- 1 -

-1www.nicla-casas.com

Onderweg naar Spanje Stap-voor-Stap richting een Spaanse woning

Teksten, foto’s en art-work: Claus van Mierlo – NICLA Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronisch, op geluidsband of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Dit e-book is voor uw eigen gebruik op uw pc, laptop, tablet, smartphone, E-reader danwel uitgeprinte versie. Hoewel bij de samenstelling van dit E-book de grootst mogelijke zorg is betracht, kunnen tijdgebonden gegevens veranderen. Deze zullen in een latere versie via een update weer worden aangepast. - Update d.d. december 2013 -2www.nicla-casas.com

Voorwoord Er zijn al heel veel boeken, tijdschriften en blogs geschreven over het kopen van een Spaanse woning. Meestal gaan deze boeken over de technische aspecten rondom de aankoop, met welke termen u gedurende het aankoopproces te maken krijgt en wat ze betekenen. Dagelijkse praktijk Dit E-book is anders, omdat het geschreven is vanuit de praktijk. Als makelaar in Spanje sta ik dagelijks in contact met klanten; mensen zoals u die op zoek zijn naar een eigen woning onder de Spaanse zon. Omdat de meeste woningzoekenden nieuw zijn op de markt van Spaans onroerend goed en zij derhalve behoefte hebben aan uitgebreide informatie en volledige begeleiding, geef ik heel vaak antwoord op dezelfde vragen. Zodoende weet ik wat er leeft en welke zaken rondom de aankoop extra aandacht verdienen. Al deze vragen zal ik in dit E-book behandelen, maar ook punten die minder vaak voorkomen zullen beschreven worden. Bovendien wordt de informatie aangevuld of vernieuwd als daar aanleiding voor is. De updates van dit E-book zullen via de Nieuwsbrief en op Facebook bekend gemaakt worden, zodat u de nieuwe versie weer kunt downloaden en u op die manier altijd over het meest recente exemplaar beschikt. Stap-voor-Stap Ik heb getracht dit E-book in chronologische volgorde te schrijven. Dat wil zeggen via de meest logische stappen: van het eerste idee om een Spaanse woning te gaan zoeken tot de uiteindelijke overdracht, zodat u er kunt gaan wonen. Voordat het zover is, volgen er echter een aantal zeer belangrijke stappen die bij elke aankoop weer terugkeren en zodoende extra uitleg verdienen. Ik neem u in dit E-book aan de hand mee door het gehele aankoopproces en ben ervan overtuigd, dat u het als een boeiende ‘reis’ zult ervaren. Een goede voorbereiding is het halve werk en derhalve is mijn streven, dat al uw mogelijke vragen na het lezen van dit E-book beantwoord zijn en dat u zeker bepaalde zaken bent tegen gekomen die u nog niet wist. Mocht u naar aanleiding van of ter aanvulling op dit E-book tóch nog vragen en/of opmerkingen hebben, dan verneem ik deze graag van u, zodat ik ze kan verwerking in de nieuwe update en anderen er ook weer hun voordeel mee kunnen doen. Ik wens u veel leesplezier!

Claus van Mierlo – Makelaar NICLA Property Consultancy, S.L.


NICLA is GIPE-makelaar Zoals u tijdens uw zoektocht naar een Spaanse woning zult ervaren, zijn veel makelaars aangesloten bij een of andere overkoepelende organisatie, een belangenvereniging of een samenwerkingsverband. Veelal zijn de bijbehorende logo’s echter terug te voeren op nietszeggende groepen met slechts één gemeenschappelijk belang: verenigen om groot en sterk te lijken. Voor u als consument heeft dit echter geen waarde, omdat er aan het lidmaatschap van de hierboven bedoelde samenwerkingsverbanden geen eisen gesteld worden die uw belangen als potentiële koper van Spaans onroerend goed behartigen. In Spanje kennen we slechts 2 officiële vakverenigingen te weten API en GIPE.

GIPE Omdat GIPE is opgericht in Andalucía en hier nog steeds de ‘thuisbasis’ heeft, was het voor NICLA een logische stap om zich bij deze beroepsorganisatie aan te sluiten. De aangesloten leden voldoen aan dezelfde eisen als waaraan alle makelaars tot 2001 gehouden waren. Door de invoering van de Europese regelgeving voor de makelaardij zal dit binnenkort weer gaan gelden voor alle makelaars, dus ook voor hen die tussen 2001 en nu hun beroep vrij konden uitoefenen.

GIPE staat voor Asociación Profesional de Gestores Intermediarios en Promociones de Edificaciones, vrij vertaald: beroepsvereniging voor makelaars in onroerend goed. Het is een vakvereniging voor gecertificeerde makelaars, vergelijkbaar met bijvoorbeeld de NVM in Nederland. GIPE is een keurmerk voor kwaliteit. De leden combineren kennis en transparantie met een hoge mate van dienstverlening, ondersteund vanuit de centrale organisatie. NICLA staat bij GIPE geregistreerd onder nummer 3.510. Eisen Naast de algemene eisen om een kantoor te mogen voeren, zoals de inschrijving in het handelsregister, zijn er aan het lidmaatschap van GIPE enkele strenge voorwaarden verbonden. Zo dienen de aangesloten makelaars te beschikken over een beroepsaansprakelijkheidsverzekering en, en dat is direct ook de belangrijkste voorwaarde, de makelaar dient gediplomeerd te zijn. Op die manier wordt het bovengenoemde keurmerk waarborgd. CEI Omdat GIPE een van de oprichters is van de Europese makelaarsbond CEI (Confederaction Europeenne de l’Immobilier) zijn al haar leden tevens bij deze Europese vereniging aangesloten. De CEI heeft onder andere bij de EU aangedrongen op strengere regels en eisen op het gebied van de makelaardij in Europa. Door allerlei misstanden in diverse landen is men na gaan denken over een manier om een vaste lijn met eisen voor makelaars in heel Europa op te stellen. In 2009 werd uiteindelijk de Europese standaard voor de makelaardij goedgekeurd. Alle ruim 66.000 bij de CEI aangesloten makelaars voldoen aan de richtlijnen die hierin zijn terug te lezen. Kies voor zekerheid Uiteraard kiest u zelf uw makelaar. Meestal zal dit de man of vrouw zijn, die de door u gewenste Spaanse woning aanbiedt. Bedenk u echter, dat deze makelaar u wellicht in de toekomst niet meer van dienst zou kunnen zijn. Als hij/zij namelijk niet geregistreerd is, bijvoorbeeld vanwege het ontbreken van de certificering, heeft hij/zij zwart-wit gezien twee keuzes: óf studeren en met goed gevolg het examen afleggen óf het kantoor sluiten. In het laatste geval hoeft u van after-sales uiteraard niets meer te verwachten. Het mooie is echter, dat u de door u gewenste aankoop ook gewoon via een geregistreerde makelaar kunt realiseren. Via internet is een bij een vakvereniging aangesloten makelaar in de regio waar de door u gewenste woning staat eenvoudig te vinden. Een klein onderzoek naar de juiste makelaar in Spanje, kan u nu en in de toekomst veel voordeel opleveren. -4www.nicla-casas.com

Onderweg naar Spanje Op een gure zondagmiddag zit u samen met uw partner voor de televisie op de bank terwijl de regen tegen de ramen slaat. U kijkt naar een programma over mensen die hun grote wens uitvoeren en op zoek zijn naar een tweede huis in Spanje. Allerlei mooie beelden komen voorbij; zonnige stranden, ruime terrassen met zwembaden en dat alles voor zeer aantrekkelijke prijzen. U begint stiekem weg te dromen en ziet uzelf al dobberen op een luchtbed in de Middellandse Zee. Dan opeens…reclame… U kijkt uw partner aan en op dát ene moment, met het knisperende haardvuur op de achtergrond, besluit u om ook de knoop door te hakken. U had er al vaker over gesproken, maar nu bent u het er samen helemaal over eens: u gaat serieus op zoek naar úw ideale woning onder de Spaanse zon. In eerste instantie om er de vakanties door te brengen, maar later, als u gestopt bent met werken en dus meer tijd heeft, om er ook langere tijd te verblijven. Bovenstaande inleiding is voor veel mensen werkelijkheid geworden. Op welke manier u op het idee bent gekomen om u te oriënteren op Spaans onroerend goed is niet zo heel belangrijk. Feit is nu, dat u de eerste stappen wilt gaan zetten op weg naar uw eigen woning in Spanje, maar waar moet u beginnen…?! Laat u niets wijsmaken… Gewaarschuwd via de media die allerlei ‘indianenverhalen’ over de Spaanse woningmarkt blijven publiceren, wilt u voorkomen, dat u zélf in de problemen komt bij de aankoop van uw zonnige droomhuis. Als u uw plannen met vrienden of familie bespreekt, zullen ook zij allerlei beren op de weg zien en u, vaak uit afgunst, uw idee uit het hoofd willen praten. Laat u zich hierdoor vooral niet van de wijs brengen en volg uw gevoel en uw gezonde verstand. Zoals ik u middels deze informatie duidelijk wil maken en u tijdens uw toekomstige bezoek aan Spanje zult ervaren, valt het allemaal wel mee en hebben we ons in Spanje ook gewoon te houden aan wetten en regels. De meeste verhalen zijn dan ook zwaar overdreven en vrijwel allemaal veroorzaakt door de zogenaamde ‘benadeelden’ zelf. Ga maar eens na… Voorkomen is makkelijker dan… Als mensen in Nederland of België een huis gaan kopen, nemen ze hun eigen makelaar mee, laten een taxatie uitvoeren en vragen om een bouwkundig rapport. Dit alles om er maar zo zeker mogelijk van te zijn, dat ze er alles aan gedaan hebben om maar geen ‘kat in de zak’ te kopen met alle gevolgen van dien. Nu komen deze zelfde mensen naar Spanje. Ze spreken de taal niet, kennen de wetgeving niet, weten niet bij welke instantie ze de benodigde informatie op kunnen vragen, etc. Tóch willen ze, aangespoord door de media met programma’s als “Het Roer Om”, “Ik Vertrek” e.d., de aankoop van een Spaanse woning zélf regelen. Als dit vervolgens fout gaat, omdat zij o.a. niet op de hoogte zijn van de procedures, dan ligt het ineens aan de Spaanse makelaardij in het algemeen en dát willen ze dan maar al te graag aan de media kwijt, die op haar beurt weer smult van dergelijke verhalen. Wat men ook beweert over de aanschaf van een Spaanse woning, feit is dat het niet alleen een huis of appartement betreft waar u zo nu en dan uw vakantie doorbrengt. Het is tevens een investering in de toekomst, een vorm van sparen waaraan u tussendoor ook nog eens extra plezier beleeft.


Investeren in stenen...zekerheid voor de toekomst. Een stagnerende woningmarkt, dalende huizenprijzen en een onzekere beurs. De financiële crisis heeft haar sporen achtergelaten, maar lijkt overwonnen. Hoewel dit nog door blijft werken en of het blijvende gevolgen heeft voor de onroerend goed markt blijft onzeker, maar dat zich reeds grote veranderingen hebben voorgedaan, is een feit. Als vastgoedmakelaar prijs ik me heel gelukkig dat ik in stenen zit en niet in financiële waarden. Aandelen, en in mindere mate vastgoedaandelen, zijn onderhevig aan sentiment op de beurs. Dit sentiment heeft weinig te maken met hoe een bedrijf functioneert en wat de perspectieven zijn. De financiële markt heeft te lijden onder mensen met kortetermijnvisie. Lucht De vastgoedmarkt zit net iets anders in elkaar. Onroerend goed heeft geen dagprijs, het is een langetermijninvestering. De waarde is de onderliggende stenenwaarde. De bodem onder het vastgoed is in deze turbulente tijden gelukkig niet weggeslagen. Natuurlijk is het onroerend goed af en toe te hoog gewaardeerd geweest, vooral omdat een heleboel kopers vastgoed-cv’s waren. De afgelopen jaren is een stukje lucht meegetaxeerd. Dit is inmiddels met zo’n 20 à 30% afgewaardeerd. Dat valt echter nog mee ten opzichte van de waarde van aandelen, die in één dag tientallen procenten kan dalen. AEX Vergelijk bijvoorbeeld de AEX-index van de afgelopen 10 jaar eens met de prijsontwikkeling van onroerend goed. In 2000 stond de index op 671,41 terwijl deze in 2010 met 50% gedaald was tot 335,33. Een dergelijke daling van onroerend goed heeft in dezelfde periode zeker niet plaatsgevonden. Sterker nog; ik denk dat de gemiddelde prijsstijging van Spaanse woningen tussen 2000 en 2010 ergens tussen de 55 en 65% lag. Veilige haven Het grote probleem is het gebrek aan vertrouwen. Vertrouwen is namelijk de basis van de financiële wereld. Als dat er niet is, verliest zelfs geld zijn waarde. Dit blijkt ook uit de schommeling in de valuta en de enorme schuld van de Verenigde Staten. Wat is op dit moment de beste vorm van investeren? Misschien juist wel vastgoed. Investeringen in vastgoed zijn relatief stabiel. Vastgoed wordt traditioneel gezien als een ‘veilige haven’. U heeft altijd de stenen nog, bovendien zal de waarde van vastgoed op lange termijn meestal weer stijgen. De lagere prijzen bieden ook perspectieven. Meer dan ooit doen zich kansen voor om relatief goedkoop onroerend goed aan te schaffen. Vastgoedinvesteringen zijn altijd investeringen voor de lange termijn. Uiteindelijk zullen de prijzen, ook in de gebieden waar het nu moeilijk gaat, weer stijgen. Wie dan goedkoop vastgoed heeft aangeschaft, kan dan behoorlijk winst maken. Het is alleen moeilijk te voorspellen hoe de huizenprijzen zich ontwikkelen en wanneer het juiste moment om te kopen is aangebroken. Wellicht is dat moment nu…!? Wacht niet te lang Als u plannen heeft om te investeren in een Spaanse woning en u wilt daarbij inspelen op de lagere prijzen die op dit moment gelden, wacht dan niet te lang. Interessante en goede woningen behouden hun waarde en afwachten op een verdere daling heeft zodoende geen zin. Laat u goed informeren, zodat uw investering een garantie biedt voor een mooi rendement in de toekomst. Bij investeringen draait het uiteindelijk allemaal om rendement. Of deze winstmarge nu op korte termijn, bijvoorbeeld door verhuuropbrengsten, of op langere termijn, door de verkoop van uw Spaanse woning, behaald wordt, maakt eigenlijk weinig verschil. Echter...het doel van uw uiteindelijke aankoop heeft wél invloed op uw besluit om voor een bepaald woningtype op een bepaalde locatie te kiezen. Een keuze waar u derhalve goed over na moet denken.


Rendement op uw Spaanse investering Veel mensen denken bij investeringen aan grote bedragen en de daarmee gepaard gaande risico’s om veel geld te verliezen. Ze associëren dat met aandelen of de realisatie van grote projecten. Investeren kan echter ook heel goed op kleine schaal met meer overzicht en minder risico. Doel is uiteindelijk om d.m.v. geld geld te verdienen, het zogenaamde rendement op de investering. Een belangrijk aspect bij de afweging om een investering aan te gaan, is of deze rendabel kan zijn. Wat zijn de verwachtingen voor de toekomst? Welke factoren spelen een rol bij prijs-ontwikkelingen? Wat is de looptijd van de investering? Wanneer begint u de vruchten te plukken van uw inleg? Allemaal zaken die vooraf goed bekeken moeten worden. Hieronder volgt een korte toelichting op de meest voorkomende investeringen op het gebied van Spaans onroerend goed. Elke investering kent een eigen aanpak, waarbij uw persoonlijke situatie als investeerder altijd goed in het oog moet worden gehouden. Voor de aankoop van een vakantiewoning is tenslotte een andere aanpak vereist dan bij de ontwikkeling van een nieuwbouw-complex… Projectbouw Om een nieuwbouw project te kunnen ontwikkelen wordt vaak een beroep gedaan op investeerders, die hun geld beschikbaar willen stellen om een bepaald plan te kunnen realiseren. Als beloning voor hun ‘hulp’ krijgen de investeerders een percentage als winst op hun investering. Vaak komt het ook voor, dat een investeerder zelf op zoek gaat naar interessante mogelijkheden om, in samenwerking met een projectontwikkelaar, aannemer of makelaar, een plan te ontwikkelen en alle aspecten hiervan tot en met de verkoop in eigen beheer te voltooien. Een investeringsplan met realistisch onderbouwde cijfers is hierbij zeer belangrijk. Hierbij dienen niet alleen de bouwkosten en de verkoopprijzen bekeken te worden, maar is een goede kennis van de onroerend goed markt (vraag & aanbod) van levensbelang om te kunnen bepalen naar welk type woning(en) de meeste vraag is en wat er dus naar verwachting binnen redelijke termijn verkocht kan worden. Tevens is het zinvol om te kijken naar de prijsontwikkeling van vergelijkbare projecten, zodat voorkomen wordt dat men door te hoge verkoopprijzen zichzelf uit de markt prijst en de woningen dus niet verkocht worden. Niet alleen voor Dagobert Duck Investeringen zijn niet alleen weggelegd voor de super-rijken onder ons. Ook de aankoop van een appartement of chalet kan een uitstekende belegging blijken als het op de juiste manier wordt aangepakt en ingevuld. Uw vakantiewoning in Spanje Als u nog niet de mogelijkheid heeft om permanent in Spanje te wonen, zou u kunnen overwegen om een Spaanse woning te kopen voor de verhuur. U investeert dan een X bedrag met de zekerheid, dat u alvast een vakantie-adres heeft, dat naar verwachting door de jaren heen verder in waarde zal stijgen. U kiest uw vakantiewoning in het door u gewenste project op de door u gewenste locatie en met de door u gewenste voorzieningen en omliggende faciliteiten. Tijdens de perioden dat u zelf geen gebruik maakt van uw onderkomen in Spanje, kunt u het verhuren, zodat de vaste lasten zoals energie en evt. hypotheek betaald worden, terwijl u ‘gratis’ vakantie kunt vieren in uw eigen woning. Op het moment dat u besluit om permanent in Spanje te gaan wonen, kunt u overwegen uw Spaanse woning te verkopen en met de opbrengst (=uw investering + de overwaarde) een andere grotere woning te kopen waar u wellicht comfortabeler in kunt leven. U investeert op deze manier dus eigenlijk in een stukje zekerheid voor de toekomst. Spaanse woning uitsluitend voor verhuur Indien u zelf geen gebruik zult maken van uw Spaanse woning en deze derhalve uitsluitend gaat verhuren, is het belangrijk om vóór de aankoop door de ogen van een huurder te kijken om te bepalen wat een goede investering zou zijn. Uw doelgroep (de huurders) bepaalt tenslotte het uiteindelijke rendement op uw investering. Zaken als ligging, faciliteiten, ruimte en huurprijs zijn hierbij zeer belangrijk. Over het algemeen komt het erop neer, dat de investering in een (of meerdere) appartement(en) op een goede locatie het beste rendement oplevert. Een eenvoudige verklaring…? -7www.nicla-casas.com

De investering in een appartement is lager dan de investering in bijv. een villa, zodat de maandelijks noodzakelijke huuropbrengst (voor vakantie-verhuur omgezet in weekprijzen) ook lager kan zijn. Omdat de huurprijzen lager zijn, wordt de doelgroep vergroot en is de kans op succesvolle verhuur dus ook toegenomen. Locatie Qua locatie kiezen vakantiegangers voor zon en derhalve is het belangrijk om te investeren in een gebied waar veel zon is om zodoende een lang verhuurseizoen te hebben en bovendien evt. overwinteraars onderdak te kunnen bieden voor enkele aaneengesloten maanden. Tot slot nog een aandachtspunt m.b.t. de ruimte binnen de te verhuren woning in Spanje. Het is verstandig om de ruimte af te stemmen op de behoefte van de vakantiegangers. Gemiddeld bestaat een gezin uit 2 volwassenen en 2 kinderen. Als deze kinderen met hun ouders op vakantie gaan, hebben ze de leeftijd, dat ze bij elkaar op één kamer slapen. Derhalve zijn 2 slaapkamers voldoende. Ook als de Spaanse huurwoning verhuurd wordt aan 2 stellen, die samen hun vakantie door willen brengen, volstaan 2 slaapkamers. Om privacy redenen is het dan wel aan te bevelen, dat de vakantiewoning tevens over 2 badkamers beschikt. Win de nodige informatie in Voordat u de juiste investering kunt aangaan, moet u enigszins zicht hebben op de markt. Zowel bij een investering met het oog op de verkoop als die met als doel de verhuur dient u zich ervan te overtuigen waar vraag naar is. Uw makelaar kan u uitstekend van dienst zijn bij het maken van een dergelijke analyse. Laat u zich daarom goed informeren door een professional die zich dagelijks bezighoudt met de vraag en het aanbod van Spaans onroerend goed. Dit bespaart u veel tijd en helpt u een onderbouwde en goed doordachte beslissing te nemen. Om ervoor te zorgen, dat u op geen enkel moment in de problemen komt of voor onverwachte vervelende verrassingen komt te staan, gaan we uw zoektocht naar de voor u meest ideale Spaanse woning stap-voor-stap doorlopen. We slaan niets over en beginnen bij het begin…uw woonwensen.

Investeren is vooruit kijken, uw blik verruimen tot achter de horizon.


Tips voor verhuurbare vakantiewoningen Investeren in een Spaanse woning. Ik heb er al meerdere blogs over geschreven en met mij vele anderen. Het blijft echter actueel en door de huidige woningmarkt ook nog steeds zeer interessant. De tijd begint wellicht een beetje te dringen, want het ziet ernaar uit, dat het dieptepunt van de huizenprijzen nu toch écht achter de rug is. Natuurlijk hoeft u niet direct hals-over-kop in het vliegtuig te springen, want al zouden de prijzen een paar procent stijgen dan doet u nog steeds een uitstekende aankoop. Het kan echter geen kwaad om alvast eens een licht op te steken en u een beetje voor te bereiden indien u plannen heeft om te investering in Spaans onroerend goed. Bij de term ‘investeren’ denken we al snel aan grote bedragen, terwijl dat helemaal niet noodzakelijk is. Als u een woning koopt en u kunt met die woning omzet genereren, dan maakt u met uw geld als het ware nieuw geld. U ontvangt een rendement op uw Spaanse investering en als u dat op een slimme manier aanpakt, kunt u extra van uw woning genieten. Geen geheim Een aantal jaar geleden schreef ik al eens een blog met als titel ‘Investeren in stenen…zekerheid voor de toekomst‘ en ondanks de crisis is het niet nodig om dat verhaal aan te passen. Het is dan ook geen geheim, dat de aankoop van een courante woning altijd een goede belegging zal blijven tenzij u, om welke reden dan ook, gedwongen wordt om te verkopen. Natuurlijk schommelen de huizenprijzen, maar als u na aankoop kunt wachten op het juiste moment om eventueel weer te verkopen dan merkt u eigenlijk niets van een prijsverlaging. Ondertussen kunnen u en uw familie er volop gebruik van maken en, als u er (nog) niet permanent woont, verhuren in de periodes dat u er zelf niet bent. Vakantiewoning Als u op zoek bent naar een woning onder de Spaanse zon om er voorlopig uitsluitend tijdens de vakanties te verblijven, dan is het misschien een idee om de mogelijkheden eens te onderzoeken of een aankoop op dit moment haalbaar zou zijn. Door de prijsdaling van het onroerend goed koopt u nu namelijk een villa voor de prijs van een appartement. De lagere investering in combinatie met de opbrengsten uit de verhuur, zouden wellicht een interessante optie kunnen zijn. Een andere gunstige bijkomstigheid is, dat het lagere aankoopbedrag, dat u nu betaalt, vanzelf meegroeit met de algemene prijsstijgingen van onroerend goed. Dit zou u kunnen zien als een vorm van sparen, terwijl u ondertussen vakantie kunt vieren in uw eigen woning én extra inkomsten genereert uit de verhuur. Aankoop voor verhuur Bij de aankoop van een Spaanse woning met als doel deze te gaan verhuren, dient u met een aantal belangrijke zaken rekening te houden. Stelregel hierbij is: “Denk vanuit uw doelgroep”. De keuze van de aan te kopen woning wordt in grote mate bepaald door de wensen van de mensen aan wie u uiteindelijk wilt gaan verhuren. Wat vinden zij belangrijk als ze op vakantie gaan? Wanneer gaan zij op vakantie in uw woning (denk bij overwintering aan het klimaat)? Welke eisen stellen zij aan voorzieningen, locatie, etc.? Als dit samenvalt met uw persoonlijke woonwensen dan is dat natuurlijk perfect, maar om te kunnen verhuren, zijn de huurders essentieel. Via deze link naar een video wordt u goed uitgelegd wat ik bedoel en waar u op zou kunnen letten. U mag echter ook de omliggende concurrentie niet onderschatten. Als er in een complex bijvoorbeeld 100 appartementen zijn, waarvan er 80 worden aangeboden voor vakantieverhuur dan moet u voor een goede bezetting uw prijs aanpassen wat weer ten kosten gaat van uw rendement. Neem gerust contact op als u meer informatie wenst.


