WST Info juli 2008 FESTIVAL MUNDIAL

WST Info

juli 2008

FESTIVAL MUNDIAL

WST voorzitter, drs. Eddy Dap en zuster Gerda van Dooren van de Franciscanessen missionaris van Maria ontvingen de “Gaanman Gazon Matodja Award”, de hoogste Marrononderscheiding. Op 29 juni jl. kregen de heer Eddy Dap en zuster Gerda van Dooren de “Gaanman Gazon Matodja Award” uitgereikt van de heer André Pakosie. Deze award is de hoogste Marrononderscheiding die toegekend wordt aan personen en instanties die zich op bijzondere wijze verdienstelijk hebben gemaakt voor de samenleving in het algemeen. (pag. 16)

Kinderboerderij - Burgemeester Vreeman had donderdag 30 mei jl. de kinderboerderij bij de WST bezocht. Aanleiding van dit bezoek is een mogelijke sluiting van deze mooie kinderboerderij. De burgervader werd door de kinderen en hun begeleiders van het Kinderdagverblijf met een groot spandoek en ballonnen verwelkomd. Op het spandoek stond met gekleurde letters: “DE KINDERBOERDERIJ MOET BLIJVEN”! De kinderen met hun begeleiders en een aantal buurtbewoners lieten dit met luid kabaal weten. Burgemeester Vreeman lijkt erg onder indruk hiervan te zijn. Aanleiding om deze kinderboerderij te sluiten kan natuurlijk bezuinigingsbeleid of het herstructureren van de omgeving zijn. (pag. 12 - 13) WST-Info juli 2008

1

redactioneel

WST activiteiten KINDERWERK: OUDERENWERK: ONDERWIJS: ALGEMEEN:

2

knutselen - themavieringen dansgroep - voorlichtingsbijeenkomsten schilderscursus - bijlessen citotoets lezingen-contactavonden - kadertrainingenzangkoor Pramisi-culturele avonden

Inhoud 4-5 Opvoeden in den vreemde

6-7-11

12-13

16

Kinderboerderij moet blijven. Burgemeester Vreeman had donderdag 30 mei jl. de kinderboerderij bij de WST bezocht. Aanleiding van dit bezoek is een mogelijke sluiting van deze mooie kinderboerderij. De burgervader werd door de kinderen en hun begeleiders van het Kinderdagverblijf met een groot spandoek en ballonnen verwelkomd.

Gaanman Gazon Matodjo Award

17 Bori wan nyun nyan.

18-19 De dochter van koning Leugenaar.

14-15 De oorspronkelijke bewoners van Suriname. Indianen zijn de oorspronkelijke bewoners van Suriname. Zij wonen vooral in de districten Paramaribo, Wanica, Marowijne en Sipaliwini.

8-9-10-11 Nieuws uit de media. Surinaamse hockeycoach laat zijn ploeg spelen met het hart TILBURG - Als puber was Siegfried Aikman in de Amsterdamse Bijlmer lid van een knokploeg. Hij moest wel, het was de wet van de straat. Hij leerde er nooit op te geven, te knokken voor dingen die het leven de moeite waard maken. Die instelling wilde hij in zijn eerste jaar als coach van Tilburg overbrengen op zijn jongens. Tilburg werd zijn knokploeg.

WST-Info juli 2008

Wekelijks weer ‘in de sfeer van vroeger’

Heel lang geleden leefde er een koning die wilde dat zijn zoon met prinses Helena zou trouwen. Prinses Helena was de dochter van koning Leugenaar. De zoon zei: “Maar vader, iedereen weet hoe slecht koning Leugenaar is. Waarom moet ik met zijn dochter trouwen?”

20-21 Gezond ouder worden!

WST nieuws

Wat is dagverzorging? Thebe Thuiszorg verzorgt op verschillende plaatsen in Midden Brabant dagverzorging. Dagverzorging biedt contact met leeftijdgenoten, een afwisselende dagbesteding en begeleiding of zorg, wanneer dat nodig is: overdag buitenshuis omringd door gezelligheid en zorg en ’s avonds weer thuis in de vertrouwde omgeving en het eigen bed. Doel van de dagverzorging is niet alleen om ouderen een plezierige dagbesteding te bieden en hen uit een dreigend sociale isolement te halen (of houden!).

22

3

Feest en gedenkdagen.

23 SV Pontbuiten

Opvoeden in den vreemde

4

WST-Info juli 2008

5

De oor spr onk elijk e be woner sv an Suriname oorspr spronk onkelijk elijke bew oners van Indianen zijn de oorspronkelijke bewoners van Suriname. Zij wonen vooral in de districten Paramaribo, Wanica, Marowijne en Sipaliwini. Te onderscheiden in: Bovenlandse indianen: onder andere de Trio, Akuriyo en Wayana in het zuiden, en de Warau in het westen. Benedenlandse indianen: de Arowakken en de Karaïben. Typering: De indianen leven van kleinschalige landbouw, visserij en jacht en op bescheiden niveau van kunstzinnige nijverheid. Veel jongeren trekken naar Paramaribo. De Trio zijn sinds eind jaren ’60 van de 20e eeuw overwegend christen. Ook onder de Akuriyo en sommige andere stammen vindt men christenen. De overigen hangen traditionele natuurgodsdiensten aan, waarbij geestenen voorouderverering een grote plaats innemen. Akuriyo De Akuriyo is een inheems volk in Zuid-Amerika. De Akuriyo is een van oorsprong nomadische groep Indianen die leeft in het zuiden van Suriname en het aangrenzende deel van Brazilië. In de jaren zestig zijn de rondtrekkende Indianen door zendelingen ondergebracht in een aantal Indianendorpen, namelijk Alalapadu aan de Curuni-kreek en Pelelu Tepu aan de Boven-Tapanahony. Een zeer klein deel van de Akuriyo bleef de nomadische levensstijl trouw. Wayana De Wayana is een inheems volk in Zuid-Amerika. De ongeveer 1450 Wayana wonen in het zuidoosten van Suriname, in het grensgebied van Suriname, Frans-Guyana en Brazilië, aan de rivieren Lawa, Litani, Tapanahoni en Paru. Zij hebben een gemeenschappelijke geschiedenis en taal en zij houden onderling geregeld contact, waarbij de landsgrenzen voor hen van weinig betekenis zijn. Vanaf de 18de eeuw woonden ze aan twee zijrivieren van de Amazone, de Jari en de Paru, maar op de vlucht voor allesverwoestende draagmieren en niet minder verwoestende Europese kolonisten die zich aan de monding van de Amazone vestigden, trokken zij steeds verder noordwaarts. Leefomgeving De Wayana wonen in dorpen die soms, door huwelijk of door ingrijpen van de Amerikaanse zendelingen, ook inheemsen herbergen van andere stammen als Emerillion, Trio, Akuriyo, Wayapi en vooral Aparai. Door de oprichting van poliklinieken en scholen is hun oorspronkelijke nomadische levenswijze ingewisseld voor een steeds sterker sedentair bestaan. De Wayana leefden van wat de kostgronden en de jacht hun opleverden, maar in de jaren ’80 van de 20e eeuw zijn daar ook de goudwinning, de houtkap, de huisnijverheid en huizen- en botenbouw bijgekomen. Cultuurverandering Deze veranderingen brengen onvermijdelijk ook een verandering van cultuur: als jongeren geen jager meer willen worden, hebben ze ook weinig zin de initiatieriten voor jager te ondergaan. Terwijl de pïyai sjamanen vroeger geconsulteerd werden bij jagen en vissen, is hun voornaamste taak tegenwoordig beperkt tot het genezen van zieken. De pïyai werden vroeger alïlïman genoemd. Het waren zowel mannen als vrouwen, die zich bedienden van een malak (rammelaar) om hun negatieve krachten (‘zwarte magie’) aan te wenden. Die vreeswekkende gedaante is al geruime tijd ingeruild voor de wat vriendelijker verschijning van genezer van ziekten, al hebben de Wayana nog altijd respect voor de sjamanen (tegenwoordig alleen nog mannen). De malak is ingeruild voor de tabak en de praktijken worden uitgevoerd in een mïmne (hut). Het blazen van rook brengt een verandering teweeg vergelijkbaar met een droom. Er verschijnt een pad

