn. Dit kan ervaren worden als groepsdruk. 11

Leuke en leerzame apps voor kinderen SCHOOLTV BEELDBANK De app van schooltv beeldbank is een aanrader voor nieuwsgierige kinderen. De moeilijkste onderwerpen en begrippen worden duidelijk uitgelegd in korte filmfragmenten. Ook handig voor spreekbeurten en werkstukken.

over Meer wetenpps leuke a n? e voor kinderr Ga naa nl ine. Mijnkindonl

KOEKOEK-TV Koekoek-tv heeft YouTube-filmpjes gecontroleerd op geschiktheid voor kinderen van 3 tot 7 jaar, zodat zij op een veilige manier YouTube-filmpjes kunnen kijken. Het gebruik is eenvoudig. De collectie filmpjes verandert regelmatig.

KENNY-APP De Kenny-app is ontworpen door Kennisnet en is een gratis app voor kinderen uit groep 1 t/m 3. Kinderen maken spelenderwijs kennis met schrijfbewegingen, logische reeksen, associëren van categorieën en ruimtelijke oriëntatie.

TAFELMONSTERS Malmberg heeft de gratis app Tafelmonsters ontwikkeld, zodat kinderen op speelse wijze de tafels van 1 t/m 10 kunnen oefenen.

SQULA De gratis app Squla Familiebordspel is geschikt voor kinderen van groep 4 t/m de brugklas en is een kennisspel waarin elk gezinslid op zijn eigen niveau speelt.


13

Cyberpesten WAT IS CYBERPESTEN? •

Cyberpesten is het pesten via internet. Het wordt ook wel digitaal pesten, digipesten of online pesten genoemd. Het gaat hier bijvoorbeeld om het versturen van kwetsende of dreigende teksten via chatprogramma’s of het plaatsen van persoonlijke gegevens van het slachtoffer op het internet.

• Cyberpesten gebeurt vaak anoniem. De daders voelen zich veilig en onherkenbaar, waardoor ze weinig terughoudend zijn. • Cyberpesten is directer en harder dan “gewoon” pesten. Omdat dader en slachtoffer niet in direct contact met elkaar staan, verschuiven hierdoor grenzen en gaat de dader verder omdat deze zich niet geremd voelt. • Het slachtoffer voelt zich onveiliger dan bij gewoon pesten, want hij is nergens veilig; niet op school en ook niet thuis. • De impact van cyberpesten is veel groter dan bij gewoon pesten, omdat er veel meer mensen zijn die via het internet kennis kunnen nemen van het cyberpesten.

GEVOLGEN VAN CYBERPESTEN

Tips voor ouders 1. Plaats de computer op een centrale plaats in huis, zodat je nog een oogje in het zeil kan houden. Plak de webcam eventueel af met een stukje tape. 2. Leer je kind wat privacy is. Zeg duidelijk welke gegevens het mag prijsgeven via internet en welke zeker niet. Soms kun je profielen afschermen voor buitenstaanders. 3. Praat geregeld met je kind over wat hij/zij online doet en met wie hij/zij praat. 4. Zorg ervoor dat je weet waar je kind een account heeft en wat het wachtwoord daarvan is. Je kunt ook zelf een account aanmaken, zodat je je kind kunt volgen. 5. Surf regelmatig samen met je kind, zodat je kunt zien wat je kind op het internet doet, wat zijn of haar interesses zijn. Leer zelf ook werken met de programma’s die je kind gebruikt. 6. Leer je kind hoe hij/zij vervelende mails e.d. kan opslaan op de computer. Dit materiaal kan helpen bij het zoeken van de dader.

• Cyberpesten kan nog grotere gevolgen hebben. Vaak worden kinderen die gecyberpest worden ook op school ‘gewoon’ gepest. Hierdoor kan een kind zich nergens meer veilig voelen, want met cyberpesten is het ook uit het zicht van de pesters niet van ze af.

7. Laat je kind weten dat hij/zij terecht kan bij de juf of meester wanneer er problemen zijn.

MAAR WELKE GEVOLGEN HEEFT PESTEN NU EIGENLIJK OP EEN KIND?

8. Maak je kind duidelijk dat op internet niet alles is wat het lijkt. Wie zich voordoet als leeftijdsgenootje is mogelijk een volwassen man.

• Pesten heeft vooral gevolgen voor het zelfvertrouwen van een kind. Kinderen kunnen zich bang, alleen en/of machteloos voelen. Ook kunnen er lichamelijke klachten ontstaan, zoals buikpijn en hoofdpijn.

