-
_ I _ -
.--..-
Bladz. De Communistische Partij Nederland ( C . P . N . ) .
Vredecmeetings.
.....
1.
..................................
Opheffing der N.R.H.
9.
............................
12.
Vereeniging vRn Vrienden win d e Sovjet-Unie ( V . V . S .U.).......................................
16.
Lijst van voor Ambtaniwen verboden vereenigingen.
26.
6 9 J
h
c-Gravenhage,
September 1338.
......
,
.
.- .
- 1 -
____ D e C0E"i.JNISTISCIiE ---- -PARTIJ NEDERLAND ( C .P.N
.
D e p o l i t i e i , VR^ u 9 C . P . N . r - t a a t nog g e h e e l i n h e t t e e k e n van ( z o o 8 l s d e p r t j j - v o x z i t t e r 1I.IIeuzemclker h e t op een v e r g a d e r i n g t e Rot t e r d n m i i i t d r u k t e ) : ' f O r ; ; m i n a t i e van d e massa t e g e n h e t f a s -
c i s m e , s t r e v e n , i a a r h e t t o t s t n i i d brengeli v a n het v o l k s f r o n t en o r g a n i s f ì t i e vqn d e massa v o o r den e i s c l i : meer l o o n e n meer vrel-
E
v a a r t met- g - l ~ - u i t . i g ~ e l i , i k d o e l : d e ovttrwirining OD h e t k a p i t a lisme". ---De d i r e c t e R c t i e van d e ? ) a r t i j b e p a l d e z i c h i n d e l a a t s t e maanden h o o f d z a k o l i j k t o t oeti s t r e v e n n a a r d e t e n u i t v o e r l e g g i n g viin e e n s n r i t a l op h j t 1a;it s t e P a n s c h c o n g r e s genomen b e s l u i t e n , waarotider :ils de voor:iamisi;tri Kuniien worden genoemd: h e t v e r s t e r k e n van d e p a r t i j , h o t t o t fiieordere b l o e i b r e n g e n van h e t V o l k s d a g b l a d B ~ Lh e t uitoefe,iori van druk op d e l e d e n , om lid t e worden van h e t N.V.V. of' eon rnorieraen wurkioozenbond. U i t m e e r d e r e v e r s l a g e n v:rn h u i s h o u d e l i j k e v e r g a d o r i n g e n b l i j k t , d a t n o g s t e e d s eer1 z u k e r dei:l r , B r l e d e n n i e t a c c o o r d g a a t m e t den e i s c h van h e t p a r t i j - b e s t u u r , d n t ~ l l el e d e n moeten t o e t r e d e n t o t con modernai wklsond, d e n w d , i i i d i e n z i , j werkloos z i j n , t o t een modnrrien nurkloozonbond. Lltrii r e d e n e e r t v e e l a l als v o l g t : I n d i e n w i , j l i d vorden V R I I een modernen bond e n d a a r i n R ~ comS m u n i s t o c t i e g ~ i a ~v oi e r e n , loopen w i j z e e r g r o o t e k a n s onmiddell i j k t e worden p r o y e e r d . Het l i d worden v m h e t N.V.V. werkt d u s d e p a s s i v i t e i t v;in d e l e d e n i r l d e Iinrid en a c h t e n z i . j d a a r om v e r k e e r d . Dat h e t r o y e e r e n v:m a c t i e v e conununisten u i t h e t N.V.V. werkel i j k wordt t;oep,ei)ast, l e e r t he I; royement v8n d e cornm u n i c t i z c l i e b e s t i i u r s l e d e i i , fi~xlgclk van dej-I\@julen ( g e b . 29.11. 1889 t e ,Fyist91*ciíini) en &igsg-j&-r-p-m: ( ; < e b . 25 .? .i907 t e Ams-l;erdam) van d e b i j h e t N . V . V . nen{;esI.otcri Amsterci:iiïlsche Wtirkloozenbond W e n a r a c h t maukt E4;ichtí1 i n i q i r i l 1938. De p o g i n g e n t o t v s r s t e r k i n k : viui d e p a r t i j , d u s t o t u i t b r e i d i n g v m h e t l e d e n t a l , loopeii u i t e r i i n r d p a r n l l e l met d i e t o t winnen vnn meer a b o n n h ' s o p H e t VolKsdngblad. Wat d e l e d o i i - n e r v i n g b e t r e f t , i s u i t h e t f e i t , d a t over d e r e s u l t a t e n h i e r v a n i n d e c o m m u n i s t i s c h e p e r s en op verp;aderiiigen v e i n i g o f [{een mededeel i n g e n z i j n g e d a a n ( o . a , n e l d a t h e t ?~edenverl.oopi n Amsterdam t o t s t a a n zou z i j n g e b r n c h t ) o p t e maken, d a t deze w e r v i n g nop, n i e t v e e l s u c c e s h e e f t g e h a d , i i i e t t e g e r i s t x t n d e h e t f e i t , d a t de c o n t r i b u t i e , a l t h a n s voor nieuwe l e d e n , werd v e r l a a g d t o t op 10 ces. --
- 2 'Jerkenden eri 5 c t s . v o o r nerkloozeri e n d e c o n t r i b u t i o s i n d s sc,-niiv : t ~ - ? i i , t e n g e r i e v e van d e l e d e n , p e r week n o r d t gei'ild H e t i s b i j d e p n r L i j - l e L d ! w - 7 1 s i n d s j a r e n een g r o o t e grief, d a t d e i i i v l o e c V:IY d e C . P . I J .i.:i R o t t e r d a m m e t z i j n u i t g e b r e i d p r o l e t a r i a P t en g r o o t a a n t a l werkloozeii, s t e e d s b e t r e k k e l i j k ger i n g b l i j f t , w i t 0 . 3 . moge b l i j k e n u i t d e v o l g e n d e c i j f e r s . I n Amsterdam heeft d e G.P.id. plm. 4000 l e d e n , i n R o t t e r d a m s l e c h t s c t c , p e r iieeh
VOOT
.
p l m . 900 ; b i J d e 1 : i a t s t e v e r k i e z i n g e n i n i937 b e h a a l d e d e C.P. N. i r i Amstsrdnm 12,n
4,3 %.V o o r a l h e t f e i t , d a t u e
n a a s t den z e e r g e r i n g e n i n v l o e d orider de m r i c l o o z o n , t e R o t t e r d m t o t a n l g e s p e e n d is van i n v l o e d o n d e r dc? mrlieride n r b e i c l e r s , z i t d e l e i d i n g dwars. Door d e p e r t i j l s i d e r s wordt d e z e b e t r e k k e l i j k g e r i n g e aanhang t e iiot t e r d a m i n hoofdza*-ik {;ewe Lea a r l u den n l d a n r b e s t a a n d e n i n v l o e d vr111 het Trotzkisme, m n r h e t i s d u i d e l i j k , ü a t d i t g e e n afdoende reden i s . U i t m e e r d e r e m a a t r e g e l e n b l i j k t , dtit d e p a r t i j - l e i d i n g e r C.P.IJ.,
e r n s t i g op u i t i s , den i n v l o e d Vt1i1 a e C.P.N. t e H o t t e r d m u i t t e b r e i d e n . K o r t ila h e t f%ílschcorif;res werd h i e r t o e eer1 s p e c i a l e o p d r a c h t v e r s t r e k t :inn het l i U v a i i h e t p R r t i j - b e s t u u r e n o u d - l i ü víin d e Tweede K - i ~ r i rG-_,J.i'.Scl;alker, geb. 3i.7.18901 d i e na d o v e r k i Q z i r i ; < s r i n 1937 ( - m t i r b i j h i j n i e t werd h e r k o z e n ) , g e r u i m e n t i j d i n i\lo:,cou v e r t o B f d e er1 na t e r u g k e e r h . t . 1 . i n Mei 1938 Ban d e d i s t r i c t c l e i ( : i i i { : t e R o t t e r d a m vrerd t o e g e v o e g d en a l d a a r m e t d e nlqemeene l e i d i n { { werd belFtst. A r z i j n e c h t e r d o o r hem t o t 1111 t o e Reon b v l m g r i j k e r e s u l t a t e n b e r e i k t . Wat d e w e r v i n g s - a c t i e voor ttHet Volksdogblndtl b e t r e f t k m h e t vo lg e iid e 7 7 0 r d en m e d e g e d 9 e 1d : Nadat met ing.inCs v?ii 15 September 1-937 h e t Rarital p n g i n a ' s v m h e t bind werd t e r u g g e b r n c h t v m 8 op 6 , op g r o n d vnn: R . n i e t v o l d o e n d e s t i j { ; i n g vnii het a n n t n l a b o n n é ' s ; -b. sti,jginE-: vqn d e p F i p i s r p r i j z e i i ; w e r d o n d e r d e l e i i z e W o o r Uw e i g e n b l n d g t een s t e u r i a c t i e gearcan i s e e r d. I1 e t r e su 1t a R t li i e rvnn w ~si : -1. eeii b e d r a g van f .j101,11 werd iritpzamelù; -2. m e t ingang va11 6 November d . a . v . v e r s c h e e n 'G Z a t e r d a g s W e t Volksdagblrìdtti w d ? r o m i n O ;mt,ina s.
-
-3.e.v. werd d e a c t i e onder d e l e u z e *'Acht p a g i n a ' s ook op iioensd:if{il i n g e z e t . Hoewel v o o r d i t d o e l i n t o t a a l een b e d r a g van f .OLCf. 3lL t.erd inp.sz,ent>ld, b l e e f d e u i t b r e i d i n g van h e t b l a d achterwege T e n e i n d e d e u i t g a v e v ~ an e !verfnummers t e kunnen b e k o s t i g e n , werd i n F e b r u m i 1938 e e n s t e u n a c t i e i n g e z e t o n d e r d e leuze "Goede V r i e n d e n L 1 . Door den verkoop v a n bonnen werd v o o r d i t d o e l i n t o t a n l een b e d r a g van f , ll7O,3O i n g e z a m e l d . Onder de omstand.ighederi, a l s h i e r b o v e n g e s c h e t s t , kwam h e t c o n g r e s v a n d e C.P.N. g e d u r e n d e d e Pnaschdagen t e Amsterdam b i j e e n , waarop moest worden v a s t g e s t e l d , d a t "ondanks p l a n n e n en goede voornemens w i j e r n i e t i i i r:eslri;fgd z i j n , om met o n z e k r a n t door t e b r e k e n " . Na d i t c o n g r e s werd \vi j z i g i n g i i i d e h o o f d r e d n c t i e g e b r a c h t . D e h o o f d r e d a c t e u r Mr. Alexarid-e-~-gqIoi.iori d e LXlW\iJ, geb. 15.5.1899 t e Amsterdnm, werd a l s zoodanig verwiiigen door den p n r t i j - s e c r e t a r i c S a u l d e GRQOZ, g e b . iC,'.7.1099 t e Anictsrdam, d i e met i n g a n g van 25 A p r i l 1930 z i g n f i i r i c t i e a a n v a a r d d e . I n d e ~ n n r t i . j - b e s t u i i r s v e r e a d e r i n q van 1 0 PJei 1938 werd de t o e s t a n d van ' H e t V o l k s d a g b l a d " b e s p r o k e n er1 d e m o g e l i j k h e i d van d e u i t g a v e v a n e e n o c h t e n d b l a d oiidor d e oogen g e z i e n . Overeenkomstig d e b e s l u i t e n o p deze v e r g a d e r i n g genomen, w e r d , t e n u i n d e d e uitb r e i d i n p v a n ho$ n n i i t a l a b o n n b ' s niogoli j k t e maken: a . i n g a a n d e 1 6 Mei 1938 voor funstordam 011 omliggende p l a a t s e n (Haarlam, m a n d a m , Bussum on I I i l v s r s u m ) o m s p e c i d c e d i t i e u i t gcgevon ; b. aan i o d o r e n nboiin6 ht:t r 2clit v v r l c o i i d , :)i11 ü r i e n a a l p o r jaiir g r n t i s L ~ L I a d v o r t u n t i o tbi plr ia tsor i; -C . du p r i j s voor h o t ;ibonricriitnt v o o r n i m m s nboririL's op 20 c a n t p b r w w k ( v o o r Rot; tcrdarii , c h t L r 18 corit) t;(?stcld . I n e e n op 18 Mei 1938 t e Amsterdam gehouden k a d e r - v e r g a d e r i n g w e r d d o o r den hoof d r e d a c t e u r v:ist g e s t e l d I'dat d e v e r s p r e i d i n g van h e t o r g a a n t e Amsterdam v e r beneden d e ei6;eri j L i v l o e d s u f e e r van d e C . P . N . b l e e f " . A l s 0ori:akeii h i e r v o o r werden 6;enoemd: a . d e inhoud vnn d e k r a n t ; b . h e t o n t b r e k e n van een o c h t e n d b l n d . B e s l o t e n werr3, om i n g i n n d e 1 J u n i 193s een a c t i e t e b e g i n n e n v o o r h e t winnen van nieuwe abonrié's e n voor d e i n z a m e l i n g vfin f .25.000.( h i e r v a n moet d o o r Amsterdam f .10.000.- rmrden opgcb r a c h t ) , waardoor h e t m o g e l i j k werd qe:\cht: a.
I n December
(7
-
I-
I
-
. , I
- 4 -
e.
