Zonder cursussen loop je vast

MAGAZINE OVER WERKEN EN LEREN IN DE METAALBEWERKING | WWW.OOM.NL | WINTER 2012-2013

Doe deus minicurs

Monteur Arno van de Ven:

‘Zonder cursussen| loop je vast’ ||

||

|

Een echte selfmade man! Kijk op pagina 24

Meiden in metaaltechniek:

‘ZE DOEN HET KEIGOED’ REPORTAGE

De Mobylizer nooit meer moeizaam rondsjouwen met een zware infuuspaal

ringsfunctionevoeren! k gesprne gina 18 n l e aar pa Ga s

2

>> METAALJOURNAAL WINTER 2012

Even bellen met… Praktijkopleider Paul Beekhuijzen (40) van scheepsbouw- en constructiebedrijf Ravestein stond op de cover en in de rubriek Onderwijs van het vorige nummer van Metaaljournaal. Hoe gaat het nu met hem? Dag Paul, hoe is het?

IN DIT NUMMER: 08

Bedrijfstakvoorlichter Henny Daams promoot de Skillsmanager waar hij kan.

10

‘Superdruk! We zijn een baggerschip aan het bouwen, net zoiets als Peter the Great, het baggerschip van 60 x 17,2 meter dat we 5 januari te water lieten, maar dan groter. En we werken aan een roro; een roll on, roll off ponton van 70 x 45 meter met een driebaansbrug. Ik maak, als tekenaar en praktijkopleider, lange dagen.’

Wat vindt het thuisfront daarvan? ‘Oh, dat vinden ze geen punt. Door de week werk ik vaak tot 18.15 uur, op zaterdag begin ik om 6.30 uur en ben ik rond de middag weer thuis. Op tijd om met mijn zoon naar de motorcross te gaan. Van mijn overuren kan ik die dure hobby van hem betalen. Maar ik geniet er ook van hoor, ik croste zelf vroeger ook.’

Kreeg je nog reacties op het artikel in Metaaljournaal? ‘Ja, ontzettend veel! Ik merk wel dat het een goed gelezen, landelijk blad is. Ik kreeg allerlei leuke reacties van bekenden en sms’jes van kennissen bij andere bedrijven. Eigenlijk houd ik er helemaal niet van om op de voorgrond te treden, ik heb nog mijn best gedaan om eronderuit te komen. Maar achteraf is het leuk.’

In het artikel kwam je over als een strenge praktijkopleider... ‘Ja, dat klopt. Het is echt nodig hoor, als je de leerlingen wilt laten slagen voor niveau twee en drie. Als je hen niet achter de vodden zit, gooien sommigen er echt met de pet naar. Maar uiteindelijk hebben de leerlingen er baat bij en wij ook, want we willen goed opgeleid personeel.’

Het thema van dit nummer van Metaaljournaal is functioneringsgesprekken. Heb je het jouwe al gehad? ‘Nee, die houden we alleen met de leerlingen, niet met het overig personeel. Zolang het goed gaat, gaat het goed. Soms vind ik het jammer, want je kunt met zo’n gesprek interne problemen oplossen. Maar, het is vrijdagmiddag... ik weet niet wat jij doet, hier gaan we aan het bier!’

MR. SKILLSMANAGER

TALENT GAAT NIET MET PENSIOEN Wat gebeurt er met je vakkennis als je met pensioen gaat? Vier oud-metaalbewerkers vertellen.

18

BANG VOOR HET FUNCTIONERINGSGESPREK? Met dit themadossier bereid je je goed voor. Inclusief handige stappenplannen voor werknemers én werkgevers.

24

SELFMADE MAN

26

INNOVEREN IN HET BLOED

Arno van de Ven kreeg het advies om niet voor een baan in de techniek te gaan. Uiteindelijk rolde hij alsnog het vak in als technisch monteur.

Arjan van de Voorde van TechniCare Systems bedacht de Mobylizer, een infuuspaal en loophulp in één.

EN VERDER... 4 15 30 31 35

Eerst Onderwijs De Dialoog Service Puzzel, colofon

METAALJOURNAAL WINTER 2012 <<

3

eerst

De Maker

Rensco van Wees (48) Mede-eigenaar van Bronsgieterij Bogart ‘Beeldhouwers uit heel Nederland komen bij ons om hun beelden te laten gieten in brons, zilver of aluminium. Vandaag gieten we in brons: het wordt een abstract beeld van een bevroren meer zonder oevers. Voor mij is het de kick om precies dát beeld te gieten dat de beeldhouwer voor ogen heeft. Ik moet me goed inleven in de bedoeling van de beeldhouwer. Hij zorgt voor de creativiteit, ik voor de techniek. Het maken van een bronzen beeld heeft veel aspecten: invormen, gieten, afwerken, solderen en kleuren. Het gieten zelf duurt nog geen tien minuten. Dit doen we met z’n allen. Het brons wordt eerst drie uur verhit. Zodra het de juiste temperatuur heeft, stoppen mijn collega’s abrupt met hun bezigheden en komen ze aanrennen. Snelheid en concentratie zijn geboden. Boven de 1240 graden verdampt het zink uit de metaallegering en onder de 1240 graden stolt het brons alweer. Die spanning vind ik prachtig.’

4


Haal je rijbewijs BE met OOM Premium Select Snel de weg op met een aanhangwagen? Dit jaar kunnen maximaal 300 bedrijven de eendaagse ANWB rijopleiding E achter B volgen (met een limiet van 1 opleiding per bedrijf). Premium Select cursussen zijn door OOM geselecteerd op kwaliteit en worden tegen een gereduceerd tarief aangeboden. Bovendien kan je werkgever je eenvoudig aanmelden via MijnOOM.nl of de cursuscatalogus; OOM regelt de administratieve afhandeling en de toelage. Op dit moment bestaat het aanbod van OOM Premium Select uit zestien cursussen, waaronder diverse Vol-VCA, BHV- en bijscholingscursussen voor praktijkopleiders. Kijk voor meer informatie over de rijopleiding en het aanbod van OOM Premium Select op www.cursuscatalogus.nl.

Aanraders

bellen met je bril

eropuit Op de website van KIVI NIRIA, de beroepsvereniging van ingenieurs en techniekstudenten, vind je een lijst van de leukste technieken wetenschapsmusea van Nederland. Ontwerp je eigen vliegtuigvleugel in het Science Center in Delft, of speel boter-kaasen-eieren met de robotorang-oetan in het Twents Techniek Museum HEIM. kiviniria.net/techniekmuseum

OPVOUWBARE CITY CAR Nog even en je hoeft nooit meer een parkeerplaats te zoeken. Spaanse ingenieurs hebben de HIRIKO FOLD ontwikkeld, een klein elektrisch autootje dat je kunt opvouwen. De auto is gemaakt voor gebruik in de moderne stad: hij is snel, handzaam, schoon en slechts 2,5 meter lang. Het voorchassis kan omhoog, waardoor de FOLD kan worden ingekort tot 1,5 meter. Op één normale parkeerplaats passen drie van deze wagentjes. De FOLD kan over een paar jaar worden gebruikt als aanvulling op het openbaar vervoer. Treinreizigers moeten vaak nog wat kilometers afleggen na het bereiken van hun eindstation. Door een netwerk van elektrische leenautootjes aan te leggen, ontstaat openbaar vervoer van deur tot deur. Momenteel wordt de FOLD getest in Noord-Spanje. In 2013 start een pilotproject in Berlijn. Kijk voor meer informatie op www.hiriko.com.

Een beetje Star Wars is het wel: de nieuwe veiligheidsbril van BonsayOn. Een bril met ‘oortjes’, die ondersteuning biedt aan meerdere Bluetoothverbindingen, zodat je er twee apparaten tegelijk op kunt aansluiten. Zo kun je bijvoorbeeld je favoriete afspeellijst beluisteren en ondertussen, met spraakgestuurde nummerkeuze, even iemand bellen. En dat terwijl je veilig staat te werken, natuurlijk! vseyewear.com

bhv basis ‘pop’ corn lanceer machine Je arm uitstrekken, popcorn uit de zak pakken en in je mond stoppen… Wat een gedoe. Popcornproducent Popcorn, Indiana ontwierp The Popinator, een popcornlanceermachine die op het gesproken commando ‘pop’ een schot popcorn precies in je mond mikt. Het bedrijf krijgt zoveel enthousiaste reacties op de machine, dat het nu overweegt om hem in productie te nemen. Kijk op www. popcornindiana.com en klik vooral door naar het grappige filmpje op YouTube!

Werkgevers zijn verplicht om bedrijfshulpverlening te organiseren, zodat bij gevaarlijke situaties op het werk letsel en schade zo veel mogelijk worden voorkomen. Word jij een van de bhv’ers bij jou in het bedrijf? Volg dan de tweedaagse cursus BHV Basis. Daarin leer je om eerste hulp te verlenen, te reanimeren met een AED, brand te bestrijden en collega’s en bezoekers te evacueren. Je vindt deze cursus (€ 239) bij het Premium Selectaanbod op www.cursuscatalogus.nl.

popcornindiana.com METAALJOURNAAL WINTER 2012 <<

5

Reacties ROB OVERMEER VIA TWITTER:

Vandaag veel enthousiaste jongeren ontmoet op de RDM-Campus in Rotterdam. Daar word je blij van... LERENENWERKEN VIA TWITTER:

Al 89 flexwerkers #lerenenwerken in de Metaal. Met dank aan @Stichting_OOM @STOOFonline JOS OVERSCHIE VIA LINKEDIN OVER PREMIUM SELECT:

Lijkt mij een prima initiatief. Succes met de invulling van dit mooie streven. DE_SMID VIA TWITTER:

Maar als ik op 1 januari 1 personeelslid had en nu 2 nieuwen die een opleiding doen, moet ik die opleidingen zelf betalen. Regels! ANNEMIEKE WOLTJES-BOER VIA LINKEDIN:

Binnenkort in Harderwijk de workshop ‘Je carrière in beweging’. Voor werkgevers en werknemers. Onze basketbalcoach vergelijkt de arbeidsmarkt met een speelveld en gaat in op wat men zelf kan doen om verder te komen.