Uw woonwensen op de Spaanse woningmarkt Nu u besloten heeft om de eerste stappen te zetten ‘onderweg naar Spanje’, is het tijd om eens rustig voor uzelf te bepalen welk type woning u het meest aanspreekt en, belangrijker nog, welke omgeving uw voorkeur heeft. Zoals over de hele wereld geldt, draait het ook in Spanje om drie dingen: locatie, locatie, locatie. Elk gebied in Spanje heeft haar eigen karakter en specifieke kenmerken. Natuur en ruige bergen worden afgewisseld door stedelijke gebieden, terwijl de zee aan de Spaanse Costa’s nooit ver weg is. Lees de informatie over de diverse regio’s en breng een bezoek om een goede indruk te krijgen. Op die manier kunt u bepalen waar u zich het meest thuis voelt. Drukte of rust Denkt u vervolgens goed na hoe u zich het gebruik van uw Spaanse woning voorstelt. Gaat u er tijdens uw vakanties heen en vindt u het niet erg om wat drukte om u heen te hebben, dan kunt u ervoor kiezen een woning te zoeken op korte afstand van het strand. Het accent in dergelijke woonwijken ligt op zee en strand en zodoende is het er vooral in de zomermaanden drukker. Met het oog op investeringen i.v.m. verhuur in de periodes dat u er zelf niet bent, kan het qua rendement interessant zijn zo’n vakantiewoning te overwegen. Als u uw woning voor langere periodes door het jaar heen wilt benutten, dan zou u zich af kunnen vragen of u altijd de drukte van het strandleven om u heen wenst. Uw eigen Spaanse thuis op korte afstand van alle voorzieningen maar ver genoeg van het strandrumoer zorgt ervoor, dat alle gemakken en vertier bij de hand zijn, maar u zich rustig terug kunt trekken als u er even geen zin in heeft. Woningtype Na de locatie komen uw woonwensen aan bod. Welk type huis spreekt u het meest aan? Geeft u de voorkeur aan een appartement waar alles gelijkvloers is of wenst u meerdere verdiepingen zoals bijvoorbeeld in een duplex-woning. Natuurlijk behoren traditionele Spaanse cortijos of vrijstaande villa’s ook tot de mogelijkheden. Aan u de keuze…

Woningtypen in Spanje De diverse soorten Spaanse woningen worden op vele manieren aangeboden en vaak lijkt het erop, dat alle aanbieders een eigen benaming verzinnen voor de verschillende bouw- stijlen. Door allerlei internationale (taal) invloeden wordt het steeds minder duidelijk wat er nu eigenlijk bedoeld wordt als men het over een bepaald woningtype heeft. Hoewel sommige benamingen voor zich spreken, geef ik hieronder voor de volledigheid een korte uitleg van de woningen met de benamingen zoals deze in Spanje worden aangeduid. Appartement Een appartement is een wooneenheid binnen een groter complex. Het zgn. appartementsrecht wat hieraan verbonden is, geeft het recht tot het exclusieve gebruik van de in het eigendomsbewijs (escritura) omschreven woning. Daarnaast kan de eigenaar gebruik maken van de gezamenlijke voorzieningen binnen het complex, zoals bijvoorbeeld liften, trappen, zwembaden, tuinen, etc. Meestal beschikt een appartement over een terras in de vorm van een balkon. Als het appartement op de begane grond gelegen is, bestaat taat er tevens de mogelijkheid dat er een tuin aan verbonden is, dat net als de woning zelf exclusief door de eigenaar van het betreffende appartement gebruikt kan worden. Bungalow Een bungalow is een vrijstaande of geschakelde woning bestaande uit één woonlaag met daarboven evt. een dakterras. Bungalows kunnen worden gebouwd met een platdak danwel een pannendak, maar ook een combinatie is mogelijk. Voorwaarde is, dat alle vertrekken op de begane grond zijn en dat er derhalve, m.u.v. het dakterras, geen trappen aanwezig zijn. Bovendien beschikken de meeste bungalows over een privé tuin. - 10 www.nicla-casas.com

Cortijo Een cortijo is een woonhuis dat meestal gebouwd is op een groot perceel. Omdat de meeste cortijo’s vroeger als boerderij dienst hebben gedaan, beschikken deze woningen vaak over veel extra ruimte. Over het algemeen zijn de voormalige stallen omgebouwd tot woonvertrekken waardoor men regelmatig meerdere woonkamers of volledige appartementen in een cortijo aantreft. Vanwege de enorme ruimte die de meeste cortijo’s te bieden hebben, zijn deze woningen ook uitermate geschikt om extra slaapkamers te maken zodat er een Bed & Breakfast in gevestigd kan worden. Finca Veel mensen denken bij een finca aan een landhuis of boerderijstijl op een groot perceel waar de buren op behoorlijke afstand wonen en privacy derhalve gegarandeerd is. Deze beschrijving heeft echter slechts voor een klein gedeelte betrekking op een finca. Een Spaanse finca is namelijk niets meer of minder dan een perceel, een grondstuk (groot of klein) al dan niet bebouwd met een opstal in welke vorm dan ook. Duplex-en Triplex-woning Kort samengevat is een duplex-woning een geschakeld huis met meerdere verdiepingen, die intern bereikt kunnen worden. Men spreekt over duplex-woningen als deze 2 woonverdiepingen hebben t.w. begane grond en 1e verdieping evt. met dakterras. Indien er nog een 2e verdieping is, zijn er 3 woonverdiepingen en spreekt men over een triplex-woning. Duplex-woningen kunnen gebouwd worden in een rij, geschakeld met andere duplex-woningen, danwel op een hoek, geschakeld met bijvoorbeeld appartementen. Tevens is het mogelijk, dat de duplex-woningen twee-aan-twee geschakeld zijn, vergelijkbaar met een twee-onder-één-kap woning zoals men deze in noord-Europa vaak tegenkomt. Over het algemeen beschikken duplex-woningen over een woon-eetkamer, keuken en badkamer/toilet op de begane grond en treft u de slaapkamers, de badkamer(s) en evt. het dakterras op de verdieping. Soms hebben deze duplex-woningen een eigen afgesloten privé garage onder het huis welke eveneens intern via een trap bereikbaar is. Bovendien beschikken de meeste duplex-woningen over een tuin of terras op de begane grond. Men spreekt derhalve bij een duplex-woning over een compleet huis, geschikt voor permanente bewoning. Villa of Chalet Een villa is een vrijstaande woning, gelegen op een afgescheiden perceel. De grootte van de villa is afhankelijk van het ter plaatse geldende bestemmingsplan, dat o.a. aangeeft wat de maximale bebouwingsgraad (aantal m²) van het betreffende perceel is. Ook de maximaal toegestane hoogte van de villa is in dit bestemmingsplan vastgelegd. Als u zich aan de normen van het bestemmingplan houdt, bent u redelijk vrij om bijvoorbeeld zelf een villa te ontwerpen en te laten bouwen. Ook uw eigen perceel kunt u naar eigen idee ‘aankleden’ met evt. een zwembad, garage, tuin, etc. Blijf vooral met beide benen op de grond en denk realistisch. Huizen met 5 slaapkamers, een zwembad en gelegen op minder dan 100 meter van het strand voor een prijs van € 100.000,- bestaan niet. Als een dergelijk huis al zou bestaan, dan ‘is er iets mee’ of het komt niet eens op de markt, maar wordt direct verkocht. Koop geen woning voor uw familie! Dit klinkt misschien heel vreemd, maar uit ervaring kan ik u zeggen, datt veel mensen die beginnen met de oriëntatie op de Spaanse onroerend goed markt het aantal gewenste slaap- en badkamers af laten hangen van het mogelijke bezoek van familie en vrienden. Als u eenmaal een woning in Spanje bezit, dan wil iedereen graag bij u op bezoek komen om te genieten van uw gastvrijheid en de zon. De kans dat veel mensen tegelijk komen is echter niet zo groot, want dat kunt u plannen. Bovendien zijn er altijd voldoende hotels of andere onderkomens beschikbaar…

- 11 www.nicla-casas.com

De makelaardij in Spanje Nu de eerste oriëntatie op de Spaanse onroerend goed markt achter de rug is en u derhalve een goed beeld heeft van de realistische mogelijkheden, wordt het tijd om de makelaardij in Spanje eens nader te bekijken. Met wie gaat u nu eigenlijk zaken doen en is het allemaal wel zoveel anders dan wanneer u in Nederland of België een makelaar bezoekt? Waar dient u rekening mee te houden en wat kunt u verwachten? Kortom: wie begeleidt u ‘onderweg naar Spanje’. Voor de verkopende makelaar in Spanje [video] zijn er een aantal belangrijke richtlijnen waar hij/zij rekening mee dient te houden. Hoewel er géén exclusieve opdrachten bestaan, is de makelaar wél verplicht om kopiën van bepaalde documenten omtrent de woning te hebben alsmede een getekend document waarin de eigenaar toestemming geeft aan de makelaar tot verkoop van zijn woning. Controle Voordat een woning in de verkoop kan worden genomen, dienen de nodige documenten gecontroleerd te worden. Dit is niet alleen van belang voor de toekomstige koper, maar zeker ook om te weten, dat wát de makelaar aanbiedt legaal is en later geen problemen op zal leveren. Bij nieuwbouwprojecten schakelen wij hiervoor een advocaat in om er zeker van te zijn dat de juiste noodzakelijke documenten boven tafel komen. Zolang de advocaat geen ‘groen licht’ geeft, blijft het project in de la liggen. Tegenwoordig is de projectontwikkelaar bovendien wettelijk verplicht om van het gehele project een file aan te maken en deze over te dragen aan elke individuele makelaar aan wie hij toestemming geeft tot verkoop. Deze file is zeer uitgebreid en bevat o.a. de escritura(s) van het perceel, de bouwvergunning(en), plattegronden van elke individuele unit, etc. Bij bestaande woningen dient allereerst de escritura (=eigendomsbewijs) gecontroleerd te worden. Net als in Nederland en België staan hierin de belangrijkste aspecten omtrent het perceel en de woning met evt. erfdienstbaarheden, perceelsgrenzen, etc. Indien de eigenaar beschikt over de bouwvergunning kan een kopie hiervan worden bijgevoegd in de documentatie, maar omdat deze meestal, evenals de woonvergunning, in de loop der jaren verloren is gegaan, is het belangrijker om de facturen van water en elektra te checken. Contracten voor water en elektra kunnen uitsluitend worden afgesloten na afgifte van de woonvergunning (Licencia de Primera Ocupación) door de gemeente-architect. Als deze facturen derhalve in orde blijken, kun je ervan uitgaan, dat de woonvergunning is afgegeven en dat het project voldeed aan de bouwvergunning. Nota Simple Om meer informatie te achterhalen omtrent eventuele lasten of verplichtingen op de te verkopen woning kan een Nota Simple opgevraagd worden bij het eigenaren register van de gemeente. Hierin wordt vermeld wie de daadwerkelijke eigenaar(s) is/zijn, of en hoeveel hypotheekschuld er op de woning rust en of er wellicht achterstallige belastingen zijn. Omdat de gevens op de Nota Simple sterk aan veranderingen onderhevig zijn, is deze slechts 3 maanden geldig. Decreto 218 In Andalusië wordt meer informatie van de makelaar verwacht. De Junta de Andalucía verplicht de makelaars namelijk om een zgn. Decreto 218 in te vullen, dat door de eigenaar/verkoper ondertekend dient te worden. Naast de omschrijving van de woning en de kadastrale gegevens dient hierin o.a. vermeld te staan of er achterstallige betalingen zijn qua energie danwel onroerend goed belasting, hoe hoog de evt. servicekosten zijn en welke prijs er gehanteerd wordt. Vraag uw makelaar naar opleiding en ervaring Omdat het beroep van makelaar een vrij beroep is, kan in principe iedereen zich ‘makelaar’ noemen. Vooraf kunt u moeilijk bepalen met wie u te maken heeft. Vraag daarom naar opleiding, diploma’s en ervaring. Als uw makelaar al langere tijd werkzaam is op de Spaanse woningmarkt, kan hij/zij u zeker ook referenties bezorgen van klanten die u reeds voorgingen en bij wie u derhalve kunt informeren naar hun ervaringen.


Veredelde taxi-chauffeurs Vooral bij bemiddelaars in (vrijwel uitsluitend) nieuwbouw projecten komt het regelmatig voor, dat zij in het geheel geen opleiding tot makelaar gevolgd hebben. Bij gebrek aan voldoende kennis werken zij als ‘veredelde taxi-chauffeurs’ en rijden de potentiële klanten van project naar project. Aangekomen op de nieuwbouw locatie neemt de verkoper van de projectontwikkelaar de begeleiding letterlijk over en wordt de bemiddelaar slechts toehoorder. Voor u als consument is het vaak lastig om op het eerste gezicht een makelaar van een bemiddelaar te onderscheiden. Daarom heb ik een aantal richtlijnen opgesteld om u hierbij te helpen. Echter, uw gezonde verstand en uw (voor)gevoel spelen zeker ook een belangrijke rol in de keuze van uw makelaar.

Kies de juiste makelaar in Spanje Regelmatig ontvang ik vragen van potentiële kopers van een Spaanse woning over collegamakelaars. Men wil dan weten of ik een bepaald kantoor ken, of ze daar zonder problemen zaken mee zouden kunnen doen en of ik hen wil begeleiden bij de aankoop van hun woning in Spanje. De twee meest voorkomende vragen komen voort uit (1) service “…ik heb deze woning bij makelaar X op Internet gezien, maar na mijn aanvraag voor meer informatie krijg ik geen reactie…” en (2) website “…kent u makelaar Y, want op zijn website kan ik nergens een adres of telefoonnummer vinden…” De meeste mensen oriënteren zich op de Spaanse woningmarkt via Internet…daarom deze uitleg. Kaf van het koren scheiden Voor u als consument is het zeer moeilijk om de juiste specialist te vinden. Dit geldt echter niet alleen binnen de makelaardij. In allerlei beroepsgroepen kent u ongetwijfeld de beruchte ‘Beun de Haas’ of erger… Belangenorganisaties als Mondi of ‘Het Roer Om’ proberen op het gebied van aanbieders van buitenlands onroerend goed het kaf van het koren te scheiden, maar ook zij komen daarbij allerlei obstakels tegen. Alle organisaties waar kantoren zich bij kunnen aansluiten, leggen zichzelf bepaalde verplichtingen op t.o.v. haar betalende leden en zijn zodoende nooit onafhankelijk. Een makelaar kan zich bij een dergelijke organisatie aanmelden en ontvangt na betaling een vignet, dat hij/zij in advertenties, op de website en in het kantoor mag gebruiken. Er is dan weliswaar soms een theoretische ballotage die de toelating tot de desbetreffende organisatie toetst, maar hierbij wordt bijvoorbeeld ‘vakkennis’ buiten beschouwing gelaten. Een logo van een dergelijke belangenorganisatie geeft dus geen enkele garantie en mag u dus zeker niet verwarren met een Bovag-vignet in de autobranche of een NVM-logo binnen de makelaardij, waar juist wél op vakkennis wordt getoetst en waar men bovendien een branche-brede geschillen commissie kent, waartoe u zich, als consument, kunt richten bij klachten of problemen. Transparantie en gevoel Omdat het een gegeven is, dat veel kopers van een Spaanse woning hun zoektocht starten via het Internet, is het naar mijn idee logisch om als makelaar via je website hierop in te spelen. Goede, duidelijke uitleg en heldere informatie dienen voorop te staan, want voor de meeste mensen is de aankoop van een woning in het buitenland geheel onbekend en derhalve dienen zij volledig begeleid en voorgelicht te worden. Het is voor ons als makelaar echter zeer moeilijk om een oordeel te vellen over de kwaliteit en kennis van een collega. Op de eerste plaats kennen wij niet iedereen die zich op deze markt begeeft en op de tweede plaats vind ik het zeer onprofessioneel om een collega in een kwaad daglicht te stellen ook al zou ik daar bepaalde argumenten voor kunnen aanvoeren. De beste manier om voor uzelf te besluiten of u met een bepaalde makelaar zaken zou willen doen, is door uw gevoel te volgen. Hieronder treft u een aantal richtlijnen die u als leidraad zou kunnen gebruiken...


 Website: Algemene (eerste) indruk De website van een makelaar is voor u meestal de eerste kennismaking, een visitekaartje. Gebruiksvriendelijk, verzorgd, rustig of juist heel druk…Het geeft een beeld van de manier waarop men u, als consument, ziet.  Website: Informatie Wordt er op de site aandacht besteed aan de te volgen procedure bij de aankoop in Spanje? Wordt er uitleg gegeven over zaken waar u rekening mee dient te houden en bijvoorbeeld welke bijkomende kosten u kunt verwachten?  Website: Introductie met foto U bent op zoek naar een Spaanse woning en wilt uiteraard wel weten met wie u eventueel zaken gaat doen. Makelaardij is ‘people’s business’ dus een foto draagt zeker bij in het vertrouwen, zodat u weet met wie u communiceert.  Website: Adresgegevens Wordt er een fysiek adres (bij voorkeur met foto) van het makelaarskantoor vermeld op de website of werkt de desbetreffende makelaar vanuit huis, een hotel of een plaatselijk café?  Website: Telefoonnummer(s) In Spanje beginnen de ‘vaste’ telefoonnummers met een ’9′ en de mobiele nummers met een ’6′ of een '7'. Aan de vaste nummers is in elk geval een bestaand adres gekoppeld wat al een indicatie is, dat het kantoor bestaat en het niet slechts een ‘mobiele’ makelaar betreft.  Website: Woningpresentaties Uitgebreide omschrijvingen met veel foto’s kunnen uitsluitend door de makelaar geplaatst worden als hij/zij er zelf is geweest en de woningen dus kent. XML-koppelingen, waarbij het aanbod automatisch vanuit andere websites op de site van de makelaar geïmporteerd wordt, zijn te herkennen aan summiere informatie.  Website: Referenties Een zichzelf respecterende makelaar heeft voldoende vertrouwen om aan zijn/haar klanten te vragen om, na voltooiing van de dienstverlening, hun ervaringen te delen met anderen. Hoewel niet alle klanten, om uiteenlopende redenen, dit willen of kunnen, geven referenties een goed beeld van de service van de desbetreffende makelaar.  Navragen: Vakkennis en ervaring Is de makelaar gediplomeerd (en heeft derhalve gestudeerd) voor het vak dat hij/zij uitoefent? Hoe lang is hij/zij werkzaam in deze branche? Wat deed hij/zij voor de makelaardij?  Navragen: Inschrijving Spaanse Kamer van Koophandel Staat de makelaar ingeschreven bij het ‘Registro Mercantil’ en, zo ja, hoe? Is het een SL (=BV) en heeft het derhalve een CIF-nummer (=BTW-nummer) of is het een éénmanszaak en wordt het persoonlijk NIF- of NIE-nummer van de makelaar gebruikt?  Navragen: Algemene vragen over alles omtrent de aankoop Stel zoveel mogelijk vragen omtrent de aankoopprocedure in Spanje en alles wat daarbij komt kijken. Dit kan eerst via e-mail, maar om de werkelijk parate kennis van de makelaar te achterhalen, hebben telefonische of persoonlijke communicatie uiteraard de voorkeur. Maak meerdere afspraken Als u eenmaal zover bent, dat u voldoende informatie verzameld heeft om een bezichtigingsreis naar Spanje te boeken, maak dan afspraken met verschillende makelaars in dezelfde regio. Tijdens de bezichtigingen krijgt u een goed beeld van de service en dienstverlening van de diverse makelaars. Iedere makelaar dient een opdracht tot dienstverlening te hebben van elke door hem/haar aangeboden bestaande woning of een contract met de projectontwikkelaar als het gaat om een nieuwbouwproject. Indien na uw persoonlijke kennismaking met de makelaar nog niet overtuigd bent, geldt de alom bekende oude stelling: “Bij twijfel niet doen!” - 14 www.nicla-casas.com

Om u een beetje te helpen bij de keuze van uw makelaar zijn er enkele richtlijnen opgesteld door de EU. In Brussel heeft men bepaald, dat een makelaar aan bepaalde minimale eisen zou moeten voldoen. Landen die hiermee instemmen, dienen dit zélf verder uit te werken, maar het is goed dat de eerste aanzet gegeven is.

Regulering makelaardij goed voor Spaanse woningmarkt Het beroep van makelaar is een ‘vrij’ beroep. Dit betekent, dat iedereen zich in principe ‘makelaar’ kan noemen en daar zit dan ook direct het probleem. Inmiddels wordt onderkend dat er meer nodig is dan een computer en een telefoon om mensen op de juiste manier te begeleiden bij de aan- of verkoop van hun woning. Daarom is het goed, dat men ook in Spanje begonnen is met het invoeren van de Europese Standaard voor diensten van makelaars, welke onder andere de nodige educatie verplicht stelt. Vrij beroep Juist het feit dat iedereen zich in Spanje ‘makelaar’ mag noemen en men dus niet weet bij wie men aan tafel zit, heeft ertoe geleid, dat de potentiële koper van Spaans onroerend goed het vertrouwen in ‘de professional’ heeft verloren. Vertrouwen is de basis van elke economie en aangezien de Spaanse economie voor het grootste gedeelte afhankelijk is van toerisme en onroerend goed, is dat vertrouwen nu net datgene waar de nadruk op zou moeten liggen. Er zijn al vele verhalen geschreven over mensen die benadeeld zijn door oplichters op de Spaanse woningmarkt. Daarom is het vreemd, dat de Spaanse regering tot voor kort slechts dacht en sprak over de aanpak van de regulering van het beroep ‘makelaar’, terwijl de EU reeds in 2009 een ‘Europese Standaard voor de Makelaardij’ goedkeurde. Zeker nu er in Spanje meer woningen te koop staan dan ooit tevoren, wordt het tijd dat met spoed het vertrouwen in de Spaanse onroerend goed markt wordt teruggewonnen. Europese Standaard voor de Makelaardij Inmiddels is men in de regio Catalunya (Costa Brava) zover, dat elk makelaarskantoor zich dient te registreren. Zonder registratienummer mag men niet meer als makelaar actief zijn op de woningmarkt. De eisen, die gesteld worden aan deze registratie, komen overeen met de Europese Standaard zoals: opleiding, certificering, verzekeringen, te hanteren documenten, etc. Kantoren die geen registratie hebben, worden bezocht en vervolgens eventueel gesloten. De volgende regio die een zelfde registratie zal invoeren is Andalucía. Het is toch onvoorstelbaar, dat potentiële kopers een van hun grootste investeringen in hun leven toevertrouwen aan een willekeurig iemand met een computer, een auto en (soms) een kantoor. In veel gevallen worden klanten door deze zogenoemde ‘makelaars’ naar een project gereden, alwaar een commerciële medewerker van de projectontwikkelaar alles rondom het project uitlegt aan zowel de klanten als de bemiddelaar, die er, door gebrek aan kennis, als toehoorder bij zit. Het kan toch niet zo zijn, dat uitsluitend een rijbewijs voldoende is om dergelijke transacties, waarbij veel geld gemoeid is, te kunnen begeleiden?! De ‘Europese Standaard voor de Makelaardij’ beschrijft het minimale opleidingsniveau op het gebied van makelaardij dat elke makelaar zou moeten hebben en de documenten die hij/zij zou moeten hanteren om zijn/haar cliënten op de juiste wijze te informeren. De regulering binnen de Spaanse makelaardij moet ervoor zorgen, dat klanten zonder enige twijfel bij een makelaar binnen kunnen lopen omdat ze weten, dat de makelaars, die na de algehele invoering nog actief zijn, voldoen aan alle eisen. Dit is de enige manier om het kaf van het koren te scheiden en het vertrouwen terug te winnen, zodat de Spaanse woningmarkt weer positief kan bijdragen aan de economie. Stel vragen aan uw makelaar Zoals ik al eerder heb aangegeven, is het vooral aan ú om te achterhalen met wie u in gesprek bent. Vraag uw makelaar eenvoudigweg naar opleiding, ervaring en over enige tijd naar het registratienummer. Staar u niet blind op logo’s van organisaties die niet afdoende selecteren bij de toelating van leden of (meestal) gekochte awards. Alles draait om feiten en u bent er zélf verantwoordelijk voor om deze te achterhalen zolang de regulering nog niet overal is doorgevoerd. Elk beroep kent een opleiding, dus waarom zou dit niet voor de makelaardij gelden…?! - 15 www.nicla-casas.com

Overzicht in het doolhof aan informatie Als u op zoek gaat naar informatie over de aankoop van een Spaanse woning en alles wat daarbij komt kijken, stuit u op een overvloed aan websites met vaak tegenstrijdige uitleg. Dit hoeft overigens niet altijd onjuist te zijn, want de regelgeving omtrent bijvoorbeeld de kosten, kan per regio of Comunidad verschillend zijn. Het is echter begrijpelijk dat het voor u, als nieuwe potentiële koper, meer vragen oproept dan dat het de antwoorden verschaft waarnaar u op zoek was. Zoals u waarschijnlijk weet, streef ik ernaar om alles volledig duidelijk te hebben voordat u naar Spanje komt voor de eerste bezichtigingen. Ik tracht al uw vragen te beantwoorden en heb via de website en in dit E-Book de belangrijkste zaken uitgebreid omschreven. Bovendien kunt u altijd mailen, bellen of contact opnemen via Skype, dus aan informatie-voorziening is zeker geen gebrek. Gelukkig maken de meeste kopers ook gebruik van de middelen die aangeboden worden en is men goed voorbereid als men in Spanje naar de geselecteerde woningen komt kijken. Dit geeft rust en bespaart heel veel van uw beperkte en dus kostbare tijd, die anders besteed zou moeten worden aan extra uitleg. Natuurlijk komen er ter plaatse altijd andere vragen naar boven en die worden ook allemaal beantwoord, maar het scheelt heel veel als u in elk geval de ‘basis-zaken’ al eens heeft doorgelezen. Persoonlijke begeleiding Iedereen is anders en heeft zijn/haar eigen woonwensen. Dit maakt het werk als makelaar nu juist zo interessant en afwisselend. Er bestaat geen blauwdruk of concept voor een standaard dienstverlening, daarom beginnen we bij elke nieuwe klant vanaf nul om op die manier duidelijk te krijgen welke wensen en eisen u heeft en op welke manier we dit in onderling overleg kunnen invullen. Doolhof In deze animatie [video] zult u zien, dat er altijd een uitweg is uit het doolhof aan informatie en aanbieders. Vertrouw op uw gevoel en laat u niets op de mouw spelden. Een huis kopen in Spanje moet vooral leuk zijn en blijven. Zonder slapeloze nachten door problemen of onverwachte verrassingen. Zorg voor goede begeleiding, zodat het gehele aankoopproces van een leien dakje gaat en u vervolgens zorgeloos kunt genieten van uw Spaanse woning.


Het Spaanse woningaanbod via Internet Het Internet, een onuitputtelijk bron van informatie die 24 uur per dag en 7 dagen in de week beschikbaar is. Daarom is het niet zo vreemd, dat er ook voor de zoektocht naar Spaanse woningen dankbaar gebruik gemaakt wordt van het Wereld Wijde Web. Maar liefst 87% van de mensen die op zoek zijn naar een eigen woning in Spanje, kijkt hiervoor op het Internet. Toen wij voor NICLA in 2011 een nieuwe website ontwikkelden, waren we ons zeer bewust van dit intensieve gebruik en is er lang over nagedacht. Om u een indruk te geven wat erbij komt kijken om een goede website te bouwen én om u te laten ervaren wat de NICLA-site meer te bieden heeft dan uitsluitend het woningaanbod, leest u hieronder een verslag van de 'geboorte' van een nieuwe website... “Wat wilt u, als geïnteresseerde in Spaanse woningen, nu terugvinden op de website van een makelaar?” Dat was de vraag waar ik al een hele tijd mee in mijn hoofd liep. Toen de eerste NICLAsite en de voorgaande website ontwikkeld werden, was diezelfde vraag het uitgangspunt, maar nu, met alle nieuwe technieken en uitgebreide mogelijkheden, is het er zeker niet makkelijker op geworden om alles optimaal te integreren… Mede door het steeds intensievere gebruik van Social Media als Twitter en Facebook, maar ook zeker door de bezoekersaantallen van mijn blog, had ik het gevoel, dat ik langzaam maar zeker ingehaald werd door de techniek. De website die NICLA de laatste jaren gebruikte, werkte prima. Het aanbod was duidelijk en overzichtelijk gepresenteerd en via de vele reacties die we ontvingen over de uitgebreide extra informatie, wist ik dat de site goed gewaardeerd werd. Tóch bleef het ergens knagen en ik betrapte mezelf er soms op, dat ik steeds meer informatie probeerde te achterhalen over bepaalde nieuwe technieken en de mogelijkheden onderzocht om een en ander binnen de website toe te passen. Klantvriendelijk Voorwaarde voor een nieuwe website was en is, dat deze gebruiksvriendelijk moet zijn, en of de toepassing van allerlei innovatieve tools hieraan zou bijdragen, vroeg ik me af. Ondertussen was ik al wel begonnen met het aanleggen van een lijst van zaken waarvan ikzelf het nut wel in zag, zoals de integratie van Social Media en een uitgebreide database met zoekmachine. Bij de ontwikkeling van een klantvriendelijke website, is het ook zeker belangrijk om naar de wensen van de klanten (=gebruikers) te luisteren, zo dacht ik… Steeds vaker krijgen wij verzoeken om de coördinaten van woningen en/of projecten door te geven, zodat klanten via Google Earth kunnen kijken wat de exacte locatie is. Die service kwam zodoende ook op mijn verlanglijstje terecht. Een korte opsomming van de mogelijkheden binnen de nieuwe NICLA-site [video]:            

Uitgebreide zoekmogelijkheden Twitter-feed, zodat ook niet-Twitteraars tóch kunnen meelezen Doorstuur- en waardeeropties voor Social Media Google Maps met locatie-aanduiding per woning/project Google StreetView Routebeschrijving naar de betreffende woning (vanaf vliegveld of badplaats) Direct uit te printen PDF-flyer Vrienden-doorstuur-service voor woninginformatie Uitgebreide multi-media opties waaronder e-Viewings (digitale bezichtigingen) Nieuwsbrief Forum Heel veel extra informatie omtrent de aankoop van een Spaanse woning

De site is nu zo ontwikkeld, dat nieuwe toepassingen redelijk eenvoudig kunnen worden toegevoegd. Dus als mijn lijstje in de toekomst weer te lang wordt, kan ik er gerust op zijn, dat ik niet door nieuwe technieken wordt ingehaald, maar dat ik met de NICLA-site voorop kan blijven lopen. - 17 www.nicla-casas.com

Misbruik Google-Maps De techniek staat voor niets en het helpt u om zoveel mogelijk informatie in te winnen over de beschikbare Spaanse woningen. Foto’s, video en een uitgebreide omschrijving worden via Google Maps aangevuld met de exacte locatie van de betreffende woning. Op die manier krijgt u een goed beeld van de ligging en bijvoorbeeld de afstand tot het strand. U kunt zelfs uw eigen adres opgeven, zodat u via een routebeschrijving kunt zien hoe lang u erover doet om bij die woning te komen. Het blijkt echter, dat er op grote schaal misbruik wordt gemaakt van de informatie die via Google Maps verkregen wordt.