-b,
t o t d e u i t q i f t e vi11 3 s : f i e ' L m d b h d ( e i n d e September o v e r t e g:i:in; , d e vei s c h i . nini7 v:m
het b l n d i n t i p+-i[:iiia's
1938)
i n h e t u i t z i c h t te
st e l l en.
h
H e t ariritnl t e werveii riieLire ~ b ? i i n j ' s w e r d voor Amsterdam e n R o t t e r d a m g e s t e l d op 1000, voor ' s - C r r a v e r i h a p op 200 er1 v o o r Ha8rlem op 100. I n d i e n i n a:inmerlciiig wordt f p i o m e n , d a t i n A p r i l 1930 d e o p l a a g van 'Wet V o l k s d q g t l ad'' 7000 exemplaren b e d r o e g , waarvun R o t t e r d a m e r slech1;c 370 nfnnm, z i j n d i t hooge g e t a l l e n . V o o r t s werden er zooweL t e Rotterdfirn a l s t e Den Ikmg en U t r e c h t k a n t o o r t j e s i n g e r i c h t , t e r h u i s v e s t i n g vnn p l a a t s e l i j k e r e a n c t i e s , met d e b e d o e l i n g zoodoeride d e g e l e g e n h e i d t e scheppen v o o r t a a n meer p l n a t s e l i J k nieuws u i t d e z e g r o o t e s t e d e n i n h e t b l a d op t e nemen. Ten s l o t t e werci begiri ku: u s t u s 1YjS d e n b o n u e m e n t s p r i j s , u i t s l u i t e n d v o o r h e t Joerisdag- e n Z;iterclaf;-riununer, v e r l a a g d t o t 5 c e n t e n p e r week. Onder het m o t t o : "lieem e r 'n W-Z b i j ' ' worden s i n d s d i e n g e r e g o l d i n het b l a d d e a b o n n é ' s vnn d e m b e i d e r s pers anngesDooru v o o r 5 c t s . ook nog een W - 2 abonnement t e n e men. " G i j h o o r t dan ook r__hct_.clistri.t-~-ister-~-~m" werd b e l a s t -J a n POSTlIIIi, g e b . 18,.2,18()S t e Rmcteraam. De firiaric i e e l e campagne w e r d i n handen gegeven van d e rcF?iis e e n i g e j a r e n b e s t a n n d e S t i c h t i n g , t e n d o e l hebbende d e b e v o r d e r i n g van d e p e r s v m d e Nederlaridscho a r b e i d e r s k l a s s e . Door d e z e S t i c h t i n g , waarv a n als s e c r e t a r i s - p e n n i n g m e e s t e r d e d i r e c t e u r van W e t Volksdagbladtf,
--
--
- 5 b l a d ! ' , H e n d r i k J o h m d e WEER=,
geb. 10.12.1896 t e Z w o l l e , opt r e e d t , m r a 0'211 n b l i g n t i e l e u n i n g , g r o o t f .25.000.-, uitgeschrev e n , w8Rrdoor z;ll vorden i : e t r - c h t , h e t benoodigde k a p i t a a l v a n f.25.000.- b i j e e n t e brori63n. O b l i g a t i e s , g r o o t f ,2,5O e n f.5,werden u i t g e g e v e n en on; d e n r b e i d e r s i n d e g e l e g e n h e i d t e s t e l l e n , o b l i g a t i e s t e l t o q e n , werden s p a n r k s a r t e n en z e g e l s & 25 c e n t u i tr:e(reveri. Op 23 J u l i 1938 was voor een bedrtig vrui f.675.- a a n o b l i g a t i e s --c o n t a n t g e p l a n t s t ; h e t anntri L u i t g e z e t t e s p a a r k a a r t e n b e d r o e g op d i e n datum 19.20 & f.2,SO en 389 h f.Fj.-, waarmede d u s , wanneer a l l e s p a p r c i e r s 8 ~ 1 1hun v o r p l i c h t i n g o n b l i j v e n v o l d o e n , d o o r i e d e r e week e e n z e g e l ?if.O,2!1 t e kouperi, i n t o t a o l een bedrag van f ~ 4 2 0 . - nnn o b l i g a t i e s i s g e p l a a t s t . Onder den naam " L o u i s d e V i s s e r Pondsi' word medio Mei i938 d o o r h e t P . R . h e t Algemeen Propaganda Fonds v o o r P R r t i j e n P e r s o p g e r i c h t . D i t f o n d s h e e f t z i j n o n t s t a n n t e danken a a n h e t f e i t , d a t d e g e l d e n , d i e b i j g e l e g e n h e i d van d e h e r d e n k i n g van den 60s t e n v e r - j i n r d n g van L o u i s d e Visser waren ingezameld ( r u i m f .FjOO.-) , door hem t e r beschikkilie; van d e p m t i j waren g e s t e l d . D i t g e l d w e r d d o o r h e t P . B . annvanrd en om d i t f o n d s z o o k r a c h t i g mogeli,jk t e innken, b e s l o t e n o v e r t e gnnn t o t d e u i t g i f t e v a n s t e u n b o n i e n en tol; h e t houdeli vnn een i n z a m e l i n g voor d i t doel. Op 2 J u l i werd d e a c t i e voor d i t f o n d s , door m i d d e l v a n e e n zakjescnmpagne, 81s o n d e r d e e l V:I:L d e a c t i e v o o r d e u i t b r e i d i n g van 'Het Volksda[?bladtt, iné;ezet. Op 10 Augustus
1938
WRS
i n t o t a a l een b e d r a g vrin r.i346,92 t e r b e s c h i k k i n g werd g e s t e l d voor d e
g e s t o r t , waarvan f .1000.u i tbreiding v m het dagblnd, In een op 1 4 J u n i 1938 te f h n r l e m [Sehouden ver(;:iùeririf-: werd, i n v e r b a n d met d e toezeggirir, vi11 d e d i r e c t i e v:m. "€€et;Volksdagb l a d " , d a t ook d e v e r s c h i j n i n ( : vÍin een ochteiidblaci i r i &U.rl_em m o g e l i j k werd f ; e a c h t , b e s l o t e n , a c t i e t e gníiri vciercxi voor d e u i t v o e r i n g van d e d o o r d e d i r e c t i e g e s t e l u e voorwaarden, li.i.. a o c r m i d d e l van d e p l a a t s i n g van o b l i p ; a t i e s , een badr,ig vc7n f .1000.b i j e e n t e b r e n g e n en d e werving vali 300 nbonri6's. D e a f d e e l i n g Hnnrlem h e e f t d e z e voorwaarden n i e t kurinsn v e r v u l l e n , a a n g e z i e n op een a . d . 4 September t e A m s t q r d n r n gehouden c o n f e r e n t i e d o o r den h o o f d r e d a c t e u r werd medegedeeld, d a t h e t 0cht;endblad a l l e e g i n luiisterdam m 1 v e r s c h i j n e n . Ann é é n der --_-_.
- 6 d e r voorwaarden, n . 1 . h e t aanvierven van 1000 nieuwe a b o n n e ' s , was op genoemden datum d o o r d e a f d e e l i n g imsterdsrn voldaan (gevmriper- waren L O l j nieuws aSoarii:'sì , t e r w i j l 500 riieuvire W.en Z . - i b o n n é t s vrarea gewonnen. D e g r o o t e t o e v l g e d van h e t :janLa1 % " e n L . - - a b o i i i i é ' s
-
uat zljn z i j , d i e u i t s l u i t e n d een Voerisdag- e n Zaterdagnummer o n t v a n g e n v i n d t mede z i j n oorza-tk i n h e t f e i t , d a t i n Augustus d e abonnem e n t s p r i j s met d e h e l f t werd v e r l a q g d e n van 10 op 5 c e n t werd g e b r n ch t . Op d e z e c o n f e r e n t i e werd d o o r hem ook v e r k l a a r d , d a t ann d e g e s t e l d e e i s c h e n o p f i-nriricieel en t e c h r i i s c h 6;:ebied nog n i e t was v o l d n i n , masr d n t d e s o n d 8 r k s door hem d e v e r z e k e r i n g kon wordeii g e g e v e n , u a t 871' h e t e i n d vr,ri September h e t o c h t e n d b l a d z a l versch i jnen Z i j r i o p f i i i n n c i e e l g e b i e d a e m o e i l i jkheclen nog n i e t overworinen, op t e c h n i s c h g e b i e d bestanii d e z e o o k , waRrv:in h e t o n d e r s t a a n d e een b e e l d g e e f t . 1;et h e t oog o p h e t a a n s c h a f f e n van d e m i d d e l e n , t e r v e r b e t e r i n g vnn d e t e c h n i s c h e raoeilijklieden i n h e t b e d r i j f , i i i verband met h o t doen v e r s c h i j n e n vh:i e e n o c h t e n d b l a d van W e t Volksdagb l a d " v o u r Amsterdxn en omgeving, werd door d e C.V.Boek-, Cour a n t - en H a n a e l s d r u k k e r i j D i jkmaii & C o . eeii o b l i g n t i e l e e n i n g , g r o o t f .1Fj .OOO.- à 47; u i t g e s c h r e v e n i n s t u k k e n van f .Soa.-, f . 1 0 0 . - en f.,??.-. Op grond vali liet; í'si t , dat, d ~ o rd e d i r e c t i e van 'IHet Volksdagb l a d " ' i n t i eeii p a r t i c u l i e r e u i t ( : e v e r i j t e M f l s t e r d m i s g s v r n a g d , of z i j b e r e i d i s , liet ociit,eiidblnd v i n " H o t Volksdagblad" i n e e n o p l a a g van 6000 exemplarmi t e d r u k k e n , i s h e t b e w i j s g e l o v e r d , d a t d e d i r e c t i e v n n W S t V o l k s d a ( < b l n d i l niet, o v e r v o l d o e n d e m i d d e l e n - zoowel t e c h n i s c h a l s f i r i a n c i e ?1 - b e s c h i k t , om 3en ocht e n d b l a d i n e i g e n d r u k k e r i j t e d r u k k e n on een d r u k k e r z o e k t , d i e t e v e n s h e t diisr:inn verbonden r i s i c o 01, z i c h d i n r f t t e nemen. D e u i t g e v e r i j i s h i e r o p n i e t irigr,eg:aan. Airet d e o p d r n c h t om v o o r h e t o c h t e n d b l a d en " H e t ü o l k s d a g b l t i d * ' p r o p a c a n d a t e voeren en d e p a r t i j t e h e l p e n . h e t a a n t a l abuliiz6's t e v e r g r o o t e n , i s o p d e c n r i f e r e i i t i e vari 4 September een commissie benoemd, onder l e i d i n g van Leeiidert *LJEC!Xt-S, g e b . 19 .Fj .l8'31 t e Amsterdam. Deze commissie h e e f t , t e n e i n d e d e z e a c t i e t e kunnen v o e r e n , een s t e u n a c t i e g e o r g a n i s e e r d niet !iet d o e l , f ,1.000.- b i jeeri
-
.
.--te
- 7 t e brenr;en,
t e n e i n d e h i e r m e d e d e propngsnd?-c8mpagne
t e kunnen
bekostigen. Ook i a EltLa-I-d-aq z a l d e n c , i e voor d e v e r s c h i j n i n g van e e n ochteridblad 0-3 1- JFmuari n . F , . wnrcierl v o o r t g e z e t . ' I n e e n 01) 14 Sepf,emb,:r lOj8 t e liot+,erdt m gehouäeii l i e r g a d e r i n g van s e c t i e - en vnkgro cp b e st u u r d er s , d e e l d e d e d i st r i c t s b e s t u u r d e r C o r n e l i s J o h a n n e s P i e t e r JLcII&Tl,ì@~, g e b . 31.7.lS90 t e 's-Gravenh a g e , mede: d a t d e a c t i e , &elire t o t nu t o e i n Rotterdam i s g e voerd! t o t resiiltaRi7; h e e f t g e h a d , d a t o n g e v e e r 400 nieuwe weeka b o n n é ' s en 500 V.en Z . - l e z e r s z i j n gewonnen. Van 1 O c t o b e r t o t 31 December a . s . z a l een a c t i e worden gev o e r d v o o r d e o n t b r e k e n d a &O. n e e k s b o n n 6 ' s e n v o o r d e p l a a t s i n g vair f .1000,- a n n o b l i g a u i e s , welke vooi-waarden door ue d i r e c t i e z i j n g e s t e l d , o m op 1 J a n u a r i 1998 liet o c h t e n d b l a d voor R o t t e r dam t e kunnen doen u i t g e v e n . .
:.?at d e v e r d e r e a c t i e van C , P e K . i n d e l a a t s t e mnanden b e t r e f t , kan 1itorde;i a:-in-4stipt, d a t i n J u l i j .1. ( z i e , ' H e t Volksdagblad" van 25 J u l i 1938) d o o r h s t p a r t i j b e s t u u r ee:i r e s o l u t i e werd a a n genomen, w a a r i n d e p o l i t i e k valt de C: .P.N. wordt u i t e e n g e z e t en
i n e e n 1 4 - t a l p u n t e n de middelen en r m H t r e g e l e n worden b e h a n d e l d , welke d i e n e n t e worden aaai.geweiid om t e kome;i t o t " d e verwerkel i j k i n g van d e e e n h e i o van a c t i e d e r a r b e i d e r s k l a s s e , t o t û i i t w i k k e l i n g van eeii b r e e d e voIksfroiitbewe:;iri~, t e g e n het d r e i g e n d g e v a a r van e e n aariv:il van d e z i j d e vdn H i t l e r - i ) i i i t s c h l a r i d e n van h e t f n s c i s t i s c h gevaflr i n iJederl:i:id, voor d e v e r d e d i g i n g van u e o n a f h a n k e l i j k h e i d valt h e t l a n d ei1 d e v r i j h e d e n viiri hp_t volk.'i i"Tot d i t d o e l s t r e e f t d e C . P ? I J . nmr et-ii overeeiistdmming eii samenwsrking i n d e e e r s t e p l n r i t L. iIiet d e ~ o c i : i n l - d e i , i ~ ~ c r i \ ten ie n a a r h e t t o t s t m d brenqen win e7-';l s t r i j d - b l o k d e r moderne, k a t h o l i e k e , c h r i s t e l i j k e e , i n e u t r a l - ? vakbonden en c o ö p e r a t i e s , alsook n a 8 r e en gem e en s c ha pp e 1i j k op t r e d en d er EI I-b e i (1 e r s o r y : m i s a t ie s met d e b o e r e n o r g a n i s a t i e s i n be! d e r b e l a n g . T e z e l f d e r t i j d komt d e I:.P.IJ.. o p v o o r e m samelivisrking d e r cirb e i d e ï s o r g a n i s a t i e s m e t d e c h r i s t e l i j k - d e n i o c r n t i s c h e p o r t i j , niet d e d e m o c r a t i s c h e elerrientsn der Jh1,holieke S t a n t s p n r t i j , d e r V r i j zinnit-:-Democratisclie P a r t i j en d e r L i b e r a l e P a r t i j en m s t alle p e r s o n e n en strooniin,(:eii i n crndcï? p r t i j e n eri o r g s t i i i s a t i e s , d i e v o o r de verdedigin{; va11 d e o r i n f h a n k s l i j k l i e i a vnn Nederlnnd t e g e n Hitler-Duitschlsnd zijn. I n verband met d e o r g i n i s n t , i e v,in z u l l r epri volksbwiec:iny, i s h e t vRn b e l a n g en bes1 i s t inogeli j k 013 de root-kspitalictische k l i e k e n t e i s o l e e r e n d i e hun eiii:erl wiiistbelniigeri boven d e n a t i o n n l e volksbelangen s t e l leri.Lf
I
1.G
- 8 -
I n Augustus j .1. ( z j P *IiIet V o l k s d a r - ; b l ~ ~ dvan ' ~ 11 Augustus
1938)
r i c h t t e h e t p a r t i j b e s t u u r eer1 o p r o e p t o t : i l l e v o o r u i t s t r e v e n d e jeu(;d-orgaiiis3 t i e s o m z i ch , + vereriiiigen 111 e e n verbond van d e m o c r a t i s c h e juuqdvereeniein{,311 t e g e i - h e t f t i s c i s m e . Gewezen wordt op d e s c l i r : & 0 : ~ r ~ ~ n dvee r l e e 1 l i i e i s d e r d e m o n r a t i s c h t , jeugdbeNeging en op h e t f e i t , d a t de Rrbeidersjeugdor~:c7iiis:-ities g e e n g r o e i
vertooiien en d e b u r g e r l i j k - d e m o c r a t i s c h e jeugdbeweqing n i e t noemenswaardig v o o r u i t g n a t en d a n r e n t e g e n d e N.S.B. er i n g e s l a a g d i s d e " N a t i o n a l e Jeiigds-t;ornitf o p t e bouwen en g r o o t e ~ i n i i t a l l e n j o n g e r e n , v o o r a l op h e t p l a t t o l a r i d : i n h a a r n e t t e n t e vangen. I n d i t verberid kari h i e r w r d e n medegedeeld, d s t a e Haagsche communistische Jeuk;dveri3,ii 1;irir; T 3 ~ n j w I ' , iia t a l van i n t e r n e s t r u b b e l i n g e n ( w a a r b i j liet communistisch ctichet v m deze ork;anisatio dui6elijk a ~ i h i e t l i c h t K W I I ~ ) i n h e t b e g i n van d i t jnar i
v r i j w e l g e h e e l u i t elkaar i s 6,espat. Dnrirna i s o p a a n d r a n g van d e 1 c l d e r . s va11 d e C.P.R. g e t r a c h t d e z e v e r e e n i c i n g ( t i l s q u a s i n e i i t r a l e . oriafìi?Iikeli j k e o r g n n i c a t i o ) weer nieuw l e v e n i n t e b l a z e n , wolke pogin[;en i n z o o v e r r e c u c c e c hadden, d a t op 24 J u l i j 1. een nieuw c l u b l o k a a l ann h e t a d r e s : A h z i e s t r a a t 5 t e Den €hac. u r d ceopvrid. De l e i d i n g van '!Tempo1', vwnrtoe een 25 j o n g e l i e d e n waren t o e I
g e t r e d e n , b e r u s t b i j Comeli,.. _T_euiiis BRAiJilES, g e b . 20.2.1912 t e Den Haag; h e t s e c r e t f i r i a a t i s p e v e c t i g d b i j O t t o s n GOOL, g e b .