6

waarover geesten en pïyai kunnen reizen; de geesten worden door liederen opgeroepen. Kosmologie In de traditionele kosmologie van de Wayana is er sprake van een nauw verband tussen natuur en bovennatuur. Het cultuurgoed van de Wayana is bij uitstek oraal van karakter. Zendelingen van de West Indies Mission die in de jaren ’60 van de 20e eeuw hun aandacht richtten op de bovenlandse inheemsen in Suriname, beoogden met het propageren van het schrijven in het Wayana slechts de mogelijkheid om de Bijbel te lezen. Uiteindelijk hebben deze zendingsactiviteiten, alsook de verregaande bemoeienissen van de centrale overheid en de introductie van de geldeconomie hard meegewerkt aan de afbraak van het traditionele cultuurgoed Warau (volk) De Warau (soms ook geschreven als: Warao) is een Zuid-Amerikaans volk van inheemsen. Leefgebied De Warau concentreren zich in en om de Orinoco-delta in Oost-Venezuela, maar een afsplitsing leeft ook aan de Corantijnrivier, zowel op het grondgebied van Guyana als dat van Suriname (zij het dat daar vroeger meer Warau leefden dan nu). De Warau leefden waarschijnlijk al vóór de Arowakken en Kari’na in het Corantijngebied. Cultuur De Warau spreken het Warau, een taal die enigszins lijkt op het Karaïbs en Arowaks, maar behoort tot een aparte linguïstische stam en heeft een geheel ander vocabulaire. Arthur Philip en Frederik Paul Penard menen dat de gebruiken van de Warau niet veel verschillen van die van de Karaïben. Evenmin als de kleine stam van de Akuriyo bedrijven de Warau landbouw. Het waarnemingsvermogen van de Warau kent, volgens C.H. de Goeje, ‘een natuurlijke aanleg tot gewaarwording van bovenzinnelijke dingen’ en die aanleg kan zo ‘opgekweekt worden, dat men samenhangende waarnemingen krijgt van wezens, die zich o.a. kenbaar maken als het innerlijk van de natuur’. Illustratief voor hun wijze van waarnemen is dat zij het woord kahebu of akahebu hanteren in vier betekenissen: de menselijke ziel, de ziel van een afgestorvene, een schaduw en het beeld in een spiegel (een verschijnsel dat ook in het Wayana voorkomt: akwali betekent ziel, akwalimpë geest van een dode en schaduw; Amole is ziel, maar duidt ook de oogpupil aan en een sjamaan in trance.) Die samenhang

van natuurlijke en bovennatuurlijke wereld die De Goeje in 1930 constateerde en die ook bekend is van andere inheemsen, is door Maria Matilde Suárez in 1971 nauwkeuriger beschreven. Zij wijst er echter ook op dat er tekenen zijn dat het geheel van geloof en waarden aan het verzwakken is en dat onder invloed van buitenaf de traditionele cultuur aan het verdwijnen is. Orale literatuur De Warau-kosmologie vindt haar uitdrukking in mythische vertellingen. Een ontstaansmythe over de oorsprong van het mensdom verhaalt van de jonge Warau Okonoróté die op jacht was in een tijd toen de Warau nog boven in de lucht leefden. Hij ontdekte een groot gat en zag beneden allerlei dieren lopen. Hij daalde op de aarde neer, keerde met een rijke jachtbuit terug en op zijn volgende tocht vergezelden hem de andere Warau. Maar een van de laatsten die afdaalden was de dikke vrouw Okona-koera die in het gat bleef steken. De Warau konden niet meer terug en moesten wel op aarde blijven wonen, en de vrouw is nog steeds te zien als de morgenster. Haboeli en de boze Teteli (1978) is een in boekvorm verschenen avonturenverhaal rond de zowel bij Warau als Arowakken bekende figuur van Haboeli (ook: Haboeri of Haburi). Het verhaal is een voorbeeld van de hybride genese van een ‘Warau’-boek. Het werd geschreven - niet verteld - door de halfWarause Stella Vlet (geboren in 1921, boven Washabo aan de Corantijnrivier). Deze Stella Vlet bracht haar jeugd in Paramaribo door en verbleef later tien jaar in Georgetown en MacKenzie. Zij schreef haar verhaal in het Engels; het werd door de Arowakse hoofdonderwijzer Tecumseh (pseudoniem van Harold Blanca) bewerkt en herschreven voor de Surinaamse jeugd in het Nederlands. Leonore de Vries, coördinatrice van het Jeugd Lektuur Projekt, redigeerde vervolgens die tekst voor de boekuitgave. Arowakken De Arowakken of Arawakken zijn een volk van Indianen die zich tegen het einde van de 15e eeuw hadden gevestigd op de Antillen, in het Amazonebekken, in Florida, en aan de voet van de Andes. De bekendste groep waren de Taíno, die op Hispaniola, Puerto Rico, en het oostelijke uiteinde van het eiland Cuba leefden (of leven, als we de Arowakken die zichzelf tegenwoordig de Taino noemen, meetellen). De Arowakken die op de Bahama’s leefden werden de Lucayan genoemd.

WST-Info juli 2008

Suriname Ongeveer vijfduizend jaar geleden trokken Arowakken die langs de Orinoco leefden (Barrancos-cultuur) vanuit het westen de Guyana’s binnen, en verdreven de oorspronkelijke Indiaanse bevolking van de kuststreek naar de savanne. Ze gingen op een soort terpen langs de kust wonen, en leefden van landbouw. Omstreeks 1100 vielen Cariben het gebied binnen. Aan de terpencultuur kwam een einde; de Arowakken leefden vanaf die tijd van kostgrondjes meer in het binnenland. Arowakse vrouwen waren goede pottenbaksters. Ze werden vaak door Cariben ontvoerd. Zo kwam Arowaks aardewerk bij de Cariben terecht. In Suriname woonden aan het eind van de 18e eeuw zo’n zeventigduizend Arowakken. Tegenwoordig leven er in Suriname nog drieduizend, en in Nederland ongeveer 500. De Arowakken, die ooit samen met de Cariben de oorspronkelijke bevolking van Suriname vormden, zijn thans de kleinste bevolkingsgroep in Suriname. Ze noemen zichzelf Lokono of Lokonon. In 1986 richtte de uit Casipora afkomstige Arowak Albert Sabajo de Sociaal Culturele Vereniging Ikyoshie (lichtpuntje) op. In 1989 werd een ArowaksNederlands taalboek uitgegeven, in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam.

