Zakelijk leider Hedwig Verhoeven ontslagen, toekomst onduidelijk. Crisis bij de Koninklijke Schouwburg

Actueel Toch nog een visie op het Spui: de grachten open

3

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Vrijdag 12 december 2014 jaargang 8 nummer 396

Actueel Wijsmuller: ‘Kijkduin wordt geen tweede Torremolinos’

€ 2,50

Kerstmarkt Op zoek naar het kerstgevoel in Duitsland

5

8/9

Zakelijk leider Hedwig Verhoeven ontslagen, toekomst onduidelijk

Crisis bij de Koninklijke Schouwburg

Boven: Hedwig Verhoeven, van links naar rechts: Pierre Heijnen, voorzitter van de Raad van Toezicht KS, Oscar Wibaut artistiek directeur KS en Simon van Driel, interim directeur en oud-senator PvdA. >Foto: DHC/Liza Letsch

Door Annerieke Simeone en Eric Korsten

H

edwig Verhoeven, zakelijk directeur van de Koninklijke Schouwburg (KS), heeft per 1 december haar werkzaamheden moeten neerleggen. Dat blijkt uit een mail bestemd voor externe relaties. De reden voor het ontslag is ‘een verschil van inzicht over de toekomstige aansturing van de Koninklijke Schouwburg’. Wat dat verschil van inzicht is, wil Pierre Heijnen, voorzitter van de Raad van Toezicht (RvT) van de KS, niet zeggen. “Dat is iets tussen werkgever en werknemer”. Ook Verhoeven onthoudt zich van commentaar over de toedracht: “Dat heb ik zo afgesproken en dat lijkt mij het beste voor de Schouwburg”. Simon van Driel, voormalig lid van de PvdA-fractie in de Eerste Kamer en nu werkzaam in meerdere bestuursfuncties, neemt haar werkzaam-

heden tijdelijk waar. Van Driel wil niks loslaten over de kwestie, behalve dat hij begin januari meer duidelijkheid kan bieden over de toekomstvisie van de Schouwburg. Verhoeven werd in 2010 aangesteld ‘om een intensievere samenwerking met collega-instellingen te realiseren en de relaties met de zakelijke markt te verdiepen’. De RvT laat weten dat Verhoeven ‘een gezonde financiële basis achterlaat’. Toch liep de samenwerking met het personeel weleens stroef. Intern werd ze gezien als ‘iemand die moeilijk beslissingen neemt’. In de Haagse theaterwereld is het eveneens geen geheim dat Verhoeven en artistiek directeur Oscar Wibaut moeilijk door een deur konden. Een enkeling speculeert zelfs dat zij een rol speelde in de burnout die Wibaut een jaar geleden kreeg. Maar nu Verhoeven van het podium is verdwenen, is het nog maar de vraag of Wibaut zelf mag aanblijven.

Heijnen geeft geen uitsluitsel: “Ik kan daar geen enkele mededeling over doen”. Wibaut was zelf niet bereikbaar voor commentaar. Simons Ondertussen lijkt ook de toekomst van de zogenaamde Toneelalliantie, een samenwerking tussen de KS, het Nationale Toneel, de Theaters Diligentia/Pepijn en Theater aan het Spui in het gedrang te komen. Cees Debets, directeur van Theater aan het Spui, maakt zich zorgen. “We hebben nu wel praktische zaken geregeld, zoals een gezamenlijk ticketsysteem, maar verder hebben we elkaar weinig meer gesproken sinds de ziekte van Oscar”. Een echte artistieke signatuur ontbreekt volgens hem. “Ik ben benieuwd naar de koers die Van Driel gaat varen. De tijd gaat dringen, want volgend jaar moeten ideeën voor een nieuw kunstenplan op tafel liggen”.

Volgens een ingewijde bron binnen de KS geldt de situatie rond Johan Simons in Rotterdam als lichtend voorbeeld voor de Haagse schouwburg Vanaf 2017 wordt Simons artistiek directeur van Theater Rotterdam, een collectief waarin Ro Theater, Rotterdamse Schouwburg, Wunderbaum en Productiehuis Rotterdam zich hebben verenigd. In de Haagse equivalent zou artistiek leider van het Nationale Toneel (NT), Theu Boermans, naar voren kunnen worden geschoven. Maar ook andere allianties behoren tot de mogelijkheden. Hoewel Heijnen daar eveneens geen concrete uitspraken over wil doen, is volgens hem ‘alles denkbaar’. Pien van Gemert, hoofd communicatie van het NT, bevestigt dat er gekeken wordt naar een intensievere samenwerking tussen beide podia, maar ontkent dat Boermans daarin een bijzondere rol zal spelen.

2> archeologie

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

den haag laag voor laag

Een schatvondst bij de Rotterdamsebaan

> Foto: Meziane el Ajjouri

A

ls archeoloog krijg je regelmatig van bezoekers aan de rand van de opgravingsput de vraag of je de schat of het goud al hebt gevonden. In films of bij computerspelletjes worden spannende verhalen met archeologen verteld of nagespeeld met Indiana Jones-achtige types die op zoek zijn naar schatten en die ook altijd vinden. Veel mensen hebben kennelijk het idee dat archeologen vooral op plekken graven waar dat soort vondsten worden verwacht. Maar niets is minder waar. In de praktijk komt het maar zelden voor dat archeologen op een werkelijke schat stuiten. Zo was er wel een archeologische verwachting bij het begin van ons onderzoek in de Vlietzone, waar de Rotterdamsebaan komt te liggen. Wij, archeologen, zijn al vanaf 2005 betrokken bij dit project. Er is vooronderzoek gedaan en al snel werd duidelijk dat de nieuwe verbindingsweg tussen het knooppunt Ypenburg (A4/A13) en de Centrumring van Den Haag dwars door een archeologisch interessant gebied zou gaan. Uit de omgeving zijn vindplaatsen bekend uit de steentijd tot en met de middeleeuwen. De tunnel gaat onder de enige Romeinse stad in het westen van Nederland door: Forum Hadriani. Deze stad werd rond het jaar 122 door keizer Hadrianus gesticht onder het huidige Voorburg. Het archeologisch onderzoek is deze zomer begonnen. Aan de Binckhorstlaan werden resten van boerderijen gevonden die bij het kasteel de ‘Binckhorst’ hoorden. In de Vlietzone zijn resten uit de Romeinse tijd en de middeleeuwen opgegraven. Inmiddels weten we dat er zo’n acht plattegronden van boerderijen lagen in de Romeinse tijd en dat een grote hoeveelheid aan vondstmateriaal uit die periode tevoorschijn is gekomen. Dat zijn vooral aardewerk en bouwmateriaal maar ook bijvoorbeeld een tinnen bord en leren schoenen. Uit dat soort vondsten blijkt dat de bewoners intensieve contacten hebben gehad met de bewoners van de

dichtbij gelegen Romeinse stad. In de middeleeuwen is het terrein opnieuw in gebruik genomen, waarbij men een verkaveling uit de Romeinse tijd handhaafde, die overigens nog steeds aanwezig is. Er stond waarschijnlijk een stenen gebouw, maar definitieve conclusies kunnen nog niet worden getrokken. Een bijzondere vondst kwam enkele weken geleden plotsklaps tevoorschijn. In een Romeinse pot zat een zware klont metaal, die na zorgvuldige reiniging bleek te bestaan uit 107 denarii (zilveren munten), een mantelspeld, zes zilveren armbanden en een aantal glazen kralen. Een opmerkelijke vondst, in een nederzetting waar enkele boerderijen stonden. Het is niet duidelijk waarom de schat hier begraven is. Mogelijk was het iemands oudedagsvoorziening of een offer, maar het zou ook kunnen zijn dat de schat werd begraven omdat er gevaar dreigde van buitenaf. De munten bestrijken een periode van bijna 130 jaar, vanaf de heerschappij van keizer Nero (54-68 na Christus) tot die van Marcus Aurelius (160-180). De schat lijkt in de tweede helft van de tweede eeuw te zijn begraven. Zo overkwam het de Haagse archeologen dus toch zomaar dat er een schatvondst gedaan werd en dat we de vraag van de argeloze bezoeker of we al een schat hadden gevonden met een volmondig ‘ja’ konden beantwoorden! De schat is voorlopig tot en met 18 april 2015 (de Dag van de Haagse Geschiedenis) in het Haags Historisch Museum te bewonderen.

Corien Bakker stadsarcheoloog

advertentie

}<(l(tp$=adbcb <

Combineer nu de papieren en de digitale krant

Een échte Haagse krant

Vrijdag 5 december 2014

Vrijdag 5 december 2014

LE XI CO N

D CRIS IS REL ATE

SU IC ID ES

COM PLET E

2008 - 2013

LEX ICO N

CRISI S RELATED

SUI CID ES

jaargang 8 nummer 395

€ 2,50

3

vrijdag 5 december 2014 Week 49

TE THE COM PLE

Macbook Air THE

vrijdag 5 december 2014 Week 49

Boek over zelfmoord: ‘Een schreeuw in stilte’ 9

2008 - 2013

Boek over zelfmoord: ‘Een Vol.1 schreeuw REPORTAGE in stilte’ 9Studenten in de Waldorpstraat voelen zich onveilig

Het Australische dansgezelschap Chunky Move zoekt de grenzen op van wat hedendaagse dans is. 247 Days is de eerste productie van artistiek leider Anouk van Dijk met een tournee door Europa.>Foto: Jeff Busby / zie pagina 3

Dit is een uitgave van

Het Australische dansgezelschap Chunky Move zoekt de grenzen op van wat hedendaagse dans is. 247 Days is de eerste productie van artistiek leider Anouk van Dijk met een tournee door Europa.>Foto: Jeff Busby / zie pagina 3

RECEPT:

Paul van Waarden is de chef 17

Dit is een uitgave van

illustration by kristen n. brown 2011 >Illustratie: Diederik Gerlach

‘Als overheid en industrie vooraf aan tafel hadden gezeten, zou dit niet zijn gebeurd’ 10/11

3 iPad

De bonus van Milo

Ab van der Touw (Siemens) over Fyra:

€ 2,50

}<(l(tp$=adbcb <

‘Als overheid en industrie vooraf aan tafel hadden gezeten, zou dit niet zijn gebeurd’ Een échte Haagse krant 10/11

jaargang 8 nummer 395

De bonus van Milo

Ab van der Touw (Siemens) over Fyra:

Bent u nog geen abonnee? Bent u abonnee? 13 Vol.1

RECEPT:

REPORTAGE

advertentie

>Illustratie: Diederik Gerlach

Paul van in de Waldorpstraat Neem danStudenten een abonnement voor slechts € 84,50 per jaar Ontvang dan Den Haag Centraal Waarden voelen zich onveilig is de chef 17 uw smartphone, (52 nummers), een13halfjaarabonnement 49,50 van Klaas degratis Vries, Dick op Raaijmakers, Dag in de Branding € Werk Festival voor Nieuwe Muziek Jan Boerman, Arnold Schönberg, Anton Webern, Luigi Nono, Alban tablet ofBerg pc in combinatie met de (26 nummers) en een kwartaalabonnement € 27,50 za 13 december in Korzo, Het Nutshuis, Dr Anton Philipszaal Dag in de Branding www.dagindebranding.nl en de Kloosterkerk papieren krant. (13 nummers). Dit abonnement is inclusief gratis toegang tot za 13 december de digitale versie van de krant. Ook alleen een digitaal abonnement is mogelijk voor € 65 per jaar (52 nummers). Ga naar www.denhaagcentraal.net en vul uw gegevens in voor uw inlogcode. Ga naar www.denhaagcentraal.net voor uw abonnement. advertentie

Festival voor Nieuwe Muziek www.dagindebranding.nl

Werk van Klaas de Vries, Dick Raaijmakers, Jan Boerman, Arnold Schönberg, Anton Webern, Luigi Nono, Alban Berg in Korzo, Het Nutshuis, Dr Anton Philipszaal en de Kloosterkerk

3

actueel<

Vrijdag 12 december 2014 > Den Haag Centraal

Het Plan Spuihaven. Op de voorgrond de Nieuwe Kerk en het Theater aan het Spui, daarachter de nieuwe Spuihaven. Rechts van het water het uitgebreide Lucent Danstheater, links daarvan de nieuwe concertzaal.>Illustraties: ir. R.A. Strijland

Grachten weer open, Spuiplein een haven, kosten gelijk

Eindelijk een visie op het Spuikwartier, maar te laat?

H

Door Casper Postmaa

et gonst in de Haagse architectenwereld over een nieuw ontwerp voor het Spuikwartier dat buiten de officiële kanalen aan de gemeente is gepresenteerd. In het ‘Plan Spuihaven’ van stedenbouwkundige ir. René Strijland (in 1974 en van 1978 tot 1987 in dienst van de gemeente) worden oude grachten en haventjes weer uitgegraven en gevuld met water, onder meer de Wijnhaven, de Schedeldoekshaven en de Ammunitiehaven. Het Spuiplein is getransformeerd in de Spuihaven. “Bewoners van de nieuwe woontoren kunnen naar huis varen en onderin de toren aanmeren. Rondvaartboten leggen aan voor het stadhuis. Het zal Den Haag een ongekende allure geven en het kan voor het budget dat de gemeente beschikbaar heeft gesteld”, aldus Strijland. Het Residentie Orkest brengt hij onder in een nieuw theater, dat aan de Spuihaven tegenover de Nieuwe Kerk komt te staan, waarmee de historische zichtlijn tussen kerk en stad is hersteld. Zoals de gemeenteraad wenst, blijft het door Rem Koolhaas

SPUIHAVEN TURFGRACHT

S C H E D E L D O E K S H A V E N

ORANJEBUITENSINGEL

De gemeente staat op het punt om definitief de opdracht voor het nieuwe Spuikwartier uit te schrijven. Maar op de valreep komt stedenbouwkundige René Strijland met een visie voor het Spuikwartier, waar de gemeente er geen kon leveren. De grachten weer open, het Spuiplein een haventje, een klassieke concertzaal in het water, de Danszaal behouden en een woontoren met sloepen onderin. Het kan voor het budget van 179 miljoen. Wethouder Wijsmuller vindt het niet realistisch, anderen reageren enthousiaster.

WIJNHAVEN

STEDENBOUW

A M M U N U T I E H A V E N

Plattegrond met een overzicht van de nieuwe havens en grachten: Schedeldoekshaven, Ammunitiehaven, Nieuwe Haven, Wijnhaven, Turfgracht en Spuihaven.

ontworpen Lucent Danstheater staan. “Dan kan Koolhaas het renoveren en uitbreiden”, aldus Strijland. Ook het houden van evenementen aan het Spui is mogelijk, zegt Strijland. “Natuurlijk kan dat, kijk maar naar de Hofvijver”. Voor de Muziekzaal is gekozen voor klassieke architectuur. Het Haagse bureau Scala liet zich daarbij inspireren door een ontwerp van de beroemde Italiaanse architect Palladio (1508-1580). In ’Spuihaven’ is een prominente plek toebedacht aan het voormalige ministerie van Justitie waarin hij luxueuze appartementen wil onderbrengen. Aan de voet komen steigers voor de bootjes van de bewoners. Op één punt is het plan strijdig met de eisen van de gemeente. Strijland laat het Koninklijk Conservatorium niet naar het Spui verhuizen. Daarover schrijft hij aan de gemeente. ‘De keuze die voorligt is de volgende: een Spuikwartier met bevaarbare grachten, een klassieke muziekzaal, een gerenoveerd Danstheater, een prestigieuze woontoren en een waterprogramma met rondvaartboten

en sloepen. Of toch maar nieuwbouw voor RO, Danstheater en conservatorium, en een grote hoeveelheid commercieel vastgoed, waarvan de afzet ongewis is’. Romantisch Een dezer dagen beslist de gemeente welke drie consortia aan de slag mogen om uit te maken wie de opdracht krijgt om het nieuwe Spuikwartier te ontwerpen. Het lijkt er dus op dat Strijland te laat is. “In 1974 was ik als stedenbouwkundige in dienst van de gemeente Den Haag betrokken bij de bouw van het Prins Bernhardviaduct. Dat zou nog verder gaan dan nu. De betonnen T-liggers waren al op weg naar Den Haag en toen heeft de gemeente de bouw alsnog afgeblazen. In 1986 was de eerste paal al geslagen voor het nieuwe stadhuis aan het Burgemeester de Monchyplein, nu staat het aan het Spui! Het is dus nooit te laat. Als Den Haag ‘Spuihaven’ niet in overweging neemt, zal dit plan alle betrokkenen blijven achtervolgen, want dìt had het kunnen zijn”, zegt Strijland die voor een denkpauze in

het aanbestedingsproces pleit. Joris Wijsmuller (HSP), verantwoordelijk wethouder voor het Spui5 kwartier noemde het ‘Plan Spuihaven’ in een reactie niet realistisch, terwijl zijn illustere voorganger, ereburger Adri Duivesteijn, er meer in ziet. “Romantisch”, luidde zijn commentaar, “maar de Ammunitiehaven kan wel wat romantiek gebruiken”. Werkgroep Dooievaar dat eerder het plan Spuiforum succesvol bestreed, ziet kansen, maar heeft ook vragen: ‘Hoe komt het dat onze dienst DSO dit idee niet zelf ter tafel heeft gebracht?’ De Haagse schrijver Christiaan Weijts in een mail aan Strijland: ´Wat een geweldig ontwerp. Ik kan in gedachten de wandeling al maken”. En architect Jeroen Geurst, die het voormalige ministerie van Binnenlandse Zaken herontwerpt. ‘Een mooi en goed uitgewerkt voorstel. Iets voor een waterballet door het NDT!’ En dan is er nog de intrigerende tweet van Robert van Asten (vicefractievoorzitter van D66 in de raad): @raad070Wenen meets Venetië meets Las Vegas?

Eric de Vroedt. > Foto: Lenny Oosterwijk

Eric de Vroedt nieuwe regisseur Nationale Toneel Eric de Vroedt (1972) treedt met ingang van theaterseizoen 2016-2017 aan als regisseur en artistiek leider van het Nationale Toneel. Per 2018 zal Eric de Vroedt de functie van artistiek directeur overnemen. Daarmee volgt hij Theu Boermans op, momenteel artistiek directeur en regisseur van het Nationale Toneel. Boermans blijft tot 2020 als regisseur aan het gezelschap verbonden. Met de komst van Eric de Vroedt geeft het Nationale Toneel opnieuw ruimte aan een nieuwe generatie. Noël Fischer werd eerder al benoemd als artistiek leider van NTjong. De Vroedt studeerde in 1996 af aan de Toneelschool Arnhem. Hij maakte sinds 2004 naam met zijn tiendelige project mightysociety, geëngageerd theater over brandende, actuele kwesties. De voorstellingenreeks werd bekroond met diverse prijzen, zoals de Prijs van de Kritiek, de Amsterdamprijs en Toneelkijkersprijs van Theater aan het Spui. De laatste jaren werkte Eric de Vroedt als freelance regisseur onder meer bij Toneelgroep Amsterdam en Schauspielhaus Bochum. Ook begeleidt hij diverse jonge makers.