7.6.3918 t e Voorburg, wonende t e Voorburg.
- 9 -
Evenals i n de vorige jarsr,
om en b i j 1 A u g u s t u s , o r g m i s e e r -
d e d e Commuriist 5 sch e P a r t i j PJciierlqnd ook d i t j a a r z.g.
viertal g e w e s t e l i j k e ER-EAggEBT'?iGs op Zondag 3i J u l i 1938 en w e l 3811
v o o r h e t d i s t r i c t Amsterdam, U t r e c h t en I t Gooi t e cud. Valkeveen, v o o r h e t d i s t r i c t R o t t e r d a m e n Zuid-IIo11mid op ä e z . g . \Vii#yeap l a s , v o o r h e t d i s t r i c t T m s n t e - I J s s e l s t r e e k , Z w o l l e en G e l d e r l a u d op G r o e n e n g s 2 t e A l m e l o eii v o o r d e d r i e € J o o r d e l i j k e p r o v i n c i e s t e &el_s_c_ha_. Dsze v ~ e d e s m e e t i n g s d i e n u e n om t e g e t u i gen van d e n v a s t e n v r e d e , m i l a n h e t N e d e r l a n d c c h e v o l k en 'Ivan d e n o o d z a k e l i j k h e i d v m een k r a c h t i g e en z e l f s t o n d i g e p o l i t i e k J
t e g e n o v e r d e f a s c i s t i scht, b e d r e i g i n g i n b u i t e n - en b i n n e n l a n d . itom d e v r e d e en v r i j h e i d t e bsechermen i s samenwerking m e t d e V r e d e l i e v e n d e s t a t e n n o o d z a k e l i j k , i n d e e e r s t e p l a a t s net d e S o v j e t - U n i e , d v t r o u w e bondgenoote der zwakke v o l k e r e n e n d e b u r c h t van den w e r e l d v r e d e , ' , De C o r m u n i s t i s c h e p a r t i j w i l I'vasthouden a m d e i n h e t Volkenbolidspact v e r v a t t e p o l i t i e k van c o l l e c t i e v e v e i l i & e i d [ ( en st r - a e f t 1 m a r het opwekken van 'leen k r a c h t i g d e m o c r a t i s c h en a n t i - f a s c i s t i s c h b e w u s t z j j n e n e e n g r o o t e v a s t b e r a d e r i h e i d i n d e volksiiiassa". "Om d i t t e b e r e i k e n s t r i j d t d e cnmmunisti s c h e p a r t i j v o o r d e t o t s t a n d k o m i n g van d e e e n h e i d van d e a r b e i d e r s k l a s s a i n h e t V o l k s f r o n t i n o n s l a n d , v o o r brood e n werk v o o r o n s v o l k . . A l l e e n op deze w i j z e kan d e v r e d e e n d e v e i l i g h e i d v o o r Nederltind gewaarborgd morden. En daarom: i n niclssa nRRr d e v r e d e s m e e t i n g s ! ( V o l k s d a g b l a d van 11 en 21 J u l i 1938). Voor deze v r e d e s m e e t i n g s a a s d i t j a a r eeri b i j z o n d e r i n t e n s i e ve p r o p a g a a d 8 g e m a a k t , zoow'~y1i i i h e t org8on als op d i v e r s e d a a r v o o r s p e c i a a l georgani s e e r d e pla.rlt s e l i j k e v e r g a d e r i n g e n " V o o r t s merdeii 25 .O00 p a m f l e t t e n met e e n opwekking t o t d e e l n e m i n g a a n d e z e m e e t i n g s v e r s p r e i d , wanr v a n 10,000 t e Rot t e r d a m werden gep l a a t s t . Reeds op d e gehouder1 v e r g a d e r i n g e n b l e e k , d a t d e animo
om a a n d e m e e t i n g s d e e l t e nemen n i e t z e e r g r o o t was, n i e t t e g e n staFinde h e t f e i t , d a t z o r g was g e d r a g e n voor d e n o o d i g e a f w i s s e l i n g i n d e programma?s en n a a s t e n k e l e bekende s p r e k e r s , h e t opt r e d e n van b a l l e t g r o s p e n , z a n g k o r e n , m u z i e k g e z e l s c h a p p e n en a t h l e t e n e n z . was a n n g e k u n d i g d ,
-
10
-
De b i j e e n k o m t t e Lud-Valkeveen - - - - - -( g e m e e n t e f l a a r d e n ) werd b i j gewoond Goor origeveer SFjOO b e z o e k e r s . A l s s p r e k e r s t r a d e n o p , d e p a r t i j - s e c - - e t a r i s : P a u l Lq G r o o t ( g e b . 19.7.1899 Amsterdam) en -R i k a Huia; ( g e b . 22.8,15@6 Den H e l d e r , e o h t g e n o o t e v a n J o h a n F.Kogenhop, g e b , 5.4.1906 Amsterdam), welke z i c h i n h e t b i j z o n d e r t o t d e vrouwen wendde. Ter o p l u i s t e r i n g w e r k t e n mee een mand o l i n e g e z e l s c h a p , d e B a l l e t g r o e p ilDyrimo" en ä e m u z i e k v e r e e n i g i n g flvanti.+ V o l g e n s een o n t v a n g e n r n p p o r t was d e o r g a n i s a t i e I
u i t s t e k e n d i n o r d e , doch was d e s t m m i n g lauw, en was e r van e n t h o u s i n s m e z e e r w e i n i g m e r k b n a r . D e s p r e k e r s konden s l e c h t s e e n z e e r matig a p p l a u s vsn d e t o e h o o r d e r s i n c a s s e e r e n , z o o d a t d e i n d r u k w e r d g e v e s t i g d , d a t p r o p a g a n d i s t i s c h d e z e b i jeenkomst z e e r w e i n i g waarde had De b i j e e n k o m s t op h e t t e r r e i n van D e W i l g e n p l a s ( e m d e s p o o r -
l i j n R o t t e r d a m - P i j n a c k e r ) , was s l - e c h t s d o o r 1000-1500 p e r s o n e n b e z o c h t . A l s spreker t r a d h i e r o p C.J.P.Gchalker ( g e b . 31.7.1890 Den H a a g ) , d i e e r n s t i g wanrschiiwde t e g e i i d e f a s c i s t i s c h e a g r e s s i e
en v e r d e r h e f t i g t e k e e r g i n g t e g e n d e 6 1 T r o t z k i s t e n ' 1en hun l e i d e r i n N c d e r l a n d S n e e v l i e t . Ce b i jseiikomst werd o p g e l u i s t e r d d o o r h e t gemengd V o l k s z a n g k o o r u i t L e i aeri, termi j 1 J.H-.xajder --Merff ( g e b . 10.5 .l885 t e Den Hang) e e i i i g e k e e r e n d e c l a m e e r d e , t e r w i j l d e 'ITooneel- e n B a l l e t g r o e p 1938" oen " S o l i d a r i t e i t s Scène'' o p v o e r d e . I n h e t d e s b e t r e f f e n d e r a p p o r t w o r d t opgemerkt: "Voor R o t t e r d a m kan d e z e m e e t i n g a1.s n i e t ge-Kl-a& worden b e schouwd; d e opkomst was t o g e r i n g en h e t medeleven m a R r matig.5i D a a r b i j was d e z e m e e t i n g f i n a r i t i e c l een ó c h e c , d a a r z i j e e n t e k o r t o p l e v e r d e van p l m . f .I_O_O_.De m e e t i n g op Groen-gcda?. b i J Almelo t r o k s l e c h t s o n g e v e e r p e r s o n e n , h o o f d z n k e l i j k nf'komstig u i t A1mel.o en Xnschede,
.
wanronder o p v a l l e n d v e e l k i n d e r e n en o p g e s c h o t e n j o n g e n s en metsj e s . A l s s p r e k e r t r a d h i e r op h e t Tweede K a m e r l i d --Roestam E f f e n d i w i e n s r e d e neerkwam op e e n p l e i d o o i voor v e r s t e r k i n g van l e g e r e n v l o o t . E c h t e r moest e r v o l g e n s hem voor g e z o r g d worden, d a t h e t fascisme i n h e t l e g e r geen v o e t k r e e g . H i j C o n s t a t e e r d e m e t b l i j h e i d , d a t e r i n de NederIaridsche weermacht, ook nog Rdmir a a l s en g e n e r a a l s waren, waarop men kon v e r t r o u w e n . Volgens h e t Drogramma zou h i e r n a nog worden opgevoerd a m t o o n e e l s t u k j e : ----)
,
d i e n a b l e v e n " ven O t t o Z e e g e r s , eon s t u k m e t a n t i - m i l i t a i r i s t i s c h e s t r e k k i n g . D i t s t u k werd e c h t e r n i e t o p g e v o e r d . :lZij
Ook -.-.-
-
11
-
Ook d e z e m e e t i n g had een z e e r kalm v e r l o o p . D e stemming was lauw en van e n t h o u s i a s m e was zeer :i.isiriig merkbt-iar. De m e e t i n g t e Appelscha werd bijgewoond d o o r o n g e v e e r 2000 p e r s o n e n , Alf *:preker t r a d hi.er op d e p a r t i j - v o o r z i t t e r N.Beuzemaker --(({!.:b. 6.12.1912 t e AKQStWaam) Liet h e t onderwerp: IfSpanje en d e S o v j e t - U n i e z i j n h e t bolwerk van den v r e d e " . H i j o o g s t t e m e t z i j n r e d e v o e r i n i 3 s l e c h t s een z e e r matig s u c c e s . De b i jeenkomct w e r d o p c ; e l u i s t e r d d o o r een k i i i d e r k o o r u i t Groningen en door muziek v m d e ~ c c o r d e o n v e r e o i i i g i n gI'De T r e k k e r s " u i t Groningen. V o o r t s werden d o o r een 14 F r i e s c h e boeren e n b o e r i n -
_c_
n e n i n co:;tuum e e n i g e üansen u i t g e v o e r d . Op :?lie v i e r meetine;s werdeii t w f ?m o t i e s atingenomen. I n d e e e r s t e werc!en d e b r o e d e r l i j k e g r o e t e n gezondeïi a a n h e t T s j e c h o i S l o v a a k s c h e v o l k en d e v n s t b u r e d e n h e i d nanrmede d i t volk s t a n d h o u d t t e g e n h e t f a s c i s m e 6;epreze;i; i n d e tvreede werd symp a t h i e b e t u i g d n-iri h e t Cp;i:iiische en nkn h e t C h i n e e s c h e v o l k e n p r o t e s t a m g e t eekerid t e g e n liet aa:ist e l l e d van e e n v e r t e g e n w o o r d i g e r bi,j de Frnnco-regeering. I
Hoewel i n d e c o m i u i i i s t i s c h e p e r s na a f l o o p net v e e l l o f w e r d g e s p r o k e n Gver d e z e e r qsslarigde v r e d e s m e e t i n J ; s e n d e goede g e e s t o n d e r d e b e z o e k e r s , d i e volgeris liet, Volksdagblad t o t een gezamenl i j k a a n t a l vnri b i j n a 11.000 zouden z i J r i opgekomen, i s l i e t wel z e k e r , d a t d e z e v r i j g r o o t sch o p K e z e t t e 6 1 v r e d e s " - b e t o o g i n g voor d e o r g e ! i i s a t o r e n op een t e l e i i r s t e l l - i t i k ; i s u i t e e l o o p e n .