Karaïben De Karaïben (soms ook gespeld: Caraïben, Kariben) of Kari’na (soms ook gespeld: Kalihna) vormen een inheems volk, dat woonachtig is in de ZuidAmerikaanse kuststreek van Venezuela tot Brazilië, met opmerkelijke concentraties in de benedenlandse gebieden van Suriname en FransGuyana. Historisch zijn zij verwant aan de Cariben die de Kleine Antillen bewonen. Tussen de verschillende gemeenschappen bestaan verschillen qua taal en culturele gebruiken. Benaming Kari’na is het woord waarmee de Karaïben zelf de inheemsen aanduiden ter onderscheiding van niet-inheemsen, maar het is tegelijkertijd het algemene woord voor ‘mens’. Het Kari’na auran (lett.: taal van de Karaïb) is de Karaïbse taal die wordt gesproken in twee varianten: het tyre’wuju auran, het oostelijk dialect, en aretyryponon auran, het westelijk dialect. Leefgebieden van de Karaïben De Karaïbse dorpen concentreren zich aan de Marowijnerivier, de oostelijke grensrivier met Frans-Guyana, aan beide zijden van de monding, met als voornaamste nederzetting aan Suirinaamse kant Galibi en aan FransGuyanese kant Awala-Yalimapo, en voorts zijn er verspreide dorpen in het district Para en in het Wayambo-Coppenamegebied, met als voornaamste dorpen Bigi Poika en Cabendadorp. (Vervolg: pagina 11)

7

Nieuws uit de media Surinaamse hockeycoach laat zijn ploeg spelen met het hart HOCKEY,MANNEN, Van onze medewerker Rob Kramp 28 april 2008 – de Volkskrant TILBURG - Als puber was Siegfried Aikman in de Amsterdamse Bijlmer lid van een knokploeg. Hij moest wel, het was de wet van de straat. Hij leerde er nooit op te geven, te knokken voor dingen die het leven de moeite waard maken. Die instelling wilde hij in zijn eerste jaar als coach van Tilburg overbrengen op zijn jongens. Tilburg werd zijn knokploeg. Hockeyen met je hart, daar gaat het de Surinamer om. Techniek, tactiek, het klinkt allemaal leuk en aardig, het draait volgens Aikman om het hart. ‘Als het hart er niet bij is, wordt het nooit wat’, doceerde hij zondag aan de Bredaseweg in Tilburg. Zijn witte overhemd was drijfnat van de champagne. Zijn ploeg had zich zojuist door de 1-0-overwinning op Den Bosch voor het eerst in de historie geplaatst voor de play-offs. ‘Ons seizoen was al geslaagd, dit is een toetje.’ Toch ging Aikman op de slotdag van de reguliere competitie door een klein hellevuur. ‘Er stond spanning op de ploeg, dat was zichtbaar in het veld. We wilden wel maar waren te nerveus.’ Daarnaast verzuimde zijn Argentijnse centrumspits Lucas Vila twee keer de overwinning, en daarmee het vierde en laatste play-off ticket, veilig te stellen door twee keer een strafbal te missen. ‘En toch viel er geen wanklank te horen in het veld’, keek de coach terug. ‘Omdat de ploeg een hechte eenheid is. Onze kracht is het collectief. Wat we aan kwaliteit tekort komen, compenseren we door onze teamspirit, door het vertrouwen in elkaar.’ De Brabantse derby was op voorhand een beladen duel. De twee clubs onderhouden warme banden en het wemelt van de lijntjes over en weer. Zo is doelman Mark Jenniskens van Den Bosch een Tilburger van origine en trainer van de A-jeugd van Tilburg. Joost Hofman van Den Bosch was vorig seizoen nog aanvoerder van Tilburg en van de drie Argentijnse broers Vila spelen er twee (Lucas en Matias) bij Tilburg en een (Rodrigo) bij Den Bosch. Toch was er zondag geen sprake van een vriendendienst en dwong de Bossche ploeg de thuisclub tot een forse krachtsinspanning. Het verlossende doelpunt kwam van de stick van linksback Jan Maarten Tacke. De 21-jarige student technische bedrijfskunde slalomde in de vijfde minuut na de rust door de verdediging van Den Bosch en tikte de bal langs reserve-doelman Bart Willemsen, die de geblesseerde Jenniskens onberispelijk verving. Het was de eerste treffer van Tacke in de hoofdklasse. ‘Tacke was met Dick Mohlmann de man van de match’, oordeelde Aikman. ‘Dickie was nog een tikkeltje beter. Hij was de longen van de ploeg. Vreemd dat die jongen nog niet bij Jong Oranje hoort.’

8

Met het behalen van de play-offs heeft Aikman een cultuuromslag in Tilburg teweeggebracht. ‘Ik miste bravoure in Tilburg. Mijn spelers hadden bij de start van de competitie als doelstelling handhaving in de hoofdklasse. Ik niet, ik ga altijd voor het hoogste.’ Voor Aikman begint alles met ambitie. ‘Ik trof een spelersgroep aan met, zeg maar, een minderwaardigheidscomplex. Ze durfden niet omhoog te kijken. Ze waren al tevreden als ze niet degradeerden. Dat heb ik er gaandeweg de competitie uit gekregen.’ Na de voortreffelijke eerste competitiehelft kondigde Aikman bewust luidkeels aan dat Tilburg mikte op een plaats in de play-offs. ‘Dat veroorzaakte onrust in de selectie’, keek hij terug. ‘Met wisselende resultaten. We speelden wel aardig maar lieten kansen liggen of verspeelden de winst in de slotfase.’ Na de winterstop won Tilburg tot zondag slechts drie keer, waaronder van de zwakke broeders Laren en Voordaan. ‘In die fase bleek dat onze selectie eigenlijk te smal is.’ De spelersgroep telt weinig uitschieters. Alleen strafcornerspecialist Hermkens (26 doelpunten), spits Lucas Vila en doelman Koeton steken er boven uit. Er komen een paar jongeren aan, zoals Tacke en Mohlmann, maar die missen ervaring. In de ogen van Aikman staat en valt alles echter met teamspirit, zijn handelsmerk als coach.

vervolg pag. 8: “Surinaamse hockeycoach laat zijn ploeg spelen met het hart” ‘We zijn dit seizoen zes, zeven keer afgeschreven, maar telkens kwamen we er weer boven op. Ik heb de jongens voorgehouden dat we kampioen kunnen worden. Waarom niet? Ik heb gedroomd dat wij kampioen worden, dat heb ik mijn jongens verteld.’ Dromen, weet Aikman uit ervaring, zijn bedrog. In de Bijlmer was hij er als puber van overtuigd dat hij nooit ouder dan dertig zou worden. ‘Omdat ik vroeger niemand kende die ouder werd dan dertig.’ Die tijden liggen lang achter hem. Komende week wordt hij 49.

Tijdens het examen wordt de basiskennis van het Nederlands en de Nederlandse samenleving getoetst. De vragen worden telefonisch in het Nederlands afgenomen, terwijl de kandidaat achter een computer in de Nederlandse ambassade zit. Als de kandidaat niet slaagt, moet hij of zij nogmaals examen doen. Iedere poging kost de kandidaat 350 euro. Volgens het rapport van HRW is het aantal aanvragen voor gezinshereniging sinds de invoering van het examen sterk gedaald. Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldde eind vorig jaar dat de immigratie uit Turkije en Marokko sinds 2003 met zestig procent is afgenomen.

‘Nederland discrimineert met integratie-examen’ (Novum/ANP) | 15-05-2008 10:04 (Novum) - Nederland discrimineert migranten door hen een ‘integratie-examen’ te laten afleggen in het land van herkomst voordat ze worden toegelaten. Dat stelt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) donderdag in een rapport. Vooral mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst zijn de dupe van de drempel die Nederland met het examen opwerpt. Het examen moet volgens HRW worden afgeschaft, omdat het alleen van toepassing is op migranten uit niet-westerse landen. Inwoners van landen als Zwitserland, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en Japan zijn vrij om zonder examen naar Nederland te komen. Het voornaamste argument voor dit onderscheid is dat landen waarvoor het examen niet geldt, veel op Nederland lijken wat betreft hun sociaal-economische en politieke ontwikkeling. “Dit is een signaal dat bepaalde groepen niet welkom zijn in Nederland”, zegt Holly Cartner, directeur Europa van HRW. “Dat kan ertoe leiden dat deze gemeenschappen eerder vervreemden dan integreren in de Nederlandse samenleving.” Het integratie-examen is onderdeel van de Wet Inburgering in het Buitenland die in maart 2006 werd ingevoerd. Het vereist van gezinsherenigers dat zij een examen in het land van herkomst afleggen, voordat zij zich bij echtgenoten of gezinsleden in Nederland kunnen voegen.