De informatie op onze website, en op die van veel collega’s, is bedoeld om u een overzicht te geven van het beschikbare woningaanbod. We willen u een volledig beeld geven, zodat u een goed idee heeft van wat u kunt verwachten als u naar Spanje komt om de gewenste woning(en) ter plaatse te bekijken. Het kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn, dat de coördinaten van Google Maps gebruikt worden om via uw navigatiesysteem de desbetreffende woning op eigen gelegenheid te bezoeken.

Privacy Bij de ontwikkeling van onze nieuwe website hebben we rekening gehouden met de aanhoudende vraag om de Google-coördinaten van de woningen. Telkens werd hierom gevraagd, zodat men op Internet kon kijken waar de woning ligt. Een perfecte tool, zo dacht ik, om deze technologie direct op te nemen bij de informatie van elke woning op de website. Zodoende kunt u nu via de optie ‘Kaart’ bij de beschrijving van elke woning exact zien waar en hoe het huis of het appartement gelegen is. Nu ik van klanten regelmatig te horen krijg, dat men mensen rondom het huis ziet lopen en zelfs in de tuin aantreft, weet ik niet of deze privacy schending opweegt tegen de informatieverstrekking. De verkoper van een Spaanse woning schakelt, net als in Nederland en België, een makelaar in om zijn/haar huis te verkopen. Het idee van de verkoper hierbij is, dat de makelaar alles rondom de verkoop regelt; informatie verstrekt, bezichtigingen begeleidt en het gehele verkoopproces in goede banen leidt. Een verkoper wil zich niet bezighouden met deze zaken en al helemaal niet lastig gevallen worden door onaangekondigd bezoek van vreemden. Juist dáárvoor heeft hij/zij een makelaar ingeschakeld. Afspraak Als u via Internet een woning gevonden heeft welke u aanspreekt, kunt u de exacte locatie bepalen om de afstand te zien tot voorzieningen, strand, etc. Vervolgens kunt u eenvoudig weg aanvullende informatie aanvragen en als u de woning(en) van uw voorkeur wilt bekijken, neemt u contact op met de makelaar en wordt er een afspraak ingepland.


Uiteraard zijn er ook andere manieren om op zoek te gaan naar het door u gewenste woningaanbod. Zo kunt u advertenties is kranten en magazines bekijken of beurzen voor Tweede Woningen bezoeken. Deze laatste optie lijkt echter, mede door het intensieve gebruik van Internet, een beetje achterhaald...

Tweede-huizen-beurzen zijn achterhaald Hoewel de beurzen voor Tweede Woningen nog steeds georganiseerd worden, zijn de bezoekersaantallen al enkele jaren bedroevend slecht. Dit gegeven onderstreept mijn stelling, dat dergelijke beurzen inmiddels wel achterhaald zijn. Ook u, als woonconsument, krijgt het steeds drukker en alles moet gepland worden. Waarom zou u op vastgestelde data in uw vrije weekend een beurs voor Tweede Woningen bezoeken als u, anno 2013, via Internet álle gewenste informatie kunt bekijken op het uur en de dag dat het u uitkomt?! Ik wil helemaal geen afbreuk doen aan het fenomeen ‘beurs’ in het algemeen, want er zijn zeker wel beurzen te bedenken die een doel hebben. Op een autobeurs, bijvoorbeeld, kunt u de nieuwste modellen echt bekijken, voelen en erin gaan zitten. Of de huishoudbeurs, waar de nieuwste producten op huishoudelijk gebied gedemonstreerd worden. Een woningbeurs is echter té abstract en de beleving van het product “de woning” is achter uw computer in uw eigen vertrouwde omgeving exact hetzelfde als op een beurs. Het is niet tastbaar en omdat de informatie via internet meestal uitgebreider is dan u op een beurs krijgt, wordt de Tweede Woningbeurs overbodig. Vroeger Uiteraard heb ik in eerdere jaren ook op beurzen gestaan om informatie te verstrekken over Spaans onroerend goed. De tijd was toen echter ook compleet anders. In de jaren ’96 en ’97 had zeker 70% van de beursbezoekers nog geen e-mail en moesten we zelfs vaak uitleggen wat dat was. De daarop volgende beurzen werden steeds meer benut als contactmoment voor mensen die ons al via Internet hadden gevonden en ons, na de gevoerde e-mail correspondentie, ook wel eens in-het-echt wilde spreken. Ook die reden is inmiddels achterhaald, want tegenwoordig kunt u onder andere via Skype of Google rechtstreeks en gratis contact opnemen voor meer informatie in beeld en geluid. Beurzen zijn gevaarlijk Natuurlijk gebeuren er op een Tweede Woningbeurs geen ongelukken, maar het kan wel aanleiding zijn tot het nemen van overhaaste en ondoordachte beslissingen waar u later spijt van krijgt…of erger. In de jaren dat ik als standhouder op beurzen voor buitenlands onroerend goed aanwezig ben geweest, heb ik regelmatig met verbazing en ongeloof gezien en gehoord dat bezoekers niet juist geïnformeerd werden. Dat ging, gelukkig, meestal niet eens met opzet, maar kwam in de meeste gevallen door gebrek aan kennis bij de ‘collega’-standhouder. Mensen die vanuit Nederland of België een kantoor in Spanje vertegenwoordigen, maar de omgeving noch de huizen of projecten kennen. Erger nog…de uitzendkrachten die hun mooiste outfit hebben aangetrokken en op de hoogste hakken brochures staan uit te delen. Kortom: als beursbezoeker heeft u geen enkel idee met wie u aan tafel zit en of de verstrekte informatie wel juist is. Garanties op dit gebied worden (logischerwijs) ook door de organisaties van deze woningbeurzen niet gegeven. Zij doen geen onderzoek naar bedrijven die deel willen nemen aan een beurs. Zolang de standhouders de standhuur betalen, zijn ze van harte welkom. Het risico, dat u met een ‘verkeerde’ partij in gesprek raakt, ligt daarmee geheel bij u, als beursbezoeker. Digitaal is overzichtelijker Zoals hierboven uitgelegd hoeft u in eerste instantie helemaal de deur niet uit om de door u gewenste Tweede Woning te vinden. Gewoon gezellig thuis in uw vertrouwde omgeving achter uw computer kunt u alle informatie via Internet bekijken. Op deze manier ziet u zelfs meer dan op een beurs, waar per makelaar slechts een beperkt aantal vierkante meters beschikbaar is voor de presentatie van een kleine selectie van het woningaanbod. Bovendien bepaalt u zélf wanneer het u uitkomt om uw zoektocht te beginnen of voort te zetten. Het Internet is immers 24 uur per dag en 7 dagen in de week ‘geopend’.


Voordelen Internet en Nieuwe Media: - Transparant; het ‘wie’, ‘wat’, ‘hoe’, 'waar' en ‘waarom’ van een aanbieder is eenvoudig te achterhalen - Via Twitter blijft u bijna ‘live’ op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en nieuws - Via Facebook en Google+ krijgt u meer achtergrond informatie bij het laatste nieuws - Beelden op YouTube ondersteunen de foto’s en beschrijving van de geselecteerde woningen - Snel en gratis vragen stellen via e-mail of toepassingen zoals bijvoorbeeld WhatsApp - Gratis (beeld)bellen bijvoorbeeld via Skype of Viber - Etcetera…wat er nu nog niet is, wordt morgen uitgevonden Zorg dat u weet met wie u spreekt Als u toch besluit om naar de Second Home Beurs, de IMMO of andere Tweede Woning beurzen te gaan, zorg dan dat u achterhaald met wie u in gesprek bent. De makelaars-check, die ik een aantal pagina's hiervoor uitgebreid behandeld heb, kunt u ook eenvoudig toepassen op een beurs. Stel vragen en vraag door. Voordat u uw persoonlijke gegevens achterlaat, na de belofte dat u de Nieuwsbrief zult ontvangen, mag u bijvoorbeeld best om enkele voorbeelden van de bewuste Nieuwsbrief vragen. Maak pas concrete afspraken nadat u thuis de website van de desbetreffende aanbieder heeft bekeken, zodat u weet met wie u op pad gaat. Op die manier houdt u de touwtjes zelf in handen en wordt de kans op problemen achteraf een stuk kleiner.

Bankverkopen: het is niet alles goud wat er blinkt... De internationale kredietcrisis heeft ook in Spanje hard om zich heen gegrepen. De diepste wonden zijn geslagen bij de ‘gewone man’. Door werkloosheid kunnen de rekeningen niet meer betaald worden met als gevolg, dat men vaak gedwongen wordt om het huis tegen extreem lage of, zo u wilt, aantrekkelijke prijzen te koop te zetten. Verdriet voor de één en geluk voor de ander komen zo wel héél dicht bij elkaar te liggen. Ontslag Zoals u weet, draait de Spaanse economie voor het grootste gedeelte op onroerend goed en toerisme. Als gevolg van de crisis is de vraag binnen deze sectoren sterk gedaald, waardoor de omzet terugliep en bedrijven niets anders konden doen dan mensen ontslaan of definitief de deur sluiten. Ouders met schoolgaande kinderen, die ook vóór de crisis genoodzaakt waren beiden te werken om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien, raakten hun baan kwijt en moesten rond zien te komen met een werkloosheidsuitkering. Deze WW (‘paro’ in het Spaans) is slechts voor bepaalde tijd, afhankelijk van het aantal gewerkte jaren. Ook tijdens en ná de ‘paro’ dienen de rekeningen betaald te worden en zodoende raakten veel mensen in financiële problemen. Verkopen Op het moment dat de maandelijkse hypotheeklasten niet meer door de bank ontvangen worden, neemt de bank contact op met de eigenaar van de woning. Ze informeren naar de oorzaak en hoe, en vooral op welke termijn, men dit op denkt te lossen. Als er geen zicht op verbetering is, zal de bank de eigenaar adviseren om de woning te koop te zetten met daarbij een ultimatum waarbinnen de hypotheekschuld ingelost dient te worden. Afhankelijk per bank en situatie loopt deze termijn meestal uiteen van 4 tot 7 maanden, waarna de bank de woning inneemt als vereffening van de openstaande hypotheek. Indien het hypotheekbedrag hoger is dan de waarde van de woning zal de bank dit eveneens op de hypotheekgever (=de eigenaar die de onroerende zaak als onderpand voor de betreffende hypotheek aan de bank heeft ‘gegeven’) verhalen. De eigenaar wil uiteraard voorkomen, dat er een restschuld over blijft en dus zal hij proberen om binnen de mogelijkheden van de uitstaande hypotheek, de woning tegen een zo laag mogelijke prijs te verkopen. Interessante woningen met dergelijke aantrekkelijke prijzen worden vaak binnen de door de bank gestelde termijn verkocht. Dit zijn tenslotte échte buitenkansjes voor kopers die op zoek zijn naar een goede woning voor een lage prijs…


Inferieure woningen Onroerend goed dat niet binnen de door de bank gestelde termijn wordt verkocht, komt, na notariële overdracht aan de bank, in handen van de bank en zal dan opnieuw, meestal tegen een nóg lagere prijs, te koop worden aangeboden. Zoals u zelf uit het bovenstaande zult concluderen, betreft het hier in de meeste gevallen de minder aantrekkelijke panden. Indien het een gewilde woning zou zijn, was deze immers al wel verkocht in de periode dat de vorige eigenaar deze tegen een zeer lage prijs aanbood. Meestal moet de reden waarom de vorige eigenaar de woning niet kon verkopen dan ook niet gezocht worden in de prijs, maar wordt dit door andere aspecten veroorzaakt. Vaak zijn de woningen, die uiteindelijk door de bank worden aangeboden, slecht onderhouden, liggen in een minder aantrekkelijke omgeving of zijn gewoonweg door de vorige eigenaar vernield uit boosheid en frustratie. Conclusie Spaans onroerend goed dat aantrekkelijk geprijsd is én bovendien voldoet aan de hedendaagse verwachtingen van de koper, vindt u meestal niet binnen het woningaanbod van de banken. Staar u niet blind op een lage prijs, maar ga na wat de oorzaak van die prijs is. Laat u zich hierbij vooral goed begeleiden en vraag om deskundig advies. Het is tenslotte niet alles goud wat er blinkt… Koop vóór de bank Informeer bij uw makelaar naar aantrekkelijk geprijsde woningen welke onder de huidige marktwaarde worden aangeboden en vraag naar de oorzaak hiervan. Indien een bepaalde woning voldoet aan uw wensen is het raadzaam om tot aankoop over te gaan vóórdat de bank deze woning eventueel inneemt. Wellicht betaalt u dan iets meer dan dat u van de bank zou kopen, maar uit investeringsoogpunt koopt u onder de marktwaarde en heeft u derhalve direct rendement. Bovendien bent u er door uw aankoop van verzekerd, dat ‘uw woning’ niet door een ander voor uw neus wordt weggekaapt.

Het is niet alles goud wat er blinkt. - 21 www.nicla-casas.com

Bezint eer ge begint! Een veel gehoorde wijze uitspraak, die zeker ook betrekking heeft op hen die naar Spanje komen en hier iets willen gaan ondernemen. Dit gezegde zou eigenlijk direct gevolgd moeten worden door een ander: “schoenmaker blijf bij je leest”. ‘Onderweg naar Spanje’ ontmoet je veel dromers die een bepaald ideaal nastreven. Mensen die, met alle respect, in Nederland of België een 9-tot-5-baan hebben, maar tóch op zoek zijn naar (nog) meer vrije tijd. Met de blik op oneindig, in gedachten al wonend en werkend onder de Spaanse zon, verliest men alle realiteit en denkt men de verlangde vrijheid te vinden als eigenaar van een restaurant of Bed & Breakfast… Restaurant Laatst heb ik weer een perfect voorbeeld meegemaakt van een Nederlander die ondoordacht en zonder goede voorbereiding naar Spanje kwam en het roer om gooide. Zijn voormalige beroep was verzekeringsagent, maar zijn ideaal was altijd al om te wonen en te werken in Spanje. Werken?…ja, hij wilde een eigen restaurant beginnen. Toen hij net in Spanje aankwam, heeft hij hulp gezocht om e.e.a. uit te zoeken en een geschikte locatie te vinden. Bij gebrek aan horeca-ervaring, werden ook de eerste gesprekken door een horeca-expert begeleid, maar op het moment dat deze expert de nieuwe restauranteigenaar een contract voorlegde ter vergoeding van de verdere noodzakelijke begeleiding, gaf hij te kennen het vanaf dat moment wel zelf te kunnen… Hoewel deze Nederlandse man geen Spaans spreekt, heeft hij in gebrekkig Engels enkele solicitatiegesprekken gevoerd. Uiteindelijk is zijn restaurant geopend, waarbij hij zelf achter de bar en in de bediening staat, geholpen door een serveerster uit oost-Europa, die eveneens gebrekkig Engels en een beetje Spaans spreekt. De Italiaanse kok staat alleen in de keuken. Service Bij binnenkomst in zijn restaurant was de gastheer niet te herkennen. Gekleed in een polo-shirt en spijkerbroek had hij ook een van de gasten kunnen zijn. Omdat het nog geen hoogseizoen was, waren er slechts 3 tafels bezet, maar ondanks de rustige start moesten we met 4 personen toch 1,5 uur wachten op ons eten, dat bovendien niet eens gaar was. Bij gebrek aan ervaring wordt er veel te lichtzinnig gedacht over het openen van een restaurant, de service en de werktijden. Inmiddels is dit restaurant dan ook al weer gesloten. Bed & Breakfast Een ander fenomeen waarmee veel mensen de laatste jaren in hun hoofd lopen, is het idee om in Spanje een Bed & Breakfast te beginnen. Op zoek naar een zo groot mogelijk pand voor een zo laag mogelijke prijs, rekenen zichzelf al rijk. Ook deze mensen hebben meestal totaal geen ervaring in de horeca en hadden voorheen zelfs geen dienstverlenend beroep. Ze hebben er geen idee van hoe hard ze moeten werken om, naast de kosten die vaak over het hoofd worden gezien, nog iets over te houden om van te leven. Om van te leven?…ja, de meesten denken met een B&B een goed bestaan onder de Spaanse zon op te kunnen bouwen, maar zien later alsnog in, dat een extra baan toch zeer gewenst is omdat het aantal benodigde kamers alsmede de bezettingsgraad over het algemeen ernstig onderschat worden. Als u overweegt om een Bed & Breakfast in Spanje te beginnen, realiseert u zich dan goed waar u aan begint. Hard werken en lange dagen, want als uw gasten allang op pad zijn en u de ontbijtspullen net heeft opgeruimd, moet u aan het werk om alles weer piekfijn in orde te maken, te onderhouden, inkopen te doen, etc.


Marktonderzoek Voordat u een keuze maakt voor een bepaald pand om een nieuwe B&B te beginnen of wellicht een bestaande over te nemen, is een gedegen marktonderzoek, dat u zelf uit kunt voeren, zeer aan te bevelen. Als u een bestaande Bed & Breakfast overneemt, kunt u zich hardop afvragen wat de reden tot verkoop is. Uit de aanwezige boekhoudkundige cijfers valt al snel op te maken of e.e.a. rendabel zou kunnen zijn. Verder is het belangrijk om te kijken welke collega’s (toekomstige concurrenten) er in de directe omgeving en de regio zitten. Wat zijn de prijzen, voorzieningen en services van andere B&B’s, hotels, pensions, hostals, etc.? Hoe lang is ‘het seizoen’ in de regio, oftewel hoe is het klimaat? Welk inkomen heeft u voor ogen en is dit, rekening houdend met de kosten en het aantal beschikbare kamers, haalbaar? Kortom: kijk verder dan het prachtige pand op die geweldige locatie… Vergunningen Een Bed & Breakfast is letterlijk niets anders dan het aan gasten beschikbaar stellen van een kamer met een bed, waarbij u hen ‘s ochtends een ontbijt serveert. In de meeste Spaanse gemeenten wordt een dergelijke service (oogluikend) toegestaan. Informeert u echter bij de betreffende gemeente waar u wilt beginnen hoe zij hier tegenover staat en of u wellicht een vergunning dient aan te vragen. Voor het serveren van andere maaltijden en het schenken van alcohol, dient u te beschikken over een uitgebreide vergunning. Denk hier niet te makkelijk over, want als een collega of hotel een klacht indient en u blijkt niet de nodige vergunningen te hebben, dan volgt een hoge boete. Volg eerst uw verstand en dan uw hart als u wilt ondernemen in Spanje Net zoals in Nederland en België moet er ook in Spanje gewoon gewerkt worden. Een succesvolle onderneming begint al voordat de deur geopend wordt en de eerste klanten verwelkomd kunnen worden. Een goede voorbereiding is essentieel. Indien u niet zélf over voldoende kennis beschikt, maar uw droom tóch in vervulling wilt laten gaan, schakel dan een expert in die u kan begeleiden bij de opstart van uw onderneming. Ga vervolgens aan de kostenkant kijken wíe (personeel, leveranciers, etc.) en wát (inventaris, productiemiddelen, inkoop, etc.) u nodig heeft en of dit, samen met uw eigen inkomen, opgebracht kan worden via de beoogde omzet.

Kijk, vraag en onderzoek, zodat u niet de boot in gaat.


Voorbereiding op bezichtigingen in Spanje Nadat u de uitgebreide brochures van de door u gewenste Spaanse woningen en/of projecten heeft ontvangen, wordt het tijd om een en ander nader te onderzoeken. Voldoet het ontvangen woningaanbod daadwerkelijk aan uw woonwensen? Zijn er vragen of onduidelijkheden? Wilt u een afspraak maken om de woning(en) in Spanje te bezichtigen? Een goede voorbereiding is het halve werk. Zoals u uw vakantie plant en dus weet wat u kunt verwachten, zo is het zeker zo belangrijk om uw eventuele aankoop van een Spaanse woning goed oed voor te bereiden. Om verrassingen achteraf te voorkomen en de juiste route uit te stippelen, hebben wij de leidraad voor uw tocht ‘onderweg naar Spanje’ voor u onder 'Voorbereiding' op de website geplaatst. Thuis voorbereiden Voordat u naar Spanje komt om het door u gewenste woningaanbod ter plaatste te bekijken, raad ik u aan om thuis al zoveel mogelijk voorbereidingen te treffen. Zorg er allereerst voor, dat uw evt. vragen m.b.t. de gewenste woningen, waarvan u de brochures ontvangen heeft, beantwoord zijn. Antwoorden op uw vragen roepen namelijk vaak nieuwe vragen op, zeker als u (nog) niet bekend bent met de gang van zaken, procedures, gewoontes, etc. rondom de aankoop van een Spaanse woning. Daarnaast is het een groot voordeel voor u als u tijdens uw bezoek aan Spanje al enigszins vertrouwd bent met gebruikelijke termen als ‘escritura’, ‘nota simple’, ‘iva’, etc. en dat u weet hoe een aankoopprocedure verloopt en welke kosten, verzekeringen en belastingen er met een Spaanse woning gemoeid zijn. Neem daarom rustig de tijd om de geboden informatie op onze website door te lezen en bij onduidelijkheden uw vragen te stellen.

Escritura Elk document dat door een notaris is opgemaakt, wordt 'escritura' genoemd. Wanneer het gaat om de aan- of verkoop van onroerend goed, wordt met 'escritura' de eigendomsakte van de desbetreffende onroerende zaak bedoeld. De eigenaar ontvangt hiervan een door de notaris gewaarmerkte kopie en het origineel blijft in het archief van de notaris. Nota Simple Een uittreksel van het kadaster, waarop alle informatie betreffende een bepaalde onroerende zaak staat vermeld noemt met de Nota Simple. Hierop kunt u derhalve terugvinden wie de daadwerkelijke eigenaar is en, bijvoorbeeld, of er een hypotheek op de woning rust. IVA IVA is het Spaanse woord voor BTW. U betaalt deze belasting als u onroerend goed aankoopt van een bedrijf (projectontwikkelaar, handelaar, etc.). Koopt u van een particulier dan heeft u te maken met overdrachtsbelasting: ITP

Uw tijd is beperkt en dus kostpaar Als u uw bezichtigingstrip naar Spanje voldoende heeft voorbereid, bespaart u veel van uw kostbare tijd tijdens uw verblijf. Vragen die vooraf beantwoord zijn, vormen gedurende uw reis naar het zuiden geen obstakels meer, zodat u extra tijd heeft voor de daadwerkelijke bezichtigingen, het ontdekken van de omgeving en andere leuke dingen die u wilt ondernemen. Uiteraard is er ook tijdens uw bezoek ruim voldoende gelegenheid voor het stellen van vragen en wordt u volledig begeleid. Het geeft echter veel rust als u in grote lijnen al weet waar over gesproken wordt.


Laat u niet oplichten! In een tragere markt worden mensen inventief om tóch nog een graantje mee te pikken van de argeloze consument die nog onbekend is met de dienstverlening en de gebruiken rondom de aankoop van een Spaanse woning. Er wordt geld gevraagd nog voordat er ook maar één enkele vorm van service of begeleiding is uitgevoerd en op het moment dat de consument erachter komt, dat ie bedonderd is, is het te laat, maar hebben de malafide handelaren hun buit binnen. Let dus op en prik er doorheen! Lucht Ik hoor het steeds vaker en uit verschillende hoeken, mensen die vooraf een bedrag betaald hebben omdat ze interesse toonden in de aankoop van een Spaanse woning. Onder het mom van ‘het grote onbekende’ en ‘het behoeden voor problemen’ worden potentiële kopers bang gemaakt, maar natuurlijk is hun ‘redding’ nabij. De malafide bemiddelaar kan hen helpen en zal deze consumenten aan de hand meenemen om ze van A tot Z te begeleiden bij de koop van het door hen gewenste huis in Spanje. Of ze dan wél even € 5.000 (!) vooraf willen betalen, waarna alles vlekkeloos geregeld wordt. Er wordt ook tegen lagere kosten ‘zekerheid’ geboden. Zo kunt u via een ongekwalificeerde tussenpersoon voor € 75,- een rapport ontvangen van de woningen die wellicht interessant voor u kunnen zijn. Dit rapport bevat onder andere: een beschrijving van het onroerend goed, foto’s, de locatie, een overzicht van de voorzieningen,etc. Kortom alle zaken die u bij een gecertificeerd makelaar al direct gratis op de website terug kunt vinden of waar u zonder probleem meer informatie over ontvangt indien u dat wenst. Op diverse manieren wordt er getracht om u lucht te verkopen en na betaling wordt u vervolgens in contact gebracht met een andere tussenpersoon ter plaatse, die u in Spanje zal gaan begeleiden. Het zal u niets verbazen dat ook de Spaanse ‘collega’ van hetzelfde ongediplomeerde kaliber is als de hierboven genoemde malafide bemiddelaar. Betaal niets vooraf! Omdat de makelaar, net als in Nederland en België, door de verkoper betaald wordt, is de begeleiding bij aankoop van een Spaanse woning (meestal) gratis. De enige keer dat u een makelaar betaalt, is als u hem/haar inschakelt voor de bemiddeling en advies bij de aankoop van een huis dat u zélf heeft gevonden, maar waarbij enige assistentie gewenst is. Hiervoor wordt dan een officiële opdracht tot dienstverlening opgesteld, waarin zowel voor u als voor de makelaar de gemaakte afspraken worden vastgelegd. Betaal dus nooit iets vooraf en doe ook vooral geen zaken met degene die u een dergelijke dienst aanbiedt. Bezichtigingsreizen Hetzelfde geldt in veel gevallen voor de door de bemiddelaars georganiseerde bezichtigingsreizen. Tegen een op-het-oog kleine vergoeding kunt u dan bijv. 4 dagen naar Spanje. Deze reizen worden geheel verzorgd met vliegtickets en hotel, maar let op, want als het te mooi lijkt om waar te zijn dan is dat het meestal ook. Kijk maar eens naar het programma dat de bemiddelaar voor u heeft uitgestippeld gedurende uw bezoek. U zult er al snel achter komen, dat u ‘gevangen’ zit in het web, waarbij u geen enkele vrijheid geboden wordt om te gaan en te staan of te doen wat u zélf wilt. Meestal komt uw contactpersoon u ‘s ochtends al vroeg bij uw hotel ophalen of ontbijt zelfs met u mee. U gaat hele dagen op stap om huizen te kijken, waarbij uw woonwensen van minder belang zijn dan het aantal huizen dat u voorgeschoteld krijgt. ‘s Avonds gaat dezelfde persoon met wie u al de hele dag op pad was, gezellig met u dineren, waarna men u bijna letterlijk op bed legt, zodat u vooral maar geen kans heeft om op eigen gelegenheid zélf eens rond te kijken om te zien wat er zoal te koop is. Aan het einde van de bezichtigings-trip wordt er van u verwacht dat u een aankoop-beslissing neemt, want ‘u heeft tenslotte nu zoveel huizen gezien, dat u toch wel een keuze moet kunnen maken’… Een zichzelf respecterende makelaar laat de klanten vrij. Bezichtigingen worden in onderling overleg afgestemd en er is zeker ook vrije tijd om op eigen gelegenheid de omgeving te verkennen. Bovendien wordt u, als het goed is, vóór uw komst naar Spanje al volledig en gratis geïnformeerd over de gang van zaken, de gebruiken en de procedures rondom de aankoop van een Spaanse woning. - 25 www.nicla-casas.com

Vragen worden zoveel mogelijk vooraf beantwoord en u krijgt uitgebreid uitleg over bijkomende kosten, belastingen, etc. Conclusie Let op met wie u in zee gaat en betaal nooit iets vooraf. Zorg zélf voor een goede voorbereiding, zodat u weet hoe de vork aan de steel zit en men u niets wijs kan maken. Na het lezen van mijn e-book kunt u gerichte vragen stellen (naar de bekende weg), zodat onwetende bemiddelaars direct door de mand vallen. Gebruik uw gezonde verstand en zorg dat u voor uzelf het kaf van het koren scheidt.

