Zin in geluk SPES - 1 oktober 2008 Dr. Gerbert Bakx
Waar gaat het over?
Probleem: geluk is een probleem!
Geluk is geen wetenschappelijk concept!
Niet objectief aantoonbaar of voorspelbaar …
Geluk is meer te vergelijken met kunst: levenskunst
Daarom blijven ook opvattingen van vroegere denkers nog altijd interessant, net zoals oude kunst nog altijd interessant is en nooit definitief “achterhaald” is zoals een wetenschappelijke theorie achterhaald kan zijn.
Probleem: geluk is een probleem!
Epictetus: filosofie is de activiteit die door het gebruik van de rede tot een gelukkiger leven leidt.
Boeddha: alle lijden is een gevolg van onwetendheid.
Aristoteles: geluk is het ultieme doel achter elk ander doel.
Conclusie: ongeluk en lijden zijn misverstanden!
Vroeger (o.a. Freud…): probleemgerichte psychologie: geluk wordt pas mogelijk als alle “problemen” (belemmeringen, fouten, inhibities, trauma’s … ) opgelost zullen zijn. Recenter: (o.a. M. Seligman): meer positieve, oplossingsgerichte psychologie: geluk is een bewustzijnstoestand die men kan creëren.
Rechtstreeks belang voor individu: o Rechtstreeks verband tussen gezondheid en geluk o Geluk is het krachtigste medicijn voor geest en lichaam
Rechtstreeks belang voor gezinnen en kinderen: o Relaties kunnen geen ongelukkige mensen gelukkig maken o Relaties zijn gelukkig als de betrokken individuen gelukkig zijn o Model van gelukkig leven voor kinderen!
Rechtstreeks belang voor organisaties en samenleving: o Antwoord op toenemende delinquentie, depressie, suïcide … o Kosten als gevolg van vandalisme, arbeidsongeschiktheid, absenteïsme, gerechtelijke procedures, medische “behandeling” …
Strategie 1: geluk door genoegdoening
Winst op korte termijn Onmiddellijke bevrediging “Goed-voelen” Plezier - amusement Freud-principe Moederlijke functie (Lacan) Emotionele afhankelijkheid Ongebreideld hedonisme Festival-theorie van het leven Consumentencultuur “Graaicultuur” Samsara
Strategie 1: geluk door genoegdoening Probleem: Plezier en amusement worden snel vervelend => Bore-out Wie alles gehad heeft => geen doel meer => wanhoop … Bij ouderen: depressie bij “wegvallen” van belangrijke structuren (lege nestsyndroom, pensioen, ziekte …) Jongeren: hebben al alles en vervelen zich nu al! Gandhi: wat men krijgt zonder het verdiend te hebben, Winst op korte termijn bederft de geest Onmiddellijke bevrediging “Goed-voelen” Plezier - amusement Freud-principe Moederlijke functie (Lacan) Hedonisme – Bonbons Emotionele afhankelijkheid Consumentencultuur “Graaicultuur” Samsara
Strategie 1: geluk door genoegdoening
Wat dan? o o o o o o
o
o o
Op zoek naar emotionele kicks tegen verveling Poging interne honger en leegte te stillen met nog meer kicks Consumptiehysterie Fascinatie door wetenschap en techniek Cultuur van middelen (Heidegger) Volkomen futiele activiteiten: afstompende jongerencultuur, sporthysterie, olympische waanzin, popfestival-idiotie, eurosong-gekte, mode-imbeciliteit … Cfr gewelddadige “spelletjes” van jongeren • Stenen gooien naar bussen (in Genk: “ik verveelde me”) • Sharking • Happy slapping • … Maar ook: wanhoop, depressie… niets heeft nog zin! Medicalisering van het probleem en cultivering van kwetsbaarheid en hulpeloosheid hebben geen oplossing gebracht
Strategie 1: geluk door genoegdoening
Tot hoever? Tot het (voldoende) pijn doet! o o
o o
Mensen gaan in therapie als het pijn doet Samenlevingen worden wakker als het voldoende pijn doet Cfr. depressie-epidemie (Trudy Dehue) Tot we de illusie zullen kunnen loslaten dat er een “kwaad” is dat we kunnen “bestrijden” of “behandelen” (cfr. processen Hans van Themse en Joe van Holsbeeck…)
Strategie 2: geluk door waardengerichtheid Winst op langere termijn Waarden - visie Frankl / Mandela-principe Vaderlijke functie (Lacan) Verantwoordelijkheid Emotionele onafhankelijkheid Spiritualiteit - religiositeit Emotionele onafhankelijkheid
Noodzakelijk ingrediënt: waarden, zingeving! o o
o o o
Waarden = richting van de reis van het leven Volwassen bevrediging: “iets goeds geven” in plaats van kinderlijke bevrediging: “iets goeds krijgen” Spiritualiteit = bewustwording van betekenis door plaats in iets groters, iets goeds Bevrijdt ons uit de chaos van doelloosheid en futiliteit zodat we plezier kunnen vinden in de reis! Maakt “vergeving” mogelijk in plaats van wraak, haat en wrok te onderhouden (cfr. proces Joe van Holsbeeck!)