Na n a t i n O v e r z i c h t
1b.3 van
12
-
d i t j n a r werd n e d e g s d e e l d o v e r
d e l i q u i d a t i e vtin d e Nedur~laii61s.che-oodo H u l p (I?.R.ii2) kan t h a n s worden medegedri:ld, U a t d e z e o r g i i i s a t i e i s o p g e h e - v s . I n W e t V o l k s d a g b l a d " van 26 f l u g u s t u s gende m e d e a e e l i n g :
1938 v e r s c h e e i i
de vol-
"De N e d e r l a n d s c h e Hoode Hulp i s op6;eheveii en a e C o ï i t r ô l e Corn-
m i s s i e h e e f t h a a r nerkzaamhei.U b e ë i i i d i g d . De opkomst van h e t f a s c l s m e h e e f t a a n h e t h u l p - e n s o l i d a r i t e i t s w e r k e e n g e h e e l a n d e r k f i r a k t e r gegeven! De omvang v a n d e t e r r e u r en dnarmee het, a n n t a l s l n c h t o i f e r s i s v e e l g r o o t e r geworden eri d e t e r r e u r v m h e t f a s c i s m e r i c h t z i c h n i e t a l l e e n t e g e n d e a r b e i d u r sbemegiiig! maar z o e k t i n a l l e k r i n g e n van d e b e v o l k i n g z i j n s l a c h t o f f e r s en t r a c h t g e h e e l e v o l k e r e n en n a t i e s te v e r n i e t i g e n . H i e r d o o r o n t s t o n d o o k b u i t e n d e r i . j e n van d e a r b e i a e r s k l a s s e d e d r a n g om d e s l a c h t o f f e r s van h e t f a s c i s m e t e h u l p t e komen. Was v r o e g e r h e t s o l i d a r i t e i t s - en h u l p w e r k b e p e r k t t o t de a r b e i d e r s k l a s s e , e n d a n nog m a k t o t h e t r e v o l u t i o ï l n a i r e d e e l e r v a n , t h a n s z i e n we h e t g e l u k k i g e v e r s c h i j n s e l , d a t ook i r i a n d e r e a n t i f a s c i s t i s c h e , d e m o c r a t i s c h g e z i n d e k r i n g e n h e t hulpwerk voor d e s l a c h t o f f e r s van h e t f a s c i s m e er1 d e v l u c h t e l i n g e n t e r hand genomen w o r d t . D e N e d e r l a n d s c h e Roode Hulp liad r e e d s v e r s c h i l l e n d e malen h e t v r a a g s t u k vnn d e u i t b r e i d i n g en e e n h e i d v m d e s o l i d a r i t e i t op hafir c o n g r e s s e n e n g e n e r a l e r a a d s z i t t i n g e n b e h a n d e l d . En, hoewel d e Roode Hulp e r i n i s g e s l a a g d h e t s o l i d a r i t e i t swerk b e l a n g r i j k u i t t e b r e i d e n , b l e e k t o c h . d u i d e l i j k , d a t d e Roode IIu1.p i n Nederl a n d n i e t i n s t a a t zou z i j n , a l l e n , d i e s o l i d a r i t e i t e n h u l p w i l l e n v e r l e e n e n aan d e s l a c h t o f f e r s v a n h e t f a s c i s m e , t e omvat ten I n d i e k r i n g e n w e r d naRr nieuwe vormen g e z o c h t . D e Hoode Hulp d r e i g d e h i e r d o o r e e n belemmeriiu; t e worden v o o r d e u i t b r e i d i n g e n v e r s t e r k i n g vnn d e s o l i d a r i t e i t , d o o r d a t z i j d i e z i c h i n e n rondom d e Roode I-Iulp verzamelderi, z i c h a f z o n d e r d e n van h e n d i e a a n a n d e r e vormen v o o r d e s o l i d a r i t e i t s b e w e g i n g d e v o o r k e u r gnven. De G e n e r a l e Raad van d e Hoode IIulp b e s l o o t daarom i n e e n u i t g e b r e i d e z i t t i n g , waar : i l l e b e l a n g r i j k e 8 f d e e l i r i g e n v e r t e g e n w o o r d i g d waren, d e . b o d e Hulp i n N e d e r l m d op t e h e f f e n en a l l e n , d i e op een o f a n d e r e w i j z e h e t s o l i d a r i t e i t s w e r k van d e Roode Hulp s t e u n d e n , op t e wekken d i t nu op a n d e r e w i j z e v o o r t t e z e t t e n . H e t mooie werk d o o r de Roodo Iiuip v e l e J n r e r i v e r r i c h t i s h i e r d o o r op w a a r d i g e w i j z e a f g e s l o f e n . O p g e r i c h t e n g e g r o e i d om h u l p t e v e r l e e n e n a a n d e s l a c h t o f f e r s van t e r r e u r en v e r v o l $ ; i n g e n , w i s t d e N e d e r l a n d s c h e Roode H u l p tot o p h e f f i n g t e b e s l u i t e n op h e t moment, d a t h e t v o o r v e r d e r e en u i t g e b r e i d e r h u l p a a n d e z e s l a c h t o f f e r s n o o d z a k e l i j k was D e N e d e r l a n d s c h e Hoode H u l p h e e f t t i j d e i i s h a a r b e s t a a n op v e l e r l e i w i j z e p r a c h t i g s o l i d n r i t e i t s ~ e r kg e d a a n , waarop l e d e n en f u n c t i o n a r i s s e n ciet t r o t s kunnen t e r u g z i e n .
.
'
Het -
-
15
-
€I e t s ~ li d:ir - i t e i t sVI e rk-jLo-r--t- t h ans--op _ b r e e d e r e w i j z e v o o ~- r ~ g e z e t , vr3-ar-cioG-r-me-e_r !i s ch qn--e-r a a n d ee I n emen, _de- -rec_ulLbgJ-erq grg-0-t F-r -z,i2i k-en - d-g c! qn cjiL vgp g-e-cn-tif a s c i-st i s ch e c 022d a r i t e i t i s verstirkt-.
-
Nanr a a n l e i d i n g van d i t b e r i c h t s c h r i j f t de r e d a c t i e i n h e t o r g a m van h e t €l.v.v. "De Vflkbewegingll van i5 September 19% h e t v o l g e ide: "'JAT
ZIT DAAR ACHTER?
'raarom? V a l t e r voor d e communisten i n d e z e t i j d van p o l i t i e k e v e r v o l g i n g e n Geen h u l p meer t e v e r l e e n e n a a n van h u i s en h a a r d v e r d r e v e n g e e s t verwanten? Z u c h t e n e r geen communis t e n meer i n v e r b a n n i n g en c o n c e n t r a t i e - k a m p ? \ ? i j t a s t e n i n h e t d u i s t e r . D e m o t i v e e r i n g vnn h e t o p h e f f i n g s b e s l u i t i s zoo d u i s t e r mogel i j k . " E r werd n a a r uieuwo vormen ( v a n h u l p v e r l e e n i n g ) g e z o c h t ( I , z e g t h e t b e r i c h t . Xii da:i komt arm h e t s l o t : W e t s o l i d a r i t e i t s werk wordt t h a n s op b r e e d e r e w i j z e v o o r t g e z e t " . hlaar i n welke o r g a n i s a t i e inen d i e " b r e e d e r e vormq' nu z a l moeten z i e n , wordt e r n i e t b i j gezegd. hiIogen w e e e n s een ondeut;ende p o g i n g t o t o p l o s s i n g van d e z e geh e i m z i n n i g e zaak wagen? Z i e h i e r dan: De c o m i u n i s t e n , g e b r u i k makende min d e algenieene s y m p a t h i e voor d e s l a c h t o f f e r s van h e t f a s c i s m e , hebben z i c h i n a l l e r l e i o r g a n i s a t i e s voor d e h u l p v e r l e e n i n g weten t e d r i n h e n . W i j denken v o o r d aan d e Commissie Hulp Ran S p a n j e . En d i t b e v a l t den h e e r e n vanwege d e c e l l e n b o u w o n d e r andersdenkenden d R a r zoo u i t s t e k e n d , d a t z i j hun s o l i d m i t e i t s p l i c h t teGenover e i g e n g e e s t v e r w a n t e n qr a m g e v e n , om m e t a l l e k r a c h t a a n h e t c e l l e n bouwen t e gaqn Men z i j op z i j n hoede1 !"
.
W i t j z i e n h i e r i n een b e v e s t i g i n g van ook r e e d s i n v o r i g e r a p -
p o r t e n g e u i t e meenirig, d a t h e t t h a n s de b e d o e l i n g i s van d e comm u n i s t e n z i c h i n d e bestflande firidere o r g a n i s a t i e s t o t h u l p v e r l e e n i n g Ban S p a n j e en acln d e b u r g e r b e v o l k i n g van China i n t e dringen. U i t v e r s c h i l l e n d e ontvangen r a p p o r t e n b l i j k t , d a t , :i1 z i j n dan i n h e t h o o f d b e s t u u r VRLI d e Cominissie: "Hulp v o o r S p a n j e t ' e n v a n h e a r n e v e n o r g a n i s R t i e s nog geen communisten t o e g e t r e d e n en a l wordt communistische b e i n v l o e d i n g d o o r den v o o r z i t t c r Dc.A.van --d e r Ijeide en den s e c r e t a r i s &ieA\rolff ten sterkste ontk e n d , t o c h i n d e p l a a t s e l i j k e c o m m i s s i e s i n v e l e p l a a t s e n commu-
n i s t e n een min o f meur l e i d e r i a e rol z i j n p a r i s p e l e n en van comm u n i s t i s c h e z i jd e i j v e r i g wordt medogewerkt a n n d e p r o p a g a n d a v o o r "Hulp a a n Sparijel' en ami h e t c o l l e c t e e r e n voor d i t d o e l . Deze samenwerking van communisten i i i d e Commissi e : "Hulp voor S p a n j e i i l i g t zooals r e e d s meermalen gezegd g e h e e l i n d e l i j n varï d e o p z e t van h e t g e h e e l e p l a n v a n s t e u n v e r l e e n i n g aan h e t r e p u b l i k e i n s c h S p a n j e , u i t g a a n d e van h e t P a r i js&iei1Comit6 I n t e r n a t i o n a l
t i n g vnn het, i r i C o z e r z i j d . s c h O v e r z i c h t I J o . 1 van 1938 u i t v o e r i g b e s c h r e v e n sL?,.;iren v n n I.%scou om d e I i i t e r r i s t i o r i n l e Hulp t e r e o r g a n i s e e r e n eri Oiii t , c z e t t e n . i n e e n a r ! . t i - f a s c i s L i s c h e v~ereId--voI.ks bewsgj ng vlier soli rlarj.tci.1; en h u l . p v e r l e e n i r i g . Op bladzi jc7.e 6 van d a t O - . ~ ~ : . ~ i . c i 1we?-i! . ~ ' . :reed; opgenierkt, d a t om t o t d i t d o e l t e . . geraken, he; t:oo:i'dzaak a . ' l e e n i i o o d i g zal z i J n d e r e e d s g e l o g de contnc-Len om -2d z d ; t a r i i r i een o ~ g a i i i s t -t io r i s o h verbnnd D i t i s t h a n a , naai: d e z e r z i t j d s vokiL~koIil-L: geschjed.
Z o o a -l -s
...........................
_ I
(I) I n d e op 211- J u l i gehouden o p e n b a r e z i t t i n g van d e z e c o n f e r e n t i e kwam he+ -cot cen z e e r h(5I'Lig i n c i d e n t , d o o r d a t d e c o r n u n i s t e n oridcr gzoo-l; tni.sbaar z i . 3 1 1 v e r z e t t e n t e g e n een b e s l i s s i n g van h e t congre:+-bestuu-r d a t geweigerd had de bekende Spannsche communistl s c n e prormgGrtr1d.i s t e I?ol.or.es 1 b . r a r i (La P n s i o n a r i a ) b u i t e n h e t v n s t g e s ; e l d e prcgravm% t e laten s p r e k e n . B l i j k e n s eel?. v e r s i . a g voorkomende i n "De Vakbewegingíi ven 18 Augustus ì 9 3 8 , was d i t !.ncideni; van d i e n i..nrd, d a t d e t e r c o n g r e s Se aanwez.:-ge del.egai;-;t? van hef I ' J 7 V c V . u i t p r o t e s t h e t c o n g r e s h e e f t v e r l a t e n L)a s c h r ; jver: van , d i t v e r s l n g ( d e v a k b o n d , l e i d e r F . S . N o o r d h o f f ) giieï'! d a a z t ~ji duid e l i j k t e k e n n e n , d a t eer1 samenwerken van he! ? J , V , V . . me: d e : n k e . r n a t i o n a l e Vredes Cainpagne n i e t zal kunnen wcideri gehand.haai'd? i ì i d i e n i n den toekomst d e l e i d i n g van d e I F V , C G n o g t o e l a n t ? dnt men communisten l a a t deelnemen aan den gemeerlechapj)e:l!~j k e r a r t j e ? (1,
...
.........
.......
............................