DIGITAAL PLATFORM ‘FUNDAGEEK’

De kracht van crowdfunding Heb jij een commercieel idee op het gebied van metaaltechniek? Of ben je geïnteresseerd in nieuwe technische ontwikkelingen en wil je deze steunen? Ga dan naar de website van Fundageek. Dit is een digitaal platform waar mensen vanuit de hele wereld nieuwe ideeën plaatsen om deze te kunnen verwezenlijken door crowdfunding. De website is opgezet om innovatie in de techniek te bevorderen.

Voor iedereen Crowdfunding is een populaire manier van financieren en is gebaseerd op de kracht van het individu. Iedereen kan een idee op de website zetten en iedereen kan deze ideeën sponsoren met een klein bedrag. De onderwerpen zijn heel verschillend: ontwikkeling van computers, herwinnen van energie, webdiensten, robots, telefonie, apps, enzovoort. De site is erg toegankelijk. Voor meer informatie: www.fundageek.com

KOMPASVGROEP VIA TWITTER:

Trots om Premium Select-aanbieder te zijn @Stichting_OOM BHV basiscursus in één dag #bhv JEROEN VAN DINTEREN VIA LINKEDIN:

Praktijkopleider? Kijk eens op www.gedragsproblematiek.nl Wij bieden een training speciaal voor jullie. Kan ook op maat gemaakt worden.

Mobieltje stallen

HANSDEBOER18 VIA TWITTER:

Ik ben voorstander van het gildenmodel. LERENENWERKEN VIA TWITTER:

Goed initiatief! Professionaliteit #praktijkopleiders in de metaalsector. GERT VAN DEN BOOGAARD VIA LINKEDIN:

Wij hebben een autistische jongen in dienst, een prima medewerker. We moeten hem gewoon behandelen als de rest en gestructureerd werk geven, geen ad hoc dingen maar zo dat hij weet waar hij aan toe is.

Ook meepraten? Volg ons op Twitter @Stichting_OOM of sluit aan bij onze LinkedIn-groep op http://tinyurl.com/88tqbfx

6


Jongeren en hun mobiele telefoon, ze lijken wel vergroeid met elkaar. Op zich is er natuurlijk niets mis met pingen, mailen, facebooken, spelletjes spelen en muziek luisteren, alleen op school en op de werkvloer kunnen die bezigheden een flinke stoorzender zijn. In New York werd het onlangs op negentig scholen verboden om een mobiel apparaat de school mee in te nemen. En zo ontstond razendsnel een slimme nieuwe dienst: de electronic device storage. Vaak in de vorm van een busje dat naast de school parkeert en waar jongeren tegen betaling van $ 1 hun mobieltje kunnen ‘stallen’. In de pauze of na schooltijd kunnen zij dan hun telefoon weer ophalen. Overigens is in Nederland een mobieltjesverbod nog niet echt gemeengoed. Sterker nog, uit onderzoek1 blijkt dat veel scholen geen idee hebben hoe ze om moeten gaan met het smartphonegebruik van hun leerlingen en behoefte hebben aan duidelijk beleid. 1

Mobieltjes op school, Nationale Academie voor Media & Maatschappij, 2011

FEMME TECH AWARD 2012

OOM IN CIJFERS

2012

Een toelichting op deze cijfers uit de Monitor arbeidsmarkt, bijscholing en onderwijs vind je op pagina 33.

IN CIJFERS Elk jaar laat OOM onderzoek doen naar de ontwikkelingen op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en bijscholing in de metaalbewerking. Wat zijn de meest in het oog springende cijfers over 2012?

Arbeidsmarkt Aantal metaalbedrijven in september 2011: 14.652 Aantal metaalbedrijven in september 2012: 14.483 De bedrijvigheid daalde met 1,2%. Aantal werknemers in 2012: ± 143.600 18.946 medewerkers stroomden de sector in. 19.265 medewerkers stroomden de sector uit. De werkgelegenheid daalde met 0,4%.

10% van het huidige personeelsbestand is over vijf jaar met pensioen Onderwijs En de winnaar is... Nijdra Group bv uit Middenbeemster. Deze toeleverancier van precisieonderdelen voor de hightechindustrie won op 13 november jl. de Femme Tech Award 2012, een prijs voor het bedrijf in de techniek dat vooroploopt in het vinden, binden en boeien van vrouwen. Volgens de jury voert Nijdra Group een eigentijds, professioneel personeelsbeleid, heeft het bedrijf een flexibele werktijdenregeling en werken er twee vrouwen op invloedrijke, leidinggevende posities. Daarmee is Nijdra Group een inspirerend voorbeeld voor andere bedrijven. De Femme Tech Award werd uitgereikt tijdens Femme Tech 2012 in Leerhotel het Klooster in Amersfoort. Deze jaarlijkse dag voor en over vrouwen in de techniek wordt georganiseerd door Techniektalent.nu, om nut en noodzaak van meer vrouwen in de techniek onder de aandacht brengen. Meer weten over Femme Tech? Kijk op www.femmetech.nl.

Instroom stagiairs: stijging van 5% ten opzichte van vorig jaar en 25% ten opzichte van twee jaar geleden. De instroom van BBL-leerlingen daalde met 6% ten opzichte van vorig jaar. Eén op de vijf bedrijven leidde in de laatste drie schooljaren leerlingen op.

90% van de leerlingen heeft een vaste praktijkopleider. Slagingspercentage

75% 75% leerlingen aangesloten bij een scholingspool

55% 55% leerlingen die een ‘klassiek’ BBL-traject volgen

Bijscholing De deelname van werknemers aan scholingstrajecten die deels met de PTT worden bekostigd, steeg met 25% ten opzichte van 2011. 50% van de bedrijven maakte in 2011/2012 gebruik van de PTT. 18% van de werknemers gebruikte de PTT in 2011/2012.


7

interview

‘Door de Skillsmanager in te vullen heb je de touwtjes veel meer zelf in handen’

8


MR. SKILLSMANAGER

Nieuwsgierig geworden? Ga naar www.oom.nl, kijk onder het tabje ‘Hulp en advies’ en klik op Skillsmanager. Je kunt daar een leuk filmpje bekijken of direct aan de slag gaan met je eigen loopbaan.

Bedrijfstakvoorlichter Henny Daams is een enthousiast ambassadeur van de Skillsmanager. Tijdens kennisavonden geeft hij presentaties, met als doel om werknemers te inspireren zelf aan de slag te gaan met hun loopbaan. tekst annemiek de gier foto hans van den heuvel

Wat is de Skillsmanager nou precies, wat kunnen werknemers ermee? ‘De Skillsmanager is een tool op de OOM-website. Werknemers in de metaal kunnen door het invullen van vragen heel makkelijk en snel een beeld krijgen van hun eigen beroep en het takenpakket en de kennis die daarbij horen. Verder maakt de Skillsmanager inzichtelijk waar je kennis te kort komt, zodat je in één oogopslag kunt zien welke cursussen geschikt zijn om te volgen. En je krijgt ook advies: welke functies binnen de metaal zou je met jouw kennis ook nog kunnen vervullen, eventueel met wat bijscholing? Het is heel handig om deze informatie inzichtelijk te krijgen, werknemers kunnen aan de hand daarvan bijvoorbeeld hun opleidingswensen bespreken met hun baas. Ze hebben dan echt een goed handvat om een functioneringsgesprek mee in te gaan.’

U geeft presentaties over de Skillsmanager tijdens kennisavonden? ‘Inderdaad. Dat doe ik in mijn eigen regio Zuid, maar ik ben laatst ook uitgenodigd in Hengelo. Tijdens zo’n avond vertel ik eerst wat de Skillsmanager is en wat er zo handig aan is. Daarna sluit ik mijn laptop aan en laat ik op een groot scherm stap voor stap zien hoe het werkt. Veel werknemers weten helemaal niet dat zoiets bestaat, en schrijven het webadres op. Ik hoop dan dat ze thuis gaan kijken en de Skillsmanager invullen. Ik vertel er altijd bij dat het anoniem kan, dat is heel laagdrempelig want je hoeft dan geen inlogcodes aan te vragen.’

Waarom bent u eigenlijk zo enthousiast over de Skillsmanager? ‘Het is leuk dat ik er vanaf het eerste begin bij betrokken was. Ik heb 22 jaar op de tekenkamer van een metaalbedrijf gewerkt, dus kon een belangrijke bijdrage leveren

aan het verfijnen van de functies en taken die in de Skillsmanager zitten. Ik vind het ook goed om uit te dragen hoe belangrijk het is voor werknemers om actief met hun loopbaan aan de slag te gaan. Soms worden mensen er heel erg door geholpen; laatst kwam iemand dankzij de Skillsmanager op het idee om een EVC-traject in te gaan. Hij was erg blij met dit inzicht en dat is voor mij natuurlijk ook positief: daar doe ik het voor!’