De 2 dimensies van geluk THE ART OF FULFILLMENT Winst op langere termijn Waarden – visie Vreugde Frankl / Mandela-principe Vaderlijke functie (Lacan) Verantwoordelijkheid Emotionele onafhankelijkheid Spiritualiteit - religiositeit Nirvana Waardegehalte
Wie is voor mij een voorbeeld van deze waarden? Nietzsche: wie geen goede ouders heeft gehad, kan er zich altijd nog kiezen…
Geluk
Activiteit
Pleziergehalte
THE ART OF ACHIEVEMENT Winst op korte termijn “Goed voelen” Plezier - amusement Freud-principe Moederlijke functie (Lacan) Emotionele afhankelijkheid Hedonisme - Bonbons Consumentencultuur “Graaicultuur” Samsara
De 2 dimensies van geluk
Bewustwording begint hier en nu!
Een gelukkig mens is een geschenk voor alle andere mensen.
Iedereen kan bijdragen aan een gelukkiger samenleving!
De volgende 25 jaar zullen opwindend zijn!
www.gelukkigerleven.be
De grootste ontdekking van mijn generatie is dat een mens zijn leven kan veranderen, door zijn gedachten te veranderen. WILLIAM JAMES (1842-1910)
Er is geen goed of kwaad dat niet door het denken is voortgebracht. WILLIAM SHAKESPEARE (1564-1616)
Het denken kan van de hel een hemel en van de hemel een hel maken. JOHN STUART MILTON (1608-1674)
De gedachte manifesteert zich in het woord, het woord manifesteert zich in de daad, de daad ontwikkelt zich tot een gewoonte, en de gewoonte verhardt zich tot een karakter. Sla dus acht op de gedachte en waar ze u brengt, en laat haar voortkomen uit liefde ontstaan uit begaanheid met alle wezens. Zoals de schaduw het lichaam volgt, zo worden wij wat we denken. DE BOEDDHA
Leerling aan Boeddha: “Meester zijn er nog verlichten zoals u?” Boeddha: “Alle mensen zijn verlicht, maar de meesten zijn verstrooid.”
Ervaring is niet wat je overkomt, het is wat je doet met wat je overkomt. ALDOUS HUXLEY (1894-1963)
Zonder een verhaal dat de werkelijkheid tegenspreekt, is er geen verdriet. BYRON KATIE
Vrijheid is wat wij doen met wat ons wordt aangedaan. JEAN-PAUL SARTRE (1905-1980)
We zouden ons meer zorgen moeten maken over het verwijderen van verkeerde gedachten uit onze geest dan over het verwijderen van tumoren en abcessen uit het lichaam. EPICTETUS (50-138)
Grote mensen begrijpen dat de wereld geregeerd wordt door ideeën. RALPH WALDO EMERSON (1803-1882)
De beslissing om gelukkig te zijn is in feite de beslissing om te stoppen met ongelukkig te zijn. BARRY NEIL KAUFMAN
Kwaad worden is gemakkelijk. Maar weten tegen wie men kwaad moet zijn, om de juiste reden, op het juiste ogenblik, op welke manier en voor hoe lang, dat is niet zo gemakkelijk. ARISTOTELIS (384-322)
Zich goed voelen is een natuurverschijnsel, gelukkig zijn is een kunstwerk.