. . .-
Z o o a l s r t e ü s meermalen i s o!.y;enierk-I;, s t a - t de o f í ' i c i e e l e l e i d i n g van d e S.D.A.P. en h e t LJ.V.V. ,om h i e r b o v e n u i t e m g e z e t t e r e d e n e n , z m r s c e p t i scli tc:,jenovor d e s-';mriverleanirig clc7n S p a n j e d o o r tusschenkomst V N I de commissie "Hulp voor S p a n j e " , e n i s d o o r d e z e o r z a n i s a t i e : ; '?Bil eiL5en s t n u n a c t i e i n g e s t e l d , i n h o o f d z a a k bestemd t o t v e r l e e n e n van s t e u n a m eii onderhoud van Spaansche k i n d e r e n . U i t d e i n 1937 v e r z a m e l d e geldeii worden s i n d s e e n ,ja.-ir d r i e kol.oriie-huizen onderhouden, m a r p l m . 2140 k i n d e r e n worden v e r z o r g d . Fiot 1. Augustus 1738 i s een nieuwe a c t i e v o o r i n z a m e l i n g vrrin geldei-, orider d e l e d e n van üe moderne a r b e i d e r s b e w e g i n g i n g e s t e l d . , rirelke a c t i e i n e e n m:iRnd r e e d s r u i m 22 d u i z e n d g G l d e n opbrci c h G I n verband n e t een t e r z a k e o p i7 Septeinher j < , lgehouden . r a d i o - u i t z e n d i n g vnn d e ' 4 . A - R . A . s c h r e e f d e f\mstF:rd-7msche weth o u d e r g.AFILd-e , $ i i r g . n ~i n de R a d i o g i d s van 10 September een a r t i k e l , w a a r i n een samenbwrksn m e t h e t "Comité I ì i t e r n i i t i o i i a l d e C o ö r d i n a t i o n e t c . ' ' ( e n dus ook met d e Commissie W u l p voor Spanj e % ' ) wordt o n t r a d e n . H i j s c h r i j f t : !'De o r g a n i s a t i e v a n onze h u . l p v e r s t r e k k i r i g ( n . l . van S . D . A . P . e n N.V.V. 1 h e e f t geen v e r b i x l i r i g met h e t "Comité I n t e r n a t i o n a l d e c o ö r d i m t ioii e t c , d ,i. h e t c e i i t r a l e p u n t maarin h e t eenh e i d s f r o n t h e t s t e r k s t t o t u i t d r u k k i n g komt * A l s c h i j n t h e t mooie r , wanneer a l l e g r o e p e n , d i e h u l p v e r l e e n e n i n t e r n a t i o n a a l samenwerken, d e n e r k e l i j k h e i d i s h s e l e m a a l n i e t mooi. D e e r v a r i n g l o e r t , d a t a l d e z e geboden h u l p , met een s t e r k s a u s j e va11 d e communistische iioode H u l p o v e r g o t e n , i n S p a n j e wordt o p g e d i e n d . H e t g r o o t s t e g e v a e r van d i t sameiigaan i n i n t e r n a t i o n a a l v e r band l i g t e c h t e r i n d e c o n s e q u e n t i e s voor d e a r b e i d e r s b e w e g i n g i n e i g e n l a n d e n . A l s deze d e communisten in h e t *kcornit&d e c o ö r d i n a t i o n i l de hand r e i k e n , kan inen elkaar i n e i g e n larideii n i e t meer l o s l a t e n , h e t g e e n ook g e s i i s z i n s i n de b e d o e l i n g d e r cornunisten l i g t * Voor Nederlflndsch e verhoud inigen zou d e z e vorm v o o r h u l p van N.V.V. en S . D . A . P . t o t n i e t t e o v e r z i e n e c o n s e q u e n t i e s l e i d e n . T e r w i j l d e v o o r d e u r voor d e communisten s t e v i g g e s l o t e n i s , zouden z e door v e r s c h i l l e n d e a c h t e r d e u r t j e s b i n n e n komen. De a l d u s i n S p a n j e g e b r a c h t e h u l p zou U e mt-tgre nasrna_a_k_&e-b&en van..-ve_rzwa_k_-i-eKb er..rn~b_er_n_e_a_r.P_eysdeweaing _ i - n _ _ 8 i ~ = e ~ l - ~ - e ~ w ~ ~ -d e -de mo c r a t---i e --.e r ge.en..-z,ij bi.,i..zou-.~pinnen Dwirom hebben d u s S . D . A . P . en I'J.V.V, een e i g e n c o m i t e , d a t onder e i g e n v l a g e n m e t e i g e n m i d d e l e n , w e l k e d e moderne a r b e i d e r s b e w e g i n g o p b r e n g t , a a n d e Cpaansche s t r i j d e r s h u l p v e r l e e n t . ( I Merkwaardiq i s h e t , d a t n i e t t e m i n t a l van v o o r a m s t a n n d e S.D.... P . - e r s z i t t i r i f : ; nemen i n b e t h o o f d b e s t u u r van deze commiss i e Zo o i s vo o r zit t e r Ijl2.&.v;!Il- -d-e-r-..iie-Jl-e-, s e c r e t EI r i s-p enn i n g m e e s t e r _s,d_e_,J~o-lf_r,z i j n b e s t u u r s l e d e n : L)r.II.ì33up-~n~ en o.va2 Praag, en i s d e L e i d e r van ü e ~ ~ ~ e d i s c ~ i - I - I y g i e n i scoinmissie che het S . D .A. P. Ams t er dsrn s c h e Raa d s l i d 3&-QeJI-.~g-j-e~. e
Li
.
7 -
A l s--
1
.
.
.
.
. .
.
.
__ .
..
...- ^.L_*___I
"
,_..._I
I
-- --
--
I
-
-
i6
1.
A l s s p r e k e r c o p I'rol7a,i:'ind,ï-v~j~.;~?dc?ri iqen traden d a a r b i j herh a g l d e l i j k S.9.R.P.-ers o p , o . a . Prof.van G e l d e r e n op den op i 7 J u l i j .1. Le H i l v e r s i m r;ehoCCIen 1:inddnq.
VíUJ - V I I I X ~ J ~ ) LVf&J--QE ~J -GOVJET-Ul'JIE ___ VEREE2IIGIIJG -____I.__
(V.V.S.V.)
U i t h e t b e g i n J u n i lSi'3E3 d o o r het; b e s t u i i r van d e V.V.C.U.
sam e n g e s t e l d e ~ ' O r ~ a n i c a t i e - o v ~crhzt * i ' wordt h s t v o l g e n d e o v e r g e nomen : De sxqp-a-thie e;-belaiigst e1LQi-g -yo-qx-$-e S.U. Het f g i t : d a t d e d e m o c r a t i s c h e orr,rinis:it;ies nog zoo w e i n i g d e b e t e e k e i i i s v:m d e S o v j e t - U n i e i n d e s t i - i J d tegen h e t f a s c i s m e en d e o o r l o g b e s e f f e n ei1 t o t u i t d r u k k i n g doen komen, b e t e s k e n t n i e t , d a t er i n d e z e o r { y n i s $ i t je s geen cyrnpnthie en b e l a n g s t e l l i n g voor d e S . U . l e e f t . I n d e Vakbeweging, C u l t u u r o r ~ ~ ? n i s ~ t ei ne zc. koinen d e z e symp a t h i e en b e l a n < s t e l l i n g oiidanlrs t e i p m s t n n d , h e r h n n l d e l i j k t o t u i t ing. Voor h g t I n s t i t u u t v o c r / u b e i G e r s o n t w i k k e l iiii; werden v e r s c h i l l e n d e l e z i n g e n gehouden d o o r v r i e n d e n vnii d e LovJet-Unie. I n G e h e e l o n t h o u d e r s o r ~ a n i s a t i e s h i e l d één o n z e r v r i e n d e n een r e e k s van l e z i n e e n Voor d e A r b e i d ers-Radio-Omroep sprnken o p a a n d r i n gen V R I ~ honderden leden eer1 :iarital v r i e n d e n d e r L o v j e t - U n i e . H e l a a s kon d e l e i d i n g van d e Arbeid e r s-Radio-Omroep h a a r h o u d i n g weer w i j z i f f e n en werd op verzoeken o n z e r z i j d s aftvi j z e n d b e s c h i k t . Een verheueend v e r s c h i j n s e L i s , d s t e r s t i j g e n d e b e l a n g s t e l l i n g b e s t a a t v o o r d e S o v j e t - f i l m s . Ta1 v x i L i g a ' s en v e r e e n i g i n gen v e r t o o n d e n o n z e S o v j e t - f i l m s . De p e r s . D e p e r s was i n h e t 8lgemeeii o n g u n s t i g e r dan i n het v o o r a f gennde j a a r . Toch kwamen i n ta 1. vain v e r e e n i ~ i n g s o r g a n e na r t i k e l e n v o o r , d i e de s o c i a l i s t i s c h e O ~ ~ O U Vi n J de S.U. b e l i c h t t e n en ook een sympathieke toon t e n o p z i c h t e v m d e V r e d e s p o l i t i e k d e r S . U . l i e t e n hooreri. De b e r i c h t e n vaii o1ise p e r s d i e n s t , d i e ann 89 b l a d e n i n N e d e r l a n d w e k e l i j k s wordan t o e g e z o n d e n , worden, z i j h e t vaak zonder b r o n v e r m e l d i n g , uc>or e e n b e l a n g r i j k a a n t a l b l a d e n opgenomen. H e t Guldeii Boek. Het a n n t a l p e r s o n e n , d:l I; zij r r handteekeuin(; i n het Gulden Boek h e e f t g e z e t en ann h e t g e s c h e n k b i j d r o e g dat d e S.U. w e r d a s n g e boden, b e d r o e g ruim 20.000. Ori[:etwijfeld i s d i t a m t a l v e r r e beneden d e rno(Selijkhed9n g e b l e v e n . De oorzank h i e r v a n 1ig;t voornam e l i j k i n h e t f e i t , d a t h e t verzamelen d e r h a n d t e e k e n i n g e n nagenoeg u i t s l u i t e n d d o o r o n z e f i n c t i o n a r i ssen z e l f is g e s c h i e d . H e t a a n t a l w e r k e r s d a t z i c h e r m e d e b e l a s t t e e n d a t d i t nog v e e l a l n a a s t a n d e r e werkzaamheden m e s t doen, was t e g e r i n g o m e e n g r o o t e r r e s u l t a f i t t e b e r e i k e n . Bovendien trerdeïi d e aonwi j z i n g e n d i e b i j d e o p z e t d e r a c t i e gegeven werden om d e handteekeriiiigen i n de e e r s t e p l m t s b u i t e n onze r i j e n t e v e r k r i j g e n , t e s c h e m a t i s c h o p g e v a t , zoodat d u i z e n d e n l e d e n e n s y m p a t h i s e e r e n d e n n i e t i r i d e g e l e g e n h e i d werden g e s t e l d , hun h a n d t e e k e n i n g e n i n h e t Gulden Boek t e z e t t a n . Onze -c . -
.
_c
i
c
_ I
- 17 Onze u i t g a v e i i . Onze U i t g e v e r i j "Nieuwe C u l t u u r h e e f t i r i d e a f g e l o o p e n j a r e n e e n s c h a t van l e c t u u r o v e r d e S.U. u i t g e g e v e n . Hoewel o n z e U i t g e v e r i j immer nog met g r o o t e f i n a n c i e e l e m o e i l i j k h e d e n t e kampen h a d , 66n van d e voornnamste o o r z a k e n , d i e v e r t r a g i n g i n d e u i t g a v e vnn o n z e boeken g a f , werden i n d e p e r i o d e v m 1 35-1937 i 5 boeken u i t g e g e v e n i n e e n g o z n m e n l i j k e o p h g e .Ian 1000 exemp l a r e n , 11.1.: "Van F e b r u a r i t o t O c t o b e r " , tlAzof d e V e r r a d e r " , I'Ts j e 1 j o e s k i n f l , 11K8ra-Boegastf, " U i t R u s l a n d s v e r l e d e n t ' , Een k a l e n d e r i 9 3 6 t l T s j a p a j e w f l , W e t d a g h e t i n den O o s t e n t ! , I1Zoo l a c h t Moskou", W o e h e t s t a a l g e h a r d w e r d " , IIJeugdvrienden'l, 'lKo1chisl1, "Het l e v e n v a n e e n n u t t e l o o s mensch1', "Bergen en MenSchen!'. Deze 41000 exemplaren waren n .1. voor de Doekengemeenschap bestemd. Bovendien werden d o o r h a a r nog b u i t e n d e B.G. e e n i g e k i n d e r boeken u i t g e g e v e n en werden boeken van a n d e r e u i t g e v e r s v e r k o c h t . Het t o t a a l a a n t a l b e d r o e g 6.095. H i e r i n i s ook b e g r e p e n h e t boek van "De G r o o t e Rus s i sch e R e v o l u t i e t f , u i t g e g e v e n d o o r d e U i t gever i j IlPegasusIl, waarvan i n een p a a r mannden t i j d s i n 1937 - 745 s t u k s werden v e r k o c h t . Brochures. Het a a n t a l b r o c h u r e s , o v e r d e z e l f d e p e r i o d e u i t g e g e v e n , b e d r o e g 21, welke een g e z a m e n l i j k e o p l a g e hadden vnn 115 .O00 s t u k s .
z-
J
Een nieuwe t a k d e r U i t g e v e r i ;I. Aan h e t e i n d van h e t j a a r 1937 werd e e n nieuwe t a k nan d e U i t g e v e r i j t o e g e v c e g d n . 1 . h e t u i t g e v e n van S o v j e t - R u s s i s c h e t i j d s c h r i f t e n , d a t z i c h nu r e e d s i n e e n z e k e r e mate van b l o e i mag v e r h e u g e n . Om d e f i n a n c i e e l e m o e i l i j k h e d e n t e kunnen overwinnen en e e n r e g e l m a t i g e u i t g a v e a l s o o k b e t e r e v e r z o r g i n g van onze boeken t e v e r k r i j g e n , is d e Boekengemeenschap g e r e o r g a n i s e e r d . H i e r d o o r werd h e t Boekengemeenschapsjaar d a t cinders i n J a n u n r i a a n v a n g t , v e r l e g d n a a r 1 Mei.
,
r
IIRusland van Heden I ' . Ons weekblad flRusland van Heden" had i n d e a f g e l o o p e n p e r i o d e g r o o t e m o e i l i j k h e d e n , Hoewel i n h e t v o o r j a a r van i 9 3 6 e r b i j een goed o p g e z e t t e campagne 1500 nieuwe l e z e r s werden gewonnen, t r a d i n h e t n a j a a r weder e e n g e l e i d e l i j k e t e r u g g a n g van h e t l e z e r s t a l i n , d i e d o o r v e r s c h i l l e n d e omstandigheden werd v e r o o r z a a k t . Het r e g e e r i n g s o r g a a n "De StandRPrd" begon een h e t z e t e g e n o n s b l a d t e v o e r e n om o n z e k r a n t n i e t meer i n d e S t a t i o n s b o e k h a n d e l t e doen v e r k o o p e n . H i e r a a n werd o n m i d d e l l i j k g e v o l g g e g e v e n , waardoor w i j gemiddeld 500 l e z e r s v e r l o r e n . A l l e p o g i n g e n om dez e m a a t r e g e l t e h e r z i e n , mocht en n i e t l u k k e n . Het v e r b o d van d i s t r i b u t i e v a n onze k r a n t i n Suriname d e e d o n s ook e e n k l e i n e honderd l e z e r s v e r l i e z e n . Toch waren d e z e m a n t r e g e l e n n i e t d e v o o r n a a m s t e o o r z a k e n van d e a c h t e r u i t g a n g v a n ons l e z e r s t u l . De v e r k i e z i n g e n , a l s o o k d e b u i t e n l a n d s c h e s i t u a t i e , o , a . de o o r l o g i n Span j e , v e s t i g d e n d e b e l a n g s t e l l i n g op a n d e r e v r a a g s t u k k e n . Hoewel d e S . U , i n de b u i t e n l a n d s c h e a a n g e l e g e n h a d i n het, m i d d e l p u n t d e r b e l a n g s t e l l i n g s t o n d en h e t d u s z e e r w e l m o g e l i j k was o n z e propaganda a a n d e z e v r a a g s t u k k e n t e v e r b i n d e n , werd de oude propaganda-methode v o o r t g e z e t en n i e t t i j d i g genoeg ami d e c i c t u e e l e v r a s g s t u k k e n v e r b o n d e n . H i e r d o o r werd h e t m o e i l i j k e r , d e a c h t e r u i t g a n g van h e t l e zerstal t e stuiten.