WST-Info juli 2008

Gevraagd: Enthousiaste collegae (m/v) min. 18 jaar. Je staat open voor iets nieuws. Een extra inkomen willen verdienen. Meer vrije tijd genereren. Je kunt parttime werken naast je huidige activiteiten. Je hebt doorzettingsvermogen en visie! Dan zijn wij opzoek naar u! Werk soort: begeleiden van teamleden en distribueren van natuurproducten. Tijdsinvestering: circa 4 tot 6 uur per week. Indicatie inkomen: • 500 tot • 700,- per maand (afhankelijk van uw inzet). Aangesloten bij een miljarden bedrijf. Kenmerk van dit bedrijf: betrouwbaar, uniek en zeer succesvol. Voor informatie; neemt contact op met ons bedrijf. L’Obriens: 0031613910836 www.dgi.nu/maria

9

Vervolg nieuws uit de media Politiek Café, 2 mei 2008 - Inge Mathijssen Monday 05 May 2008 Te hoge vliegtarieven, te lage AOW-uitkeringen en de onmenselijke 100% controle. Als het dan toch over onmenselijkheid gaat: wordt het niet eens tijd dat de Nederlandse minister-president Balkenende officieel zijn excuses aanbiedt aan Suriname voor het slavernijverleden? Zaken waar Tweede Kamerlid Harry van Bommel al jaren mee bezig is, dus er is op het vijfde Politiek Café onmogelijk sprake van ‘een bommetje leggen’ vlak voor de komst van Balkenende. “Al werkt zijn bezoek natuurlijk wel als katalysator”, geeft hij toe. De punten die Van Bommel, Suriname-woordvoerder van de Socialistische Partij (SP) noemt, moeten allemaal leiden tot een nog groter verkeer tussen Nederland en Suriname. Maar dan moeten de vliegtarieven eerst omlaag. “Toen ik hierheen kwam, economyclass overigens, zat het vliegtuig bomvol. Naast mij zaten mensen die wel 1200 euro voor hun ticket hadden betaald. Er moeten meer stoelen komen om de prijzen te drukken.” “Onzin”, vindt een jongen uit het publiek. “U bent nu komen vliegen in een vakantieperiode. Als ik op Zanderij vlieg, zit dat vliegtuig nooit vol. Meer maatschappijen op deze route zetten heeft geen enkele zin.”

Niet alleen de hoogte van de vliegtarieven dwarsboomt menig familiebezoek. Van Bommel: “De 100% controle op Schiphol maakt het niet echt makkelijker om te reizen. Mensen moeten zich op het vliegveld poedelnaakt uitkleden. Ik heb nu al mensen gesproken die zeggen: ‘Ik reis niet meer van Paramaribo naar Nederland.’” Na bijna een half uur komt Van Bommel dan eindelijk toe aan het onderwerp waar hij oorspronkelijk over zou komen spreken: het AOW-gat van de Surinamers. Een AOW-gat enerzijds voor Surinamers die in 1975 naar Nederland zijn geëmigreerd, daar te kort hebben gewerkt en dus te weinig AOW-premie hebben betaald om in aanmerking te komen voor een volledig pensioen. Zij krijgen nu aanvullende bijstand, waardoor ze hun huis moeten opeten, hun spaarcentjes moeten aanspreken en niet langer dan drie maanden uitlandig kunnen zijn. Anderzijds heb je Surinamers met een AOW-gat, dat zijn de mensen die voor de onafhankelijkheid voor lanti werkten, premie hebben betaald en vinden

10

dat ze nu recht hebben op uitkering vanuit Nederland. Een deel van het publiek is hier speciaal voor gekomen. Er staat dan ook een rij achter de microfoon. “Wat gaat er nu gebeuren?” wordt er gevraagd. Van Bommel heeft geen kant en klare oplossing. “Misschien wachten ze wel net zo lang met het oplossen van de problemen totdat de mensen waar het om gaat zijn uitgestorven. Die verdenking is vaker geuit.” Gespreksleider Rappa ziet dit al gebeuren: “Ze gaan alle bochten draaien om niets te geven hoor.” De man achter de microfoon neemt hier geen genoegen mee. Hij vraagt van Bommel waarom hij dan niets doet. Waarom er geen oplossing komt. Deze schudt zijn hoofd: “Ik ben een Nederlandse parlementariër; ik kan alleen de Nederlandse regering aanspreken. Maar ik denk dat ook vanuit de Nationale Assemblee een hartig woordje met de Surinaamse regering gesproken moet worden.” Rappa staat hem bij: “Wíj moeten vooruitkomen. We moeten de Hollanders niet vragen het voor ons te doen. Word lid van een partij!” “Ik hoef toch niet lid te zijn van een partij! Ieder heeft toch zijn eigen morele waarden?” bijt de man terug. “Je móet lid zijn van een partij om dingen te veranderen”, legt Rappa ongeduldig uit. “Je moet lid zijn om te kunnen zeggen: meneer de voorzitter, u moet aftreden. Maar dat durven wij Surinamers niet, want dan gaat de voorzitter boos worden en dan kan mijn dochter niet studeren en dan krijg ik geen pensioen.” De man is het niet met Rappa eens en kijkt nog steeds richting Van Bommel. Rappa heeft er genoeg van: “Hij durft tenminste zijn nek uit te steken man! Hém hoef je niks te verwijten. Moet een bakra dan alles komen doen voor jou?” Van Bommel mag dan veel over Suriname gezegd hebben, hij geeft ook toe dat Nederland zich niet te veel met het land moet bemoeien. “Suriname heeft haar lot in eigen handen. Dat afspraken van tijdens de onafhankelijkheid fout waren kunnen wij nu alleen maar betreuren, maar we kunnen ze niet meer veranderen.”

‘Nederland discrimineert met integratie-examen’ (Novum/ANP) | 15-05-2008 10:04 (Novum) - Nederland discrimineert migranten door hen een ‘integratie-examen’ te laten afleggen in het land van herkomst voordat ze worden toegelaten. Dat stelt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) donderdag in een rapport. Vooral mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst zijn de dupe van de drempel die Nederland met het examen opwerpt. Het examen moet volgens HRW worden afgeschaft, omdat het alleen van toepassing is op migranten uit niet-westerse landen. Inwoners van landen als Zwitserland, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en Japan zijn vrij om zonder examen naar Nederland te komen. Het voornaamste argument voor dit onderscheid is dat landen waarvoor het examen niet geldt, veel op Nederland lijken wat betreft hun sociaal-economische en politieke ontwikkeling. “Dit is een signaal dat bepaalde groepen niet welkom zijn in Nederland”, zegt Holly Cartner, directeur Europa van HRW. “Dat kan ertoe leiden dat deze gemeenschappen eerder vervreemden dan integreren in de Nederlandse samenleving.” Het integratie-examen is onderdeel van de Wet Inburgering in het Buitenland die in maart 2006 werd ingevoerd. Het vereist van gezinsherenigers dat zij een examen in het land van herkomst afleggen, voordat zij zich bij echtgenoten of gezinsleden in Nederland kunnen voegen. Tijdens het examen wordt de basiskennis van het Nederlands en de Nederlandse samenleving getoetst. De vragen worden telefonisch in het Nederlands afgenomen, terwijl de kandidaat achter een computer in de Nederlandse ambassade zit. Als de kandidaat niet slaagt, moet hij of zij nogmaals examen doen. Iedere poging kost de kandidaat 350 euro. Volgens het rapport van HRW is het aantal aanvragen voor gezinshereniging sinds de invoering van het examen sterk gedaald. Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldde eind vorig jaar dat de immigratie uit Turkije en Marokko sinds 2003 met zestig procent is afgenomen.