Er loopt op dit moment een pilot met een Skillsmanager voor werkgevers… ‘Ja, in deze variant kunnen werkgevers alle functies die in hun bedrijf bestaan invoeren, met de bijbehorende taakomschrijvingen. Aan elke functie kunnen medewerkers gekoppeld worden. Aan het einde van het jaar kan de werkgever zijn werknemers beoordelen via de Skillsmanager, en bijvoorbeeld ook medewerkers uitnodigen om zichzelf te beoordelen. De Skillsmanager helpt werkgevers en werknemers zo om de beoordelingen beter te doen, ze zijn diepgaander, meer gebaseerd op feiten en laten eerder resultaten zien die leiden tot opleiding. In regio Zuid doen vijftig bedrijven mee aan de pilot en werkgevers zijn razend enthousiast. Als het goed is, is de werkgeversvariant in 2013 klaar om landelijk te worden gelanceerd.’

Had u zelf tijdens uw loopbaan graag de beschikking gehad over een Skillsmanager? ‘Dat was best fijn geweest. Ik had bij een functioneringsgesprek nooit een idee waar het over zou gaan, vroeg me af wat ze van me zouden vinden. Door het invullen van de Skillsmanager kun je het gesprek een bepaalde richting op sturen, je hebt veel meer zelf de touwtjes in handen. Overigens was ik wel altijd aan het leren vroeger, die behoefte zit gewoon in mij. Dus voor cursusadvies had ik de Skillsmanager niet nodig gehad.’ ❚ METAALJOURNAAL WINTER 2012 <<

9

in BeeLd

TALENT GAAT NIET MET PENSIOEN De babyboomers verlaten massaal de arbeidsmarkt. Maar wat gebeurt er met de vakkennis van deze omvangrijke generatie? Metaaljournaal sprak met enkele oud-metaalbewerkers bij de hobbyclub metaal in Mill. tekst annemarie vestering foto’s rob overmeer

lke donderdagochtend om 9.30 uur komen ze bij elkaar in het E Senioren Hobby Centrum in Mill; de twaalf leden van de hobbyclub metaal. Na een bak koffie gaan ze aan de slag. De één maakt een opvulstuk voor de spanjoletsluiting van zijn tuindeur, een ander een houtkopieermachine om kruisboogkolven mee te maken, een derde restaureert de ‘gehengen’ van de waterput van zijn achttiende-eeuwse boerderij. De hobbyclub metaal is zes jaar geleden opgericht door enkele leden van de Katholieke Bond voor Ouderen (KBO). Hen was opgevallen dat veel jonge senioren geen lid wilden worden van de KBO, omdat ze zich te jong voelden voor activiteiten als biljarten en bingo. HEK VOOR HET KERKHOF

De leden van de club, allemaal mannen, zijn tussen de 57 en de 68 jaar oud. In de afgelopen jaren gingen ze met pensioen of VUT, Kennis Houvast! Voor het voortbestaan en de ontwikkeling van ondernemingen is het belangrijk dat bedrijfskennis wordt doorgegeven aan een volgende generatie. OOM helpt bedrijven daarbij met het programma Kennis Houvast! Meer informatie op www.oom.nl, zoek op ‘Kennis Houvast’.

10


werden arbeidsongeschikt of ontslagen, vaak nadat ze decennialang bij een werkgever werkten en daar net zo lang kennis en ervaring opdeden. ‘Hier kunnen we ongedwongen bezig zijn met wat we vroeger geleerd hebben. We maken veel werkstukken voor onszelf, maar proberen ook iets te betekenen voor de plaatselijke gemeenschap. We hebben bijvoorbeeld pas een hekwerk gemaakt voor het kerkhof, tuinbankjes voor het bejaardencentrum en vlinders voor het stiltehoekje in de basisschool.’ Die maatschappelijke betrokkenheid is belangrijk, maar het is vooral de gezelligheid die het hem doet. Want: ‘als je je werk verliest, verlies je ook een grote sociale kring.’ Bovendien is het leuk om tijdens het klussen in de werkplaats van de hobbyclub oude vakkennis te gebruiken en met elkaar te delen. HAND- EN SPANDIENSTEN

In de bedrijven waar ze vroeger werkten, gebeurde over het algemeen weinig om de kennis en ervaring die ze als senioren hadden opgedaan, te delen met jongeren. Een van de oud-metaalbewerkers zegt: ‘Er werd nauwelijks geïnvesteerd in jonge werknemers. Het zou voor de hand liggen om hen met oudere collega’s te laten werken. Maar ze werden ingezet om productie te draaien en

er werd geen tijd gestoken in hun opleiding. Dan was de lol er snel af voor jongeren.’ Opvallend is hoe verschillend oud-werkgevers met oud-werknemers omgaan. De ene gepensioneerde hoort nooit meer iets van zijn baas, de ander verleent nog af en toe handen spandiensten of wordt regelmatig uitgenodigd voor borrels en beurzen. ‘Natuurlijk ben ik nog graag bereid om advies te geven als het nodig is’, zegt een van de oud-metaalbewerkers. Hij vindt zo’n geleidelijk vertrek heel bevredigend, en ervaart het beroep dat op zijn kennis wordt gedaan als strelend. ‘Talent,’ zegt hij, ‘dat gaat niet met pensioen.’ ❚

‘Met mijn vakkennis doe ik niet veel meer’

Jan van der Linden (66) constructiebankwerker, plaatwerker en lasser ‘Veertig jaar werkte ik bij Philips. In de werkplaats in Uden, later in Oss repareerde ik machines voor de productie van kleurentelevisies en tl-armaturen. De laatste jaren stond er een jonge jongen aan mijn zijde, met wie ik mijn kennis en ervaring kon delen. Maar in 2003 was er een reorganisatie, waarbij we allebei in één klap onze baan verloren. Met mijn vakkennis doe ik niet veel meer. Behalve dan op de hobbyclub, daar leer ik leden TIG-lassen. En ik doe klusjes op de tennisvereniging en bij familie. Jammer vind ik dat niet; mijn weken zijn met tennissen, de hobbyclub, vrijwilligerswerk voor de ANWB en regelmatig een korte vakantie met de caravan nu al veel te kort.’


11

‘Ik ben er trots op dat ze me nog nodig hebben’

Marty Janssen (65) machine operator ‘Drie jaar geleden ging ik met pensioen. Ik werkte de laatste vier jaar bij Stork. Daar onderhield en reviseerde ik landingsgestellen. Slijpen, kotteren, draaien... Het conventionele werk. Of oudere werknemers hun vakkennis daar met jongeren deelden? Nee, daarover werd niet nagedacht. Ik heb het wel eens aangekaart bij de ondernemingsraad, waar ik in zat, maar er was weinig belangstelling voor. Dat gold overigens ook voor de bedrijven waar ik daarvoor werkte: DAF en Special Products Landing Gears. Na mijn pensioen ben ik een paar keer door Stork gebeld of ik advies wilde geven, ze kwamen ergens niet uit. Laatst nog, toen ze een onderdeel van een F16-landingsgestel moesten chroomslijpen. Ik vind het leuk als ik gebeld word. Ik ben er trots op dat ze me nog nodig hebben.’

12


‘In ons bedrijf vulden oudere en jongere werknemers elkaar aan’

Tinie van Dijk (66) assemblagemedewerker ‘De laatste elf jaar voor mijn pensioen werkte ik bij Site. Daar maakten we aandrijvingen op afsluiters. Er werkten veel jongeren in het bedrijf. Bij het samenstellen van teams werd er altijd goed op gelet dat die met oudere werknemers samenwerkten. De jonge jongens konden goed met computers overweg en hadden veel theoretische kennis in huis. Ouderen, zoals ik, wisten weer meer van het conventionele handwerk. Zo konden we elkaar goed aanvullen en iets van elkaar opsteken. Nu doe ik nog weinig met mijn werkervaring. Mijn oud-werkgever doet er geen beroep meer op, mijn kennis was ook niet zo specifiek. Ik doe af en toe een klusje voor de buren en ga naar de hobbyclub. Daar wil ik leren TIG-lassen, want een mens is nooit te oud om te leren!’


13

‘Na mijn pensioen belden ze me als er iets mis was met onderdelen of gereedschappen’

Toon Hurkmans (68) inkoper gereedschap ‘Ik ben teamleider van de hobbyclub metaal. Ik help de leden op weg met hun werkstukken. Op mijn zestigste ging ik met pensioen, daarvoor werkte ik als gereedschapsinkoper bij Inalfa, een toeleverancier voor de automobielindustrie. Daar werd gewerkt met een mentorsysteem: in de gereedschapsmakerij waren altijd jonge werknemers in opleiding, die werden begeleid door oudere werknemers. Na mijn pensioen ben ik nog een jaar aan het bedrijf verbonden geweest als trouble shooter. Wanneer er iets mis was met onderdelen of gereedschappen, vroegen ze mij met een oplossing te komen. Dat vond ik leuk, het is toch een erkenning van je vakkennis. Nu komt mijn vakkennis van pas bij de hobbyclub en tijdens het knutselen, thuis.’

14


onderwijs

OOM zet zich in voor meer meiden in de metaal. Via Techniektalent.nu participeert OOM in Femme Tech en de focusgroep Talent van meisjes en vrouwen, die onlangs de beroepenwaaier ‘Doe(n) wat je leuk vindt’ en de bijbehorende website www.femmetech4girls.nu ontwikkelde.