-
18
-
De dev:ilii:itis marikte d n t v c pa7pierpri j z e n s t e g e n , vraFirdoor onze k r a n t met p n o t e f i n a n c i e e l e m o e i l i j k h e d e n t e kampen k r e e g , z o o d a t ook o p d e t e c h n i s c h e u i t v o e r i n g b e z u i n i g d moest worden. De l n n t s t e rrinanden i s viedt.r eenik:e vooruitganb; t 9 c o n s t a t e e r e n - Voor.71 b I . i j k t g r o o t e b e l a n ~ s t e ling l t e b e s t a a n voor d e ext r a nummers v x i R . V . H . , d i e , hoewel z e i n p r i j s h o o g e r waren, t o c h beduidend l i e t s r v e r k o c h t werden. W i j h e r i n n e r e n a a n h e t G o r k i - , S t a l i n - , J u b i l e u m - , Kerst-, L e n i n - , Roode Leger- e n Mei-nummer. S o vLe t - f i lmvo o r st e 11i n gen_. __ D e moeili.ikhederi. d i e h e t v e r t o o n e n ~_--__--I._-I
van de S o v j e t - f i l m s i n o n s l a n d Dnd & v i n d t ; z i j n v r a a r l i j k n i e t g9ririg g e i e e s t . Hst is een g e l u k k i g v e r s c h i j n s e l , d a t , n a d a t j a r e n g e e n S o v j e t f i l m s i n Nederlnnd werden v e r t o o n d , z i , j weer i n t a l v a n b i o s c o o p t h e a t e r s wercïen u i t 6 : e b r n c h t . De f i l m k e u r i r i g s c o m m i s s i e maakte h e t e c h t e r o n m o g e l i j k , b . v . een film als "De Alatrozen van K r o o n s t a d " , d i e wekenlang i n P a r i j s e;i a n d e r e s t e d e n werd v e r t o o n d , en algemeen a l s een waar kunstwerk wordt beschouwd, i n h e t o p e n b a a r t e v e r t o orien. Een a n t i - f a s c i s t i s c h e f i l m a l s S'Stri j d e r s " en v e l e a n d e r e films kunnen h i e r d o o r a l l e e n i i i e e s l o t ea f i l m v o o r s t e l l i n g e n worden gedraaid. Een e x p l o i t a t i e zoncÄer v e r l i e z e n i s v o o r a l Goor h e t b e p e r k t a a n t a l p l a a t s e n , waar d e n i e t - g o e d g e k e u r d e f i l m s v e r t o o n d kunnen worden, h i e r d o o r u i t g e s l o t e n . Onze t e e e n s t a n d e r s vonäen b l i j k b a a r d e z e g 5 r i n g e m o g e l i j k h e i a om S o v j e t - f i l m s , wier c u l t u r e e l e waarde o n b e t w i s t b a a r i s , t e v e r t o o n e n , nog t e v e e l , want i n h e t na j a a r van 1937 n a m d e X e d e r l a n d s c h e Bioscoopboiid h e t b e s l u i t om n i e t - g o e d g e k e u r d e f i l m s i n do t h e a t e r s , a n n g e s l o t c n b i j d e B i o s coopbond, t e v e r b i e d e n . I n h e t komende s e i z o e n z u l l e n w i j v o o r d e v e r t o o n i n g d e r S o v , j e t - f i l m s i n t h e a t e r s u i t s l u i t e n d van goedCekeurde f i l m s geb r u i k kunnen en voor zoover 1lio6:elijk van z a l e n en t h e a t e r s , d i e n i e t a a n g e s l o t e n z i j n b i j d e Bioscoopbond, g e b r u i k moeten maken. I n t o t e a l werden i n 1936/'37 - 182 S o v j e t - f i l n v o o r s t e l l i n g e n gegeven i n 26 p l n n t s e n . Het a m t t i l b e z o e k e r s b e d r o e g 81.610. S ma l films. De smalf i ï m
k r i j g t v o o r onze propagmcin e e n g r o o t e r e b e t e e k e -
n i s . De s m a l f i l m operit v o o r o n s de m o g e l i j k h e i d , i n t a l van p l a g t s e n d e Sovj e t - f i l m t e v e r t o o n e n , waar d o o r a l l e r l e i oms t a n d i g h e d e n de normaal.film n i e t v e r t o o n d kan worden. Bovendien nu d e n i e t g e c e n s u r e e r d e n o r m a ~ l f i l mn i e t meer i n t h e a t e r s v e r t o o n d kan worden, z a l d e s m a l f i l m ook v o o r d e g r o o t e s t e d e n een b e l a n g r i J k e p l a q t s g a m innemen. Het i s o n s bekend, d a t e r m a a t r e c e l e n worden genomen d a t w i j h i e r i n Nederlnnd de Sovj e t - g e l u i d ssmalf i l m s kunnen gaan b r e n g e n . Alle v o o r b e r e i d i n g e n z i ,in r e e d s y7,etroffen en h e t v o l v o e r e n ven de p l a n n e n zal g e h e e l a f h a n g e n van h e t g e l d , d a t h i e r v o o r ook a a n d e v r i e n d e n d e r S o v j e t - U n i e z d worden g e v r a a g d , b i n n e n komt. I n h e t j a a r 1937 werden 70 smnlfiloivoorst,el.lin;;en g e o r g a n i s e e r d , d i e d o o r '5600 persoiieii b e z o c h t werden.
-
19
-
De d e e l n e m e r s kaamen zoowel u i t C h r i s t e l i j k e a l s s o c i a l i s t i s c h e k r i n g e n . De r a i s , g e o r g a n i s e e r d i n iJovember j .1. m i s l u k t e , d o o r d a t i n v e r b a n d met de g r o o t e f e e s t e n i n !.[oskou g e e n p l a a t s e n i n h o t e l s vtx1kregcn. konden nordeii e
T
On t w ikk e 1-i rig --_-.__--.-
.
o r gan i s a t i e In .TRiiua?’i 1938 t e l d e on:;e o r g a n i s a t i e 77 a?doelink,en met 12.150 l e d e n en d o n a t e u r s . Het l e d e n t a l i s 125 h o o g e r den i n 1937. Wat d e o n t w i k k e l i n g van h e t l e d e n t c i l b e t r e f t j . s e r d u s een s t a g n a t i e . Het a a n t n l a f d e e l i n g e n i s a c h t e r u i t g a a n d e . G e B e e l t e l i j k werd d i t v e r o o r z a a k t d o o r c e n t r a l i s a t i e . E r iierden 5 nieuwe a f d e e l i n gen g o s t i c h t . De a f d e e l i n g e n . d i e we v e r l o r e n z i j n a i d e e l i n g e n i n k l e i n e p l a a t s e n en v o o r a l i n h e t Zuiden van o n s l a n d , waar h e t e e n i g e b e l a n g r i , j k e p l a a t s e n b s t r e f t . I n . het- Zuiden van o n s l a n d h e e f t d e V.v.S.IJ, b i j n a geen m o g c l i j k h v i d eel-i z ~ a 1t a k r i j g e n en l e g a a l h a a r propaganda ts v o e r m . D i t i s w < ? 1 ó6n van d e voornaams t e oorzaker; I wafirnnn d c z e a f d e c l i n g e n v e r l o r e n g i n g a n . A r b e i d-e___---_r s-delcga t i e s . --__
*’
Xen g r o o t v e r l i e s b e t e e k e n t s c h t e r h e t n i e t meer zenden d e r a r b e i d e r s - d e l e g a t i e s , d i e voor h e t b e r e i k e n van onze d o e l e i n d e n één d e r meest w a a r d e v o l l e wapens was. S i n d s i 9 3 6 hebben w i j geen a r b e i d e r s d e l e g e t i e s meer n a a r d e S.U. g e z o n d e n . De l a a t s t e s u c c e s v o l l e d e l e g a t i e zonden we i n 1935, waarvan v e l e s o c i a l i s t e n d e e l u i t m a n k t e n , o . a Mevrouw H . B r o k - T r o e l s t r a . Het P a r t i j b e s t u u r d e r S . D . A . P , , d i e d e i n v l o e d d e r a r b e i d e r s d e l e g a t i e v r e e s d e , r o y e e r d e nagenoeg a l l e l e d e n d e r d e l e g a t i e s , d i 9 o p e n l i j k o p t r a d o n en over hun r e i s spraken D i t onbogri j p z l i j k e ondemocratische b e s l u i t noopte o n s , van h e t zenden d e r a r b e i d e r s d e l e 6 n t i e s a f t e z i e n . Ongetvri j f e l d zouden w i j nog wel v e l e s o c i a l i s t i s c h e kameraden o f kameraden van aridere r i c h t i n g e n b e r e i d gevonden hebben t e s p r e k e n , - ondanks royement - a l s a r b e i d e r s - g e d e l e g e e r d e n a a i d e $.U. t e g a a n . W i j meenden e c h t e r d a t w i j o n z e s o c i n l i s t i c c h e kameraden h i e r a a n n i e t moesten b l o o t s t e l l e n a l s van t e v o r e n r e e d s v a s t s t a a t , d a t z o n d e r e v n i g niit z i j u i t hun p a r t i j of v a k v e r e e n i g i n g worden gezet. Hoewel w i j d u s é é n van onze voorriaamste tirapens i n d e s t r i j d moesten l o s l a t e n , i s g e b l e k e n , d a t d e s o n d a n k s o n z e a r b e i d e n a c t i v i t e i t n i e t i s verminderd. Wanneer ivj j o n s e c h t e r de v r a a g s t e l l e n o f d e z e a r b e i d v o l doende i s om de d e m o c r a t i s c h e k r a c h t e n i n beweging t e b r e n g e n , d a n z u l l e n wij h e t e r a l l e n wel o v e r e e n s z i j n , d a t w i j d e z e v r a a g a b s o l u u t ontkennend moeten beantwoorden. Er z i j n i n o n z e a r b e i d t a l var1 f o u t e n en g e b r e k e n a a n t e w i j z e n , d i e mede o o r z a a k z i j n v a n h e t n i e t meer n a a r b u i t e n o n z e r i j e n d o o r d r i n g e n van o a z e i n v l o e d . I n d e e e r s t e p l a a t s onze a g i t a t i e en p r o p g a n d a , Het o n v o l doende a a n p a s s e n van onze propaganda aan de a c t u e e l e g e b e u r t e n i s s e n . Onze propaganda was t e v e e l b e r e k e n d op h e t s c h i l d e r e n d e r economische s u c c e s s e n , zonder d e s t r i j d der S o v j e t m a c h t i n h a a r h e l e onivang u i t e e n t e z e t t e n . De h o o f à f o i i t l i g t e c h t e r n i e t d a f i r , doch i n h e l f e i t , d a t onz e a c t l e s e n a g i t a t i e s t e w e i n i g z i j n d o o r g e v o e r d midden i n d e m a s s a ’ s e n o r g a n i s a t i e s , d i e v o o r h e t v e r k r i j @ e n van e e n r e ë e l e beweging v c o r o n d e r s t e u n i n g d e r V r e d e s p o l i t i e k d e r S.U. i n N e d e r l a n d d o o r s l a g g e v e n d z i j n . I n à e e e r s t e p l a a t s d e Vak-, V r e d e s o r g a n i s a t i e s enz wi;i
-
-
20
-
Yi;j z u l l e n g e e n s z i n s d e r i o e i l i jkheden v e r h e l e n , d i e deze noodznkelijke a r b e i d vooral eenige j a r e n geleden b.v. i n de V a k - o r g q n j s a t i e s had. ' J i j weten, d a t i e d e r q c t i e f o p t r e d e n voor d e S . U I tils cc nmunis ; i s c h w e r d besch.,uwd pn n e t royement werd b e d r e - a d , €Iet i s e c n t e r v e - k e e r d , h i 3 r u i t de s o n e l u s i e t e t r e k k e n , d a t dnarorn d e a r b e i d n l s qoed l i d van d e z e o r g a n i s a t i e s n i e t mog,lijk z c u z i j n . Een w e r k s l i j k e v o l k s b e w e g i n g v o o r V r i e n d s c h a p e n o n d e r s t e u n i n g van d e V r t ? d e c p o l i t i e k d e r S o v j e t - U n i e i s s l e c h t s m o g e l i j k a l s de d e m o c r a t i s c h e o r g a n i s a t i e s z e l f h a n d e l e r i d g a a n o p t r e d e n . H i e r b i j komt h e t v o o r a l o p tie Vak-beneginp, a a n , d i e e e n d o o r s l a g g e v e n d e k r a c h t i n d e a r b e i d e r s b e w e g i n g i s , V o o r a l nu i n d e Vakbeweging on d e C . D . R . P . v e e l k r a c h t i g e r wordt o p g e t r e d e n v o o r c o l l e c t i e v e v e i l i g h e i d e n a a n s l u i t i n g van d e s t a t e n d i e d e Vrede w i l l e n . z i j n e r voor o n s , v r i e n d e n van d e S o v j e t - U n i e , v e e l meer mogelijkheden. N a t u u r l ! j k i s h e t n i e t , m i i i d e r b e l r i n q r i jk, d e h o u d i n g van d e democratische p o l i t i e k e p a r t i j e n , Cultuur- en -~redes-orgariisaties, w a a r i n m i d d e n s t a n d e r s , boeren en i r i t e l l e c t i i e e l e n g e o r g a n i s e e r d zijn. Doch d e z e k r a c h t e n z u l l e n hun h o u ù i n g s n e l l e r h e r z i e n , wann e e r d e a r b e i d e r s k l a s s e d i e v o o r moet gaan, b l i j k g e e f t , g e e n v i j a n d i g e p o l i t i e k t e g e n d e S o v j e t - U n i e meer t e d u l d e n . Dan z a l d e h o u d i n g van o n z e r e g e e r i r i g , d e v i j a n d e l i j k e houd i n g van v e r s c h i l l e n d e l e i d e r s d e r a r b e i d e r s b e w e c i n g v e r a n d e r e n en ook de g r o o t e v r e e s , d i e d e i n t e l l e c t u e e l e n k o e s t e r e n om openl i j k van hun v r i e n d s c h a p v o o r d e S.U. t e g e t u i g e n , v e r d r i j v e n .