Bezichtigingen in Spanje Als uw vragen beantwoord zijn en u zich verder heeft ‘ingelezen’ ter voorbereiding op uw bezichtigingsreis naar Spanje, kunt u de nodige afspraken gaan maken. Nu gaat u dan eindelijk ’Onderweg naar Spanje’. Bezichtigingsafspraken Alle afspraken worden in onderling overleg met u vastgelegd. Ú bepaalt wanneer en hoe lang u naar Spanje komt en binnen die data worden de gewenste bezichtigingen gepland. Indien u langer blijft om, naast de bezichtigingen ook een beetje vakantie te vieren en naar het strand wilt gaan, wordt daar uiteraard rekening mee gehouden. De bezichtigingen [video] verlopen niet veel anders dan wanneer u een huis bezoekt in Nederland of België. U krijgt volledige uitleg over prijzen, bijkomende kosten, evt. extra voorzieningen, verbouwings-mogelijkheden, etc. Natuurlijk worden uw vragen beantwoord en ontvangt u aanvullende informatie over het aankoopproces. Intensieve begeleiding Wat wél anders is in Spanje, is het feit dat wij als makelaar veel langer met u ‘op pad’ zijn dan in Nederland of België. Omdat we meerdere woningen / projecten met u bezichtigen zijn we in de gelegenheid om veel dieper op uw daadwerkelijke woonwensen in te spelen. Aan de hand van uw open aanmerkingen tijdens de bezichtigingen kunnen u wij u evt. extra woningen voorstellen, die u in eerste instantie nog niet had opgemerkt, maar die wel aansluiten op uw wensen, eisen en verwachtingen. Géén groepsreizen Om de hierboven genoemde intensieve begeleiding te kunnen waarborgen, organiseren wij géén groepsreizen. Uw verblijf in Spanje is meestal van korte duur en dus is de tijd kostbaar en beperkt. Wat heeft u er dan aan om in een bus rondgereden te worden langs woningen / projecten waarvan het grootste gedeelte niet aan uw woonwensen beantwoordt? Wellicht is het best gezellig, maar in elk geval weinig effectief. Vandaar dat wij de voorkeur geven aan persoonlijke begeleiding. Plan uw bezichtigingen ruim van tevoren Om te voorkomen, dat u gehaast een reis plant, terwijl u nog niet helemaal voorbereid bent en uw vragen nog niet allemaal beantwoord zijn, is het verstandig om uw bezoek ruim van tevoren te plannen. Kijk wanneer het u het best schikt en de data worden voor u gereserveerd, zodat de noodzakelijke begeleiding gegarandeerd is. Bovendien is er dan tevens tijd en gelegenheid om extra informatie en brochures aan u te versturen, zodat de keuzemogelijkheden vergoot worden.

Maak tijdig een afspraak - 26 www.nicla-casas.com

Een dagje naar het strand Zoals hierboven beschreven, worden bezichtigingen altijd zorgvuldig gepland om ruim voldoende tijd vrij te maken om u de gewenste woningen te laten zien en uw vragen te beantwoorden. De verkopers doen altijd hun uiterste best om hun huis zo goed mogelijk aan u te kunnen presenteren, dus achter de schermen gaat er heel wat voorbereiding aan vooraf. Het is dan ook heel vervelend als een klant zich niet aan zijn/haar afspraak houdt en zonder annulering of opgaaf van redenen gewoon niet op de afgesproken tijd en plaats aanwezig is. Gelukkig komt dit niet al te vaak voor, maar om u aan te geven hoe zoiets verloopt, het onderstaande waargebeurde verhaal... Een strakblauwe lucht, geen zuchtje wind en 28 graden in de schaduw. Perfect weer om huizen te kijken, zou je zeggen, maar sommige mensen denken daar heel anders over… Die dag in mij had ik om 11.00 uur een afspraak met klanten die 2 dagen daarvoor in Spanje waren aangekomen en tijdens hun verblijf van een week diverse woningen en projecten zouden willen gaan bekijken. Ze hadden een hotel geboekt in Vera en nadat ik hen op kantoor meer uitleg zou hebben gegeven over de aankoop van een Spaanse woning en alles wat daarbij komt kijken, was het plan om enkele door hen geselecteerde woningen te bezichtigen. Te laat en onbereikbaar Toen zij om 11.30 uur echter nog steeds niet op kantoor waren gearriveerd, begon ik me een beetje zorgen om hen te maken. Ze konden onmogelijk verdwaald zijn, want het hotel is ‘om de hoek’, dus dacht ik eerder aan een ongeluk, ziekte of iets dergelijks. Om 11.45 uur belde ik naar hun hotel, maar daar kreeg ik te horen, dat ze niet op de kamer waren en bij navraag wist het personeel van het restaurant te vertellen, dat ze na het ontbijt weg waren gegaan. Mijn bezorgdheid groeide verder en ik probeerde hun mobiele nummer…geen gehoor, maar direct de voice-mail. Dus: een bericht ingesproken met het verzoek contact op te nemen. Ondertussen belde ik de verkopers om hen in te lichten dat de bezichtiging van hun woning die dag mogelijk niet door zou gaan en ging ik op kantoor aan het werk, want nu het seizoen weer volop begonnen was, is er altijd genoeg te doen. Om 13.00 uur probeerde ik nogmaals hun gsm, maar wederom zonder resultaat. Er móet wel iets gebeurd zijn, dacht ik, want de afspraak was duidelijk bevestigd en bovendien hadden ze een dag vóór hun komst naar Spanje nog gebeld. Maar, wat kon ik doen…?! Dagje strand 15.25 uur…telefoon. Mijn klanten van 11.00 uur belden naar aanleiding van het voicemail-bericht dat ik had achtergelaten. Ik vroeg uiteraard direct of alles goed was, maar met verbazing over mijn bezorgdheid vertelde ze doodleuk, dat ze die ochtend besloten hadden om een dagje naar het strand te gaan, want het was zo’n mooi weer en ze waren toch nog 5 dagen in Spanje om huizen te kijken… Even wist ik niets te zeggen (en dat komt niet vaak voor). Toen ze echter vroegen of ze voor de volgende dag een nieuwe afspraak konden maken, heb ik hen uitgelegd, dat ik die dag voor hen had vrijgemaakt voor bezichtigingen, afspraken had gemaakt met verkopers en mijn agenda rondom hun komst had ingericht. De volgende dag had ik afspraken met andere klanten en zaterdag was ook al volgepland. Kortom: maandag zouden deze strandgangers weer aan de beurt zijn. Gelukkig heb ik na het weekend altijd extra werk, dus is het geen probleem om bezig te blijven indien zij nog verder bij zouden willen kleuren… Klant is koning Vaak wordt er kritiek geuit op dienstverleners in het algemeen en in Spanje in het bijzonder. Ze zouden nooit op tijd komen, niet snel genoeg reageren, onvolledige informatie verstrekken, etc. Buiten het feit dat deze uitspraken meestal onterecht zijn, tekent het de consument. Men zou ‘mondiger’ geworden zijn en, mede door het gebruik van Internet meer ‘kennis’ hebben. Helaas valt er bij sommigen (gelukkig lang niet bij iedereen) op het gebied van respect nog heel wat bij te spijkeren, want, ja, de klant in koning, maar dan dient hij/zij zich ook wel keizerlijk te gedragen.


Onbekend maakt onbemind Een gezegde dat op vele zaken van toepassing is, zeker als het gaat om woonlocaties. Zoals iedereen ondertussen wel weet, is het belangrijkste criterium bij de zoektocht naar een andere woning ‘de locatie’. Het huis kan verbouwd worden, het sanitair en de keuken vervangen en de tuin naar eigen wens aangelegd. Op de omgeving en de woonwijk heeft u echter niet zoveel invloed, dus zorg ervoor dat u hierin direct de juiste keuze maakt. Terrasje Gedurende een koffiepauze tijdens bezichtigingen met Nederlandse klanten in Vera zat ik in het voorjaar op een terrasje in de zon. Naast ons zaten 2 Nederlandse stellen en toen mijn klanten nog eens goed keken, bleken zij één van de mannen te kennen. Iedereen werd aan elkaar voorgesteld en al snel kwam het gesprek op het vinden van de gewenste woning in Spanje. Om het verhaal te verduidelijken even een pas op de plaats… Mijn klanten zochten een huis in de omgeving van Vera / Mojácar aan de Costa de Almería. Eén van de twee stellen, die we op het terras ontmoetten, woont al zo’n 18 jaar in de omgeving van Torrevieja (Costa Blanca) vanwege vroegere werkzaamheden in Alicante. Het andere stel kwam uit Nederland. Zij zijn inmiddels gepensioneerd en waren op bezoek bij zijn broer en haar zwager om van daaruit op zoek te gaan naar een Spaanse woning. Volgt u het nog…?! Regio Het echtpaar uit Torrevieja was ervan overtuigd, dat hun familieleden zeker het gewenste huis zouden vinden aan de Costa Blanca, in de omgeving waar zij ook woonden. Ze hadden via bevriende makelaars al diverse woningen bekeken, maar de klik was nog steeds niet gemaakt. Het bezoekende echtpaar uit Nederland had daarom voorgesteld om een paar dagen ‘af te zakken’ naar het zuiden en daarmee hun horizon te verbreden. Hoewel het stel uit Torrevieja nooit verder was gereden dan Cartagena en dus de weg noch de omgeving kende, hadden ze uiteindelijk ingestemd om mee te gaan op verkenningstocht. Zodoende zaten ze nu op het terras in Vera. Mijn klanten hadden al een grondige zoektocht achter de rug. Ze waren zo’n 6 maanden geleden met de auto van noord naar zuid Spanje gereden om zich op die manier een goed beeld te vormen van de diverse regio’s, aanwezige voorzieningen, natuur, strand, bebouwing, bewoners, etc. Bij terugkomst hadden ze de voor hen meest aantrekkelijke gebieden nader bestudeerd en besloten aan de hand van hun ervaringen om in de regio Vera – Mojácar hun toekomstige huis te gaan zoeken. In eerste instantie zal dit huis dienen als vakantiewoning, maar over ca. 5 jaar is het de bedoeling om definitief in de provincie Almería te gaan wonen. Ambassadeurs Uiteraard wilde het ‘Nederlandse’ echtpaar alles horen over de ervaringen en bevindingen van mijn klanten, die op hun beurt trots en dus graag bereid waren om hun kennis met hen te delen. Al snel werd duidelijk, dat ook onze ‘nieuwe kennissen’ meer rust, ruimte en natuur zochten, waar het in de woonomgeving van hun broer en zwager aan ontbreekt. Ook het klimaat speelde een belangrijke rol en niet te vergeten de bevolking, die in Vera en omgeving nog overwegend Spaans is. Mijn klanten spraken honderd uit en waren zeer positief over de omgeving met haar vele natuurgebieden en, zoals velen dat vóór hen ook al zeiden, “een ander landschap na elke bocht”. Ik had er weinig aan toe te voegen en op het beantwoorden van een aantal vragen na, kende ik mijn plaats als toehoorder van dit aangename gesprek tussen de nieuwe bezoekers en de uitstekende ambassadeurs van mijn woon- en werkgebied.


Nieuwe klanten Na de tweede ronde koffie werd het tijd om onze bezichtigingen voort te zetten. Contactgegeven werden uitgewisseld en wij vervolgden onze weg. De volgende dag hadden we afgesproken om de 2 laatste huizen van het ‘bezichtigingsprogramma’ te gaan bekijken. Onderweg in de auto ging de telefoon…de mensen van de dag ervoor op het terras… Ze hadden in hun hotel onze website bekeken en vroegen zich af of ze een afspraak konden maken om enkele huizen te gaan bekijken voordat ze terugreden naar Torrevieja om van daaruit weer via het vliegveld van Alicante terug te vliegen naar Nederland. De omgeving sprak hen zeer aan en ook hun broer en zwager had ‘ingestemd’ door de uitspraak “…ach het is tenslotte slechts 1,5 uur rijden bij ons vandaan…” Afloop Om een lang verhaal af te ronden kan ik hier nu schrijven, dat mijn oorspronkelijke klanten hun nieuwe woning tussen Vera en Garrucha gevonden hebben. De overdracht heeft inmiddels plaatsgevonden. Ook de nieuwe klanten waren zeer te spreken over de huizen die ze gedurende één dag gezien hebben. Zij hebben vervolgens via ons kantoor een appartement gehuurd en zijn teruggekomen om nog meer woningen te bekijken. Uiteindelijk hebben ook zij de gewenste woning in Vera gevonden en ondertussen hebben ze zelfs de sleutel al ontvangen. Oriënteer, bestudeer en informeer Bepaal voor uzelf waar u zou willen wonen. Welke aspecten zijn voor u belangrijk en wat zoekt u vooral níet in uw nieuwe woonomgeving? De beste manier is uiteraard om de diverse gebieden te bezoeken, zodat u kunt ervaren, voelen en beleven of een bepaalde regio u meer aanspreekt dan een andere. Indien u niet in de gelegenheid bent om een uitgebreide oriëntatiereis te maken dan biedt het Internet natuurlijk, naast de bibliotheek en de boekhandel, een zeer goed alternatief. Laat u vooral niet van de wijs brengen door wat anderen beweren, maar maak u eigen keuze.

Maak uw eigen keuze en laat u niet meeslepen door de massa.


Costa de Almería…ruimte, natuur en cultuur Dit artikel gaat over de Costa de Almería, een door velen nog on-ontdekt stukje Spanje. Een regio, bovendien, waar u het échte Spanje nog kunt herkennen. Waar aardige mensen nog steeds voor elkaar klaarstaan, waar men respect heeft voor de natuur, waar de regionale cultuur in stand wordt gehouden en waar men geniet van het leven. Als u de voorkeur geeft aan (over)volle stranden in toeristische gebieden, die in de wintermaanden vrijwel verlaten zijn. Als u liever eet bij ‘Friet van Piet’ of ‘Kees Kroket’ dan geniet van de heerlijke lokale gastronomie. Als u graag deel wilt nemen aan activiteiten georganiseerd door Nederlandse of Belgische clubs. Of, als u graag gezellig met veel mensen bij elkaar woont. Dan is de Costa de Almería minder geschikt voor u, zoals u uit onderstaande informatie zult concluderen. Wilt u echter wél meer te weten komen over een geweldige regio, lees dan vooral verder en kom eens op bezoek… De Costa de Almería strekt zich uit van het meest noordelijk gelegen San Juan de Los Terreros tot de plaats Adra in het zuiden van deze Costa. De hoofdstad van deze provincie is Almería. Deze Andalusische regio kent praktisch geen winterseizoen, maar met een gemiddelde (zomer/winter en dag/nacht) jaarlijkse temperatuur van rond de 20 °C lijkt het eerder op een ‘eeuwige lente’. Dankzij dit zachte klimaat vindt u hier prachtige natuurgebieden zoals het park Cabo de Gata. Verder zijn er veel dorpen met een interessante geschiedenis, monumentaal erfgoed en een gastvrije bevolking. Ver weg van het massatoerisme zal deze Costa ook voor u een ware vondst blijken waar u heerlijk kunt genieten van de rust en de natuur, terwijl de goede infrastructuur en alle voorzieningen ervoor zorgen dat deze regio zich uitstekend kan meten met alle toeristische oorden. Natuur en ontspanning Almería heeft het grootste aanbod aan zon, strand en ontspanning van het land, met lange stranden van fijn zand, die eenvoudig toegankelijk zijn en uitgerust met een breed scala aan faciliteiten. Er zijn tevens maagdelijke natuurgebieden met baaien aan de voet van torenhoge kliffen op de grens van een prachtig natuurlijk landschap. Overlopend in het kalme kristalheldere water van de Middellandse Zee strekken de stranden zich uit langs de kust. Het beschermde natuurgebied Cabo de Gata is een park van grote ecologische waarde. Het park herbergt de mooiste kustlijnen aan de Middellandse Zee, met haar kliffen en eenzame baaien, uitgestrekte stranden en riffen. Het is de perfecte plaats om te wandelen en te fietsen en te genieten van ruimte en rust. Ook de diverse vissersdorpen, de zoutvlaktes met flamingo’s en de bijzondere stranden van Mónsul en Genoveses zijn zeker een bezoek waard. ‘El desierto de Tabernas’ is de enige woestijn van Europa. Naast de vele kilometers lange wandelen fietsroutes kunt u een rondrit maken in een 4×4 waarbij u langs beroemde filmsets gevoerd wordt waar in de jaren ’60 diverse western-films werden opgenomen. Enkele themaparken rondom de als decor dienende cowboy-dorpen doen het oude Wilde Westen herleven. De gips-grotten van Sorbas herbergen geweldige ruimtes en galerijen, die samen een uniek ondergronds complex vormen, dat onder begeleiding van gidsen toegankelijk is. Hier geen geplaveide paden met kunstlicht, maar het ‘echte’ werk: met een helm met licht op uw hoofd al klimmend en kruipend het ondergrondse verkennen. Deze grotten zijn van enorme ecologische waarde, omdat ze een grote variatie aan stalagmieten en stalactieten bevatten. Sport Dankzij het zeer gevarieerde landschap, dat binnen enkele kilometers uiteenloopt van wild en bergachtig tot paradijselijk en vlak, biedt de kust van Almería vele mogelijkheden voor sportieve activiteiten. Zee-liefhebbers kunnen genieten van de onderwaterwereld door te snorkelen of te duiken in de vele baaien met kristalhelder water, waterskien, wind- en kitesurfen of een boottocht maken op de - 30 www.nicla-casas.com

Middellandse Zee. Voor hen die de voorkeur geven aan de bergen, biedt dit gebied vele wandelroutes en mountainbike / fietspaden. Gastronomie In de Costa de Almería is het vooral in de zomer gebruikelijk niet in restaurants maar in de bekende tapasbars te eten. Naast tapas heeft men hier een uitgebreid aanbod aan diverse gerechten met vis, schelp- en schaaldieren en verkwikkende voorgerechten zoals vissoep, gazpacho of witte knoflooksoep. Als nagerecht staat het hele jaar door vers fruit op het menu en zoete Arabische lekkernijen. Uitgaansgelegenheden Het zonnige klimaat nodigt u uit om overdag heerlijk neer te strijken op een terrasje om te genieten van een verkoelend drankje. Ook de strandtentjes, de zogenaamde Chiringuitos, worden altijd goed bezocht en nodigen u uit om met uw voeten in het zand en het rustgevende gekabbel van de zee weg te dromen onder de Spaanse zon. Bovendien kunt u elke dag van de week wel ergens een openluchtmarkt bezoeken waar u uren kunt rondlopen op zoek naar een leuk ‘koopje’. In de gezellige kustplaatsen vindt men het bruisende avondleven en de zeepromenades gevuld met winkels, restaurants en, voor de liefhebbers van het nachtleven, bars en discotheken. Zoals u in deze video zult zien, heeft de Costa de Almería voor elk wat wils… Ruimte om te leven De reden waarom de Costa de Almería bij veel mensen nog vrij onbekend is, ligt in het feit, dat er tot 1992 geen snelweg lag die dit gebied in het oosten van Andalusië ontsloot. Als mensen voor die tijd naar Spanje gingen, dan landden ze in Alicante voor een bezoek aan de Costa Blanca of vlogen naar Málaga aan de Costa del Sol. Inmiddels is men al enkele jaren bezig met een inhaalslag, ondersteund door de Junta de Andalucía. De infrastructuur is volledig aangelegd en de relatief jonge bebouwing dient aan hoge eisen en strikte regelgeving te voldoen. Hierop wordt streng gecontroleerd om te voorkomen dat alles wordt volgebouwd en de natuur, waar dit gebied om bekend staat, verloren gaat. Voordelen van de Costa de Almería:         

meeste zonuren van Spanje; perfect klimaat voor overwintering minste neerslag van Spanje, maar door hoge grondwaterstand tóch vruchtbaar langgerekte, brede zandstranden ongerepte en beschermde natuurgebieden perfecte infrastructuur; geen lange files naar de stranden vliegveld van Almería goed bereikbaar vanuit Nederland, België en Duitsland géén hoogbouw waarbij de horizon ‘vervuild’ wordt door torenflats lage bebouwingsgraad per m², kortom: veel ruimte tussen de woningen aantrekkelijke prijzen van onroerend goed

Bereikbaarheid U kunt de Costa de Almería rechtstreeks per vliegtuig vanuit heel Europa bereiken via het vliegveld van Almería. Vanuit Nederland vanaf Amsterdam op maandag met Transavia Vanuit België vanaf Charleroi op woensdag en donderdag met Ryanair Vanuit België vanaf Zaventem op donderdag en zondag met Jet Air Fly Vanuit Duitsland vanaf Düsseldorf (Weeze) op donderdag en zondag met Ryanair Tevens zijn er uitstekende (inter)regionale busverbindingen die u zelfs vanaf de vliegvelden van Alicante, San Javier (Murcia) of Granada naar de provincie Almería vervoeren. Bovendien wordt er hard gewerkt aan de voltooiing van het traject van de hogesnelheidslijn (AVE) tussen Murcia en Almería, waarbij een station gebouwd wordt in Vera.


Meer huis voor uw geld De prijsdalingen als gevolg van de crisis zorgen voor een tweedeling onder de woningzoekers. Aan de ene kant zijn er veel mensen die zich realiseren, dat nu de tijd is aangebroken om voordelig een Spaanse woning aan te kopen en aan de andere kant staan de gegadigden die twijfelen, omdat ze denken dat het wellicht nóg goedkoper kan. Persoonlijk denk ik dat de eerste groep het goed gezien heeft en aan de tweede groep zou ik willen adviseren om onderstaande tekst te lezen, want de kans is groot, dat u bij een afwachtende houding achter het net vist. Veel mensen denken al jaren over de aankoop van een eigen woning onder de Spaanse zon. Ze zijn al een aantal keer naar het zuiden afgereisd om de omgeving te verkennen en eigenlijk weten ze exact wat ze willen. Ook de route om hun droom uit te laten komen is grotendeels al uitgestippeld. Meestal wordt de stap nog niet gezet, omdat er nog een aantal jaren gewerkt moet worden alvorens van een welverdiend pensioen te gaan genieten. Die werkzame jaren worden tevens benut om ‘nog even verder te sparen’. Een goede planning is natuurlijk zeer belangrijk, maar een betere planning is er een die aangepast kan worden als de omstandigheden wijzigen. En dat zich inderdaad wijzigingen in de omstandigheden hebben voorgedaan, zal niemand ontgaan zijn… Villa voor de prijs van een appartement Door de gevolgen van de crisis zijn de prijzen van Spaans onroerend goed sterk onder druk komen te staan. Dit heeft tot gevolg gehad, dat alle woningen goedkoper zijn geworden en dat deze dus als het ware uw kant op zijn gekomen. Had u in eerste instantie in gedachten om een appartement te kopen om uw vakanties door te brengen of meerdere en langere periodes per jaar te genieten van het Spaanse klimaat dan kunt u nu uw blikveld verruimen. Voor hetzelfde geld waar u eerder dat lang verlangde appartement voor wilde kopen, kunt u nu een stapje hoger gaan en behoort de aankoop van een villa tot de mogelijkheden. Deze situatie is echter wel tijdsgebonden. Algemeen wordt aangenomen, dat we in Spanje nu zo’n beetje op het dieptepunt zijn aanbeland en dat de prijzen van onroerend goed niet meer verder zullen dalen. Dit is ook logischerwijs niet mogelijk, daar het grootste deel van de woningen wordt aangeboden onder de kostprijs. Al rekenend zult u al snel tot de conclusie komen, dat u hetzelfde huis niet nieuw kunt laten bouwen voor de prijs die er bij de verkoop voor gevraagd wordt. Dit betekent dat de prijzen dus weer zullen stijgen, zoals het altijd verloopt op de woningmarkt. Hoe lang het duurt en met welk percentage de huizen duurder worden, weet uiteraard niemand, maar het is niet voor niets dat men vasthoudt aan een oud gezegde: “Investeren in Stenen biedt zekerheid voor de toekomst“. Maak de rekensom Nu hoor ik u al denken: ‘Dat is mooi gezegd, maar ik moet toch écht nog een paar jaar werken voor ik met (pre-)pensioen kan’. Op mijn beurt zeg ik dan: ga eens rekenen. Stel dat u, ondanks dat u nog even door moet werken, nu alvast een aankoop in Spanje zou doen en dus op het laagste punt instapt, dan doet u per definitie al een goede investering. Bovendien kunt u nu een villa aankopen voor hetzelfde geld waar u voorheen een appartement voor had. Meer ruimte, meer vrijheid en meer wooncomfort. In de jaren dat u er slechts tijdens vakantie gebruik van kunt maken, zal de waarde van uw Spaanse woning toenemen en bent u dus aan het sparen. Daarnaast bespaart u tijdens elke vakantie het onderkomen dat u niet hoeft te boeken, want u gaat tenslotte naar uw eigen huis. Bovendien zou u uw Spaanse woning tegen een kleine vergoeding beschikbaar kunnen stellen aan vrienden of familie danwel kunnen overwegen uw huis in het algemeen te verhuren als u er zelf geen gebruik van maakt. Als u alle bovenstaande argumenten bij elkaar optelt, zult u zien dat u met de door u al langer gekoesterde wens om een Spaanse woning te kopen op dit moment een zeer goed rendement kunt behalen.