4>

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

stadsmens

Zangeres Klaartje van Veldhoven kiest op nieuwe cd voor ‘een groot avontuur’ De warme klanken van saxofoons omlijsten liederen van Byrd en Purcell. Sopraan Klaartje van Veldhoven laat zich op haar zojuist verschenen cd ‘Songs of Clarity’ begeleiden door het Amstel Quartet. Dat maakt de cd meteen zo bijzonder. Immers, in de tijd van de componisten Byrd (zestiende eeuw) en Purcell (zeventiende eeuw) bestond de saxofoon nog niet. Onlangs werd het 200-jarig bestaan van het instrument herdacht. Haar debuut-cd met sopraanaria’s van Bach was ook al opmerkelijk. “Deze heb ik opgenomen met Marieke Grotenhuis op de accordeon. Dat gebeurt niet vaak. Het leek me leuk om bij de tweede cd weer iets bijzonders te doen”. Haar bewondering voor de saxofoon stamt uit haar jeugd. “Ik heb een paar jaar saxofoon gespeeld. Ja, geïnspireerd door Candy Dulfer”. En: “Ik woonde in het dorpje Westerhoven in Brabant. Je kon bij de fanfare een instrument huren en je kreeg dan les; dat is een fantastisch systeem. Daar is mijn liefde voor de saxofoon ontstaan”. ‘Een groot avontuur’, noemt Klaartje van Veldhoven haar samenwerking met het Amstel Quartet. In de media

Al op haar negende begon Klaartje van Veldhoven met zanglessen. Dat gebeurde op aanraden van haar toenmalige onderwijzer op de basisschool. Vier jaar later werd ze, na een auditie, toegelaten tot het Nationaal Kinderkoor. “Dat is een gigantische basis geweest; ik heb er nog steeds profijt van. Je leert naar elkaar te luisteren en samen te werken”. Veel kinderen uit het koor stroomden door naar het conservatorium. Zo ook Klaartje. Op haar zestiende werd ze leerlinge op de middelbare school voor jong talent, de vooropleiding van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Blokfluitiste Eva Harmuthová liet haar indertijd de liefde voor Bach ontdekken. De van oorsprong Tsjechische volgde de opleiding Oude Muziek en vroeg Klaartje mee te zingen met een ensemble, dat bestond uit een cello, een klavecimbel en twee blokfluiten. “Ik dacht: dat kan ik niet. Maar de muziek was zo fijn om te zingen; het voelde als thuiskomen”. Bach moet in haar genen zitten. Klaartje is de nicht van Jos van Veldhoven, de dirigent van de Nederlandse Bachvereniging. Ze behoort intussen tot de vaste kern. In een kleine bezetting zingt zij zondagmiddag 14 decem-

Klaartje van Veldhoven werkt graag samen met ‘improviserende musici’. >Foto: Merlijn Doomernik

is veel aandacht voor de cd. Zo werd ze geïnterviewd door ‘Luister’, het grootste magazine op het gebied van klassieke muziek. In het kerstnummer is er opnieuw aandacht voor de zangeres. In 2015 staan optredens gepland met het Amstel Quartet, zoals op zondag 15 februari in De Doelen in Rotterdam. Dan speelt tevens het trio van haar

man, jazzpianist Rembrandt Frerichs. “Rembrandt gaat een stuk schrijven voor het Amstel Quartet en ik kan ook iets meezingen met zijn trio. Ik vind het heel fijn om samen te werken met improviserende musici. Dan neem ik de bouwstenen van bijvoorbeeld Bach, zing fragmenten uit liederen en improviseer vanuit bestaand repertoire”.

ber in de Dr Anton Philipszaal mee in het Weihnachtsoratorium. Rembrandt Frerichs kent zij al vanaf het conservatorium. “Het is supermooi dat wij samen een hele ontwikkeling hebben meegemaakt, ook muzikaal gezien”. Zij hebben inmiddels zoon Samuel (5) en dochtertje Fee (3). Dankzij haar Marokkaanse oppas kan ze het moederschap combineren met haar drukke loopbaan. “Hannane is een zegen. Ze is hier nu drie jaar en maakt altijd tijd vrij voor de kinderen”. Rembrandt Frerichs beschikt sinds kort over een fortepiano, de voorloper van de moderne vleugelpiano, voor zijn project ‘The Contemporary fortepiano’. Klaartje: “Het is de bedoeling dat we in de toekomst meer samen gaan doen”. En: “Toen de fortepiano werd gebracht, stonden net de dozen met mijn nieuwe cd voor de deur. Het gaf mij het lekkere gevoel dat het hier thuis leeft”. Joke Korving ‘Songs of Clarity’ kost 19,99 euro en is verkrijgbaar bij muziekhandel Albersen, Valeriusstraat 12. Informatie over Klaartje: www.klaartjevanveldhoven.nl

advertentie

S TAU R A N T

LLARD BISTRO

R E S TAU R A N T

R E S TAU R A N T

R E S TAU R A N T

R E S TAU R A N T

ALLARD

ALLARD

ALLARD

ALLARD

R E S TAU R A N T

R E S TAU R A N T

R E S TAU R A N T

R EB ISS T RTO A U R A N T

ALLARD

ALLARD

ALLARD

ALLARD

ALLARD

BISTRO

BISTRO

BISTRO

BISTRO

BISTRO

BISTRO

R E S TAU R A N T

BISTRO

BISTRO

RestaurantAllard viert kerst

Tijdens de decembermaand vieren wij kerst. Onze bovenzaal ademt kerstsfeer en wij hebben diverse kerstarrangementen beschikbaar voor particulieren en bedrijven. Kortom feestelijk en culinair genieten in kerstsfeer.

Kerstdiner voor bedrijven

Speciaal voor bedrijven heeft Restaurant Allard in deze periode een overheerlijk 5-gangen kerstmenu samengesteld. Uw gezelschap wordt ontvangen met een heerlijke aperitief om vervolgens aan tafel te gaan in onze bovenzaal, die deze avond exclusief voor jullie gereserveerd is. Na een heerlijk diner, sluit u de avond in alle rust af met een kopje koffie, thee of indien gewenst nog een borrel. 5-gangendiner, exclusief drank, per persoon €65,00, mogelijk tot maximaal 30 personen

Culinaire kerstborrel

Ook voor een aangeklede kerstborrel bent u van harte welkom bij Restaurant Allard. Wij verzorgen graag een culinaire kerstborrel met overheerlijke hapjes Allard-stijl. We ontvangen uw gezelschap met een aperitief in de bovenzaal, die exclusief voor jullie beschikbaar is. De invulling van de borrel stemmen we met uw af en kan worden aangepast aan uw persoonlijke wensen en voorkeuren. Culinaire kersborrel, prijs op aanvraag (geen zaalhuur, alleen kosten voor drank en hapjes), mogelijk tot maximaal 50 personen

Kerstmenu op de kaart

Tijdens de decembermaand staat het kerstmenu ook bij ons op de kaart. Dus komt u niet met een groep en wilt u toch genieten van een overheerlijk 5-gangen kerstdiner. Reserveer dan een tafel in ons restaurant en laat u een avond culinair verwennen. Wij serveren dit menu ook op kerstavond en eerste kerstdag. 5-gangendiner, exclusief drank, per persoon €65,00

Rvierest tkaerursat,nktoAmtluarodok?

Ook met kerst ontvangen wij u graag voor het kerstdiner. Op kerstavond en eerste kerstdag zijn wij normaal geopend. Op tweede kerstdag zijn wij gesloten om zelf van het kerstdiner te genieten. Uiteraard bent u ook buiten de kerstperiode van harte welkom in ons restaurant voor lunches, diners, vergaderingen, private dinings en culinaire borrels. Neem vrijblijvend contact met ons op als u meer wilt weten over de kosten en mogelijkheden. Jagerstraat 6 [email protected] di-zo 16.00 - 23.00 Reserveren? Wifi? Like ons op facebook 2514 BZ Den Haag www.restaurtantallard.nl lunch op reservering +31 (0)70 744 79 00 en krijg gratis toegang

5

actueel<

Vrijdag 12 december 2014 > Den Haag Centraal

Raad vreest tweede Scheveningen in Kijkduin

A

centrum wordt vervolgens in fases gesloopt om plaats te maken voor een fonkelnieuwe opvolger met daaronder parkeerplaatsen. De boulevard wordt verhoogd om zodoende één geheel te verkrijgen met het

Door Jan van der Ven

ls de gemeenteraad volgende week donderdag instemt met het bestemmingsplan voor Kijkduin, wil dat niet zeggen dat daarmee de onrust in de politiek en bij de bewoners over de ontwikkeling van dit stukje kust voorbij is. Want het bestemmingsplan geeft slechts de contouren aan van de bouwplannen die beleggers in petto hebben voor Kijkduin. Commerciële partijen en bouwen aan zee, dat is altijd gevaarlijk en waakzaamheid blijft dus geboden. Dat leert de historie van Scheveningen wel, waar commerciële partijen vrij spel kregen en karaktermoord op deze badplaats pleegden. De Noordzee verdween er achter een ondoordringbare haag van beton, cement en gestapelde stenen. En achter het Kurhaus verrees als klapstuk het lelijkste plein van Nederland. De vrees voor een tweede Scheveningen domineerde de afgelopen weken de debatten die raadsleden met wethouder Wijsmuller voerden over het bestemmingsplan Kijkduin. Ze riepen om beurten: Kijkduin mag geen tweede Torremolinos worden. Kijkduin moet een gezellige familiebadplaats blijven. Kijkduin moet groener worden. De gemeenteraad en bewoners vrezen dat wanneer de betonmolens eenmaal gaan draaien, langzaam maar zeker toch een tweede Scheveningen ontstaat. Vandaar dat tijdens de debatten vanuit alle fracties de roep klonk om vooral de zichtlijnen naar de zee open te houden. De bezoekers van Kijkduin mogen straks niet verdwaasd gaan rondlopen op zoek naar de zee. “Is de vuurtoren straks nog te zien?”, vroeg het CDAraadslid Michiel Rogier zich bezorgd af. Hij wil in ieder geval voorkomen dat de toegangsweg naar Kijkduin, de Kijkduinsestraat, een tweede Zwolsestraat wordt. “Als je die weg uitrijdt naar Scheveningen zie je geen zee meer, alleen de Palace Promenade”, stelde hij. Crisis Met de discussie over het bestemmingsplan Kijkduin wordt het zoveelste hoofdstuk over deze kleine badplaats tussen de duinen geschreven. Eerdere plannen voorzagen in

‘Het beeld van een tweede Torremolinos moet ik naar het rijk der fabelen verwijzen’, zei wethouder Wijsmuller

Het Atlantic Hotel krijgt extra bouwlagen. > Artist’s impression: Architectenbureau Inbo

grootse bouwwerken aan de kust. De bewoners kregen er complete nachtmerries van, maar voormalig PvdAwethouder Norder droomde van een groots opgeknapt Kijkduin. De economische crisis van 2008 dwong hem echter zijn eerdere Masterplan weg te stoppen in een diepe bureaulade en de verdere ontwikkeling van Kijkduin over te laten aan commerciële partijen. Gaandeweg werden de plannen voor Kijkduin kleiner, meer bescheiden. Aanvankelijk zouden er 3000 huizen gebouwd worden in en rond de badplaats, met flats van soms wel 70 meter hoog. De bewoners liepen te hoop tegen al dat cement en die woontorens. De plannen werden vervolgens afgeslankt, het zouden slechts 930 huizen worden met een maximale bouwhoogte voor de appartementen van 50 meter. Maar nog steeds toonden de bewoners zich bezorgd over de bouwwoede, zo vlak bij de kwetsbare natuur. Nu kunnen er volgens het bestemmingsplan

zo’n 800 huizen worden gebouwd. “Dus het beeld van een tweede Torremolinos moet ik naar het rijk der fabelen verwijzen”, zei wethouder Wijsmuller vorige week in de raadscommissie. Maar daarmee kon de wethouder de raadsleden en de bewoners niet echt gerust stellen. Dat Kijkduin op de schop moet, wordt door niemand betwijfeld. Het winkelcentrum verloedert, de leegstand neemt er hand over hand toe. Echter, waar moet die modernisering straks eindigen? Wat blijft er over van het pareltje aan de Noordzee? Wordt er niet teveel overhoop gehaald? Vrees De vrees voor een tweede Scheveningen werd gevoed door de zeer globale plannen die belegger Fred (voorheen Fortress) aan het papier heeft toevertrouwd. Want wat blijkt? Op het Deltaplein zullen appartementen verrijzen met daaronder parkeerplaatsen. Het winkel-

Ook de Gildeslager vertrekt uit Kijkduin De Gildeslager Kijkduin heeft het helemaal gehad met het winkelcentrum in de badplaats. De slagerij vertrekt er, met pijn in het hart. Tot 31 januari kunnen bewoners er terecht voor hun karbonaadje maar dan gaan de deuren van de slagerij definitief dicht, na 35 jaar. Op 5 februari opent de Gildeslager een nieuwe winkel in het winkelcentrum Waldeck. De eigenaar vertrekt omdat hij niet jarenlang in een bouwput wil zitten. Wat ook meespeelt bij zijn besluit is de eindeloze plannenmakerij van de afgelopen jaren die de onzekerheid over de toekomst heeft gevoed. “Dat duurt nu al zo’n acht jaar”, zegt hij.”We willen binnen zijn voordat het begint te regenen”, vervolgt hij. Het vertrek van de Gildeslager is symptomatisch voor de teloorgang van Kijkduin. Het winkelcentrum trekt steeds minder bezoekers en zo treedt het verval in. Maar de plannen om het tij te keren worden tegelijkertijd met argusogen bekeken. Dat bleek afgelopen

weken weer eens tijdens de inspraak van bewoners. Enkele citaten van insprekers: ‘We hebben nu al last van de horeca, compleet met hasjluchten, herrie en vechtpartijen. Dat wordt alleen maar erger”. “Vanuit de Sterflats kijken we straks uit op een blinde muur van de parkeergarage van wel vier meter hoog. We hopen dat die muur groen wordt aangekleed”. “Niemand weet precies hoe hoog de boulevard gaat worden. En als die eenmaal verhoogd is, hoe komen minder validen er dan?” “Onduidelijk is hoe en waar de in- en uitgang van de parkeergarages komen. Er zou geen geld zijn om ze verdiept aan te leggen”. “De ontwikkelaar knipt het project in drie delen. Maar wie garandeert ons dat het gehele project echt wordt afgemaakt?”

nieuwe, hoger gelegen winkelcentrum. Critici vrezen dat de boulevard wel eens vier meter verhoogd zou moeten worden. Ook het Atlantic Hotel gaat de hoogte in. Er komen enkele bouwlagen op, nodig voor meer hotelkamers maar ook voor appartementen. Vanuit alle fracties klonken afgelopen weken indringende vragen aan wethouder Wijsmuller over de feitelijke inrichting van Kijkduin. Zo was om helderheid gevraagd over wat er moet gebeuren met de busbuffer, de eindhalte van de HTM-bussen op het Deltaplein vlakbij het voormalige

Zeehospitium. Dagelijks rijden er volgens de bewoners 600 HTM-bussen over het Deltaplein naar de eindhalte daar. Het lijkt misschien een marginale kwestie, maar het busverkeer is essentieel voor een goede en milieuvriendelijke bereikbaarheid van de badplaats. Ook waren er vragen over wat er gaat gebeuren met de gratis parkeerplaatsen elders in Kijkduin. Andere zorgen betroffen de opmars van de zware horeca (nachtelijke herrie) en de aantasting van het groen. “Er wordt te weinig rekening gehouden met het groen”, zegt HSPraadslid Gerwin van Vulpen. Grenzen Alle fracties wilden de debatten over het bestemmingsplan gebruiken om nu al vast te leggen wat er vooral niet mag gebeuren in Kijkduin. Maar wethouder Wijsmuller kon de zo vurig gewenste duidelijkheid niet verschaffen. Niet over de busbuffer, niet over extra groen, niet over de gratis parkeerplekken. Niet over een doorgaande fietsroute vanuit Duindorp via het Deltaplein naar Hoek van Holland. Want, zo bleef de wethouder maar herhalen, dit zijn allemaal zaken die later pas worden geregeld. De wethouder had wel oog voor de spanningen tussen de wens om Kijkduin als familiebadplaats te behouden terwijl er allerlei bouwplannen aankomen. “Het beeld van die kleinschalige familiebadplaats staat onder druk. Want er zijn bouwambities. Er moet geïnvesteerd worden om Kijkduin ook in de toekomst goed te laten functioneren als familiebadplaats in het groen”.

advertentie

Hèt adres voor vers wild, gevogelte en sPecialiteiten

er is weer voloP vers wild voorradig: o.m. haas, hert, ree, zwijn, fazant, eend en konijn. ook de kant-en-klare hazenPePer en de wildgoulash uit eigen keuken is weer verkrijgbaar.

u kunt nu met de kerst genieten van onze overheerlijke

3 tot 12 kg. deze zijn ook gebraden verkrijgbaar, wel tijdig bestellen. scharrelkalkoenen van

Poelierscombinatie vd burg-vd geest Vers wild, gevolgelte en specialiteiten Van Hoytemastraat 63, 2596 EN Den Haag Bestellen: 070 - 363 68 58, 070 - 324 93 55 Bestellen per email: [email protected]