C O N C---.L U . S I E . VOORVAARTS ~ - A R EXN BREEDS VOIKSBEWEGING Een g r o o t e zwakte van onze V.V.S.U. is, dat het ledental s t a g n e e r t e 2 v?iL s e d e r t t w e e j a r e n i n d e z e l f d e k r i n g bli.ivKn sta a n . Onze l e d e n z i j n i n h e t algemeen d e z a l f d e n , d i e w i j twee j a r e n g e l e d e n ook h a d d e n , i n p l a n t s d a t e r d u i z e n d e n nieuwe leden b i j z i j n gdkomeii. Oriza propflgands b e r e i k t cvuneoris i n d e r e g e l d o z e l f d c k r i n g . Met onze k r a n t b e r e i k e n v r i j i n h e t algemeen s l e c h t s d e l e d e n o n z e r o r g n n i s a t i e en z e l f s l a n g nog n i e t a l l e l e d e n . Wanneer w i j o n z e t a a k t e n o p z i c h t e van d e k r a n t v e r v u l l e n w i l l e n , dan zou b.v. b i j e e n l e d e n t a l vRn 10.000 m i n s t e n s 20.000 e x e m p l a r e n van o n z e k r a n t v e r k o c h t moeten worden. c -
De t e g e n w o o r d i g e i n t e r n a t i o n a l e t o e s t a n d maakt h e t meer d a n vroeger n o o d z a k e l i j k , d a t wij i n h e t raam van een v o l k s b e w e g i n g voor d e v e r d e d i g i n g vnn d e v r i j h e i d e n o n a f h a n k e l i j k h e i d van o n s l a n d o n z e h o o f d t a a k d á á r i n z i e n , a l l e s t e doen wat i n o n s vermog e n i s om o n s v o l k v o o r d e v r i e n d s c h a p met d e S o v j e t - U n i e t e w i n n e n , o p d a t h e t i n h e t b e l a n g van d e V r e d e z i j aan z i j m e t de Sovjet-Unie zal s t r i j d e n . Nanr g e l a n g w i j d e z e t a n k v e r v u l l e n , z a l o n z e b e s t a a n s n o o d z a k e l i j k h e i d b e t e r t o t u i t d r u k k i n g komen. S l e c h t s i n d e mate waaro p m i j e r i n z u l l e n s l a g e n , rne t o n z e propaganda s o c i a a l - d e m o c r a t i s c h e a r b e i d e r s , d e b r e e d e riiassa's d e r V n k v e r e e n i g i n g s l e d e n en d e m o c r a t i s c h i o r g a n i s a t i e s t e b e r e i k e n ? z u l l e n w i j onze hoofdtaak vervullen
-
-. Het
-
21
-
Het op 5 on 6 Juri! 1.938 t e iunsterdrim gehouden iXJRDI3 CONGRES van d e V . V . S . U . ctoiid i n ì i o o f d m n k i i i h e t toeken vnri d e i n bovens t a a n d c7.er7,1c?-t 2 a - i rit?,: 65 L O !,Y.nsj.e, :int, h s t noodzake1.i j k zou z i j n , zoodani6:e 3rgsriis:it 9.r-iPC.? : e11 pI-&tis;ii5 .,reraii,3.eriii&,,eni n t e v o e r e n , d a t ! ? ' , - , V . S , U , zI'cl- , 5 1 1 ~ u n i i 3 ! i orifw.'.KkeLen t - J t een b r e ed e vo I k s b evr 3g iri g Door den v o o r z i t t e r , G,.y?ri-tw .. . (pseudoniem vim (;;.;T.M.van h e t Reve ( g a b 11.4,1€3?2t e Bnsch3d.a) m r d mededeeling gedaan v m e e n van h e t '7erel.d C o m I L & v m IC! V i i e i i d s i i d e r S o v j e t - U n i e (alg. secretaris F.Grai.iier ___.... . . ..-. t e P c ? r i , j s ) ontv;iri&eri b r i e f , w a a r i n 0 . 8 . w e r d g e c o n s t a t e e r d , d a t d e V,V !;.TJ. n i e t o f s l e c h t s i n onvoldoend e mate e r i n ges.i.aag1 wo:, ' n i!':ze 3r:i:Fi-ge t i j d v o o r l i c h t i n g t e geven apn d e hor?d?rclG.uizenden Ge:: ticr!'ktmde b e v o l k i n g , 138%z i j e r evenmin i n g3slr?agO[ w8s d e s1~c.ianl-deiiiocrHt i s c h e A r b e i d e r s en d e m o c r a t i s c h e g r o v p e e r i n g e n t e boreikeri er1 dnt; d u s d e I s d e n niet; hun p l i c h t hebber1 vervuld. als T, ,::.e->den van d e S o v j e t - U n i e en als s t r i j d e r s voor d m v r e d e . hG9t ;i-ï.-eugde b e g r o e t t e h e t Wereld-comité d u s h e t voornemsi? v m hcC J.arid ? l i , j k b e s t u u r om d o o r h e r z i e n i n g e n t e konien t o t een 13r;ser ei1 b;oeljtler o - - g a r i i e a t i e , w a a r b i j t e v e n s h e t minnen vtiri v e l e riieuvre i e d e n rriogelijk z a l z i J n . I\Ja een ref'erant v m d e ~ i es t.: o r a t a r i s L~xa$--Lozg ( g e b . 6 ,l. 1896 t e Amsterdtim) o v e r d o economische c r i s i s en d e s u p e r i o r i t e i t van h e t so i:i a1i st i s eh e p =o d u c t en .-ct e 1s e 1 be s p r a k Dr e Fr enny d e Graaf - ( g e b 11-19.i904 t e 1 , e i d e n ) t e WassenaRr d e v r e d e s p o l i t i e k van cie S o v j e t - U n i e en x l l . d f + Vr.iLs., ~ ~ ~ t i e nt ed eSneek, d e c u l t u r e e l e b e t o e k e i l i a d e z e r Uni e < Op den tweeden dap werdeii d :: r e o r g n n ~ - s ~ i t l t i - v o o r s t e l l o b ne s p r o k e n , i n g e l e i d d o o r d e n o r g a n i s n t i s - s e c r e 5 a r i s : H,A.Merle ( p s e u d o niem: H . v . d . K i e f t i [;eb, 2 4 . 9 lyO
.
i
e
.,
------- - - - -.--. ..I.
(1) Ue c o n t r i b u t i e n e r d I s t e r v a s t g e s t e l d op i'j c t s , p e r kwartaal,
_
- 22 V e r d e r a l l e rnantrep,elen t e iieaen, c3 i e Dnze o r g a n i s a t i e v e r eenvoudigen. De a f d e e l i n g s b s s t u r e n en a l l e v r i m d d i i d e r Sovj et-Unie b e t e r t e h e l p e n b i j c l @ v o o r l i c h t i n ( , l)vt?l' t? S . U . :x cie o n a e r c t e u n i n g van d e V r e d e s p o l i t i e k i n de cib?mricrat8iijclieo r g n i i i s a t i e s , h e t g e e n als d e hoofdt:i-11; d e r V.V.S.U. moet uorùeii beschouwd; 2. d e u i t g a v e v'i t i e en hi:? s c:i -.p r o paqan d a - li t e ra t u u r t e v e r z e k e r en e n h i e r v o o r : i l l e riinetregelen tF? IIC!meii, d a t d e v e r b r e i d i n g b u i t e n onze kringen v e r l i c h t ; ; 3. d e p r o p a g a n d i s t i s c h e k r a c h t d o r Lovjst-films t e b e n u t t e n d o o r k r a c h t i g e , d s a d w s r k c l i j k e o u d e r s t w i n i ~ i g ,dat, ook d o o r a n d e r e o r S o v i e t - f i l m mirden v e r t o o n d ; g a n i s a t i e s dan d e V.V.S.U. 4. d e s t a t u t o i i Le t r i jzil,en i n .)vereenstemmin- m e t d e p r i n c i p i e e l e veranderingen en s t r u c t u u r d e r o r g m i s a t i e . I n het; h o o f d b e s t u u r x i r d c x >;.;;:kozsli ( : i l p h a b e t i s c h g e p l a e t s t ) :
Nnam BAT
Ger.
I3ussum.
-__ de
Corrielis
Amersfoort.
- 9
BOER --,
A m s t erdam. it
i1
.
--_ d e J O NG,
hi
-__Ge KLEYN, -
Johnririe st
*
I1
Rotterdam. Anist erdam.
En sch ede.
I s r i$ ë1
LOEN
-9
NEERLE p seud on i e m :g-xEJi". --_ van..- P R M G , I__
-_----van
6 .l.ia$
H e n d r i k u s August
211q9.1309
Gerrit
22.9.
,K .
in93
h e t REVE, p s eudo n i em : ----, VANTER
E ia ri nu s G.
Enschede.
--.-------.--vBn d e r STARRF: 9
Gijsbertus
21.2.1'300 Na a s b r í i c h t
C e m r d u s Joh.
bist erdam.
1.1.4 1892 I
.
Rotterdam.
I
a .
-
23
TOKKIE
D.
Amst erdam.
v. VELDHUI ZE-,
A.
Groningen.
*-VERHEUL
13.
Amst er dam.
Z U I DAM,
Adam Andreas
1.R .189[3 Hof v .Delf t
e
-
Den Haag.
V o o r t s w e r d b e s l o t e n h e t o r q i m ,'Rusland van Hedenit i n p l a n t s v a n a l s weekblad, v o o r t a a n a l s m a m d b l a d u i t t e geven. De f u n c t i o n a r i s s e n z u l l e n d a n v i e r vJeken t i j d hebben om met e l k iium!ier t e werken, z o o d a t i n den toekomst t i j d wordt v e r k r e g e n om i n p l - a a t s van d e enge k r i n g d i e t o t nu t o e werd ber e i k t , t e werken i n nieuwe k r i n g e n . De o p l a a g zal d a a r d o o r m i n s t e n s kunnen worden v e r d u b b e l d .
Op 24 September
i 9 9 v e r s c h e e n d e n e d e d e o l i n g v a n h e t hoofd-
d a t de u i t g a v e van h s t o r g a n n .'Rusland b e s t u u r d e r V.V.S.U., van Hedeni1 wordt g e s t a a k t en i n s t e d e d a n r v w z u l worden o v e r g e g a a n t o t h e t p u b l i c e e r e n var1 massn-oplagen van v l u g s c h r i f t e n e n z .
Deze m e d e d e e l i n g l u i d t : BEL AN GR IJ ICE bXDJ3DENLIIJG ! Aan d e l e z e r s v a n IRuslaiid van Hedentt. H e t nummer van 4tRuslziid van Heden" d a t U h i e r b i j b e r e i k t i s d e l a a t s t e uitgave, d i e w i j publiceeren. H e t h u i d i g moment, d a t v e r v u l d i s vali d e g r o o t s t e g e v a r e n , s t a a t o n s n i e t l a n g e r t o e om op d e t o t n1-1 t o e g e v o l g d e w i j z e o n z e p r o pagnnda t e v o e r e n . Ons b l a d h e e f t zonder t w i j f e l v e e l en [$ed werk GednFtn. H e t h e e f t d e argumenten g e l e v e r d v o o r 811211, d i e z i c h net o n s t o t taak h e b ben g e s t e l d d e S o v j e t - U n i e t e p o p u l a r i s e e r e n en h a a r v r e d e s p o l i t i e k t e v e r d e d i g e n . Het h e e f t d e l e u g e n s e n v e r d a c h t m n k i n g e n t e g e n d e Sov,jet-Unie n a a r k r a c h t e n w e e r l e g d ,. Maar i n d e h u i d i g e t i j d i s d i t a l l e s n i e t v o l d o e n d e . Nieuwe p r o pagandn-methodes z i ,in n o o d i g . Veel s n e l l e r moet kunnen worden gereageerd. I n overeenstemming met d e U e s l i i i t e n v m het joriKste c o n g r e s van d e V.V.S.U. en v o o r a l i n overeenstemming met d e e i s c h e n v m h e t huidi;;e ooceribl. i k , b a s l o o t h e t II.13. d e r V.V.T,,lJ. dRarom, d e
u i t g a v e r-?n h e t weekblad L ~ r ) ~ ~ lvan a t ~Heden;' d t e staken en over t e gRan t o t h e t p u b l i c e e r m i n massa-oplagen vnn v l u g s c h r i f t e n , m a n i f e s t e n , pïoFnc=aticin-.iiitgnveii i n m m i E e r l e i vorm, m e t h e t d o e l d e b r e e d e mas:p var, !Jec?fs-l?rd t 3 b e r e i k e n m e t o n s woord. Op deze TniSze zulLc?ii n i , j t%c,tsr, i a 1 Oïize t a a k kunnen v o l d o e n , z u l l e n w i j s n e l l e r kunnen 1 ept:ec3.cen op S e g ? b e u r t e n i s s e n , d i e z i c h t h a n s , en nanr vetvin9Lt k:iri .:lorien i n d e n a a s t e t o e k o m s t , i n d u i z e l i n g w e s k e n d e s n e l h e i d %u1 Iein a f s p e l e n . W i j r e k e n e n e r o p , d a t R I O U L ~l e z e r s en v r i e n d e n onze bes l u i t e n z u l l e n b e @ . jperi eik o r > d e r s t e u r i e n . En d a t a 1 onze werkers hun k r a c h t e n z u l l e n irispariien o m ons t e h e l p e n o n z e propaganda zoo omvangrijk e n d o e l m a t i g t e v o e r e n als d e h u i d i g e omstandigheden e i scheri .. IE'f HïOF3BESTüUR DER V.V.S.U.
Als e e r s t e v l u g s c h r i : - i s l > r d t a n r g e k o n d i g d oen b r o c h u r e get i t e l d : " D & t l e e r t ons T s j e c h ( - S l o n n k i j e 6 ' <
Dat de V , V . S . U ,
e r s e d e r t h e t i n Juiii j.1.
gehuuaen c o n g r e s
e r nog n i e t i n g e s l a a g d i s d z Kring van b e l a n g s t e l l e n d e n u i t t e b r e i d e n , b l e e k op d e op 2 1 Auyusrua 1938 t e Den Dolder gehouden
-__ LANDDAG.
I
Deze werd b e z o c h t d o o r 3500-4FOOO b e l a n g s t e l l e n d e n , t e r w i j l h e t J Z o m e r f e e s t " van i937 plm. Jg70-9- d e e l n e m e r s t r o k . Ongeveer 800 p e r s o n e n werden p e r e x t r a . t r e i n a w g e v o e r d u i t Amsterdam, t e r w i .ji r u i m 2000 p e r s o n e n u i t v e r s c h i l l . e i i d e p l a R t s e n p e r a u t o b u s nfinr h e t h n d d a g t e r r e i n r e i sderi " Opgemerkt werden n u t o b u s s e n
_ I
u i t : halsmeer i &,isterdam ( 2 ) , Almelo, Apeldoorn ( 2 ) , Assen ( 2 ) , Borne ( 2 ) , C a s t r i c u m ( 3 ) , Uevzriter. ( 3 ) , Denekarnp, D o r d r e c h t , Emmen ( 2 ) , Emercompascuum, Haarlsni. Den H e l d e r , L e i d e n , Lochern, Nieumveen, f.lijmegen, Ou.de-Peke 1-8: P a t e r s w o l d e , R i d d e r k e r k , Rott e r d a m ( 3 ) , R i j s o o r d , Wigen ingei: Vinschoten ( 3 ) , S l i e d r e c h t ; , Wolvega, iiVoubrugge ( 3 ) , Zaandam ( 2 ) en Zwijriclrecht %
.
