Drie
Pa
emlgre
nse zus]es
naar Nederland. Ruim
tien jaar worden ze uitgebuit en-qfiíselmatig geestelijk en .,.".-..*'-"1ïchamelif k mishandeld door hun Pakistaanse vader en hun Hollandse stiefmoeder. Totdat ze weten te ontsnaPpen aan , het onmenselijke leven dat zij leiden. Om vijf uur opstaan, huis schoonmaken, ontbijt klaarzetten terwijl vader, stiefmoeder en stiefbroer uitslapen. Dan naar school en als ze thuiskomen.
huiswerk maken, opruimen, eten koken voor het gezin. Ze hebben geen vrije tijd en mogen niet met vriendinnetjes spelen. Als ze iets'verkeerds' doen, krijgen ze klappen met een stok, pollepel, riem, ketting of ldeerhanger. EIke dag wordt er tegen ze gezegd dat ze vies, stom, dom, lelijk en achterbaks zrjn. Maar
het allerergste is het gebrek aan liefde, warmte, genegenheid, speelruimte en veiligheid. Dat
zijn zaken waar elk kind recht op heeft. De vader en stiefmoeder van Zahída (48), Ayesha (44) en Hameeda (41), zijn in 2002 veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding
s en
Gebroke
cht en ze zijn komt in nove
Meer informatie: www.hameedalakho.nl en www. st i chtin ggeh 12
c colorfull
ei
mgew eI d.
nI
and
Het derde
aan de twee jongste zussen. De oudste zus deed niet mee aan de rechtszaak omdat ze de confrontatie niet aankon.
Hun doodgewaande moeder ontmoetten zij na bijna dertig jaar in 1997 en als zij jaren later toestemming krijgt om in Nederland te wonen, bliiken haa
motieven niet uit liefde maar uit materiële overwegingen. De zoveelste tegenvaller voor het drietal en vooral voor Hameeda
die zich tot het uiterste heeft ingezet om haar moeder naar Nederland te halen.
Dit is het schrijnende en schokkende levensverhaal van Hameeda Lakho in een notendor De auteur schreef er drie boeken over: Verborgen tralies, over haar jeugd en integratie in Nederland, Gebroken cirkel over de hereniging met haar moeder en Geheim geweld. over kindermishandeling. In haar derde boek staan tegenstellingen op een rijtje van hoe Hameeda Lakho zichzelf vroeger zag, en hoe ze nu is. Als je dat leest, vraal je je af: hoe heeft zij dit drama en trauma overleefd en verwerkt?
| '.f
,
.nnlïster n het kirrdertehuis heeft het hrijven mij geholpen deze oeilijke periode te overbrusgen. zat vol en-roties en gevoelens ik aan niemand kn'iit kon, rs schreef ik alles opr. Jec-l1 e
jaren ltrter samertl'oonde et mijn man Gilrrrcl en ntijn rste kindje kreeg, kocht hij een 'mputer voor nte zodat ik mijn
noties op papier kon zetten. al werd de b.rsr: r oor mijn rek. Maar ik had nog zoveel agen waar ik geen antwoord op rd. Na de hereniging mer rrriin oeder, vielen alle puzzelstukjes r z'n plaats. Het verhaal was
rmpleet en ik kon aan mijn rek beginnen. Het was een
me kwetsbaar op te stellen, gaf ik Inensen een kijkje in mijn leven. Dat is best vreemd. Ze denken soms dat ik alles heb verwerkt, omdat ik over n.riin leven kan praten en schrijven. Dan vragen ze: 'Ga je nu r.erder met je leven?' Maar l.ret is rnijn verhaal, dat raak ik nooit nreer kwijt. Waarom zou ik mijn verleden wegstoppen? Dat heb ik altijd al gedaan. Ik kan niet zeggen: het is gebeurd en ik rr il er niet meer mee bezigzijn. Onmogelijk. Ik zal geen vierde boek over mijzelf schrijven, maar ik denk aan een roman of aan een kinderboek. Misschien dat het kinderboek ook over geweld zal gaan om kinderen te helpen
het te verwerken."
:vrijding om het op te schrijven, aar ook confronterend. Alles vam weer boven. Tijdens het
hrijven zat ik in mijn eigen :reld en dat was nog een veilig voel. Maar na de verschijning n het boek, kon ik rne niet
Ik had rne niet realiseerd dat het boek zoveel ; zou maken, de impact was orm. Opeens gaf ik lezingen r mijn boek te promoten. rar stond ik dan mijn verhaal vertellen aan honderden eer verstoppen.