Kom op, meiden! Hoeveel vrouwen staan er bij u op de werkvloer? Waarschijnlijk weinig tot geen. Vrouwen zijn namelijk flink ondervertegenwoordigd in de techniek. Al in het voortgezet onderwijs laten de meeste meiden de sector links liggen. Hoe komt dat nou, en wat doet VHTO om daar verandering in te brengen? tekst annemarie vestering foto’s rob overmeer

erschillende overheidscampagnes en de emancipatie ten spijt: er V zijn nog steeds maar weinig vrouwen met een technisch beroep. ‘Zonde’, zegt Carolien de Neeve, projectcoördinator vmbo bij VHTO, het landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek. ‘Er lopen zo veel vrouwen met talent voor techniek rond die er niets mee doen. Juist in de toekomst, wanneer een groot tekort aan goed opgeleide bèta/technici zal ontstaan, zijn zij hard nodig.’ ONZEKER

Uit cijfers van VHTO blijkt dat techniek al in het voortgezet onderwijs op weinig belangstelling van meisjes kan rekenen. Onder alle 19.409 leerlingen die vorig schooljaar op het vmbo voor de sector techniek kozen, waren 1.842 meisjes (9,5%). Ook op de havo en het vwo zijn de meisjes bij het profiel Natuur en Techniek in de minderheid. Van alle 6.559 havo-leerlingen die in 2011 voor dit profiel kozen, was 16,1% van het vrouwelijk geslacht. Bij de 7.641 vwo-leerlingen was dat 28,9%. Waarom kiezen meisjes zo weinig voor techniek? Volgens Carolien de Neeve zijn daar verschillende redenen voor. ‘Meisjes zijn vaak onzeker over hun capaciteiten in exacte vakken en techniek. Ze weten niet welke opleidingen er zijn, welk beroep ze

er later mee kunnen uitoefenen en er zijn ook nauwelijks vrouwen met technische functies in hun omgeving aan wie zij zich kunnen spiegelen. Bovendien krijgen meisjes weinig steun van de omgeving bij hun keuze voor techniek.’ SPEEDDATEN

VHTO zet zich in om de deelname van meisjes en vrouwen aan de wereld van bètawetenschappen, techniek en ICT te vergroten. Met verschillende projecten worden meisjes in het voortgezet onderwijs gestimuleerd om voor techniek te kiezen. Bijvoorbeeld door hen kennis te laten maken met de technische beroepspraktijk en hen te vertellen wat de opleidingsen beroepsmogelijkheden zijn. Maar bijvoorbeeld ook door vmbo-scholen

te helpen hun onderwijs in exacte vakken en techniek aantrekkelijker te maken voor meisjes. Elk jaar in april organiseert VHTO Girlsday, een dag waarop meisjes tussen de tien en vijftien jaar kunnen deelnemen aan excursies bij bèta/technische bedrijven en instellingen. Ook worden in het voortgezet onderwijs regelmatig speeddates georganiseerd tussen leerlingen en rolmodellen. Carolien de Neeve: ‘Het aantal meisjes in het voortgezet onderwijs dat voor techniek kiest is nog in de minderheid, maar we zijn op de goede weg. In de afgelopen jaren zien we duidelijk de trend dat het totale aantal techniekleerlingen afneemt, terwijl het aandeel meisjes groeit. Maar: wij zijn pas tevreden als er net zoveel meiden als jongens voor een technische opleiding gaan!’


15

Aniek Bakker (16) en Yosca Bozelie (16) Vierdejaars vmbo metaaltechniek Elde College Schijndel Aniek: ‘Tijdens het eerste en het tweede jaar kregen we Praktische Sector Oriëntatie (PSO); lessen die je laten kennismaken met de verschillende sectoren waarvoor je aan het eind van de onderbouw kunt kiezen. Metaal vond ik het leukst. Je kunt er alle kanten mee op. Mijn klasgenoten keken er vreemd van op; vriendinnen en ouders niet, die kennen me langer dan vandaag. Ik zit graag met veel jongens in een klas, die katten niet zo, al zou het met iets meer meiden gezelliger zijn. Ik begrijp waarom meiden weinig voor metaal kiezen; ze zijn bang om gepest te worden. Sommige klasgenoten riepen dat ik wel lesbisch zou zijn. Maar dat was snel over. De meeste meiden weten niet hoe leuk metaal is. Scholen moeten meer campagne voeren, met meisjes in beeld.’ Yosca: ‘Ik koos voor metaaltechniek omdat ik het leuk vond tijdens PSO. Mijn ouders vonden het maar niks. Ze dachten dat ik er toch niets mee zou doen later. Ze wilden dat ik me goed zou oriënteren, maar ik ben bij mijn keuze gebleven. Inmiddels zit ik – net als Aniek – in het eindexamenjaar. Later wil ik iets gaan doen met tekenen of sport, maar op dit moment ben ik bij metaaltechniek helemaal op mijn plek. Al die jongens in de klas, daar heb ik geen moeite mee. Als je maar kunt doen wat je leuk vindt.’

‘Ik zit graag met veel jongens in een klas, die katten niet zo’

16


Bart Kemp (42) Kernteamleider sector Techniek 3 en 4 Elde College Schijndel ‘Bij metaaltechniek hebben we 44 leerlingen in het derde en het vierde leerjaar. Twee daarvan zijn meisjes. Al wordt er wel meer over gesproken; het Elde College heeft nog geen actief beleid om meer meiden te werven voor de technische afdelingen. Ik vind dat best jammer. Meisjes nuanceren het gedrag van jongens in de puberteit. Maar ik denk ook dat veel meiden niet weten wat een geweldige mogelijkheden er zijn in de techniek, en welke kansen ze aan zich voorbij laten gaan. We bieden overigens wel PSO-lessen aan. Maar die worden niet gegeven door vakdocenten, meestal door de eigen mentoren. Voor zo’n mentor is het toch wat ingewikkeld om de passie voor metaalbewerking over te brengen. Aniek en Yosca zijn heel gedreven. Ook al is techniek nog steeds een mannenwereld, ze trekken zich er niks van aan. Ze doen het keigoed, en op sommige fronten – zoals tekeninglezen en technisch inzicht – zelfs beter dan de jongens.’

‘Ze doen het op sommige fronten zelfs beter dan de jongens’


17

thema

WIE IS ER BANG VOOR HET FUNCTIONERIN

18


Praten? In onze sector steken we liever de handen uit de mouwen. Toch kan een goed gesprek je persoonlijke ontwikkeling een zetje geven én het bedrijf vooruit helpen. Daarom zetten we op deze pagina’s het functioneringsgesprek centraal. Wat heb je eraan en ook: hoe pak je het aan? tekst marleen kamminga ILLUstRAtIes PePijn barnard

NGSGESPREK? ‘Van elkaar leren’

‘Als ik iemand aanneem, is mijn eerste vraag: ben je bereid weer naar school te gaan?’

‘In het functioneringsgesprek kun je van elkaar leren, omdat je allebei weer andere dingen ziet en ervaart.’ Dat zegt Jack Akkermans, directeur van Akkermans Gloeitechniek. Sinds enkele jaren werkt hij met functioneringsgesprekken. Twee keer per jaar gaat hij met elke medewerker om tafel om te bespreken hoe het gaat, en om samen naar de toekomst te kijken. Dat is tweerichtingsverkeer. Wat gaat goed, wat kan beter? Daarover praten ze dan in alle openheid. Jack Akkermans: ‘Ik zie dingen die zij niet zien, zij zien dingen die ik niet zie. Dus zeg ik: kom maar op, jullie kritiek helpt de groei van het bedrijf!’ VAN VAKIDIOOT TOT DIRECTEUR

Jack, die ooit zijn bedrijf begon als vakidioot in een overall, moest met de komst van meer personeel best wel even wennen aan het directeur zijn. Toch voerde hij al snel een goed personeelsbeleid in. Voor de medewerkers zijn loopbaantrajecten, scholingsbeleid, functionerings-

gesprekken en persoonlijke ontwikkelingsplannen (POP’s) opgezet. ‘Sindsdien werken we met drie functieniveaus: beginnend gloeier, vakgloeier en vakspecialist. En als ik iemand aanneem, is mijn eerste vraag: ben je bereid weer naar school te gaan? In onze sector is veel specialistisch werk. Blijven leren is zo belangrijk!’ NOG MEER LEREN

Andy Martina kwam ruim twee jaar geleden bij Akkermans. ‘In de bouw was geen werk meer en ik hoorde dat hier vacatures waren. Ik kreeg een rondleiding en het sprak me wel aan.’ Hij startte als beginnend gloeier onder begeleiding van collega’s, deed een cursus materiaalkennis en behaalde zijn heftruckcertificaat. ‘Sinds drie maanden ben ik vakgloeier. Ik denk nu na over wat ik nog meer wil leren. Het hangt er ook van af wat het bedrijf nodig heeft.’ In januari vindt het volgende functioneringsgesprek plaats, dus Andy heeft nog even bedenktijd.


19

thema

RS E M E N K R E VOOR W

Functioneringsgesprek voeren in 4 stappen Het functioneringsgesprek is een prima vertrekpunt als je verder wilt groeien in je vak. Maar ook als je de werkomstandigheden of de samenwerking wilt verbeteren. Met dit stappenplan bereid je je goed voor. Begin een maand van tevoren en zet elke week een stap.

Meld je aan voor de gratis eendaagse workshop Zie je tegen het functioneringsgesprek op? OOM organiseert in samenwerking met FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie gratis de eendaagse training ‘Functioneringsgesprekken voeren’. In de training leer je hoe je het gesprek kunt inzetten om je vakmanschap en je werkomstandigheden te verbeteren. Je ontvangt ook een naslagboekje met gesprekstips en vragenlijstjes die je helpen na te denken over wat je wilt. De workshop vindt plaats op verschillende locaties in Nederland tot en met half februari 2013. Je kunt je aanmelden via de Regiodesk op www.regiodesk.nl. Niet naar de workshop maar wel nieuwsgierig naar het naslagboekje? Mail naar [email protected] om er een te bestellen.

20


Stap 1 Nalezen. Hoe zat het ook al weer? Lees vier weken van tevoren je functiebeschrijving nog eens na. Komt wat er staat overeen met je dagelijkse bezigheden? Wat wel, wat niet? Als je eerder al een functioneringsgesprek hebt gehad, lees je het verslag nog eens na. Hoe staat het ervoor met de afspraken die toen zijn gemaakt? Maak notities.

