Op 3 oktober 2011 hebben minister Verhagen en staatssecretaris Atsma de Green Deal en de Duurzaamheidagenda gepresenteerd. Op deze site vindt u meer informatie over de Green Deals die tot 30 september 2011 om 15.00 uur gesloten zijn. Meerdere deals zullen volgen.
Zie verder ook de website www.rijksoverheid.nl/greendeal. Duurzaamheidagenda Met de duurzaamheidagenda wil het kabinet de overgang naar een groene economie stimuleren. Bedrijven, burgers en maatschappelijke organisaties zijn al volop aan de slag. Het kabinet wil deze ontwikkeling waar mogelijk ondersteunen door het maken van internationale afspraken, het zorgen voor slimme en efficiënte wet- en regelgeving en het waar nodig slimmer maken van bestaande financiële prikkels. Daarnaast wil het kabinet verbindingen smeden tussen bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden en een motiverend perspectief bieden voor innovatieve duurzame initiatieven.
De duurzaamheidagenda geeft aan wat de speerpunten en belangrijkste acties van het kabinet zijn bij het creëren van een groene economie. Het kabinet focust daarbij op vijf kansrijke gebieden: grondstof- en productieketens, water- en landgebruik, voedsel, mobiliteit, klimaat en energie. Green Deal De Green Deal is bij uitstek een voorbeeld van de duurzaamheidagenda in de praktijk. Dit Kabinet wil een Green Deal met de samenleving afsluiten om de verduurzaming te helpen versnellen. Deze Green Deal helpt burgers, bedrijven, overheden en andere organisaties hun plannen voor verduurzaming tot uitvoering te brengen. De Green Deal is gericht op het wegnemen van knelpunten, bijvoorbeeld in weten regelgeving, het verzorgen van een goede en objectieve informatievoorziening of het totstandbrengen van goede samenwerkingsverbanden. In de praktijk blijken vaak eenvoudige oplossingen zoals een betere samenwerking tussen de overheid en lokale bedrijven het realiseren van nieuwe duurzame projecten te bevorderen. Door met partijen
actief in gesprek te gaan zijn ruim dertig deals tot stand gebracht waarin betrokken burgers, bedrijven en instellingen zich inzetten voor duurzame oplossingen op veel verschillende terreinen.
Zo willen de waterschappen duurzame energie uit hun rioolslib halen en voor 40% in hun eigen energiebehoefte gaan voorzien. Meer burgers kunnen zelf decentraal energie opwekken met zonnepanelen omdat Verenigingen Van
Eigenaren dit nu ook mogen opzetten. De gemeente Amsterdam wil dat vanaf 2015 alle nieuwbouw klimaatneutraal is. En boeren gaan in samenwerking met energiebedrijven biogas uit mest maken. Het Kabinet kiest hiermee voor verduurzaming die meer groen gas, verdere energiebesparingen en meer duurzame elektriciteit oplevert. En het is een verduurzaming die ook nog eens groei, inkomsten en banen oplevert. Dit is het begin. De komende jaren zal het kabinet Green Deals blijven afsluiten met de samenleving. Zie verder ook de website www.rijksoverheid.nl/greendeal
Partijen VNO/NCW, MKB NL, SN&M, provinciale milieufederaties, MVONL Agro-papier-chemie platform i.s.m. VNCI
Onderwerp Koepeldeal, Oprichting Groene groei board
3.
AkZONobel en Nyrstar
Duurzame energieproductie
4.
Amsterdam International Fashion Week
Duurzame creatieve industrie
5.
ANWB, RAI/BOVAG, NVB, SN&M, TU Koepeldeal Elektrisch Vervoer Eindhoven, VNA, en anderen
6.
Branchevereniging Breken en Sorteren BRBS
Energiebesparing afvalverwerking
7. 8. 9.
Groene Poort De Groene Zaak Kruideniergroep
Energieverduurzaming glastuinbouw Verduurzaming bedrijfsleven Grondstoffen en energie meenemen bij investeringsbeslissingen
10. 11 12 13.
De Meerlanden en SGN Desso en Van Gansewinkel Energie Coöperatie Essent, Friesland Campina
Restwarmte en CO2 glastuinbouw Duurzame verwerking tapijtstromen Windenergie Biogas: kleinschalige vergisting bij zuivelbedrijven
1.
2.
Biomassastromen
14.
Essent, Van Gansewinkel, Den Ouden, Cotrol Union
Bio-energie
15. 16. 17.
EYE Film e-Decentraal GEO power
Duurzame filmproducties Decentrale duurzame energieopwekking Diepe aardwarmte
18. 19. 20. 21 22
Holland Financial Center Green Energy Technologies en LTO Holland Solar Huntsman Elektrisch vervoer New motion
Groene investeringsmaatschappij Vergisting Zonne-energie Energiebesparing krakers Verschillende deals rond elektrisch rijden, focusgebieden Brabant, Friesland, Rotterdam, alsmede deal over infrastructuur elektrisch vervoer
23
Eneco, Jaap Eden IJsbanen en diverse partners
Bio-WKK, restwarmtebenutting
24 25
Kennisinstellingen en bedrijven KLM
Onderzoek biokerosine, catering restafvalverwerking
26. 27. 28. 29. 30.
Koppert Cress Kwekerij ’t Voske Milgro MKB-Nederland MVO Nederland en partners betonketen
Warmte koudeopslag Duurzame warmte uit biomassa Gescheiden inzamelen afval Energiebesparing MKB. CO2-reductie betonketen
31.
Nederlandse Windenergie Associatie (NWEA)
Windenergie op zee
32. 33.
NZO en LTO Platform Groen Gas en stichting Groen Gas
Energieneutrale zuivelketen Groen Gas
34.
Platform microbiologie
Ontwikkeling duurzame producten afvalverwerking, gezondheid, voeding en energie
35. 36 37 38
Royal Cosun Shell RECRON Stichting Natuur & Milieu
Duurzame energie en grondstoffen Warmtebenutting en ontzwaveling Natuurlijk kapitaal Smart community, energiebesparing gebouwde omgeving
39 40 41
Sublean Tata Steel Westland
4-D oppervlakteontwikkeling Energiebesparing biobased park, verwerking restafval en GFT
42 43 44 45
Vogelaar (Energy Farm Swifterbant) Vacumetal, BreedofBuilds VNMIndustrie en de AvNG Zeaholding
Grasraffinage Restwarmtebenutting Energiebesparing biogasproductie via anaërobe vergisting
46.
Gem Amsterdam
47.
Gem Groningen en Groene Golf
48.
Deal met Het Noorden: de Provincies Drenthe, Friesland, Groningen, en Noord Holland
49. 50. 51. 52. 53.
Provincie Provincie Provincie Provincie Provincie
54.
Provincie Zeeland
Restwarmtebenutting, getijdenenergie, algenteelt,bio-ethanol
55. 56.
Provincie Zuid-Holland Deal met Rotterdam
geothermie, duurzame warmte energiebesparing eigen vastgoed, elektrisch vervoer, restwarmte (stoompijp), vaste biomassa, Heiplaat energieneutraal
57.
Deal met Unie van Waterschappen
Concept Energiefabriek, gericht op productie duurzame energie, energiebesparing en grondstoffenterugwinning.
58.
Netbeheer Nederland
59.
Energie Nederland
Investeringen in smart grids; facilitering elektrisch vervoer, biogas, en groen gas grootschalige bij en meestook op peil houden (10%), grotendeels op eigen kosten energiebedrijven
Flevoland Gelderland Limburg Noord-Brabant Overijssel
Projecten gericht op energiebesparing/verduurzaming: vergroening van de ICT sector, restwarmtenetten, fonds voor Klimaat en Energie ed Onderzoek naar alternatieve financiering van zonnepanelen volgens het PACE model uit de V.S 50 projecten gericht op duurzame energie, energiebesparing, innovatie, oprichting energy acedemy door MBOHBO-WO onderwijs. verduurzaming DE-ON biogas besparing en hernieuwbare energie groene grondstoffen, nul emissies OV energiebesparing, restwarmte, geothermie
1 Green Deal VNO/NCW e.a. (Groene Groei) Betrokken partijen VNO-NCW, MKB-NL, LTO-NL, stichting Natuur en Milieu, regionale milieufederaties, MVO-NL.
Initiatief Overkoepelende groene groei deal gericht op energie, grondstoffen, mobiliteit en water. Accent ligt vooralsnog op energie. Partijen willen groene groei op nationale schaal stimuleren door: o
Concrete duurzaamheidsinitiatieven verzilveren door het instellen van een Groene Groei board om initiatieven te initiëren en te versnellen.
o
Condities creëren waarin een goed werkende markt voor Energie Service Companies kan ontstaan voor energiebesparing in de gebouwde omgeving en de industrie
o
Duurzame innovatie impuls door uitvoering van sectorale routekaarten zoals opgesteld in kader van MJA.
o
Inspireren en stimuleren van de gehele markt door communicatie van resultaten, bedrijfsbezoeken en instellen nationale duurzaamheidprijs,
o
Duurzaam inkopen door de Rijksoverheid, waarbij adviezen uit bedrijfsleven een nadrukkelijke leidraad vormen.
o
Duurzaamheid als internationale kans benutten door groene handelsmissies en een internationale benadering van grondstoffenschaarste en biodiversiteit.
Resultaat o
Oprichten Groene Groei Board
o
Grootschalige aanpak van energiebesparing in de gebouwde omgeving voortbouwend op de Blok-voor-blok-aanpak
o
Uitvoering routekaarten die worden opgesteld in het kader van de convenanten Meerjarenafspraken Energie
o
Nationale Duurzaamheidsprijs
o
Groene Handelsmissies
o
Publiek-privaat partnerschap biodiversiteit en bedrijfsleven
Hulp Rijksoverheid De Rijksoverheid richt samen met bedrijfsleven en natuur- en milieuorganisaties de Groene Groei Board op, neemt deel aan nationale Duurzaamheidsprijs, het publiek-private partnerschap biodiversiteit. Daarnaast organiseert de rijksoverheid Groene Handelsmissies en voor een duurzaam en innovatiegericht inkoopbeleid.
2 Green Deal Platform Agro-Papier-Chemie Betrokken partijen Stichting Dutch Biorefinery Cluster (DBC), Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI)
Initiatief In het industriële Platform Agro–Papier–Chemie (APC) identificeren deze drie sectoren gezamenlijk mogelijkheden voor het maximaal verwaarden van biomassastromen. Kansrijke mogelijkheden liggen op de volgende gebieden: o
valorisatie van eiwitten uit reststromen,
o
chemische bouwstoffen uit planten,
o
lignocellulose als grondstof,
o
mineralen kringloop sluiten,
o
watervalorisatie.
Door het benutten van elkaars kennis en expertise van de eigen industriële grondstoffen,
intermediaire
stromen
en
producten,
en
het
inzetten
van
gezamenlijke technologieën stelt het APC Platform businesscases op waar bedrijven mee aan de slag kunnen om die te verwezenlijken. Zodoende bouwen de Agro, Papier en Chemie sector samen aan een Biobased Economy.
Resultaat o
Het APC-platform stelt zich ten doel om aan het einde van de looptijd op 1 januari 2014 minstens zes (6) businesscases te hebben opgeleverd die door bedrijven in de drie sectoren verder zijn opgenomen in daadwerkelijke samenwerking op weg naar commercialisering ervan. Daarbij is het mogelijk dat de samenwerking verloopt via pilot- en demonstratieopstellingen.
o
Bovendien hoopt het APC platform gerealiseerd te hebben dat de sectoren in voldoende
mate
elkaar weten te
vinden om nieuwe
samenwerkings-
verbanden op te stellen om dit proces te bestendigen op weg naar de toekomst.
Hulp Rijksoverheid o
Het Rijk zal inhoudelijke en organisatorische assistentie verlenen aan het platform
o
Het Rijk zet zich in om onduidelijkheden rondom biobased economy wet- en regelgeving (Europees en nationaal) te verhelderen en voor consistentie te zorgen.
o
Het Rijk zorgt voor een goed uitgerust innovatie-instrumentarium voor ondersteuning van het omzetten van potentiële business cases in commerciële initiatieven.
3 Green Deal Akzo Nobel en Nyrstar (Duurzame Energie Centrale) Betrokken partijen Chemieconcern Akzo Nobel en zinkproducent Nyrstar Budel.
Initiatief Hoe kan de Nederlandse energie-intensieve industrie zo gunstig mogelijk duurzame energie inkopen? De Nederlandse economie wordt gekenmerkt door een relatief hoge energie-intensiteit. De kosten van energie hebben daardoor een grote weerslag op onze internationale concurrentiepositie. De Nederlandse energie-intensieve industrie wil duurzame energie inkopen, tegen stabiele, internationaal concurrerende prijzen, en zijn bereid daarvoor af te zien van eventuele compensatie voor prijsstijgingen als gevolg van het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Akzo Nobel en Nyrstar hebben gezamenlijk laten onderzoeken of een dergelijke opzet, genaamd Duurzame Energie Centrale (DEC) mogelijk is. De deal houdt in dat Akzo, Nyrstar en de Rijksoverheid gezamenlijk verder onderzoeken of een opzet als DEC voordelen kan bieden aan alle betrokken partijen. Belangrijke randvoorwaarde is dat de kosten voor het Rijk niet hoger mogen zijn dan bij subsidiering van duurzame energie via de huidige subsidieregeling, de SDE+.
Resultaat Gedetailleerde business case voor verduurzaming van het energiegebruik van industriële bedrijven.
Hulp Rijksoverheid Actief bijdragen aan het onderzoek door het aanleveren van kennis en kunde voor de business case DEC.
4 Green Deal Amsterdam International Fashion Week (Dutch Field) Betrokken partijen Amsterdam International Fashion Week, Dutch Design Week en Nederlands Architectuur Instituut.
Initiatief Dutch Field motiveert filmmakers en filmproducenten om produceren van korte
fictie films zo duurzaam mogelijk te doen. De organisatie zet diverse activiteiten hiervoor op, zoals een businessplan competitie. Deze competitie is bedoeld voor ondernemers in de sectoren design, mode en architectuur. Thema is biodiversiteit, groene grondstoffen, reductie watergebruik. Deze competitie is een vervolg op de succesvolle The Green Fashion Competition van 2010/2011 en komt tegemoet aan de wens van de creatieve sector om verschillende bedrijfstakken te laten samenwerken bij het oplossen van een maatschappelijk vraagstuk.
Resultaat o
Deelnemers worden ondersteund in het opzetten van een duurzame onderneming (coaching, workshops);
o
Stimuleren van maatschappelijk verantwoord ondernemerschap in de creatieve industrie
o
Stimulering van ontwikkeling van innovatieve producten voor de Groene Economie;
o
Advies over benutten van kansen Groene economie (adviescommissie onder voorzitterschap van Marjan Oudeman – Akzo Nobel).
Hulp Rijksoverheid o
Leveren van expertise;
o
Financiering van de competitie en prijzengeld.
5 Green Deal Plan van aanpak Elektrisch Rijden + focusgebieden (in GD’s 48, 52, 56) Betrokken partijen Bedrijven: The NewMotion Brancheorganisaties: BOVAG, Energie-Nederland, Federatie Holland Automotive, Nederlandse Vereniging van Banken, Netbeheer Nederland, RAI Vereniging, Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen, Vereniging DOET Maatschappelijke organisaties: ANWB, Natuur & Milieu, Kennisinstellingen: Technische Universiteit Eindhoven (mede namens Technische Universiteit Delft en Universiteit Twente), Decentrale overheden: Provincie Brabant, Provincie Friesland, Gemeente Rotterdam
Initiatief Het kabinet ziet elektrisch rijden als belangrijke ontwikkeling die verschillende beleidsdoelen kan bevorderen: het beperken van (lokale) luchtverontreiniging en geluidhinder, het realiseren van CO2 reductie en het bevorderen van energiebesparing en duurzame bedrijvigheid. Het kabinet is van mening dat Nederland bij uitstek geschikt is voor (het testen met) elektrisch rijden. Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen zien commerciële kansen in een zich snel ontwikkelende mondiale markt.
Het plan van aanpak ‘Elektrisch Rijden in de versnelling’ beschrijft hoe Nederland de komende periode verder kan uitgroeien tot internationaal aansprekend (test)land voor elektrisch rijden. Daarvoor is bundeling van krachten nodig en is er een sterke behoefte aan maatwerk en afstemming tussen regionale activiteiten en die van de Rijksoverheid.
Dit is uitgemond in: o
Een koepeldeal met ANWB, BOVAG, Energie-Nederland, Federatie Holland Automotive, Nederlandse Vereniging van Banken, Natuur & Milieu, Netbeheer Nederland, RAI Vereniging, Technische Universiteit Eindhoven (mede namens Technische Universiteit Delft en Universiteit Twente), Vereniging DOET, Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen over de bevordering van elektrisch rijden.
o
Deals met de provincies Brabant en Friesland en de Gemeente Rotterdam, die elk focusgebied elektrisch rijden willen worden, en met The NewMotion en Netbeheer Nederland over de uitrol van laad-en betaalinfrastructuur.