:nsen, terwijl ik dat juist
enlang angstvallig verborgen gehouden. In het begin zoog I me helemaal leeg, want het ttte me zoveel energie. Maar reacties van de mensen waren b
'tverwarmend. Ze gaven me kracht om door te gaan. Als d dacht ik dat ik de enige was, ar er waren veel meer mensen geweld hadden meegemaakt. n verhalen en reacties en
mij
de erkenning en de estiging van de innerlijke
jd die slachtoffers van reld meemaken. Door in de
nbaarheid te verschijnen en
S lochtoffe r "De geestelijke mishandeling vond ik erger dan de lichamelijke.
Ik sloot me er op een bepaalde manier voor af. Het leek wel alsof ik buiten mezelf lrad, dat ik daardoor de kJappen niet meer voelde. Huilen wilde ik niet, want dat gunde ik ze niet. Mijn lichaam knapte weer op na een pak slaag, maar mijn geest niet. Want tegen woorden had ik geen verweer. Wat kun je zeggen als je vader en stiefmoeder elke dag tegen je zeggen hoe vies en smerig je bent en dat je een hoer bent. Voor een kind is het niet te bevatten. Je bent zo weerloos. Die woorden biijven in je hoofd zitten en raken je meer dan de klappen. Als kind wil je dat er van je wordt gehouden en je kunt geen excuses verzrnnen voor het gedrag van je ouders. Ik heb in mijn jeugd veel haat gekend, ik zat vol boosheid. Het waren gevoelens waar ik geen raad mee wist. Ik haatte mijn vader zo erg, maar ik haatte mezelf nog het meest. Ik was zo boos
op mezelf omdat ik het slaan en vernederen liet gebeuren. Eigenlijk zaren er twee meisjes in mij: het bange meisje dat zich liet slaan en uitschelden en de onverschrokkene die toch haar eigen dingen deed, ook al kreeg ze daarna straf. Pas nu denk ik: dat kind was best dapper. Want ondanks dat ik de jongste was, was ik de enige die steeds probeerde te ontsnappen. VIak
voor mijn vierde en definitieve ontsnapping zei mijn vader tegen me, nadat hij me in elkaar had
geslagen:'De volgende keer maak ik je dood.' Gelukkig is die keer er nooit gekomen."
0verwinncor "Nu kan ik eindelijk zeggen dat er dagen zi)n dat ik er nier aan denk. Maar soms komt er een herinnering naar boven en zit ik niet lekker in mijn vel. Nu kan
ik denken: ik mag me even rot voelen en daarna gaat het wel weer over. Maar vroeger werd ik boos op mezelf als ik me niet goed voelde. Toen ontkende ik het, deed ik toch gemaakt vrolijk, maar lag ik in bed te huilen. Voor de buitenwereld heb ik het goed: ik ben een succesvol schriifster. ik heb een leuke man, twee schatten van kinderen en een mooi huis, maar niemand ziet mijn littekens. Dat is het verborgen verdriet. Ik heb mijn verleden positief gebruikt. Via mijn boeken, de lezingen en de stichting kan ik kinderen en volwassenen bereiken en ze de steun bieden die ik zelf nooit heb gehad. Ik voel me gezegend dat ik dat mag doen. Mijn morto is, en dat hebik ook in mijn boek geschreven: mijn innerlijke kracht is mijn mooiste bezit. In de duistere tijden waarin mijn lichaam bijna niet meer verder kon, bleef mijn geest
altijd overeind. Het
is misschien
raar om te zeggen, maar zonder mijn traumatische jeugd zou ik waar s chij nlijk n o oit geworden zij n wie ik nu vandaag ben. Ik heb het geluk gehad mijn duisterrus om te zetten naar licht. Mijn tragedie werd een overwinning|'
Zussen
'Aanvankelijk stonden mijn zussen achter het eerste boek. Ze stonden niet te springen, maar
vonden het goed dat ik het deed. De persoonlijke details over hen zijn er uitgehaald en ik heb zelf de keuze gemaakt om alle namen te fingeren om zo hun privacy te beschermen. Maar ze werden toch herkend door mijn boek. Mensen spraken ze erop aan en daar hadden ze moeite mee. Heel begrijpelijk. Met mijn middelste zus heb ik geen contact meer. Mijn oudste zus spreek ik nog wel. Vanaf het moment dat ik in het kindertehuis woonde, heb ik het contact tiideliik verbroken
met mijn zussen. Het was te
pijnlijk. Door het contact werd ik
steeds geconfronteerd met
wat
er was gebeurd. Ik wilde juist een
nieuw leven opbouwen. Later is het contact hersteld, maar het is altijd moeizaam gebleven. Na de hereniging met onze moeder is alles geëscaleerd. Ik had gehoopt dat het beter zou worden. maar dat werd het niet. Het is jammer dat we niet naar elkaar toegegroeid zijn, juist door ons verleden. We hebben nooit geleerd om als zussen met elkaar om te gaan."