Wachten kost geld Uiteraard kunt u ook wachten als u verwacht dat de prijzen nog verder dalen. U doet dan geen investering waarmee u straks direct gaat profiteren van de prijsstijging van Spaans onroerend goed. U genereert dan geen extra inkomsten door de verhuur van uw Spaanse woning en u betaalt elke vakantie naast uw reiskosten tevens uw onderkomen in een huurwoning of een hotel. Als u uiteindelijk over een aantal jaren zover bent, dat u mag stoppen met werken, is uw gespaarde vermogen weliswaar toegenomen ten opzichte van nu, maar heeft u niet meer de keuze in woningtype, want dan heeft u de kans om een villa te kopen voor de prijs van een appartement laten lopen. Voorbeelden Nu wilt u van mij voorbeelden om aan te tonen, dat ik dit niet zomaar verzin. U denkt wellicht dat dit een verkooppraatje is, maar dan kent u mij nog niet goed genoeg. Als u regelmatig mijn blogs leest, dit E-book heeft doorgespit of misschien al eens een afspraak met mij heeft gemaakt, dan weet u dat ik zoveel mogelijk open en eerlijke informatie verstrek in uw belang. U bent op zoek naar een (tweede) thuis in Spanje en ik ben er om u te adviseren en u daarbij te begeleiden. Sterker nog; als ik vanuit mijn standpunt een aankoopadvies zou geven, kan ik daar beter mee wachten tot de prijzen gestegen zijn. Ik gun u echter een villa voor de prijs van een appartement. De voorbeelden kunt u zelf heel eenvoudig vinden. Ik weet niet waarnaar u op zoek bent, in welke prijsklasse u zoekt, etc. Daarvoor hebben we een zoekmachine op onze website. Vul de door u gewenste kenmerken in en zoek binnen het actuele woningaanbod. Als u de voorkeur geeft aan een appartement dan kan dat ook. Deze zijn eveneens sterk in prijs gedaald, zodat u ook daarmee uw voordeel kunt doen. Bekijk de foto’s, lees de informatie, vraag de gewenste brochure(s) aan en maak een afspraak. Het enige waarvoor ik u op dit moment wil behoeden, is dat u later zegt: “Had ik maar” Naheffing Door de aankoop van een woning voor een lagere prijs, loopt de Spaanse belastingdienst (Hacienda) inkomsten mis. De overdrachtsbelasting (bij bestaande woningen) of de IVA (btw op nieuwbouw) wordt immers berekend over de verkoopprijs en als deze lager is dan ‘normaal’, dan wordt de belasting automatisch ook lager…zou u denken. De belastingdienst heeft zichzelf echter een beetje ingedekt. Als de verkoopprijs van een bepaalde woning onder de fiscale waarde ligt van diezelfde woning, dan wordt de overdrachtsbelasting of de IVA geheven over de fiscale waarde, het hoogste bedrag. De fiscale waarde wordt berekend vanuit de kadastrale waarde, op te vragen bij het Registro de Propiedades. Elke gemeente heeft een vastgestelde index waarmee de kadastrale waarde vermenigvuldigd dient te worden om de fiscale waarde uit te kunnen rekenen. Het verschil tussen de belasting die geheven wordt over de koopsom in de escritura en de belasting die geheven zou moeten worden, uitgaande van de fiscale waarde, wordt als een naheffing aan de koper belast. Deze naheffing wordt na de notariële overdracht belast, maar kan ook direct tijdens de overdracht verrekend worden. Rekenvoorbeeld Stel u komt een koopsom overeen van € 90.000, maar de kadastrale waarde is € 110.000 en de index van de gemeente waar de desbetreffende woning staat bedraagt 1,3 dan bedraagt de totale overdrachtsbelasting: 8% over € 90.000 = € 7.200 (te betalen bij overdracht) 8% over (€ 110.000 x 1,3) € 143.000 = € 11.440 -/- € 7.200 = € 4.240 (naheffing)


Eerst kopen of eerst verkopen? Mensen die naar Spanje willen verhuizen, maar ook nog een huis te verkopen hebben in hun thuisland, dienen zich te realiseren, dat het in de huidige markt eenvoudiger is om een huis te kopen dan om te verkopen. Wat is echter het meest verstandig: Eerst kopen of eerst verkopen? Veel potentiële kopers van een Spaanse woning worstelen met deze beslissing. Het is dan ook een veelgestelde vraag waarop diverse antwoorden mogelijk zijn. Welke volgorde voor u het meest geschikt is, ligt geheel aan uw persoonlijke situatie en financiële mogelijkheden. Hieronder zal ik trachten uit te leggen welke opties er zijn en wat het verschil in risico deze met zich meebrengen. Omdat ik hierin slechts een adviserende rol kan spelen, is het geheel aan u om voor uzelf en úw persoonlijke situatie de uiteindelijke beslissing te nemen. Kopersmarkt In deze tijden van een pure kopersmarkt met aantrekkelijke prijzen voor Spaans onroerend goed komen er steeds meer mensen naar Spanje voor bezichtigingen van de door hen gewenste woning(en). Als de interesse ook na de ter plaatse verkregen indrukken nog steeds aanwezig of zelfs vergroot is, komt de volgende fase om de hoek kijken; hoe verloopt de verdere procedure. Zoals hierboven reeds gezegd, is dit geen standaard plaatje daar iedere aankoop / verkoop wordt afgestemd op de voorwaarden en mogelijkheden van zowel de koper als de verkoper. Hierin speel ik, als makelaar, een bemiddelende en adviserende rol, als onderdeel van de algehele begeleiding. Minste risico Het is niet zo heel moeilijk voor te stellen dat u het minste risico loopt als u uw huidige woning al verkocht heeft voordat u naar Spanje komt om het door u gewenste aanbod te bekijken om vervolgens een aankoopbeslissing te nemen. Als u zonder hypotheek wilt aankopen, weet u immers exact wat u kunt besteden aan de hand van de opbrengst van de verkoop. U kunt dan bovendien redelijk snel handelen, wat eventueel weer gunstig uit kan pakken tijdens de onderhandelingen. Kortom: dit is eigenlijk voor iedereen de meest ideale en veiligste manier. Ook als u uw nieuwe huis in Spanje al gevonden heeft, maar eerst nog moet verkopen in uw thuisland kunt u het risico beperken door gewoon eerst te verkopen. Natuurlijk loopt u dan de kans dat de door u gewenste Spaanse woning ondertussen verkocht wordt, maar omdat er veel aanbod beschikbaar is, vindt u altijd wel weer een ander huis dat aan uw woonwensen voldoet. Verlegd risico De meesten die een eigen huis bezitten dat niet (meer) met een hypotheek belast is, willen, of is sommige gevallen kúnnen, geen nieuwe hypotheek afsluiten voor de aankoop van een Spaanse woning. Van de andere kant realiseert men zich dat de koopsom van het toekomstige huis in Spanje betaald zal moeten worden uit de opbrengst van het te verkopen huis. Oftewel: er zijn geen financiële middelen om het gewenste huis te kopen. Ook dán is er een oplossing te bedenken als u de voor u perfecte woning in Spanje heeft gevonden, maar wilt voorkomen dat deze verkocht wordt voordat u de tijd heeft om uw eigen huis in Nederland of België te verkopen. U kunt in dat geval, in overleg met uw bank in uw thuisland, een overbruggingshypotheek afsluiten. Dit houdt in, dat uw te verkopen huis wordt getaxeerd en de bank, op basis van deze taxatie en onder de door hen gestelde voorwaarden, een hypotheek verstrekt op het huis dat u gaat verkopen. Dit huis wordt dan dus hypothecair belast, zodat er geld vrijkomt om de aankoop van uw Spaanse woning te realiseren. Vanaf het moment dat de hypotheekakte getekend wordt, dient u uiteraard uw maandelijkse hypotheeklast te voldoen totdat uw huis verkocht is. Bij verkoop lost u de overbruggingshypotheek af en kunt u hypotheek-vrij in Spanje gaan wonen. Bij deze optie schiet de bank als het ware de koopsom voor uw Spaanse woning voor met als onderpand, de zekerheidsstelling, uw te verkopen huis. Als u nog wél een hypotheek heeft op het te verkopen huis zou u eventueel ook met uw bank kunnen overleggen. In dit geval zou het dan gaan om een overwaardehypotheek, waarvoor eveneens een taxatie uitgevoerd dient te worden. Uw huidige hypotheek zou dan, na overleg met en onder de voorwaarden van de bank, verhoogd kunnen worden met het verschil tussen de taxatiewaarde en de inmiddels gevestigde hypotheek. Met het bedrag dat op die manier vrijkomt kunt u (een gedeelte van) de koopsom betalen. Natuurlijk wordt uw maandelijkse hypotheeklast hoger, maar ook hierbij geldt, dat beide hypotheken bij verkoop worden afgelost.


Meeste risico Als u hét ideale Spaanse droomhuis gevonden heeft en u wilt voorkomen, dat het aan iemand anders wordt verkocht voordat u de kans heeft om uw eigen huis te verkopen, kunt u voor uzelf besluiten een groter risico te nemen door een aankoop te doen. Om meer tijd te krijgen om uw huidige woning te verkopen, zou u met de verkopende partij overeen kunnen komen, dat de opleveringstermijn, de datum van aanvaarding en notariële overdracht, verder vooruit wordt geschoven. Omdat er echter een contract wordt opgesteld waarin de uiterste opleveringsdatum alsmede een aanbetaling wordt opgenomen, loopt u het risico dat uw huis niet verkocht is op de overeengekomen datum. Als u op dat moment niet over andere financiële middelen beschikt, zal de overeenkomst van koop en verkoop ontbonden worden en verliest u de door u betaalde aanbetaling. TIP: Weeg uw risico! Omdat elke aankoop anders is en uw persoonlijke en financiële situatie verschilt van die van uw buurman, is er geen standaard antwoord of advies te geven op de vraag of u eerst zou moeten kopen danwel verkopen. Overleg met uw bank en praat met uw makelaar om te achterhalen wat de mogelijkheden zijn. Alleen op die manier kunt u voor uzelf een goede afweging maken om eventuele risico’s tot een minimum te beperken.


De bouw in Spanje Tijdens het traject ‘Onderweg naar Spanje’ kijken de meeste mensen naar het uiterlijk van de woningen, de voorzieningen in de omgeving en de afstand tot het strand. Bij bestaande woningen wil men ook graag weten wat de verbouwingsmogelijkheden zijn, waardoor de constructie al snel ter sprake komt. Ik krijg echter ook steeds vaker algemene vragen over de bouw in Spanje zonder dat hier een directe aanleiding voor is. Hiermee wordt dan niet zozeer de bouwsector bedoeld, maar meer de bouwwijze die op een aantal punten sterk afwijkt van de manier van bouwen in Nederland of België. Mensen hebben gehoord of gelezen dat er verschillen zijn, maar waar zijn die terug te vinden? Tijd voor een nadere uitleg… Binnen de EU zijn er algemene normen opgesteld waaraan de bouw moet voldoen. Hierbij valt o.a. te denken aan minimale isolatiewaarden qua temperatuur en geluid. Gedurende de ontwerpfase van een nieuw project of individuele villa houdt de architect al rekening met zowel deze normen als de regels die opgenomen zijn in het Spaanse bouwbesluit. Daarnaast dient er gekeken te worden naar de eisen die de betreffende gemeente stelt aan bijv. de afstanden tot de perceelsgrens, maximale hoogtes, etc. Klimaat Hoewel de EU richtlijnen heeft opgesteld m.b.t. de bouw, kunnen er binnen de individuele landen factoren zijn die aanpassingen in de uitvoering noodzakelijk maken zonder afbreuk te doen aan de vereiste normen . Een warmer klimaat brengt automatisch een andere manier van isoleren met zich mee en de geologische gesteldheid van de bodem zorgt voor een afwijkende fundering. De daadwerkelijke bouw van een Spaanse woning bestaat eigenlijk uit 3 fases, t.w. de structuur, het metselwerk en de afwerking.

Structuur De structuur vormt de basis van elke woning en begint derhalve al in de grond. De fundering van een Spaanse woning bestaat uit gewapend beton waarin tevens de voeten van de diverse pilaren zijn opgenomen. Deze fundering wordt niet alleen aangebracht ter plaatse waar de muren komen, maar wordt tevens op diverse plaatsen onderling verbonden om zodoende een stram en stabiel geheel te krijgen. Middels bekisting worden de pilaren, eveneens van gewapend beton, opgetrokken en vervolgens verbonden met de verdiepingsvloer. De verdiepingsvloer is opgebouwd uit voorgevormde betonbalken waartussen de zogenaamde ‘broodjes’ worden aangebracht. Hieroverheen wordt wederom wapening aangebracht, waarna middels bekisting de betonvloer wordt gestort. De structuur bestaat derhalve uit de fundering, de pilaren en de vloeren en vormt één massief geheel van gewapend beton, dat bovendien, volgens het algemeen bouwvoorschrift, voldoet aan de eis, dat het aardbevingbestendig moet zijn. Dit betekent, dat, in het geval van een aardbeving, de muren zouden kunnen instorten, maar dat het dak overeind blijft en de bewoners derhalve veilig zijn. Metselwerk en isolatie Als de structuur klaar is, begint men met het metselwerk. Men werkt hierbij van binnen naar buiten, zodat men grotendeels in de schaduw kan werken. Van binnenuit metselt men als eerste het buitenblad van de spouwmuur, waarbij uiteraard de sparingen voor ramen en deuren worden meegenomen. Als het buitenblad klaar is, brengt men de verplichte isolatie aan. Over het algemeen wordt de isolatie ‘geprojecteerd’ waarbij men onder hoge druk een soort kunststof schuim (pur) aanbrengt. Voordeel hiervan is, dat er geen plekje overgeslagen kan worden en de spouwmuren derhalve optimaal geïsoleerd worden. Vanwege het zonnige Spaanse klimaat tracht men de warmte zoveel mogelijk buiten te houden en daarom wordt de isolatie aangebracht aan de binnenzijde van het buitenblad van de spouwmuur, waar men in Nederland en België het binnenblad isoleert om de warmte juist binnen te houden.


Afwerking Nadat ook de rest van het metselwerk klaar is, worden de leidingen en bedradingen voor water en elektra aangelegd. Alles wordt in de muren gefreesd of in de vloer verwerkt. Als de dekvloer is gestort, worden de plavuizen aangebracht. Vloeren worden in Spanje over het algemeen afgewerkt met plavuizen. Houten vloeren of laminaat kunnen problemen vormen ten gevolge van de grote temperatuur- en vochtigheids-verschillen tussen dag en nacht. Vloerbedekking zou, vanwege de warmte, een bron kunnen vormen voor allerlei ongedierte en wordt zodoende eigenlijk nooit toegepast. Voordeel van het niet voor komen van nachtvorst in grote gedeeltes van Spanje is, dat binnen-tegels ook doorgetrokken kunnen worden op de terrassen. Als de kozijnen, meestal van aluminium en altijd voorzien van dubbel glas, geplaatst zijn, volgt de rest van de afwerking zoals het spuiten van de binnenwanden en het schilderen van de buitengevel, indien nodig, want gevels kunnen bijvoorbeeld ook afgewerkt worden met cotogran (gemalen marmer en graniet) dat niet geschilderd wordt. Vrijwel alle ramen worden uitgerust met (rol)luiken om de zon en dus de warmte buiten te kunnen houden. Zorg voor goede begeleiding Zoals ook voor de aankoop van een bestaande woning of een woning binnen een project geldt, gaat dit zeker en wellicht nog meer op bij de bouw van uw eigen villa onder de Spaanse zon. Zorg voor een goede begeleiding en stel al uw vragen vooraf, zodat uw persoonlijke woonwensen op de juiste manier ‘vertaald’ worden in het ontwerp van uw villa.

Een goede structuur is de basis.


Inschrijving in Spaanse Catastro en Registro Hoewel u tijdens uw aankoop geheel begeleid wordt, doet u er verstandig aan om uzelf enigszins te verdiepen in de materie rondom het onroerend goed in Spanje. Een goede voorbereiding voorkomt vervelende verrassingen en het zorgt er bovendien voor, dat u weet waar uw makelaar, advocaat of notaris het over heeft. Onroerend goed registers In Spanje kent men 2 registers waarin onroerend goed wordt opgenomen; te weten het ‘Registro de Propiedad’ en het ‘Catastro’. Vanwege de namen, die in het Nederlands bekend voorkomen, vindt er vaak verwarring plaats over waar deze verschillende registers voor dienen. Onderstaand zal ik trachten uit te leggen, dat het Spaanse ‘Catastro’ niet te verwarren is met het Nederlandstalige ‘Kadaster’. Registro de propiedad Als u in Spanje een huis wilt kopen, is het belangrijk dat duidelijk wordt wie de eigenaar van die bepaalde woning is. Het meest eenvoudige is om hiervoor het ´Registro de Propiedad´ van de desbetreffende gemeente te gaan en hier een Ńota Simple´ op te vragen van de gewenste woning. Bij dit Éigenarenregister´ wordt alles rondom een woning vastgelegd. Door middel van een uittreksel zoals de Ńota Simple´ is te achterhalen wie de eigenaar is, maar ook of er nog eventuele achterstallige betalingen zijn qua belasting, afvalstoffenheffing, etc. Tevens staat op de Ńota Simple´ of er nog een hypotheek op het onroerend goed gevestigd is. Kortom: belangrijke informatie die eveneens vóór de notariële eigendomsoverdracht door de notaris dient te worden opgevraagd. Dit ‘Registro’ is vergelijkbaar met ‘Kadaster’ zoals u dat in Nederland of België kent. Catastro Het Spaanse ‘Catastro’ is een onderdeel van de belastingdienst (Hacienda) en valt zodoende onder het Ministerie van Financiën. Na de notariële eigendomsoverdracht is de nieuwe eigenaar van een Spaanse woning/perceel, of diens gevolmachtigde, verplicht om zijn/haar onroerende zaak in te schrijven in het ‘Catastro’. Bij deze inschrijving wordt de in de ‘escritura’ (eigendomsbewijs) vermelde koopsom opgegeven, maar dit wil niet zeggen, dat het ‘Catastro’ de waarde ook hanteert. Bij het ‘Catastro’ wordt een kadastrale waarde bepaald aan de hand van lokale gegevens, gemiddelde prijzen per m² perceel en bebouwing. Deze kadastrale waarde dient als grondslag voor de onroerend goed belasting en kan zodoende elk jaar geherwaardeerd of geïndexeerd worden. Onroerend goed belasting (IBI) Zoals hierboven beschreven, wordt de IBI geheven over de kadastrale waarde. Deze belasting dient uiterlijk in november van elk jaar betaald te worden. Als u als eigenaar bent ingeschreven bij het ‘Catastro’ ontvangt u in de meeste gevallen een brief met daarin het te betalen bedrag aan IBI en de uiterste datum waarop dit voldaan dient te worden. U bent echter zélf verantwoordelijk voor betaling en bij niet (tijdige) betaling volgt een naheffing met een boete. Vind niet zélf het wiel opnieuw uit! De makelaar bij wie u een bepaalde woning heeft gezien, beschikt over de uitgebreide informatie over deze woning. Bovendien ‘weet hij/zij de weg’ om snel een recente en dus actuele Nota Simple op te vragen. Ook de hoogte van de onroerend goed belasting (IBI) is bekend. Het is derhalve geheel overbodig om hier zélf nogmaals achteraan te gaan. Zeker als u (nog) geen Spaans spreekt, kan het een lastige, tijdrovende en frustrerende operatie worden, terwijl u er eenvoudigweg om kunt vragen bij de verkopende makelaar.


De bouw van een Spaanse Sundalus Villa Een eigen villa in Spanje…?! Na een lange zoektocht en veel bezichtigingen kan het zijn, dat u tot de conclusie komt, dat dat ene huis waarnaar u op zoek bent tóch niet blijkt te bestaan. Of u komt tot de ontdekking, dat een verbouwing van een Spaanse woning die bijna geheel aan uw woonwensen voldoet zoveel extra kosten met zich meebrengt dat het uiteindelijk boven uw budget komt. In beide gevallen kan het zeer interessant zijn om de mogelijkheden te onderzoeken voor de bouw van een nieuwe villa. Hoe dit in z’n werk gaat, leest u hieronder… Uw persoonlijke 'thuis' in Spanje Het concept dat wij ontwikkeld hebben, sluit aan op ieders woonwensen en biedt ongekende vrijheid voor de realisatie van uw persoonlijke droomvilla in Spanje. Het is gebaseerd op een aantal basismodellen. Bij het uiteindelijke ontwerp van uw villa kunt u gebruik maken van deze modellen en het voor u meest aansprekende model aanpassen, uitbreiden, etc. Daarnaast heeft u de mogelijkheid om geheel naar eigen idee een nieuw ontwerp te (laten) maken. Aan de hand van het door u gewenste ontwerp worden vervolgens de bouwkosten bepaald, maar zelfs dán nog heeft u de vrijheid om wijzigingen in de tekeningen aan te brengen. Pas wanneer u helemaal tevreden bent met uw ontwerp, worden de nodige vergunningen aangevraagd, waarna men met de bouw kan beginnen. Locatie, locatie, locatie... Alvorens u over het ontwerp van uw villa kunt gaan nadenken, is het belangrijk om de voor u meest geschikte locatie te bepalen. Elementen als de omgeving, het uitzicht, de grootte van het perceel en of het hellend of juist vlak is, zijn van belang om het juiste “thuis-gevoel” te krijgen. Aan de hand van uw wensen begeleiden wij u bij het zoeken, vinden en aankopen van het voor u ideale bouwperceel. Deze percelen liggen in het zuid-oosten van Spanje, het zuidelijke gedeelte van de Costa Cálida en de Costa de Almería. Duurzaamheid en kwaliteit Alle villa’s binnen het “Sundalus-concept” worden traditioneel gebouwd, gebruik makend van de beste materialen. Natuurlijk voldoet elke constructie aan de gebruikelijke wettelijke eisen zoals spouwmuren met isolatie, dampwerende folie, dubbel glas, etc. Zoals hiervoor al beschreven, wordt de villa volgens uw persoonlijke wensen gebouwd, waarbij u een vrije keuze heeft in de te gebruiken materialen als tegels, sanitair, wand- afwerking, dakpannen, kleurstellingen, deuren, kozijnen, etc. Vrijwel alles is in de standaard-prijzen van de villa’s opgenomen of er worden zeer ruime stelposten gehanteerd waarbinnen u zeker zult slagen. Tijdens de bouw houden wij een vinger aan de pols, zodat u er zeker van kunt zijn, dat uw villa gebouwd wordt volgens de plannen die in overleg met u ontwikkeld zijn. Uiteraard houden wij u via uitgebreide fotoreportages op de hoogte van de stand van zaken. Indien u tijdens de bouw nog evt. wijzigingen aan wilt brengen, is dit eveneens bespreekbaar. Als het binnen de vergunning en technische aspecten mogelijk is, wordt er een aanvulling gemaakt op het bouwcontract en kunnen de wijzigingen na goedkeuring worden uitgevoerd. Meer informatie Voor meer informatie en nadere uitleg over het Sundalus-concept gaat u naar de website van de Sundalus Villas. Hier treft u alle modellen en kunt u tevens de uitgebreide brochure aanvragen, waarin de procedure van perceel en project tot bouwvergunning en constructie geheel wordt uitgelegd.


Een eigen zwembad in de tuin Een verfrissende plons of echt zwemmen? Dat is het eerste wat u zich moet afvragen als u overweegt een eigen zwembad te nemen. Andere aspecten waar u rekening mee dient te houden bij de keuze voor een zwembad zal ik hieronder aanhalen, zodat u een idee krijgt waar u aan moet denken. Het algemene ideaal beeld bij een Spaanse woning is een vrijstaand huis met een zonnig tuin en een privé zwembad. Dit is echter geheel afhankelijk van hoe u uw woning in Spanje gaat gebruiken. Als u bijvoorbeeld slechts enkele weken per jaar naar de zon kunt komen, dan volstaat een appartement met een gemeenschappelijk zwembad. Voordeel hiervan is, dat u er verder geen omkijken naar heeft. Het bad wordt onderhouden, gezuiverd en zo nodig bijgevuld. Nadat u en/of uw gasten zijn aangekomen, ligt het zwembad klaar om direct een frisse duik te nemen. Bij een eigen zwembad dient u uiteraard zélf voor het onderhoud te (laten) zorgen. Hoewel het op zich niet heel veel werk is, moet het wel regelmatig bijgehouden worden, juist om te voorkomen dat het wél veel werk wordt. Maar… laat ik bij het begin beginnen, ervan uitgaande, dat er nog geen zwembad gebouwd is. Vorm en formaat van het zwembad Om te bepalen welke vorm uw zwembad moet krijgen, kunt u zich afvragen of u echt baantjes wilt trekken of gewoon af en toe wilt afkoelen. Een zwembad om baantjes te trekken is bij voorkeur langwerpig en rechthoekig. Bochten en kromme lijnen verstoren tenslotte uw slag. Als u zo nu en dan een plons wilt nemen, staat de vorm uiteraard geheel vrij. In en uit het water Trappen geven vaak het meeste denkwerk bij het ontwerpen van een zwembad. Brede gemetselde trappen zijn mooi en praktisch mits ze op de juiste plaats worden aangebracht. Deze keuze is, net zoals de vorm van het zwembad, zeer persoonlijk. Ik zal uitleggen waarom ik denk, dat een zwembad met toegang op de ‘lange kant’ het meest ideaal is als u ook daadwerkelijk baantjes wilt kunnen trekken. Over het algemeen zwemt u over de lengte van het bad, zodat u per baan de grootste afstand aflegt. Een gemetselde (Romaanse) trap aan de ‘korte zijde’ van het zwembad vormt in dat geval een belemmering. Telkens komt u dan namelijk die trap tegen, waardoor u niet de volle lengte van uw bad kunt gebruiken én bovendien de afzet mist om weer aan de volgende baan te beginnen. Met een trap aan de ‘lange zijde’ van het zwembad heeft u hier geen last van en kunt u ongehinderd baantjes trekken. Een ander aspect is de ligging en de ruimte van de tuin. Meestal is er achter het huis slechts ruimte voor een zwembad in de breedte, parallel aan het huis/terras. Met een trap aan de ‘lange kant’ van het zwembad kunt u het bad, naar mijn idee, beter bij het terras betrekken, zodat u in één vloeiende lijn doorloopt van het terras naar het water. U hoeft dan immers niet ‘om te lopen’ naar de ‘korte kant’ om via de trap het water in te gaan. Diepte en afmeting van het zwembad Als u wilt duiken, moet uw zwembad (gedeeltelijk) dieper zijn dan wanneer u gewoon wilt kunnen zwemmen. Ik adviseer bij nieuwbouw over het algemeen een diepte van zo’n 160 cm. Om te zwemmen gebruikt u tenslotte slechts de bovenste 50 à 60 cm van het water. Eén meter zestig is een veilige en nuttige diepte. Veilig omdat u zélf kunt staan en zodoende uw kinderen en/of kleinkinderen kunt helpen tijdens hun eerste spartelingen. Nuttig omdat het de mogelijkheid biedt om, naast te zwemmen, ook andere vormen van water-activiteiten, zoals agua-joggen, uit te voeren. Omdat de meeste zwembaden in Spanje ter plaatse worden uitgegraven en worden vervaardigd van dubbelwandig beton, staat de vorm en de afmeting vrij. Rechthoekige baden hebben over het algemeen de standaardformaten 4×8 of 5×10 meter, maar daarnaast is ook de ‘nier-vorm’ zeer populair.


Onderhoud van uw zwembad Uw zwembad heeft wekelijks één of twee keer onderhoud nodig. Dit bestaat onder andere uit het ‘stofzuigen’ van de bodem om zand, aanwezig door regen en wind, te verwijderen. Daarnaast dient u blad uit het water te halen en moet u de Ph-waarde en eventueel chloorgehalte controleren en, indien nodig, in evenwicht brengen. Verder moet het water dagelijks gefilterd worden en moet u het waterniveau, dat door verdamping wijzigt, op peil houden. Hoe groter en dieper uw zwembad, des te meer water u nodig heeft en des te langer uw filterpomp dagelijks moet draaien. Bouwvergunning Voor de aanleg van een zwembad heeft u in Spanje een bouwvergunning nodig. Bij de bouw van een nieuwe villa wordt het gewenste zwembad direct in het project en derhalve in de vergunning opgenomen. Als u een zwembad wilt plaatsen bij een bestaande woning dan dient er door een architect een apart project gemaakt te worden voor de aanvraag van de bouwvergunning voor het zwembad. Tevens is het belangrijk om te weten, dat een permanent gebouwd zwembad onder de bouwwerken op uw perceel valt. Via het bestemmingsplan kunt u nagaan welk percentage van uw perceel maximaal bebouwd mag worden, zodat u kunt berekenen of de vierkante meters van uw zwembad hier binnen vallen. TIP: Vraag naar ervaringen van anderen Zoals hierboven beschreven, is de aanleg en het gebruik van een zwembad zeer persoonlijk. Win daarom de nodige informatie in en praat met mensen die reeds een zwembad hebben. Hun mening en ervaring kan u helpen bij uw keuze. Persoonlijk denk ik, dat een eigen zwembad een ideale aanvulling is bij een Spaanse woning. In de zomer is het heerlijk om ‘s middags, als het werk het toelaat, na het eten even af te koelen en een paar baantjes te zwemmen, zodat ik daarna weer fris aan de slag kan. Zolang u echter nog niet permanent of voor langere periodes in Spanje kunt wonen, adviseer ik u de aanleg van een zwembad nog eens te heroverwegen.


Gewenste Spaanse woning gevonden...en nu?! Na de nodige bezichtigingen, waarbij u antwoord heeft gekregen op al uw vragen, u uitleg heeft gehad over de bijkomende kosten en u gewezen bent op eventuele verbouwingsmogelijkheden, aanwezige voorzieningen, etc. Heeft u uiteindelijk uw keuze gemaakt en kunt u met trots zeggen, dat uw zoektocht naar een Spaanse woning geslaagd is. Tijd voor een nieuwe fase in het aankoopproces… Koopovereenkomst en reservering Nadat de voorwaarden voor de koop met de huidige eigenaar of projectontwikkelaar, in geval van nieuwbouw, zijn besproken, wordt de koopakte opgesteld. Als de reserveringsaanbetaling door u voldaan is, zal deze akte ondertekend worden. Na betaling van de reserveringskosten, wordt ‘uw’ woning van de markt gehaald, waarna u in principe van uw aankoop verzekerd bent. ‘In principe?!’ Ja, in principe. Als u namelijk, na het sluiten van de koopovereenkomst, uw eerstvolgende betalingsverplichting niet nakomt, heeft de verkopende partij het recht om de overeenkomst tot koop en verkoop te ontbinden en de woning opnieuw op de markt aan te bieden. De door u betaalde reserveringskosten worden in dat geval niet aan u terugbetaald. Doorverkoop door verkoper Indien de verkopende partij van een andere koper een beter voorstel krijgt omdat deze bijvoorbeeld bereid is om een hogere prijs te betalen, dan zou de verkoper dit uiteraard kunnen overwegen. Hij/zij moet er echter rekening mee houden, dat hij/zij u, als ‘eerste’ koper met wie hij een overeenkomst heeft gesloten, de door u betaalde reserveringskosten moet terugbetalen PLUS een boete van hetzelfde bedrag. Kortom: het dubbele van wat u aan de verkoper betaald heeft. Over het algemeen weerhoudt dit de verkopende partij ervan om ‘uw’ woning aan een ander door te verkopen, omdat de evt. meer-opbrengst niet opweegt tegen de kosten. NIE-nummer Als niet-Spanjaard dient u in elk geval op het moment van notariële eigendomsoverdracht van uw Spaanse woning te beschikken over een zgn. NIE-nummer (Número Identificación Extranjeros). Dit nummer is voor elke persoon uniek en indien u bijv. als partners een woning in Spanje aankoopt, dient u ieder afzonderlijk een NIE-nummer aan te vragen. Het NIE-nummer is een identiteitsnummer, dat o.a. gebruikt wordt voor belastingaangifte, maar ook nodig is voor het afsluiten van contracten bij nutsbedrijven, telefoonlijn, het aanvragen van verzekeringen, etc. Volmacht Als extra zekerheid kiezen veel kopers ervoor om een volmacht te verstrekken aan een advocaat in Spanje. Deze zal uw belangen behartigen als u niet zelf aanwezig kunt zijn. Een dergelijke volmacht wordt opgesteld door een notaris en ten overstaan van hem ook ondertekend. Met deze volmacht kan uw advocaat namens u onroerend goed aankopen, verkopen, betalingen doen, hypotheken regelen, contracten voor water, elektra en telefoon afsluiten, contracten controleren en ondertekenen, de escritura afwikkelen, verzekeringen afsluiten, etc. Uiteraard worden alle bovenstaande diensten in overleg met u uitgevoerd en u kunt de volmacht via de Spaanse notaris op elk moment weer intrekken. Voordeel van een dergelijke volmacht is, dat u wettelijk vertegenwoordigd wordt en dat alle documenten nog eens extra gecontroleerd worden. Escritura Op de overeengekomen datum wordt een afspraak ingepland voor de notariële overdracht van uw Spaanse woning. In Spanje kan onroerend goed, net zoals in Nederland en België, uitsluitend overgedragen worden door ondertekening van de escritura (akte van eigendom) ten overstaan van een Spaanse notaris. Indien u een volmacht heeft verstrekt en zelf niet aanwezig kunt zijn, zal uw advocaat dit document namens u ondertekenen, maar uiteraard bent u van harte welkom om dit persoonlijk te doen, óók als u een volmacht heeft verstrekt. Kies voor zekerheid Omdat er vaak te lichtzinnig gedacht wordt over de aankoop van een Spaanse woning, komen kopers soms voor vervelende situaties te staan. Meegevoerd door de emotie rondom het toekomstige bezit van een eigen woning onder de Spaanse zon, worden zaken over het hoofd gezien of bepaalde belangrijke aspecten vergeten. Ook de taal kan voor veel kopers tot misverstanden leiden. Goede begeleiding en kennis van zaken zijn daarom essentieel om zonder zorgen een woning in Spanje te kopen. Bovendien is deze begeleiding, m.u.v. de evt. volmacht, voor u als koper gratis. - 42 www.nicla-casas.com

Taxaties in Spanje Als u de gewenste Spaanse woning heeft gevonden, de noodzakelijke documenten heeft gecontroleerd, maar meer zekerheid wenst m.b.t. de waarde van de aan te kopen woning, dan kunt u een taxatie uit laten voeren. De aanvragen voor taxaties verlopen in Spanje over het algemeen via de bank, omdat het doel van de taxatie meestal van financiële aard is. Bovendien is het voor een particlier moeilijk om de juiste taxateur te vinden daar taxaties niet worden uitgevoerd door makelaars, maar door gespecialiseerde taxatie-bureaus. Deze bureaus hebben afgevaardigden in de diverse regio’s, zodat men verzekerd is van lokale kennis van de taxateur. Referenties Om tot een redelijk objectieve waarde te komen, maken de taxateurs gebruik van de richtprijzen per m² perceel en bebouwing, die de gemeentes per wijk in kaart hebben gebracht. Daarnaast beschikken ze over de uittreksels van het kadaster en putten ze uit hun eigen bestand. In het rapport dat de taxateur opstelt, dienen de referenties opnomen te worden die verklaren hoe men tot een bepaalde waarde is gekomen. Het rapport is voor de bank maximaal 6 maanden geldig en de kosten van de taxatie worden vooraf door de bank aan de opdrachtgever bekend gemaakt en dienen ook vooraf betaald te worden. Gebruik één rapport voor zowel inzicht als financiering Zoals hierboven aangegeven, is een taxatierapport voor de bank maximaal 6 maanden geldig. Dit betekent, dat uw eventuele financiering binnen 6 maanden na de taxatie door de bank goedgekeurd dient te zijn. Om meer inzicht te krijgen in de prijs van een bepaalde woning zou u dus via de bank een taxatie aan kunnen vragen ter beoordeling van de prijs t.o.v. de marktwaarde. Hetzelfde rapport kunt u vervolgens, nadat u de aankoopbeslissing heeft genomen, gebruiken ter goedkeuring van uw hypotheek mits dit binnen de termijn van 6 maanden blijft.

Hypotheken Hoewel de Spaanse banken zeer kritisch en voorzichtig zijn geworden als het gaat om de aanvraag van hypotheken, is het in principe nog steeds mogelijk om een financiering op onroerend goed af te sluiten. U dient hiervoor echter wél over de juiste 'papieren' te beschikken, die het hoofdkantoor van de bank dan zal beoordelen. Nadat u de gewenste woning gevonden heeft, gaat u naar de bank om daar te bespreken wat de mogelijkheden zijn om een hypotheek af te sluiten voor de aankoop van uw Spaanse woning. Allereerst zal de bank vragen naar de desbetreffende onroerende zaak omdat deze immers als onderpand zal dienen voor uw hypotheek. Vervolgens wil de bank u als nieuwe klant leren kennen en ter beoordeling van uw financiële positie dient u standaard een aantal documenten te overleggen. Denk hierbij aan inkomstengegevens (salarisstroken, pensioenopgaven, etc.), financiële verplichtingen (andere hypotheken, persoonlijke leningen, alimentatie, etc.), belastingopgave van het voorgaande jaar of jaren en rekeningafschriften van bijv. de laatste 6 maanden, zodat de bank de daadwerkelijke geldstromen naar en van uw rekening kan nakijken. Beoordeling en voorwaarden Aan de hand van uw financiële gegevens en de koopsom van de Spaanse woning zal de directeur van het desbetreffende filiaal u een indicatie geven van de (on)mogelijkheden tot het verstrekken van een hypotheek. De uiteindelijke beslissing over het al dan niet verstrekken van de door u gewenste lening ligt echter bij het hoofdkantoor van de bank. Als uitgangspunt neemt men vaak een maximale hypotheek van 60% à 70% van de getaxeerde waarde (let op!: dit is dus NIET de koopsom), waarbij bovendien de Kosten Koper niet mee worden gefinancierd. Vervolgens hanteren de meeste banken een regel, dat maximaal zo'n 35% van het inkomen besteed mag worden aan 'wonen'. Dit wil dus zeggen de maandelijkse lasten voor ál uw financiële verplichtingen m.b.t. wonen en dus hypotheken.


Dit betekent derhalve, dat u 30% of 40% PLUS de Kosten Koper (=12%) uit eigen middelen dient bij te dragen. Deze eigen middelen kunnen bestaan uit spaargeld, maar eventueel is het, na overleg met uw eigen bank in Nederland of België, mogelijk om de overwaarde op uw huidige eigen woning hiervoor te gebruiken.

Overwaarde Als u al gedurende langere tijd een eigen woning heeft en deze destijds met een hypotheek heeft gekocht, dan zit er meestal wel overwaarde in uw woning. Door de waardestijging van het onroerend goed in de loop van de jaren, is ook de waarde van uw huis gestegen en zodoende is deze nu hoger dan de destijds door u afgesloten hypotheek. Het verschil tussen de (taxatie)waarde en het uitstaande hypotheekbedrag kan nóg verder opgelopen zijn omdat u tussentijds ook nog eens heeft afgelost. De 'ruimte' tussen de taxatiewaarde van uw huis en de resterende hypotheek die erop rust noemt men de overwaarde.

Rekeningvoorbeeld: Woning met een koopsom van € 150.000 Voor het gemak houden we de taxatiewaarde ook op € 150.000 60% hypotheek = € 90.000 Uit eigen middelen dient er dan 40% + de Kosten Koper bijgedragen te worden: 40% van de koopsom = € 60.000 Kosten Koper = ca. 12% van € 150.000 = € 18.000 Totale eigen bijdrage in dit geval dus € 78.000 Hypotheekvorm In tegenstelling tot Nederland en België kennen de Spaanse banken over het algemeen slechts één hypotheekvorm: de annuïteiten-hypotheek. Bij deze vorm betaalt u rente én aflossing gedurende de gehele looptijd. Hoe langer de looptijd des te voordeliger is de maandlast, daar de lening dan over een groter aantal jaren afgelost kan worden. Er wordt door de banken echter wel een limiet gesteld in de vorm van een eind-leeftijd, die per bank varieert, maar meestal ergens ligt tussen 70 en 78 jaar. Dit betekent dat als uw bank de eind-leeftijd stelt op 75 jaar en u bent nu 40 u een maximale looptijd kunt afsluiten van 30 jaar. Bent u echter 55 jaar, dan wordt de looptijd teruggebracht naar 20 jaar, waardoor uw maandlast hoger wordt. De rente die u maandelijks dient te betalen wordt berekend over het nog uitstaande bedrag. Door de maandelijkse aflossing, wordt het bedrag waarover de rente berekend wordt steeds lager. De bank beslist Vooraf voor uzelf uitgebreide berekeningen maken kan wel een richtlijn geven, maar uiteindelijk is het toch de bank die beslist over het al dan niet verstrekken van een hypotheek, de hoogte en de voorwaarden. Als hierover eenmaal een uitspraak is gedaan, bestaat er ook geen mogelijkheid om de bank op andere gedachten te brengen, tenzij de omstandigheden wijzigen door bijvoorbeeld extra eigen geld of een hoger aantoonbaar inkomen.


Ruilmiddel: een woning voor een woning?! Lang geleden, toen er nog geen geld bestond, ruilde men goederen of diensten tegen andere goederen of diensten. Nu, eeuwen later, lijkt het erop, dat men terug wil gaan naar vroeger tijden. Geld, als betaalmiddel, verliest haar waarde in tijden van crisis en zodoende gaat men op zoek naar andere middelen om het gestelde doel, de verwerving van een bepaald product, te bereiken. Dit hernieuwde fenomeen lijkt zich nu ook voor te doen op de woningmarkt… Huizen treintjes Nu de huizenmarkt grotendeels ‘op slot’ zit en het moeilijker is om een geschikte koper te vinden, worden er allerlei nieuwe ideeën gelanceerd om enige beweging in de doorstroming te krijgen en kopers en verkopers van onroerend goed aan elkaar te ‘koppelen’. Dit laatste is in Nederland wel heel letterlijk genomen, door het maken van zogenoemde ‘treintjes’. Het idee hierachter is, dat de aankoop van de ene woning gekoppeld wordt aan de verkoop van een andere woning. Op zich een logisch initiatief, daar de aan- en verkoop vrijwel altijd als een ketting aan elkaar geschakeld zijn. Voorwaarde hierbij is echter, dat de ‘machinist’, de verkoper van de eerste woning, een uittreder van de woningmarkt moet zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een aannemer of investeerder, ouderen, nabestaanden, toekomstige huurders, emigranten, etc. Kortom: mensen die uitsluitend willen verkopen. Deze groep is niet zo moeilijk te vinden als de koper in de laatste ‘wagon’. Dit zijn namelijk de starters of de herintreders op de woningmarkt. Te denken valt aan jongeren, exhuurders, immigranten, alleenstaanden, etc. Hier ontstaat het probleem waardoor de trein vertraging oploopt danwel, nog erger, ontspoort. Stel dat de ketting, ongeacht het aantal daaraan geschakelde woningen, compleet is, maar de laatste koper de financiering niet rond kan krijgen, dan valt het concept helaas uiteen. Internationale woningruil Met het idee van de bovengenoemde ‘treintjes’ of de ‘ketting’ in het achterhoofd komen potentiële kopers naar Spanje op zoek naar de door hen gewenste woning. Meestal spelen zij al langer met de gedachte om een (tweede) woning onder de Spaanse zon te kopen, maar vanwege de tegenvallende verkoop van hun eigen huis dan wel eventuele vakantiewoning in hun thuisland, is deze aankoop steeds op de lange baan geschoven. Gelokt door aantrekkelijke prijzen heeft men echter besloten, dat het er nu dan tóch van moet komen. Het gebrek aan voldoende financiële middelen, die immers nog in de onverkochte woning zitten, denkt men te compenseren door…woningruil, al dan niet met bijbetaling. Helaas moet ik u direct uit de droom helpen, want deze vorm van ‘betalen’ is op de internationale onroerend goed-markt vrijwel onmogelijk. Een particulier of een projectontwikkelaar wil de Spaanse woning verkopen om, respectievelijk, te kunnen verhuizen of om omzet te genereren. Door de ruil van de te verkopen woning worden echter geen financiële middelen vrijgemaakt. Sterker nog, het risico van verkoop van de ingeruilde woning wordt verlegd en dat was nu net niét de reden om de woning in Spanje te koop aan te bieden. Wellicht maakt u met woningruil nog een kleine kans als uw te verkopen woning zich óók in Spanje bevindt. Staat uw woning echter in een ander land, dat de verkoper in Spanje niet kent en ‘te ver van zijn bed’ is, dan zijn er qua aan- en verkoop via woningruil zo goed als geen mogelijkheden. Conclusie Het vormen van ‘treintjes’ of woningruil zou kunnen werken, mits kopende en verkopende partij(en) het over de voorwaarden eens kunnen worden en hier uiteindelijk ook aan voldaan wordt. De kans dat een verkoper van een Spaanse woning deze wil ruilen voor een woning in bijvoorbeeld Nederland of Belgïe is echter vrijwel uitgesloten.


Een huis kopen in Spanje Na voorgaande uitgebreide informatie wordt het tijd voor een samenvatting… Dit artikel gaat over de werkwijze of het stappenplan als het gaat om de aankoop van een Spaanse woning. Het woningtype en de prijsklasse maakt daarbij geen verschil. Of het nu gaat om een appartement of een villa, de voorbereiding is voor elke woning hetzelfde. Veel mensen denken erover om een huis te kopen onder de Spaanse zon, maar op de een of andere manier houdt iets of iemand ze tegen. Het ‘iets’ zijn twijfels en vragen; ‘zal dat allemaal wel goed gaan?’ of ‘hoe pak ik dat aan?’. Het ‘iemand’ is vaak nog erger. Familie en vrienden die allerlei beren op de weg zien op grond van verhalen van vage kennissen over het ‘gevaar’ dat de aankoop van onroerend goed in het buitenland met zich mee kan brengen. Voorbereiding Maar wat als u nu eens met een fris en open vizier naar uw plan kijkt: U wilt een huis kopen in Spanje… Begin uw voorbereiding gewoonweg bij het begin en zoek de informatie die voor u belangrijk is. Zorg ervoor dat u antwoord krijgt op al uw vragen, zodat uw vertrouwen in een goede afloop groeit en uw eventuele twijfels vanzelf verdwijnen. Omdat u op die manier steeds meer kennis vergaart, kunt u aan uw sceptische familieleden en vrienden uitleggen hoe de zaken rondom de aankoop in Spanje geregeld zijn. Neem gerust contact met mij op om antwoord te krijgen op uw vragen. U kunt me gewoon bellen, mailen of Skypen en ik geef u graag nadere uitleg. Velen gingen u voor én zullen u volgen, dus er zullen weinig vragen zijn die nog niet eerder gesteld zijn. Zodoende heeft u direct een antwoord dat past bij úw persoonlijke situatie. En als er iets voorbij komt waar niet één-twee-drie een oplossing voor is, zoek ik het uit en kom ik er later op terug.

Video Ik stel u voor aan Julie en Paul. Middels een driedelige cartoon volgt u het proces dat zij doorlopen hebben tijdens hun zoektocht naar een Spaanse woning. Stap-voor-stap wordt hun droom werkelijkheid en op een vergelijkbare manier kan ook úw droom uitkomen.

Het plan Voor u die al een Spaanse woning bezitten, zal onderstaande situatie ongetwijfeld bekend voorkomen. U heeft het plan om te investeren in Spaans onroerend goed, verzamelt de nodige informatie, vraagt brochures aan van de door u gewenste woningen, maakt afspraken voor bezichtigingen en gaat naar Spanje om de huizen ter plaatse te bekijken. Bekijk de video Deel 1: Voorbereiding Bezichtigingen Na een grondige voorbereiding, waarbij alle vragen zijn beantwoord, is er een selectie gemaakt van de woningen die u daadwerkelijk ter plaatse gaat bezichtigen. U gaat naar Spanje en krijgt daar nadere uitleg. Bekijk de video Deel 2: Bezichtigingen


Verhuizen Als u de door u gewenste Spaanse woning gevonden heeft en alle documenten zijn nogmaals gecontroleerd én in orde bevonden, kan de aankoopprocedure worden afgerond. De escritura wordt ten overstaan van de notaris in Spanje ondertekend en u bent daadwerkelijk eigenaar van uw eigen woning onder de Spaanse zon. Nu is het tijd om naar Spanje te gaan om uw huis in te richten en vervolgens te kunnen genieten. Bekijk de video Deel 3: De aankoop van een Spaanse woning Nadat u enkele jaren genoten heeft van uw Spaanse vakantiewoning, overweegt u om de grote stap te zetten en definitief naar Spanje te verhuizen. Emigratie klinkt dan heel dramatisch, hoewel het allemaal reuze meevalt. Er moeten wat meer zaken geregeld worden, maar eigenlijk is het niet veel meer dan een verhuizing over een grotere afstand…

Emigreren begint met onderzoeken Al vele jaren is het een trend om een tweede woning in het buitenland te bezitten. Veel mensen beschouwen dit buitenverblijf puur als vakantiewoning, maar steeds vaker wordt deze woning ook verhuurd, zodat het tevens als belegging dienst gaat doen en er rendement in de vorm van huurinkomsten mee gemaakt kan worden. De functie bepaalt het gewenste woningtype en omdat er voor vakanties door zowel de eigenaren als door huurders genoegen wordt genomen met appartementen, was hiernaar altijd een grote vraag en werden er zodoende veel complexen gebouwd om aan deze vraag te kunnen voldoen. Nu de vergrijzing door begint te dringen en er derhalve steeds meer mensen zijn die overwegen om (semi-)permanent in het buitenland te gaan wonen, ontstaat er een verschuiving in de vraag en de functie van het buitenlandse woningaanbod. In Spanje merk ik, dat Nederlanders en Belgen, die met (pré-)pensioen zijn gegaan en permanent van de Spaanse zon willen gaan genieten, er meestal voor kiezen om ook direct groter te gaan wonen en zich meer gaan verdiepen in de locatie. Indien deze mensen een appartement bezitten waar zij een aantal weken per jaar gebruik van maakten, wordt dit direct te koop aangeboden. Tijdelijke hypotheek Omdat deze zgn. ‘baby-boomers’ altijd hard en veel hebben gewerkt en hen bovendien met de paplepel was ingegeven, dat ‘de beste hypotheek geen hypotheek’ was en men eventuele schulden zo snel mogelijk moest aflossen, hebben ze hun eigen huis meestal (bijna) vrij van enige financiële last waar ze nu de vruchten van kunnen plukken. Daar waar banken op dit moment hoge eisen stellen aan een nieuwe hypotheek voor de aankoop van een woning in het buitenland, vormt een eigen huis waar (bijna) geen hypotheek op rust een zeer goed onderpand als zekerheid voor de bank. Veel mensen nemen dan ook een lening op hun woning in Nederland of België om zodoende een huis in Spanje aan te kunnen kopen of nieuw te laten bouwen. Bij uiteindelijke verkoop van het huis in hun vaderland, wordt deze hypotheek afgelost en kan men zonder zorgen over financiële verplichtingen genieten van hun huis in het buitenland. Locatie, locatie, locatie Voordat u kunt emigreren is het belangrijk om voor uzelf te bepalen waar u wilt gaan wonen. In tegenstelling tot uw vakanties, waar u slechts een relatief korte tijd op een bepaalde plaats verbleef, spelen bij permanente bewoning hele andere factoren een belangrijke rol. Zo is het tijdens vakanties prettig om dicht aan het strand te zitten, maar u kunt zich afvragen of u het hele jaar in zo’n drukke omgeving wilt wonen. Ook de aanwezige voorzieningen zoals winkels, dokter en evt. scholen dienen bekeken te worden, maar natuurlijk mag tevens het klimaat niet worden onderschat. Zeker in Spanje geldt, dat de zomers overal zonnig zijn, maar hoe is het weer in de winter?


Onderzoek Een gedegen onderzoek is geen overbodige luxe, want na uw emigratie zit u er niet op te wachten om weer te moeten verhuizen omdat achteraf de locatie toch niet zo goed bevalt als u verwacht had. Veel informatie kunt u op Internet of via andere media terugvinden, maar een bezoek ter plaatse is zeer zeker aan te bevelen. Een goede periode om de mogelijkheden in Spanje te onderzoeken is tussen begin september en begin juli. Vooral in de wintermaanden krijgt u een goed beeld van de voorzieningen en de bezetting in een bepaald gebied. Als graadmeter kunt u bijvoorbeeld nagaan of de wekelijkse markt ook in de winter georganiseerd wordt of dat deze uitsluitend voor de toeristen wordt opgezet omdat er in de koudere maanden niet voldoende publiek is vanwege een geringe plaatselijke bevolking. In één woord: Voorbereiding Laat u zich goed voorlichten en zorg ervoor, dat alles duidelijk is voordat u beslist waar u wilt wonen. Een goede voorbereiding is in dit geval méér dan het halve werk en voorkomt veel narigheid achteraf.

Emigreren naar Spanje: Tips & Antwoorden Als u in Spanje wilt gaan wonen, werken of er voor langere tijd verblijven dan moet er het een en ander geregeld worden. Allerlei vragen komen op u af en de antwoorden hierop zijn soms moeilijk te vinden. Onderstaand een opsomming van veel vragen en antwoorden die ik door de jaren heen voorbij heb zien komen. Doe er uw voordeel mee en als u vragen heeft, laat het dan gerust weten. Ik kan u, naast het Spaanse woningaanbod, ook op diverse andere vlakken van dienst zijn en mocht ik een antwoord niet weten, dan ken ik wel weer specialisten aan wie ik u kan doorverwijzen. Moet ik mij voor vertrek uit laten schrijven uit het bevolkingsregister? Alleen als u langer dan negen maanden weggaat. U kunt dan geen beroep meer doen op de bijstand, huursubsidie of studiefinanciering voor uw kinderen. Ik ga in Spanje werken. Waar betaal ik inkomstenbelasting? Als u langer dan een half jaar in Spanje gaat werken, bent u in principe belastingplichtig in Spanje. Alleen over eventuele huurinkomsten van uw Nederlandse/Belgische woning betaalt u belasting in Nederland/België. Is het verstandig om een Spaanse bankrekening te openen? Dat is zeker handig voor maandelijks terugkomende uitgaven en inkomsten zoals huur en salaris. Anders moeten de betalingen via Nederland/België lopen, wat vertraging op kan leveren. Bovendien zou er elke keer spraken zijn van een buitenlandse overboeking waar extra kosten aan verbonden zijn. Kan ik mijn basisverzekering aanhouden of moet ik me in Spanje verzekeren? - Gaat u overwinteren? Dan mag u maximaal drie maanden aaneengesloten doorbrengen in Spanje. U heeft recht op dekking die basisverzekerden in Spanje hebben. Bijverzekeren is soms nodig. Woont u langer dan drie maanden in Spanje, dan zijn aan voortzetting van de verzekering voorwaarden verbonden. Vraag dit na bij uw verzekeraar. - Gaat u voor een Spaans bedrijf werken? Dan eindigt uw basisverzekering op het moment dat u daar aan het werk gaat. U zult zich dus in Spanje moeten verzekeren. Dekt mijn ‘aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren’ ook over de grens? In principe heeft u werelddekking, maar check voor alle zekerheid uw polis. En mijn rechtsbijstandsverzekering? Dat verschilt per verzekeraar en gekozen dekking. De meeste maatschappijen hebben de dekking op bepaalde onderdelen uitgebreid met bijvoorbeeld de BENELUX, Europa of landen rond de Middellandse Zee. Soms geldt ook een werelddekking. Check dit bij uw verzekeraar en vraag dan ook of de buitenlanddekking voor een bepaalde maximum periode geldt. Als u in Spanje zit, kunt u geen rechtsbijstandsverzekering in Nederland of België afsluiten.


Ik heb een hypotheek op mijn huis in Nederland. Kan ik de rente blijven aftrekken? Ja. Ook als u in het buitenland belasting betaalt. Als u in Nederland geen inkomsten hebt, kunt u natuurlijk ook niets aftrekken. Wel is een inhaalslag mogelijk op het moment dat u weer inkomsten krijgt in Nederland. Kan ik het huis in Nederland zomaar onderverhuren? In bijna alle hypotheekaktes staat, dat u toestemming nodig heeft van de hypotheekverstrekker. Die zal een aantal voorwaarden stellen. Soms krijgt u ook een renteopslag. Om problemen te voorkomen: vermeld in het huurcontract de verhuur-periode en opzegtermijn (maximaal drie maanden). Eventueel kunt u het contract laten opstellen door een professioneel verhuurbedrijf. Daar kunt u ook de administratieve rompslomp aan overlaten. Stel ik laat mijn Nederlandse/Belgische woning onbewoond achter. Wat zijn de consequenties voor mijn verzekering? Dit kan gevolgen hebben voor de woonhuis- en inboedelverzekering. Breng de verzekeraar vooraf altijd op de hoogte van uw plannen. Het kan zijn, dat u een premieopslag krijgt, of minder dekking. Betaal ik belasting over de huurinkomsten van mijn Nederlandse huis? Ja. Dit gebeurt in Nederland ook als u belasting betaalt in het buitenland. Een kwart van de huurinkomsten is vrijgesteld, de rest wordt belast in box I. Ik laat mijn auto in Nederland achter. Moet ik wegenbelasting betalen? Alleen als u korter dan 3 maanden wegblijft. Bij een langer verblijf kunt u de heffing ontlopen door het kentekenbewijs te schorsen. Dit kan tegen betaling op het postkantoor. U hoeft uw auto dan ook niet APK te laten keuren. De wagen mag dan niet op de openbare weg geparkeerd staan, maar binnen of op de eigen oprit. Heeft een baan in Spanje nog gevolgen voor de AOW? Jazeker. U heeft alleen recht op het volledige AOW-bedrag als u tussen uw 15e en 65e aan een stuk door in Nederland heeft gewoond. Voor elk jaar dat u in het buitenland woont, wordt u 2% gekort op de uitkering. Alleen als u in dienst blijft van een Nederlandse werkgever wordt u niet gekort. Ik wil overwinteren in Spanje. Blijf ik mijn AOW ontvangen? Ja. Als u binnen de EU blijft of een van de landen waarmee Nederland een verdrag op het gebied van sociale zekerheid heeft. Gaat u langer dan drie maanden naar een ander land, dan zijn er wel gevolgen voor de uitkering. Getrouwde en samenwonende koppels waarvan er een jonger is dan 65 jaar krijgen geen partnertoeslag. Stel ik werk in Spanje en word arbeidsongeschikt. Heb ik vanuit Nederland recht op WAO? Alleen als u gedetacheerd bent door een Nederlandse werkgever en onder bepaalde voorwaarden: - uw salaris moet door een Nederlandse werkgever worden uitbetaald; - het gaat NIET om vervanging van een eerder uitgezonden collega; - u wordt niet aan een derde bedrijf (een ander dan het bedrijf waar u gedetacheerd bent) uitgeleend; - de detachering is voor maximaal vijf jaar. Werkt u in Spanje voor een lokale werkgever, dan valt u onder de sociale zekerheidswetten van Spanje.


Tranen met tuiten Een gewaarschuwd mens telt voor twee…zou je zeggen, maar tóch blijven er nog steeds eigenwijze mensen die in de problemen komen omdat ze denken in een vreemd land de voor hen onbekende materie rondom de aankoop van een woning zélf te kunnen regelen. Ze hebben dan vaak via het Internet een voor hen geschikte woning gevonden, maken een afspraak voor bezichtiging en krijgen vervolgens antwoorden op hun vragen in een taal die ze niet machtig zijn, zodat er nóg meer onduidelijkheden komen. Als ze er dan écht niet meer uit komen, gaan ze op zoek naar hulp, maar meestal is het kwaad dan al geschied… Zo kreeg ik enkele maanden geleden een telefoontje van het Nederlandse echtpaar Piet en Annie (*. Zij waren in de Costa Blanca op zoek naar een huis en hadden toch nog enkele vragen. Omdat ze ter voorbereiding op hun mogelijke aankoop in Spanje de nodige uurtjes op het Internet hadden doorgebracht, waren ze al surfend regelmatig bij mijn blog of op onze website beland, waarvan ze ook de nodige informatie hadden vergaard. Zodoende wisten ze ons kantoor te vinden en belden ze om een afspraak te maken. Paniek en emotie De volgende ochtend waren Piet en Annie vroeg vertrokken vanuit hun hotel in Denia, want om 10.30 uur stonden ze op de stoep van ons kantoor in Vera, zo’n dikke 300 km zuidelijker. Wat hen betreft hadden ze ook nog vroeger kunnen komen, want geslapen hadden ze toch niet. Ze begonnen uit te leggen wat hen was overkomen, maar vanwege hoog oplopende emoties en redelijke paniek liepen de verhaallijnen nogal door elkaar, zodat ik er in eerste instantie geen touw aan vast kon knopen. Na een kopje koffie werden Piet en Annie iets rustiger en werd me steeds meer duidelijk, dat ze zichzelf behoorlijk in de nesten hadden gewerkt. Controle van Spaanse documenten en vergunningen Ik zal u de details besparen, maar tussen de tranen door vertelden Piet en Annie mij hoe ze op Internet een huis nabij Denia gevonden hadden en een afspraak maakten voor een bezichtiging met een Engelse makelaar. Eenmaal aangekomen bij de woning, gelegen in een wijk met vrijstaande villa’s, kregen ze een rondleiding en werden hun vragen zo goed en zo kwaad als het ging beantwoord. Piet en Annie hadden zich goed voorbereid en vroegen zodoende aan de makelaar om inzage in de escritura, de vergunningen, de Nota Simple, etc. Al deze documenten waren aanwezig en werden dus doorgelezen. Echter de Licencia de Primera Ocupación ontbrak, maar dat was volgens de makelaar slechts een detail dat aangevraagd kon worden en direct door de gemeente zou worden afgegeven. Hoewel Piet en Annie dat vreemd vonden voor een huis van 4 jaar oud, gingen ze ervan uit, dat de makelaar wist waar hij het over had. Ze keken nog even verder rond en keerden terug naar hun hotel. Reservering en aanbetaling De volgende dag waren Piet en Annie nog steeds enthousiast over de villa die zij gezien hadden en dus gingen ze bij de makelaar langs. Er werd gesproken over de prijs en uiteindelijk deden zij een bod. Na enkele malen telefonisch contact waren ze ‘s middags tot een overeenkomst gekomen. Piet en Annie konden de villa kopen voor € 250.000,- Er werd een koopovereenkomst opgesteld en bij ondertekening, een dag later, zouden de kopers 10% moeten aanbetalen als reservering van de villa. Piet en Annie hadden gelezen over deze procedure en waren erop voorbereid om deze betaling te kunnen doen. Buren als informatiebron Op zondagochtend, enkele dagen na ondertekening van de overeenkomst en betaling van de reservering, liepen Piet en Annie nog eens langs ‘hun’ villa. Al rondkijkend wekten ze de nieuwsgierigheid van de Belgische buren en ze raakten aan de praat. Het gesprek kwam al snel op de elektra- en wateraansluitingen in de woonwijk, want deze bleken wel aanwezig, maar nog steeds op naam te staan van de bouwer. Omdat het Plan General herzien was en goedgekeurd moest worden, kon de gemeente nog geen Licencia de Primera Ocupación verstrekken aan de eigenaren van de villa’s. Er waren destijds wel bouwvergunningen verstrekt en de escrituras van de percelen stonden op naam van de eigenaren, maar daar was het voorlopig bij gebleven. De bouwer had een grote diesel generator geplaatst voor de stroomvoorziening en met de waterleidingsmaatschappij was een deal gesloten om water te leveren. Hevig geschrokken van deze informatie gingen Piet en Annie terug naar hun hotel waar ze bedachten wat ze de volgende dag tegen de Engelse makelaar zouden zeggen. - 50 www.nicla-casas.com

Op maandagochtend waren Piet en Annie al vroeg bij de Engelse makelaar op kantoor om van hem te vernemen hoe de vork nu werkelijk aan de steel zat. Piet drong er bij de makelaar op aan, dat zij hun geld van de reservering terug wilden en dat de overeenkomst ontbonden werd omdat de makelaar hen verkeerde informatie had gegeven. De makelaar reageerde vervolgens heel verontwaardigd omdat hij immers gezegd had, dat de Licencia de Primera Ocupación nog niet was afgegeven, maar er was toch water en elektra…?! Handen in het haar Daar zaten Piet en Annie dan aan mijn bureau met de handen in het haar. Een koopovereenkomst rijker, 25.000 euro armer en de onzekerheid of de noodzakelijke Licencia de Primera Ocupación ooit afgegeven zou worden. Deze woonvergunning is nodig voor het afsluiten van contracten voor levering van water en elektra, want hoe kan men in een dergelijke villa wonen als de bouwer besluit om niet langer voor de energievoorziening te zorgen? Ik kon op dat moment weinig voor hen doen. Ik heb de gemeente Denia gebeld om exact te vernemen wat de stand van zaken was, maar ook daar was men in afwachting van de nodige documenten. Ondertussen hebben Piet en Annie een advocaat ingeschakeld om een en ander verder uit te zoeken. Vermoedelijk zullen ze de koop wel door laten gaan omdat ze anders de aanbetaling verliezen en er inmiddels een toezegging is van de gemeente dat de Licencia de Primera Ocupación niet lang meer op zich laat wachten. Zorg voor duidelijkheid vóór ondertekening Laat u niet afschepen door verhalen of toezeggingen als het gaat om noodzakelijke documenten. Zorg voor duidelijkheid en vraag door. Ga desnoods naar de betreffende instanties om het gewenste papierwerk op te (laten) vragen. Waarom zou u moeilijk doen en risico gaan lopen? Goede en professionele begeleiding is met slechts één telefoontje of mailtje te regelen, maar doe dit wel tijdig want achteraf is een probleem moeilijk terug te draaien.

(* Om reden van privacy zijn de namen veranderd. Dit verhaal is echter wél tot stand gekomen na inzage en goedkeuring van de betrokkenen, omdat zij als waarschuwing willen dienen om anderen te behoeden. Waarvoor dank!

Let op en kijk uit!


Aankoop van Spaanse woning is geen doe-het-zelf werk “Problemen bij de aankoop van een Spaanse woning…” Kranten en televisieproducenten smullen ervan, maar het zal ú maar overkomen. Naast het financiële verlies is meestal ook het vertrouwen in de gehele Spaanse vastgoed sector beschadigd, terwijl u zoveel leed bespaard kan blijven door de juiste wegen te bewandelen. Neem om te beginnen een goede makelaar in de arm, die u aan de hand meeneemt ‘Onderweg naar Spanje’. Met mij hebben velen al eerder over dit zelfde onderwerp geschreven en ook dit e-book zal zeker niet de laatste waarschuwing c.q. advies zijn om een professional in te schakelen waar het gaat om grote investeringen met daarbij evenzo grote risico’s. Telkens als ik weer een verhaal hoor van mensen met problemen bij de aankoop van een woning onder de Spaanse zon, krab ik me achter mijn oren en verbaas ik me over zoveel naïviteit. Hoe kan men, in een tijd waarin de foute voorbeelden via de media en het Internet bijna letterlijk op straat liggen, tóch in dezelfde kuil vallen? Ik heb hier echt al heel vaak over nagedacht en met anderen over gesproken, maar er is werkelijk waar geen enkel argument voor te bedenken. Auto en brood Het zal u zeker niet onbekend voorkomen, dat, als iemand een tweedehands auto wil kopen van een particulier, men dan een familielid, vriend ofwel ‘mannetje’ meeneemt om de kwaliteit van het voertuig te beoordelen. Niet zelden blijft deze keuring door dat ‘mannetje’ beperkt tot een oppervlakkige inspectie, waarna men, bij blijvende interesse in de auto, het plaatselijke garagebedrijf verzoekt om een nader onderzoek naar onderhoud, motor, etc. Kortom: bij de aankoop van een auto gaat u naar een professional. Iedereen koopt elke dag brood, terwijl er behoorlijk wat argumenten te bedenken zijn om dit zélf te bakken: Recepten zijn er via boeken en online genoeg te vinden, het is goedkoper en u weet welke ingrediënten u gebruikt. Het risico dat u loopt als uw brood zwart geblakerd uit de oven komt en u zodoende alsnog naar de bakker moet, bedraagt een paar euro’s. Tóch gaat u naar een professional voor uw dagelijkse brood. Spaanse woning Nu wilt u een Spaanse woning kopen en heeft u, ter voorbereiding, al vele uurtjes doorgebracht op het Internet om via diverse fora antwoorden en (goedbedoelde) adviezen te krijgen van ‘ervaringsdeskundigen’. Gewapend met de bundel ‘Wonen en Kopen in Spanje’ en niet te vergeten een woordenboek gaat u vervolgens vol goede moed naar Spanje. Via de telefoonnummers op de ‘Se Vende’-bordjes kunt u enkele woningen gaan bekijken en, hoewel u de taal niet spreekt en niet op de hoogte bent van regels, wetgeving en procedures, laat u zich verleiden om een koopovereenkomst te sluiten. Over de eventuele risico’s denkt u op dat moment, verdwaasd door uw Spaanse droom, helemaal niet na. Dat komt later pas, als de problemen zich al zover hebben opgestapeld, dat er ook geen uitweg meer in zicht is. Dan wilt u familie, vrienden en iedereen die het verder maar horen wil, behoeden voor de gevaren bij de aankoop van een Spaanse woning, waarbij u uiteraard niet vertelt waardoor uw problemen zijn veroorzaakt: u deed-het-zélf. Maatwerk Als u bovenstaande voorbeelden en verschillen tussen de aankoop van een auto, een brood of een Spaanse woning leest, begrijpt u dan mijn verbazing over het gemak waarmee mensen grote risico’s nemen, terwijl ze voor andere, veel onschuldiger, zaken voor zekerheid kiezen? De aankoop van uw woning in Spanje is maatwerk. Úw persoonlijke situatie is anders dan die van uw (toekomstige) buurman om over uw woonwensen nog maar te zwijgen. Dit vraagt derhalve om een individuele aanpak, afgestemd op uw behoeften. Het is een totaal-pakket van financiële, juridische en bouwkundige aspecten verweven met uw persoonlijke voorkeuren, wensen en eisen.


Doe-het-niet-zelf! Schakel een expert in bij de aankoop van uw Spaanse woning, net zoals u uw brood bij de bakker haalt. Boeken en informatie van Internet zijn goed als naslagwerk, als leidraad of geheugensteuntje, maar vaak roepen ze meer vragen op dan er antwoorden worden gegeven. Maak gebruik van de kennis en ervaring van de makelaar in Spanje, zodat u zonder problemen zorgeloos kunt genieten van uw eigen woning onder de Spaanse zon.

Gratis begeleiding bij aankoop Spaanse woning Professionele begeleiding bij de aankoop van een Spaanse woning. Veel mensen denken dat het niet nodig is en dat ze de gehele procedure van het zoeken, vinden, kopen en op naam stellen zélf wel kunnen organiseren. Gewapend met een woordenboek en alle mogelijke informatie over Spaans onroerend goed, gevonden op het Internet, via beurzen en in de bibliotheek, gaan ze op pad. Echter, met een goede voorbereiding kunnen de hoofdlijnen van de aankoopprocedure wel herkend en begrepen worden, maar vaak draait het om de details en daar gaat het dan ook regelmatig fout. Hieronder zal ik trachten uit te leggen waarom u beter slaapt als u een ervaren makelaar inschakelt bij de aankoop van uw Spaanse woning. Vergelijk het met koken: als je een kookboek hebt, ben je nog geen chef-kok… Op zoek naar een woning in Spanje U herkent het vast wel… Al surfend op het Internet komt u allerlei prachtige foto’s van huizen tegen. Stiekem droomt u al weg en ziet u uzelf badend in de Spaanse zon aan de rand van het zwembad. Ook de omschrijving bij deze foto’s spreekt geheel tot uw verbeelding en u besluit om nadere informatie aan te vragen. Per e-mail ontvangt u een brochure van de desbetreffende woning en u maakt een afspraak om deze en eventueel meerdere woningen en/of projecten in Spanje te gaan bekijken. Dan begint het… Heeft u zich tot op dat moment al eens afgevraagd van wie u de gevraagde informatie ontvangen heeft? Gaat het hier om een bemiddelaar of een makelaar? Zijn alle documenten van de door u gewenste woningen wel aanwezig, gecontroleerd en in orde bevonden? Hoe worden de bezichtigingen in Spanje georganiseerd? … Vragen die beter vooraf beantwoord worden om problemen achteraf te voorkomen. Gratis aankoop begeleiding Een goed begin is bij de aankoop van een woning in Spanje meer dan het halve werk. Als makelaar kan ik bovenstaande onzekerheden wegnemen, zodat u zich daar alvast geen zorgen over hoeft te maken. Nadat we gezamenlijk uw woonwensen in kaart hebben gebracht, ga ik voor u op zoek naar woningen waarvan ik denk, dat deze aansluiten op uw wensen én welke tevens voldoen aan de eisen wat betreft vergunningen, inschrijvingen en overige noodzakelijke documenten. Kortom: de voorgestelde woningen hebben geen geheimen of verrassingen. Nu hoor ik u al denken: “…ja, ja, gratis begeleiding, maar voor niets gaat de zon op…”. Tóch kan ik u in veel gevallen gratis begeleiden en ik zal u uitleggen waarom. Om te beginnen moet u weten, dat in Spanje de woningen door meerdere makelaars worden aangeboden. De makelaardij in Spanje wijkt daarmee af van de Nederlandse werkwijze waar men uitsluitend exclusieve opdrachten kent. In Spanje, maar bijvoorbeeld ook op veel plaatsen in België, wordt de makelaar, die uiteindelijk de verkoop realiseert, betaald door de verkopende opdrachtgever. Géén belangenverstrengeling Omdat de verkoper er alle belang bij heeft, dat zijn/haar woning op een goede manier verkocht wordt, is hij/zij graag bereid om voor de diensten van de makelaar te betalen. Door professionele begeleiding bij de afronding van de verkoop, waarbij alle contracten in orde moeten worden gemaakt en onder andere de betaling in goede banen moet worden geleid, worden problemen voorkomen en ontstaan er geen onduidelijkheden die achteraf alsnog opgelost dienen te worden. De koper, op zijn/haar beurt, heeft eigenlijk hetzelfde belang: het vlekkeloos afronden van de aankoop, waarbij de gehele procedure professioneel ondersteund wordt. De belangen van zowel de verkoper als de koper lopen derhalve parallel, zodat hier in elk geval geen verstrengeling op kan treden. - 53 www.nicla-casas.com

Rest het belang van de onderhandelingen over de uiteindelijke aan- en verkoopprijs. Hierbij zal ik als makelaar bemiddelen tussen koper en verkoper. Ik kan mijn onderbouwde mening geven over de prijsstelling in relatie tot de woningmarkt en advies uitbrengen. Het is echter áltijd een kwestie van geven, nemen en gunnen tussen koper en verkoper waarmee de transactie-prijs tot stand komt. Als de verkoper de woning gunt aan de betreffende koper zal hij/zij de koper enigszins tegemoet komen en de koper zal bereid zijn iets meer te betalen als hij/zij graag op die locatie wil wonen. De prijs is derhalve niet onbelangrijk, maar van onderschikt belang ten opzichte van een goed georganiseerde transactie waarbij onzekerheden worden uitgesloten. Service en diensten bij aankoop De dienstverlening met betrekking tot de aankoop van uw Spaanse woning betreft een totaal-pakket aan financiële, juridische en bouwkundige aspecten verweven met uw persoonlijke voorkeuren, wensen en eisen. Bovendien wordt deze service afgestemd op uw individuele situatie. Onderstaand een overzicht van mijn service bij aankoop van uw nieuwe (‘t)huis in Spanje:                     

het in kaart brengen van uw woonwensen het beoordelen van uw financiële mogelijkheden het zoeken naar woningen die beantwoorden aan uw woonwensen het verzenden van woningaanbod dat voor u in aanmerking zou kunnen komen het beantwoorden van uw eventuele vragen of onduidelijkheden het organiseren van bezichtigingen van de door u gewenste woning(en) en/of projecten het begeleiden tijdens de bezichtiging(en) het beoordelen van de bouwkundige staat van de te bezichtingen woning(en) het adviseren omtrent eventuele verbouwingsmogelijkheden het onderzoeken van mogelijkheden tot extra aanbouw danwel bijbouw het controleren van de ‘Escritura’ het controleren van het ‘Plan General de Ordenación Urbana’ het controleren van de ‘Licencia de Primera Ocupación’ het controleren van (bouw)vergunningen het nakijken van de ‘Nota Simple’ het bemiddelen bij de prijsonderhandelingen het begeleiden bij informatie- en offerte-aanvragen voor een eventuele hypotheek het controleren van het koop- danwel reserveringscontract het begeleiden bij de aanvraag van uw NIE-nummer het aanleveren van alle noodzakelijke documenten bij de notaris het controleren of de notaris ook de documenten van de verkoper en/of hypotheekverstrekker heeft  het begeleiden tijdens de notariële eigendomsoverdracht Alle bovenstaande punten vallen onder mijn gratis begeleiding bij aankoop. Zélf de gewenste woning gevonden...?! Ook indien u zelf de door u gewenste woning gevonden heeft, maar gebruik wilt maken van mijn begeleiding tijdens de overige aspecten zoals de bezichtiging, de onderhandelingen en de afronding van de gehele overdracht, kan ik u van dienst zijn. Hiervoor zullen we in onderling overleg nadere afspraken maken welke schriftelijk worden vastgelegd. Openheid en transparantie Als u mijn blogs, onze Nieuwsbrieven en informatie op onze website volgt, weet u dat ik een groot voorstander ben van een open en eerlijke dienstverlening. Deze werkwijze wordt mij door collega’s vaak niet in dank afgenomen. Zij hanteren de stelling, dat “…de consument niet wijzer gemaakt hoeft te worden dan hij/zij al is…” en dat “…je niet liegt als je niet alles vertelt…” Dergelijke opmerkingen ontvang ik regelmatig op beurzen en via e-mail. Ook op dit e-book zal ik wel het nodige commentaar krijgen, maar dat leg ik naast me neer omdat ik het noodzakelijk acht dat u, als woonconsument in Spanje, weet en begrijpt hoe de Spaanse markt van onroerend goed in elkaar zit. Neem gerust contact met mij op voor nadere informatie. Ik ben u graag van dienst! - 54 www.nicla-casas.com

Antwoorden op veel gestelde vragen In de dagelijkse praktijk merk ik als makelaar, dat veel mensen, die zich oriënteren op de aankoop van een Spaanse woning, min of meer dezelfde vragen hebben. Uiteraard geef ik op alle vragen antwoord, omdat ik vind dat alles geheel duidelijk moet zijn, bij voorkeur vóórdat u naar Spanje komt voor de bezichtiging van de door u gewenste woning(en). Om het u makkelijk te maken, heb ik hieronder een overzicht geplaatst van veel gestelde vragen met daarbij, natuurlijk, de antwoorden. Als uw specifieke vraag er niet bij staat of als u meer informatie over een bepaald onderwerp wenst, twijfel dan vooral niet om contact met mij op te nemen, zodat ik een en ander kan ophelderen. Vragen die nu niet vermeld staan, kunnen in een latere update van dit e-book alsnog toegevoegd worden, zodat anderen ook weer hun voordeel kunnen doen met de antwoorden op uw vragen. Wat zijn de extra kosten bij de aankoop van een Spaanse woning? De bijkomende kosten bestaan uit de Kosten Koper. U als koper dient de kosten van de notaris, de registratie en de overdrachtsbelasting (bij bestaande bouw) danwel IVA (bij nieuwbouw) te betalen. Deze kosten bedragen (afhankelijk van de regio) 8% of 10% bij bestaande woningen en 10% bij nieuwbouw aan belastingen plus ca. 2% aan notaris- en registratiekosten. Indien u echter een hypotheek wenst af te sluiten, dient u rekening te houden met nóg eens ca. 2% notaris- en registratiekosten omdat er dan een extra escritura, namelijk de hypotheekakte, opgesteld dient te worden. Moet ik ook de makelaar betalen? In principe betaalt de opdrachtgever zijn/haar eigen makelaar. Dit wil zeggen, dat als een verkoper aan een makelaar de opdracht heeft gegeven om zijn/haar woning te verkopen de makelaar na voltooiing van de opdracht, dus na de verkoop, door de verkopende opdrachtgever betaald wordt. Indien u derhalve met deze makelaar de betreffende woning gaat bekijken en u besluit deze aan te kopen, dan wordt u daarbij volledig begeleid door de makelaar en bent u hem voor deze service niets verschuldigd, want de makelaar wordt immers betaald door de verkoper. Indien u echter zélf een bepaalde woning heeft gevonden en inmiddels al heeft bezichtigd en u wenst vervolgens dat een makelaar u verder begeleid bij de beoordeling van de waarde, verbouwingsmogelijkheden, de onderhandelingen en het verdere aankoop-traject, dan zal er een aparte opdracht tot dienstverlening worden opgesteld tussen u en de makelaar. Hierin wordt o.a. opgenomen hoeveel u de makelaar na uw aankoop verschuldigd bent voor de aankoopbegeleiding. U schakelt dan immers uw eigen makelaar in en wordt zodoende opdrachtgever van die makelaar. Met welke jaarlijks terugkerende kosten moet ik rekening houden? Dit is afhankelijk van de locatie, de situatie, waar u uw woning koopt. In elk geval heeft u elk jaar de terugkerende kosten aan IBI (=onroerend goed belasting) en elk kwartaal wordt de afvalstoffenheffing geheven. Naast de vaste lasten aan water, elektra en eventuele hypotheeklasten blijft het daar bij een 'zelfstandige' woning op eigen grond wel bij. Indien u een woning, bijv. duplex of appartement, koopt binnen een urbanisatie met gemeenschappelijke voorzieningen, dan bent u servicekosten verschuldigd via de Vereniging van Eigenaars, de zogenaamde Comunidad. Is een woning goedkoper als ik deze direct via de projectontwikkelaar koop? Nee. De meeste projectontwikkelaars / bouwers hebben vaak niet eens een verkoopafdeling. Dit is ook de reden waarom ze gespecialiseerde verkoopkantoren en makelaars inschakelen om hun woningen te verkopen. Deze makelaars hanteren de prijzen die zij van de projectontwikkelaar doorkrijgen. Als de projectontwikkelaar zijn eigen woningen goedkoper zou aanbieden en deze derhalve zou verkopen onder de prijs waarvoor de makelaars deze aanbieden, zouden de makelaars direct stoppen met de verkoop voor deze projectontwikkelaar en komt de bouwers dus voor grote financiële en organisatorische problemen te staan. Bovendien krijgt u van goede makelaars een volledige begeleiding zonder extra kosten.


Is het verstandig om een Spaanse bankrekening te openen? Als u een hypotheek in Spanje afsluit, dienen de maandelijkse lasten verplicht automatisch afgeschreven te worden van uw Spaanse rekening, welke door de bank voor u wordt geopend. Indien u geen hypotheek wenst is het echter nog steeds erg handig om in Spanje een rekening te openen voor maandelijks terugkomende uitgaven en inkomsten als huur, servicekosten en energie. Anders moeten de betalingen via Nederland of België lopen, wat traag kan gaan. Bovendien zou er elke keer sprake zijn van een buitenlandse overboeking waar eventuele extra kosten aan verbonden kunnen zijn. Wat is een urbanisatie? Letterlijk genomen, is een urbanisatie eigenlijk niets anders dan een woonwijk. Er bestaan in Spanje open en gesloten urbanisaties. Het verschil is, dat men vrij toegang heeft om een open urbanisatie te betreden. Net zoals in Nederland en België waar u een wijk in kunt rijden. Als men het in Spanje over een urbanisatie heeft, bedoelt men meestal een gesloten urbanisatie. Een afgesloten en meestal bewaakt complex met dezelfde soorten woningen en de daarbij behorende gezamenlijke voorzieningen als zwembad(en), sportvelden, tuinen, etc. De eigenaren van de woningen binnen dergelijke urbanisaties zijn allemaal een stukje eigenaar van het complex, dat is onder gebracht in de 'Comunidad' oftewel de Vereniging van Eigenaars. Wat zijn Servicekosten? Servicekosten zijn de gemeenschappelijke kosten binnen een urbanisatie, welke gedragen worden door de eigenaren van de woningen binnen deze urbanisatie. Hierbij valt onder andere te denken aan de kosten voor het onderhoud van het zwembad en de tuinen, de schoonmaakkosten, het salaris van de bewaker en de verlichting van de algemene ruimtes. Hoe wordt de hoogte van de Servicekosten bepaald? Het bestuur van de Vereniging van Eigenaars, dat gekozen wordt uit en door de eigenaars binnen de urbanisatie, gaat, samen met de administrateur van de VvE, offertes opvragen bij diverse bedrijven die de diensten en services binnen de desbetreffende urbanisatie kunnen uitvoeren. Uit deze offertes wordt het bedrijf gekozen met de beste voorwaarden tegen de meest voordelige prijs. Op die manier worden alle gemeenschappelijke kosten bepaald om deze vervolgens te verdelen over de woningen. Waarom betaalt een bepaalde eigenaar meer Servicekosten dan een andere eigenaar? De totale kosten voor het gemeenschappelijke onderhoud en gebruik van de voorzieningen binnen een urbanisatie worden naar verhouding verdeeld over de woningen. Meestal gebeurt dit aan de hand van het aantal vierkante meters. Een kleiner appartement, geschikt voor 4 personen, betaalt minder dan een duplex-woning waar 6 personen kunnen verblijven. Vanuit de duplex maken in theorie meer mensen gebuik van de voorzieningen dan vanuit het appartement, dus deze verdeelsleutel is algemeen aanvaard.


De verkoop van uw Spaanse woning Tot nu toe heb ik steeds uitleg gegeven over het kopen en bouwen van uw Spaanse woning en waar u zoal op moet letten als u overweegt om in Spanje te komen wonen. Natuurlijk komt het ook voor, dat u uw Spaanse woning weer wenst te verkopen om bijvoorbeeld iets anders te zoeken. De ervaring die u heeft gehad bij de aankoop van uw Spaanse woning kan u van pas komen als u overweegt uw woning te verkopen. U weet immers wat belangrijk is en u herinnert zich vast nog wel waar ú vooral op lette tijdens bezichtigingen. Hieronder een aantal belangrijke zaken die te maken hebben met de verkoop van een Spaanse woning.

Energiecertificaat op Spaanse woningen Als u zich de laatste tijd verdiept heeft in het aanbod van Spaans onroerend goed of wellicht op dit moment bezig bent met de aankoop van een Spaanse woning, dan zult u ongetwijfeld gehoord hebben over het Energie-Certificaat. Hoewel de Europese wetgeving omtrent een energielabel op woningen al enkele jaren geleden is ingevoerd, heeft Spanje nu ook de nodige maatregelen genomen en is de wet goedgekeurd. Vanaf 1 juni 2013 dient al het onroerend goed dat te koop wordt aangeboden en alle huurwoningen die langer dan 4 maanden per jaar bewoond worden, te beschikken over een Energy Performance Certificate (EPC). Wat is een EPC? Het Energy Performance Certificate geeft aan hoe energiezuinig de betreffende woning is. Hiervoor dient een uitgebreide keuring uitgevoerd te worden door daarvoor gecertificeerde specialisten. In de praktijk zijn dit meestal architecten, omdat zij in hun opleiding al uitvoering zijn onderricht op het gebied van isolatie, ventilatie, CO²-uitstoot, etc. Dat zijn dan ook zaken waaraan veel aandacht wordt besteed. Het doel is om per woning of commerciële ruimte in kaart te brengen wat het energieverbruik is, zowel om te verwarmen als om te koelen. Tevens kan naar aanleiding van de keuring een advies gegeven worden om de energiezuinigheid te verbeteren door bijvoorbeeld extra isolatie of het plaatsen van dubbel glas. Na de uitgebreide inspectie wordt het certificaat opgesteld en krijgt de woning een energielabel, zoals u inmiddels op alle huishoudelijke apparaten aantreft. Deze labels gaan van A t/m G, waarbij A het meest energiezuinig is en G enkele verbeteringen kan gebruiken om de energiekosten te drukken. Het EPC geeft u als potentiële koper van een Spaanse woning dus extra informatie over het betreffende huis. Naast de rekeningen van water en elektra krijgt u een aanvullende indicatie over mogelijke verbeterpunten. Registratie en boete Om de afgegeven certificaten op de juiste manier per woning vast te leggen, dienen deze geregistreerd te worden. Deze registratie is 10 jaar geldig, maar dient eveneens door de inspecteur uitgevoerd te worden, daar het té technisch is om het als verkoper zelf te regelen. Elke woning welke middels publicatie te koop of te huur (vanaf 4 maanden) wordt aangeboden dient te beschikken over een Energielabel. Als dit label ontbreekt, loopt de eigenaar van de woning het risico een boete te ontvangen tussen € 300 en € 6.000. Notariële overdracht Omdat het energiecertificaat per 1 juni 2013 verplicht is gesteld voor woningen die te koop worden aangeboden, zouden de notarissen in principe geen escritura voor de overdracht kunnen ondertekenen als het energiecertificaat van de betreffende woning niet kan worden overlegd. Net als in andere landen binnen Europa is hiervoor echter een clausule ingebouwd, dat als de koper er geen bezwaar tegen heeft dat de woning wordt overgedragen zonder het EPC, de notaris ook niet ‘dwars’ gaat liggen. Deze clausule van geen bezwaar wordt in dat geval opgenomen in de escritura.


Makelaar in Spanje is tevens stylist en fotograaf Nu de woningmarkt in Europa vertraagd is en de huizen langer te koop staan, worden er allerlei nieuwe initiatieven ontplooid om de huizen aantrekkelijker te maken in de hoop de verkoop vlot te trekken. Vooral in Nederland heeft dit inmiddels een compleet nieuwe bedrijfstak opgeleverd in de vorm van styling-adviseurs, gespecialiseerde huis-fotograven en virtuele decoratie-deskundigen. Op deze manier pikt iedereen een graantje mee, want uiteraard worden de kosten van een verbeterde presentatie van hun woning betaald door de opdrachtgever. Op zich is het een goede ontwikkeling, dat er meer aandacht wordt besteed aan de verkoop. Het oog wil tenslotte ook wat en het is bovendien een feit, dat potentiële kopers een beperkt voorstellingsvermogen hebben, dus als men daarbij geholpen wordt… In Spanje ligt deze ontwikkeling nog ver in de toekomst, áls het al ooit zover komt. Een Spaanse opdrachtgever verwacht van zijn/haar makelaar, dat het huis verkocht wordt. Op welke manier de kopers aangetrokken worden en waar deze vandaan komen, is om het even. Extra kosten voor een uitgekiende styling en mooiere foto’s…?! Daar hoef je hier niet mee aan te komen… “Jij bent toch de expert? Waarom zouden we dan meer gaan betalen voor de inzet van extra experts?” Nee, een makelaar in Spanje is naast bemiddelaar in Spaanse woningen tevens stylist en fotograaf. Geen exclusieve opdrachten Een belangrijke reden voor bovenstaande reactie van verkoop-opdrachtgevers zit ‘m in de open markt (zie blog: De makelaardij in Spanje). In principe kan een woning in Spanje door elke makelaar of bemiddelaar worden aangeboden. Door de verplicht op te stellen en te ondertekenen verkoopopdracht is het aantal collega’s dat een bepaalde woning of project aanbiedt wel verminderd, maar dat neemt niet weg, dat men als makelaar zijn/haar beste beentje voor moet zetten om het gewenste resultaat, de verkoop, te behalen. Immers…uitsluitend de makelaar die de woning verkoopt, ontvangt de vooraf afgesproken courtage. De overige aanbieders krijgen zelfs de door hen gemaakte (advertentie)kosten niet vergoed. Goede presentatie van levensbelang Omdat de meeste kopers van Spaanse woningen uit het buitenland komen, is een goede presentatie zeer belangrijk. Sterker nog…van levensbelang wil je als kantoor verkopen blijven realiseren. De perfecte eerste indruk begint bij een opgeruimde woning, zodat er voor de makelaar in Spanje ook nog een opvoedkundige taak ligt… U wilt niet weten hoe vaak ik bij een woning ben geweest voor een verkoopgesprek, waar men letterlijk voor mij uit kleding, schoenen, afwas, kranten, etc. verwijderde. Hoewel ik de afspraak altijd ruim van tevoren (minimaal 2 dagen vooraf) inplan en duidelijk aangeef, dat ik, naast de volledige uitleg m.b.t. de diensten bij verkoop, tevens veel foto’s maak om de potentiële kopers bij de omschrijving een goede voorstelling te kunnen bieden, wordt er weinig rekening gehouden met ‘de eerste indruk’. Andere aanpak Door ervaring wijzer geworden, pas ik nu mijn werkwijze aan aan de ‘behoefte’ van de verkoper en diens te verkopen woning. Tijdens de eerste rondgang, waarbij ik alle kenmerken van het huis noteer, wijs ik de verkoper tevens op ‘verbeter-punten’. Denk hierbij niet aan grote verbouwingen, schilderwerkzaamheden of tuinaanleg, hoewel ik ook aan deze zaken aandacht besteed. Nee, u moet meer denken in de richting van het opmaken van de bedden, het ordenen van de toilet-artikelen in de badkamer(s), het bijeen zoeken van kleding en schoenen, het verzamelen van rondslingerende kranten en tijdschriften en het opruimen van de keuken, vaak inclusief de afwas. Na de rondgang door het huis, neem ik de tijd om alle nodige documenten, zoals vergunningen, escritura, etc. door te nemen, terwijl de verkoper ondertussen de gelegenheid heeft om zijn/haar huis toonbaar te maken voor de fotopresentatie. Mijn adviezen met betrekking tot het verplaatsen of verwijderen van meubels, om bijvoorbeeld de woonkamer een betere uitstraling te geven, worden vervolgens op de koop toe genomen…én uitgevoerd.


Foto’s Tenslotte worden dan toch de nodige foto’s gemaakt. Met veel verlichting, uit verschillende hoeken en met diverse belichtingsinstellingen. Alles met het doel om de meest gunstige en aansprekende presentatie te kunnen samenstellen. Al met al duurt het even, maar dan is het resultaat er (meestal) ook naar. Mensen kijken nu eenmaal graag plaatjes en vooral de mogelijke kopers uit het buitenland willen thuis al veel zien voordat men het besluit neemt tot het maken van een afspraak voor een bezichtiging ter plaatse. Na een goed onderbouwde uitleg van het hoe en waarom van een duidelijke en eerlijke verkoopinformatie, krijg ik altijd de volledige medewerking van de verkopers. Als ik dan na een aantal dagen het resultaat laat zien, wordt ook de eventuele laatste twijfel over het nut van al die ‘poppenkast’ weggenomen. Voor de opdrachtgever heb ik dan mijn meerwaarde als stylist én fotograaf weer bewezen. Rest er nog slechts één ding…de verkoop.

Woningpresentatie werpt vruchten af Woningstyling, metamorfoses, herinrichting, etc. Zet op een zaterdag- of zondagmiddag de televisie aan en je wordt ermee doodgegooid. Het lijkt wel of iedereen ineens binnenhuis architect is geworden. Wat echter nog veel erger is, zijn de acteurs en actrices die zich zomaar als makelaar voordoen, maar dat is weer een heel ander verhaal. Deze keer iets over het belang en het effect van een goede presentatie voor de verkoop van een woning. Want…het verschil is te merken… Hiervoor schreef ik over de makelaar, die in Spanje tevens stylist en fotograaf is. Ik legde toen uit, dat het in Spanje nog wel een hele tijd zou duren voordat ook hier het begrip ‘woningstyling’ door zou dringen. Echter, naar nu blijkt, hebben sommige mensen het door. Natuurlijk is het niet zo, dat de gespecialiseerde stylisten en woning fotografen als paddenstoelen uit de grond schieten, zoals dat in Nederland het geval is, maar de opdrachtgevers die hun huis willen verkopen, beginnen het te begrijpen. Reputatie vooruit gesneld Als mensen mij nu bellen omdat ze hun woning willen verkopen en daarvoor een afspraak willen maken, leg ik aan de telefoon al uit wat ik ga doen. Dat deed ik voorheen ook al, maar het lijkt wel of mijn werkwijze zichzelf onder de verkopers verspreid heeft, want men zegt het al gehoord te hebben. Dit maakt mijn werk uiteraard een stuk makkelijker en de verkopende opdrachtgever, die gewend is dat een makelaar met een pocketcamera door het huis rent om foto’s te maken en een omschrijving samenstelt aan de hand van die foto’s, is veel meer op zijn/haar gemak als hij/zij ziet dat er aandacht wordt besteed aan de presentatie van de te verkopen woning. Normaal gesproken schrijf ik geen artikel over een bepaalde woning, maar voor deze ene keer wil ik een uitzondering maken omdat deze luxe villa zo perfect aansluit bij dit onderwerp. Ik werd gebeld door de Spaanse eigenaar van een grote villa hier in Vera. Zij wilden het huis verkopen en hadden via diverse vrienden en kennissen gehoord hoe wij te werk gaan. Ik legde hen uit dat ik, naast het controleren van al het papierwerk en het opstellen van een omschrijving, tevens foto’s zou maken tijdens mijn bezoek. Daarom verzocht ik hen om ervoor te zorgen, dat het huis opgeruimd zou zijn, zodat het ook voor mij een perfecte eerste indruk zou geven als ik langs zou komen. De afspraak werd gemaakt en ongeveer een week later stond ik op de stoep.


Dekbed met bijpassende gordijnen Deze mensen hadden echt 100% begrepen wat verkoopstyling inhoudt. Alles was piekfijn in orde, opgeruimd, fris en dus ruimtelijk. De woonkamer was afgesloten en de kleine kinderen werden naar buiten gestuurd, zodat ze er binnen geen rotzooi van zouden maken. Nou heb ik al veel interieur metamorfoses gezien, maar als het beddengoed is afgestemd op de gordijnen in de desbetreffende slaapkamer, dan ga je naar mijn idee zelfs nog een stapje verder dan de zogenoemde professionele stylisten. Hoewel het maken van de foto’s van deze grote villa wel even wat tijd in beslag nam, zorgde de goede voorbereiding ervoor, dat het makkelijk en vooral heel plezierig werken was. Toen ik later de verkooppresentatie met de foto’s aan de opdrachtgever liet zien, waren zij ook zeer verheugd met het resultaat. Ze waren blij dat alle voorbereidingen niet voor niets waren geweest en beloofden dat het net zo netjes zou zijn wanneer er mensen zouden komen kijken. Aandacht voor presentatie goed voor iedereen Zo ziet u dat een goede woningpresentatie, zoals u die op onze website treft, een samenwerking is tussen de verkoper en de makelaar. We trachten om een zo goed en compleet mogelijk beeld te geven in zowel beeld als tekst zonder de waarheid te verdraaien. We begrijpen dat u veel wilt zien om een goede indruk te krijgen voordat u een afspraak maakt om de gewenste woning(en) in Spanje te komen bekijken. Daarom gaan we door op de ingeslagen weg, want als zowel de verkoper als de potentiële koper tevreden is, dan werpt de woningpresentatie van alle kanten haar vruchten af.


Geen tweede kans voor een eerste indruk Dat de internationale onroerend goed markt onder druk staat, hoef ik hier natuurlijk niet uit te leggen. Het vreemde is echter wel, dat men binnen de makelaardij veelal doorgaat op de ingeslagen weg, zonder verder te kijken en na te denken over andere manieren en nieuwe mogelijkheden. Ik schreef al een hele tijd geleden (in mei 2011) een blog over de verkoop van onroerend goed via Social Media. Inmiddels zijn er wel meer makelaars gebruik gaan maken van de diverse sociale media plaformen, maar wordt er hoofdzakelijk aanbod ‘gespamed’, met alle averechtse gevolgen van dien. Spam klinkt negatief en dat is het ook. Daarom levert het meer ‘ontvolgers’ dan volgers op. Het wordt tijd dat aanbieders gaan inzien, dat Social Media geen doel is, maar een middel dat alleen werkt door het goed doordacht in te zetten. Hetzelfde geldt voor foto’s… U, als veeleisende woonconsument, heeft steeds minder tijd en u wilt deze dan ook zo efficiënt mogelijk gebruiken. Waarom zou je daar, als makelaar, dan niet op inspelen. Als je weet dat 87% van de woningzoekenden via het Internet het woningaanbod bekijkt, zorg dan eenvoudigweg voor een uitgebreide presentatie met goede, duidelijke foto’s. Beeldmateriaal zegt meer dan 1.000 woorden, dus nadat de gewenste prijsklasse geselecteerd is, worden eerst de ogen de kost gegeven. Indien de plaatjes aanspreken, komt de beschrijving aan bod. Dit is de zoekmethode van 95% van de Internetzoekers. Indien u anders zoekt of andere criteria hanteert, hoor ik het graag, want dan kan ik mijn manier van aanbieden daar eventueel weer op aanpassen. Ik stel me daarin zeer flexibel op, want met oogkleppen op doorgaan terwijl de wereld om je heen continu verandert, heeft volgens mij geen enkele zin. Eerste indruk Een standaard uitspraak is dat u nooit een tweede kans krijgt voor een eerste indruk. Binnen de makelaardij wordt dit vertaald in ‘de klik’ op het moment dat u tijdens een bezichtiging de eerste stap over de drempel zet. Als ‘de klik’ er op dat moment niet is, zou het te bezichtigen huis nooit uw thuis kunnen worden. Nou ben ik het daar niet geheel mee eens, want bij de eerste stap in een huis ziet u slechts een heel klein gedeelte, maar dat is een andere discussie. Waar ik inmiddels, na vele jaren ervaring in de makelaardij, wél van overtuigd ben, is het feit dat uw ‘eerste indruk’ al veel eerder wordt gevormd, ver voordát u een afspraak voor bezichtiging maakt. Ik denk dat de ‘eerste indruk’ voor een groot deel bepaald wordt door wat u tijdens uw zoektocht op het Internet ziet. Sterker nog… De presentatie van het woningaanbod maakt het verschil of u wel of geen afspraak maakt om de betreffende woning te komen bezichtigen. Mijn recept voor een goede presentatie is: veel foto’s van een opgeruimd huis en een to-the-point beschrijving. Ook hierbij geldt echter, dat als u meer wenst, laat me dat dan weten door hieronder een reactie achter te laten. Krant Mijn aanpak bij de verkoop van Spaanse woningen is ondertussen ook bij de Engelse verkopers bekend geworden. Hoewel deze manier van werken ook geen wonderen verricht waardoor de huizen binnen de kortste tijd verkocht worden, ziet men wel in dat er aandacht wordt besteed om de woningen zo optimaal mogelijk in de markt te zetten. Een goed begin, is het halve werk. Het artikel in de regionale Engelse krant helpt wellicht bij de algemene verbetering van de presentatie van het woningaanbod in Spanje.


Winstbelasting bij verkoop Spaanse woning Als u in Spanje uw huis verkoopt en uw verkoopprijs is hoger dan de prijs die u ervoor betaald heeft, dan kunt u te maken krijgen met belasting over deze winst. Er is nogal wat onduidelijkheid over deze belasting en de tarieven die hierbij gehanteerd worden. Vandaar een diepergaande uitleg. Als u uw woning verkoopt en daarbij winst maakt (positief verschil tussen verkoop- en aankoopprijs) dan dient u in Spanje vermogenswinstbelasting (Impuesto sobre Incremento de Patrimonio de la Venta de un Bien Inmueble) te betalen. In enkele gevallen is er een vrijstelling van toepassing. Om de hoogte van de winst te bepalen wordt uitgegaan van uw oorspronkelijke aankoopprijs vermeerderd met eventueel gemaakte kosten aan advocaat of makelaar maar ook renovatiekosten of verbouwingen. Tevens wordt er een correctie toegepast in verband met inflatie. De uitkomst van deze berekening wordt afgetrokken van de verkoopprijs die u voor uw Spaanse woning ontvangt en zodoende blijft de winst over waar de winstbelasting op wordt geheven. Tarieven Er is een verschil in de te berekenen belastingtarieven, afhankelijk van uw residentschap. Als resident wordt er namelijk een ander tarief toegepast dan wanneer u geen resident bent. Voor residenten gelden onderstaande tarieven over de winst: 21% over het deel tussen € 0 en € 6.000 25% over het deel tussen € 6.000 en € 24.000 27% over het deel boven € 24.000 De winstbelasting wordt bij residenten geheven via de inkomstenbelasting van het jaar waarin de woning verkocht werd. Voor niet-residenten geldt een vast tarief van 21% over de winst. U dient er als niet-resident bovendien rekening mee te houden, dat de notaris bij de overdracht al direct 3% van de koopsom inhoudt als vooruitbetaling van verschuldigde belastingen. Indien u geen belasting verschuldigd bent, kunt u het teveel betaalde bedrag weer bij de belastingdienst terugvragen, wat vervolgens in het volgende boekjaar wordt uitgekeerd. Vrijstelling van winstbelasting In sommige gevallen komt u in aanmerking voor vrijstelling van de winstbelasting:  

Indien u de opbrengst uit de verkoop weer herinvesteert in een andere Spaanse woning. Hierbij geldt wél, dat u resident bent, minimaal 3 jaar onafgebroken in uw verkochte woning heeft gewoond en dat uw nieuw aan te kopen woning uw hoofdverblijf wordt. Indien u ouder bent dan 65 jaar en als resident minimaal 3 jaar onafgebroken in uw verkochte woning heeft gewoond.

Lagere verkoopprijs = minder belasting…? Omdat de winst vermindert als de verkoopprijs lager wordt, denken verkopers slim te zijn door hun verkoopprijs, opgenomen in de escritura, te verlagen. Dit kan uitsluitend indien de koper bereid is hierin mee te gaan en er dus een gedeelte van de werkelijke koopsom onderhands wordt betaald. Op die manier tracht de verkoper de belasting over de winst te drukken. De belastingdienst houdt hier echter een oogje in het zeil, want zij heeft een overzicht van de waarde van de woningen. Als de verkoopprijs ver afwijkt van het prijsoverzicht van de belastingdienst, zullen de alarmbellen afgaan en kan de verkoper een naheffing en een boete verwachten.


Voor een koper lijkt het wellicht aantrekkelijk om een lagere prijs op te nemen in de escritura, omdat de overdrachtsbelasting lager wordt en, zo is de onterechte uitleg van de verkoper, de jaarlijkse onroerend goed belasting lager zal zijn. De o.g.-belasting (IBI) wordt echter niet geheven over de koopsom uit de escritura, maar over de kadastrale waarde. Een koper kan zich in de toekomst zelfs in de vingers snijden als er een lagere prijs is ingeschreven in de escritura. Bij verkoop dient ook deze koper immers belasting te betalen over de winst en die winst wordt hoger als het basisbedrag (aankoop) lager ligt. Plusvalia Een andere belasting waar u als verkoper van een Spaanse woning mee te maken krijgt, is de Plusvalia. Dit is een gemeentelijke belasting die geheven wordt over de waardestijging van het perceel waarop de door u verkochte woning gebouwd is. De hoogte van de Plusvalia is afhankelijk van de kadastrale waarde tesamen met de tijd dat u eigenaar bent geweest van de verkochte woning. Hoe langer u eigenaar was des te hoger de belasting. De Plusvalia dient binnen 30 dagen na de notariële overdracht betaald te worden, maar in de praktijk wordt deze direct bij de overdracht verrekend, zodat de koper, bij niet-betaling van de Plusvalia door de verkoper, niet opgezadeld wordt met een naheffing daar de koper vanaf de overdracht verantwoordelijk is.


Skype-spreekuur: informatie over Spaanse woningen Naast het begeleiden van de aan- of verkoop van Spaanse woningen en alles wat daarbij komt kijken, ben ik ook altijd druk met het beantwoorden van vragen en het verstrekken van meer informatie. Dit gebeurt heel vaak via e-mail of op mijn blog, maar steeds vaker word ik gebeld met algemene vragen omtrent Spaans onroerend goed. Veel mensen willen advies over een potentiële aankoop, wetgeving, etc. Omdat de kosten voor het bellen met Spanje vanuit Nederland of België soms een struikelblok kunnen zijn en er inmiddels al heel veel mensen gebruik maken van Skype,bij ik het NICLA Skypespreekuur geïntroduceerd. Gratis bellen via Skype Via Skype kunt u gratis bellen tussen twee computers waarop Skype is geïnstalleerd. Ook de software is gratis en het enige wat u moet doen is deze installeren. Als u Skype nog niet gebruikt, adviseer ik u onderstaande video zéker te bekijken, want daarin neem ik u ‘aan de hand’ mee bij de installatie van het programma. Het mooie van Skype is bovendien, dat de applicatie ook geïnstalleerd kan worden op uw smartphone of tablet, zodat u altijd gratis kunt bellen met andere Skype-gebruikers of voordelig kunt bellen naar vaste of mobiele nummers indien u via Skype beltegoed koopt. Uiteraard kunt u mij bellen wanneer het u het beste uitkomt, maar het komt regelmatig voor dat ik er niet ben en natuurlijk bel ik u dan wel terug in de hoop dat ú dan thuis bent en het u gelegen komt dat ik op dat moment bel. Mensen die mij al via Skype bellen, ondervinden hetzelfde. Omdat Skype bij mij ‘online’ is zodra ik mijn computer aanzet, lijkt het of ik aanwezig ben. Ik kan echter bijvoorbeeld met klanten naar een bezichtiging zijn, terwijl de computer op kantoor gewoon aan staat. Nu weet ik wel, dat ik de Skype-status op ‘afwezig’ kan zetten, maar dat vind ik zo onvriendelijk, net of je zegt “nu even niet”. Daarom dus nu het Skype-spreekuur. Via deze video geef ik u nadere uitleg over Skype en de installatie van de gratis software. Wat heeft u verder nodig? Om Skype te gebruiken, heeft u ‘iets’ nodig waarmee u kunt communiceren: spreken en luisteren. Ik schrijf daarom bewust ‘iets’ want dat kan op verschillende manieren. Er zijn speciale Skype-phones in de handel die u via USB aansluit op uw computer. Daarnaast kunt u gebruik maken van uw speakers en de microfoon in uw webcam. Persoonlijk geef ik tegenwoordig (vroeger gebruikte ik een Skypephone) de voorkeur aan een headset, zowel voor de computer als bij het gebruik op mobiele devices zoals smartphone of tablet. Wanneer is het Skype-spreekuur? Om er zeker van te zijn dat u mij via Skype kunt bereiken en ik ook daadwerkelijk aanwezig ben om uw vragen te beantwoorden en u meer informatie te geven over Spaans onroerend goed en alles wat daarbij komt kijken, zorg ik ervoor dat ik 1 dag in de week altijd op hetzelfde uur beschikbaar ben. Als ik met iemand anders in gesprek ben op het moment dat u mij via Skype probeert te bereiken, dan krijgt u daarvan vanzelf een melding. Laat in dat geval via de chat-optie een bericht achter, zodat ik contact met u kan opnemen. Het Skype-spreekuur wordt wekelijks gehouden op dinsdagavond tussen 20.00 en 21.00 uur. Voeg NICLA toe aan uw contactpersonen in Skype. Dit doet u door bovenin uw Skype-programma te klikken op: ‘Contactpersonen’ -> ‘Contactpersoon toevoegen’ -> ‘Skype-gids doorzoeken’. In de Skype-gids zoekt u naar de Skype-naam van NICLA: www.nicla.nl. Zodra uw verzoek om contact is goedgekeurd, ziet u aan het groene Skype-logo wanneer ik online ben. U kunt me dan bereiken.


Onderweg naar Spanje “De aankoop van een Spaanse woning is soms een bochtig proces, maar ik ken de route en kan dus uw gids zijn, zodat het een geplaveide weg wordt zonder hobbels of kuilen.”

- Claus van Mierlo -


Meer informatie…?! Indien u meer informatie wenst, specifieke vragen heeft of uw woonwensen wilt bespreken, neem dan gerust contact op. Uiteraard kan ik u niet persoonlijk in heel Spanje van dienst zijn, omdat het land daarvoor gewoonweg te groot is. Waar ik u niet zélf kan begeleiden bij de aankoop van uw Spaanse woning, ga ik, eventueel samen met u, op zoek naar een goede collega ter plaatse. De informatie in dit E-book is echter van toepassing op de aankoop van onroerend goed in heel Spanje, dus doe er uw voordeel mee. Bereid u goed voor, zodat u wellicht zelfs meer weet dan menig ‘makelaar’ in Spanje. Graag tot ziens! Claus van Mierlo

Kantoor

Calle Río Almanzora 18 04620 Vera (Almería)

Telefoon

(+34) 950 133 508

Mobiel

(+34) 628 585 538

E-mail

[email protected]

Website

www.nicla-casas.com

Weblog

http://blog.nicla-casas.com

Nieuwbouw villa’s

www.sundalusvillas.com

Skype-naam

www.nicla.nl (gratis bellen)

Facebook

www.facebook.com/niclacasas (nieuwtjes en woningaanbod)

Twitter

http://twitter.com/NICLA_Casas (laatste nieuws uit Spanje)

Google Plus

https://plus.google.com/+Nicla-casas (nieuws en video’s)

YouTube

http://www.youtube.com/NiclaMakelaarSpanje (video’s)


- 1 -

Recommend Documents