9. Zorg dat je zicht hebt op je kind wanneer hij/zij gebruik maakt van het internet. Laat de smartphone/tablet van je kind beneden liggen als hij/zij naar bed gaat.

•

10. Bekijk de ‘history’ van de browser om te zien waar je kind geweest is. Vertel dat de history (geschiedenis) niet gewist mag worden.

Pesten kan leiden tot een negatief zelfbeeld. Wanneer je continu te horen krijgt hoe lelijk, vervelend of stom anderen je vinden is het heel moeilijk om dit niet serieus te gaan nemen. Een negatief zelfbeeld leidt tot problemen in de sociale contacten. Zo wordt een kind voorzichtiger in het aangaan van nieuwe contacten, omdat het anderen niet meer vertrouwd.


11. Maak duidelijke afspraken over het internet en mobielgebruik, zoals de tijd die je kind online doorbrengt. Internet is leuk en leerzaam, maar kinderen kunnen zo in hun ‘internetleven’ opgaan, dat het ten koste gaat van hun ‘gewone’ leven.

15

Handige sites

Begrippenlijst

www.mijnkindonline.nl Mijn kind online is een Nederlands kenniscentrum jeugd en (digitale) media. Mijn kind online doet onderzoek, adviseert ouders en leerkrachten en stimuleert de kwaliteit van digitale media voor kinderen. Op de site is een scala aan informatie te vinden over o.a. social media, apps, mediawijsheid, gaming en cyberpesten.

www.digibewust.nl Nederlandse website over veilig internet.

www.weetwatjetypt.nl Informatie voor kinderen, ouders en leerkrachten over cyberpesten; hoe ermee om te gaan en wat er gedaan kan worden om het te voorkomen.

www.meldknop.nl Deze site helpt wanneer iemand gepest wordt via het internet, nare foto’s of filmpjes van iemand geplaatst worden op internet of als er een account gehackt wordt.

www.vraaghetdepolitie.nl Deze site is bedoeld voor jongeren van 12 t/m 18 jaar en geeft antwoorden op vragen over allerlei onderwerpen, zoals internet en pesten. Vragen kunnen ingestuurd worden en er zijn mogelijkheden om op bepaalde tijdstippen te chatten met de politie.

www.helpwanted.nl Dit is een website over online seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Hier kan dit gemeld worden, maar er is ook informatie te vinden voor ouders en leerkrachten.

www.digitaalpesten.nl Dit platform cyberpesten helpt jongeren, ouders en leerkrachten bij online pesten. Er is informatie te vinden en een forum waar jongeren met elkaar kunnen praten.

www.mediaopvoeding.nl Deskundigen geven antwoorden op vragen van opvoeders over kinderen en media. Alle vragen en antwoorden zijn te vinden op deze site en gerangschikt op onderwerp.


APP

De naam “app” is een afkorting voor mobiele applicatie. Het is een programma dat draait op een smartphone of tablet.

CHATTEN

Het voeren van een gesprek door het over en weer typen van tekstberichten tussen twee of meer gebruikers van een met internet verbonden apparaat.

GROOMING Digitaal kinderlokken. De groomer doet zich voor als een leuke jongen of populair meisje en probeert zo in contact te komen met jonge meisjes of jongens via social media of online games. Groomers zijn erop uit dat kinderen zich uitkleden voor de webcam of willen een afspraakje maken. Grooming is verboden en dus strafbaar. HACKING

Iemand probeert toegang te krijgen tot de gegevens van iemand anders, via het gebruik van computers of een netwerk. Het is strafbaar als dit gebeurt zonder toestemming van de eigenaar van die gegevens.

PHISHING Het hengelen per mail of telefoon naar informatie. Het lijkt alsof betrouwbare instanties, zoals een bank, vragen naar inloggegevens, creditcardinformatie of andere persoonlijke gegevens. Criminelen gebruiken deze informatie om toegang te krijgen tot een bankrekening of om producten te kopen op jouw kosten. SELFIE

Een selfie is een gefotografeerd zelfportret, doorgaans gemaakt met een smartphone of webcam, waarbij de foto geüpload wordt naar een sociaalnetwerksite. Een van de typische kenmerken is dat de persoon die is afgebeeld de camera vasthoudt. 17

Als u nog meer informatie wilt of u heeft andere vragen of suggesties, neem dan contact op met de MR van R.K. B.s. “Het Bossche Broek”. 18 π MET MIJN KIND ONLINE

π MET MIJN KIND ONLINE

Recommend Documents