Moeder
"Mijn moeder stond op een voetstuk. Vanaf mijn vierde jaar dacht ik dat ze dood was, want dat had mijn vader verteld. Mijn helejeugd heb ik naar haar
colorfull
13
à
gemist, ga je het mooier maken leuk. Je verlangt naar elkaar en de minder leuke dingen neem dan het is. Mijn oudste zus je voor lief, daar wil je niet aan Zahidawilde uitzoeken of het verhaal van onze vader klopte en denken. Mijn moeder kwam niet is in 1996 naar Pakistan gereisd terug voor haar drie verloren dochters en om de verloren liefde om antwoorden te zoeken en in te halen, maar om haarzelf als een wonder vond ze onze moeder! Na dertig jaar kwamen en vooral haar twee jongste kinderen een beter leven te we erachter dat ze nog leefde.
stichting die ik heb opgericht. mag er zijn en hoef niet meer, zoals vroeger, onzichtbaar te Híj zegt altijd: 'Geef niet op en zijn' Voordat ik kinderen kreeg, doe wat je hart je ingeeft.' Dat vroeg ik me af of ik kinderen wel stimuleert mij enorm." liefdevol kon opvoeden. Ik had
DOChlefS
het slechtste voorbeeld gekregen
me met mijn eigen gemis van een moeder en een liefhebbende vader. Ik had een baby en moest gelukkig zijn. Maar ik dacht: waar begin ik aan? Door de geboorte van mijn dochters, begon ik toe
gelukkig gaat het prima. We hebben een heel hechte band samen en daar ben ik gelukkig mee."
"Mijn kinderen confronteerden wat je maar kon bedenken. Maar
alleen geven. En wij, rijke familie uit het onze westen, konden daarvoor zorgen. Ze eisteeen vrijstaand huis, een broertje StiChting Geheim geweld "Dit jaar heb ik de Stichting hij complete inrichting, autorijlessen te geven aan mijn gevoelens en Geheim geweld opgericht. Zo voor mijn broer, alles. Ze was bestond. Ik kon niet wachten emoties en dat was iets wat ik kan ik meer betekenen voor nooit tevreden. Uiteindelijk is totdat ik haar kon zien. In de juist altijd had verdrongen. Als slachtoffers van geweld. De zomer van 1997 was het zover: er bij mij iets geknapt en heb klein meisje was het niet voelen stichting is een klankbord en ik voor mezelf gekozen en het mijn moeder, zus en broer contact met haar verbroken. Voor een overlevingssysteem gewor- biedt erkenning, herkenning kwamen naar Nederland en den. Er kwamen heftige emoties en lotgenotencontact. Ik streef de tweede keer raakte ik mijn we zagenelkaar voor het eerst los. Ik voelde wel blijdschap, naar bewustwording. De moeder kwijt." op Schiphol. Het weerzien was maar het gemis van mijn eigen ernst van kindermishandeling zeer emotioneel. We omhelsden jeugd voelde ik des te meer. Het probeer ik duidelijk te maken elkaar, huilden en lachten tegelijk. EChlgenOOl Ik was zo gelukkig. Er ging zoveel "Ik was achttien toen ik Gilmer was niet meer tegen te houden, aan de maatschappij. Vanuit Ik kon het niet meer aan en voor mijn ervaring wil ik laten zien ontmoette. Hij was twintig. door me heen. Ik dacht alleen het eerst zocht ik professionele dat je je leven positief kunt maal ze is er. Ik wilde alles met Ik had veel meegemaakt en hulp. De therapie heeft me gehol- veranderen, maar dat je er wel haar delen. Ik had mijn moeder daardoor weinig vertrouwen in andere mensen. Gilmer had bij teruggevonden en hoopte dat ik Pen om het verleden te verwer- hulp bij nodig hebt. Toen ik in de verloren jaren kon inhalen en mij op de lagere school gezeten ken. Maar het komt toch op iezelf het tehuis zat,had ik het gevoel en kende onze thuissituatie. neer, niemand heeft me verteld dat niemand mij hielp. Wat ik de verloren moederliefde terug hoe ik het moest doen. Als ik nu miste, wil ik geven aan kinderen Dat voelde vertrouwd. Voor kon krijgen. Maar ik hield vast naar mijn dochters kijk, zijn ze zo hulp nodig hebben. Het mooiste mij was het makkelijker, ik aan een droombeeld. Nadat ze hoefde niet zoveel uit te leggen. zichzelf en zelfuetzeketd. Heerlijk zou zíjn als de