WST-Info juli 2008

VERVOLG De oor spr onk elijk e be w oner s v an onkelijk elijke van Suriname Beeldvorming Vroege studies als die van Arthur Philip en Frederik Paul Penard (1907-1908) en Assid (1946) spraken van de Kari’na als de Zonaanbidders die mensenoffers brachten en wie kannibalisme niet vreemd was. In hoeverre dit laatste vooral deel uitmaakt van een in de vroege 19de eeuw ontstane beeldvorming van buitenaf die de Kari’na als agressief wilde voorstellen, is niet helemaal duidelijk. Onderzoekers sinds de jaren ’70 wijzen het idee dat de Karaïben menseneters waren in ieder geval af. De figuur die als verpersoonlijking van de temperamentvolle Kari’na-aard gezien kan worden, is Kenaima. Kenaima is zowel de aanduiding voor het Oordeel, als voor de bloedwraak bij familieveten. In de inheemse mythologie is Kenaima de zoon van een door blanken doodgemartelde hoofdman die zwoor zijn vader te zullen wreken. In de letterkunde verkreeg de Kenaima-wraakgeest ook buiten de inheemse vertelschat verspreiding door het jeugdboek van Thea Doelwijt Kainema de Wreker en de menseneters (1977). De beeldvorming is dus haar eigen weg gevolgd; bloedwraak komt sinds mensenheugenis bij de Kari’na niet meer voor. Rituelen Een muziekgroep van Bigi Poika in traditionele schouderbedekking, met de grote trommen die bekend staan als sambura Wel maakt de mierenproef nog altijd deel uit van het initiatieritueel van jongeren in dorpen als Bigi Poika (overigens als familiegebeuren, niet als dorpsritueel). Een jongere moet daarbij zonder enig uiterlijk teken van pijn een tijdlang haar handen in een kalebas met mieren houden. Het ritueel te Bigi Poika wordt opmerkelijk, vanuit de wetenschap dat bij de veel geïsoleerder levende Wayana de eputop (het ritueel bij de overgang naar de volwassenheid) niet meer schijnt voor te komen, behalve in Frans-Guyana, waar Surinaamse Wayana aan de rituelen deelnemen. De pyjai (sjamaan neemt nog altijd een voorname plaats in bij de Karaïben, niettegenstaande het feit dat de meeste Kari’na roomskatholiek zijn gedoopt. Hij of zij vervult met de kennis van bezweringsmiddelen (tulala) bij de verschillende rituelen van de levenscyclus een belangrijke functie, vooral bij initiatie en overlijden. De theatergroep Epakadono van Nardo Aluman liet het rouwopheffingsritueel dat een jaar na een sterfgeval plaatsvindt in 1989 en 1992 ook zien op de Paramaribose toneelplanken met Puru Blaka ( Sranan, letterlijk: Trek het zwart weg).

11

KINDERBOERDERIJ

Burgemeester Vreeman had donderdag 30 mei jl. de kinderboerderij bij de WST bezocht. Reden van dit bezoek is een mogelijke sluiting van deze mooie kinderboerderij. De burgervader werd door de kinderen en hun begeleiders van het Kinderdagverblijf met een groot spandoek en ballonnen verwelkomd. Op het spandoek stond met gekleurde letters: “DE KINDERBOERDERIJ MOET BLIJVEN”! De kinderen met hun begeleiders en een aantal buurtbewoners lieten dit met luid kabaal weten. Burgemeester Vreeman lijkt erg onder indruk hiervan te zijn. Aanleiding om deze kinderboerderij te sluiten kan natuurlijk bezuinigingsbeleid of het herstructureren van de omgeving zijn. Er zijn een aantal prachtige nieuwe gebouwen in deze buurt verrezen, een appartementen- complex en drie mooie stadsvilla’s.

12

MOET BLIJVEN !

Hebben de bewoners van deze buurt, verzorgers van de kinderboerderij en vooral de kinderen geen inspraak hierin? Alle kinderen en het personeel van het Kinderdagverblijf, Langestraat 13 hebben een duidelijke mening, want als het aan hen ligt moet de kinderboerderij gewoon blijven! wordt vervolgd...... foto’s kinderboerderij: Annerien Onderdenwijngaard

WST-Info juli 2008

13

Wekelijks weer ‘in de sfeer van vroeger’ Dagverzorging voor Surinaamse en Antilliaanse ouderen in Tilburg We worden allemaal een dagje ouder, en soms kan daarmee de behoefte ontstaan om wat vaker onder leeftijdsgenoten te zijn. Voor een praatje, een spelletje, of gewoon, voor de gezelligheid. Thebe biedt Surinaamse en Antilliaanse ouderen in Tilburg nu de gelegenheid dat te doen in een dagverzorging die speciaal voor hen is opgezet. Hier worden zij ook begeleid door verzorgenden die zelf óók een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond hebben. Wat is dagverzorging? Thebe Thuiszorg verzorgt op verschillende plaatsen in Midden Brabant dagverzorging. Dagverzorging biedt contact met leeftijdgenoten, een afwisselende dagbesteding en begeleiding of zorg, wanneer dat nodig is: overdag buitenshuis omringd door gezelligheid en zorg en ’s avonds weer thuis in de vertrouwde omgeving en het eigen bed. Doel van de dagverzorging is niet alleen om ouderen een plezierige dagbesteding te bieden en hen uit een dreigend sociale isolement te halen (of houden!). Dagverzorging zorgt daarnaast voor verlichting van de zorgtaak die familieleden of andere bevriende verzorgers hebben. Daarmee draagt deze vorm van zorg er ook toe bij dat mensen zo lang mogelijk in de eigen woonomgeving kunnen blijven. Surinaamse en Antilliaanse ouderen in Tilburg Bekend is dat veel allochtone ouderen liever in het thuisland de oude dag zouden willen doorbrengen. Toch wonen velen van hen hier. Gezondheidsredenen of het feit dat de (klein)kinderen in Nederland wonen spelen hierbij vaak een rol. Uit contacten met Surinaamse ouderen en uit ervaringen die zijn opgedaan in andere grote steden, weten we dat er bij allochtone ouderen behoefte bestaat om ‘binnen de eigen groep’, ouderen te ontmoeten, de eigen taal te kunnen spreken en herinneringen op te halen aan de jeugd in het moederland. Een verzorgende en vrijwilligers die de eigen taal ook spreken, de eigen maaltijden bereiden en ook cultuurgebonden activiteiten organiseren, leveren zonder meer een bijdrage aan een fijne dagbesteding. Activiteiten die op de dagverzorging georganiseerd worden, zijn zowel recreatief, educatief als sociaal-cultureel van aard. ‘Een dagje dagverzorging’ Als de deelnemers ‘s ochtends rond 10 uur binnenkomen, staat de koffie klaar en kunnen de mensen wat bijpraten. Daarna is er tijd voor eventuele activiteiten. Zo kan er de mogelijkheid zijn om te kaarten, te handwerken, gezelschapsspelen te doen, de krant te lezen of net wat de deelnemers leuk vinden om te doen. Tussen de middag wordt er een warme maaltijd bereid en wordt samen gegeten. Wie wil kan dan even rusten. In de middag is er weer tijd voor ontspannende bezigheden. Mensen kunnen iets voor zichzelf gaan doen, of juist met elkaar, in groepsverband. Soms worden er bewegingsactiviteiten georganiseerd, of activiteiten gericht op geheugentraining. Ook zijn er regelmatig groepsgesprekken over onderwerpen die de deelnemers bezig houden. Dagverzorging is erop gericht dat iedereen die rond 16.00 uur weer naar huis gaat kan beamen dat hij of zij de dag als ‘fijn’ ervaren heeft. Niets hoeft, niets moet.