6>

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

De Vloek van Scheveningen Onlangs is in de gemeenteraad besloten dat de krakers van De Vloek op het voormalige Norfolk-terrein nog drie maanden mogen blijven wonen en werken in het bedrijfspand aan de Hellingweg 127. Daarna wordt het gebied voor een deel opnieuw ingericht. Het is een heel klein deel van de stad, maar is al verschillende malen inzet geweest van heftige debatten en bijna-volksoproeren. Er zijn veel belangen die lastig met elkaar te combineren zijn: toerisme of visserij, kantoren of huizen, culturele broedplaats of industrie? Het begon allemaal in de jaren twintig van de vorige eeuw. Tussen de Scheveningse haven en het afwateringskanaal werd een woonwijkje gebouwd bestaande uit 132 huizen en twee winkels. De huizen waren klein maar goedkoop en goed betaalbaar voor de arbeiders die werkten in de haven of in de visserij. Al vrij snel kreeg het wijkje een slechte naam. De bewoners zouden asociaal zijn en Gods naam regelmatig misbruiken. Vanwege de ligging tussen de haven en het kanaal heette het buurtje sindsdien ‘het eiland Vloek’. Tot aan het einde van de jaren zestig bleef het wijkje bestaan. Door jarenlang slecht onderhoud en veranderende woningwensen bleek het niet rendabel de huizen op te knappen en in 1967 vond de afbraak van de

eerste huizen plaats. Op de foto staat het woonwijkje nog in volle glorie met centraal het sluiswachtershuis, dat er nu nog steeds staat. Na de sloop van de huizen was de vrijgekomen ruimte bestemd voor het ontwikkelen van de derde haven en de roll-on-roll-offcontainerschepen van de Norfolkline. Daartoe werd het laatste deel van het afwateringskanaal gedempt en de sluis verplaatst. Zo ontstond een groot terrein geschikt voor het verladen en opslaan van containers. Tot 2007 voeren de grote blauwe schepen dagelijks de haven in en uit. Helaas verliet het bedrijf wegens ruimtegebrek Scheveningen. Na het vertrek van het laatste containerschip uit de Scheveningse haven bleef het stil op het voormalige overslagterrein. Maar in de hoofden van de projectontwikkelaars en bestuurders broeide en gistte het. Zij lanceerden het ene mooie plan na het andere. Er moesten een cruiseterminal en een villapark komen, waarbij een deel van de Westduinen zou worden opgeofferd. Na veel verzet van de bevolking ging dit plan niet door. Vervolgens bedachten projectontwikkelaars dat het leuk zou zijn aan de havenhoofden een aantal luxe hotels te bouwen van wel zeventig meter hoog met daarbij een culinair

‘Het eiland Vloek’ in 1965, met rechts de hijskranen van de sleephelling. >Foto: Collectie Haags Gemeentearchief

attractiepark en andere hoogwaardige horeca. Een klein probleem van dit plan was dat de broodnodige toeristen om de boel rendabel te maken niet gemakkelijk aan deze kant van de haven konden komen. Een kabelbaan zou dit probleem moeten oplossen. Het idee bleek economisch toch niet haalbaar en verdween

daarom eveneens in de prullenbak. Tot slot ligt er nu het plan om het terrein vol te bouwen met kantoren en woningen. Maar liefst 375 woningen, 3000 m2 kantoren en nog zo het een en ander. Voor geïnteresseerden is er een website gemaakt waar de vastgoedinvesteerder in ronkende bewoordingen uitlegt hoe fantas-

tisch het gebied er in de toekomst moet gaan uitzien. Als je dat leest zou je bijna terugverlangen naar de rust van de eenvoudige, groen en wit geschilderde huisjes op de foto. Hans Zwaanswijk www.denhaag.nl/haagsgemeentearchief

Jeugdzorgers willen uiteindelijk gemist kunnen worden Door Saskia Herberghs

Gezinnen die aanspraak maken op jeugdzorg worden vanaf januari actiever aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheden. Ook hun buren, familie en instellingen zoals scholen en sportorganisaties worden betrokken bij het oplossen van problemen. Dit is een gevolg van de overdracht van jeugdzorg van het rijk naar de gemeente. Tegelijkertijd moet er bezuinigd worden. In aanloop naar de verandering, die volgens wethouder Ingrid van Engelshoven (D66, jeugd) een paar jaar de tijd moet worden gegund, zijn gezinscoaches aangesteld. Zij begeleiden voortaan vanaf het begin tot het eind één gezin en schakelen desgewenst deskundigen in die zitting hebben in jeugdteams. Op de allereerste plaats wordt hulp gezocht in het netwerk van het gezin. “We denken niet in problemen maar in kwaliteiten”, zegt Bianca Das, coördinator van het Centrum Jeugd en Gezin. Het centrum riep afgelopen maandag leden van de twintig jeugdteams en de om en nabij tweehonderd gezinscoaches bij elkaar voor een expertisedag in het Zuiderpark. Ook Sabrina Bouwman, gezinscoach, was daar. Zij deed reeds ervaring op met de nieuwe werkwijze. Anders dan voorheen stimuleert ze gedragsverandering

door vooral vragen te stellen. “Wij dragen niet zelf oplossingen aan, maar zorgen dat mensen er zelf naar zoeken. Het is de bedoeling dat wij ons uiteindelijk misbaar maken”. Dat vereist ook een omslag in het denken van de hulpverleners, benadrukt ze. Zo kwam ze terecht in een gezin dat hulp had gekregen maar nog steeds in de problemen zat. “Ik vroeg aan de ouder wat zij echt nodig had. Toen bleek de grootste stress de schuldenlast te

Gezinscoaches begeleiden voortaan van begin tot eind één gezin zijn. Dat ze haar brievenbus niet meer durfde te openen, kwam ook de kinderen niet ten goede. We hebben samen de post geopend en instanties gebeld. Door te zorgen dat er afspraken werden gemaakt, kon deze moeder daarna verder denken over hoe zij ging participeren in de samenleving”. Zowel Bouwman als wethouder Van Engelshoven menen dat de

nieuwe aanpak de gezinnen ten goede komt. Van Engelshoven: “We praten niet meer óver de mensen maar mét de mensen”. Bouwman: “We zetten hulpvragers in hun eigen kracht. De moeder in het voorbeeld ervoer dat als ze een stap neemt, er ook iets gebeurt. Door die ervaring kon ze verder”. Dat gezinnen ook aanspraak kunnen maken op gespecialiseerde hulp is te danken aan de jeugdteams waarmee de gezinscoaches overleggen. “We hebben zoveel expertise in huis. De kwaliteit van de zorg blijft hetzelfde, maar door de kortere lijnen krijgen gezinnen betere hulp. Gezinscoaches staan er niet alleen voor. Het maakt snel handelen mogelijk. Dat is prettig”. Bovendien moet voortaan eerder hulp worden geboden. Door contacten te onderhouden met scholen en sportorganisaties hopen jeugdzorgers sneller te signaleren óf en wat er mis gaat in een gezin. Door daar sneller op in te springen, kunnen grotere problemen in de toekomst vermeden worden. Van Engelshoven: “Gezinscoaches gaan direct helpen om het netwerk rondom een gezin te organiseren”. Zij gaat ervan uit dat de eerste effecten van de preventieve maatregelen eind 2015 zichtbaar zijn. Hoe ze dat gaat aantonen, spreekt ze deze maand nog af met de gemeenteraad.

Hij staat er weer Herinnert u zich vorig jaar december nog? Het rumoer barstte los toen Apple de plaatsing van een vijftien meter hoge kerstboom vlak voor hun in aanbouw zijnde pand in de Passage wilde dwarsbomen. Er werd geprotesteerd door Hagenaars, Hagenezen en zelfs door Chinese acrobaten van het kerstcircus die als stil protest een kerstboom uitbeeldden. Het heeft geholpen, want hij staat er weer. In vol ornaat, op zijn oude plek. > Foto: DHC/Liza Letsch

7

actueel<

Vrijdag 12 december 2014 > Den Haag Centraal

Luchtkastelen in de Duivenvoorde-corridor Na nauwelijks een halfjaar is het college van LeidschendamVoorburg gestruikeld. Aanleiding is het miljoenenverlies op het project Duivenvoorde-corridor. Voor Gemeentebelangen LeidschendamVoorburg (GBLV) reden om de samenwerking met de VVD op te zeggen. Door Klaas-Jan Droppert

De politiek in de fusiegemeente stond op zijn achterste benen toen bleek dat de grondexploitatie van dit project maar liefst een verlies van 15,7 miljoen euro zal opleveren. In het grensgebied tussen Leidschendam en Voorschoten zouden 260 woningen in het zeer luxe segment moeten verschijnen.

Vijf buitenplaatsen, die het provinciale plan om een natuurlijke verbinding tussen de duinen en het Groene Hart te realiseren, moeten financieren. Maar wrang genoeg ligt de rekening niet bij de bedenker van het plan (Provincie Zuid-Holland) maar bij de gemeenten Leidschendam-Voorburg en Voorschoten (die voor een lager bedrag het schip ingaat). Het fiasco van de Duivenvoorde-corridor heeft veel weg van het debacle met Vroondaal op de grens van Den Haag en Monster. Ook daar moesten zeer luxe woningen in het groen verschijnen en werden tuinders uitgekocht. Maar toen de crisis begon en er geen markt bleek voor dergelijke dure woningen, nam Den Haag haar verlies en paste het plan aan. Leid-

schendam-Voorburg negeerde de signalen en stelde vorig jaar nog een niet-realistisch stedenbouwkundig plan vast. En daarmee creëerde het college een luchtkasteel in plaats van een woonwijk.

Verhoudingen Dat deze kwestie voor de VVD niet met een sisser (de gemeente kan het verlies namelijk makkelijk met reserves afdekken) afloopt, komt omdat de gemeenteraadsverkiezingen van maart de verhoudingen hebben veranderd. De liberalen waren voor het eerst sinds mensenheugenis niet meer de grootste partij. Die eer was voor GBLV, dat altijd kritisch naar de Duivenvoorde-corridor heeft gekeken. Het oorspronkelijk geraamde verlies van vier miljoen

euro wilden de lokalen nog wel slikken. Vandaar dat GBLV met de VVD in een college ging zitten. Maar 15,7 miljoen euro is te gortig. Want alleen de VVD, in de persoon van de wethouders Marcel Houtzager (nu werkzaam bij de Metropoolregio) en Heleen Mijdam, was hiervoor verantwoordelijk. GBLV wachtte een verantwoordingsdebat en de resultaten van een raadsenquête niet af. De lokalen pleegden een coup en Mijdam, die merkte het vertrouwen van de raad niet meer te hebben, kon vervolgens niets anders doen dan aftreden. De andere coalitiepartner D66 sprak zijn ongenoegen uit over het handelen van GBLV, dat in de aanval de beste verdediging zag. Dat na de verkiezingen partijgenoot Frank Rozen-

berg de wethouder voor Grondzaken is, is daarbij voor D66 van belang. D66 wil niet opdraaien voor het debacle. Het was dan ook geen verrassing dat Rozenberg in de extra raadszitting van afgelopen dinsdag weigerde om op te stappen. De fouten waren immers niet onder zijn wethouderschap ontstaan. Ook van de raad mag hij blijven zitten, in ieder geval totdat de resultaten van de raadsenquête bekend zijn. De vraag is hoe het nu verder moet. GBLV zal het voortouw moeten nemen bij de vorming van een nieuw college. Naast D66 zouden daarin PvdA en/of CDA zitting kunnen nemen. Maar de nieuwelingen willen daarvoor wel iets terugzien in het coalitieakkoord.

Museum Rijswijk slaat nieuwe weg in

Bestemmingsplan Ypenburg blijft bron van conflicten

Ruud Kuper is aangesteld als interimdirecteur van Museum Rijswijk. De directeur van de Rijswijkse Schouwburg moet het museum op weg helpen naar een nieuwe toekomst, nu het contract van directeur Margriet Lestraden niet wordt verlengd. “Ik zie het als collegiaal helpen”.

Met het nieuwe bestemmingsplan voor Ypenburg heeft de gemeente Den Haag een hoop rumoer veroorzaakt. Diverse bouwmarkten en andere bedrijven kwamen met zware kritiek. En de provincie stelde eigenhandig enkele onderdelen van het plan buiten werking, wat ook weer van diverse kanten is bestreden. De Raad van State mag proberen helderheid te scheppen en recht te spreken in deze chaos van bezwaren. Afgelopen zomer liet de Raad het bestemmingsplan voorlopig in stand na een kort geding. Het heetste hangijzer van dit plan is de vestiging van bouwmarkt en tuincentrum Hornbach op een locatie langs de A-13 bij de Brasserskade. Als de ene bouwmarkt via een bestemmingsplan de kans krijgt een nieuwe vestiging te openen, duiken concurrerende bouwmarkten op om die vestiging te voorkomen. Dat is een terugkerend verschijnsel overal in Nederland. In dit geval is het Praxis die, met zijn nabijgelegen vestiging aan de Laan van ’s Gravenmade langs de A-4, bang is voor concurrentie. Niet alleen van Hornbach, maar ook van de andere opkomende Duitse bouwmarktketen Bauhaus, die een vestiging in de Harnaschpolder voorbereidt. Voor Praxis is dit teveel van het goede. En dat geldt ook voor de al op Ypenburg gevestigde Bouwmarkt Ypenburg. Zij stellen dat de komst van Hornbach in strijd is met provinciale regels. Er had onder meer gekeken moeten worden naar een actuele regionale behoefte aan een nieuwe bouwmarkt. Dat is niet op de juiste wijze gebeurd.

Door Klaas-Jan Droppert

Lestraden kreeg na de zomer te horen dat haar contract niet verlengd zou worden. Sinds september heeft ze niet meer de leiding over het museum. “Alle lof voor het werk dat ze heeft gedaan en ze was echt de juiste persoon om ons door de verandering heen te helpen. Maar er was inmiddels wel sprake van verstoorde arbeidsverhoudingen en dan wordt het lastig werken. Daarom hebben we besloten om haar contract niet te verlengen”, zegt Herman Soen, voorzitter van het bestuur van Stichting Museum Rijswijk. Het blijkt dat een deel van het personeel grote moeite had met de veranderingen die Lestraden heeft doorgevoerd. “Soms gaan dingen te snel. Het is natuurlijk niet niks als dingen die je gewend bent ineens veranderen”. En dat terwijl dit juist de taak van Lestraden was. Zij werd in september 2011 aangesteld als eerste directeur van het museum in de Rijswijkse Herenstraat. Daarvoor werden de directietaken door de conservatoren gedaan, maar vanwege de op stapel staande verandering werd besloten om een directeur in dienst te nemen. Lestraden, die nu fulltime als museumadviseur werkt, moest het museum klaarmaken voor de toekomst. Dat betekende de transformatie van gedateerd stadsmuseum naar flitsend Huis van de Stad, compleet met een canon over de geschiedenis van Rijswijk. Er moest een interactief museum komen dat meer bezoekers en andere doelgroepen zou aantrekken. Inmiddels is het drie keer zo groot geworden museum in september 2012 heropend en heeft Lestraden ambitieuze plannen doorgevoerd om meer bezoekers te trekken. Maar nu mag Lestraden van het stichtingsbestuur haar karwei niet meer afmaken.

Door Adrie van der Wel

Museum Rijwijk kampt met verstoorde arbeidsverhoudingen. > Foto: DHC

Als interim-directeur moet Kuper behalve voor de verstoorde verhoudingen ook een oplossing voor het door de verbouwing ontstane structurele tekort zien te vinden. Bovendien wil het bestuur een betere samenwerking met het Rijswijks Historisch Instituut dat sinds januari 2013 een plek in het museum heeft. Collegiaal Soen heeft veel vertrouwen in Kuper: “Zijn ervaringen met het cultureel ondernemerschap maken hem bij uitstek geschikt om Museum Rijswijk de volgende stap te laten zetten. Wij willen nog meer bezoekers naar het museum trekken en de succesvolle Papier Biënnales een vervolg geven”. De schouwburgdirecteur weet wat hem te doen staat: “Ik noem het gewoon collegiaal helpen, want via een cultureel manifest

werken alle culturele instellingen in Rijswijk al veel samen. Eén dag per week zal ik eraan besteden, want ik blijf gewoon directeur van de schouwburg. De dagelijkse leiding in het museum blijft bij de mensen die deze nu ook hebben, want ik ga me met die specifieke taak bezighouden. De komende weken zal ik gesprekken gaan voeren en kijken naar de mogelijkheden van cultureel ondernemerschap. Ik heb nog geen idee wat die zijn. Misschien moet die leuke winkel van het museum meer bekendheid krijgen. Misschien is er meer mogelijk met de horeca”. Binnen vier tot zes maanden wil Kuper een plan van aanpak overhandigen. Daarna kan het bestuur van Museum Rijswijk besluiten of het voor de toekomst een nieuwe directeur nodig heeft of de directietaken op een andere manier gaat onderverdelen.

Wonen Opmerkelijk is dat de provincie zelf niet tegen de komst van Hornbach is. De provincie maakte enkele andere onderdelen van het bestemmingsplan ongeldig, omdat het de vestiging mogelijk maakt van keukenzaken en meubelhandels. Die horen volgens de provincie niet thuis op het bedrijventerrein Ypenburg. Voor zulke bedrijven zijn andere plekken aangewezen om versnippering te voorkomen. Bedrijven rond het thema wonen moeten bij elkaar worden geplaatst, zodat ze elkaar versterken, vindt de provincie. Maar de ingreep van de provincie is weer in het verkeerde keelgat geschoten van twee bestaande keuken- en meubelbedrijven op Ypenburg én de gemeente. Volgens de gemeente zijn deze bedrijven onbedoeld ‘wegbestemd’ en de ingreep van de provincie zou ervoor zorgen dat het bestemmingsplan veel ongewenste ontwikkelingen toelaat. De Raad van State vraagt zich intussen af of de ingreep van de provincie sowieso wel terecht was. Voordat een provincie een bestemmingsplan zelf kan aanpakken, moet een secure procedure gevolgd worden. En de Raad twijfelt er sterk aan of die procedure hier wel juist is gevolgd. Het oordeel volgt binnen enkele maanden.

8>kerstmarkt

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

Eerste Royal Christmas Fair

Schmuck, Schnaps en Spass aan de Hofvijver Wordt Den Haag dé Kersthoofdstad van 2014? Van 17 tot en met 21 december is de Lange Vijverberg in elk geval het decor voor de eerste Royal Christmas Fair, die moet uitgroeien tot de beste van het land. In aanloop naar de kerstdagen zijn het glühwein, braadworsten en zangkoren die hier de klok slaan. De traditie van onze Oosterburen is door andere Nederlandse steden allang omarmd, maar toch hoppen nog elk jaar busladingen vol dagjesmensen de grens over voor hun kerstinkopen. Redacteur Jasper Gramsma ging in Düsseldorf, Essen en Münster op zoek naar het geheim achter dat succes en kwam terug met zeven vuistregels voor een geslaagde ‘Weihnachtsmarkt’.