D e l a n d d a g s t o n d g e h e e l i n h o t t e e k e i i van h e t a n t i - f a s c i s m e , De gesprokeil woorden waren e b l i vooctaurende a n n k l a c h t t e g e n d e methoden van l i e t f a s c j sme en nri cionn:il-so c i a l i s m e , t e g e n j o d e n v e r v o l g i n g en d e r g e l i j k e e n voor1 s een v e r h e e r l i j k i n g van d e Sovjet-Unie. De l a n d d a g w s r d geopend d n o r @---~+-q 'KLEfL (pseudoniem v m --.H.A.Merle, - - _-- g e b . 214.7.1999 t e Ans1,erdam) A f g e w i s s e l d d o o r h e t opt r e d e n van een t w s e t a l hcmorist eri. d o o r i t H e t Nieuwe T o o n e e l " , door o
d e c l a m a t i e van -... J o ---Steriiheim en z a n g vnn
002,voerden a c h t e r -
-
25
-
e e n v o l g e n s h e t woord! D s .i!.?-Eoers, g e b . 25.9.1871 t e N i e u n l e u z e n , o v e r : rt\Jelk C h r i s t e l i j k i d e a a l g n a t i n S o v j e t - R u s l a n d n i e t i n v e r v u l l i n g ? 1 t ; d o 3 r P a u l C h a r l e s J o s e u h gi>? g e b . 13.4.1895 t e Amsterdam, o v e r : "De b e t e i n e p i s win h 3 t Roode L e g e r i n den s t r i j d v o o r den v r e d e " , e n d o o r Ir.% A.-:Xruik, gek)- 8.4.1879 t 3 R o t t e r dam, o v e r : :'Voor d e v e i l i t $ i e i d e n o n s c h e n d b a x r h e i d d e r l a n d s grenzen. Van d e z e r e d e v o e r i n g e n t r o k i i i h e t b i j z o n d e r d e a a n d a c h t d e r a a n w e z i g e n , d e h a r t s t o c h t e l i . i k e r e d e van =&J. d e s e c r e t a r i s van d e T r o e l s t r a - b e w e g i n g N e d s r l a n 2 : T A L I L ) , d i e namens d e z e beweging s p r a k . H i j begon met t e e r k e n n e n , dat; h i j s t e e d s o p hooge p r i j s h e e f t g e s t e l d een vrierid Ce? S o v j e t - U n i e t e z i j n , Maar z e l f s i n d i e n h i j t o t nog t o e q e s n vrierid d e r S . U . W R S , zou h i j h e t nu z i j n geworden, nu u i t daden ; s g o b l e k e n : d a t z i j den w e r e l d v r e d e d i e n t op een w i j z e , d i e h a a r de d m k moet doen toekomen van ùe g e h e e l e menschheid. Ten s l o t t e h i e l d h i j e e n k r a c h t i g p l e i d o o i voor d e eenheid der s t a t e n , d i e de v r i j h e i d w i l l e n ; eenheid d e r volken d i e de democratie w i l l e n . I r . S t r u i k , d i e d o o r dei1 v o o r z i t t e r werd i n g e l e i d a l s een desk u n d i g e op h e t g e b i e d d e r i - i t e r n n t i o n a l e p o l i t i e k e a a n g e l e g e n h e d e n , e n a l s u i t s t e k e n d kenner van d e t o e s t a n d e n i n d e S o v j e t U n i e , waar h i j nog k o r t g e l e d e n geruimen t i j d v e r b l i j f h i e l d , o n t p o p t e z i c h a l s een s l e c h t v o l k s r e d e n a a r en vermocht z i j n h o o r ders n i e t t e b o e i e n . De l a n d d a g werd b e s l o t e n met een k o r t woord van J.M.van hek Reve (pseudoniem: g t V a c e - r ) e?? met h e t z i n g e n vaiî d e i ' I n t e r n a t i o n a l e I t . H e t g e h e e l had een r u s t i g v e r l o o p .
_ I
- 26
A f druk. VOORZITTER van den RAAD VAN MINISTERS.
13 S e p t ember i938
.
No.385 KABINET M.R. DE MIPIISTER VAN STAAT V o o r z i t t e r v a n d e n Rand v a n M i n i s t e r s , G
Gelet op a r t i k e l 97b n a r e n - r e g l e m e n t , tirt .68
tweede l i d van h e t Algemeen R i j k s a m b t e t n o e d e l i d van h e t Algemeon Reglemont
b,
Ri j k s - h o o g c r o B u r g o r s c h o l o n , a r t .6cjb, twoodo l i d van h e t Algeb meen Rcglomcnt R i j k s k w e e k s c h o l e n , a r t . 6 7 , twoede l i d van h e t Ambtenarvnrcglemont R i j k s l e c r s c h o l o n on H i j k s l a g e r e s c h o l e n on a r t 4 0 , tweede l i d van h e t Algemeen Ambtenaren-reglement StatenGeneraal , H e e f t goedgevonden: i n t e t r e k k e n z i j n b e s c h i k k i n g v m 5 A p r i l 1954 No.220, Kabi*,1 ' n e t M.R., b e t r e f f e n d e u i t v o e r i n g van a r t . 9 7 b , tweede l i d van h e t b Algemeen R i j k s a m b t e n a r e n - r e g l e m e n t a r t .68 , tweede l i d van h e t b Algemeen r,eglement R i j k s h o o g e r e b u r g e r s c h o l e n , a r t .69 , tweede l i d van h e t a m b t e n a r e n r e g l e m e n t R i j k s k w e e k s c h o l e n en R i j k s n o r m a a l l e s s e n en a r t . 6 7 b , tweede l i d vnn h e t Algemeen r e g l e m e n t
I
1
R i j k c l e e r s c h o l e n en R i j k s - l a g e r e s c h o l e n , a l s m e d e z i j n b e s c h i k I k i n g van i5 O c t o b e r 1936, K a b i n e t M.H.No.373 ; t e v e r k l a r e n , d a t d e h i e r n a o n d e r d e r u b r i e k e n A.B.C,en D. v o r m e l d e v e r e e n i g i n g e n om d e d o e l e i n d e n , d i e z i j n a s t r e v e n , of d e m i d d e l e n , d i c z i j aanwondon, dr-, b o h o o r l i j k o v e r v u l l i n g d o o r d e n a m b t e n a a r i n ' s - R i j k s d i e r i s t van z i j n p l i Q t a l s a m b t o n a a P kunnen i n g e v a a r brengon o f s c h a d e n : A. d e Communistische P a r t i j - N e d e r l a n d ( C . P . N . ) ;
d o warkgro'ep, m n Raden-Communistcn en d o workgroep van R e v o l u t i o n n e i r e Arb de Revolutionnair S o c i a l i s t i s c h e Arbaiders P a r t i j (R.S. L e n i n i s t i s c h e Jougdgardo, h a t N a t i o n a a l Arboids S o o r o t a A . S . ) mot a a n g o s l o t e n v a k g r o e p e n , h o t I n t o r n a t i o n a a l S Fonds ( I . S . F . ) , d o Vorconigingcn voor Volksontwikkolin en do V e r e c n i g i n g d n voor S o c i a l i s t i s c h e O n t w i k k e l i n g ( d e Groep van B o l s j i w i k i - L e n i n i s t e n en do J o n g e B o l s j i w nisten;
do groep I n t e r n a t i o n a l e Communisten ( G . I . C * ) ,
- 27 do Bond van Rovolutionnair-Socialiston (B.R.S.)
en h o t Onafhan-
k e l i j k S o c i a l i s t i s c h Jougdvcrbond ( O . S . J . V . ) ; do L a n d e l i j k e 3ond van p l a a t ?tilijke v o r e e n i g i n g e n van O v e r h e i d s en semi-Ovurn~iCisporsoneol; dc- S y n t h e t i s c h e Orde; d e S o c i a l i s t i s c h e Liga van Anti O o r l o g s S t r i j d e r s (S.L.A.O.S.)
;
do V r i j d o n k o r s v e r e o n i g i n g Itdo Dngeraadll; d e V r i j e Jeugd Orgnn i s a ti (3 ; d e Perhimpunan I n d o n e s i a ; a l l e a n a r c h i s t i s c h e g r o e p e n , waar o n d e r d e g r o e p e n rond "de A r b e i d e r " , d e g r o e p e n rond tide V r i j e S o c i a l i s t i 1 , d e V e r e e n i g i n g d e V e r e e n i g i n g &arvan S o c i a a l - A n a r c h i s t i s v h e A c t i e ( S , A . A . ! , c h i s t i s c h e U i t g e v e r i j ( V . A , U . ) , d e Bond van A r i a r c h o - S o c i a l i s t e n ( B . A , S o ) , h e t N e d e r l a n d s c h S y n d i c a l i s t i s c h Vakverbond ( N . S . V . ) , d e S y n d i c a l i s t j s c h e Vrouwenbeweging ( S . V . B . )
-B.
d e Landelijke
J e u g d r a a d met a a n g e s l o t e n o r g a n i s a t i e s , h e t Fonds v o o r I n t e r n a t i o n a l e S o l i d a r i t e i t , d e F e d e r a t i e van A n a r c h i s t e n i n N e d e r l a n d ( F.11 .N. ) d e I n t e r n a t i o n a l e A n t i - M i l i t a i r i s t i s ch e A a n e e n s l u i t i n g ( I. A . M . A . ) , , h e t I n t e r n a t i o n a a l A n t i - M i l i t a i r i s t i s c h Bureau ( I.A. M.B.) , d e I n t e r n a t i o n a l e A n t i - M i l i t a i r i s t i s c h e V e r e e n i g i n g ( I . A . M.V.) en h e t Comité voor A c t i e D i e n s t w e i g e r i n g s m a n i f e s t 'IMobilise e r a nil ; d e N a t i o n a a l S o c i a l i s t i s c h e Beweging (N.S.B.) ; d e N a t i o n a a l S o c i a l i s t i s c h e Nederland s c h e A r b e i d e r s P a r t i j (groep Kruyt) ; de N a t i o n a a l - S o c i a l i s t i sche Nederlandsche Arbeiders P a r t i j ( g r o e p van REippard) ; h e t Ned e r 1and s ch e Vo 1k sfa s c i s m e "Zwart Fro n t ;
d e N e d e r l a n d s c h e V o l k s p a r t i j (N.V.P.) ; C, Zgn. M a n t e l o r g a n i s a t i e s van een d e r bovenvermelde o r g a n i s a t i e s ,
-
waarbij onder m a n t e l o r g a n i s a t i e s z i j n t e v e r s t a a n : o r g a n i s a t i e s van welke - hoewel wordt v o o r g e g e v e n , d a t z i j boven d e s t a a t k u n d i g e p a r t i j e n s t a a n e n z i c h met u i t s c h a k e l i n g van politie merken, b e p a l e n t o t h e t n a s t r e v e n van s o c i a l e , c u l t u r e e l 8 of m a n i t a i r e d o e l e i n d e n o f wel d a t d e b e o e f e n i n g van l i o h a a m s k e l i n g e n s p o r t - moet worden aangenomen b . v . omdat d e 1 g o h e e l of overwegvnd i n handen i s van l e d e n van oeLi b e p a a l d e l i t i e k o g r o o p - d a t z i j i n w e r k e l - i j k h e i d z i j n o p g e r i c h t of
-
s t a n d worden gehouden mat h u t d o e l om m i d d e l l i j k en op b e d e k t e w i j z e d e oogmerken van d i e g r o e p t e b e v o r d e r e n met name d o o r n i e t
__
1 ~
--
--
- 28
t o t d i e groep behoorende p e r s o n e n b i n n e n h a a r b e r e i k t e brengen; i n dezen z i n kunnen ~ 1 . scornrnunistische m a n t e l o r g a n i s a t i e s worden aangemerkt o n d e r a n d e r e : d e V e r e e n i g i n c e n v o o r C u l t u i i r o n t w i k k e l i n g en o n t s p a n n i n g (V.C.O.O.) en a n d e r e p l a a t s e l i j k e j e u g d v e r e e n i g i n g e n met o v e r e g n k o m s t i g d o e l onder d i v e r s e iirmei1 a l s Tempo, Raak, F i t , V o o r w a a r t s , e n z . , de V e r e e n i g i n g van V r i e n d e n van d e Sovjet-Unie ( V . V . S . U . ) , de Centrale voor Volkscultuur en aangesloten vereenigingen, de N e d e r l a n d s c h e Roode Hulp ( N . R . H . ) , h e t W e r e l d Vrouwen Comité t e g e n Oorlog e n F a s c i s m e ( Afd .Ned ) , do S t u d e n t e n v e r e o n i g i n g v o o r V r i j h e i d e n C u l t u u r , d e Bond van K u n s t e n a a r s t e r V e r d e d i g i n g van K u l t u r o e l o Rechten (B.K,V.K.) , enz, ; en a 1s N a t i o n a a l -Soci a l i st i sch e mant e l o r g a n i s a t i e s , o n d e r and ere : de N a t i o n a l e J e u g d S t o r m , do N e d e r l a n d s c h e Werknemers V e r e e n i g i n g met a m g o s l o t e n vak- e n o n t s p a n n i n g s g r o e p e n , d e N a t i o n a l e Reisvereeniging enz. ; Kerk en Vrede, Algemeen N e d e r l a n d s c h e Vrouwen Vrodcsbond, d e I n t e r n a t i o n a l e Vrouwenbond v o o r Vredo e n V r i j h e i d , s e c t i e Nederl a n d , J o n g e r e n V r e d e s A c t i o ( J . V . A , ) , Algemeene N o d e r l a n d s c h e Vredes Actie (A.N.V.A.), K a t h o l i e k e J o n g e r e n V r e d e s A c t i e (K.J. V.A.), N e d e r l a n d s c h e Sectie van d e "War R e s i s t e r s I n t e r n a t i o n a l t t , Vrienden uan I n d i a . I
's-Gravenhage,
13 September 1938.
DE MINISTER VAN STAAT, VOORZITTER VAN DEN RAAD VAN MINISTERS, (w,g.) H.COLIJN.