Resultaat o
Voortzetting Formule E-Team (FET) dat adviseert, inspireert en informeert. De leden treden op als voortrekkers en ambassadeurs voor elektrisch rijden.
o
Instelling van een taskforce om de daadwerkelijke uitrol van 15.000-20.000 elektrische auto’s incl. voldoende dekkende en goed werkende infrastructuur te realiseren.
o
Ontwikkeling van focusgebieden elektrisch rijden, waarin de uitrol van elektrisch rijden gepaard gaat aan benutten van economische kansen door inzet in de betreffende regio’s op onderzoek, onderwijs, valorisatie en bedrijfsparticipaties.
o
Realisatie van een grootschalig, intelligent en publiek toegankelijk laadnetwerk voor elektrische vervoer in Nederland en daarmee verdere ontwikkeling van smart-grid technologie. Het gaat hier om 20.000 publieke en publiek toegankelijke palen en 100 snellaadpunten.
o
Gericht verder ontwikkelen van ‘kansrijke marktsegmenten’: nul-emissie openbaar vervoer, stadsdistributie, vervoer t.b.v. zorginstellingen, nietspoedeisend ambulancevervoer, stadsreiniging, bezorgscooters, vaartuigen e.d.
Hulp Rijksoverheid o
Faciliteert het secretariaat van het Formule E-team en de Taskforce.
o
Wijst de provincies Brabant, Friesland en de gemeente Rotterdam aan als focus.- en experimenteergebied elektrisch rijden.
o
Zet haar expertise en netwerk in de risicokapitaalmarkt in bij de ontwikkeling door provincies van revolverende investeringsfondsen voor risicodragende participaties en investeringen in initiatieven, bedrijven en internationale acquisitie van bedrijven.
o
Onderzoekt samen met Brabant of een Europees Competence Centre voor zero emissie stadsdistributie, elektrisch openbaar vervoer en elektrische afvalinzameling wenselijk en haalbaar is, en bekijkt samen met Friesland of en hoe een proeftuin elektrisch varen in Noord West Europa gerealiseerd kan worden.
o
Onderzoekt op welke wijze optimaal gebruik wordt gemaakt van laadsturing en de koppeling tussen EV en decentrale opwekking, en welke impact dit heeft op financieel, technisch, en regelgevend gebied.
o
Zorgt voor experimenteerruimte voor marktconcepten op het gebied van laadinfrastructuur, daar waar die zijn gekoppeld aan smart grid toepassingen.
o
Zal knelpunten in wet- en regelgeving en beleid wegnemen en zich inspannen om het belang van vergunningverlening m.b.t. parkeer- en laadinfrastructuur, milieuzones en venstertijden bij gemeentes onder de aandacht te brengen
o
Zal zorg dragen voor nationale afstemming en monitoring en verdere verspreiding van kennis en ervaringen Elektrisch Rijden. Het Rijk zal daarbij zorg dragen voor informatie.- en kennisuitwisseling aan en tussen gemeentes op basis waarvan lokaal beleid rondom EV gevormd en uitgevoerd kan worden.
6 Green Deal Branchevereniging Breken en Sorteren BRBS Betrokken partijen brancheorganisatie Breken en Sorteren
Initiatief De branchevereniging Breken en Sorteren is een vereniging van recyclingbedrijven. De vereniging bestaat uit puinbrekers en sorteerbedrijven die samen meer dan 70% van het Nederlandse bouw-, renovatie- en sloopafval en droog bedrijfsafval opwerken tot waardevolle grondstoffen. In de deal zijn een drietal initiatieven opgenomen. o
Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) met doel om de maatschappelijke kosten en baten, die recycling met zich meebrengt, in kaart te brengen. Hiermee kan namelijk voor beide kanten zowel de overheid alsook het bedrijfsleven duidelijk verkregen worden, welke rol de partijen moeten krijgen bij de realisering van een substantiële energiebesparing;
o
Baetsen Recycling BV wil in samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven een project realiseren, waarbij sorteerresidu (deels biogeen) wordt verwerkt in een vergassingsinstallatie met een hoog E-rendement. De warmte die hierbij geproduceerd wordt, kan vervolgens worden geleverd aan een nieuw te bouwen woonwijk van 4000 woningen in de gemeente Veldhoven.
o
ARN Recycling wil een vergistinginstallatie bouwen, waarmee gas wordt geproduceerd ten behoeve van stadsbussen. Een en ander past in het Nijmeegse Energie Convenant.
Resultaat o
Maatschappelijk belang van recycling in kaart brengen en meerjarenafspraak met rijksoverheid sluiten;
o
Aarzeling bij regionale bestuurders en financiële partijen wegnemen;
Hulp Rijksoverheid: o
ter ondersteuning van de MKBA een financiële bijdrage van maximaal 10 000 beschikbaar stellen;
o
relevante partijen bij elkaar brengen met als doel om de aarzeling bij de lokale bestuurders weg te nemen;
o
de relevante partijen – ARN Recycling, vertegenwoordigers van afvalleveranciers, en de betrokken banken - bij elkaar brengen met als doel om partijen te bewegen contracten met langere termijnen overeen te komen waardoor het risicoprofiel van bedoeld project verbetert en financiering alsnog kan worden gerealiseerd. Als sluitstuk mogelijk nog een zekere subsidie in een nader te bepalen vorm.
7 Green Deal De Groene Poort Betrokken partijen De Groene Poort.
Initiatief Dit is een Green deal in het kader van ‘Kas als Energiebron’, waarin het Productschap Tuinbouw, LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie samenwerken aan een klimaatneutrale glastuinbouw. Groene Poort is een vernieuwend samenwerkingsverband tussen een glastuinbouwonderneming en vijf Zeeuwse agrariërs. Het project beoogt de productie, het gebruik en de levering van groen gas, CO2, water en struviet uit vergisting van plantaardig restmateriaal.
Resultaten o
Jaarlijkse productie van 31,5 miljoen m3 biogas uit vergisting, waarvan 21 miljoen m3 groen gas gemaakt wordt. 8 Miljoen m3 daarvan wordt aan het net geleverd en 13 miljoen m3 groen gas wordt gebruikt door het glastuinbouwbedrijf, dat hiermee 80% fossiele energie bespaart en 80% duurzame energie gebruikt;
o
Bij de opwaardering van biogas naar groen gas komt jaarlijks 28,8 miljoen kilo zuivere CO2 vrij, dat geleverd wordt aan het naastgelegen
glastuinbouwgebied. Daarmee realiseert dit glastuinbouwgebied nog circa 5 tot 8% energiebesparing; o
50% van het gezuiverde water wordt hergebruikt (waterbedrijf en omliggende glastuinbouw);
o
Productie van struviet (fosfaatrijke meststof);
o
Actief kennis en ervaring delen.
Hulp Rijksoverheid o
Financieren van kennisontwikkeling voor de CO2-buffer;
o
Onderzoek naar het filteren van een fractie een eis vanuit de vergunningverlener, grotendeels gefinancierd;
o
Ondersteunt de tracévergunningen met inhoudelijke expertise;
o
Ondersteunt de vergunning voor de CO2-buffer met inhoudelijke expertise en regievoering met meerdere bevoegde instanties;
o
Brengt partijen in contact met financiële partijen;
o
Maakt eigen gebruik van groen gas door het glastuinbouwbedrijf binnen de SDE+ mogelijk;
o
Onderzoekt de mogelijkheid van een aparte categorie voor struviet in de meststoffenwet en de voorwaarden daarbij. Op basis van het onderzoeksadvies zal besluitvorming plaatsvinden.
8 Green Deal De Groene Zaak Betrokken partij Brancheorganisatie De Groene Zaak, namens honderd deelnemende ondernemingen.
Initiatief Overheid en bedrijfsleven streven beide naar economisch herstel. Naar een economie die ook de volgende generaties kansen biedt, zonder de rekening door te schuiven. En naar een economie die volledig gebaseerd is op duurzame innovatie. De Groene Zaak maakt zich daar hard voor. Dit initiatief gaat over een verschillende zaken die hieraan bijdragen. Het varieert van energiebesparing in gebouwen en bedrijven tot biomassaenergiecentrales en hergebruik van industriële restwarmte.
Resultaat Generieke oplossingen aandragen voor knelpunten, die bedrijven ondervinden bij het geld verdienen met energiebesparing en de inzet van duurzame energie.
Hulp Rijksoverheid o
Onderzoeken van verbetering van wet- en regelgeving en waar mogelijk doorvoeren;
o
Stimuleren van energiediensten in Nederland door onder meer de kennis en ervaringen hierover van de Rijksgebouwendienst ter beschikking te stellen;
o
Makelen en schakelen tussen producenten van groen gas en Gas Transport Services (verantwoordelijk voor het landelijke gastransportnet);
o
Zelflevering van duurzame energie wordt onder voorwaarden verbreed naar verenigingen van eigenaren.
9 Green Deal De Kruideniergroep (CoP ‘Bedrijven en Biodiversiteit’) Betrokken partijen De Kruidenier BV, Jachthaven Het Anker en Landgoed Verwolde; een consortium van bedrijven is betrokken bij de verdere uitvoering (waaronder AKZO Nobel, DPI, DSM en Rau).
Initiatief Een community of practice (CoP) biedt deelnemers de kans om op een veilige en besloten manier kennis en ervaringen uit te wisselen. Zo wil de indiener met de CoP ‘Bedrijven & Biodiversiteit’ (werktitel) ervaringen opdoen waarbij je in een investeringsmodel in kaart brengt wat de voordelen en kosten van biodiversiteit kunnen zijn. De opgedane kennis kan worden gedeeld met de advieswereld zodat zij sneller professionaliseren. Deelnemers kunnen gezamenlijk aangeven welke knelpunten en barrières worden ervaren en wat de overheid kan doen om deze weg te nemen.
Resultaten Deze CoP creëert meer kennis en inzichten voor de deelnemers, geeft duidelijkheid over belemmeringen die de overheid kan wegnemen. Verder komt
er meer betrokkenheid en draagvlak bij stakeholders en professionalisering van NGO’s en consultants. Tot slot komt er een publicatie over deze resultaten.
Hulp Rijksoverheid De Rijksoverheid levert kennis en kunde voor het ontwerp en de opstart van de CoP. Onderdelen van de verkenning en het programmaplan zijn de instrumenten die de deelnemers toepassen, de centrale vragen waar deelnemers mee worstelen, de kennis die vanuit instellingen en consultants kan worden ingebracht, internationale aansluiting en financiering van de CoP.
10 Green Deal De Meerlanden en SGN Betrokken partijen De Meerlanden en Stallingsbedrijf Glastuinbouw Nederland (SGN).
Initiatief Green deal in het kader van ‘Kas als Energiebron’, waarin Productschap Tuinbouw, LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie samenwerken aan een klimaatneutrale glastuinbouw. Project warmte en CO2 levering aan de glastuinbouw van De Meerlanden en SGN: o
Afvalverwerker De Meerlanden gaat restwarmte uit de nacompostering van het digistaat uit een GFT-vergister en CO2 uit de biogasopwerking leveren aan de glastuinbouw;
o
Praktijkpilot met hogere temperatuuropslag (HTO).
o
Houtgestookte ketelinstallatie voor piekenergievraag glastuinbouw.
Resultaten o
Hoge Temperatuur Opslag (HTO) zorgt ervoor dat meer restwarmte uit de nacompostering kan worden benut door de glastuinbouw.
o
Bij de opwerking van het biogas naar groen gas komt zuivere CO2 vrij. Dit wordt geleverd aan de glastuinbouw (planten hebben CO2 nodig voor de groei).
o
Met de nacompostering met HTO en de houtketel kan bijna 15 ha glastuinbouw op basis van duurzame energie, van warmte en CO2 worden voorzien;
o
Actief kennis en ervaring delen.
Hulp Rijksoverheid o
Wanneer onderzoeksresultaten dit bevestigen, neemt het Rijk de hogere retourtemperatuur van 300C (in plaats van 250C) in de vaststelling van het Besluit Bodemenergiesystemen op;
o
Ondersteunt met kennis en regie het tot stand komen van een proefvergunning van provincie Noord-Holland voor een praktijkpilot met hogere temperatuuropslag en spant zich in voor een adequate monitoring van het project;
- Ondersteunt de voortzetting van het onderzoeksproject ‘Meer met Bodemenergie’, voor het ontwikkelen, monitoren en evalueren van de resultaten van de verschillende praktijkpilots met hogere temperatuuropslag (HTO), hoger dan 300C). Doel is het krijgen van duidelijkheid of nog hogere temperaturen en een verruimde energiebalans toelaatbaar zijn in de bodem en aan welke criteria vervolgprojecten dan moeten voldoen. Een breed platform van deelnemers uit bedrijfsleven, kennisinstituten en overheden draagt zorg voor afstemming, sturing en advisering voor doorvertaling naar beleid. Op basis van de resultaten en de adviezen kan het Rijk nieuwe inzichten verwerken in regelgeving. -
Brengt partijen bij elkaar voor het tot stand komen van een lange termijn contract voor de houtgestookte ketelinstallatie.
11 Green Deal Desso/Van Gansewinkel Betrokken partijen Desso (tapijtproducent), Van Gansewinkel (afvalinzamelaar en -verwerker).
Initiatief Desso en Van Gansewinkel spreken de intentie uit om tapijtafval (reststromen) van onder meer gemeentelijke instellingen op de meest duurzame manier te verwerken. Dit houdt in dat het materiaal van de gemeentelijke milieustraten separaat wordt verzameld, en na sortering de beste oplossing voor verwerking wordt gezocht.
Resultaten Desso en Van Gansewinkel zullen zich inspannen om in 2012 met nieuwe, innovatieve ontwikkelingen op het gebied van recycling van tapijt te komen. Minimaal zal het tapijtafval worden opgewaardeerd naar secundaire brandstof voor de cementindustrie; in het gunstigste geval zal het gerecycled worden tot hoogwaardige grondstof. Naarmate er meer volume komt en er meer ervaringen worden opgedaan zal het aandeel hergebruik stijgen.
Hulp Rijksoverheid Om de gescheiden inzameling van tapijt uit huishoudens te stimuleren, is het Rijk voornemens om een wijziging van de minimumstandaard voor grof huishoudelijk afval op te nemen in de volgende versie van het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP). Gemeenten moeten tapijt op milieustraten gescheiden houden en ongescheiden ingezameld grof huishoudelijk afval moet worden gesorteerd, waarbij het tapijt moet worden afgescheiden. 12 Green Deal met de Energie Coöperatie (Windcentrale) Betrokken partijen De Windcentrale (de Nederlandse Energie Coöperatie UA), Stichting Doen (dochter Nationale Postcode Loterij), Coöperatie Deltawind U.A. (initiator van het windpark) .
Initiatief Het opzetten van een nieuw type windcoöperatie. Het idee van deze proef is dat burgers mede-eigenaar worden van een windmolen en de stroom die wordt opgewekt door deze windmolen thuisgeleverd krijgen. Een windcoöperatie is niet nieuw, wel de methode om op afstand opgewekte elektriciteit te verrekenen met het thuisverbruik van de deelnemers.
Resultaat Zorgen dat de betrokken partijen (deelnemers, energiebedrijven, overheid) een goed werkend model van vergaande burgerparticipatie ontwikkelen waardoor het draagvlak voor duurzame energie in het algemeen, en windenergie in het bijzonder wordt vergroot. Uiteindelijk zal daardoor meer windenergie kunnen
worden gerealiseerd omdat burgers minder bezwaren (zoals “not in my backyard”) ervaren.
Hulp Rijksoverheid Indien nodig en mogelijk, juridische belemmeringen wegnemen. Communiceren van de resultaten via overheidskanalen om aandacht te genereren voor dit initiatief.
13 Green Deal Essent, NGGM, Friesland Campina (Biogas XL) Betrokken partijen Essent, Nederlandse Groen Gas Maatschappij en Friesland Campina.
Initiatief Essent, Friesland Campina en de Nederlandse Groen Gas Maatschappij werken samen aan het concept Biogas XL. Hierbij gaat het om vergisting van mest bij boerenbedrijven, waarbij het ontstane biogas wordt opgewaardeerd tot vloeibaar biogas. Dat biogas kan worden gebruikt in personenauto’s en andere voertuigen. Biogas XL sluit aan bij het doel van de Nederlandse zuivelketen om in 2020 volledig energieneutraal te produceren en op klimaatneutrale wijze verder te groeien. Het betreft in Nederland ontwikkelde technieken en concepten, die de lokale economie stimuleren en bij succesvolle toepassing in Nederland kansen bieden voor export naar het buitenland.
Resultaten Twee pilots voor de productie van vloeibaar biogas uit mestvergisting op boerderijschaal; terugwinning van waardevolle stoffen uit mest. Zicht op uitrol naar 125 agrarische bedrijven.
Hulp Rijksoverheid o
Zorgen voor informatievoorziening richting vergunningverleners, zoals indien nodig het aanpassen van een handleiding voor het verlenen van een vergunning;
o
Onderzoeken hoe vergunningprocedures vereenvoudigd en verkort kunnen worden;
o
Het innemen van een standpunt over de certificering van biogas: alleen als er sprake is van een fysieke link tussen de productie van biogas en levering aan de vervoerssector, komt de productie in aanmerking voor een certificaat dat partijen kunnen inzetten om te voldoen aan de verplichtingen voor hernieuwbare energie in de vervoerssector.
14 Green Deal Essent Bio Energie Centrale (BEC) Cuijk Betrokken partijen: Essent
Initiatief Mogelijkheid voor de heropening van Bio Energie Centrale (BEC) Cuijk met de inzet van diverse, lokale en laagwaardige biomassa reststromen als brandstof (sluiten cycli) en het creëren van een showcase voor de bioBased economy.