De kraampjes op de Duitse kerstmarkt heb

1. Overdaad Een beetje kerstmarkt laat zelfs de calvinistische Hollander niet onberoerd. Het is de ideale plek om het ingetogen keurslijf voor even af te schudden en je ongegeneerd over te geven aan uitbundige romantiek. Alleen al de sensatie van duizenden lichtjes, waarmee de contouren van kramen, bomen en lantaarnpalen zijn afgezet, maakt het hart week. Neem de Königsallee in Düsseldorf, die je kruist wanneer je alle zeven markten in de stad wilt bezoeken. De bomenrij langs het water verandert in de decemberavond in een sterrenhemel. Of de Heinrich-Heine-Platz aldaar, waar het prieeltje voor luxewarenhuis CarschHaus baadt in een lichtzee tijdens de ‘Engelchenmarkt’. Ook in Essen kunnen ze er wat van: een fonkelend net van 45.000 lampjes overspant daar de route door het centrum. In het zachte schijnsel, vaak gelardeerd met mierzoete kersthits van Dean Martin en Frank Sinatra, laaf je je aan de soms potsierlijke clichés. ‘Santa’ duikt in oneindig veel gedaanten op; als boomhanger, knuffelpop, raamsticker en wat dies meer zij. Met andere iconische figuren wordt eveneens rijkelijk gestrooid. Sneeuwpoppen, gingerbreadmannen en Thüringer notenkrakers staren je uit alle hoeken aan in de hoop je te verleiden. Voor even hindert het niet, want de overdadige sfeer van een ‘Weihnachtsmarkt’ wakkert de hebzucht aan. Je gaat gegarandeerd naar huis met iets wat je de rest van het jaar hoogstwaarschijnlijk zou laten liggen.

van de echte kerstmarktkoopman. Dus krijgen vakmanschap en folklore ruim baan. Op elke hoek vind je wel een ambachtelijke glasblazer of poppenmaker die tijdens het verkopen ook zijn vak demonstreert. Het levert een prachtig schouwspel op dat veel bekijks trekt. En van de enorme hoeveelheden kerstkaarten met fijn handwerk zie je de arbeidsuren af. Terwijl de volwassenen zich aan al dat moois vergapen, kunnen jonge bezoekers zich in het Essense Bastelhaus vermaken met het bouwen van een knutselwerk voor de advent.

2. Hokjesgeest Orde zit in de Duitse volksaard, zo ook als het om de kerstmarkt gaat. Aan verscheidenheid van opgesmukte chalets geen gebrek, maar wel keurig op thema gerangschikt. In Münster, bijvoorbeeld, staat het kerstdorp rond de Kiepenkerl geheel in het teken van Westfaalse streekproducten. Worsten en hammen wisselen het typische geblauwdrukte linnen af. Even verderop, op de Giebelhüüskesmarkt aan de voet van de Überwasserkirche, waan je je in de middeleeuwen dankzij de houten kar met gepofte kastanjes en fantasievolle huisjes die in Grimm’s Hans en Grietje niet hadden misstaan. De contrasten zijn in Düsseldorf nog net iets groter. Het ene moment sta je op de Schadowplatz in een steriel Scandinavisch decor omgeven door moderne winkelcentra, het andere

op de knusse Flinger Strasse met replica’s van traditionele Düsseldorfse gevels. Ieder zijn meug. Wie de moeite neemt om naast de koopwaar de decoratie van de hokjes goed op zich in te laten werken, ontdekt steeds weer iets nieuws. Op de Kennedyplatz in Essen bindt een pratende eland boven de ingang van een ‘Stube’ de strijd aan met een zwevende Kerstman van de naastgelegen specialist in ‘Reibekuchen’ (aardappelkoekjes). En de levensechte rendieren op het dak van een houtsnijwerkkraam in Düsseldorf staan op het punt het luchtruim te kiezen. Alles om de aandacht van de bezoeker te trekken. 3. Nostalgie Vroeger was alles beter, luidt het devies

De aanloop naar kerst staat in Duitsland bol van tradities, waarop de kerstmarkten handig inspelen. De gekste versierselen zijn er te koop om het huis kerstklaar te maken, zoals het hoort. Variërend van een voetballampion tot een complete miniatuur winterstad tot een capuchontrui voor de hond. De houdbare etenswaren slaat men – net als vroeger – weken van tevoren in, waardoor de snoepverkopers goede zaken doen. Maar alles kant en klaar inkopen is ook weer niet de bedoeling. Een toegewijde Duitse ouder geeft zijn kind in deze tijd namelijk zelfgebakken koekjes mee naar school om uit te delen. Voor kinderen belooft de adventstijd bovendien elke dag een klein presentje dat in kleine zakjes dan wel in speciale kastjes wordt bewaard. Kortom: kerst is keihard werken. Naast al deze hulpmiddelen om de feestdagen vlekkeloos te laten verlopen, is de kerstmarkt de uitgelezen plek voor het kopen van cadeaus voor onder de boom. Hoewel handgemaakte zeep

en geurkaarsen in trek zijn, is een geschenk dat beweegt (‘Traumfänger’), geluid maakt (‘Spieluhr’) of op z’n minst glimt (‘Schmuck’) overduidelijk favoriet. 4. Flammkuch en glühwein Als je niet van kersttoeters en -bellen houdt, kom je evengoed aan je trekken. De inwendige mens wordt namelijk op alle fronten bediend. Zelfs zo goed, dat in Münster maximaal dertig procent van de kramen uit horeca mag bestaan om een overkill te voorkomen. In Düsseldorf en Essen ligt dat percentage op het oog een stuk hoger. Traditie staat ook hierbij voorop, zodat de geurige mix van Flammkuchen en glühwein zich over de markten verspreidt. Niettemin kun je je ook aan exotische delicatessen bezondigen zoals churros of ‘Original Holländische Pommes’, die feitelijk meer weg hebben van Vlaamse frites. Opvallend is dat bij de meeste kramen alleen staand gegeten en gedronken kan worden. Dat lijkt onhandig, maar heeft als voordeel dat er verbroedering ontstaat tussen vreemden. We hebben de beker eierpunch op de KardinalHengsbach-Platz in Essen nauwelijks leeg of we raken inderdaad spontaan verzeild in een praatje. Voor studenten van de universiteit in Münster is de kerstmarkt een ware ontmoetingsplek. Na de colleges trekken ze en masse richting de pleinen voor een gezamenlijk hapje en een drankje. Een mooie kerstgedachte.

advertentie

DITIE! aay, EUME eggie B JUBIL g n o , R n Dis, tr s m r ren A an va an, Met Ka ruma, Adria Grossm s, Ian Bu esco, David n a tm r n He O. Fr ård, Louise rt, Stefa n ’t Ha l Ove Knausg , te r a a r k M a la K o , P e ijn ina Bas He Leod, N k e.v.a. c M ia c Cynth o ybrou Van Re ristina Branc David C . .a o van z III Muziek ky Fon en Luc

winternachten - het mooiste internationale literatuurfestival

do 15 t/m zo 18 januari 2015

theater aan het spui | filmhuis den haag

9

kerstmarkt<

Vrijdag 12 december 2014 > Den Haag Centraal

‘We hebben de allure om de beste kerststad te worden’

Heino Walbroek, initiator van de Royal Christmas Fair, is een echte kerstmarktenkenner. Al twintig jaar lang bezoekt hij er zeker drie tot vier in de decembermaand. Aan de vooravond van ‘zijn’ eerste Haagse editie is Walbroek net terug uit Berlijn voor het laatste beetje inspiratie. Hij heeft grote plannen, zo blijkt als we hem onze bevindingen voorleggen. “De kerstmarkt hoort echt een lichtfeest te zijn. Op de Royal Christmas Fair lichten we dan ook de stands uit en hangen we priklichten in de bomen, een soort slierten om er een feestelijk karakter aan te geven”, vertelt Walbroek, die ook aan de muziek heeft gedacht. “Je zult alleen maar kerstliedjes horen. Op het hele terrein klinkt zachte achtergrondmuziek. Daarnaast treden er kinderkoren op en lopen acteurs a capella zingend over de markt. Er is zelfs een drumfanfare bij, die verrassend mooie kerstmuziek maakt”. Omdat de Haagse kerstmarkt geconcentreerd is op één locatie, werkt Walbroek niet met verschillende thema’s. “Maar”, zegt hij “we noemen ons ‘Royal’, dus het Koninklijke moet er wel afstralen. Eén van de standhouders is hofleverancier, de komende jaren hopen we er nog veel meer bij te krijgen. Zeker als we straks op meer plekken in de stad zitten”.

bben allemaal een eigen karakter. > Foto: DHC

5. Kermis Van oudsher heeft de kerstmarkt – voor het eerst vermeld in 1384 – tot doel meer mensen naar de kerk te lokken. De kerstmarkten werden echter zo populair dat de mis op Kerstavond nauwelijks meer werd bezocht dankzij al het vermaak. Daaraan is in de loop van de tijd weinig veranderd. Het reuzenrad op de Burgplatz in Essen tilt je bijvoorbeeld tientallen meters omhoog voor een uitzicht over de stad. Kennelijk is dat een must, want men staat ervoor in de rij. Hetzelfde geldt voor de schaatsbaan op de Düsseldorfse Gustaf Grundgens Platz, zonder welk het maar een kille boel zou zijn tussen de hoogbouw. Naar het opgewonden gestuntel van vaders die hun kinderen voor het eerst de ijzers onderbinden kun je uren blijven kijken. En op het binnenhof van het raadhuis in Münster is de draaimolen de grootste publiekstrekker, zeker als de ambtenaren naar huis gaan en de muziek eindelijk aan mag. Het zijn onmisbare attracties als hedendaagse exponenten van het middeleeuwse vermaak. Op de Flachsmarkt in de Essense binnenstad doen ze daar nog een schepje bovenop. Gekostumeerde marktkooplieden en de heks met haar muizenroulette brengen daar het ouderwetse kermisgevoel helemaal tot leven, als in een themapark. 6. Winkels Op welke kerstmarkt je ook komt en wanneer je ook arriveert: het is er steevast druk. Dat is deels te danken aan het

feit dat de markten zich bevinden in de directe omgeving van winkels: op hoofdroutes en op grote pleinen waar niet alleen de kerstmarktbezoeker rondloopt, maar ook ander winkelend publiek. Marktkoopman en winkelier versterken elkaar op die manier. Een groot bijkomend voordeel is dat de door wederopbouwarchitectuur geteisterde winkelkernen van Düsseldorf en Essen er in de decembermaand wat vriendelijker uitzien met de aangelichte chalets in de straten. In Münster is de verwoeste oude binnenstad naar historisch voorbeeld herbouwd, wat de markten daar extra idyllisch maakt. Dat winkels van alle formaten kosten noch moeite sparen om van hun etalages een winter wonderland te maken, werkt natuurlijk ook sfeerverhogend. Ongeacht hun leeftijd houden voorbijgangers van een groot warenhuis op de Königsallee even stil om door de winkelruit te turen naar bewegende knuffelberen op schaatsen en een pluchen konijn op een rijdende koets. Je zou denken dat sprookjes bestaan. 7. Cultuur Met winkels die meedoen is al een hoop gewonnen, maar in de Duitse steden gaat het veel verder. Er is een hele cultuur rondom de kerstmarkt waarin eigenlijk iedereen participeert. Kerken organiseren kerstconcerten, in openbare gebouwen staan kerststallen opgesteld en in Münster stemmen de musea hun toptentoonstellingen af op de adventstijd. Bedrijven en overheden in de stads-

centra hebben de gewoonte om jaarlijks een afdelingsuitje met alle collega’s te maken naar de ‘Weihnachtsmarkt’, waardoor de markten zich verzekerd zien van een goede omzet. Voor hotels is ook een bijzondere rol weggelegd, omdat veel toeristen een nachtje overblijven om de kerstmarkten te bezoeken. Hotel Kaiserhof, vlak naast het station in hartje Münster, biedt bijvoorbeeld na een lange dag slenteren over de kerstmarkt ontspanning in de wellnesskelder met onder meer drie soorten sauna’s en een fitnessruimte. Restaurant SunnySide van het Welcome Hotel in Essen heeft in de hele decembermaand zelfs een menu op de kaart staan met gevulde gans, een kerstklassieker om de dag goed mee af te sluiten. Royal Christmas Fair, 17 tot en met 21 december van 12.00 tot 21.00 uur, Lange Vijverberg. Toegang gratis. Voor meer informatie: www.royalchristmasfair.nl en www.koningwinterdenhaag.nl.

Over het aanbod van de 65 kramen, waarvan ongeveer een kwart van Haagse oorsprong is, is de initiator tevreden: “Het assortiment is breed: van Flammkuchen tot rendierhuiden en van chocola tot geestige kersttruien. Met een zalmroker en een sieradenmaakster zijn ook bij ons de ambachten vertegenwoordigd”. Werken met typische streekproducten, zoals op de Duitse kerstmarkten is wat hem betreft lastig in Den Haag. “Je komt niet verder dan het hopje of de Haagse Kakker van Hessing. De satékraam is wel typisch voor onze markt. Elders is zoiets niet logisch, maar voor de weduwe van Indië natuurlijk wel”, legt Walbroek uit. Ontmoetingsplek In tegenstelling tot de Duitse ‘Weihnachtsmarkten’, wordt op de Royal Christmas Fair geen sterke drank geschonken. “Voor eierpunch en Feuerzangenbowle hebben we geen vergunning. Lichte alcohol mag wel, dus glühwein en bier zijn gewoon verkrijgbaar”. Bij de drie buitenbars staan biertonnen die als statafels fungeren, zoals het hoort: “Het is voor ons belangrijk dat de kerstmarkt een ontmoetingsplek is, voor bijvoorbeeld de ambtenaren van ministeries die na hun werk wat komen drinken”. Geen kerstmarkt zonder attractie en daarom koos Walbroek voor een zweefmolen bij de entree aan de kant van het Tournooiveld, al had hij meer gewild: “Als ooit het Voorhout erbij komt, of het Plein, kunnen er pas meer attracties bij. Nu is er geen ruimte om uit te breiden”. Zijn keuze voor de plek langs de Hofvijver is een bewuste. “Op de route tussen de winkels in het Hofkwartier en Buurtschap 2005”. En die winkels spelen volgens Walbroek een belangrijke rol: “Etalagewedstrijd TINK is al een goed begin, daardoor zijn de winkels ook bij de kerstsfeer betrokken. Van een echte samenwerking met culturele instelling is nog geen sprake. Dat moet groeien en bovendien duurt de markt te kort. Als het lukt om één van de volgende edities een aantal weken te laten duren, dan kunnen we weleens de beste kerststad van Nederland worden. Den Haag heeft er de allure voor”.

App Naast de drie markten die wij bezochten, zijn er nog tal van Duitse steden en dorpen die uitpakken tijdens de advent. De ‘Kerstmarkten Duitsland’ app van CityZapper geeft een overzicht van de belangrijkste kerstmarkten met openingstijden, handige tips en korte geschiedenislessen. Daarnaast geven de recepten op de app een kijkje in de traditionele Duitse keuken. De app is gratis te downloaden in de App Store.

advertentie

Donderdag en vrijdag | 19.30 uur

18 en 19 december 2014 Kloosterkerk | Den Haag

georg friedrich händel

Messiah

kaarten € 30,– / € 25,– | Jongeren tot 25 jaar betalen € 10,– | Toegangsprijzen inclusief pauzedrankje | bestellen www.bachensembles.nl | Ticketshop Haags Uitburo – Spui 68

Residentie Kamerkoor Residentie Bachorkest Hanneke de Wit – sopraan Barbara Kozelj – alt Peter Gijsbertsen – tenor Hugo Oliveira – bas Jos Vermunt – dirigent

10>interview Vilan

Kinderfoto’s

Als u net als ik op Facebook zit, dan weet u het. Er komen nieuwe voorwaarden aan waardoor we straks privacy hebben ter waarde van min één. Is dat erg? Welnee. Zo was het al. Toch kijk je toch anders naar al die kinderfoto’s. Daar zijn er veel van. Het kan aan mij liggen, maar de hoeveelheid kinderfoto’s en kleinkinderfoto’s lijkt met de dag toe te nemen. Verjaardagen, vanaf één jaar met een uiterst wazig kijkend kleutertje. Bij oma op schoot. Kind met hond. Hond met kind. Een uitstapje hier en een uitstapje daar. Allemaal blije mensen en een kind dat niet beseft wat er gebeurt. Die blije mensen zijn degenen die zonder Facebook zijn opgegroeid. De oude tijd, die voorbij is. Alles wat je online zet, ben je in principe kwijt. Je foto’s, je gezinssamenstelling en je wachtwoorden ‒ o, die staan er niet? Daar bestaat een goede reden voor, die ook van toepassing is op wat je wèl plaatst. Mijn neefje ben ik gelukkig nog nergens tegengekomen, niet op Facebook en daardoor evenmin in advertenties voor tropische oorden met extra attracties voor de oudere man. Wat zegt u, zou Facebook zoiets nóóit doen omdat het strafbaar is? Och, met wat tussenpersonen kan er zoveel meer dan u en ik ons kunnen voorstellen. Kinderfoto’s zijn leuk voor familie en vrienden. In die volgorde. Facebookvrienden horen daar niet bij. Ik hoef evenmin te zien wat iemand ’s avonds eet (ja, de warme maaltijd komt nog vaak voorbij) en uitgebreide reportages van vakanties en huwelijken bekijk ik alleen als ik ’s nachts niet kan slapen. Daarna droom ik vredig. Facebook is geweldig, daar kan ik nog steeds niet over uit. Ik ben nog nooit zo gemakkelijk met mensen in contact geraakt en gebleven, de buurvrouw en Madonna zijn even dichtbij. Eén van de mensen die ik volg, heeft een nakomertje. Een kwetsbaar kind is het, van ongeveer tien jaar oud. De vader is er gek mee. Hij plaatst zowat elke dag een foto van dat kind met in een hoekje zijn eigen stralende gezicht. Vaderliefde is mooi. Maar het kind heeft geen privacy meer. Straks gaat hij naar school waar zijn klasgenoten hem met die foto’s zullen pesten, en na elke nieuwe foto weet ik nog zekerder dat hij daartegen geen verweer zal hebben. En dan moet Facebook nog beginnen met de verkoop. Er is een plaats voor alle dingen en alle dingen horen op hun plaats. Een kinderfoto hoort in de portemonnee, nergens anders. Vilan van de Loo

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

Presentator Jan Versteegh (28)

‘Ik lach liever mét dan óm iemand’

Eind deze maand wordt Jan Versteegh negenentwintig - zijn eerste omroepervaring dateert al van twaalf jaar geleden. Televisie-Nederland kent hem van Expeditie Robinson, De Slimste Mens, PowNews en als tafelheer bij DWDD. Begin dit jaar verhuisde hij naar BNN. Voor Spuiten en Slikken maakt hij reportages in binnen- en buitenland over seks en drugs. Zeer directe vragen, proefondervindelijke experimenten, gekleed dan wel (deels) naakt? Geen zee gaat de diepzeeduiker te hoog. Een gesprek met niet voor een kleintje vervaarde Haagse Jan Versteegh.

D

Door Vera de Jonckheere e ontmoeting vindt plaats in stamcafé Blij aan de Dunne Bierkade, vlakbij zijn huis. Nog even dan, want hij heeft zojuist te horen gekregen dat zijn bod op een huis in de Bomenbuurt is geaccepteerd. “Een heerlijke buurt, iets verder gelegen van het drukke centrum en vlakbij de zee waarop ik dol ben”. Versteegh wil niet meer weg uit Den Haag waar hij acht en een half jaar geleden neerstreek tijdens zijn studie aan de Haagse Hogeschool. Hij werd op de laatste dag van het jaar 1985 in Rotterdam geboren en groeide op in Waddinxveen. In een harmonieus gezin, de meest fantastische plek – ‘vol liefde en geborgenheid, alles kón altijd’ – voor het moeilijke kind dat hij naar eigen zeggen was. “Ik was echt een lastpak, maar mijn ouders hebben alles op alles gezet om me in goede banen te leiden”. En met succes, soms zelfs dwars tegen schooladviezen in. Aan het eind van het jaar in groep 1 van basisschool Coolsma in Zeist werden zijn ouders uitgenodigd voor een gesprekje met de leerkracht. “Meneer en mevrouw Versteegh, het wordt hier niets met Jan, kregen mijn ouders te horen. Waarom plaatst u hem niet op het speciale onderwijs? Mijn ouders aarzelden geen moment. Bent u helemaal belatafeld: Jan gaat helemaal niet naar het speciaal onderwijs!” Jan was simpelweg een druk, enthousiast kind, wisten zij. Slim genoeg, zoals veel later nogmaals zou blijken toen

hun zoon zeven afleveringen op rij stand wist te houden in de Slimste Mens-quiz. “Wie weet waar ik was beland als ik andere ouders had gehad? Sociale werkplaats? Mijn vader en moeder hadden oog voor het feit dat ik alleen geconcentreerd raakte door dingen die me grepen. Dat is zo gebleven”. Films Hij weet bijvoorbeeld alles, tot in werkelijk de kleinste details, over films en muziek. Ruim 1500 dvd’s en nog veel meer cd’s opgeslagen in zijn hoofd. Van ‘The Shawshank Redemption’, ‘La Vita è bella’, Eddy Terstall’s ‘Simon’ tot aan zwart-wit gangsterfilms en ‘unieke filmhuisdingetjes’. Onder muziek zit in zijn hoofd een breed spectrum van house en Bob Marley tot Chet Baker, Duke Ellington en de Haagse Splendid en Golden Earring. Boekenkennis beklijft iets minder; nadat hij twee studies had afgebroken sprongen zijn ouders opnieuw in de bres. “Ik had geen idee wat ik aan moest met mijn leven. Haal met sporten je

‘Ouders met een druk kind kunnen het beter voor drie sporten inschrijven dan er dagelijks pilletjes instoppen’

diploma, zeiden ze, daar houd je van”. In 2005 begon hij aan de Haagse Hogeschool de opleiding tot docent lichamelijke opvoeding. Altijd op zoek naar nieuwe uitdagingen stuitte de jonge student in 2007 op een oproep van TV West en TV Rijnmond voor een nieuwe presentator van het culturele jongerenprogramma Zooi. Televisie leek een logische volgende stap na de omroepervaring als zeventienjarige bij Stadsradio Rotterdam. Hij werd uit dertig kandidaten verkozen. “Dit is pas echt leuk. dacht ik direct nadat ik aan de slag was gegaan”. Maar na het behalen van zijn HALO-diploma – ‘hbo’tje gymjuf’ – koos hij eerst toch voor het veilige brood op de plank als leraar lichamelijke opvoeding. “Ik heb het anderhalf jaar serieus geprobeerd, maar moest toen toch concluderen dat ik er niet voor in de wieg ben gelegd. Te weinig geduld met kinderen, onvoldoende uitgedaagd door het vak. Wel ben ik sindsdien des te meer overtuigd van het grote belang van goede leraren voor de maatschappij”. Het aardige aan het vak gymnastiek vindt hij de uitgesproken sociale functie ervan. “Pubers die de hele dag stil hebben moeten zitten, ontploffen in de gymzaal. De sociale cohesie van een klas doorzie je dáár pas echt goed. Eigenlijk kon ik het best overweg met de etterbakjes van de klas, omdat ik in hen veel van mezelf herkende”. Het gesprek belandt bij de zogeheten ‘drukke kinderen’ die met het etiket adhd worden opgezadeld. Ritalin Als ervaringsdeskundige kent hij het risico van Ritalin als vermeende oplossing voor een misschien wel non-probleem. Voor Spuiten en

> Foto: Frank Ruiter

Slikken nam hij er op verzoek onlangs weer eentje. Hij waarschuwde het BNN-team: “Jongens, ik ben destijds met dat spul gestopt omdat het me lusteloos maakte en alle persoonlijkheid, alle kleur van me wegnam. Geen pieken meer, geen dalen”. Tijdens het onderzoek in de studio, waarvoor hij nauwgezet alle gewaarwordingen omschreef, werd wederom duidelijk: “Ik voelde niks meer, was niet blij, niet verdrietig, had geen zin om te eten of wat dan ook. Dacht alleen: zijn we al klaar, mag ik weg? Ouders met een druk kind kunnen het beter voor drie sporten inschrijven dan er dagelijks pilletjes instoppen. Vergis je niet, Ritalin is voor 93% je reinste speed”. Hij betoogt dat ‘druk’ een vorm van enthousiasme kan zijn die misschien niet voor iedereen te hanteren is. Dat het vermogen tot concentratie vanzelf komt wanneer zich iets passends voordoet, weet hij als geen ander. “Ik ben de enige in mijn gezin die geen universitaire opleiding heeft gevolgd en ik heb niet zoals mijn broer en zus een gymnasiumdiploma, maar ik ging naar de havo”. Hij had best net als zijn vader en broer arts willen worden, of astronaut: “Maar wiskundige formules boeiden me niet en ik snapte ze dus niet. Laat mij maar dagen aaneen 18 uur per dag televisie maken, dat

11

interview<

Vrijdag 12 december 2014 > Den Haag Centraal

‘Eigenlijk kon ik het best overweg met de etterbakjes van de klas, omdat ik in hen veel van mezelf herkende’ scherpst te zijn. Mijn familie en vrienden weten dat ik het niet als een offer zie om niet iedere avond in de kroeg te hangen en niet ieder weekend naar de klote te gaan”.

vind ik tof. Voor wat me interesseert, ben ik bereid alles te geven”. Ontploft Via Rutger Castricum belandde hij in 2012 bij PowNed, waar hij PowNews maakte. Hij leerde er veel door alles zelf te doen tot en met de montage van de items. Geen regisseur, alleen op stap met een cameraman. Hij ontwikkelde een eigen stijl, niet brutaal maar toch wel dermate direct en onversneden dat hij Dean Saunders Manhattan-hoog op de kast kreeg. Diens carrière, suggereerde hij met onbevangen blik, was ‘een-beetje-in-het-slop’ terechtgekomen waardoor hij nu aan Sterren-Springen-Van-De-Schans moest deelnemen. Schansspringer-met-schaatsmuts Saunders dreigde met fysiek geweld en rechtsmaatregelen. Gelukkig vonden geen van beide doorgang. “Als ik zie dat iemand ontploft, is er maar één weg. Gas terugnemen en me niet laten provoceren. Hoe rustiger ik blijf, hoe groter zijn reactie”. Hij geeft grif toe dat de discrepantie tussen de twee emoties mooi is voor de camera, maar ook wel dat-ie bang was dat Saunders uit zou halen. “Sterke jongeman, ik denk niet dat ik een potje stoeien van ’m zou winnen.” Hij heeft zich nooit willen forceren en is dat nog steeds niet van plan. “Iets wat ik niet wil maken, doe ik óf

niet, óf op mijn eigen manier. Bij een politicus die rare dingen doet, mag je er wat mij betreft met gestrekt been ingaan; de mens in de straat of degenen die hun passie uitoefenen wens ik echter niet te beschadigen”. Al was het maar omdat hij niet alleen maar onaardig wil zijn. “Ik lach liever mét dan óm iemand. Dat vind ik zelf ook leuker om naar te kijken: bij de twee nieuwslezeressen die de slappe lach kregen, lag ik dubbel”. Voorbeelden of idolen heeft hij niet zozeer, hij noemt wel de mensen die hij goed vindt. Rutger Castricum, met zijn raillerende, provocerende journalistiek. “Het is niet mijn manier, maar hij heeft wel het televisielandschap veranderd. Ik bewonder ook Paul de Leeuw, die nu al 25 jaar programma’s maakt en steeds nieuwe dingen aandurft, zoals binnenkort weer Pauls Puber Kookshow. De manier waarop de volkomen leeftijdloze Wilfried de Jong ’24 uur met …’ maakte, is voor mij de sublieme combinatie van journalistiek en entertainment. Hij weet even héél dicht bij iemand te komen, om vervolgens weer over voetballen, jazz of wielrennen door te gaan”. Leeftijdloos omdat hij nauwelijks anders oogt dan in de jaren tachtig in het absurdistische theater duo Waardenberg en De Jong waarvan hij veel terugkijkt op YouTube. “Jeroen Pauw kan op

superieure wijze sarcastisch zijn. Maximaal effect zonder stemverheffing. Zoals hij tegen de almaar zwijgende jihadstrijders-advocaat zei: ‘Nou, we zijn wel lekker bezig zo hè,’ vond ik van onwijs grote klasse”. Drugs Hij heeft geen idee waar ‘Spuiten en Slikken’ en ‘Spuiten en Slikken op Reis’ hem in zijn carrière zullen brengen, behalve vrij regelmatig in het buitenland. “De doelgroep van Spuiten en Slikken is 15 tot 25 jaar; voor Spuiten en Slikken op Reis is de doelgroep iets ouder”. Hij omschrijft het libertijnse programma als entertainment met een voorlichtingsfunctie. “Misschien schrikt het enkele kijkers af, maar het bestaat al acht jaar voor steeds weer nieuwkomers in de doelgroep. Juist omdat we het luchtig brengen, zonder opgeheven vingertje, geven we jongeren over seks en drugs mee: Weet wat je met je eigen leven doet; doe het vooral veilig en leuk”. Sommige ervaringen zijn onvergetelijk. Afgelopen zomer bezocht hij voor BNN het Boom-festival in Portugal waar duizenden hippies aan een meer kampeerden. Een soort Utopia. “Fan-tas-tisch. Love, peace and happiness. Geen douches, iedereen hup, naakt het meer in. Organisch, biologisch eten uit de moestuin en nog lekker ook.

Iedereen met en voor elkaar. Okay, soms kom je er iemand knauwend aan een krop sla tegen (zijn ogen rollen bijna uit zijn hoofd terwijl hij het aanschouwelijk maakt) die iets te hard aan de LSD is gegaan. Loopt nooit verkeerd af”. Kortom, daar had hij best wat langer willen blijven. Nu we het toch over LSD hebben, houdt een medewerker van Spuiten en Slikken het privé bij louter suikerklontjes? “Enkele keren per jaar neem ik een pilletje”. XTC. Hij benadrukt dat hij de pillen altijd laat testen en alleen in een veilige omgeving gebruikt, waar niet iederéén iets neemt. “Ik ben niet van de speed en de coke. Op het laatste Lowlands heb ik 2CB gedaan, een psychedelische drug, een soort verkorte versie van LSD”. Zijn gezicht spreekt boekdelen: bijzondere ervaring. “Ik had twee vriendinnen bij me die ik mijn portemonnee en telefoon overhandigde. We gaan het leuk hebben, zei ik. Ik een beetje trippen, jullie een beetje dronken, maar houdt mij alsjeblieft in de gaten”. Hij is verre van een fatsoensrakker: “Mensen moeten doen wat ze willen: als iemand ieder weekend XTC wil slikken, prima, maar dat is niets voor mij. Op die manier zou ik mijn werk niet kunnen doen en mijn werk gaat vóór alles. Ik heb alle concentratie nodig om op mijn

Uitgaan Eén ding wil hij nog kwijt over de stad waaraan hij zijn hart heeft verpand. “Den Haag is echt te gek, maar qua uitgaan is het achteruitgegaan door sluiting van de tenten aan het Zwarte Pad”. Ook al weet hij dat het appels met peren vergelijken is: hij begrijpt niet dat de protesten voor en tegen IS deze zomer gebagatelliseerd werden – ‘terwijl er stenen werden gegooid en cameraploegen werden gemolesteerd’ – en dat strandtenten dicht moeten omdat er drugs worden gebruikt. “Natuurlijk worden op feestjes drugs gebruikt, maar er worden geen stenen gegooid. Integendeel!” en hij doet overtuigend voor hoe lief de feestgangers elkaar in de armen vallen. Om daarna onmiddellijk weer te verstrakken: “Gooi dan consequent alle horeca dicht – het Paard, het hele Plein- en Grote Marktgebied – maar precies die tenten dichtdoen waar ’s zomers ontzettend goeie feesten worden gegeven, met geweldige line-ups aan internationale dj’s, vind ik geen stijl. Pak de dealers aan, niet de strandtenten”. Correctie In het interview van vorige week van Vera de Jonckheere met Siemens-topman Ab van der Touw zijn twee dingen verkeerd gelopen. Er stond in het stuk ‘Nationaal Danstheater’ waar het ‘Nederlands Danstheater’ moest zijn, en door een technische onvolkomenheid is de laatste alinea weggevallen.

12>regentessekwartier

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

‘Overal witte steentjes!’

De vitale statigheid van het Regentessekwartier

D Door Marcel Verreck

e lange Laan van Meerdervoort verdeelt Den Haag in zand en veen, zo luidt de vuistregel. Met name van de veenzijde wordt daar af en toe protest tegen aangetekend. Zo houden de bewoners van de Thomas Schwenckestraat bij hoog en bij laag vol dat ook zij op afgegraven duingrond wonen. ‘Niets mis met het veen, maar kom maar eens in de kruipruimte kijken!’ Je geeft ze graag gelijk. Ook de bewoners van de Regentesselaan kunnen zich koesteren in de allure die zandbewoners zichzelf toekennen. Wie ter hoogte van de Suezkade schuin de machtige panden van deze allee met middenstrook ziet, raakt vanzelf onder de indruk. En ook de aanpalende straten hebben de ornamenten en de torentjes die zo kenmerkend Haags zijn. Of zoals de Amsterdamse chauffeur van het bergingsvoertuig die mij en mijn onklare automobiel midden in de nacht thuisbracht, uitriep: ‘Kolere, ik word helemaal gek van die witte steentjes’. Op het Regentesseplein met de markante Het Regentesseplein is het hart van de wijk. > Foto: DHC/Liza Letsch zuil, waar de laan de veelzijdige multiculturele Weimarstraat ontmoet, ligt het hart van de biologisch verantwoord, tot exotische win- Maar zo sta je ook plotseling voor het statige wijk. Alles is er, van supermarkten, al dan niet keltjes en restaurantjes in alle smaken. pand Regentesselaan 86 waar, onder de ingenieuze naam ‘etensuite’, iedere maand een kookinitiatief met thuiskoks plaatsgrijpt. advertenties Ontstaan vanuit het idee dat het fijn is om mensen en ideeën bij elkaar te brengen in een mooie ambiance. Er is plaats voor 24 persoSPEELT: nen, meer informatie op www.etensuite.nl. Dat typeert de energie van deze vitale wijk. Zo heeft theater De Nieuwe Regentes zich, hoe toepasselijk voor een voormalige zweminrichting, opnieuw geboren laten worden en 26 DEC tm 3 JAN er is het bijna permanente straattheater van Theater aan het Spui 070 346 52 72 de passanten in de drukke winkelstraat. THEATERAANHETSPUI.NL

PETER PAN

Wat de wijk extra aantrekkelijk maakt, is dat er om de hoek ook nog zoveel leuks te beleven valt. Een bruggetje over en je staat op een van de mooiste Haagse pleinen, niet voor niets het Koningsplein geheten. Daar is het verleidelijke terras van ‘de Joris’, het bekende café met een Draeck in zijn naam. Maar je kan ook, niet in deze winterse tijden natuurlijk, onder de lommerrijke bomen een krantje of boek lezen of staren naar de voetballende kinderen van de bevoorrechten die hier een woning hebben weten te krijgen. Het park De Verademing iets verderop tegenover de oude Electriciteitsfabriek, waarin inmiddels allerlei spannende theatrale initiatieven worden ontplooid, ligt op hoogte en geeft een mooi overzicht van de omgeving. Cirkel je nog even om het Regentessekwartier heen, dan kan je via de Beeklaan het intieme Newtonplein bereiken. Newton zelf laat zich vertegenwoordigen door een standbeeld, dat door zijn eigen kracht stevig op de plaats wordt gehouden. Iets verderop in de Newtonstraat huist de befaamde Haagse boksschool Haagse Directe. Toch keer je weer terug naar Weimarstraat en Regentesselaan om je te laven aan het grote aanbod aan winkels en restaurantjes. Opperrègâh Johan Frauenfelder en ik zingen in ons epos over ‘Lijn 12’ over dit gebied: ‘In de republiek van Weimar komt heel de wereld samen In heerlijke gerechten En onuitsprekelijke namen’ Het is een ideale combinatie: dwalen door de stijlvolle zijstraten, die getooid zijn met de namen van beroemde natuurkundigen, dan je boodschappen halen in de Weimarstraat, om te eindigen met een drankje aan het plein in Grand Café Emma. En wie helemaal mazzel heeft, hoeft dan nog maar drie keer languit te vallen om bij zijn huis te komen.

Koop deze 4 RODE TOPWIJNEN samen met je (wijn)vrienden voor optimaal voordeel Campo alla Sughera Adèo 2011 Bolgheri Rosso NORMAAL €

Isole e Olena 2012 Chianti Classico

23,60

NORMAAL €

Carmelo Rodero crianza 2011 Ribera del Duero

20,45

NORMAAL €

Château BistonBrillette 2011 Cru Bourgeois AOC Moulis

22,35

NORMAAL €

19,40

Nu per fles

Nu per fles

Nu per fles

Nu per fles

Per 12 flessen

Per 12 flessen

Per 12 flessen

Per 12 flessen

Per 24 flessen

Per 24 flessen € 17,45*

Per 24 flessen

Per 24 flessen

Per 36 flessen € 19,95*

Per 36 flessen

Per 36 flessen

Per 36 flessen

€ 19,45*

€ 18,95*

€ 21,95*

€ 18,95*

€ 17,95*

€ 20,95* € 20,45*

€ 17,95* € 16,95*

€ 18,45*

€ 16,95*

€ 16,45*

€ 17,95*

€ 15,95*

* Deze aanbiedingsprijzen gelden ook in combinatie van deze aanbieding. U hoeft dus niet twee, vier of zes dozen van deze wijn te kopen, om toch te profiteren van het prijsvoordeel. Als het totaal aantal flessen dat u bij ons koopt, maar op 12, 24 of 36 komt. Een mooie manier om eens een andere topwijn te proberen voor een scherpe prijs! Deze aanbiedingen zijn geldig tot 31 december 2014.

www.jouwwijnvriend.nl

locatie den haag

Piet Heinstraat 93 2518 CD Den Haag Tel.: +31 (0)70 363 31 00 [email protected]

PROEFPAKKET (6 flessen) topwijnen voor het najaar

locatie wassenaar

Van Hogendorpstraat 16c 2242 KZ Wassenaar Tel.: +31 (0)70 511 85 30 [email protected]

Bezorging aan huis | Elke vrijdag en zaterdag vrijblijvend proeven in onze winkels.

1 Bolgheri Adèo, 2 Chianti Isole e Olena, 1 Carmelo Rodero crianza, 2 Château Biston-Brillette 2 0 1 4

Wijnwebwinkel 2014 | Beste wijnassortiment van Nederland 2010, 2011, 2012 en 2013 geselecteerd door de wijnalmanak.

Normale prijs € 125,65 Speciale proefpakket prijs

€112,45

DHC winkelen | design | eten | en meer....

‘Primania’ aan het Spui V

In haar onstuitbare opmars doet de Ierse winkelketen Primark nu ook Den Haag aan. Deze week opende de Ierse ambassadeur John Neary aan het Spui de deuren van het twaalfde Nederlandse filiaal van de low-budget modegigant. De gekte is groot. Door Jasper Gramsma

Primark maakte de lelijke kersttrui weer hip. > Foto: DHC/Liza Letsch

Haags OBJECT | Sinterklaas is terug naar Spanje, dus de kerstboom kan worden opgetuigd. Thomas de Roo maakt in zijn pottenbakkerij Basalt aan het Spui voor de gelegenheid dunne, gegoten kerstballen van porselein in allerlei kleuren en dessins. Zoals deze serie, genaamd ‘Winterkinderen’. Na het drogen, schildert De Roo de boomhangers met engobes (kleipasta met pigment) om ze vervolgens te bakken en te glazuren. De ballen variëren in diameter van vier tot negen centimeter.

lak voor de officiële opening ziet de jongste vestiging van Primark in het nieuwbouwcomplex Amadeus er onberispelijk uit. In tegenstelling tot sommige andere vestigingen, toont deze winkel als een echt warenhuis. Sfeerverlichting in plaats van tlbalken, ruime wandelpaden en een industriële look geven de Haagse Primark meer cachet. De zaak van bijna 5.300 vierkante meter is weliswaar tot aan de nok toe gevuld, alles staat strak in het gelid. Lang zal het echter niet duren voordat de drie etages met dames-, herenen kinderkleding en de afdeling met woonaccessoires veranderen in een slagveld. Wie googlet op foto’s van eerdere openingen ziet dranghekken en mensenmassa’s. Vooral op tienermeisjes heeft Primark namelijk een onweerstaanbare aantrekkingskracht, door het bedrijf zelf betiteld als ‘Primania’. In drommen stormen de shopaholics binnen om de stapels truitjes overhoop te trekken en de strijd aan te gaan om het laatste paar hoge hakken met glitters. Binnen zes weken hangt er weer een compleet nieuwe collectie volgens de laatste trends en voor haast idiote bodemprijzen, waardoor je er steeds als de kippen bij moet zijn. Een gemiddelde damesjeans kost acht euro en voor vijf tientjes loop je als heer de hele winter in een warme jas van wolmix met een chique Schotse ruit, als niemand je voor is geweest natuurlijk. Typisch in het assortiment is de ‘onesie’, een eendelig huispak met staart

of oren waarmee Primark een ware hype ontketende. En dan te bedenken dat de winkelketen uit Dublin pas acht jaar geleden voor het eerst voet op het Europese vasteland zette. Inmiddels werken er ruim 60.000 mensen voor Primark verspreid over 287 filialen in onder meer Spanje, Frankrijk en Duitsland. Dat is goed voor een jaaromzet van 6,25 miljard euro. Het bedrijf benadrukt dan ook zijn betekenis voor de lokale economie: ‘Primark zal niet alleen een nieuwe wind laten waaien door het Spui en veel extra bezoekers trekken, maar zorgt ook voor extra werkgelegenheid’. In de nieuwe winkel gaan 433 medewerkers aan de slag. Dat het succes van de grote aantallen en lage prijzen ook een ethische keerzijde heeft, bleek vorig jaar toen de Bengaalse textielfabriek Rana Plaza instortte. De ramp, waarbij meer dan duizend mensen omkwamen, bracht de abominabele omstandigheden aan het licht waarin de kleding wordt gemaakt. Om de gezinnen van de werknemers financieel tegemoet te komen, betaalde de winkelketen 12 miljoen euro. Sindsdien heeft Primark naar eigen zeggen alle toeleveranciers in Bangladesh geïnspecteerd op veiligheid. Ook daarbuiten werkt de retailer aan een duurzaam verbeterprogramma. Na het Haagse filiaal is het de expansiedrift van de Ieren nog niet over. In Nederland staat voorlopig geen vestiging meer gepland, maar de verovering van een nieuw continent is in aantocht. In het najaar van 2015 verwacht Primark de eerste vestiging te openen in Boston. Daarna volgen nog minstens zeven filialen in de Verenigde Staten. Primark, Spui 50. Geopend op maandag van 11.00 tot 20.00 uur, dinsdag, woensdag, vrijdag en zaterdag van 09.00 tot 20.00 uur, donderdag van 09.00 tot 21.00 en zondag van 12.00 tot 18.00 uur. Voor meer informatie: www.primark.com.

advertentie

Eten of gegeten worden?

tm 6 sep 2015

Prijs: € 8,00 tot € 24,00 Voor meer informatie: www.pottery-basalt.com

Vrijdag 12 december 2014 Den Haag Centraal

13

Column: medisch

Eten.

Waar eten we m Door Daphne Browne en Annerieke Simeone

Terugblik en toekomst Het einde van het jaar nadert. Een mooi moment om terug te kijken op het afgelopen jaar en alvast een blik te werpen op het komende jaar. Ik denk terug aan de mensen die het afgelopen jaar zijn overleden in mijn praktijk. Sommigen kende ik ruim 25 jaar. We hebben samen lief en leed gedeeld. Zo begeleidde ik het sterfbed van een vrouw van 62 . Ze had een dochter van eind 20. Mijn vader overleed ook op 62-jarige leeftijd en ik was eind 20. Op zulke momenten kan ik door emoties worden overvallen. Dat betekent niet dat ik in huilen zal uitbarsten, maar wel dat ik een brok in mijn keel krijg en erg te doen heb met een dochter op zo’n moment. Helaas is er ook een aantal mensen dat te horen heeft gekregen dat ze ernstig ziek zijn en niet meer beter zullen worden. Het is mooi om te zien hoe de één kan vechten voor zijn leven, daar waar de ander in zijn lot berust. Hoe naar het voor deze mensen ook is, voor mij is het een voorrecht dat ik deze mensen kan en mag begeleiden bij hun ziek zijn. De mooie kanten van het huisartsenvak. De crisis zorgt ervoor dat veel mensen zonder baan komen te zitten. Daarnaast is het voor de jeugd moeilijk om passend werk te vinden. Ze hebben hun opleiding afgerond en staan met lege handen. Alle oplossingen van de overheid ten spijt, maar er verandert volgens mij niet veel. De mogelijkheden blijven beperkt. Frustraties, slapeloze nachten en geldproblemen zorgen voor veel psychische onrust. Aan ons de schone taak om deze mensen te begeleiden en eventueel naar de juiste hulpverlener te sturen. Het blijft een prachtig vak ‘huisarts’. Jammer is dan ook dat we aan alle kanten aan banden worden gelegd om het uit te voeren. De individuele huisarts met een direct contact met zijn patiënten wordt uit de markt geprezen. We moeten een soort managers worden, die ‘goedkoper’ personeel aanstuurt. Voor mij heel jammer, want ik ben geen manager. Ik hou van mijn spreekkamer met veel patiëntencontact. Ik hou niet van managen, maar de zorgverzekeraar heeft de macht. Ook het komende jaar zorgt de veranderde financiering voor verandering van zorg. Veel taken gaan naar de gemeente, die daar een beperkt budget voor heeft. Er komen wijkteams, van waaruit problemen moeten worden opgelost. Er lijkt wat duidelijkheid nu te komen in de chaos, maar vanaf 1 januari zal moeten blijken of het echt werkt en of het goedkoper wordt. Ik hou mijn hart vast. Ook voor mij persoonlijk veranderen omstandigheden. Zo zullen mijn collega’s waarmee ik nu in een pand zit, naar een ander pand verhuizen. Onze ruimte begint krap te worden voor ons. Het nieuwe pand geeft hun meer ruimte. Voor mij was het ook mogelijk geweest om mee te verhuizen, maar ik vind het geen prettig pand en ik ben nog te zeer verknocht aan mijn huidige pand. In 2015 hoop ik met veel plezier door te kunnen gaan met huisarts zijn. U wens ik goede feestdagen en een gezond 2015. Emilie Bolsius Huisarts

Zin om met de kerstdagen buiten de deur te eten? Prima idee, want er zijn genoeg restaurants die dan een mooi menu samenstellen. Den Haag Centraal maakte alvast een selectie voor u.

Nonna Anna Alsof je een Italiaanse huiskamer binnenstapt, zo voelt het bij Nonna Anna, het kleine restaurant van eigenaar Gennaro Gaingrande. In de pijpenla waar buurtbewoners hun tagliolini al pesto en pizza Napoletana afhalen, schalt Andrea Boccelli uit de luidsprekers dat-ie van je houdt. En wij houden van chef Salvatore Parisi, want wat kan die man koken! Met kerst bereidt hij een vijfgangenmenu, 25 december staat geheel in teken van vis, de dag erop staat vlees op het menu. Persoonlijk raden we u de visdag aan, want dan maakt de Napolitaanse kok onze favoriete dish: ‘gamberoni arancia’: garnalen, met sinaasappel-Gran Marniersaus, granaatappel, aceto balsamico, rucola, munt en pijnboompitten. Een hemels smaakpalet. Vooraf wordt u verwend met een schaal vol vissige antipasti en een spaghetti vongole, cozze e pomodorini. Na de garnalen volgt il secondo: gefrituurde visjes met aansluitend een verfrissende citroensorbet en Napolitaanse zoetigheden. Dit Italiaanse gastronomische feest kost € 45,00. Piet Heinstraat 45, 070-3596134

Romy’s Corner Wie van Indonesisch eten houdt, kan tijdens de feestdagen aanschuiven bij Romy’s Corner, het hoekpandje waarin Romy Ip de scepter zwaait. Dat het licht nogal hard en de aankleding wat summier is, moet u op de koop toe nemen. Hier eet u namelijk de authentieke Buntil: boterblad met geraspte kokos en ansjovis. Een gerecht uit Midden-Java dat mensen emotioneert, zo vertelt Romy. Het maakt deel uit van het kerstmenu a € 20,00 p.p. We zijn verzot op het voorgerecht: de Soto baja, een romige soep met stukjes kip, kokosmelk, glasmie, knapperige taugé, lontong en emping. Wie van pittig houdt, voegt zelfgemaakte sambal toe. Als hoofdgerecht prepareert Romy een rijsttafel met onder meer rendang, saté kambing en ajam en twee soorten groenten. Als afsluiter: spekkoek, gemberijs en tjendol. Cartesiusstraat 227, 070-220 4404

14

Den Haag Centraal Vrijdag 12 december 2014

Stadsgroen.

met de kerst? Restaurant Floc Een jaar geleden werd Floc in deze krant beoordeeld met een dikke 8. We genoten in deze modern ingerichte zaak van een bijzonder goed menu, een uitstekend wijnarrangement en gepassioneerd gastheerschap tegen zeer redelijke prijzen. Bij chef Rutger en zijn partner Viresena kunt u tijdens de kerstdagen terecht voor een drie- of viergangen menu (€ 35/€ 42,50). Bij Floc worden de smaakpapillen altijd opgewarmd met een bijzondere amuse. Vanavond is dat een smakelijke soep van topinamboer (aardpeer) met gebakken shi-itake. Vooraf serveert Rutger een fantastische kalfsham, all the way from eco fields, “een biologische boerderij in Wekerom, op steenworp afstand van mijn geboorteplaats Lunteren”, vertelt hij vol trots. De passie en het plezier spat er vanaf bij het duo Floc. Het tussengerecht, zwaardvis in een jus van soja en mandarijn geserveerd met spruitjes, een pastinaakpuree en aardse oesterzwam, is een juweeltje. Het hoofdgerecht, de gebakken eendenborst, is perfect rosé gebakken en voorzien van een bijzondere honingdragonsaus. De rode kool smaakt naar kerst, net zoals het dessert. Wat dat verder inhoudt verklappen we niet, ga het vooral zelf proeven bij het knusse Floc. En vergeet geen wijnarrangement te nemen. Laat u vooral verrassen, Rutger en Viresena weten wat ze doen. Prinsestraat 42a (naast Korzo), 070-4276168, www.flocrestaurant.nl

Lemongrass Lemongrass heeft het allemaal. Een romantisch uitzicht over de haven, chef Ino de Rapper die prachtig kookt en er ook nog eens goed uitziet, en last but not least: Benjamin Munneke. Deze maître en sommelier weet werkelijk alles van de wijnen die het restaurant schenkt. Niet zo gek, Lemongrass is deze week door magazine Perswijn uitgeroepen tot beste wijnrestaurant van Nederland. Kortom, u wordt in de watten gelegd tijdens het kerstmenu (vijfgangen a € 59,50). Wij mochten alvast voorproeven. Heel blij werden we van het voorgerecht: een yellow fin tonijn ingeklemd tussen flinterdun kruidenfilodeeg met kruiden als rozemarijn en komijn. De druppels zoete pompoenkaramel bieden tegenwicht aan de ingemaakte courgetteringetjes die op de vis liggen. Munneke schenkt hierbij een prachtige, volvette Gewürztraminer uit Alto Adige met veel mineraliteit. Na een vrolijk tussengerecht: een briochebroodje met wagyuburger, uiencompote, en foie gras, volgt de eendenborst. Op het vlees ligt een mix van crunchy soja-karamel-pistachenoten. U kunt zelf beslissen of u de jus met specerijen erbij schenkt. Een loempiaatje van eend completeert dit gerecht. Hierbij drinken we een krachtige Cabernet Sauvignon uit Napa Valley. Tot slot een zeer toepasselijk kerstdessert, waar de keuken flink op heeft lopen oefenen: een kerstboom van tuille, chocoladecrumble, zelfgemaakt bloedsinaasappelijs, bolletjes mandarijnenmousse omhuld met een glanzend chocoladelaagje en een mandarijncitrusmerengue. Als dat geen mooie avond wordt …. Dr. Lelykade 24, 070-352 02 95, www.lemongrass.nl

Rakang Thai Een Aziatische kerst? Dan is Rakang Thai, al ruim vijftig jaar gevestigd aan de Beeklaan, een echte aanrader. Een authentieke, gezellige plek met rijstpapieren parasols aan het plafond, her en der Boeddhabeeldjes en uiterst charmante bediening. Tijdens de feestdagen genieten gasten hier van een vijfgangenmenu à € 37,50. Daarbij komen alle specialiteiten van de chef aan bod. Zoals de viskoekjes en Thaise loempiaatjes, uiteraard geserveerd met een verfijnde chilisaus met stukjes pinda en decoratief gesneden stukken wortel in de vorm van een bloem, en pittige papayasalade. Een gerecht dat iedereen hier moet proeven is de Tom kha kai, Rakang Thai’s beroemde kippensoep met kokosmelk en koriander. Gelukkig is deze hit opgenomen in het kerstmenu net zoals een mas sa man kai curry met verrassenderwijs kalkoen! Mevrouw Kasetwethin, sinds vijfentwintig jaar eigenaresse, vertelt dat kalkoen in Thailand ook behoorlijk populair is tijdens kerst, daarom gebruiken ze het ook in het kerstmenu, geserveerd als curry met zoete aardappel. Dat deze Thai zijn kracht bewezen heeft, is inmiddels duidelijk, op een gewone zondagavond staan de gasten letterlijk in de rij. Mocht u thuis van deze Thaise heerlijkheden willen genieten, u kunt altijd uw bestelling doorgeven en uw diner op ieder gewenst tijdstip afhalen. Beeklaan 344, 070-3630765, www.rakangthai.nl

Urban Ants, of het pleidooi voor de mier

Het liefst weren we deze kleine diertjes uit onze tuin of keuken. We kennen daartoe tal van trucjes: van het aanplanten van goudsbloemen, afrikaantjes of bieslook tot het neerleggen van koperen stuivers of een watje met chloor, en van het druppelen van wat citroensap tot het strooien van bruine suiker of bakpoeder: minstens één van deze middeltjes zal de mieren toch wel rechtsomkeert laten maken? Nu deze week echter (uit wetenschappelijk onderzoek!) is gebleken dat het niet zozeer de betaalde schoonmaakploeg van Manhattan is, maar dat het de mieren zijn die de straten van dit stadsdeel van New York al sinds jaar en dag schoonhouden, moeten we misschien anders over de mini-beestjes gaan denken. Mieren blijken namelijk in het genoemde stadsdeel (samen met wat spinnen en duizendpoten) restafval met het equivalent van maar liefst 60.000 hotdogs, 200.000 koekjes en 600.000 chipjes per jaar af te voeren. Dat is meer dan 2.000 kilo voedsel! Van alle bagel- en broodkruimels die op het wegdek van Broadway en West Street belanden, wordt 59 procent al binnen één dag opgeruimd door de nijvere zespotigen.