14

Wat kost dagverzorging? De begeleiding van de dagverzorging is in handen van verzorgenden en activiteitenbegeleiders van Thebe. De begeleiders werken daarbij samen met enkele vrijwilligers. Het vervoer naar en van de dagverzorging, wordt door Thebe geregeld met een taxi (busje). De kosten van deelname, de warme maaltijd, koffie of thee, activiteiten en vervoer worden vergoed via de AWBZ (Algemene wet Bijzondere ziektekosten). Hiervoor is een indicatie ‘Ondersteunende begeleiding-dag’ nodig. Deze kan aangevraagd worden bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Het ouderenwerk, maatschappelijk werk of Thebe kan u helpen bij de aanvraag van de indicatie. Praktische informatie Dagbesteding voor Surinaamse en Antilliaanse ouderen. Voorwaarde voor deelname is een indicatie van het CIZ voor Ondersteunende begeleiding - dag. Elke maandag, woensdag en donderdag, op het adres: Kardinaal Alfrinkstraat 3, Elke dinsdag en vrijdag op het adres : Leonard van Veghelstraat 2 Tilburg Tijd: 10.00 uur tot 16.00 uur Voor vervoer kan gezorgd worden, met uitzondering van feestdagen Voor meer informatie Ine Bertens wijkverpleegkundige migrantenzorg van Thebe Thuiszorg. U kunt haar bereiken via 0900–8122. Of per e-mail: [email protected] U bent welkom om eerst een kijkje te komen nemen aan de Kardinaal Alfrinkstraat en nader kennis te maken. U kunt hiervoor via bovenstaande telefoonnummer een afspraak maken.

Gezond ouder worden!

Ouder worden gaat vaak gepaard met lichamelijke, geestelijke en / of sociale veranderingen. Zoals het consultatiebureau voor baby’s en kinderen vroegtijdige problemen opspoort en advies op maat geeft, zo is er nu een consultatiebureau voor senioren bij Thebe thuiszorg. Mogelijke gezondheidsproblemen worden opgespoord door het meten van uw bloeddruk en gewicht. Ook wordt het cholesterol en suikergehalte van uw bloed gecontroleerd. Aan de hand van een vragenlijst wordt gekeken naar uw persoonlijke gezondheid en mogelijke risico’s. Natuurlijk is er ruimte voor uw eigen vragen. Voor allochtone ouderen wordt indien nodig samengewerkt met een tolk De wijkverpleegkundige maakt voor u een afspraak van ruim een uur voor de metingen en alle persoonlijke vragen.. Het consultatiebureau voor senioren wordt gehouden in verschillende wijkcentra en wijkgebouwen van Thebe. Wilt u een afspraak met een wijkverpleegkundige die bekend is met de Surinaamse cultuur vul dan de onderstaande bon in. Bezoek aan het consultatiebureau is gratis voor allochtone ouderen van 45 jaar en ouder, omdat het belangrijkste doel van het consultatiebureau voor senioren is u op maat adviezen te geven aan de hand van de uitslagen van de metingen en de persoonlijke vragenlijst. En daar kunnen we beter op tijd mee beginnen Hebt u vragen of wilt u meteen een afspraak maken dan kunt u contact opnemen met wijkverpleegkundige Ine Bertens, tel.: 06 22 94 93 68, U kunt ook onderstaand aanmeldstrookje (zonder postzegel) opsturen naar: Thebe thuiszorg Antwoordnummer 63019 5000 VE Tilburg.

---------------------------------------------------------------------------------Ik meld mij aan voor een bezoek aan het consultatiebureau voor ouderen. Aanmeldstrook svp doorsturen aan Ine Bertens. Generaal Smutslaan. 202 Naam:

m/v

Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: WST-Info juli 2008

15

geboortedatum:

WST voorzitter, drs. Eddy Dap en zuster Gerda van Dooren van de Franciscanessen missionaris van Maria ontvingen de “Gaanman Gazon Matodja Award”, de hoogste Marrononderscheiding. (door: Karim Lessy) Op 29 juni jl. kregen de heer Eddy Dap en zuster Gerda van Dooren de “Gaanman Gazon Matodja Award” uitgereikt van de heer André Pakosie. Deze award is de hoogste Marrononderscheiding die toegekend wordt aan personen en instanties die zich op bijzondere wijze verdienstelijk hebben gemaakt voor de samenleving in het algemeen. De heer Eddy Dap ontvangt deze onderscheiding voor zijn bijzondere inzet voor de Marrons en Inheemse bevolking, die gedurende de jaren van de binnenlandse oorlog in Suriname naar Frans-Guyana en Nederland vluchtten. De kerken speelden een belangrijke rol in de opvang van vluchtelingen en zuster Gerda van Dooren was toen een grote steun voor de vluchtelingen.

16

BORI WAN NYUN NYAN “Bori wan nyun nyan” is Sranan-tongo en betekent “Kook een nieuw gerecht”. In dit nummer twee heerlijke gerechten: de Vis in zwarte bonensaus (tautjo) en de A. Pom Trafasie.

Vis in zwarte bonensaus

A. Pom Trafasie

Ingredienten ½ kg. kabeljauw (of vis naar keuze) 1 kleine ui 2 eetlepels zwarte bonensaus (teewsie of taotjo) zwarte peper 2 lenteuien 2 plakjes gember (± 1 cm) een paar druppels sesamolie olie om te bakken.

Ingrediënten: 6 stuks Mixed Pickles 1 Madam Jeanette peper 5 bouillonblokjes 2 uien 10 eetlepels olie 2 tomaten 1 bosje selderij 1 eetlepel tomatenpuree 50 gram doperwten 4 1/2 eetlepels suiker 250 gram boter sap van 1 geperste sinaasappel 500 gram kipfilet 1 pot (360ml) Faja Lobi Pom Trafasie (roerbakmix) Faja Lobi Knoflook Trafasie 1 kg Kotomisi Pongtaya (pomtajer, geraspt uit diepvries)

Bereiding De vis bakken in wat olie totdat het wat bruin is geworden, dan er uithalen en apart zetten. In de overgebleven olie de gesnipperde ui fruiten, daarna de zwarte bonensaus erbij doen, omscheppen en de vis erbij doen. Nog heel even omscheppen en dan voegt u er een scheut water, zwarte peper en de plakjes gember aan toe en laten stoven. Als de zwarte bonensaus al zout heeft hoeft u geen zout toe te voegen, anders voegt u zout naar smaak toe. Als de vis al klaar is doet u de in ringetjes gesneden lenteuien en de sesamolie aan toe, omscheppen en opdienen.

WST-Info juli 2008

Bereiding: Kip: Olie verhitten en de kipfilet hierin bakken tot het gaar is; de tomatenpuree toevoegen en goed omscheppen. 8 eetlepels Pom Trafasie (roerbakmix), de fijngesneden selderij, uien in ringen gesneden, tomaten in stukjes gesneden, 3 theelepels knoflook Trafasie, peper, doperwten en de Mixed Pickles in kleine stukjes gesneden, toevoegen en het geheel 5 minuten roerbakken. Let op: de gember, die in de Mixed Pickles zit, niet gebruiken bij de bereiding van Pom Trafasie. Pongtaya (pomtajer): De pongtaya ontdooien en hieraan de suiker, bouillonblokjes, boter en het sinaasappelsap toevoegen en het geheel mengen tot een romige massa; hierna de reeds bereide kip hieraan toevoegen en het geheel goed mengen. Oven: Een vuurvaste schaal beboteren en de pongtayamengsel hierin overdoen; bak die in circa 1-1 ½ uur in een voorverwarmde electrische oven of 22 minuten in de heteluchtoven op 200 graden gaar; de pom is gaar als het een donkerbruine korst heeft en van binnen goudgeel is.