Resultaat o
Een testprogramma voor verschillende biomassastromen ism een aantal partners o.a. van Gansewinkel, den Ouden, WUR en Control Union
o
Streven is om warmte afzet lokaal te contracteren (streven uitkoppeling 40 MWth warmte bij deze bestaande installatie).
o
Deze warmteafzet wordt gerealiseerd in een periode van 3 jaar na toekenning van de SDE+. Hierbij wordt gedacht aan het koppelen van ketens en zal digestaat/mest droging als warmteafzet worden onderzocht in samenwerking met de agrarische sector.
o
Een studie voor verdere ontwikkeling van BEC Cuijk als icoon in de biobased economy.
Hulp Rijksoverheid o
De rijksoverheid is voornemens in 2012 in de SDE+ een categorie te openen voor bestaande stand-alone biomassa-installaties, die aan het einde van hun subsidieperiode nog door kunnen draaien; Het budget en de systematiek van de SDE+ blijven ongewijzigd. Green Deal-projecten krijgen geen voorkeursbehandeling in de SDE+.
o
De Rijksoverheid gaat in overleg met Essent over de mogelijkheden voor Cuijk in de SDE+.
o
De partijen bekijken hoe een mogelijke uitkoppeling van warmte uit de centrale, zo kan worden ingezet dat er een positieve businesscase ontstaat.
o
De overheid heeft de bereidheid om financieel bij te dragen aan een nadere uit te werken plan van aanpak, inclusief onderzoeken, dat de herstart en het slim inzetten van biomassa in BEC Cuijk mogelijk maakt.
o
De resultaten van de studie(s) worden in eerste instantie gebruikt voor het voormelde samenwerkingsverband, maar openbare kennis wordt gedeeld via de website www.biobasedeconomy.nl;
o
De rijksoverheid ondersteunt met kennis en regie het verkrijgen van de vergunning(en) en zet zich in voor mogelijke aanpassingen van knellende wet- en regelgeving.
o
De Rijksoverheid zal in de kabinetsvisie op het mestbeleid aangeven hoe zij mestverwerking wil bevorderen.
15 Green Deal EYE Film e.a. (Green Filmmaking) Betrokken partijen Strawberry Earth, Filmfonds, Filminstituut, Gemeente Amsterdam, ASM-Bank, Binger Filmblad, Club van 30, Spice PR, Film Start, VARA en Price Waterhouse Coopers, VERS, Nederlandse Film en Televisieacademie en CANON.
Initiatief Om het duurzaam produceren van films te bevorderen wil de indiener een businessplan-competitie uitschrijven voor ondernemers in de filmsector met als thema duurzaamheid (met focus op energie, recycling, groene grondstoffen, reductie watergebruik).
Resultaten o
Deelnemers worden ondersteund in het opzetten van een duurzame onderneming (coaching, workshops);
o
Stimulering van MKB in deze sector in het groen ondernemen;
o
Stimulering van ontwikkeling van innovatieve producten voor een groene economie.
Hulp Rijksoverheid
o
Leveren van expertise;
o
Financiering van de competitie en prijzengeld.
16 Green Deal met E-decentraal Betrokken partijen: Federatie E-decentraal, vereniging van partijen die actief zijn in kleinschalige, decentrale energie-opwekking (lokale energie-initiatieven, energiebedrijven en netbeheerders, Banken die actief zijn in groenfinanciering, de branchevereniging Duurzame energie koepel etc.)
Initiatief o
de vereniging beoogt een bijdrage te leveren aan de professionalisering van honderden lokale en regionale (duurzame) energie-initiatieven.
o
Veel initiatieven zijn namelijk erg ambitieus en enthousiast, maar het ontbreekt vaak aan specifieke vakkennis en toegang tot financiering.
o
Daardoor stranden veel op zich goede lokale initiatieven.
Resultaat o
E-decentraal wil de belangrijkste spreekbuis en kennisbasis worden voor kleinschalige (duurzame) energie-opwekkingsinitiatieven in steden, dorpen woonwijken, straten, industrieterreinen etc.
o
E-decentraal wil in 2012 de voornaamste knelpunten bij ca. 250 bekende initiatieven inventariseren en een plan van aanpak maken.
o
Er zal een systeem van zelfevaluatie worden opgezet, waarmee deelnemers aan de hand van een soort checklist zelf haar kwaliteit kan verbeteren.
o
De belangrijkste knelpunten in wet- en regelgeving worden in overleg met betrokken overheden geïnventariseerd en waar mogelijk opgelost.
o
Verder worden financieringsconstructies ontwikkeld en worden instrumenten (bv website) ontwikkeld om kennis over te dragen.
Hulp Rijksoverheid o
Geeft financiële ondersteuning aan de oprichting van E-decentraal
o
Geeft waar mogelijk opvolging aan door E-decentraal aangedragen knelpunten die de invoering van lokale energie-initiatieven in de weg staan
17 Green Deal Geo Power Oudcamp e.a. Betrokken partijen Geo Power Oudcamp, consortium Flora Holland, HVC en Westlandinfra.
Initiatief Dit is een Green Deal in het kader van ‘Kas als Energiebron’, waarin Productschap Tuinbouw, LTO Glaskracht Nederland en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie samenwerken aan een klimaatneutrale glastuinbouw. Het gaat om twee projecten met diepe aardwarmte (3500-4000m).
Resultaat o
Toepassen diepe aardwarmte door Geo Power Oudcamp; dit is een cluster van 8 glastuinbouwbedrijven. Daarmee wordt jaarlijks 20 miljoen m3 gas bespaard en het levert het 36 kton CO2-reductie op;
o
Toepassen diepe aardwarmte door het bedrijventerrein Flora Holland, 120 ha glastuinbouw en in een nieuwbouwwijk. Dit bespaart jaarlijks 12 miljoen m3 gas en brengt een reductie van 22 kton CO2;
o
Kennis en ervaring worden actief gedeeld.
Hulp Rijksoverheid o
Onderzoekt de mogelijkheid van een verbrede garantstelling (onder meer gerelateerd aan een hoger plafond, samenwerking met private verzekeraars) voor het afdekken van het geologisch risico voor diepe aardwarmteprojecten;
o
Brengt de partijen en energiebedrijven bij elkaar voor het beschikbaar krijgen van kennis van de ondergrond;
o
Versnelt de vergunningverlening van de feitelijke winning van aardwarmte via aanpassing van de mijnbouwwet.
18 Green Deal Holland Financial Centre Betrokken partijen: Holland Financial Centre, waarin onder andere zijn vertegenwoordigd ING, ABN-AMRO, APG groep, PGGM, ASR bank, Delta Lloyd, Aegon, KPMG, Autoriteit Financiële Markten, en anderen.
Initiatief Het Holland Financial Centre (opgericht in 2007) ontwikkelt initiatieven die bijdragen aan het in stand houden van een sterke, open en internationaal concurrerende financiële sector in Nederland. o
Initiatiefnemers van projecten ervaren vele belemmeringen. Één daarvan is de financiering van initiatieven.
o
Initiatiefnemers geven aan dat zij vaak belemmeringen ondervinden op het moment dat zij op zoek gaan naar financiering van hun initiatief, terwijl onder het project op zich een rendabele businesscase ligt.
o
Ook bij de financiële instellingen bestaat het besef dat financiering van duurzame projecten vaak ten onrechte een belemmering is. Een goed functionerende financieringsmarkt blijkt een belangrijke voorwaarde voor groene groei.
o
Vanuit de financiële wereld wordt het belang van een gezamenlijke aanpak onderkend en daarom onderzoekt het Holland Financial Centre (HFC) de mogelijkheden om een Groene Investeringsmaatschappij (GIM) op te richten.
o
Dit sluit aan bij het Finance and Sustainability speerpunt van HFC, met als doel het bevorderen van de financiering van de overgang naar een duurzame economie.
o
Een GIM moet aanvullend op de business van bestaande financiële instellingen een rol vervullen teneinde meer duurzame projecten daadwerkelijk financierbaar te maken, zowel voor de koplopers als de brede toepassing die daar op moet volgen.
Resultaat Haalbaarheidsonderzoek. Het Holland Financial Centre voert een haalbaarheidsonderzoek uit. De complexiteit en verscheidenheid van de knelpunten bij financiering vraagt om nader inzicht in de elementen die bij de problematiek een rol spelen. Dit goede inzicht is nodig om een GIM op te richten wat in praktijk ook daadwerkelijk leidt tot een verbeterde financiering van duurzame projecten. Het onderzoek geeft daarmee ook de onderbouwing van nut en noodzaak van een GIM.
Hulp Rijksoverheid:
o
Voor het haalbaarheidsonderzoek leveren de ministeries van EL&I en I&M een financiële bijdrage. Het haalbaarheidsonderzoek is een samenwerking tussen financiële instellingen en overheid. Het inzichtelijk maken van knelpunten is tenslotte een maatschappelijk belang.
o
Voor de ervaringen uit de praktijk heeft het ministerie van EL&I in overleg met de initiatiefnemers van de Green Deals specifieke cases aan Holland Financial Centre overhandigd.
19 Green Deal Green Environmental Technology Betrokken partijen Green Environmental Technology en LTO Nederland.
Initiatief Het bedrijf Green Environmental Technology wil duurzame energie bevorderen en en de waterkwaliteit verbeteren. Hiervoor heeft het bedrijf een nieuwe innovatieve techniek ontwikkeld om mest te vergisten en te verwerken: de Agri MoDEM. De Agri MoDEM is een tweede generatie vergistingsysteem voor biomassa. De techniek biedt goede kansen om van de agrarische sector een energieproducent te maken.
Resultaten Agri MoDEM wordt geïnstalleerd op 200 bedrijven in Nederland. Op deze bedrijven zal een productie van 20 miljoen m3 groen gas per jaar worden gerealiseerd.
Hulp Rijksoverheid o
De overheid subsidieert Groen Gas vanuit de SDE+
o
De overheid zal het vergunningtraject voor kleinschalige vergisting versnellen, door de handreiking vergisting voor gemeenten aan te passen indien nodig;
o
De overheid start een onderzoek naar de mogelijkheden van transport en vervoer van mest van verschillende bedrijven naar één vergister, zonder dat daar onnodig veel administratieve lasten bij komen kijken;
o
De overheid levert een maximale inspanning bij de onderhandelingen met de Europese Commissie om producten uit digestaat als gevolg van mestverwerking af te kunnen te zetten als kunstmestvervanger.
20 Green Deal Holland Solar Betrokken partijen Brancheorganisatie Holland Solar.
Initiatief Holland Solar wil zonne-energie stimuleren door een breed systeem op te zetten dat voorziet in kwaliteitsborging, promotie en technische ondersteuning van zonne-energiesystemen. Het gaat onder andere om een certificeringssysteem voor installateurs van duurzame energiesystemen in de gebouwde omgeving. Ook zet Holland Solar zich in voor het verstrekken van meer informatie over zonne-energie.
Resultaten o
Een systeem voor kwaliteitsborging, promotie en technische ondersteuning voor zonne-energiesystemen;
o
Factsheets, onder andere over de kosteneffectiviteit van zonne-energie en de verzameling en verspreiding van monitoringsgegevens van zonneenergiesystemen.
Hulp Rijksoverheid o
Het Rijk coördineert het proces van totstandkoming en faciliteert de partijen in de duurzame energiesector in de gebouwde omgeving, waaronder Holland Solar, om hun bijdrage te kunnen leveren. Het Rijk biedt inhoudelijke ondersteuning, daar waar de sector de benodigde kennis niet zelf kan leveren.
o
Het Rijk zet zich in om de procedures voor het toepassen van zonne-energieinstallaties te vereenvoudigen en te versnellen. De procedures voor aansluiten van zonnepanelen worden duidelijker; en het Rijk ontwikkelt een
o
richtlijn voor vergunningverlening voor het plaatsen van zonne-energieinstallaties op monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten.
21 Green Deal Vergroening MDI (polyurethaan) productie Betrokken partijen Huntsman Holland
Initiatief Deze deal behelst de bouw van een proeffabriek van Huntsman Holland waarin de op laboratoriumschaal bewezen processen op fabrieksschaal worden getest. Doelstelling is om zo te komen tot een stapsgewijze vergroening van de MDI (polyurethaan) productie met als effect o.a. energiebesparing (procesintensificatie), verlaging van CO2-uitstoot en verhoging veiligheid proces. Het project test de optimale (energiezuinige, milieuvriendelijke) procescondities en stelt de procesparameters vast van deze innovatieve procesintensificatie, waarbij de productkwaliteit gehandhaafd moet blijven. Dit maakt het bovenal mogelijk het geïntensifieerde proces te optimaliseren zodat het proces energiezuiniger, schoner en milieuvriendelijker wordt in vergelijking met de huidige uitontwikkelde conventionele technologie. Ten einde deze essentiële zaken, “proof of process” en “proof of product”, uit te testen is een nieuwe volledige demonstratie-unit van reactie tot aan opgewerkt eindproduct noodzakelijk. De in dit project opgedane kennis is breder toepasbaar binnen de chemische industrie, waarbij gebruik wordt gemaakt van het zgn. kraakproces.
Resultaat De intentie is om bij succes de proeffabriek in Rotterdam uit te bouwen tot een nieuw te bouwen MDI-fabriek volgens dit nieuwe principe van procesintensificatie. Daarbij beoogt Huntsman op jaarbasis 1,4 PJ aan energieverbruik te verminderen en de CO2-uitstoot met 76.425 ton te verlagen. Dit demonstratieproject geeft een impuls aan de bewustwording op het gebied van de mogelijkheden van procesintensificatie binnen de Nederlandse chemische (proces)industrie en levert daardoor ook een bijdrage aan de innovatie in het topgebied Chemie.
Hulp Rijksoverheid De totale kosten voor de bouw en de demonstratie unit zijn begroot op € 12,2 mln. De Rijksoverheid heeft de bereidheid financieel bij te dragen aan de kosten van de proeffabriek.
22 Green Deal Infrastructuur voor Elektrisch Vervoer (the New Motion) Betrokken partijen The New Motion, mede namens een consortium van autofabrikanten (Opel, Nissan, Peugeot, Citroen, Fisker), netwerkbedrijf Alliander, Stichting E-Laad (regionale netbeheerders) en van participerende locaties zoals Q-Park.
Initiatief Betrokken partijen willen een grootschalig, intelligent en publiek toegankelijk laadnetwerk voor elektrische vervoer (EV) in Nederland realiseren. Daarmee willen ze ook smart grid-technologie, nodig voor een grootschalig netwerk van oplaadpunten, verder ontwikkelen. Een intelligent laadnetwerk geeft de mogelijkheid tot het beter afstemmen van vraag en aanbod van energie, slim afnemen en terugleveren. Daarnaast worden nieuwe dienstenmodellen met verschillende laadsnelheden en prijzen geintroduceerd. Om te komen tot een goede uitrol van een intelligent netwerk van publiek toegankelijke laadpunten is het nodig om commerciële initiatieven op gang te brengen en op basis van experimenten vast te stellen op welke punten wet- en regelgeving aangepast moet worden. In het eindresultaat wordt optimaal tegemoet gekomen aan de wensen van de EV-berijder (keuzevrijheid, flexibiliteit, gemak) en wordt tevens, vanuit de netwerkkant, optimaal gebruik wordt gemaakt van laadsturing en de koppeling tussen EV en decentrale opwekking.
Resultaat o
De uitrol in 2012 en 2013 van een landelijk dekkend netwerk van 10.000 intelligente laadpunten en 100 snellaadpunten voor elektrische auto's op private maar openbaar toegankelijke locaties (zoals parkeerterreinen, retail/horeca locaties, benzinepompen).
o
Met elke elektrische auto die op de markt komt, wordt een intelligent laadpunt voor thuis/kantoor aangeboden, en zal op basis van een inventarisatie van wensen van de klant een intelligent laadpunt op een private locatie geplaatst worden.
o
Er wordt invulling gegeven aan bovengenoemde voordelen van intelligent laden.
Hulp Rijksoverheid o
Onderzoekt welke impact het eindresultaat heeft op financieel, technisch, en regelgevend gebied. Er zal bijvoorbeeld bekeken worden of de huidige wettelijke eisen, die nu aan kleinverbruikers worden gesteld, optimaal zijn. En of sub-aansluitingen of multi-site benaderingen mogelijk moeten worden gemaakt. Een eerste inventarisatie hiervan zal gedurende de komende twaalf maanden worden uitgevoerd, in samenwerking met de consortium partners en NMa;
o
spant zich in om op korte termijn verschillende stakeholders (infra- en dienstenaanbieders) bijeen te brengen om afspraken te maken en eventuele wijziging in regelgeving te bespreken;
o
maakt ruimte in het kader van de ‘proeftuinen smart grids of intelligente netten ’ om in de ‘focusgebieden elektrisch rijden’ ervaringen op te doen met deze marktconcepten;
o
spant zich in om het belang van vergunningverlening voor laadinfrastructuur bij gemeenten onder de aandacht te brengen (met name ook in private gemeentelijke parkeerlocaties).
23 Green Deal Jaap Eden IJsbanen Betrokken partijen Jaap Eden IJsbanen in Amsterdam Oost, Eneco, adviesbureau Deerns, woningcorporaties De Key en Rochdale en gemeente Amsterdam (Stadsdeel Oost en projectbureau Zuidoostlob).