Hoe we dit weten? Onderzoekers van de North Carolina University legden honderden verleidelijke restjes hotdog, chips en koek neer. De kruimels werden in twee porties verdeeld: een portie open en bloot, de andere afgedekt met fijnmazig gaas, zodat alleen mieren en andere kleine insecten erbij konden komen. Het voedsel werd geplaatst in parken, maar ook tussen planten in bermen en op verkeerseilandjes in de drukke stad. De meeste kruimels die onder het gaas lagen, bleken al binnen een dag opgepikt te worden door de mieren. Ratten en duiven, voor wie de niet afgedekte porties bedoeld waren, bleken wat luier te zijn. Afval verwerken en de stad schoonhouden is één van de minst sexy taken van een gemeente, en bovendien een dure. Deze studie heeft laten zien dat het aandeel van mieren in het opruimen van ons afval misschien klein, maar zeker noemenswaardig is. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat hun opruimwoede de toename van het aantal ratten en duiven in de stad tegen kan houden. Een pleidooI voor meer mieren in de stad dus! Toegegeven, ze zijn niet echt populair en een mier op je aanrecht is niet echt leuk, maar ze bewijzen ons op straat zeker een dienst. Daarnaast blijken ze nog eens behoorlijk intelligent ook: ze kozen ervoor de koekjes en chips eerst op te eten, en lieten de hotdogs zo lang mogelijk links liggen .... Wendy Hendriksen

Vrijdag 12 december 2014 Den Haag Centraal

15

GLAS SCHEIDEN WORDT NU NOG

MAKKELIJKER Glas is eindeloos recyclebaar zonder dat het kwaliteit verliest. Gooi het in de glasbak. Dat is beter voor het milieu. Dit mag voortaan ook met restjes en deksel. Wel zo makkelijk!

mag met el deks

mag met restje s 100% RECYCLEBAAR 100% IN DE GLASBAK

Koken met ...

Paul van Waarden

Adres Achter Raamstraat 75 Telefoon 070 356 2013 Info www.fullmooncity.nl Geopend Elke dag geopend van 11.30 tot 01.00 uur Voorgerechten vanaf €3,50 Hoofdgerechten vanaf € 7,50 Nagerechten vanaf € 3,50

Paul van Waarden is één van de bekendste Haagse chef-koks. Jarenlang zwaaide hij de scepter in zijn gelijknamige sterrenrestaurant in Rijswijk, restaurant At Sea in Scheveningen en De Keuken Van Waarden-Azië. Momenteel is hij culinair adviseur en geeft hij les op de Horeca Academie aan het Esperantoplein 5. Voor Den Haag Centraal schrijft hij wekelijks eenvoudig te bereiden recepten.

Wilde oesters met steak tartaar

 

8 krulletjes frisésalade 8 plukjes oestercress

Een kwestie van smaak met ...

NicoMcGough

‘Wijn na bier geeft plezier’

Adega de Pegões, ‘Colheita Seleccionada’, 2013, Peninsula de Setúbal, Portugal

D

e coöperatie Pegões bestaat nog niet eens zo lang, maar toch kent het een roerige geschiedenis. De wijnvelden in de buurt van Lissabon zijn afkomstig uit de nalatenschap van biermagnaat José Rovisco Pais. De boeren die er in 1958 aan de slag gingen, kregen steun van de staat tot de Anjerrevolutie in 1974. Daarna volgde een instabiele periode tot vijftien jaar geleden toen de coöperatie eindelijk een vaste koers had gevonden. Het werd een indrukwekkend succes, want Pegões is inmiddels, mede dankzij de talentvolle wijnmaker Jaime Quendera, uitgegroeid tot de absolute top van Portugal. Península staat voor schiereiland, in dit geval van Setúbal, ten zuiden van Lissabon aan de andere oever van de Taag. Vanwege de aanwezigheid van de Atlantische Oceaan en de twee rivieren, de Taag en de Sado, kent het een gematigd mediterraan klimaat. Met een combinatie ‘Chardonnay en eikenhout’ moet men zorgvuldig en vooral beheerst omgaan, wil de wijn zijn souplesse behouden. Dat heeft nog steeds niet elke producent onder de knie. De ‘Colheita Seleccionada’ van de Portugese producent Adega de Pegões bij Setúbal kan dat wel en is door wijnschrijvers omarmd vanwege zijn weelderige stijl. Het is een melange van inheemse druivensoorten en Chardonnay, die drie maanden rijpt in vaten van Amerikaans eiken. Denk bij het resultaat aan een kruidige, karaktervolle wijn met tonen van tropisch fruit en een subtiele houttoets.

Volgens het Portugese wijnmagazine ‘Revista de Vinhos’ de beste witte wijn in de betaalbare prijsklasse. Heerlijk bij: gegrilde coquilles met beurre blanc en crème van venkel Prijs: € 7,95 per fles Verkrijgbaar bij: Bosman Wijnkopers Frederik Hendriklaan 251 2596 GN Den Haag www.bosmanwijnkopers.nl

Pin & creditcards

+ krab + prijs-kwaliteit - ijs

Full Moon City

Eetrubriek

Nodig voor Bereidingswijze: 4 personen: Maak de oesters open en haal ze uit de 8 wilde Zeeuwse oesters schelp. Bewaar ze in hun eigen vocht. 150 gram runderlende Maak de schelp verder schoon en leg ze 1 hardgekookt ei omgekeerd weg voor later. (fijn gehakt) Snij de runderlende met de hand heel erg 1 kleine augurk fijn. Meng er vervolgens de volgende (klein gesneden) ingrediënten door: ei, augurk, kappertjes, 2 kappertjes (fijn gehakt) ketchup, gesneden bieslook, mosterd, 1 eetlepel ketchup paprikapoeder, cayennepeper en de 1 theelepel bieslook eierdooier. (fijn gesneden) Maak de steak tartaar op smaak 1 klein sjalotje gesnipperd met het vocht van de oesters. 1 theelepel mosterd Leg de oesters weer terug in de 1 mespuntje eigen schelp. Maak met een lepel paprikapoeder mooie quenelles van de steak 1 heel klein beetje tartaar. Leg die op de oester. cayennepeper Garneer hem af met de sprietjes 3 eetlepels eierdooier bieslook, de frisésalade en de 8 sprietjes bieslook oestercress.

-

Dim sum/Chinees

Z

e doen het goed, de familie Kwok. Ze runt drie Full Moon-restaurants in hartje Chinatown: één aan de Gedempte Burgwal en twee aan de overzijde van de straat met de namen Full Moon Express en Full Moon City. De laatste twee zijn sinds het najaar geopend. Express is opgezet als een fastfoodprincipe: bestellen doe je aan de toonbank, waar het gerecht wordt klaargemaakt. Daarna loop je door naar een van de zitruimtes. City zit daarboven, een Kantonees restaurant met zo’n honderdvijftig zitplaatsen en een oneindig lange menukaart. Na wat wikken en wegen kiezen we toch voor dit laatste restaurant, al is het alleen maar om te zien wat zich aan eind van de roltrap bevindt. Een enorme zaal zo blijkt, met rode vloerbedekking en gouden draken aan de muur. Een afspiegeling van de Haagse samenleving eet hier op de witte, kunstleren stoelen. Dat daarbij de Chinezen licht in de meerderheid zijn, is wat ons betreft een goed teken. Voordat we een tafeltje uitkiezen, vertelt de gastvrouw dat straks een vrij luidruchtige Chinese groep achter ons komt zitten. Of we dat vervelend vinden. Dat vinden we niet, maar toch aardig dat ze er ons op attendeert. Dezelfde dame helpt ons als we wat treuzelen over de drank. Neemt u maar jasmijnthee (€ 2,35), zegt ze. Prima idee, lekker sterk gezet en volgens de Chinezen de drank voor bij de dim sum. Natuurlijk proberen we die: een Sieuw Mau, vier smakelijk gestoomde pasteitjes met een rijke vulling van garnalen en varkensvlees (€ 3,95). Wat ik altijd weer vergeet, is dat als je het niet aangeeft, Chinezen vaak de gekozen gerechten in willekeurige volgorde op tafel zetten. Dus bij de Sieuw Mau verschijnt ook de gebakken Franse krab (€ 19,50), eigenlijk een hoofdgerecht, op tafel. Mijn tafelgenoot, die niet zo goed tegen schaaldieren kan, krijgt bijna een beroerte als-ie al die scharen ziet. En dan ook nog dat gepeuter aan dat beest. Maar ik ben helemaal in mijn nopjes met het van de kerriesaus glanzende gerecht. Met behulp van een krakertje en een krabvorkje haal ik het vlees gemakkelijk uit de poten. Het smaakt erg goed, mals vlees, subtiel pittige saus op basis van rode paprika, ui en pepertjes. De flink met saus doordrenkte hartige pannenkoek eet je daarbij. De oplettende ober brengt telkens nieuwe servetjes zodat ik met schone handen ook wat kan drinken en van de inmiddels op tafel staande loempia’ s met eendenreepjes kan proeven. Man, wat zijn die heet, ik verbrand bijna mijn mond. Na enkele minuten wachten probeer ik één van de drie krokante gefrituurde loempia’s met een vulling van onder meer peen, maïs, shii take en hier en daar wat eendenflinters. Ook de hot pot van mijn eetpartner is inmiddels gearriveerd. “Erg heet”, zegt de dame terwijl ze een schaal met een nog naborrelende romige, witte inhoud neerzet. In de kokossaus ontwaren we zeer malse stukjes sparerib, zachte pompoen en taro. Taro is een winterknol die gekookt iets weg heeft van een ietwat zoete aardappel. De combinatie is precies goed: romig (de saus), zout (het vlees) en zoet (de taro). Full Moon is van de grote porties, dus als de bediening vraagt of we klaar zijn, wordt daarna meteen gecheckt of we de rest willen meenemen. Er staan veel Aziatische nagerechten op de kaart, zoals groene theepudding, eiertaartje, gebakken doeriankoek en gestoomde kokosnoot met eiwit. Bij elk gerecht probeer ik me voor te stellen hoe het smaakt en ruikt, en eerlijk gezegd word ik er niet erg warm van. Ook niet van de mangosoep die mijn tafelgenoot probeert. Het ziet er echt uit als soep. Met daarin een bolletje vanille-ijs en grass jelly, van die gekleurde gelei die ze ook vaak in bubble tea doen. Mij te glibberig. Ik opteer voor twee bolletjes ijs in de smaak sesamijs en groene thee (€ 3,75). In beide bolletjes zitten ijsklontjes. Dat is jammer, want de rest van de gerechten was vanavond van hoog niveau. En de prijs, met een flesje Spa rood (€ 2,10), was laag: € 61,25.

Annerieke Simeone

Vrijdag 12 december 2014 Den Haag Centraal

17

18>SPORT Hans

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

Wintersportbestemming nr. 1: de Haagse regio!

Sportprijs XXM

Begin volgend jaar worden de sportprijzen van de gemeente Den Haag weer toegekend. Nee, ik doe dit keer geen oproep om massaal te stemmen. Dat doen jullie toch allemaal al, nietwaar? Dit keer wil ik het hebben over een wijziging in de structuur van dit evenement. Niet dat er wat mis is met het grootse gala in het Circustheater, integendeel. Het gaat mij om een uitbreiding van de te verdelen prijzen. In het verleden werd er al eens een prijs of wat uitgereikt aan een gehandicapte sporter die zich verdienstelijk maakte. Dat is een beetje weggevloeid bij gebrek aan absolute topprestaties door gehandicapte sporters, of zoiets. Ik zou aan de organisatie willen voorstellen om voortaan – te beginnen met dit jaar – een tweejaarlijkse prijs in te stellen voor iemand die zich op bijzondere wijze heeft ingespannen voor de gehandicaptensport. Zo’n prijs kan worden toegekend aan een atleet of iemand die zich jarenlang als vrijwilliger inzet om gehandicaptensport mogelijk te maken of wie dan ook. Wat mij betreft, wordt hij dit jaar uitgereikt aan een uitzonderlijke atleet. Hij is geen wereldkampioen geworden, simpelweg omdat niemand verwacht dat iemand met zijn handicap dit kan volbrengen en er daardoor geen WK voor gehandicapten in wordt gehouden. Op 6 juli van dit jaar kreeg Wouter Duinisveld in Frankfurt na 13 uur 37 minuten en 45 seconden te horen: ‘you are an iron man’. Op dat moment had hij een volledige triatlon voltooid. Op zich al geen eenvoudige opgave, maar Wouter heeft ook nog eens een donorhart en dat maakt zijn prestatie heel bijzonder. Hoe bijzonder, valt te lezen in de biografie ‘De Hartslag van een Ander, van transplantatie naar triatlon’, die kortgeleden uitkwam. Wouter schrijft daarin onder meer, dat hij zich ervan bewust is met een donorhart een beperkte levensverwachting te hebben: gemiddeld vijftien jaar na de transplantatie. Hoe mooi zou het zijn als juist hij, in het jaar dat hij deze topprestatie leverde, van de gemeente een prijs in ontvangst mag nemen. Of beter nog, meteen de tweejaarlijkse prijs naar hem te vernoemen. Niet alleen vanwege zijn prestatie, maar ook vanwege de inspirerende mens die hij is. Hij zou wellicht voor de eerste 25 winnaars na hem een boek kunnen signeren met een motiverende tekst erin. De tijd tot het gala is nog kort, dus daar ligt een uitdaging voor de gemeente. Wellicht wordt het dan de Sportprijs XXM: Extra Extra Mooi. Hans Willink

Groundsman Adriaan bereidt de ijsvloer op tennispark Mariahoeve.> Archieffoto

D

Door Theo Bollerman

e regio Den Haag was lange tijd dé wintersportbestemming van Nederland. Al in 1937 werd de eerste kunstijsbaan in de Houtrusthallen neergelegd. Elke woensdagmiddag togen honderden schaatsenrijders ernaartoe. De ijshockeyers van HHIJC begonnen daar hun carrière. In datzelfde jaar 1937 kon je in het Circustheater de lange latten onderbinden! Jazeker, de allereerste indoorskibaan van Nederland bevond zich in Scheveningen. De kranten stonden er vol van. De Oostenrijkse gezant keek bij de opening op 5 november bewonderend naar de slalomdemonstratie. De skiërs daalden al zigzaggend af vanuit de nok van het dak als een slinger op de kerstboom. De baan was voldoende verend zodat je je geen blauwe plekken kon vallen. Maar de pret duurde maar één winter. Gelukkig was er een alternatief. Graaf Philip Jules van Zuylen van Nijevelt had drie jaar daarvoor op één van zijn duintjes een lelijke schuiver gemaakt. Dat bracht hem op een idee waaraan Nederlandse skiliefhebbers nog zo’n zeventig jaar lang plezier zouden beleven: skiën op Duinrell! Duinrell Op een 10 cm dikke laag van gewone dennennaalden werd nog een 4 cm dikke laag naalden van zeedennen gelegd. Die waren het gladste. Tuinman Van Spronssen was elke oktober dagenlang in de weer om de met karrenvrachten aangevoerde verse naalden over het parcours uit te spreiden. De uitbating werd aanvankelijk gedaan in samenwerking met de Nederlandse Reis Vereniging (NRV). In het najaar van 1935 begonnen de eerste lessen onder leiding van gediplomeerd skileraar Van Tongeren, die bijna 30.000 mensen de sneeuwploeg heeft geleerd. En hen daarna met ‘diephoog-diep’ een eleganter bochtje liet maken. In 1942 werd de inmiddels uitgebreide baan op last van de Duitse bezetter gesloten. De SS nam park en kasteel in beslag. Na de oorlog rapporteerde zelfs het

communistische blad De Waarheid opgetogen, dat de baan weer geopend was. ‘Jammer’, zo vervolgt het artikel, ‘dat het alleen voor een beperkt publiek is, want reisjes naar Zwitserland zijn voor onze arbeiders niet weggelegd. In zijn weekje vakantie zal hij in plaats van de skilatten weer naar zijn hengeltje moeten grijpen’. Storm Mariemma van de Poll (1952) was gek op skiën. Met haar toenmalige echtgenoot scheurde ze in de jaren zeventig naar de Alpen zo vaak als haar werk als logopediste dat mogelijk maakte. Terug in Den Haag spoedde ze zich dan vijfmaal per week naar Duinrell om skiles te geven. “Mijn man was begin zeventiger jaren hoofd opleidingen van de NRV. Er waren zo’n veertien leraren in dienst. In die tijd waren er tien afdalinkjes uitgezet. Een les duurde anderhalf uur. We gaven met z’n allen les op de drie doordeweekse avonden en in het weekeinde. In totaal veertien sessies per week. Kan je nagaan hoeveel cursisten er waren. Het liep storm”. Lastig Skiën op Duinrell was wat lastiger dan op de verse vergevingsgezinde sneeuw. Waren de naalden in de jaren zestig vervangen door de stugge maar gladde vezelresten van de piassaveboom, aan het einde van de jarenzeventig lagen er ook banen van plastic borstels. Je moet daarop alle bewegingen en gewichtsverplaatsingen met grote nadruk doen. Van de Poll: “Het was aanvankelijk soms best gevaarlijk. De bindingen waren nog ouderwets met staalkabeltjes. De schoenen waren van leer met ellenlange veters. Geen wonder, dat er geregeld een been brak of een meniscus scheurde. Het ergste ongeluk overkwam die angstige dame die uit balans geraakt was. Ik gilde nog: laat je vallen. Maar daar was ze te bang voor. Zonder te remmen schoot ze het prikkeldraad in. Haar lip hing ernaast”. Gelukkig gingen de meeste deelnemers heelhuids en tevreden als goede skiërs naar huis. Maar ook als je te bang was kon je skiplezier beleven. Want er bevond zich op Duinrell ook een keurige langlauf piste.

Glühwein Naast de NRV-banen bevond zich ook nog eens de piste van de zoon van de oude Van Tongeren, die na een ruzie met de NRV een eigen duin had veroverd. Daar was zelfs een skischansje, waar de NRV-leraren na de les ook graag een sprongetje waagden. In het Praathuis heerste altijd een echte après-skisfeer met glühwein, gescharrel en gedans. Dan maakte de concurrentie plaats voor vriendschap. De welvaart en de komst van overdekte pistes als in Zoetermeer deden de belangstelling echter geleidelijk aan afnemen. De NRV was al in 1987 failliet gegaan. In 2005 besloot men de baan niet meer bedrijfsklaar te maken. Tennisbaan Niet alleen het skiën had te lijden van de toegenomen luiheid. Het schaatsen op de Haagse tennisparken was ook al ruim voor die tijd gestopt. Dat was ooit totaal anders. In 1936 berichtte Het Vaderland enthousiast , dat de ijsbaan van Hanenburg weer geopend was. Iedereen haalde zijn schaatsen uit het vet. De zestiger jaren leverden het toppunt van schaatspret. Park Mariahoeve had eens op één knisperende zondagmiddag meer dan 4000 blije schaatsers ontvangen. Dat waren nog eens winterdagen. Zodra er vorst in de lucht hing, werd het personeel opgetrommeld. Zoals bij aanvang van de winters van 1962 en 1963. Het was dan voor de spuitgasten weer tijd voor de grote overnachting zonder slaap. Spuiten Chris Houps (1943) is opgegroeid op tennispark WW. Zijn grootvader had de banen in 1908 helpen aanleggen en mocht blijven als groundsman. Zijn vader was een van de oprichters van de Vereniging van Tennisleraren. In 1962 verhuisde de familie naar het gloednieuwe tennispark Mariahoeve. Zijn zoon Dennis runt nu het park. Houps weet nog alles van die voor vele tienduizenden Haagse scholieren heerlijke winters met eindeloze ijspret. “Elke wijk had zijn eigen schaatsbaan”, vertelt hij. ”Hanenburg, de METS, de WW en Mariahoeve, het was voor de parken een mooie winterverdienste. Het was wel zwaar werk. De hele nacht

moesten we doorwerken om laagje voor laagje een ijsbaan te creëren. Van de eerste drie laagjes zag je niets, die verdwenen in het gravel. Je moest dan een halfuurtje wachten voor het volgende laagje eroverheen ging. De slangen rolde je telkens weer op om bevriezen tegen te gaan. Pas na zo’n tienmaal spuiten lag er een ijsvloertje van 1 centimeter. Aan het eind van de volgende middag gingen we om vijf uur met zijn tweeën en een touw tussen ons in de mensen opdrijven om de ijsbaan vrij te maken. Met twintig vrijwilligers werd het ijs geschraapt om weer bij te kunnen spuiten”. Jenevertje-kip In de loop van de nacht moest de jeneverfles open om voor enige verwarming te zorgen. Dat leverde wel eens een probleem op als de concentratie afnam. Houps: “Er stond een geweldige druk op de slangen en als je te dicht bij jezelf op de grond richtte, werd je omver geblazen op het gladde ijs. Anderen moesten te hulp schieten, uit jezelf kwam je niet overeind”. “Met heldere hemel was nul graden voldoende om een mooie baan te krijgen, maar was er laaghangende bewolking of – erger nog – mist, dan was zelfs min tien niet voldoende. Eén keer kon de baan niet geopend worden ondanks zware nachtvorst. Een vriend had ’s nachts een paar kippetjes gehaald bij café De Sport. Ze bleken bedorven. Men was zelfs niet meer in staat de slangen binnen te halen. Een dag later waren er nog steeds problemen. Aan de tappunten lag het niet. Die zaten goed opgeborgen in hun met stro gevulde bekisting. En de leidingen lagen op 60 centimeter diepte. Maar zoals Cruijff zou zeggen: met een bevroren slang ken je niet spuiten”. 1978 Op 8 december 1978 schreef Casper Postmaa in de Haagsche Courant een groot artikel over het einde van de ‘schaatsparken’. Men zag er geen brood meer in. Er kwamen te weinig mensen op af. Kunstijsbanen als De Uithof namen de rol over. Alleen Dennis Houps heeft er nog steeds schik in om bij vorst een paar banen onder water te zetten. Voor de moeders en hun kinderen. Tennispark Mariahoeve is dan toch weer even Schaatspark Mariahoeve.

19

SPORT<

Vrijdag 12 december 2014 > Den Haag Centraal

ADO Den Haag Museum krijgt binnenkort gestalte

‘Misschien wel het mooiste voetbalmuseum van het land’ Het idee is allang geleden geboren en volgens de planning had het er al jaren moeten staan. Maar nu gebeurt het alsnog. ADO Den Haag opent op 31 januari, de dag voor het 110-jarig bestaan, haar eigen voetbalmuseum.

A

Door Klaas-Jan Droppert

DO Den Haag speelt sinds 2006 in het Kyocera Stadion en al bij die verhuizing uit het Zuiderpark is er rekening gehouden met de komst van een voetbalmuseum. Maar toen de club met de hele organisatie eenmaal goed en wel gesetteld was, was er nog steeds geen museum. “De belangrijkste oorzaak was geldgebrek”, zegt Jan-Willem Wigt, vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen van de club en voorzitter van de Stichting Rood Groen Geel, die de komst van het museum begeleidt en de collectie in beheer heeft. “ADO Den Haag zat toen in een financieel moeilijke periode, waardoor er andere prioriteiten waren. Bovendien was het oorspronkelijke idee om het museum boven de fanshop te bouwen. Maar dat was veel te kostbaar. Dat, achteraf niethaalbare idee, heeft de komst van het museum behoorlijk vertraagd”. Maar nu is de opening van het ADO Den Haag Museum, dat zich in de ruimte van het Residentie Restaurant op de eerste etage bevindt, nabij. Op 31 januari 2015 gaan de deuren voor het

Jan Willem Wigt in het toekomstige ADO Den Haag Museum: ‘Andere clubs hebben meer een tentoonstelling, wij straks een echt museum’. >Foto: Frans de Best

eerst open. “Al met al is het een enorme klus geweest”, zegt Jan Lobel, bestuurslid van de stichting. “Van heinde en verre hebben we spullen verzameld. Daar gaat veel tijd in zitten, bij elkaar wel 3,5 jaar”. Expertise Voor het opzetten van het museum kreeg de stichting hulp uit gerenommeerde hoek. Het Gemeentemuseum bracht de nodige expertise in. Wigt: “De directie van het Gemeentemuse-

um zegt altijd dat een stad twee dingen moet hebben: ‘Een goede voetbalclub en een goed museum’. Hun kennis en die van mensen van het Haags Historisch Museum en het Legermuseum zijn van grote waarde. Wij zouden wellicht zomaar een paar vitrinekasten neerzetten en het een museum noemen. Zij zorgen ervoor dat het een echt museum wordt, dat de attributen de best mogelijke plaats krijgen en op de best mogelijke manier worden getoond. Daarom durf ik wel te zeggen

dat we misschien wel het mooiste voetbalmuseum van Nederland krijgen. Andere zijn ook mooi, maar zijn niet echt een museum. Dat zijn meer tentoonstellingen”. In het museum is straks een overzicht van de geschiedenis van de club te zien. De erepenningen van de landskampioenschappen in 1942 en 1943, een replica van de KNVB-beker die in 1968 en 1975 gewonnen werd, de fusie tussen ADO en Holland Sport tot FC Den Haag, de Europa Cup-avonturen. Maar ook aan de zwarte bladzijden wordt aandacht besteed. De razzia’s op de tribunes van het Zuiderpark tijdens de Tweede Wereldoorlog, de tribunebrand in 1982 en de degradaties worden niet overgeslagen. Het pronkstuk van het museum is de kast met de KNVB-beker. Wigt: “Daar zit nog wel een mooi verhaal aan vast. Wij konden die beker maar niet traceren. Er zijn heel wat mensen beschuldigd dat ze die beker achterover zouden hebben gedrukt. Totdat Lex Schoenmaker met de KNVB ging bellen. Bleek dat de voetbalbond die beker nooit uitleende aan de winnaar. We kónden hem dus ook niet hebben. Met toestemming van de KNVB hebben we daarom een replica gemaakt”. Mansveld In de loop der jaren heeft ADO Den Haag veel bijzondere voetballers gehad. Maar van drie is er straks een aparte vitrine: Aad Mansveld, Lex Schoenmaker en Ton Thie. “Natuurlijk zijn er

meer grote spelers geweest”, zegt Lobel. “Maar het is moeilijk om veel spullen van bijvoorbeeld Wim Tap, Mick Clavan of Theo Timmermans in bezit te krijgen. Er werden vroeger niet zo vaak bekers uitgereikt. Televisie kende men in die tijd nog niet en op film werden wedstrijden summier vastgelegd. En wie had er in de jaren dertig een fototoestel? Dus veel foto’s van Tap zijn er niet. De keuze is dus ook een praktische geweest.” Lobel hoopt dat de collectie de komende jaren gaat groeien. “Het mooiste zijn de dingen waarvan we het bestaan niet weten. Waarvan we zeggen: ‘Wat is dit?’ Zo hebben we al mooie spullen gekregen, zoals voetbalschoenen uit 1923 en de complete ADO Post, het cluborgaan, vanaf 1924. Maar we weten dat er nog veel meer spullen zijn, alleen zijn mensen soms huiverig om ze te schenken of het in bruikleen te geven. Mensen als John van Zweden hebben veel attributen aangedragen. Maar we denken dat, als het museum er eenmaal is, meer mensen daartoe bereid zijn”. In het museum is voorlopig nog geen hoek besteed aan de naderende overname door United Vansen. Wigt: “Maar misschien is het te zijner tijd wel onderdeel van het museum. Dit museum is interactief, het is niet de bedoeling dat er bijvoorbeeld de komende dertig jaar niets wordt veranderd. We willen graag dat mensen blijven terugkomen om het rijke verleden van de club te komen bekijken”.

advertentie

Amsterdam, Arena • Den Haag, Spui Leiderdorp, WOOON • Rotterdam, Alexandrium III

• www.hulshoffwonen.nl

AD PATRES uitvaartondernemingen anno 1888

Een uitvaart in stijl Vanuit een intiem herenhuis in het Statenkwartier verzorgt Ad Patres uitvaarten in stijl. Van wat u serveert tot aan de muzikale wensen, Ad Patres zorgt voor een uitvaart geheel naar uw wens of de wens van de overledene. Uw uitvaartwensen vastleggen Door uw uitvaartwensen vast te leggen maakt u het uw nabestaanden na uw overlijden een stuk gemakkelijker. De uitvaartverzorger weet namelijk wat er geregeld moet worden en uw nabestaanden kunnen zich volledig richten op hun rouwverwerking. Vraag uw gratis wilsbeschikking daarom vandaag nog aan!



 Bel mij voor informatie  Stuur mij een wilsbeschikking

 Stuur mij een informatiepakket  Ik wil een afspraak maken

Naam:

M/V

Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: E-mail: Coupon opsturen naar Ad Patres uitvaartondernemingen, Antwoordnummer 891, 2501 WK Den Haag

Bel voor meer informatie met 070 355 64 27 of kijk op www.adpatres.nl

SINDS 1891

Den Haag, Spui

Gratis parkeren parkeergarage Stadhuis Zondag open

20>de achterpagina

>Foto: Eveline van Egdom

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 december 2014

Ter plekke Door Caroline Ludwig

Jet de Ranitz Buurt “De Bomenbuurt is een heer’ lijke wijk. Je hebt er alles: leuke winkels in de Fahrenheitstraat – hierdoor kom ik minder vaak in de stad – en het strand is op loopaf’ stand, belangrijk voor onze hond. Buitenstaanders snappen de logica van Den Haag vaak niet. Veel an’ dere steden hebben een duidelijk centrum met ringen daaromheen. Hier lopen de belangrijke straten evenwijdig aan zee”.

2

>Pierre Heijnen: Flickr/FaceMePLS

Koffie “Ik kom graag bij Madeleine op het Valkenbosplein. Vooral in de winter, ’s zomers ga ik het liefst naar het strand. Ze hebben hier heerlijke cheesecake, mijn dochter neemt altijd een warme brownie. Ook is dit een prettige plek om de dag te starten met een zakelijke afspraak met een Haagse relatie”. Uitgaan “Ik ben verliefd geworden op het Nederlands Dans Theater en dat gaat nooit meer over. Drie, vier keer per jaar gaan we naar een van hun voorstellingen. Ook het Nationale Toneel vind ik fijn”.

Bestuurder m “Pierre Heijnen <2> is oud-raads’ lid, -wethouder en -Kamerlid. Leuk dat hij nu voorzitter van ROC Mondriaan is. In het onder’ wijs gaat het meestal over de top van de markt, terwijl bij het ROC juist de meerderheid van de leer’ lingen terechtkomt”.

Haag. Hij komt uit de Schilders’ wijk en is zijn roots nooit verge’ ten. Adri is niet bang om compro’ misloos grote dromen na te jagen. Ik heb een zwak voor die man, ook al haalt hij soms het bloed onder je nagels vandaan”. Hagenaar v “Emilie Gordenker van het Mau’ ritshuis heeft de verbouwing op tijd en binnen budget voltooid. Daarmee creëerde ze ruimte voor educatie en nieuw publiek”.

4

Bestuurder v “Wethouder Ingrid van Engels’ hoven heeft een groot hart voor onderwijs. De niet gemakkelijke formatie heeft ze heel goed ge’ daan. Ze kijkt verder dan bestuur’ ders en raad; ze houdt bijvoorbeeld contact met een afvaardiging van leraren. Dat vind ik een fijne be’ stuursstijl”. Lekkernij “De Staatsburger van strandtent de Staat. En dat terwijl ik niet van hamburgers houd. Maar deze heeft ontzettend lekker vlees, kaas, sla, gekonfijte uitjes en friet met mayo. De lekkerste vette bek die ik ken”. Hagenaar m “Adri Duivesteijn is terecht be’ noemd tot ereburger van Den

3

>Bis

PLAATS

Kledingwinkel “Ik ga er niet echt shoppen, maar soms loop ik langs Charlie Mode aan de Thomsonlaan en zie ik iets

leuks in de etalage hangen. Laatst nog een geweldige knalrode jurk. Meestal draag ik een nette broek met iets erbij, een beetje businesscasual”.

gelukkig van al die mooie details: van de tegels tot de deurklinken”. Afbreken “De Dr Anton Philipszaal, want die heeft weinig sfeer. De stad ver’ dient echt een mooie concertzaal en een mooi danstheater. Ik on’ derschrijf de nieuwe plannen van wethouder Wijsmuller”. Typisch “Grappig dat de belangrijkste persoon op het Binnenhof in het laagste gebouw – het Torentje – kantoor houdt”. Cadeauwinkel “Van kookwinkel Dok kun je heel hebberig worden. Ik geef graag kookboeken, bakvormen en handigheidjes voor in de keuken cadeau”.

>Flickr/Maurice

Restaurant “Bis <3> aan de Valkenboskade is een leuk Frans restaurant. Ik neem meestal het verrassingsme’ nu. Voor mijn werk moet ik al zo’ veel beslissingen nemen, hier laat ik dat graag aan de kok over. Ook eten we graag tapas bij El Barrio aan de Laan van Meerdervoort”. Stijlicoon “Het ‘Meisje met de parel’ van Ver’ meer vind ik heel gaaf. Ze is lang op reis geweest en hing in musea in het buitenland. Als je ziet hoe’ veel reacties op Twitter #pearlgirl oproept. Door vrijgevig te zijn met erfgoed verhoog je de behoefte om het werk in het echt te zien”. Gebouw “Van jongs af aan kom ik in het Gemeentemuseum <4>. Ik word

Lunchroom “Bij de Cheesecake Company <5> aan de Torenstraat hebben ze al’ leen taart en koffie. Ik ben een groot liefhebber”.

5

>PR

Ondergewaardeerd “Den Haag wordt nog niet erkend als studentenstad. Terwijl hier zo’n 30.000 studenten rondlopen die heel goed onderwijs ontvan’ gen. Bovendien krijg je hier als stu’ dent makkelijker een kamer dan in andere steden”.

1 Sinds 1 december is Jet de Ranitz <1> (1970) de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur van Inholland. Daarvoor bekleedde ze dezelfde functie bij de Amsterdamse Hogeschool van de Kunsten. Van 2006 tot 2011 was ze directeur van het Nederlands Dans Theater. Ze werd geboren in Den Haag en groeide op in Leiden, waar ze Frans studeerde. In 2008 keerde ze terug naar Den Haag. Jet is getrouwd met Thijs Kramer, literatuurrecensent bij deze krant. Met hun kinderen Stella (15) en Abel (13) wonen ze in de Bomenbuurt.

Willem Dreespark Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

I

n ‘Buitenhof’, dat op de Neder’ landse publieke omroep opeens in een heel andere stad vlak naast een dierentuin ligt, zaten twee PvdA’ ers elkaar weer eens af te maken. Het is de bedrijfscultuur in deze twistzie’ ke partij, waar eigendunk en eigen’ wijsheid hoogtij vieren, maar helaas voor de sociaal-democraten beginnen deze mores ook in electorale zin hun wrange vruchten af te werpen. De vermaledijde peilingen geven histo’ rische dieptepunten te zien, hoewel je weet dat met één charismatisch kontje en een handvol populistische leuzen in dit verwarde land alles zo

weer anders kan zijn. Voorlopig lijkt de PvdA terug bij af, in de ellende en armoede waaruit zij ooit is ontstaan. Wees niet bang, geen politiek vertoog hier, het gaat mij slechts om het be’ schrijven van de wanhoop. Samsom, in tegenstelling tot zijn bijbelse bijnanaamgenoot, een krachtpatser zónder haar, ligt onder vuur van Hen Die Het Altijd Beter Weten. Als een leeglopend Greenpeace-bootje zwoegt hij op de woeste baren. In ‘Buitenhof’ zat één zijner discipelen, laten we hem Judas noemen, te verkondigen dat ze de voormalige ‘straatcoach’ wederom het woeste volle leven van zorg en onder’ wijs in gingen sturen. Hou daar nou toch eens mee op! Die zogenaamde betrokken folderende politici tijdens

de verkiezingen doen al pijn aan de ogen. Lachen en knikken zolang de camera loopt. Een nummertje voor de Bühne. Laat die lui doen waar ze goed in zijn: plannen bedenken en de tegenstanders suflullen om demo’ cratische overwinningen te boeken. Dus laten ze ervoor zorgen dat ze oren en ogen in de maatschappij hebben, zodat ze hun energie kunnen richten op hun kerntaak in het parlement. Wat moeten we met al die onhandige politici die, al dan niet met een came’ raploeg in hun kielzog, jouw stoma komen reinigen. Ze kunnen zich beter om de politieke stront bekommeren. Weg met die Disneyplaatjes van de politicus als Superhero en Barmhar’ tige Samaritaan. Natuurlijk zie ik ook

graag bepaalde politieke snuiters ach’ ter een vuilniswagen lopen. Maar dan als vaste baan! Een politicus moet in de Kamer vuile handen maken als het nodig is en re’ gelen dat de noodzakelijke arbeid goed georganiseerd en gefinancierd is. Ik kom regelmatig op ‘De Witte Vogel’ een fantastisch tytylcentrum, gelegen aan het Willem Drees(!)park. Daar eta’ leert onze beschaving zich in liefde en zorg. Door mensen die hun vak ver’ staan en zich daartoe ook beperken.

Marcel Verreck