17 17

De dochter van koning Leugenaar Een sprookje uit Suriname. Heel lang geleden leefde er een koning die wilde dat zijn zoon met prinses Helena zou trouwen. Prinses Helena was de dochter van koning Leugenaar. De zoon zei: “Maar vader, iedereen weet hoe slecht koning Leugenaar is. Waarom moet ik met zijn dochter trouwen?” “Dat moet, jongen,” zei de koning, “anders kun je geen koning worden.” De zoon van de koning, de prins dus, besloot op weg te gaan naar het rijk van koning Leugenaar. Hij liep en hij liep totdat hij midden in een ruzie belandde. Twee jongens stonden tegen elkaar te schreeuwen en zouden elkaar in de haren zijn gevlogen als de prins niet tussen beide was gekomen. “Waar gaat het over?” wilde de prins weten. De jongens legden hem uit dat hun vader was gestorven en dat zij allebei vonden dat zij recht hadden op diens scheermes. “Een mes kun je niet delen,” zei de prins, “maar geld wel. Verkoop het maar aan mij.” Dat vonden de jongens een goed idee: op die manier kregen ze alle drie iets. “Maar wat is het voor een scheermes?” wilde de prins weten. “Als jullie erom vechten, moet het wel iets bijzonders zijn.”De jongens vertelden de prins dat het een mes was dat je kon helpen als je in de problemen raakte. “Je roept Snij-Snel en dan zul je wel zien wat er gebeurt.” Niet gek, dacht de prins en hij gaf de jongens honderd gulden, stopte het scheermes in zijn zak, en vervolgde zijn weg. Het duurde niet lang of hij zag weer twee vechtende jongens. Weer kwam hij tussen beide en hij hoorde dat zij om de weitas van hun overleden vader vochten. “En wat is er zo bijzonder aan die tas?” vroeg de prins.”Als iemand op je schiet, dan zeg je tegen die tas Vang-Snel en dan vangt hij alle kogels op!” vertelden de jongens. “Precies wat ik nodig heb,” zei de prins en hij kocht de weitas. Vele dagen later ontmoette de prins een oud vrouwtje dat hem vroeg of hij haar rug wilde wassen. Ze was te oud om dat zelf te doen. Natuurlijk zei de prins ja, en terwijl hij haar rug waste, mummelde het oude vrouwtje: “Wil je echt met prinses Helena trouwen?” “Hoe weet u dat?” riep de prins verbaasd uit.”Ik weet dat zij elke morgen in de rivier baadt. Zij kleedt zich uit aan de waterkant en legt haar kleren onder een boom. Ga ernaar toe en verstop haar kleren, dan zul je haar horen roepen: “Wie heeft mijn kleren weggepakt? Breng ze terug, dan zal ik met je trouwen!” Maar... geloof haar niet. Laat haar rustig roepen. Want ze zal niet met je trouwen, als je haar kleren direct teruggeeft. Pas als ze voor de derde keer heeft geroepen, kun je met haar kleren te voorschijn komen.” De prins bedankte de oude vrouw voor haar raad en de volgende ochtend wachtte hij bij de rivier totdat prinses Helena kwam baden. Wat was ze mooi! Wat moest hij ook weer doen? O ja, haar kleren verstoppen... Na enige tijd kwam de prinses uit het water en liep naar de boom waaronder zij haar kleren had neergelegd. Maar waar zij ook keek en zocht, nergens zag zij haar kleren. Ze riep: “Wie mijn kleren terugbrengt, met hem zal ik trouwen!” “Hier zijn ze...” wilde de prins zeggen. “Hé,” schreeuwde een papegaai in de boom. “Denk aan de raad van de oude vrouw.” De prins schrok, hij was bijna vergeten dat hij de prinses drie keer moest laten roepen.”Wie heeft mijn kleren weggepakt? Breng ze terug, dan zal ik met je trouwen!” vleide de prinses. Nog één keer... dacht de prins. “Wie mijn kleren terugbrengt, met hem zal ik trouwen!” De prins kwam te voorschijn. “Ik wil graag met je trouwen en mijn vader wil het ook graag,” gooide hij eruit. “Maar mijn vader wil het niet,” zei prinses Helena. “Hij gaat je allerlei opdrachten geven en als je niet goed bent, vermoordt hij je.””Ik hou van je, ik wil met je trouwen,” herhaalde de prins.”

18

We zien wel,” zei de prinses. “Als je een beetje goed bent, help ik je.” Koning Leugenaar stond op het balkon, met zijn adjudanten, en zag hen aankomen: “Ha, daar heb je m”n dochter met weer zo’n jongen die zijn leven wil verliezen.” Hij trok zijn vriendelijkste gezicht en deed alsof hij blij was dat de prins met zijn dochter wilde trouwen. “Goed, geen probleem,” zei hij, “je moet alleen maar de volgende opdracht uitvoeren. Morgen moet je een stuk bos voor me openkappen en dan moet je maïs planten en “s avonds wil ik graag een maïsbroodje van je eten.” De jongen schrok zo hevig dat zijn voeten er koud van werden. Dat was toch een onmogelijke opdracht! Hij ging naar zijn kamer en even later kwam prinses Helena bij hem. “Wat moet je doen?” “Iets onmogelijks!”Maak je niet druk,” zei prinses Helena, “we zien wel. Ik heb je gezegd dat ik je zou helpen, als je een beetje goed bent. Als jij ervoor zorgt dat de bomen worden omgehakt, dan zal ik maïs planten en “s middags bak ik broodjes voor jou en voor mijn vader, die jullie “s avonds kunnen opeten.” ”Afgesproken,” zei de prins opgelucht en de volgende ochtend zei hij tegen het scheermes, dat hij van de vechtende jongens had gekocht: “Snij-Snel!” En voordat je met je wimpers kon knipperen, waren de bomen al omgehakt! “Goed zo,” zei de prinses, “ga jij nu maar uitrusten, ik zorg voor de rest.” En ja hoor, “s avonds zag koning Leugenaar een schaal vol maïsbroodjes op zijn tafel staan. ”Mmmmm,” zei koning Leugenaar, “ze ruiken lekker, maar er zit een luchtje aan dit zaakje. Ik heb die jongen een onmogelijke opdracht gegeven, dus waarom zie ik hier maïsbroodjes op tafel! Ik zal hem leren.”Koning Leugenaar riep de prins bij zich en zei: “Je hebt de eerste opdracht volbracht, nu de tweede. Morgenochtend laat ik je twee meisjes zien, een tweeling, die als twee druppels water op elkaar lijken. Jij moet me vertellen wie van de twee het eerst is geboren.” Somber ging de prins naar zijn kamer waar prinses Helena al snel bij hem kwam. “Wat kijk je zo?” “Moeilijkheid,” zei de prins en hij vertelde hoe zijn tweede opdracht luidde. “Maak je niet druk,” zei de prinses, “we zien wel. Ik zal een vlieg voor je sturen. Je moet goed opletten op welk oor ze gaat zitten. Ze zal drie rondjes vliegen en dan op het rechteroor van de eerstgeborene gaan zitten. Dat tweelingmeisje zal naar haar oor slaan,

haar hoofd schudden, maar die vlieg zal niet weggaan. Je kunt je niet vergissen.”De volgende morgen kwam koning Leugenaar met de tweeling de kamer van de prins binnen. Achter de koning stonden al zijn soldaten met hun geweren in de aanslag... Fout antwoord? Vuur!!! De prins vroeg rustig: “Als ik het weet, mag ik dan met uw dochter trouwen?” “Dat heb ik toch beloofd,” loog koning Leugenaar, “jij wordt onze schoonzoon.” De prins keek naar de tweeling en hij keek naar de vlieg die één rondje vloog, een tweede rondje, een derde... en landde op het rechteroor van een van de meisjes. Het tweelingmeisje sloeg naar de vlieg, schudde met haar hoofd, maar de vlieg bleef zitten waar zij zat. “Zij is het eerst geboren,” wees de jongen. De koning was verbijsterd. “Hoe weet je dat?” Dat weet ik,” zei de prins. “Wat ben ik blij dat je morgen met mijn dochter trouwt!” zei koning Leugenaar opgetogen. Die nacht rende prinses Helena naar de kamer van de prins. Die sliep nog niet, hij was veel te opgewonden dat hij morgen met prinses Helena zou trouwen. Wat zou zijn vader blij zijn. Nu zou hij koning worden. “Waar ben je?” gilde de prinses.”Hier bij het raam. Kun je ook niet slapen? Toch zouden we beter naar bed...” “Nee!” onderbrak prinses Helena hem. “Ga niet naar bed. Je weet toch dat ik vooruit kan zien. Kijk wat er zou gebeuren...” Ze pakte een houtblok en gooide het op het bed. Blam! De matras kantelde en wierp het blok hout in een grote ketel met kokend water. “Dat zou met je zijn gebeurd! Mijn vader geeft het niet op, daarom moeten we vluchten. Hij wil helemaal niet dat ik met je trouw. Hij liegt! “De prins nam de prinses bij de hand en samen renden ze het paleis uit. “Kokodiako!” kukelde de haan, die ook al in dienst was van koning Leugenaar. “Iemands kinderen gaan ervandoor!” Koning Leugenaar sprong uit zijn bed en riep zijn soldaten. “Schiet op de prins, spaar mijn dochter!” De prins zei: “Laat ze maar schieten,” en tegen zijn weitas - ooit van twee vechtende jongens gekocht riep hij: “Vang Snel! ”En ja hoor, de weitas ving alle kogels op! Maar toen de prins en prinses Helena bij de rivier kwamen, lag er geen boot om hen over te varen.”Maak je niet druk,” zei de prinses. “We zien wel. Springen!” En ze sprongen in het water, veranderden onmiddellijk in twee eendjes en zwommen weg. “Vang ze voor me!” schreeuwde koning Leugenaar tegen zijn soldaten. “Ik sluit ze op en mest ze vet en dan eet ik ze op.” Op het moment dat de soldaten in het water