Initiatief Dit project is gericht op efficiënt en duurzaam energieverbruik. Jaap Eden IJsbanen heeft energie nodig om ijs te maken voor de schaatsbanen. Bij het 50jarig jubileum van de baan is het idee ontstaan om biomassa te gebruiken voor de energievoorziening. Eerder onderzoek wijst uit dat de duurzame restwarmte die vrijkomt bij die energievoorziening op een rendabele manier gebruikt kan worden in gebouwen in de omgeving. Woningcorporaties De Key en Rochdale, die in de buurt van de ijsbanen woningen zullen realiseren, willen de restwarmte graag afnemen voor hun huurders.
Resultaat Nuttige toepassing van duurzame restwarmte in circa 800 energieneutrale woningen in de Amsterdamse buurten Jeruzalem en Middenmeer Noord.
Hulp Rijksoverheid Het Rijk is voornemens 50% van de kosten van de haalbaarheidsstudie op zich te nemen, op voorwaarde dat partijen de duurzame restwarmtevoorziening gezamenlijk realiseren. De bijdrage van het Rijk bedraagt maximaal €15.000.
24 Green Deal met Kennisinstellingen en Bedrijven Betrokken partijen Kennisinstellingen: ECN, TU-Delft, TU-Eindhoven, TU-Twente Bedrijven: Stichting ATO, BioMCN, Levitech, Nefit B.V./ Bosch, Thermotechnology, NXP Semiconductors N.V., Suzlon Blade Technology, Tempress Systems B.V. en Knowledge Centre WMC.
Initiatief Bij de Green Deal Materialen voor Energietoepassingen (GDME) vormt materiaalonderzoek de basis van belangrijke innovaties op het gebied van duurzame energietechnologieën en biedt inherent “groen en groei”. Versterking van dat onderzoek en bundeling van krachten tussen kennisontwikkelaars en toepassers (de kern van deze GDME) zijn essentieel om in de sterk competitieve mondiale context een concurrerende positie te behouden en om technologieën snel en grootschalig te kunnen toepassen. Daarmee levert deze Green Deal onmisbare ingrediënten voor langdurige, hoogwaardige economische activiteiten en voor verduurzaming van de energievoorziening en het energiegebruik. Bij het onderzoek zullen de kennisinstellingen zich vooral richten op funderend onderzoek en opleiden van hoogwaardige kenniswerkers en de industrie op toegepast onderzoek.
Resultaat De Green Deal Materialen voor Energietoepassingen (GDME) beoogt 1) de verduurzaming van onze economie te versnellen en 2) hier ook economisch van te profiteren, door materiaalonderzoek ten behoeve van de ontwikkeling én toepassing van nieuwe en verbeterde duurzame energietechnologieën. Het
economische effect betreft zowel groei in banen als groei in innovatief vermogen en concurrentievermogen. Daarbij gaat het in het bijzonder om: windenergie, zonne-energie, elektriciteitsopslag (onder meer i.r.t. elektrisch rijden), warmteopslag (onder meer i.r.t. energiebesparing), biobrandstoffen en brandstofcellen. Het programma Advanced Dutch Energy Materials Innovation Lab (ADEM) vormt de kernactiviteit van de GDME.
Hulp Rijksoverheid o
€15 miljoen subsidie aan kennisontwikkeling en toepassing voor bovengenoemde technologiën;
o
Bedrijfsleven in the lead bij sturing onderzoek.
25 Green Deal KLM Betrokken partijen: KLM
Initiatief KLM streeft naar een verdere verduurzaming van de luchtvaartindustrie, ondermeer door een toenemend gebruik van duurzame biobrandstoffen in het vliegverkeer en door het omzetten van restafval tot energie.
Biobrandstof o
KLM zet zich in om bekendheid met en gebruik van duurzame biobrandstof door andere partijen in de luchtvaartindustrie te vergroten, o.a. door: -Het ontwikkelen van duurzaamheidstandaarden -Kennisuitwisseling met stakeholders uit de supply chain, NGO wereld, corporate accounts, overheid en wetenschap over “hoe nu verder”. -Het ondersteunen van initiatieven die bijdragen aan de ambitie ‘Biofuel Flightpath’ van de Europese Commissie (doelstelling 2020 2mln ton duurzame biobrandstoffen voor luchtvaart te produceren en gebruiken).
o
KLM zal innovatie op gang brengen in samenwerking met alle spelers in de keten van biobrandstoffen en investeren in onderzoek, ontwikkeling en demonstratieprojecten, teneinde de economisch meest rendabele techniek te combineren met de meest rendabele en duurzame biomassa.
o
KLM zal de klant actief betrekken bij duurzame luchtvaart, specifiek geënt op biobrandstof:
o
KLM is voornemens een ‘Biofuels Corporate Account’ programma te ontwikkelen, waarvan de bijdragen worden aangewend voor investeringen in biobrandstoffen projecten.
“Waste to Energy” o
KLM is het “Waste-to-Energy” programma gestart met de ambitie om al haar catering restafval dat niet meer hergebruikt of gerecycled kan worden locaal om te zetten naar energie. Dagelijks is dit 20 ton restafval, afkomstig van de vliegtuigen.
Resultaat o
Verduurzaming van de luchtvaart door het gebruik van biobrandstoffen.
o
KLM zal vanaf het najaar 2011 circa 200 vluchten van Amsterdam naar Parijs op biobrandstof (op basis van afgewerkt frituurvet) uitvoeren.
o
Grote energie- en CO2 winst met het “waste to energy”programma ten opzichte van huidige verbranding in Afvalverbrandingsinstallaties. Bovendien is er en groot herhaalpotentieel bij andere luchtvaartbedriven, ziekenhuizen, campussen, etc.
Hulp Rijksoverheid o
Inzet om relevante wet- en regelgeving aan te passen en bezien of tijdelijke ontheffingen kunnen worden verleend.
o
Gedragen duurzaamheidstandaarden ondersteunen en een level playing field voor de Nederlandse luchtvaartindustrie waarborgen.
o
Promotie van vliegen op biokerosine door steun aan het ‘Biofuels Corporate Account’ en evt. als ‘launching customer‘ op te treden.
o
Onderzoek naar mogelijkheden binnen de SDE+regeling.
26 Green Deal Koppert Cress Betrokken partijen Koppert Cress.
Initiatief Green deal in het kader van ‘Kas als Energiebron’, waarin Productschap Tuinbouw, LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie samenwerken aan een klimaatneutrale glastuinbouw. Praktijkpilot warmte-koude-opslag met hogere temperatuur. Koppert Cress gaat het bedrijf op een duurzamere manier verwarmen. Warmte wordt gewonnen uit de kas en uit de led-belichting. Deze warmte wordt in de zomerperiode geoogst en opgeslagen in de warmtebronnen. In de winter worden de warmtebronnen leeg getrokken om de kas, de verwerkingsruimte en het nieuwe kantoor gebouw te verwarmen. Daarnaast is er een koppeling met naastgelegen vrije bouwkavels, zodat deze in de winterperiode tevens voorzien kunnen worden van duurzame warmte.
Resultaten -
De warmte-koude-opslag met hogere temperatuur levert een jaarlijkse energiebesparing van 1,8 miljoen m3 gas op;
-
Actief kennis en ervaring delen.
Hulp Rijksoverheid -
Wanneer onderzoeksresultaten dit bevestigen, is het Rijk voornemens de hogere retourtemperatuur van 300C (in plaats van 250C) in de vaststelling van het Besluit Bodemenergiesystemen op te nemen;
-
Ondersteunt met kennis en regie bij het tot stand komen van een proefvergunning van provincie Zuid-Holland voor een praktijkpilot met hogere temperatuuropslag met 40°C door Koppert Cress en spant zich in voor een adequate monitoring van het project;
-
Ondersteunt de voortzetting van het onderzoeksproject ‘Meer met Bodemenergie’, voor het ontwikkelen, monitoren en evalueren van de resultaten van de verschillende praktijkpilots met hogere temperatuuropslag (HTO, hoger dan 300C). Doel is het krijgen van duidelijkheid of nog hogere temperaturen en een verruimde energiebalans toelaatbaar zijn in de bodem en aan welke criteria vervolgprojecten dan moeten voldoen. Een breed
platform van deelnemers uit bedrijfsleven, kennisinstituten en overheden draagt zorg voor afstemming, sturing en advisering voor doorvertaling naar beleid. Op basis van de resultaten en de adviezen kan het Rijk nieuwe inzichten verankeren in regelgeving. 27 Green Deal met ‘t Voske Betrokken partijen Champignonkwekerij ’t Voske B.V.
Initiatief ‘t Voske heeft de ambitie om een energieneutraal paddenstoelenbedrijf neer te zetten. Om dit te kunnen realiseren wil het bedrijf de eigen champost na de champignonteelt hergebruiken voor energieopwekking. De geproduceerde verbrandingswarmte wordt geleverd aan een naburige glastuinder. Dit voorkomt afzetkosten en transportkilometers voor de afgewerkte champost. Daarnaast gaat de ondernemer het restproduct van de verbranding (de as) leveren aan de kunstmestindustrie, die de mineralen (fosfaat, kali, magnesium) hergebruikt.
Resultaten o
Het realiseren van een champostverbrander op het paddenstoelenbedrijf, waarbij duurzame energie wordt opgewekt die wordt gebruikt voor verwarming van het eigen bedrijf en voor een deel wordt geleverd aan een naburige glastuinder voor de verwarming van diens bedrijf. Ook wordt er elektriciteit geproduceerd door middel van warmte-kracht-koppeling;
o
De geproduceerde as zal als grondstof aan de kunstmestindustrie worden geleverd.
Hulp Rijksoverheid o
Verduidelijken van wet- en regelgeving op het gebied van afvalstoffen, toegestane emissies en meststoffen;
o
Onderzoeken of er een ontheffing van de plicht tot bemonstering en analyse van de vracht champost afkomstig van een buurman, gegeven kan worden op het moment dat de champostverbrander draait.
28 Green Deal Milgro (Website gescheiden inzameling afval) Betrokken partijen Milgro, Kennisplatform Duurzaam Grondstoffenbeheer, inzamelende organisaties
Initiatief Afval levert waardevolle grondstoffen en materialen waaruit nieuwe producten kunnen worden gemaakt. Meer materialen in de kringloop houden, levert niet alleen milieuwinst, maar ook economische winst op. Ambitie van het kabinet is daarom om het aandeel recycling te laten groeien van 80% nu naar 83% in 2015. Nederland moet nog meer een grondstoffenrotonde worden. Er is milieuwinst te behalen door gescheiden inzamelen door consumenten verder te stimuleren. Intentie is bij te dragen aan het verder stimuleren van het gescheiden inzamelen van afval door consumenten beter te informeren. Milgro, de sponsor van het kennisplatform, en het Kennisplatform Duurzaam Grondstoffenbeheer willen hiermee actief bijdragen om verspilling van grondstoffen te voorkomen. Het Kennisplatform Duurzaam Grondstoffenbeheer (DGB) wil daartoe samen met organisaties die het apart inzamelen van afval bevorderen, een centrale website bouwen, waar informatie te vinden is over de inzameling van overtollig materiaal/spullen en indien van toepassing de brengplaatsen daarvan.
Resultaat Het Kennisplatform Duurzaam Grondstoffenbeheer (DGB) zal de website opzetten in samenwerking met de organisaties die inzameling van recyclebare materialen en spullen stimuleren. Het gaat om onder meer de VHT, Wecycle, Stibat, MVO (Productschap Margarine, Vetten en Olien; inzameling oud vet), Stichting promotie Glasbak en Plastic Heroes. Het DGB zal de ICT-capaciteit leveren om de website op te zetten. De inzamelende organisaties leveren de al bestaande informatie over inzamelpunten. De website kan daarom vrij snel worden opgezet. Het Kennisplatform zal met enkele genoemde organisaties tijd vrij maken om de website te onderhouden.
Hulp Rijksoverheid De rijksoverheid zal behulpzaam zijn bij het verkrijgen van de informatie voor de website door mogelijke samenwerkingspartners aan te dragen en overleggen
met gemeenten (of vertegenwoordigers daarvan) op te zetten. De rijksoverheid zal behulpzaam zijn bij het benaderen van gemeenten, om te vragen om bekendheid aan de website te geven, middels de gangbare en bestaande communicatiekanalen.
29 Green Deal MKB Nederland Betrokken partijen MKB Nederland.
Initiatief Voor MKB-Nederland is energiebesparing belangrijk want het draagt bij aan een sterkere concurrentiepositie van Nederland. Daarom wil MKB-Nederland in samenwerking met 25 intermediaire organisaties ervoor zorgen dat er minimaal 500 MKB-bedrijven energiebesparende maatregelen nemen of gaan investeren in duurzame energieopwekking.
Resultaten De resultaatverplichting houdt concreet in dat er in de periode 1 juni 2011 – 31 december 2012 de volgende zaken tot stand komen: o
Minimaal 480 MKB-bedrijven nemen energiebesparende maatregelen, waarbij wordt uitgegaan van gemiddeld 20% besparing, vergeleken met het actuele energieverbruik;
o
Minimaal 20 MKB-bedrijven investeren daadwerkelijk in duurzame energieopwekking. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat het bedrijf na het nemen van de maatregelen tenminste 20% van het energieverbruik verkrijgt uit eigen duurzame opwekking.
Hulp Rijksoverheid Bereidheid om een financiële bijdrage te leveren voor de opstart en organisatie van het project.
30 Green Deal Programma verduurzaming betonketen MVO Nederland Betrokken partijen: bedrijven (A&G Milieutechniek, Archiview Ballast Nedam, BAM Groep, CRH, ENCI/Mebin, Heijmans, Van Nieuwpoort, Strukton, Van Spijker beton- en waterbouw enVolker Wessels en organisaties (BFBN,
BRBS, Cement- en Betoncentrum, Cascade, VOBN en MVO Nederland).
initiatief Bijna twintig partijen in de Nederlandse bouwwereld gaan samenwerken in het Programma verduurzaming betonketen. Van productie tot toepassing en hergebruik werken zij aan vergaande verduurzaming van de gehele betonketen.
Bijzonder aan het Programma verduurzaming betonketen is dat het alle schakels in de Nederlandse betonketen behelst en niet alleen gaat over het product beton, maar ook over betonnen constructies. Doelstelling is om met elkaar te komen tot een breed gedragen en onafhankelijke definitie van duurzaam beton. En om deze vervolgens toe te passen in de gehele Nederlandse keten.
Belangrijke thema’s zijn uiteraard energiegebruik en emissie in bodem, water en lucht, maar ook winning en verbruik/hergebruik van grondstoffen en de impact van onderneming en productie op biodiversiteit en ecosystemen. Naast de afzonderlijke schakels in de keten worden ook de verbindingen daartussen meegenomen. Dit betekent dat er bijvoorbeeld ook gekeken wordt naar ontwerp, logistiek en transport.
Werkgroepen op de vier themagebieden van energie, grondstoffen, emissies en biodiversiteit/ ecosysteem werken inhoudelijke doelstellingen voor 2020 en 2050 uit. De deelnemende bedrijven committeren zich aan die doelstellingen.
Resultaat Product 1: MVO-strategie betonketen Tijdens het programma worden op basis van de speerpuntthema’s concrete doelstellingen afgesproken door de partners. Deze hebben betrekking op de jaren 2020 en 2050. Teneinde deze doelstellingen te behalen zal een MVO-strategie moeten worden opgesteld, om resultaten van dit programma te borgen en uit te breiden. In deze strategie zal ook afgesproken worden op welke manier de bovengenoemde middelen worden ingezet. Zo wordt het vervolg van de verduurzaming van de betonketen vastgelegd. De strategie wordt omgezet door een verdere uitwerking van het programma naar voorbeeld van IDH (IDH is meer
gericht op internationale ketens) aangepast aan de gefragmenteerde lokaal georganiseerde bouwketens.
Hiervoor is nodig: Individueel MVO beleid: Vertalen van de duurzame visie naar individuele MVObusiness strategieën en investeringsbeslissingen (vertrouwelijk, ieder bedrijf voor zich). Alle bedrijven in de Green Deal committeren zich MVO actief in hun bedrijfsvoering op te nemen. In de praktijk zal er gewerkt worden met op dat moment en op een specifieke locatie meest duurzame opties voor beton en betonconstructies. Het is een continue proces van verduurzamen van beton, opdat steeds meer duurzame beton(constructies) worden ontwikkeld en toegepast. Het einddoel van dit proces is dat het meest duurzame beton wordt benoemd, gemaakt en gebruikt. Projectplan samenwerkingsproject(en): MVONL beton project partners willen over maximaal 2 jaar een ketenaanpak gedefinieerd hebben, met (financieel) commitment van commerciële partijen en maatschappelijk draagvlak. Doel hiervan is om in 2020 minstens 20% van de Nederlandse (beton) bouwmarkt volgens de te ontwikkelen breed gedragen definitie duurzaam te bouwen, zodat het in de bouwsector afgesproken doel van 100% in 2050 haalbaar is. Haalbaarheid kenniscentrum duurzaam beton Partijen zullen de haalbaarheid van een kenniscentrum duurzaam beton beoordelen en bespreken.
Product 2: Platform Verduurzaming Betonketen De leden van het platform zijn ambassadeur van het programma en zorgen ervoor dat de bedrijven en organisaties actief blijven werken aan het realiseren van de in het programma gestelde doelen waarbij zij zich zelf ook kunnen committeren aan de doelstellingen. Het Platform verduurzaming cement- en betonketen bestaat uit (koploper)bedrijven van alle schakels in de betonketen.
Product 3: WIKI Een voor iedereen toegankelijke online wiki over duurzaamheid en beton. Streven is een database met onafhankelijke waardering van de oplossingen (hoe duurzaam is het). Aspecten voor waardering zijn: LCA informatie, landgebruik,
natuurwaarde (etc) en sociale criteria.
Product 4: Communicatie Tijdens het project zal veelvuldig gecommuniceerd worden over de behaalde resultaten. Doel van deze communicatie is het positioneren van de betonindustrie in het algemeen, en de programmapartners in het bijzonder, als duurzaam. De communicatie krijgt vorm door het publiceren in vakbladen en -sites, communicatie-uitingen van de Rijksoverheid, MVO Nederland en programmapartners, en het schrijven van persberichten. Alle tot nu toe verkregen informatie over de mate van duurzaamheid van beton is door MVO Nederland in een productdossier verzameld en in de vorm van een webdossier gepubliceerd. Centraal in dit dossier staat de milieu-impact in de cement en betonketen, trends en ontwikkelingen, mogelijke alternatieven, handelingsperspectieven en praktijkvoorbeelden. Het webdossier is in december 2010 op de website van MVO Nederland gepubliceerd. Gebleken is dat er grote behoefte bestaat aan een centrale en onafhankelijke bron van informatie over de duurzaamheidsprestaties over de gehele keten van beton. Gezien deze behoefte zal het uitbreiden en updaten van dit webdossier onderdeel zijn van de communicatie over het programma. Daarbij kan geput worden uit de informatie die op de Wiki beschikbaar komt.
Hulp Rijksoverheid Het Rijk neemt deel aan de stakeholdersdialoog om een breed gedragen definitie op te stellen. De Rijksoverheid zal op verzoek van bedrijfsleven zoeken naar mogelijkheden om belemmeringen weg te nemen. Dit kan bijvoorbeeld zijn het omzetten van de vergaarde kennis in bruikbare wetten, praktische regels en richtlijnen, alsmede het herzien van voorschriften die niet meer worden ondersteund door de huidige inzichten. De Rijksoverheid zal kennis en expertise leveren ter ondersteuning van dit project. De Rijksoverheid zal op directieniveau plaats nemen in de Stuurgroep. De Rijksoverheid zal het consortium wijzen op mogelijke interessante subsidiemogelijkheden in Nederland en Europa. Partijen van de rijksoverheid
zullen bezien of met behulp van een subsidiebijdrage een innovatiegerichte aanbesteding mogelijk is. Daarbij is SBIR een belangrijk aanbestedingsinstrument. De Rijksoverheid zal bezien of (innovatiegerichte) duurzame aanbesteding behulpzaam kan zijn bij het realiseren van deze Green Deal doelen. Ervaringen (openbare informatie) hieruit zullen worden ingebracht in deze Green Deal. 31 Green Deal Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA) Betrokken partijen Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA). De NWEA presenteert in de nabije toekomst een lijst met bedrijven die innovatieprojecten zullen uitvoeren. Dit zijn bedrijven werkzaam in de offshore sector. Naar verwachting zijn het circa 25 bedrijven, waaronder BallastNedam, Smulders en IHC Merwede.
Initiatief Om in de toekomst volwaardig te concurreren met andere duurzame opties is het nodig de kostprijs (per kWh) van windenergie op zee omlaag te brengen. NWEA en de daarbij aangesloten (c.q. nog aan te sluiten) bedrijven zullen innovatieprojecten oppakken, die bijdragen aan deze kostprijsverlaging. In ruil daarvoor zal het Rijk bijdragen in gunstige randvoorwaarden.
Resultaten 40% kostprijsreductie, uitbouw van de Nederlandse toppositie in de offshore sector en groei van het aantal hoogwaardige banen in deze sector.
Hulp Rijksoverheid o
Tijdig uitwerken van het nieuwe instrumentarium in het innovatiebeleid (RDA, RDA+ en revolverende fondsen);
o
Wetgeving voor een net op zee en toekomstig uitgiftebeleid;
o
Besluitvorming over extra ruimte voor het opwekken van offshore windenergie voor de Hollandse Kust in 2012;
o
Dataverzameling en onderzoek over deze innovaties;
o
Voorbereiding van een demonstratieproject waarover tegen het eind van de kabinetsperiode kan worden besloten (demonstratie van innovaties en beleidsvernieuwing).
32 Green Deal NZO en LTO (Energieneutrale Zuivelketen) Betrokken partijen Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) en Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO).
Initiatief De Duurzame Zuivelketen is een uniek initiatief waarbij zuivelindustrie en melkveehouders er ketenbreed naar streven om de Nederlandse zuivelsector wereldwijd koploper te maken op het gebied van duurzaamheid. De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) en LTO Nederland hebben in de Duurzame Zuivelketen doelen geformuleerd rond de thema’s: klimaat & energie, diergezondheid & dierenwelzijn, weidegang en biodiversiteit & milieu. In opdracht van Agentschap NL, NZO en LTO is een routekaart opgesteld voor een 100% energieneutrale zuivelketen met klimaatneutrale groei in 2020. Uit deze routekaart met de titel ‘Melk, de groene motor’ blijkt dat de doelen haalbaar zijn. De Duurzame Zuivelketen zet zich ervoor in dat de doelen gerealiseerd worden door samenwerking tussen onder meer zuivelondernemingen, melkveebedrijven, overheden, banken, energiemaatschappijen en technische bedrijven. Partijen spreken af om deze green deal verder uit te werken in een plan van aanpak.
Resultaten o
30% reductie van broeikasgassen in 2020 ten opzichte van 1990, inclusief klimaatneutrale groei;
o
20% duurzame energie in 2020 en een energieneutrale zuivelketen;
o
2% energie-efficiency per jaar bij zuivelfabrieken (waarvan 1,5% bij fabrieken en 0,5% in de keten), 2% energiebesparing per jaar bij veehouders.
Hulp Rijksoverheid o
De overheid ondersteunt bij het informeren van veehouders en erfbetreders over mogelijkheden voor energiebesparing. De overheid zal ondersteunen bij het opstellen van adviezen en het maken van communicatiemiddelen;
o
De overheid faciliteert de Duurzame Zuivelketen bij het samenbrengen van meerdere partijen, ook buiten de agroketen (energie, afvalsector) om de innovatieve business cases bij grootschalige toepassingen van bestaande technologie uit te werken, sluitend te krijgen en te versnellen.
o
De overheid zal het vergunningtraject voor kleinschalige vergisting versnellen door een handreiking vergisting voor gemeenten aan te passen indien nodig;
o
De overheid faciliteert de realisatie van demonstrators/voorlopers, waarna de technieken op gebied van Groen Gas-productie en microvergisting kunnen worden opgeschaald. De voorbeeldprojecten zorgen ervoor dat best practices ontstaan en dat een grote groep met deze technieken in aanraking komt.
o
De overheid ondersteunt de ontwikkeling van innovatieve concepten zoals de energieneutrale stal (energiegebruik en energieopwekking worden volledig met elkaar in evenwicht gebracht), Cowport (creëert schaduwplekken voor weidegang door middel van zon-PV panelen) en windcollectief on shore businessmodellen (stand alone energie-opwekking waarbij meerdere boeren samen investeren);
o
De overheid zet zich bij de onderhandelingen met de Europese Commissie in om producten uit digestaat als gevolg van mestverwerking af te kunnen te zetten als kunstmestvervanger.
33 Green Deal Groen Gas / Stichting Groen Gas Nederland Betrokken partijen Gasunie, GasTerra, Eneco, Essent, Eon, Alliander, Enexis, Stedin en ECN. Brede steun van andere marktpartijen, Netbeheer Nederland, Eneco, Essent, LTO Noord, Alliander,Attero, Biogas Branche Organisatie BBO, Energy Valley, Provincie Fryslân, de gemeente Leeuwarden, Gemeente Groningen, Gemeente Nijmegen, HVC Groep, Kema, Platform Bio-Energie PBE, Provincie Drenthe, Provincie Friesland, Provincie Groningen, Provincie Noord-Holland, Stedin, Taqa, lagere overheden en kennisinstellingen (De Green Deal met de Stichting is getekend op 6 sept.)
Initiatief Groen Gas – gas opgewekt uit hernieuwbare of duurzame bronnen - draagt op kosteneffectieve wijze bij aan het realiseren van de doelstellingen voor duurzame energie in 2020. Nederlandse bedrijven hebben een sterke positie op de internationale gasmarkt en kunnen deze positie onder meer uitbouwen door een toenemend aandeel Groen Gas in portfolio te nemen. Groen gas draagt bij aan het rijksbeleid om Nederland te positioneren als de Gasrotonde van (Noordwest-) Europa. Groen gas is een belangrijke schakel in de totstandkoming van een biobased economy. Om de groengasketen verder te ontwikkelen zijn aan de aanbodkant extra inspanningen nodig, moet er een continue marktvraag naar groen gas zijn en moet de infrastructuur de aangeboden hoeveelheden kunnen verwerken. Stichting Groen Gas Nederland is een tijdelijke projectorganisatie waarin marktpartijen breed vertegenwoordigd zijn. Het is een landelijk werkende organisatie die alle ervaringskennis op het gebied van groen gas bundelt en vervolgens doelgroepgericht verspreidt. Zij zet zich in voor het versnellen van het daadwerkelijk in productie komen van installaties en realisatie van projecten.
Resultaat Marktpartijen denken dat tweemaal een vertienvoudiging van de groengasproductie in Nederland mogelijk en wenselijk is: 1. van de huidige levering van 30 miljoen m3 Groen Gas (-equivalent: aardgaskwaliteit) nu naar 300 miljoen m3 in 2014; 2. met als tussenstation 1,5 à 2 miljard m3 ‘ruw’ (= nog niet tot aardgaskwaliteit opgewerkt) biogas in 2020 à 2025; 3. naar 3 miljard m3 in 2030 (vergisting en vergassing). o
Ontwikkeling routekaart;
o
Initiëren van een expertisecentrum biomassavergassing;
o
Vraaggestuurd innovatieprogramma voor vergassingstechnologieën voor biomassa en aanpalende technologieën;
o
Marktpartijen, kennisinstellingen en Rijksoverheid, elk vanuit de eigen rol, realiseren voor 2020 enkele grootschalige demoprojecten voor vergassing die tot de internationale top behoren. Dit is een tussenstap naar het doel van 3 miljard m3 groen gas in 2030 waaraan vergassing een wezenlijke bijdrage moet leveren;
o
Inspanning voor tenminste één grootschalig Europees vergassingsdemoproject voor de Europese Joint Call (EIBI) (2013);
o
Analyse vraag naar groen gas en garantstelling afname 300 miljoen m3 per jaar in 2014 tegen marktprijs;
o
Inzet voor accommodatie om gehele volume groen gas in te voeden in netwerk van de landelijke netbeheerder;
o
Ontwikkelen van een breed opleidingenaanbod voor groen gas, van praktischtechnisch tot academisch;
o
Researchnetwerk voor groen gas tot stand brengen.
Hulp Rijksoverheid o
Bereidheid tot financiële ondersteuning aan de Stichting Groen Gas Nederland
o
De Rijksoverheid zal zich naast het regulier overleg met de Stichting Groen Gas Nederland actief inspannen om daar waar nodig en mogelijk de voor groen gas relevante regelgeving zodanig te ontwikkelen of te wijzigen dat duurzame ontwikkeling van de productie en afzet van groen gas in de breedte wordt gestimuleerd c.q. mogelijk gemaakt.
o
Interdepartementale samenwerking om productie en gebruik van groen gas te stimuleren;
o
Ondersteuning met kennis en expertise
o
Bereidheid tot financiële bijdrage voor de regie van de keten (mits gelijkwaardige bijdrage van marktpartijen);
o
Bereidheid tot medefinanciering routekaart;
o
Bereidheid tot financiële ondersteuning aan EU voor grootschalige demonstratieprojecten vergassing;
o
Opnemen Vertogas in gaswet;
34 Green Deal Platform Microbiologie Betrokken partijen: Natura Artis Magistra en ondersteund door onder andere Feike Sijbesma (DSM), Tini Hooymans (TNO), Colja Laane (Netherlands Genomics Initiative), Professor Willem de Vos (Universiteit van Wageningen), Martijn Kleijwegt (Life Science Partners).
Initiatief Het opzetten van een platform voor Micro Biologie. Met als doel om innovaties te stimuleren, popularisering van het vak, betere samenwerking bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid en NGO’s en het versnellen van doorbraken in de microbiologie
Resultaat Opzetten van een netwerk d.m.v oprichting platform Opzetten centrale plaats waar het publiek kennis kan maken met de micro-zoo: o
Het onzichtbare zichtbaar maken;
o
Kennis laten opdoen op allerlei niveaus over micro organismen, de relatie tussen mens en microbe, de actuele stand van de wetenschap en de belangrijkste toepassingen.
o
Bereiken van in totaal 300.000 bezoekers op jaarbasis. Een derde van dit bezoek komt in het kader van schoolbezoek, daarmee komt het formele bereik van de MicroZoo op 100.000 leerlingen, waarvan 15% afkomstig is uit het basisonderwijs, 60% uit het voortgezet onderwijs en 25% uit het hoger onderwijs;
Incubator en broedplaats voor nieuwe ideeën Denktank over ethiek en wetgeving Leveren van input bij educatieprogramma’s
Hulp Rijksoverheid Leveren van expertise en waar mogelijk oplossen van barrières
35 Green Deal Royal Cosun Betrokken partijen Royal Cosun
Initiatief Cosun plaatst twee grote vergisters bij haar Suiker Unie-fabrieken om energie te produceren. Deze vergisters verwerken het overschot perspulp (dat ontstaat als afzet of drogen niet mogelijk is), andere organische reststoffen en overige gewasresten; in totaal circa 100.000 ton per vergister per jaar. Daarnaast wil Cosun het bij deze vergisting vrijkomende digestaat afzetten als
bodemverbeteraar/meststof, bij voorkeur op akkers in de nabije omgeving. Gesloten kringlopen maken de akkerbouw minder afhankelijk van kunstmest. Daarom wil Cosun fosfor en stikstof, bijvoorbeeld in de vorm van struviet, winnen uit haar reststromen.
Resultaten o
Het benutten van vochthoudende biomassa-stromen uit de eigen agroverwerkende bedrijven en/of ingezameld uit bedrijven uit de omgeving, voor de productie van biogas;
o
Het benutten van - binnen wettelijke (landbouw- en milieukundige) randvoorwaarden - de bij vergisting van biomassa vrijkomende mineraalrijke nevenstroom als meststof;
o
Het winnen van fosfor en een deel van de stikstof in de vorm van struviet uit diverse waterige processtromen, waaronder de waterige fractie van bovengenoemd anaeroob digestaat.
Hulp Rijksoverheid o
De ondernemer betrekken bij het tot stand komen van regelgeving met betrekking tot de vraag of struviet als aparte meststofcategorie kan worden opgenomen in de Meststoffenwet;
o
Onderzoeken of de regelgeving over afzet van restant na vergisting van biomassa (zonder dierlijke mest) als meststof, kan worden vereenvoudigd;
o
In het kader van het vijfde Actieprogramma Meststoffenwet zal de overheid onderzoeken of de gebruiksnormen voor gewassen kunnen worden aangepast, zodat de teler de mineralenafname op zijn land kan compenseren als hij extra biomassa zoals bietenloof (die nu op de akker achterblijft) van de akker laat afvoeren.
36 Green Deal Shell Betrokken partijen Shell Nederland BV.
Initiatief Shell wil verduurzamen op basis van onderstaande initiatieven:
o
Shell onderzoekt (onderzoekskosten € 2,5 miljoen) de mogelijkheden voor een 70 MWe warmtekrachtkoppelingsinstallatie (WKK) bij Shell Chemie te Moerdijk en de mogelijkheden om onder meer stoom extern in te kopen. Na onderzoek en ontwerpfase zal Shell – naar verwachting in 2013 – een definitief besluit nemen over de aanleg van de installatie, waarmee ongeveer € 150 miljoen gemoeid is.
o
NAM zal bij een gaszuiveringsinstallatie in de gemeente Emmen een proces testen voor de biologische ontzwaveling van gassen. Naar verwachting zal het proces milieuvriendelijker, eenvoudiger en economischer zijn dan de gebruikelijke chemische tegenhanger. Het kan bovendien een restproduct opleveren in de vorm van een meststof, die mogelijk toe te passen is in de landbouw. Bij succes zal worden bekeken of bredere toepassing mogelijk is.
Resultaten De beoogde resultaten zijn respectievelijk: o
De installatie van de WKK beoogt een reductie in de CO2 uitstoot op de locatie met ruim 400 kt/jaar (circa 15% ten opzichte van de huidige uitstoot), en verbetert de energie-efficiëntie met zo’n 10% ten opzichte van de huidige energie-efficiëntie. Het afronden en op stoom brengen van de installatie wordt eind 2015 / begin 2016 verwacht.
o
De test voor de biologische ontzwaveling van gassen - eind 2012 afgerond zal uitwijzen welke verduurzamingsstap mogelijk is.
Hulp Rijksoverheid Het Rijk spant zich in om belemmeringen die op het gebied van vergunningen kunnen optreden op tijd weg te nemen en de vergunningverlening door de Rijksoverheid en lagere overheden zoveel mogelijk te coördineren. Op verzoek van Shell zal het Rijk een ondersteunende en coördinerende rol spelen in het bijeenbrengen en informeren van partijen en haar kennis en kunde over contractuele samenwerking om niet ter beschikking stellen.
37 Green Deal STIRR en RECRON (Natuurlijk Kapitaal) Betrokken partijen Stichting Innovatie Recreatie & Ruimte (STIRR) en de RECRON.
Initiatief De STIRR zal vijf icoonprojecten selecteren waarin recreatieondernemers experimenteren met verschillende verdienmodellen voor investeringen in natuur. Hiervoor mobiliseert de RECRON haar netwerken om tot kennisuitwisseling te komen over de opgedane ervaringen. Door zelf te investeren in natuur wordt de kritische consument een unieke beleving (ecosysteemdienst) geboden. Bestaande voorbeelden laten zien dat er animo vanuit het bedrijfsleven er is (zoals Waterdunen in Zeeland - kustveiligheid, natuur en recreatief ondernemen - en de Chateau Hotels & Restaurants in Zuid-Limburg), maar dat overheden vaak nog niet goed raad weten met deze ontwikkeling. De geselecteerde icoonprojecten voldoen aan de volgende voorwaarden: (1) het gaat om een concrete business case; (2) ze leidt tot nieuwe natuur, dan wel tot nieuwe inkomsten die worden ingezet voor beheer van bestaande natuur; (3) de case heeft potentieel een voorbeeldfunctie voor andere ondernemers zodat ze bijdragen aan economische groei in de sector; (4) het initiatief ligt bij de recreatieondernemer en (5) het project is niet subsidiegedreven.
Resultaten Voorstel voor selectie van vijf icoonprojecten.
Hulp Rijksoverheid De Rijksoverheid zal de vijf icoonprojecten naar behoefte van ondernemers en de STIRR ondersteunen met kennis en ondersteunende activiteiten voor een periode van drie jaar. Daarnaast neemt de Rijksoverheid een inspanningsverplichting op zich om ook andere betrokken bestuursorganen (provincies, gemeenten en waterschappen) aan de icoonprojecten te verbinden om in onderlinge samenwerking eventuele onnodige belemmeringen of onjuiste interpretatie van wet- en regelgeving weg te nemen en te helpen zoeken naar kansen, vanuit privaat en publiek perspectief.
38 Green Deal Stichting Natuur en Milieu Betrokken partijen De stichting Natuur en Milieu.
Initiatief Natuur & Milieu wil op een innovatieve wijze energiebesparing aantrekkelijk maken door woningeigenaren en huurders via een slimme meter zelf direct en realtime inzicht te geven in hun energieverbruik. Daarmee wordt de mogelijkheid gegeven om te besparen en tegelijkertijd kortingen te verdienen op producten en diensten. Het project van Natuur & Milieu richt zich op het opzetten van een zogenaamde smart community van bewoners (woningeigenaren en huurders) om energiebesparing te realiseren. Met de gerealiseerde besparing kunnen de deelnemers via een online platform virtuele energy credits sparen. De credits vertegenwoordigen een reële waarde, waarmee deelnemers korting krijgen op producten en diensten van verschillende duurzame aanbieders. Als ze dit in groepsverband doen, bijvoorbeeld met de hele straat dubbel glas inkopen, krijgen ze nog meer inkoopvoordeel. Natuur & Milieu zal partijen bijeenbrengen die voordelen en kortingen willen geven aan de community en de structuur organiseren waarin dit vorm krijgt. Op de lange termijn kunnen de deelnemers van de community gezamenlijk een speler op de energiemarkt worden, door middel van het reguleren van piekbelasting op het elektriciteitsnet en uitgespaarde CO2-rechten van het leverende energiebedrijf. Natuur & Milieu gaat met dit project als eerste de uitdaging aan om de waarde hiervan deels terug te betalen aan degenen die deze energie hebben bespaard. De uitbetaling zal in de pilotfase door Natuur & Milieu worden gedaan. Later wordt gezocht naar een aparte rechtsvorm in overleg met de partners. Dit business model werkt pas bij voldoende deelnemers in de community (meer dan 10.000). Dit project richt zich op het verkrijgen van de deelnemers.
Resultaten Als er aan het eind van het project circa 100.000 deelnemers zijn, kunnen zij gezamenlijk circa 0,5 PJ tot 1,0 PJ per jaar besparen.
Hulp Rijksoverheid Bereidheid tot financiële bijdrage voor het opstarten van het project.
39 Green Deal SUBLEAN 4D-World Betrokken partijen Sublean Group
Initiatief Sublean heeft in samenwerking met industriële koplopers, kennisinstellingen en gemeenten gewerkt aan de totstandkoming van het systeem ‘4D Oppervlakteontwikkeling’: De 4D-technologie is een geschakeld en geautomatiseerd systeem van roterende driehoekige en vierkantige kokermodules voorzien van verwisselbare oppervlakten (4D-cassettes) en opvangruimten (4D-cardridges);
Resultaten Dit multifunctionele systeem kan zonne-energie opwekken, lucht en water zuiveren en reclameboodschappen weergeven: de ruimte wordt optimaal benut; Het systeem kan snel en breed worden uitgerold en is met name in de gebouwde omgeving een kansrijke toekomstoptie. De komende drie jaar zal de Sublean Group de werkzaamheden uitbouwen met het doel de creatie van een innovatief Nederlands export- en kennisproduct tot stand te brengen: het 4D-World initiatief; De 4D World Alliantie ontwikkelt een aantal pilotprojecten: bij voetbalverenigingen Ajax en VV Sliedrecht, en projecten in Oirschot en Dordrecht.
Hulp Rijksoverheid o
Onderzoeken, in samenspraak met onder andere lokale bestuurders, of vergunningstrajecten eenvoudiger kunnen en belemmeringen in wet- en regelgeving kunnen worden verminderd of weggenomen;
o
Indien nodig zal de Rijksoverheid de eerste contacten tussen Sublean en gemeenten initiëren.
40 Green Deal Tata Steel Betrokken partij Tata Steel
Initiatief Tata Steel wil een extra energie-efficiencystap maken. Als gevolg hiervan kan tevens de concurrentiepositie worden verbeterd. Tata Steel wil hiertoe een pakket aan projecten (kosten € 10 miljoen) uitvoeren: o
Nuttig toepassen van restwarmte van staalproductie bij diverse industriële afnemers;
o
Toepassen energie-efficiënte, frequentiegestuurde ventilatoren;
o
Investeringen in Hoogoven Expansie Turbines, waarmee expansie-energie in gas, dat uit de hoogovens komt, kan worden omgezet in elektriciteit.
Resultaten Met de projecten kan een besparing op primaire energie worden gerealiseerd van 0,3 PJ per jaar.
Hulp Rijksoverheid De Rijksoverheid zal samen met Tata Steel en de financiële partijen financieringsmogelijkheden onderzoeken zodat de projecten kunnen worden uitgevoerd. Het Rijk zal zich inspannen om financieringsbelemmeringen weg te nemen.
41 Green Deal Opzetten van een biobased park Westland Betrokken partijen: Gemeente Westland, Productschap Tuinbouw en LTO Westland.
Initiatief o
De tuinbouwsector kan en wil een bijdrage leveren aan de transitie naar de biobased economy. Het valoriseren van plantaardig restmateriaal is daarbij één van de vijf speerpunten zoals genoemd in de Routekaart Tuinbouw in de Biobased Economy.
o
Het verwaarden van deze tertiaire reststromen (niet concurrerend met voedsel) tot hoogwaardige inhoudsstoffen zoals vezels, biociden,
vruchtensappen en groen gas (bij toekenning van de vergunningen en SDE+ subsidie in 2013). o
Een directe impuls voor de regionale economie van het Westland.
Resultaat De realisatie van een biobased park waar verschillende bedrijven fysiek gekoppeld zijn voor het verwaarden van plantaardig restmateriaal uit de tuinbouw en GFT-afval uit de gemeente Westland en omliggende gemeenten.
Hulp Rijksoverheid o
De overheid erkent dat het voorliggende project bij uitvoering een innovatie op het vlak van valorisatie van plantaardig restmateriaal en vergisting en productie van groen gas oplevert in Nederland. Verder erkent de overheid dat de tuinbouw sector een innovatieve sector is, en daarmee een van de topsectoren die een bijdrage kan en wil leveren aan de transitie.
o
Dit project een voorbeeld is en daarmee gepresenteerd kan worden op de website www.biobasedeconomy.nl.
o
De rijksoverheid ondersteunt met kennis en regie het verkrijgen van de vergunning(en) en spant zich in voor aanpassingen van knellende wet- en regelgeving.
42 Green Deal Vogelaar V.o.f. Betrokken partijen: Vogelaar V.o.f.,
Initiatief Het initiatief van Vogelaar V.o.f. heeft een voorbeeldfunctie voor de transitie naar een biobased economy (een economie die voor zijn energie en materialen niet meer afhankelijk is van fossiele brandstoffen, maar van groene grondstoffen).
Resultaat o
Verwaarding van tertiaire reststromen (niet concurrerend met voedsel) tot groen gas (bij toekenning van de vergunningen en SDE+ subsidie in 2012).
o
Introductie in Nederland van een nieuwe vorm van vergisting (droge vergisting).
o
Een directe impuls voor de regionale economie van Flevoland.
Hulp Rijksoverheid o
De overheid constateert dat het voorliggende project bij uitvoering een innovatie op het vlak van vergisting en productie van groen gas oplevert in Nederland.
o
Dit project een voorbeeld is en daarmee gepresenteerd kan worden op de website www.biobasedeconomy.nl.
o
De rijksoverheid verleent, indien nodig, ondersteuning (niet zijnde financiële ondersteuning) bij het verkrijgen van de vergunning(en) en voor zover mogelijk aanpassingen van knellende wet- en regelgeving.
43 Green Deal Vacumetal en BreedofBuilds Betrokken partijen Vacumetal BV en BreedofBuilds.
Initiatief Dit project is gericht op energiebesparing en -efficiëntie. Vacumetal is gespecialiseerd in het metalliseren, coaten en lakken van materialen en gevestigd in Oosterhout. BreedofBuilds adviseert ondernemers bij de ontwikkeling, levering, exploitatie en financiering van energie-installaties. Vacumetal heeft behoefte aan warmte voor haar productieprocessen. Onderzoek wijst uit dat bedrijven in de omgeving warmte over hebben die ze aan Vacumetal kunnen leveren. Vacumetal en BreedofBuilds hebben ondersteuning nodig bij het bijeen brengen van partijen die restwarmte kunnen leveren of afnemen.
Resultaat Realiseren van restwarmtebenutting met zicht op besparing van circa 250.000 m3 gas per jaar. Dit komt overeen met het gasverbruik van circa 140 huishoudens.
Hulp Rijksoverheid Het Rijk ondersteunt Vacumetal en BreedofBuilds bij het identificeren van andere mogelijke leveranciers en afnemers van restwarmte, en het onderling in contact brengen van deze bedrijven. De door de provincie Noord-Brabant en de
Brabantse OntwikkelingsMaatschappij aangestelde gebiedsregisseur helpt bij het concreet invullen van de taken.
44 Green Deal VNMI AVNeG Betrokken partijen VNMI, AVNeG, KBM Master Alloys, Aldel, E-Max Aluminium Remelt, Componenta, Nannoka Vulcanus, Rademakers Gieterij, Lovink Technocast, Nyrstar Budel en Nedstaal.
Initiatief De Vereniging Metallurgische Industrie (VNMI) en de Algemene Vereniging Nederlandse Gieterijen (AVNeG) hebben in het kader van de Meerjarenafspraken Energie-efficiëntie een routekaart 2030 ontwikkeld voor vergaande energieefficiencyverbetering. Om de ambitie op korte termijn dichter bij te brengen willen de partijen met een drietal projecten starten: o
Vloeibaar aluminiumtransport. Het gaat hier om beproeven en, afhankelijk van uitkomsten, implementeren van vloeibaar aluminiumtransport in de regio’s Noord-Nederland, Noord-Brabant en Limburg;
o
Gietlooploos gieten. Het gaat hier om beproeven van een energie-efficiënte gietmethode waarbij geen gebruik meer gemaakt wordt van aangiettrechters en gietlopen. Voorzien wordt dat het gietlooploos gieten rendabel kan zijn en breed toepasbaar in de sector;
o
Toepassing van duurzame energie. Over dit project worden afspraken gemaakt in een afzonderlijke green deal.
Resultaten Met de brede toepassing van vloeibaar aluminium transport en gietlooploos gieten in de sector is een jaarlijkse besparing op primaire energie mogelijk van 1,3 PJ. Hulp Rijksoverheid Voorzien wordt dat vloeibaar aluminiumtransport en gietlooploos gieten rendabel kunnen zijn. Maar het eerste proefproject kent risico’s en de financiering van het project vormt een belemmering. De overheid zal zich inzetten om de
financieringsbelemmeringen weg te nemen om zo de sectoren in staat te stellen te starten met de uitvoering van de routekaart.
45 Green Deal Zeafuels Betrokken partijen: Zeaholding
Initiatief Het initiatief van Zeafuels heeft een voorbeeldfunctie voor de transitie naar een biobased economy (een economie die voor zijn energie en materialen niet meer afhankelijk is van fossiele brandstoffen, maar van groene grondstoffen). Zeafuels focust zich op technologie om biogasproductie via anaërobe vergisting duurzamer en economisch robuuster te maken, om producten te creëren die een hoge toegevoegde waarde hebben voor de maatschappij. Voorbeelden hiervan zijn onder andere het ontwikkelen van eiwitrijk veevoer, waterzuivering en het verbeteren van de biogasproductie.
Resultaat o
Het ZeaFules proces maakt op de langere termijn de productie van ethanol, eiwit en biogas zonder exploitatiesubsidie rendabel. ZeaFuels zorgt er daarnaast voor dat de eiwitten die vaak verloren gaan in traditionele covergistingsprocessen gespaard blijven en daarom ingezet kunnen worden bij de productie van food, feed en/of biobased materials.
o
Het Zeagas proces zorgt ervoor dat stikstof die in vele gevallen vernietigd moet worden opgevangen kan worden in kunstmest. Bovendien verbetert het de afbraak van organisch materiaal zodat er meer biogas geproduceerd kan worden. Zeagas zorgt dus zowel voor het opwekken van meer energie terwijl het tegelijkertijd energie bespaart.
o
Tevens realiseert het Zeagas proces een extra stap in de mestverwerking doordat essentiële materialen (N en P-rijk) gescheiden kunnen worden in aparte producten. Zo kan er efficiënter met deze grondstoffen worden omgegaan.
o
Doorgaans lastig af te breken biomassa als natuurgras, stro en blad kunnen met behulp van het Zeagas proces efficiënt worden omgezet in energie. Dat betekent ondermeer dat deze inputstromen de inzet als co-ferment van een vergister van bijvoorbeeld suikerbieten kan vervangen, waardoor deze
producten
beschikbaar
blijven
voor
andere,
hoogwaardigere
biobased
toepassingen.
o
Tot slot werkt Zeafuels ook verbindend tussen verschillende sectoren. Ze opereert tussen de agrarische-/afvalsectoren en de verwerkers in. Zo werkt Zeafuels niet alleen mee aan het oplossen van milieuproblematiek maar sluit ze ook de keten door haar producten weer af te leveren aan verwerkers.
Hulp Rijksoverheid o
De Rijksoverheid zal in de kabinetsvisie op het mestbeleid aangeven hoe zij mestverwerking wil bevorderen.
o
De overheid streeft ernaar, waar mogelijk, een level playing field te creëren voor alle biobased toepassingen;
o
De overheid biedt Zeafuels de mogelijkheid om zich te profileren op de webstie www.biobasedeconomy.nl. Op deze netwerkomgeving kan Zeafuels haar intersectorale positie nog verder uitbreiden en versterken.
o
De overheid draagt bij aan het versterken van de bekendheid en de positieve beeldvorming rondom het cascadeprincipe.
46 Green Deal Gemeente Amsterdam Betrokken partijen Stichting Green IT Regio Amsterdam, platform Amsterdam Smart City, Westpoort Warmte
Initiatief De Gemeente Amsterdam maakt zich sterk voor energiebesparing en/of verduurzaming. Diverse projecten zijn hiervoor aangedragen. o
Vergroening van de ICT-sector;
o
Versnellen van de aanleg stadswarmtenet ‘Kleine Ring’, uitbreiding en flexibilisering van warmtenetten;
o
Klimaatneutraal bouwen in 2015;
o
Amsterdam Smart City; een bestaand open platform voor proces en produktinnovatie schaalt op naar de Metropoolregio Amsterdam.
o
Fonds voor Klimaat en Energie, een bestaand revolverend fonds zoekt samenwerking met andere fondsen en partijen voor massa en meerwaarde
o
Green Finance Lab realiseren, waarbij experts gezamenlijk zoeken naar financieringsmechanismen voor urgente uitdagingen op de duurzaamheidsagenda;
o
Woningisolatie, aanpak, een gezamenlijk zoeken naar mogelijkheden voor gezamenlijk initiatief om woningisolatie te stimuleren Projecten gericht op hernieuwbare energie:
o
Tijdelijk Wind, gericht op tijdelijke inzet van test windmolens bij toekomstige woon-werkgebieden. Realisatie van windmolens op locaties die slechts tijdelijk voor dit doel beschikbaar zijn.
Resultaat o
40% CO2-reductie in 2025 ten opzichte van 1990;
o
Vergroening ICT sector, Green Data Port;
o
Aansluiting 4.000 woningequivalenten op warmtenet, 50-80% CO2-reductie per woningaansluiting;
o
In twee jaar aantal laadpunten elektrisch vervoer uitbreiden naar 1.000;
o
Windenergie op tijdelijke locaties;
o
Klimaatneutraal bouwen vanaf 2015, 23.900 woningen van 2015-2020;
o
Investeringsfonds Klimaat en Energie;
o
Green Finance Lab.