Stap 2 Nadenken. Wat wil je bereiken? Denk drie weken van tevoren eens na over je toekomst. Waar zou je over drie, vijf of tien jaar willen zijn? Wat moet je daarvoor nog leren of welke ervaring zou je daarvoor nog moeten opdoen? Maak notities.

Stap 3 Om je heen kijken. Wat gaat goed, wat zou beter kunnen en hoe? Twee weken van tevoren kijk je op je werk extra goed om je heen. Er is altijd wel iets te verbeteren. Wat zou handiger of efficiënter geregeld kunnen worden? Wat loopt juist lekker en hoe komt dat? Maak notities.

‘ Benoem ook wat goed gaat’ Stap 4 Gesprekspunten uitwisselen. Wat ga je met je leidinggevende bespreken? Een week van tevoren kijk je alle notities na en noteer je de punten die je zou willen bespreken op een lijstje. Vraag je leidinggevende hetzelfde te doen. Wissel de lijstjes een week van tevoren uit. Dan heb je nog voldoende tijd om na te denken over punten op het lijstje van de ander.

Marcel Fabrie is commercieel directeur bij IPV Opleiding & Training, dat medewerkers traint in het voeren van functioneringsgesprekken. ‘Zeggen wat je graag zou willen, of aangeven wat volgens jou beter kan in het bedrijf, dat doe je als medewerker niet gemakkelijk. Het is toch je baas die tegenover je zit. Mijn tip: als je kritiek geeft, benoem dan ook wat er goed gaat.’

De drie V’s Houd altijd de drie V’s in het achterhoofd, deze zijn de voorwaarden voor een geslaagd functioneringsgesprek. Het functioneringsgesprek is Vertrouwelijk. Wat je met elkaar bespreekt, gaat niet naar buiten. Alleen dan kun je in openheid met elkaar praten. Het functioneringsgesprek is gericht op Verbeteringen. Dat betekent dat het alleen iets oplevert als je allebei bereid bent om kritiek te geven én te ontvangen. Hetzelfde geldt voor complimenten: bespreek vooral ook wat er goed gaat en waar je tevreden over bent. Luister naar elkaars mening en toon begrip voor elkaars belangen. Elk gesprek wordt afgesloten met duidelijke afspraken, die je meteen na het gesprek Vastlegt. Spreek ook af wanneer en hoe de afspraken gerealiseerd worden.


21

thema

S R E V E G K R E VOOR W

Functioneringsgesprek voeren in 4 stappen Het functioneringsgesprek is een mooie kans om beter zicht te krijgen op wat er leeft onder medewerkers. Ook is het een lijntje naar de toekomst, waarmee je ervoor kunt zorgen dat je bedrijf het juiste vakmanschap in huis heeft en houdt. Deze vier stappen helpen je het gesprek optimaal te benutten.

Stap 1

Nadenken. Waar wil ik met mijn bedrijf naar toe? Onze markt staat niet stil. Welke kansen zijn er voor jouw bedrijf en hoe wil je deze grijpen? Denk na over de bedrijfsdoelen en bedenk vervolgens: wat vraagt dat van het medewerkersbestand? Welke kwaliteiten hebben je vakmensen al in huis en wat heeft de organisatie nu of later nog nodig?

‘Je bedrijf ontwikkelen houdt direct verband met het ontwikkelen van je medewerkers’ Trainer Ronald Kranenburg (PKM) traint ondernemers en leidinggevenden in het voeren van functioneringsgesprekken. ‘Werkgevers in de metaal willen hun onderneming ontwikkelen en zuinig zijn op hun arbeidskapitaal. Maar tegen het voeren van functioneringsgesprekken zien ze op. Logisch, het zijn doeners. Daarom laat ik mensen in trainingen eerst nadenken over hoe ze hun bedrijf willen ontwikkelen de komende jaren. Vervolgens leg ik uit dat dit direct verband houdt met hoe hun medewerkers zich ontwikkelen. Dat zijn echte eye openers.’

22


Functioneringsgesprek of beoordelingsgesprek?

Stap 2 Inrichten. Creëer loopbaanperspectieven. Werk met functieschalen, reserveer budget voor scholing, leg een personeelsdossier aan en voer de functioneringsgesprekkensystematiek in. Dat helpt om goede krachten aan te trekken, te behouden en flexibel te kunnen inzetten.

Stap 3 Oefenen! Een gesprek voeren kun je leren. Praten is niet bepaald je core business. Gelukkig kun je het leren. Doe een workshop en krijg technieken als luisteren en vragen stellen onder de knie. Leer kritiek te ontvangen en te geven: je wordt er wijzer van. Blijf oefenen.

Stap 4 Doelen afstemmen. Ontwikkeling medewerker versus ontwikkeling bedrijf: hoe versterk je elkaar? Denk voorafgaand aan elk functioneringsgesprek na over de vraag hoe jij de medewerker kunt versterken en hoe de medewerker het bedrijf kan versterken. Een kwestie van doelen afstemmen. Wat kan hij/zij nog leren? Hoe kun jij daarbij helpen?

In de praktijk worden een functioneringsgesprek en een beoordelingsgesprek nog wel eens door elkaar gehaald. Maar ze zijn niet hetzelfde. Een functioneringsgesprek is een gesprek op gelijkwaardig niveau tussen werkgever en werknemer. Het is tweerichtingsverkeer. Tijdens het gesprek moet ruimte zijn om openhartig te praten over allerlei zaken, zoals de situatie op de werkvloer, de kwaliteit van de begeleiding, de organisatie van het bedrijf en de doelen die de organisatie en de werknemer willen behalen. Scholing is een belangrijk gespreksonderwerp tijdens een functioneringsgesprek. Tijdens een beoordelingsgesprek velt de werkgever zijn oordeel over de prestaties van de werknemer. Hier is dus geen sprake van tweerichtingsverkeer, het gesprek is eenzijdig. Vaak zitten aan een beoordelingsgesprek consequenties vast, zoals een loonsverhoging bij goede prestaties of een ontslag bij slechte prestaties.


23

de cursist

ARNO VAN DE VEN LEEFTIJD: 31 BEDRIJF: AHLMANN FUNCTIE: ALLROUND MONTEUR OPLEIDING: LASERBLAD

24


SELFMADE MAN ‘Kies niet voor de techniek, daar is later geen droog brood in te verdienen’, zeiden zijn leraren op de lagere school. Dan maar plan B, dacht Arno, en hij koos voor de Tuinbouwschool. tekst annemarie vestering foto mark van der zouw

a zijn opleiding kon Arno bij een boomkwekerij komen N werken. In de buitendienst, waar hij heesters en coniferen zaaide, plantte en rooide. ‘Het was behoorlijk saai, jaar in jaar uit hetzelfde werk, altijd buiten, weer of geen weer.’ Gelukkig ging er wel eens een rooier, een heftruck of sorteerband kapot. Kon hij die lekker repareren. Meer en meer hield hij zich met dat soort klusjes bezig en hij merkte dat ze hem eigenlijk best goed afgingen. AUTODIDACT

Toen Arno hoorde dat VSH een monteur zocht, twijfelde hij geen moment. Na bijna tien jaar vertrok hij bij de boomkwekerij om bij het mechanisatiebedrijf in de buurt te gaan werken. Hij repareerde er heftrucks, tractoren en landbouwmachines. Dat hij geen opleiding had was geen punt, want: ‘Ze beloofden me een opleiding tot monteur.’ Maar de economische crisis kreeg grip op het bedrijf en Arno werd ontslagen. Even zag de toekomst

er minder veelbelovend uit, tot hij in september 2010 bij Ahlmann aan de slag kon als monteur. Bij de importeur uit Ammerzoden worden grondverzetmachines van Ahlmann verkocht, opgebouwd en gerepareerd. Indrukwekkende apparaten, barstensvol software, hydrauliek en sensoren. LAZERBLAD

Arno volgde diverse korte cursussen om de Ahlmann-machines en de bijbehorende uitrustingsstukken te leren kennen. Zoals drie weken geleden nog, de tweedaagse cursus over het uitrustingsstuk Laserblad, een 3-in-1-leveller om mee te straten. Hij kan nu zelf zijn laptop aan een machine hangen, een storing opzoeken en repareren. En dat geeft een goed gevoel. De machines worden steeds geavanceerder. ‘Dat is leuk, het blijft uitdagend. Om je werk te kunnen blijven doen, moet je de ontwikkelingen op de voet blijven volgen. Zonder cursussen loop je vast. Maar op dit moment is mijn vakkennis wel up-to-date!’ ❚


25

reportage

INNOVEREN IS ZIEN WAAR HET ANDERS KAN Dankzij de Mobylizer, een infuushouder en loophulp in één, hoeven ziekenhuispatiënten niet meer moeizaam rond te sjouwen met een zware infuuspaal. Een succesvolle uitvinding van het Ridderkerkse bedrijf TechniCare Systems, dat aan de lopende band oplossingen ontwikkelt voor kleine en grote problemen in zorginstellingen. tekst jeroen van den nieuwenhuizen foto’s mark van der zouw

idderkerk, donderdagmiddag één uur. De lunchpauze is net geweest R en toch is de werkdag van eigenaardirecteur Arjan van de Voorde al ruim zeven uur oud. Vanochtend om tien voor zes stond hij al achter de freesbank om assen te maken voor een klant. Arjan en zijn collega’s hebben het druk. Niks nieuws overigens, want het bedrijf draait al sinds de oprichting ruim twaalf jaar geleden op vol vermogen. Er werken acht mensen, met Arjan erbij gerekend, waaronder Arjans vrouw en twee van zijn zoons. ‘Ik begon in de schuur bij mijn huis in Barendrecht’, blikt Arjan terug. ‘Ik had één draaibankje waarop ik de eerste opdrachten kon doen. Al snel had ik een grotere machine nodig. Er kwam een boor-freesmachine bij, toen een lasmachine en een zaagmachine. Na anderhalf jaar lag het staal opgestapeld tussen de planten in de tuin.’ TechniCare Systems is inmiddels alweer tien jaar gehuisvest op een Ridderkerks bedrijventerrein, vlak bij de Nieuwe Maas. Eerst in een unit van honderd vierkante meter. Drie jaar la-