WST-Info juli 2008

sprongen, veranderden de twee eenden in schitterende ara”s. Ze vlogen op en vlogen weg tot... naar het rijk van de vader van de prins. Daar veranderden ze weer in prins en prinses en nog diezelfde dag organiseerde de vader van de prins een groot huwelijksbal tot diep in nacht.

Catchy - HAIRSTYLES Afro/Europees kapper NIEUW IN TILBURG ! Voor knippen, vlechten, curly, straighten, hairweaving met Braziliaans haar enz. Dames, heren, kinderen zijn van harte welkom. Adres: Postcode: Tel:

19

Korvelseweg 148 5025 JL Tilburg 013 5427432 / 06 47371023

WST NIEUWS Bijles en Citotraining 2008 / 2009 bij de WST Vanaf 2 september starten wij weer met de lessen. Elke dindag en vrijdag van 17.00 uur tot 19.00 uur bij de WST. Voor aanmelding en informatie: dhr. A.F. Brown Brunostraat 12 5042 JA Tilburg tel.: 013 5902935 / 06 10186274 e-mail: [email protected]

Personeelsnieuws, interieurverzorging WST: Mevrouw Lucia Fransman heeft een andere betrekking en is per 1 juni gestopt bij de WST. Wij wensen Lucia veel succes en veel werkplezier bij haar nieuwe werkgever. De heer Johan Plein neemt de werkzaamheden tijdelijk over.

Zomerfestival Amsterdam Zuidoost organiseert het

Kwakoe Amsterdam festival 2008 Het grootste multiculturele festival van Europa waar de gastvrijheid van de multiculturele samenleving u een unieke ervaring zal bezorgen. Van 5 juli tot 10 augustus kunt u elk weekend genieten van zang, dans, unieke culturele events en lekker eten natuurlijk! Tot ziens bij het Zomerfestival Amsterdam Zuidoost! Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen op telefoon: +31(0)20-3650450 of per email: [email protected]

Verkrijgbaar bij de WST: “Suriname an exiting part of the Amazon”, (DVD) - prijs: 15,00 Euro Je kunt de trial op Internet (YouTube) bekijken. Hieronder een aantal reacties van de YouTube Trial: aaaaaaaaaaahhhh suriname , suriname hahahahhahahah dit maakt me zooo blij ik moet snel wat meer liedjes uploaden mang want aaai ...... laterssss Mooi sani jere. Ik zou well graag willen weten wie die muziek speelt in dit filmpje Wie ook dit gemaakt mocht hebben deze persoon heeft stijl ik hoop niet dat dit zijn of haar laatste werk is dit is KLASSE geweldig gewoon PRACHTIG.......MI KONDRE. Prachtige beelden, mooi gedaan, krijg er een lekker thuis gevoel van. S.G. suriname ik mis je

20

WST NIEUWS

WST NIEUWS

Uitreiking Gaanman Gazon Matodja Award - pagina 16

ZATERDAGAVOND ONTMOETINGSAVOND Elke zaterdag ONTMOETINGSAVOND Aanvang: 20.00 uur U ALA DE WELKOM! Er zijn altijd lekkere Surinaamse hapjes voorradig. (Tijdens de kermis zijn we gesloten)

WST-Info juli 2008

Het is weer gezellig SURI-DAY bij de Bosvreugd Kom op vrijdag 11 juli naar de Bosvreugd, heerlijk dansen en genieten van de Surinaamse sfeer. Entree vijf eurootjes, Surinaamse catering aanwezig! 21.30uur tot 03.00 uur.

21

FEEST EN GEDENKDAGEN

juli – november 2008

dinsdag 1 juli - Keti Koti (Dag der Vrijheden) Surinamers Herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname in 1863. zaterdag 16 augustus - Raksha Bandhan * Surinamers (hindoes) Op deze dag wordt met enig ceremonieel een beschermingskoord (rakhi) gebonden om de pols van degene op wiens bescherming men rekent. zaterdag 23 / zondag 24 augustus - Krishna Janamashtmi * Surinamers (hindoes) De geboortedag van Krishna, met Ram de meest vereerde incarnatie van Vishnu. Krishna is de onderrichter van de Bhagawat Gita. Op deze dag worden tempeldiensten gehouden. maandag 1 /dinsdag 2 september - Begin Ramadan, Ramazan, Ramzaan * moslims In deze maand mogen moslims niet roken, eten, drinken of seksuele omgang hebben van zonsopgang tot zonsondergang. Kinderen tot twaalf jaar zijn vrijgesteld van vasten. Zwangere, zogende of menstruerende vrouwen, zieken en reizigers ook, maar zij moeten het vasten later inhalen. zondag 14 september - Midherfstfeest (Chon Qiu/ Trung-Thu) Chinezen/ Vietnamezen Oorspronkelijk een oogstfeest voor de boeren. Tegenwoordig aanbidden vrouwen de maangodin. De volle maan staat nu laag aan de horizon. Het feest luidt de laatste fase van het jaar in. dinsdag 30 september / donderdag 2 oktober - Þeker Bayramý, Aïd el fitr, Id-ul-fitr (Suikerfeest) * moslims Einde vastenperiode Ramadan. Er wordt veel zoetigheid klaargemaakt. vrijdag 31 oktober - Hervormingsdag Protestanten Herdenking van het begin van de kerkhervorming in 1517 dinsdag 28 november - Divali * Surinamers (hindoes) Dit ‘Lichtjesfeest’ is gewijd aan Lakshmi, godin van geluk en licht, rijkdom en voorspoed. Het symboliseert de overwinning van het goede op het kwade, van het licht op de duisternis. Thuis en in tempels worden diensten gehouden ter ere van Maha Lakshmi.

* Bij de meeste islamitische en hindoe-feestdagen wordt de precieze datum bepaald door de stand van de maan. Veel islamitische gemeenschappen in Nederland gaan niet uit van de maanstand in Nederland, maar van die in de verschillende islamitische landen. De begindata van de islamitische feestdagen kunnen voor de verschillende groepen dan ook enkele dagen afwijken

22

S.V. Pontbuiten heeft uw hulp nodig. De S.V. Pontbuiten houdt zich bezig met opvang en begeleiden van jongeren in de buurt d.m.v. sport en spel. Uit onderzoek is gebleken, dat in deze wijk; de kinderen vaak te veel missen en niet veel verder komen door: I. Slechte huisvesting S.V. Pontbuiten II. Tienerzwangerschappen III. Gebroken gezinnen met een alleen staande moeder e.a. Voor onze activiteiten hebben we bepaalde sportartikelen nodig. