Zorgverleners en medepatiënten als motiverende coaches: Autonomieondersteuning bij patiënten met een eetstoornis Jolene van der Kaap- Deeder Maarten Vansteenkiste Bart Soenens Walter Vandereycken Joke Verstuyf Liesbet Boone Universiteit Gent – September 2007
Overzicht • Introductie • Studie: Doelen • Ontwerp • Resultaten • Conclusies Universiteit September2012 2007 Universiteit Gent Gent –– September – GGZ-congres
Introductie Introductie • Motivatie: vaak problematisch - Weinig motivatie voor therapie/verandering (Vansteenkiste, Soenens, & Vandereycken, 2005)
- Weerstand tegen verandering (Engle & Arkowitz, 2006; Greenberg, 2004)
- Hoge drop-out Universiteit September2012 2007 Universiteit Gent Gent –– September – GGZ-congres
MAAR: Motivatie is een dynamisch construct!
Introductie Zelfdeterminatie Theorie -
Niet alleen hoeveel motivatie, maar welke soort motivatie toont de patiënt?
-
Types motivatie
Internalisatie-proces => Internaliseren en integreren van externe regulaties
Universiteit September2012 2007 Universiteit Gent Gent –– September – GGZ-congres
Introductie Types motivatie Type motivatie
Externe
Introjectie
motivatie
Geïdentifi-
Geïntegreerde
Intrinsieke
ceerde
motivatie
motivatie
motivatie Hoeveelheid
Hoog
Hoog
Hoog
Hoog
Hoog
Motivationele
Verwachtingen
Schuld
Persoonlijke
Volledige
Plezier
kracht
Beloningen
Schaamte
waardes
integratie
Interesse
Straffen
Angst
Toewijding
motivatie
Innerlijke dwang Locus
Extern
Extern
Intern
Intern
Intern
causaliteit Gecontroleerde motivatie Extrinsieke motivatie
Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Autonome motivatie
Introductie Bevorderen van optimale motivatie • Psychologische behoeftes -
Autonomie => Wil Relationele verbondenheid Competentie
-
Keuze aanbieden Rationale aanbieden Perspectief patiënt Vermijden controlerende taal (bijv. ‘Je moet’) Initiatieven ondersteunen
• Autonomie-ondersteuning => Patiënt ondersteunen bij en het faciliteren van het nastreven van persoonlijke doelen en ondersteunen bij het internaliseren van gedragingen/waardes (Sierens et al., 2009)
Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Studie: Doelen Wat is de invloed van een autonomie-ondersteunende vs. een controlerende therapeutische context op het internalisatieproces? Eetstoornis-patiënten
• 2 doelen: 1. Autonomie-ondersteuning therapeut + medepatiënten 2. Autonomie- => Behoeftesatisfactie => Internalisatie ondersteuning Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Studie: Ontwerp Steekproef • • •
84 vrouwen; 15 - 45 jaar (Mleeftijd = 22.92; SD = 6.73) Residentiële setting (Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen te Tienen), behandeling eetstoornis Diagnoses: -
38 (45%) anorexia nervosa: beperkend type 7 (8%) anorexia nervosa: eetbuien/purgerende type 22 (26%) boulimia nervosa 16 (19%) EDNOS
Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Studie: Ontwerp Metingen •
3 momenten: Begin (T1), na 2 weken (T2), eind (T3)
• Wat? - Autonomie-ondersteuning hulpverleners (T2 + T3) (11 items) “Mijn hulpverleners luisteren naar welke dingen ik graag zou doen omtrent mijn eetprobleem.” (Aut.: = .80; Contr.: = .80 (T2))
- Autonomie-ondersteuning medepatiënten (T2 + T3) (11 items) “Mijn medepatiënten helpen me om mijn eigen beslissingen te maken omtrent mijn eetprobleem.” Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
(Aut.: = .77; Contr.: = .79 (T2))
Studie: Ontwerp -
Behoeftesatisfactie (12 items; = .88 (T2))
C: “Ik heb vertrouwen in mijn eigen mogelijkheden om een oplossing te vinden voor mijn eetprobleem.” A: “Ik voel dat ik zelf keuze heb om iets aan mijn eetprobleem te doen of niet.” R: “Ik ben in staat om met anderen te praten over en ik voel me ondersteund door anderen omtrent mijn eetprobleem.”
-
Motivatie voor verandering (Self-Regulation Questionnaire-Eating Problems; 18 items, = .80 (T3)) => Extern, Introjectie, Identificatie, & Integratie
“De reden waarom ik op een op een verantwoorde wijze met mijn eetproblemen zou willen omgaan is…
… omdat ik het gevoel heb dat ik verantwoordelijkheid wil opnemen om bepaalde zaken in mijn leven te veranderen. …omdat ik me beschaamd en schuldig zou voelen indien ik op een onverantwoorde wijze met mijn eetproblemen zou omgaan.” Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Resultaten
Verwacht resultaat T3
T2 Hulpverleners
Autonomieondersteuning
Behoeftesatisfactie
Medepatiënten
Internalisatie
Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Resultaten
Lineaire effecten Neemt autonomie-ondersteuning, behoeftesatisfactie en internalisatie toe tijdens therapie? • • • •
Autonomie-ondersteuning HV: Ja, lineair effect (p = .00) Autonomie-ondersteuning MP: Nee (p = .24) Behoefte-satisfactie: Ja, lineair effect (p = .00) Internalisatie: Ja, lineair effect (p = .00) T1
T2
T3
Aut_HV
-
1,14
1,71
Aut_MP
-
1,23
1,47
Behoeftes
3,71
3,88
4,12
Internalisatie
3,76
4,23
5,79
Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Resultaten
Correlaties Tabel 1 Correlaties tussen Autonomie-ondersteuning, Behoeftes en Internalisatie (N = 84) Variables 1. Autonomieondersteuning HV T2 2. Autonomieondersteuning MP T2 3. Behoeftes T2 4. RII T3
1 -
2
3
.62***
-
.48***
.52***
-
.26*
.15
.36**
4
-
**p < .01, *** p < .001. HV = Hulpverleners; MP = Medepatiënten; RII = Relatieve Internalisatie Index; T = Meetmoment.
Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Resultaten
Hiërarchische regressieanalyses • ‘Missing value analysis’ (SPSS) -
‘Expectation maximization’ (EM) techniek Little’s MCAR test: Chi-square statistiek = 563,35 (df = 973; p = 1.000).
• Autonomie-ondersteuning HV Behoeftes
• Autonomie-ondersteuning MP Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
RII
Resultaten
Hiërarchische regressieanalyses Predictoren Verblijfsduur Duur eetprobleem Ambulant Autonomie-Ondersteuning HV (T2) Behoeftes (T2)
Predictoren Autonomie-Ondersteuning MP (T2) Behoeftes (T2)
Blok 1
Blok 2
Blok 3
ß -.18* .19* .52***
ß -.24** .19* .47*** .21*
ß -.23* .19* .44*** .13 .16†
Blok 2
Blok 3
ß .03
ß -.09 .26*
Tabel 2 en 3. Relatie tussen Autonomie-ondersteuning, Behoeftes en Internalisatie. Afhankelijke variabele = Relatieve Internalisatie Index, T3 Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Conclusies
• Autonomie-ondersteuning (vooral HV), Behoeftesatisfactie & Internalisatie nemen toe tijdens therapie
• Autonomie-ondersteuning door HV belangrijker dan door MP voor internalisatie • AutonomieBehoeftesatisfactie ondersteuning HV
Universiteit UniversiteitGent Gent––September September2007 2012 – GGZ-congres
Internalisatie