26


ter kwam de unit ernaast met dezelfde grootte erbij. Weer drie jaar later werd een aangrenzende unit aangekocht, waardoor het bedrijf weer dubbel zoveel ruimte kreeg. Steeds bood de uitbreiding maar tijdelijk soelaas en ook nu is er weer ruimtegebrek. Een goed teken natuurlijk, maar wel lastig. Want de vergaderruimte en het kantoor doen voor een groot deel dienst als opslagruimte, zo blijkt tijdens de rondleiding die Arjan geeft. En ook op de werkvloer is het schipperen. ‘Volgend jaar gaan we met een lasrobot werken. Dat gaat hier niet meer. We zullen dus moeten verkassen.’ STRUIKELPARTIJ

Het geheim van de gestage groei van TechniCare zit hem in voortdurende innovatie. De producten die Arjan bedenkt, blinken vaak uit door eenvoud, vindt hij. Zoals de wandhouder voor zuurstofflessen. ‘Ik kwam toevallig bij een ziekenhuis dat door de Inspectie op de vingers was getikt omdat de zuurstofflessen op de

grond stonden. Ik heb toen een wandhoudertje ontworpen en gemaakt. Een vertegenwoordiger van een ambulancedienst zag dat en vertelde dat in een van de ambulances net een ongeluk was gebeurd met zuurstofcilinders die niet goed waren vastgemaakt. Toen heb ik dertig houders gemaakt voor in hun ambulances, voorzien van een handig kliksysteem, waardoor je geen tijd verliest als je de flessen nodig hebt.’ Andere uitvindingen van TechniCare Systems zijn complexer, zoals de trolley die aan het bed kan worden gekoppeld, speciaal voor de Intensive Care. ‘Ons sterke punt is dat we de productontwikkeling, de productie én de levering zelf doen. Daardoor kunnen we inspelen op specifieke vragen van klanten. Veel metaalbedrijven gaan voor de bulk. Dan kun je het in de zorgsector vergeten, want elke zorginstelling heeft zijn eigen specifieke spullen nodig.’ De meest recente uitvinding, de Mobilyzer, zou er nooit gekomen zijn als Arjan niet een paar jaar geleden

Innovatief zijn doe je niet alleen maar voor het plezier, het is ook pure noodzaak


27

reportage voor een medische behandeling in het ziekenhuis was opgenomen. ‘Ik zat daar in een stoeltje en keek uit op de lift. Er kwam toen een oude man aanlopen die een infuuspaal met zich meesleepte en de lift wilde ingaan. Nu moet je bedenken dat er tussen de liftvloer en de gangvloer soms wel een gleuf van vier centimeter zit. En dat het onderstel van zo’n infuuspaal verre van stabiel is. Het gevolg was een flinke struikelpartij. Ik zag het gebeuren en dacht: wat een onding is zo’n infuuspaal. Het loopt ongemakkelijk, je krijgt er pijn van in je heupen en benen. En dat alleen voor een infuuszakje en een pompje. Het leven in een

Over de Mobilyzer De Mobilyzer is een hulpmiddel voor patiënten in ziekenhuizen en andere zorginstellingen. De basis is een roestvrijstalen onderstel met een in hoogte verstelbaar stuur en vijf wielen, waardoor patiënten zich stabiel kunnen verplaatsen. Het bovendeel is meestal een infuusbuis van roestvrij staal, die uit te rusten is met verschillende apparaathouders (voor bijvoorbeeld een zuurstoffles, druppelsensoren, pompen en meters). www.mobilyzer.eu

28


ziekenhuis is voor een patiënt al ongemakkelijk en dan wordt het je onnodig nóg ongemakkelijker gemaakt. Daar moet ik iets mee, dacht ik toen. En het klinkt misschien wat zelfverzekerd, maar ik wist meteen dat mijn oplossing een succes zou worden.’ OP DE MARKT

Met schetsboek en potlood ging Arjan aan de slag. ‘Ik wilde een veilig en comfortabel hulpmiddel voor bij het lopen ontwikkelen, dat ook voor andere toepassingen kan worden gebruikt. Iets wat sterk genoeg is om op te leunen en wat comfortabel is. Ik dacht meteen aan een stuur dat de patiënt voor zich heeft. Vervolgens ben ik het idee verder gaan uitwerken. Uiteindelijk heeft het nog drie jaar geduurd voordat het prototype er was. Dat heeft al heel duidelijk de contouren van het eindproduct. Je ziet dat je ergens tussen loopt en dat je kunt sturen, het ziet er heel stabiel uit. En de buis is verstelbaar.’ Met het prototype ging Arjan langs bij de dertig procent van de Nederlandse ziekenhuizen die al klant was van TechniCare Systems. De gesprekken die hij daar voerde, stelden hem in staat het hulpmiddel te perfectioneren. ‘Die gesprekken waren nodig om goed in kaart te brengen wat de Mobilyzer nu precies moet bieden. Natuurlijk moet het een stabiel en comfortabel hulpmiddel zijn voor de patiënt. Maar de verpleegkundige wil er ook nog eens allerlei apparatuur op kwijt kunnen. Er moesten stroomaansluitingen op. En dan heb je ook nog eens te maken met weten regelgeving. Neem alleen al de DIN- en NEN-normen waaraan zo’n stekkerdoos op de Mobilyzer moet voldoen.’ De volgende stap was dat ziekenhuizen de Mobilyzer een paar weken op proef namen binnen een afdeling. De reacties waren volgens Arjan zeer positief. De bestellingen volgden vanzelf en sinds 18 januari van dit jaar is de Mobilyzer op de markt. ‘We hebben net een serie van honderdvijftig gemaakt, binnenkort

volgt een serie van driehonderd stuks. Daar zijn we wel een paar maanden mee bezig. Als vakman vind ik het mooi werk om ze te maken, omdat er allerlei disciplines in zitten: buig-, las-, frees- en plaatwerk. Je hebt hier dus wel specifieke vaardigheden nodig, maar dat maakt het wel zo interessant. Hou je van het vak, dan kun je hier je hart ophalen. Het mooie vind ik ook dat je weet waar je het voor doet. In het Sophia Kinderziekenhuis rijden onze Mobilyzers rond op de afdeling Oncologie, voorzien van alle denkbare accessoires. Dat is zo’n beetje de zwaarst mogelijke afdeling. Je ziet daar dat onze producten echt worden gebruikt om levens te redden.’ LIEFDE

Vernieuwen zit in de genen van TechniCare Systems: overal waar Arjan komt, ziet hij dingen die anders kunnen. ‘Dan schieten me allerlei oplossingen te binnen. Mijn werkplaatscoördinator André heeft dat innovatieve ook, als hij hier nog vijf jaar meeloopt kan ik naar huis’, lacht hij. Toch, innovatief zijn doe je niet alleen maar voor het plezier, het is ook pure noodzaak. Arjan: ‘Het is niet toevallig dat juist veel familiebedrijven in deze tijd overeind blijven, want daar zijn de medewerkers écht betrokken en ze willen dat hun bedrijf ook op lange termijn blijft bestaan. Mijn medewerkers hebben liefde voor hun vak. Het zijn mensen die plezier beleven aan mooie dingen maken en voor wie een werkdag niet automatisch om vijf uur is afgelopen. Het is namelijk geen kwestie van een pijp in elkaar lassen en klaar. Je moet dit werk met dezelfde passie doen als die verpleegkundige in de zorg. Mijn personeel wil zich ook graag verder ontwikkelen. Zo volgt een jongen met subsidie van OOM de hbo-opleiding Technische bedrijfskunde en een ander doet een opleiding verspaningstechniek aan de RDM-campus, hier vlakbij in Rotterdam.’ Het is een luxe, beseft

‘Als vakman is het mooi werk om de Mobylizer te maken’

Speciaal voor Metaaljournaal figureren Arjan van de Voorde, zijn zoon André en zijn schoondochter Angela in de Mobylizer-fotoshoot

Arjan. ‘Kijk je naar de metaalsector, dan is het vinden van jonge mensen die goed zijn of goed willen worden niet makkelijk. Ik vind dat jammer, want dit is zo’n mooi vak. Tegen jonge mensen die graag met hun handen werken, zeg ik: grijp je kans. De metaalsector is een geweldige, veelzijdige sector waarin je mooie dingen kunt maken. De opleidingsfaciliteiten zijn bovendien heel goed, waardoor je echt kunt uitgroeien tot een vakman. En die vakmannen heeft de sector nodig om nieuwe dingen te blijven bedenken en maken. Ik zie in mijn eigen bedrijf in elk geval al genoeg mooie uitdagingen voor jonge vakmensen klaarliggen.’ GOEDE TIP

Over een jaar of vijf? ‘Dan is TechniCare Systems een groter bedrijf geworden’, weet Arjan. Voor zichzelf ziet hij dan een

andere rol weggelegd. ‘Ik ben dan nog steeds degene die kanten-klare oplossingen bedenkt voor problemen die zorginstellingen hebben met machines en apparaten. Maar ik wil die kant-en-klare oplossing dan hier in de werkplaats bij mijn collega’s kunnen neerleggen. Ik hoef niet meer per se om tien voor zes ’s ochtends achter de freesmachine te staan.’ Voor andere bedrijven die meer willen innoveren geeft Arjan graag een goede tip: lever maatwerk en stel je flexibel op. ‘Als je gaat voor produceren en klaar, dan ben je afhankelijk van de bewegingen in de markt. Beweeg met de markt mee: gaat de golf naar beneden, kijk dan naar de twee golven die er in de verte aan komen. Zo doen wij het ook: er ligt nu alweer een nieuw idee op de tekentafel. Wat dat is? Dat ga ik je niet vertellen natuurlijk…’ ❚

Over TechniCare Achter de naam TechniCare gaan twee bedrijven schuil: TechniCare, zonder toevoeging, is het productiebedrijf. Behalve eigen producten zoals de Mobilyzer, maakt het bedrijf ook producten in opdracht van derden, zoals de snij-unit van een machine die de kontjes van spruitjes eraf haalt. TechniCare Systems houdt zich bezig met de marketing en verkoop van eigen producten aan ziekenhuizen, ambulancediensten en andere zorginstellingen. In totaal werken er acht mensen bij de twee Ridderkerkse bedrijven. In december 2012 vieren Arjan en zijn collega’s het 12,5-jarig jubileum. www.technicaresystems.nl


29

de diaLoog Maurice Masselink (28), manager revisie bij ACtronics, stelt een vraag aan zijn P&O-manager Gerrit Egberink (57). Een van zijn medewerkers wil graag een cursus doen, en heeft gelezen dat het bedrijf gebruik kan maken van verschillende OOM-regelingen om hem bij zijn ontwikkeling te ondersteunen.

Maurice & Gerrit

30

Van: Maurice Masselink Onderwerp: Lopende zaken Datum: 10 december 2012 Aan: Gerrit Egberink

Van: Gerrit Egberink Onderwerp: Re: Lopende zaken Datum: 11 december 2012 Aan: Maurice Masselink

Goedemorgen Gerrit,

Ha Maurice,

Leidinggeven aan 36 man, ik vind het heel leuk maar het is niet altijd makkelijk... Een van mijn medewerkers kwam vanochtend voor de vijfde keer te laat. Op mijn opleiding krijg ik wel handvatten aangereikt over hoe ik mensen kan aanspreken en motiveren, maar ik stem mijn reactie graag ook even met jou af. En dan heb ik nog een medewerker die binnenkort een opleiding fijnsolderen wil gaan doen. Volgens mij kunnen we daarvoor een regeling aanvragen bij OOM, weet jij daar iets van? Kunnen we het daar woensdag tijdens ons wekelijks overleg even over hebben? Fijn hoor, die intensieve begeleiding. Maar ik moet je zeggen: anders was ik ook nooit begonnen aan een functie waarvoor ik eigenlijk niet ben opgeleid!

Ja, leidinggeven is echt een vak, dat heb je niet een-twee-drie in de vingers. Maar: je bent nog maar acht maanden in deze functie en net begonnen met je opleiding... natuurlijk heb je nog veel te leren! Ik vind het in elk geval hartstikke leuk dat ik je daarbij mag coachen. Met de laatkomer zou ik zo snel mogelijk een afspraak maken voor een stevig gesprek. Vraag wat er aan de hand is, en hoe het kan worden voorkomen. En leg de afspraken vast, ook over wat er gebeurt als het weer misgaat. Voor de opleiding fijnsolderen kan de Persoonlijke Trainingstoelage van de betreffende medewerker worden gebruikt. Kijk voor meer informatie even op www.oom.nl of neem contact op met de bedrijfstakvoorlichter.

Groetjes, Maurice

Ik zie je morgen, Gerrit


OOMINFO

ALLES OVER OOM OP DE VOLGENDE PAGINA’S WIE WIJ ZIJN | WAT WIJ DOEN | CONTACTGEGEVENS | ONZE REGELINGEN | ONZE SERVICE | MIJNOOM.NL

ADRIAAN JACOBS (28) IS MEEWERKEND VOORMAN ÉN STAGEBEGELEIDER BIJ VAN WORKUM MACHINE SERVICE IN WIJCHEN.

‘Bij Van Workum bouwen, ouderhouden en repareren we metaalbewerkingsmachines. Wij zijn een klein bedrijf met acht medewerkers, maar hebben altijd wel een stagiair in dienst. Het is hartstikke leuk om je kennis te kunnen overdragen, maar ook fijn om er extra handjes bij te hebben. En natuurlijk hopen we dat een goede stagiair na zijn stage bij ons blijft werken. De stagebijdrage van OOM is daarbij een prettige tegemoetkoming; want wil je stagiairs goed begeleiden, dan kost dat tijd en aandacht.’ Met een vmbo-stagiair aan de slag? Kijk op www.stagewijs.nl voor praktische informatie over de begeleiding van stagiairs en gratis praktijkopdrachten.


31

OOM, AANGENAAM! Wie is OOM? De toekomst van een bedrijf valt of staat met goed opgeleide mensen. OOM, het Opleidingsen Ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking, zet zich in om vakmanschap in de branche te behouden en te vergroten. Bij OOM zijn een kleine 15.000 bedrijven en circa 145.000 werknemers aangesloten. Daarmee is OOM een van de grootste opleidingsfondsen van Nederland.

Wat doet OOM? Onze missie is het professionaliseren van de metaalbranche. Dit doen wij door financiële steun te bieden aan werknemers en werkgevers, die door het volgen van een opleiding of cursus beter willen worden in hun werk. Daarnaast adviseert OOM bedrijven bij de opleiding en ontwikkeling van hun personeel. Ook zet OOM zich in om de instroom in de branche te vergroten. Met de vergrijzing voor de deur zijn de komende jaren veel geschoolde arbeidskrachten nodig.

Wie bestuurt OOM? Het bestuur van OOM bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties; de ‘sociale partners’. De vertegenwoordigers van de werkgevers zijn afkomstig uit de Koninklijke Metaalunie. De werknemersvertegenwoordigers komen uit FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie.

CONTACT MET OOM Heeft u een vraag of wilt u hulp van een van onze medewerkers? Er zijn verschillende manieren waarop u ons kunt bereiken.

Via de regiomanagers en bedrijfstakvoorlichters

EEN OPLEIDING? OOM HELPT MET RAAD EN DAAD Via OOM kunnen werknemers en werkgevers in de metaalbewerking gebruikmaken van subsidies en financiële bijdragen voor scholing en ontwikkeling. Persoonlijke Trainingstoelage voor werknemers (PTT2013) Deze OOM-regeling vergoedt vijftig procent van de kosten voor een opleiding, training of cursus, tot een maximum van € 750. Bedrijven kunnen voorafgaand aan de cursus een bijdrage aanvragen via www.mijnoom.nl.

Ontwikkelbudget Investeren in uw personeelsbeleid? Vraag dan een Ontwikkelbudget aan. Hiermee beschikt u voor een periode van twee jaar over een budget van € 1800 om het personeelsbeleid van uw bedrijf te verbeteren. Er is een Ontwikkelbudget beschikbaar voor maximaal 600 bedrijven.

Leerwerkbijdrage Aan de slag met een leerling in uw bedrijf? Maak dan gebruik van onze Leerwerkbijdrage als tegemoetkoming in de opleidingskosten van de leerling. Ook voor het schooljaar 2012/2013 geldt voor BBL-aanvragen een extra vergoeding van € 1250.

Stagebijdrage Biedt u een stageplaats aan een leerling van vmbo, mbo (BOL) of hoger onderwijs? Dan komt u in aanmerking voor de stagebijdrage. Die bijdrage is gebaseerd op een vijfdaagse werkweek en is bij minder dagen per week evenredig lager. De bijdrage kan bij technische stages oplopen tot € 300 per maand en bij niet-technische stages tot € 125 per maand. Voor vmbo’ers is de maximale bijdrage € 200 per maand.

Ervaringscertificaat Een ervaringscertificaat (EVC) maakt het vakmanschap van uw werknemers inzichtelijk en kan zelfs diploma’s opleveren. OOM heeft een vergoeding voor EVC-procedures die kan oplopen tot maximaal € 750 per kandidaat.

Jobstart Jobstart is een vergoeding voor het scholen en begeleiden van werkloze werkzoekenden (langer dan zes maanden) en arbeidsgehandicapten, die hierdoor geschikt worden gemaakt voor een functie binnen uw bedrijf.

2! ans in 201 Laatste k

OOM vindt het belangrijk om aanwezig te zijn in het land. Daarom zijn er tien regiomanagers en veertig bedrijfstakvoorlichters. Zij zijn het aanspreekpunt voor werkgevers en werknemers.

Op het hoofdkantoor Post: Postbus 15, 2390 AA Hazerswoude-Dorp Bezoek: Frankrijklaan 10, 2391 PX Hazerswoude-Dorp Tel: 0172 - 52 15 00 | Fax: 0172 - 52 15 77 E-mail: [email protected] Onze medewerkers zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur.

Op internet www.oom.nl, www.mijnoom.nl, via Twitter @Stichting_OOM

32


Op www.oom.nl staat deze meter, die aangeeft hoeveel euro er nog beschikbaar is voor de Persoonlijke Trainingstoelage (PTT2012).

Kijk ook eens op www.oom.nl/regelingen voor meer informatie en de voorwaarden van onze regelingen en bijdragen.

MONITOR ARBEIDSMARKT, BIJSCHOLING EN ONDERWIJS -0,4%

Elk jaar vraagt OOM onderzoeksbureau Cinop onderzoek te doen naar de ontwikkelingen op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en bijscholing in de metaalbewerking. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in 2012 volgens onderzoeker Cris van Osch? ‘Ondanks slechte economische cijfers en vooruitzichten, blijkt de arbeidsmarkt voor de metaalbewerking in 2012 redelijk stabiel. De cijfers over de werkgelegenheid en de bedrijvigheid in de sector zijn dan wel licht negatief – de werkgelegenheid daalde met 0,4%, de bedrijvigheid met 1,2% – maar laten geen grote wijzigingen zien. Tijdens de economische crisis in 2008 heeft de sector een flinke tik gekregen, maar sindsdien zijn de cijfers vrij constant.’

Onderwijs ‘Het aantal BBL-leerlingen dat instroomde in de metaalbewerking daalde met 6%, terwijl het aantal stagiairs toenam met 5%. De werkgelegenheid in de sector is dan wel stabiel; de vooruitzichten zijn onzeker. Waarschijnlijk is dat de reden dat werkgevers huiverig zijn om BBL-leerlingen aan te nemen en de voorkeur geven aan stagiairs. Onder de leerlingen was overigens behoorlijk wat uitval: 75% van de leerlingen die werden opgeleid bij een scholingspool behaalde een diploma, tegenover 55% die een ‘klassiek’ BBL-traject doorliep.’

Bijscholing ‘Voor wat betreft de bijscholing: 50% van de bedrijven in de sector maakte in 2011/2012 gebruik van de PTT. Van die groep heeft 43% alweer een opleiding gepland. Het lijkt er dus op dat bedrijven die actief met opleiding bezig zijn, dat ook blijven. Uit het onderzoek blijkt overigens dat bijscholingscursussen vooral gericht zijn op het onderhouden van vakkennis, niet zozeer op het doorstromen naar een andere functie. Er lijkt een gebrek te zijn aan niveauverhogende scholing, waardoor vacatures niet intern worden opgevuld.’

Gebruik PTT ‘Bedrijven die met 5 tot 10% groeien, maken tot slot vaker gebruik van de PTT en de Leerwerkbijdrage dan krimpende bedrijven of bedrijven met een stabiel of verouderd personeelsbestand. De laatste categorie zet scholing via de PTT niet actief in voor de opvolging van de oudere, uitstromende werknemers.’

Werkgelegenheid

-1,2% Bedrijvigheid

-6% BBL-leerlingen

+5% Stagiairs

Cris van Osch:

‘De werkgelegenheid in de sector is dan wel stabiel; de vooruitzichten zijn onzeker.’

Wil je de Monitor arbeidsmarkt, bijscholing en onderwijs ontvangen? Stuur dan een e-mail naar [email protected].


33

PTT blijft volgend jaar ongewijzigd

DE OOMREGELINGEN IN 2013

OOM IN DE REGIO Onze regiomanagers vertegenwoordigen OOM in de regio. Bij hem of haar kun je terecht voor al je vragen over opleiden en ontwikkeling. Rijnstreek en Haaglanden Pieter Langeveld Telefoon: 06 304 112 11 E-mail: [email protected] Overijssel en de Noordoostpolder Jan Abbing Telefoon: 06 519 908 28 E-mail: [email protected]

Verandert er in het nieuwe jaar nog iets aan de regelingen van OOM? We vragen het Eric Schuhmacher, hoofd van de administratie a.i. ‘Het declareren van de PTT wordt in 2013 nog gemakkelijker. Het enige wat werkgevers met het declaratieformulier moeten meesturen, is de factuur van het cursusinstituut. Het POP, het betalingsbewijs en het bewijs van deelname hoeven niet meer te worden ingestuurd. Deze stukken moeten ter inzage beschikbaar zijn bij het bedrijf, en worden steekproefsgewijs gecontroleerd. Aan de regeling zelf verandert niets. Ook in het nieuwe jaar vergoedt OOM de helft van de scholingskosten, tot een maximum van € 750 per persoon per jaar voor maximaal vijftien werknemers of, indien dat er meer zijn, voor dertig procent van het personeelsbestand. Ook het aanvragen van het Ontwikkelbudget is vereenvoudigd. Dat kan elektronisch, via MijnOOM.nl. Werkgevers hoeven dus niets meer uit te printen en op te sturen. In MijnOOM.nl beschikken zij bovendien over een handig overzicht van hun scholingsadministratie.’

Eric Schuhmacher:

‘Het declareren van de PTT wordt in 2013 nog gemakkelijker.’

Utrecht, het Gooi, Flevoland, Veluwe Evert Polhoud Telefoon: 06 519 916 59 E-mail: [email protected] Limburg Patricia Storms Telefoon: 06 209 568 03 E-mail: [email protected] Friesland, Groningen en Drenthe Michiel Jansen Telefoon: 06 537 624 17 E-mail: [email protected] Midden- en Oost-Brabant Marcellino Kat Telefoon: 06 519 908 35 E-mail: [email protected] Zeeland en West-Brabant Jet Ruiter Telefoon: 06 519 908 33 E-mail: [email protected] Noord-Holland m.u.v. het Gooi Anton Verlaan Telefoon: 06 519 908 30 E-mail: [email protected] Rijnmond Houria Belkhadda Telefoon: 06 304 129 83 E-mail: [email protected] Gelderland Johan-Peter Leeuwenburg Telefoon: 06 533 661 48 E-mail: [email protected]

34


WOORD ZOEKER Metaaljournaal is een uitgave van het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM). OOM adviseert over scholing en ontwikkeling van vakmanschap in de metaalbewerking. OOM is de uitvoeringsorganisatie van sociale partners.

Maak de puzzel op www.metaaljournaal.nl en speel mee voor de prijzen

Speel de puzzel online en maak kans op deze Toughbox bouradio. Ga naar www.metaaljournaal.nl om de woordzoeker in te vullen. Als je de hoofdprijs niet wint, maak je altijd nog kans op deze andere prijzen.

In het fonds zijn de volgende organisaties vertegenwoordigd: Vanuit werkgevers: ❚ Koninklijke Metaalunie, Nederlandse Organisatie van ondernemers in het MKB in de metaal

5X TWEEDE PRIJS

Vanuit werknemers: ❚ FNV Bondgenoten ❚ CNV Vakmensen ❚ De Unie

Worker Tools Gatenzaagset

Na schriftelijke toestemming van OOM is het mogelijk delen uit deze publicatie over te nemen.

Colofon ❚ Redactie: Annemiek de Gier Michel Revet (eindredactie) ❚ Medewerkers OOM: Jan Abbing Henny Daams May Enning Linda Roessen Barbara Verhulst ❚ Redactionele bijdragen: Annemiek de Gier Marleen Kamminga Jeroen van den Nieuwenhuizen Rob Overmeer Annemarie Vestering ❚ Fotografie: Dick Duyves Hans van den Heuvel Rob Overmeer Mark van der Zouw ❚ Illustratie: Pepijn Barnard Gerrit de Jager ❚ Bladmanagement: Annemarie Vestering ❚ Ontwerp en productie: Team Hilgersom, Amsterdam

Metaaljournaal wordt gedrukt op papier van verantwoorde herkomst. ❚ ISSN: 1568-0959

10X DERDE PRIJS

HOOFDPRIJS Bouwradio Toughbox

precisieschroevendraaierset

De woorden uit de lijst staan kriskras verborgen in het veld met letters. Als je alle woorden uit de lijst in het letterveld hebt doorgestreept, vormen de overgebleven letters (in de leesrichting) de oplossing van de puzzel.

L

O

O

H

C

S

F

U

V

N

L

C

T

A

L

O

O

P

B

A

A

N

E

R

M

E

S

B

D

I

M

S

K

O

E

E

O

D

I

B

R

O

N

S

K

O

R

G

B

A

B

Y

B

O

O M

E

R

L

I

Y

M

A

C

N

K

T

N

N

K

I

O

L

F

K

L

E

V

E

N

N

O

N

D

I

L

E

U

N

D

R

R

I

N

G

E

Z

E

N

B

E

M

E

I

S

J

E

S

E

S

U

R

F

E

N

N

E

T

N

K

R

I

T

R

E

K

E

R

P

S

E

G

S

I

N

N

O

V

E

R

E

N

E

N

BABYBOOMER VAKKENNIS HOBBYCLUB MEISJES LEERLINGEN LOOPBAAN SURFEN INNOVEREN BRONS NOTEREN BUIS GESPREK REGIODESK OEFENEN SELFMADE TREDEN KERST MOBYLIZER SMID KLEVEN KROON RING BAKEN SCHOOL LAS

Dit zijn de winnaars van de najaarspuzzel Gereedschapskoffer Rens Goossens uit Valkenswaard Led Schijnwerper T.H. Gerrits uit Mill, M. Ronda uit Schimmert, Mark Dekker uit Aagtekerke, P.D. Dikkenberg uit Scherpenzeel, G. van Asperen uit Hasselt Zaklamp Paul Santegoets uit Zeeland, Mathijs Jonker uit Steenwijk, R. Koning uit Oosthuizen, J.E.B. Plattel uit Raalte, Elina van der Wel uit Almelo, M. ter Voert uit Grashoek, Ruud Martin uit Hapert, Dennis Ververgaert uit Venlo, G. van der Velden uit Veghel, Bart Petersen uit Maassluis


35

Haal het beste uit uzelf! Een functioneringsgesprek is een mooie kans om met uw werkgever te praten over uw toekomst. En om u te helpen bij de voorbereiding, heeft OOM een boekje vol handige tips. Bestel het kosteloos door een mail te sturen naar [email protected]. Succes met uw gesprek!

* de oplage is beperkt: op = op

retouradres Postbus 15 2390 AA Hazerswoude-dorp

Zonder cursussen loop je vast

Recommend Documents