J'ai décidé d'être heureux. C'est mieux pour la santé. VOLTAIRE (1694-1778)
“Zou je mij kunnen zeggen hoe ik van hieruit verder moet gaan?" vroeg Alice. "Dat hangt er vanaf waar je heen zou willen,“ zei de kat. "Och, dat maakt eigenlijk niet zoveel uit...“ zei Alice. "Dan maakt het ook niets uit hoe je verder gaat,“ zei de kat. LEWIS CARROLL, Alice in Wonderland
Als je een schip wil bouwen, roep dan niet de mensen bij elkaar om plannen te maken, het werk te verdelen, gereedschap te halen en hout te kappen, maar breng ze het hartstochtelijk verlangen naar de wijde, eindeloze zee bij. Dan bouwen ze het schip zonder hulp. ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRY
Grote mensen praten over ideeën; gewone mensen praten over gebeurtenissen; kleine mensen praten over anderen. HYMAN RICKOVER
Mensen worden het meest bedrogen door hun eigen meningen. LEONARDO DA VINCI (1452-1519)
Een vooroordeel is moeilijker te splitsen dan een atoomkern. ALBERT EINSTEIN (1879-1955)
Wees de verandering die je in de wereld wil zien gebeuren. MAHATMA GHANDI (1869-1948)
Je bent het resultaat van alle vroegere afbeeldingen die je van jezelf geschilderd hebt, en je kunt altijd nieuwe schilderen. DR. WAYNE DYER
Since what we experience is reality as far as we are concerned, we can transform reality to the extent that we influence what happens in consciousness and thus free ourselves from the threats and blandishments of the outside world. MIHALY CSIKSZENTMIHALYI
Wat ons mensen werkelijk uniek maakt tegenover andere diersoorten is de mogelijkheid om onszelf te veranderen door gebruik te maken van onze geest en onze gedachten. Geluk hangt niet af van wie je bent of wat je hebt, het hangt alleen af van wat je denkt. DALE CARNEGIE
Als we niet gelukkig zijn met wat ons overkomt, betekent dat nog niet dat wat ons overkomt geen geluk is. THOMAS D’ANSEMBOURG
It is by being fully involved with every detail of our lives, whether good or bad, that we find happiness, not by trying to look for it directly. MIHALY CSIKSZENTMIHALYI
Het is de tijd die ik aan mijn roos besteed heb, die ze zo belangrijk maakt. ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRY (1900-1944)
Geluk kan niet worden nagestreefd. Het is het ongewilde bijproduct van toewijding aan een doel dat groter is dan jezelf. VICTOR FRANKL
Als iemand de straat veegt om in zijn levensonderhoud te voorzien, moet hij vegen zoals Michelangelo schilderde, zoals Beethoven componeerde, en zoals Shakespeare schreef. MARTIN LUTHER KING JR. (1929-1968)
Zolang je leeft en kunt ademen is er meer goed met je dan er mis is. JON KABAT-ZINN
Als we ons voeden met de energie van al wat goed gaat, hebben we de kracht om het hoofd te bieden aan al wat minder goed gaat. THOMAS D’ANSEMBOURG
Ik aanvaard de seizoenen van het hart zoals ik de seizoenen van het veld aanvaard. RAINER MARIA RILKE (1875-1926)
J'ai décidé d'être heureux. C'est mieux pour la santé. VOLTAIRE (1694-1778)
OPROEP 7 juli 2007 (07/07/07) zal de Dag van het Geluk zijn. Geen dag van lol en plezier, maar een dag van reflexie over geluk en ongeluk, over vreugde en lijden. Alle bijdragen, ideeën, voorstellen … zijn welkom!
Meer documentatie op de website www.gelukkigerleven.be