Hulp Rijksoverheid o
Ondersteuning innovatieve concepten:
o
Bereidheid financiële ondersteuning voor onderzoek naar verbetering energieprestatie bestaande datacenters;
o
Bereidheid financiële ondersteuning voor onderzoek haalbaarheid, voorontwerp en voorbereiding ‘Kleine Ring’ stadswarmtenet;
o
Beleidsintegratie en opschaling;
o
Ondersteuning Metropool Regio Amsterdam met een rol als focus- en experimenteergebied elektrisch vervoer;
o
Internationale positionering Amsterdam als smart city;
o
Eventueel aanpassing wet- en regelgeving en ondersteuning snelle implementatie.
o
Samenwerking overige fondsen bewerkstelligen;
o
Bereidheid financiële ondersteuning voor opschaling platform Amsterdam Smart City naar Metropoolregio Amsterdam.
47 Green Deal Gemeente Groningen Betrokken partijen Gemeente Groningen, onderneming de Groene Golf.
Initiatief Onderzoek naar alternatieve financiering van zonnepanelen volgens het PACEmodel uit de Verenigde Staten. De gemeente Groningen heeft de ambitie de komende jaren meters te maken op het gebied van energieneutraliteit. Eén van de maatregelen die de gemeente hiervoor in gedachten heeft, is het stimuleren van zonnepanelen op daken van woningen. Omdat zonnepanelen steeds goedkoper worden, vindt de gemeente Groningen dat de overheid juist nu een forse beweging op gang kan brengen door zonnepanelen bereikbaar te maken voor veel mensen en daarmee de energierekening te verlagen. Het idee is om, naar Amerikaans voorbeeld, zonnepanelen voor particuliere huiseigenaren te gaan financieren en periodiek hiervoor een bedrag te innen via de gemeentebelasting. De gemeente Groningen wil daarmee stimuleren dat particulieren grootschalig zonnepanelen aanleggen op de daken van 2500-3000 woningen. Om dit mogelijk te maken wil de gemeente intermediair zijn en een innovatieve financieringsmethode (volgens het model PACE uit de VS) mogelijk maken.
Resultaat Nieuw financieringsmodel voor zonnepanelen en creëren van werkgelegenheid door aanleg van zonnepanelen.
Hulp Rijksoverheid Het Rijk zal samen met de gemeente Groningen en de Groene Golf onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de financiering van zonnepanelen bij bewoners te organiseren volgens het PACE-model uit de Verenigde Staten.
48 Green Deal Noord-Nederland (Drenthe, Fryslân, Groningen en NoordHolland) Betrokken partijen: diverse gemeenten (Alkmaar, Assen, Den Helder, Emmen, Groningen, Leeuwarden), de stichting Energy Valley als vertegenwoordiger van diverse bedrijven en kennisinstellingen (ruim 150 partijen, zoals Avebe, Suiker Unie, GasTerra, Gasunie, Rijksuniversiteit Groningen, ECN, Hanzehogeschool Groningen, BioMCN, etc.), SER Noord-Nederland.
Initiatief Noord-Nederland wil haar positie als Energyport van Nederland en Noordwest Europa uitbouwen. In grote lijnen is het noorden ambitieus op het gebied van energie (duurzame energie, energiebesparing), bundeling van energieonderwijs en onderzoek, innovatie, verduurzaming van diverse projecten. De Green Deal bevat een kleine 50 projecten die bijdragen aan deze ambitie.
Duurzame energie: Noord-Nederland wil onder meer als groene Gasrotonde in 2020 500 tot 750 miljoen Nm3 biogas/groen gas gaan produceren per jaar (200 miljoen Nm3 in 2015).
Energie: Men is hard aan de slag met de oprichting van de Energy Academy / College waarbij MBO, HBO en WO onderwijs wordt gebundeld en nauwe samenwerking met kennisinstellingen en het bedrijfsleven. Hierbij wordt ook nauwe samenwerking gezocht met NW-Duitsland.
Innovatie: Uitrol van innovatieve duurzame energieprojecten, zoals de productie van synthesegas en biomethanol, het gebruik van rest- en duurzame warmte, slimme netten, versnelling van elektrisch rijden, verduurzaming woningvoorraad (oa. met financieringsvorm als lenen op basis van woonlasten).
Noord-Nederland zal als praktijkregio fungeren om technologische en beleidsmatige innovaties op de speerpunten versneld toe te passen, onderzoek te doen naar en een voorbeeldfunctie te vervullen voor mogelijke uitrol elders.
Resultaat o
Productie: 2020 500 tot 750 miljoen Nm3 biogas/groen gas gaan produceren per jaar (200 miljoen Nm3 in 2015).
o
Oprichting Energy Academy / College.
o
Versnelling bijna 50 (innovatieve) duurzame energieprojecten op het gebied van energie en grondstoffen en mobiliteit. Op het gebied van bijvoorbeeld de verduurzaming van de woningvoorraad zal dat leiden tot een toename van de lokale werkgelegenheid en voor energiebesparing van gebouwen een besparing van aardgas 840.000 Nm3 opleveren.
Hulp Rijksoverheid o
Het Rijk werkt actief mee aan de verdere duurzame uitbouw van het concept Energyport, waar bijna 50 Green Deal projecten onder hangen.
o
Het Rijk werkt actief mee aan de opzet van de Energy Academy / College
o
Vanuit het Rijk is men enthousiast over de inrichting van de energieproeftuin Noord-Nederland.
49 Green Deal Provincie Flevoland Betrokken partij Provincie Flevoland, alle gemeenten in Flevoland, het waterschap Zuiderzeeland, HVC, en Alliander.
Initiatief Partijen streven samen naar een energieneutraal Flevoland in 2020 (‘groen’) en het verzilveren van de economische kansen die daarmee samengaan (‘groei’). De provincie, alle gemeenten in Flevoland, het waterschap Zuiderzeeland, HVC, en Alliander zijn van plan om hiervoor een professionele ontwikkelingsmaatschappij (DE-on) op te richten. Banken en financiële instellingen zoals de ING bank, HFC en de Rabobank hebben aangegeven te willen participeren in de projectorganisatie die het businessplan opstelt. Ook kennis- en onderwijsinstellingen zoals de WUR, ACRRES, CAH en de TUD (onder meer de leerstoel Future Energy Systems) hebben aangegeven een bijdrage te willen leveren.
Resultaat Een miljard aan investeringen in energiebesparing en duurzame energie. Daarmee kan een groot deel van het totale Flevolandse potentieel (circa 2.100 kton CO2 reductie per jaar) voor 2020 worden gerealiseerd. Uiteindelijk doel is Flevoland energieneutraal te maken in 2020.
Hulp Rijksoverheid Het Rijk heeft de bereidheid een financiële bijdrage beschikbaar te stellen als bijdrage aan de realisatie van een tiental projecten waarin verduurzaming van de energiehuishouding wordt gecombineerd met economische groei. Met ontwikkeling en realisatie van deze projecten krijgt DE-on een vliegende start. Het gaat om de volgende projecten: o
Duurzame energie en smart grids Zeewolde Polderwijk;
o
Zon PV voor asbestdaken bij agrariërs;
o
Pilot voor verduurzaming brandstofverbruik van de vissersvloot in Urk;
o
Verduurzaming van het festival en evenemententerrein Lowlands/Walibi;
o
Een studie naar de ontwikkeling van een duurzame energiehuishouding van het organisch groeiende OMALA (OntwikkelingsMaatschappij Airport Lelystad Almere);
o
Provinciebrede toepassing van warmte-koudeopslag;
o
Pilot verduurzaming van de energiehuishouding van Almere (Masterplan energiehuishouding Almere 2.0);
o
Uitbreiding van het project opschalen en saneren van windenergie.
o
Indien mogelijk stelt het Rijk additionele middelen beschikbaar via het Innovatiefonds. Het Rijk draagt het DE-on concept (inter)nationaal uit en legt verbindingen met nationale kennis- en expertisedragers.
50 Green Deal Provincie Gelderland Betrokken partijen Regio Achterhoek, Alliander, glastuinbouwgebied Bergerden te Lingewaard, ECN, Universiteiten van Nijmegen en Wageningen, TCS Solar BV, OTB Solar, Eurotron, Rimas, Solar Total, Milieudefensie, Eneco, diverse aanliggende gemeenten, Rijkswaterstaat, KEMA, Prorail, E-laad en Euregio Rhein-Waal.
Initiatief De diverse initiatieven dragen bij aan verdere verduurzaming van Gelderland: o
Bij dit project gaat het om duurzame energieproductie. Betrokken partijen streven naar de aanleg en exploitatie van een biogasnet in de Achterhoek. De gashub heeft mogelijkheden voor directe afname van biogas en opwerkingsmogelijkheden voor groen gas en transportbrandstoffen. Het project omvat verschillende activiteiten:
o
Kennis in kaart brengen voor het toepassen van geothermie in het tuinbouwgebied Bergerden in de gemeente Lingerewaard;
o
De mogelijkheden onderzoeken voor de ontwikkeling van een kenniscluster van Nederlandse bedrijven, universiteiten en kennisinstellingen op het gebied van zonne-energietechnologie;
o
Onderzoeken of er voldoende draagvlak is voor een duurzame energiecorridor rond de A15, waarbij diverse duurzame energievormen zoals zon, wind, waterkracht en biomassa worden toegepast in combinatie met oplaadpunten voor elektrische auto’s.
Resultaat o
De productie van 50 miljoen m3 biogas en het creëren van directe en indirecte werkgelegenheid in de regio (circa 45 fte);
o
Het wegnemen van knelpunten over kennis van de ondergrond bij geothermie als het gaat om de toepassing hiervan. Geothermie levert een besparing op in het gasverbruik en verbetert de concurrentiepositie van glastuinbouwbedrijven door lagere energiekosten;
o
De ontwikkeling van hoogwaardige werkgelegenheid op het gebied van zonne-energietechnologie en het versterken van de positie van Nederland op dit terrein in de wereld;
o
De aanleg van een duurzame energiecorridor rond de A15.
Hulp Rijksoverheid o
Uitbreiden van de positieve lijst covergisters en SDE-beschikkingen omzetten naar hub-beschikkingen. Ook deelt de Rijksoverheid kennis over de pilot met digestaat, waarbij onderzocht wordt of dit te gebruiken is als kunstmest.
o
Kennis delen over de (ultradiepe) ondergrond en onderzoeken of de garantiestelling verbreed kan worden voor projecten waarbij minder bekend is over de ondergrond;
o
Helpen bij het in kaart brengen van de financiële en niet-financiële belemmeringen. Wellicht kan de business case worden versterkt met bestaande instrumenten van het Rijk;
o
Het project voor de duurzame energiecorridor rond de A15 is gericht op het verzilveren van innovatiekansen en het ontwikkelen van voorstellen op het gebied van duurzame energie. De Rijksoverheid neemt deel als partner.
51 Green Deal Provincie Limburg Betrokken partijen Meerdere gemeenten en bedrijven, van onder meer de bedrijventerreinen Chemelot (Sittard-Geleen) en De Beitel (Heerlen), ingenieursbureau Imtech en de Zorgvastgoed sector.
Initiatief Zeven projecten die bijdragen aan verdere verduurzaming van Limburg: o
Realisatie van duurzame energiecentrales, restwarmtenetten;
o
Verbeteren van energie-efficiëntie van bedrijventerreinen;
o
Investeringen versnellen door opzet van een energiefonds voor de zorgvastgoedsector.
Projecten gericht op energiebesparing/-efficiëntie: o
Twee projecten gaan over het leveren van rest- en duurzame warmte vanuit de industrie aan bedrijven en woningen. Hiervoor is onder meer de aanleg van infrastructuurnetwerk nodig;
o
Twee bedrijventerreinen, te weten Chemelot (gemeente Sittard Geleen) en De Beitel (Heerlen);
o
Opzet van een energiefonds waarmee investeringen in energiebesparing in de zorgsector in Limburg kunnen worden bekostigd.
Projecten gericht op hernieuwbare energie: o
Realisatie van twee duurzame energiecentrales met opwekking uit meerdere hernieuwbare bronnen, zoals wind, zon, biomassa en waterkracht;
o
Het versnellen van het project Ondergrondse Pomp Accumulatie Centrale (OPAC), gericht op waterkracht.
Resultaat o
Realisatie duurzame energiecentrales;
o
66.000 woningen voorzien van hernieuwbare energie;
o
Restwarmte leveren aan 30.000 woningen en bedrijven;
o
Bedrijventerrein wordt 5% energie efficiënter
Hulp Rijksoverheid o
Ondersteuning met kennis en regie van complexe vergunningverlening bij duurzame energiecentrales;
o
Versnelling van het OPAC-project door het bieden van kennis en kunde op dit terrein;
o
Restwarmteprojecten ondersteunen met kennis en kunde bij haalbaarheid en het risico verlagen voor investeerders;
o
Ondersteuning, facilitering en interdepartementale afstemming bieden bij de opzet van een energiefonds, met mogelijk opschaling van de structuur naar nationaal niveau;
o
Bedrijventerreinen ondersteunen door het bieden van kennis en kunde op dit gebied.
52 Green Deal provincie Noord-Brabant Betrokken partijen Kennisinstellingen (ECN, TNO, TU/e, Holst en Imec), Eindhoven Energy Institute, KIC InnoEnergy en FOM, Green Chemistry campus (Cargill, Sabic en Avans), Agro & Food cluster Nieuw Prinsenland (Suikerunie, glastuinbouw), duurzame procesindustrie Moerdijk en BrabantStad Gemeenten (Breda, Helmond, ’sHertogenbosch, Tilburg en Eindhoven).
Initiatief Deze Green Deal draagt bij aan verdere verduurzaming van Noord-Brabant. o
Het inrichten van een zon-pv valorisatie-programma. Het programma heeft als doel de onderzoeksresultaten uit het Solliance-initiatief om worden gezet in commerciële producten en diensten. Aanvullend ontwikkelen de partijen
ook een grootschalige proeftuin voor duurzame energieopwekking, zodat kennis en technologie in de praktijk kan worden getest en sneller tot economische waarde leidt; o
Het verlagen van de risico’s voor private investeerders bij drie zogenaamde ‘schaalsprongprojecten’, waardoor zij sneller en tegen meer gunstige voorwaarden kunnen deelnemen. Het gaat om het realiseren van een schaalsprong bij de volgende projecten: 1. Doorontwikkeling van de Green Chemistry Campus te Bergen op Zoom 2. Agro & Food cluster Nieuw Prinsenland 3. Duurzame procesindustrie Moerdijk;
o
Het ontwikkelen van een focus- en experimenteergebied voor elektrisch rijden in Noord-Brabant.
Resultaat o
Kennis over zonnecel-technologie omzetten in commerciële producten en diensten en deze toepassen in het experimenteergebied, om zo sneller tot economische waarde te leiden.
o
Het realiseren van een schaalsprong bij de volgende projecten: 1. Incubatiecentrum voor jonge innovatieve bedrijven gericht op opschaling en businessontwikkeling. 2. Productie en inzet van groene grondstoffen voor groene materialen en chemicaliën en besparing van fossiele brandstoffen. 3. Besparing van fossiele brandstoffen en versterking concurrentiepositie door lagere energiekosten bedrijven.
o
Het ontwikkelen van een focusgebied elektrisch rijden, gericht op niche markten zoals zero-emissie openbaar vervoer, stadsdistributie en afvalinzameling, met 3.000 laadpunten en 1.500 elektrische voertuigen. Tot en met 2014 worden in Noord-Brabant minimaal drie ‘slimme’ wijken gerealiseerd waarin slimme netten en slimme mobiliteit worden gecombineerd.
Hulp Rijksoverheid o
Bedrijven in de zonne-energie industrie helpen bij het gebruik maken van bestaande instrumenten zoals de Innovatiekredietregeling en instrumenten die in het kader van het Topgebied Energie worden ontwikkeld;
o
Bereidheid tot financiële bijdrage om de risico’s voor private investeerders in projecten in de grootschalige proeftuin voor duurzame energieopwekking en de schaalsprongprojecten te verlagen, zodat zij sneller en tegen gunstigere voorwaarden de projecten kunnen realiseren;
o
Hulp bij de ontwikkeling van revolverende investeringsfondsen, dat zijn fondsen die ‘eindeloos’ zijn in de zin dat leningen worden verstrekt die afgelost worden.,met goede aansluiting op het nieuwe innovatiefonds MKB+1.
53 Green Deal Provincie Overijssel Betrokken partijen Meerdere bedrijven, waaronder AkzoNobel, stadion Grolschveste van FC Twente, Biorights, VOF Biobrandstoffen, glastuinbouwbedrijven in Kampen. Tevens zijn MKB Nederland en gemeente Hardenberg betrokken.
Initiatief Zes projecten die bijdragen aan verdere verduurzaming van Overijssel: o
De provincie gaat een fonds inrichten (omvang € 250 miljoen) dat in 2012 van start gaat, na instemming van Provinciale Staten. Met dit fonds wordt ondersteuning geboden aan het bedrijfsleven voor de financiering van projecten op het gebied van duurzame energie en energiebesparing;
o
Realisatie van restwarmtenetten (warmtelevering vanuit de industrie aan voetbalclub FC Twente en mogelijke uitbreiding naar de omgeving);
o
Twee projecten die gericht zijn op het verbeteren van het energiegebruik van bedrijven en 10.000 bestaande woningen;
o
Bedrijven Biorights en VOF Biobrandstoffen gaan met een innovatietechniek uit biomassa (vooral bermgras) 20 m3 biogas per jaar produceren;
o
Uitbreiding van aardwarmtegebied Koekoekspolder in Kampen.
Resultaat o
De inzet van een provinciaal fonds leidt naar verwachting tot investeringen vanuit het bedrijfsleven die geschat worden op € 1 – 1,5 miljard;
o
Uit biomassa (vooral bermgras) zal 20 miljoen m3 biogas per jaar worden geproduceerd;
1
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/notas/2011/09/13/factsheet-kernpunten-bedrijfslevenbrief.html
o
Uitbreiding aardwarmtegebied, dat een besparing van 5 miljoen m3 aardgas/jaar kan opleveren;
o
Het realiseren van energiebesparingsmaatregelen bij bedrijven en 10.000 bestaande woningen in de komende jaren. Dit levert ook extra werkgelegenheid op.
Hulp Rijksoverheid o
Ondersteuning bieden met kennis bij het technisch beoordelen van duurzame projecten. De provincie kan hier gebruik van maken voor de uitvoering van haar fonds;
o
Het Rijk biedt kennis, kunde en bereidheid tot financiële ondersteuning voor onderzoek naar restwarmtelevering vanuit de industrie aan de omgeving. Actieve betrokkenheid bij het gebruik van restwarmte;
o
Het Rijk denkt actief mee bij het energiezuiniger maken van bedrijven en woningen;
o
Kennis en kunde wordt geboden bij de uitbreiding van het aardwarmtegebied.
54 Green Deal provincie Zeeland Betrokken partijen Provincie Zeeland, Zeeland Seaports.
Initiatief De provincie maakt zich sterk voor energiebesparing en/of -efficiëntie:
De provincie Zeeland realiseert samen met bedrijven in het Sloegebied en de Kanaalzone tenminste twee restwarmtekoppelingen in de periode 2011-2013. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om koppelingen tussen een raffinaderij van Total en Martens Cleaning, een bedrijf dat schepen reinigt en maritieme afvalstoffen inzamelt en verwerkt. o
De provincie Zeeland zal in de periode 2011-2013 een pilot over mobiele warmtebenutting uitvoeren, waarbij warmte per tankwagen wordt vervoerd van leverancier naar klant;
o
Zeeland Seaports realiseert infrastructuur voor de benutting van duurzame restwarmte van Lijnco Green Energy (LGE) op het Ecopark Terneuzen. De
warmte gaat naar ICL Industrial Products, een bedrijf dat gespecialiseerde chemische producten produceert.
Project gericht op duurzame energie en groene grondstoffen: o
Industriële algenteelt: met afvalwater en CO2 uit de industrie worden algen geteeld, die ingezet kunnen worden als diervoedsel of voor groene grondstoffen;
o
Groene Poort: een initiatief voor de productie van bio-ethanol uit biogas, waarbij restwarmte, CO2 en water wordt geleverd aan een kassencomplex;
o
Opschaling van de teelt van groene grondstoffen: teelt van nu nog experimentele nieuwe gewassen voor de BBE;
o
Waterkringloop Zeeuws Vlaanderen: hergebruik van gezuiverd regenwater en afvalwater in de industrie en landbouw.
Project gericht op duurzame energie uit water: o
In de provincie Zeeland werken partijen aan het realiseren van een getijdeenergiecentrale in de Brouwersdam. De beoogde centrale maakt via een opening gebruik van het verval van water.
Resultaat o
Restwarmtebenutting: investeringen van enkele tot enkele tientallen miljoenen euro’s, en tot energiebesparing van 17 miljoen kilowattuur elektriciteit en enkele miljoenen kubieke meters aardgas per jaar;
o
Rondom het thema biobased economy zijn investeringen voorzien van circa 95 miljoen euro. Het gaat daarbij o.a. om groene grondstoffen uit algen, productie van bio-ethanol en hergebruik van gezuiverd regen- en afvalwater;
o
Water: groene stroom voor 30.000 - 50.000 huishoudens (Brouwersdam) plus ruimte voor verdere opschaling.
Hulp Rijksoverheid o
Bereid tot financiële ondersteuning ter afdekking van risico’s voor het Sloegebied en voor Zeeland Seaports;
o
Kennis en kunde, onder meer onderzoek naar welke gevolgen een koppeling zou hebben op het gebied van CO2-rechten;
o
Ondersteunen van Europese lobby voor Biobased Economy ZuidwestNederland;
o
Intentie tot aanwijzen van waterwerken die in aanmerking komen voor winning van duurzame energie uit water.
55 Green Deal Provincie Zuid-Holland Duurzame Warmte Betrokken partijen Diverse bedrijven, Decentrale overheden en instellingen, zoals Flora Holland, Gemeente Delft, Hydreco, LTO Glaskracht, Nuon, Platform Geothermie, Rotterdam Climate Initiative, Stadsgewest Haaglanden, Warmtebedrijf Rotterdam, HVC
Initiatief Vanuit de Green Deal aanpak geven de Rijksoverheid en partijen in Zuid-Holland een extra impuls aan de verduurzaming van de warmte- en koudevoorziening en de economische ontwikkeling in deze provincie die hiermee gepaard gaat. Projecten gericht op energiebesparing en/of verduurzaming: o
Strategie verduurzaming warmtevoorziening;
o
Restwarmte en warmte-infrastructuur, realisatie van een warmtenet, verduurzaming bestaande warmtenetten;
o
Warmte-koudeopslag en hoge temperatuuropslag, realisatie bestendigen en intensiveren.
Projecten gericht op hernieuwbare energie: o
Aardwarmte, realisatie projecten diepere aardwarmte, structurele oplossing van het ongewenst vrijkomen van aardolie of aardgas bij de winning van aardwarmte
o
Verdere ontwikkeling duurzame energie, onder meer duurzaam bedrijventerrein Nieuw-Reijerwaard, biogas en getijdecentrale.
Resultaat o
14% duurzame warmte, 20 PJ in 2020; Een analyse van Zuid Holland heeft aangetoond dat opwekking van 20 PJ duurzame warmte in 2020 mogelijk
moet zijn. Dit komt overeen met het jaarlijks energiegebruik van ruim 25.000 huishoudens. o
Realisatie van een aardwarmteproject waarbij een nominaal vermogen van 20 megawatt warmte aan onttrokken kan worden met hoge temperatuur opslag;
o
Realisatie diepere geothermie; dat wil zeggen aardwarmteprojecten (of geothermieprojecten) op een grotere diepte dan 2 km. Dit is de diepte van de bestaande projecten. Het gaat bij diepere geothermie om dieptes van 3,5 tot 4 km.
o
Projecten worden concreter gemaakt in januari 2012.
Hulp Rijksoverheid o
Onderzoek naar alternatieve financieringsinstrumenten zoals revolverende fondsen en verruimde financieringsgarantie, onder meer voor het werken met diepere aardwarmte;
o
Bereidheid tot financiële ondersteuning ten behoeve van hoge temperatuuropslag binnen het project GeoMEC; Dit project omvat een aardwarmteboring met ruim 20 megawatt thermisch vermogen, in combinatie met een warmtenet, hoge temperatuuropslag en externe CO2 levering.
o
Faciliteren verduurzaming stadswarmtenetten;
o
Onderzoek knelpunten warmtelevering onder meer in relatie tot nieuwe toewijzing emissierechten;
o
Gezamenlijk onderzoek oplossingsrichtingenvoor bijvangst aardwarmte. (zie eerder)
56 Green Deal Rotterdam Climate Initiative Betrokken partijen Rotterdam Climate Initiative/Gemeente Rotterdam, DCMR (milieudienst).
Initiatief Zeven projecten die bijdragen aan halvering van de CO2-uitstoot in 2025 en versterking van de Rotterdamse economie: o
Duurzame stedelijke mobiliteit;
o
Uitwisseling industriële restenergie (stoompijp);
o
Rotterdam Biopoort;
o
Groene gebouwen;
o
Wind op Maasvlakte 2;
o
Energiebesparing MKB;
o
Duurzaam Heijplaat (wijk in Rotterdam).
Resultaten o
Mobiliteit: 1.000 elektrische voertuigen en oplaadpunten per 2014, 25% van gemeentelijk wagenpark is elektrisch of hybride;
o
Restenergie: aanleg van een stoomleiding die in 2013 circa 20.000 ton CO2 bespaart, uitzicht op 400.000 ton besparing in 2017;
o
Biopoort: aantrekken investeringen voor biomassaverwerking, oprichten handelsbeurs, voorbereiden op- en overslagfaciliteiten;
o
Groene gebouwen: energieprestatiecontracten voor eigen maatschappelijk vastgoed, uitzicht op toepassing in commerciële kantoorpanden;
o
Wind: 100 MW op de zeewering van maasvlakte 2 in 2014;
o
MKB: toetsing van 2.000 bedrijven op hun energieprestatie door milieudienst Rotterdam, training van andere milieudiensten;
o
Heijplaat: klimaatneutrale wijk.
Hulp Rijksoverheid o
Mobiliteit: Rotterdam is focusgebied voor nationale aanpak Elektrisch Rijden. Intentie tot wegnemen knelpunten in regelgeving, nationale afstemming, kennisverspreiding.
o
Restenergie: bereidheid tot financiële bijdrage. Meewerken aan ontwerp van stimulerend kader voor energie-efficiency, onderzoeken mogelijke garantstelling, zoeken naar mogelijkheden voor toepassing van restwarmte in de gebouwde omgeving;
o
Biopoort: meewerken aan pilotprojecten, in kaart brengen van handelsbarrières, ontwikkelen van stimulerend kader en ondersteuning van businesscases;
o
Groene Gebouwen: bijdragen aan organisatie van kennis en capaciteit om de aanpak ook elders toe te passen. Zoeken naar financiële prikkels voor gebouweigenaren in kader van Plan van Aanpak Energiebesparing Gebouwde Omgeving van Binnenlandse Zaken);
o
Wind: samen met Havenbedrijf een selectieprocedure ontwerpen en randvoorwaarden opstellen voor een veilige exploitatie van windmolens op de zeewering;
o
MKB: bereidheid tot financiële ondersteuning voor training van milieudiensten, samen met DCMR bezien waar regelgeving kan worden vereenvoudigd;
o
Heijplaat: actief meedenken en helpen zoeken naar mogelijkheden en oplossingen om zoveel mogelijk bewoners te betrekken bij een klimaatneutrale wijk.
57 Green Deal Unie van Waterschappen (UvW) Betrokken partijen Meerdere waterschappen, omliggende gemeenten en bedrijven, waaronder de papierfabriek Norske Skog Parenco.
Initiatief De waterschappen spelen een belangrijke rol bij de opwekking van duurzame energie en energiebesparing. Ze willen nu ook een belangrijke rol spelen bij het terugwinnen van nutrieten/grondstoffen zoals fosfaat (struviet) en opwekken van biogas, groene stroom en duurzame warmte.
Resultaten o
Realisatie komende jaren van twaalf grootschalige energiefabrieken die biogas, groene stroom en duurzame warmte opwekken. De ambitie is om op termijn alle 350 rioolwaterzuiveringen om te bouwen tot ‘Energiefabrieken’. Op dit moment zijn de waterschappen gezamenlijk al één van de grootste biogasproducenten (ruim 80 miljoen kuub per jaar).
o
Terugwinnen van nutriënten/grondstoffen, in plaats van deze stoffen uit verre landen te halen. Overigens worden veel grondstoffen zoals fosfaat schaarser.
Hulp Rijksoverheid o
Het Rijk gaat de waterschappen ondersteuning geven bij een zestal exemplarische waterschapsprojecten in de afvalwaterzuivering. Het gaat daarbij om juridische, financiële, organisatorische en communicatieve issues;
o
Zet zich in voor gewenste aanpassingen van wet- en regelgeving om zo duurzame energiewinning en fosfaatterugwinning (bijv. afzet struviet en zuiveringsslib) te versnellen en op te schalen;
o
Het Rijk levert mogelijk een financiële bijdrage bij de opzet van een langjarig innovatief onderzoeksprogramma naar tweede en derde generatie ‘Energiefabrieken’, met nog hogere rendementen.
58 Green Deal Netbeheer Nederland Betrokken partijen: Netbeheer Nederland (verenigde netbeheerders: Alliander N.V., Enexis B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., Cogas Holding N.V., Gas Transportservices B.V., Intergas enegie B.V., N.V. Rendo, Stedin Netbeheer B.V., Tennet TSO B.V., Westland Infra Netbeheer B.V.)
initiatief De netbeheerders willen als maatschappelijk verantwoorde ondernemers actief bijdragen aan een duurzame energievoorziening, door daar waar mogelijk bij te dragen aan innovatie en duurzaamheid. De netbeheerders willen door middel van deze Green Deal afspraken maken om betere randvoorwaarden te creëren en gezamenlijke barrières op te heffen zodat concrete initiatieven in deals met individuele netbeheerders voortvarender kunnen worden gerealiseerd.
o
Smart grid proeftuinen: Netbeheerders nemen concrete initiatieven in verschillende gemeenten en gaan de juridische ruimte verkennen voor nieuwe arrangementen zoals voor tariefprikkels en opslag van energie.
o
Energiebesparing en slimme meter: Netbeheerders ontplooien rond de kleinschalige uitrol van slimme meters - in samenwerking met marktpartijen pilots voor energiebesparingsdiensten, displays en aanverwante diensten.
o
Groen gas: Netbeheerders stimuleren en faciliteren de meest efficiënte invoeding van groen gas in het net.
o
Elektrisch vervoer: De netbeheerders investeren € 25 miljoen in het realiseren van laadpunten in de openbare ruimte, zonder dit via de tarieven ten laste van de afnemers te laten komen.
Resultaat o
Succesvolle smart grid proeftuinen die een voorbereiding zijn op grootschalige toepassingen.
o
Optimale energiebesparingsresultaten rond de uitrol van de slimme meter.
o
Efficiënte groen gas projecten en onbelemmerde invoeding van groen gas in het gasnet.
o
Een basisinfrastructuur van laadpunten voor elektrisch auto’s in de openbare ruimte.
Hulp Rijksoverheid o
Proeftuinen smart grids subsidiëren en belemmerende regelgeving aanpakken en juridische experimenteerruimte creëren in het kader van proeftuinen.
o
Regierol bij samenwerking tussen netbeheerders en marktpartijen bij diensten rondom slimme meter.
o
Bezien hoe investeringen t.b.v. groen gas in tarieven ondergebracht kunnen worden.
o
Regierol bij elektrisch vervoer.
59 Factsheet Green Deal Energie Nederland Betrokken partijen: Energie Nederland, belangenbehartiger van vrijwel alle energiebedrijven die actief zijn op de Nederlandse markt.
Initiatief: •
De energiesector houdt de inzet van biomassa in kolencentrales, ondanks het aflopen van MEP-subsidies, voor eigen rekening en risico op peil tot 2015. Dit levert genoeg energie op voor bijna 1 miljoen huishoudens. Sector en overheid gaan verder in gesprek over afspraken rond een verdere intensivering van de bij- en meestook.
•
De energiesector zet zich in voor kostprijsverlaging van wind op zee.
•
De energiesector beoogt separate afspraken te maken over energiebesparing. Platform hiervoor is de herijking van de bestaande convenanten die het ministerie van Binnenlandse Zaken uiterlijk eind 2012 zal afronden.
•
Leveranciers van elektriciteit zullen investeren in laadpunten en verzekeren dat laadpunten worden voorzien van groene stroom.
•
De energiesector blijft investeren in verder onderzoek en ontwikkeling van CCS en in de realisatie van demonstratieprojecten.
Resultaten •
Voortzetting van het bij- en meestookniveau van 10% tot 2015, zonder nieuwe subsidie.
•
Voorbereiding van een verplicht aandeel duurzame energie voor leveranciers.
•
15.000-20.000 elektrische auto’s in 2015 met een voldoende dekkende en goed werkende laadinfrastructuur en dienstverlening daar omheen.
•
Minimaal één grootschalig CCS-demonstratieproject operationeel in Nederland, waarbij de afgevangen CO2 wordt opgeslagen onder zee.
Hulp Rijksoverheid •
Het Rijk biedt de energiesector de mogelijkheid om tot aan 2015 certificaten op te sparen voor 2% bij- en meestook. Zodra een leveranciersverplichting in werking treedt, zal de energiesector deze certificaten kunnen inzetten onder de verplichting.
•
Het Rijk zal in 2011 starten met de voorbereidingen voor een verplicht aandeel duurzame energie voor energieleveranciers, met inachtneming van de in het Energierapport 2011 genoemde randvoorwaarden.
•
De minister zal uiterlijk in 2014 wetsvoorstellen aan de Tweede Kamer sturen met betrekking tot een net op zee en een toekomstig uitgiftebeleid voor windenergie op zee.
•
Het Rijk zal de Rijkscoördinatieregeling voor projecten groter dan 100 MW continueren, en in 2012 een rijksstructuurvisie wind aanbieden aan de Tweede Kamer, die ruimte biedt voor doorgroei tot tenminste 6000 MW windenergie op land.
•
Het Rijk blijft investeren in verder onderzoek en ontwikkeling van CCS en in de realisatie van demonstratieprojecten, vooralsnog alleen op zee.