rechtsgangzou in Nederland was geweest, ging om te zien. Ik ben zo trots oP ze veranderen. Dat het kabinet de Ik kon goed met hem praten. ik samen met Ayesha en onze als ze zelf hun keuzes maken en privacywet beter aanpakt en kinderen op vakantie naar haar Op mijn achttiende moest ik als ze met iets thuiskomenwat ze ook het verjaringstermijn voor uit het kindertehuis weg, dat toe in Pakistan. Mijn familie zelf hebben gekocht! Dat mocht dit soort zaken. Er zijn nu te liet ons weten dat ze heel graag hoorde toen zo. Gilmer kreeg ik vroeger niet. In het tehuis veel regels waardoor de ouders naar Nederland wilden komen in die tijd een appartement en zodat we na dertig jaar bij elkaar daardoor zijnwe vrij snel gaan mocht ik op mijn veertiende te veel beschermd worden. Ik voor het eerst zelf mijn kleding vind dat het voorkomen van samenwonen. Ik moest leren konden zíjn. Dat was ook mijn uitzoeken en bepalen hoe mijn kindermishandeling vóór de weer vertrouwen te hebben. grootste wens. In het begin haar zat. Mijn stiefmoeder knipte privacy van de ouders moet gaan! toen ze eenmaal in Nederland Het was soms moeilijk. Door de ons haar heel kort en maakte zelf AIs ik berichten in de media hoor jaren heen zljnwe naar elkaar arriveerden was het allemaal of lees over kindermishandeling toegegroeid en kennen we elkaar onze kleding. Zij bepaalde hoe nieuw en spannend. Maar wij eruit zagen. Mijn dochters of zelfs kindermoord, raak ik kort na aankomst veranderde door en door. Ondanks dat hij wist over de mishandelingen, las dragen wat ze zelf leuk vinden, ze van slag. Maar ik voel ook een dit gevoel. De verschillen in hij nu alle details in het eerste leren keuzes te maken en ontwik- enorme boosheid opkomen en onze culturen werden pijnlijk duidelijk. Het taalprobleem, boek en dat was heftig voor hem. kelen zich. Ik heb wel het idee dat een vechtlust. Dit kan niet zo zehoge eisen aan zichzelf stellen. door blijven gaan en via Mijn man is mijn stimulator op de mentaliteitverschillen, het Misschien zien ze onbewust dat mijn stichting wil ik er iets aan moslimgeloof. Dat had ik me van de achtergrond. Hij heeft me altijd gesteund: met mijn boek, ik dat ook doe. Ik heb nog steeds doen!" tevoren niet gerealiseerd toen ik Zahidaontmoette niet
onze moeder, maar ook jongste zus en een van wie we niet wisten dat
14
colorfull
rgeving vergeef mijn vader en :fmoeder nooit voor wat ze : hebben aangedaan. Dat gaat ) te ver. Mensen zeggen vaak , je pas verder kunt met je en als je eerst vergeeft. Maar , hoeft niet voor iedereen te den. Als volwassene wordt de rvang van het geweld duidelijk pas daarna kun je beslissen of : de vergeving waard is. Het is :n plicht! Die grens trek je zelf. .
or mij is vergeving uitgesloten. arvoor was mijn jeugd te rwelijk. Op mijn manier ben r'oor een deel in het reine romen met het verleden door rechtszaak aan te gaan. Op de
dat ik mijn ouders terLlgzag le rechtbank, na twintig jaar, rcht ik ze als volwassen vrouw tellen hoe ik de jarenlange :stelijke en lichamelijke shandelingen heb ervaren. Ze )esten naar mij luisteren of ze den of niet. De rechter gaf mij : ruimte om mijn verhaal te 'tellen en stond achter m1j. Ze rben nooit hun spijt betuigd. ontkenden het geweld fs en zeiden dat ik alles heb ogen. Mijn hele leven stond het teken van het verleden,
!
3
rar de rechtszaak zie r
ik
c C
o
t N
'
.9 .=
t
; I !
als C
afronding van die tijd. De
hter heeft mij en mijn zussen :enning gegeven door ons in :s in het gelijk te stellen en cr mijn vader en stiefmoeder r schadevergoeding op eggen. Dat was mijn :rwinning. Door de verjaring t de zaak, was een andere straf t meer mogelijk. Ik vind dat er :n verjaring mag bestaan voor soort zaken. De dader moet
c
E C
o E .9 F È
T ai
I
o o
jd gestraft worden. k al is het jaren geleden, nt de slachtoffers hebben enslang."
*
s
to s
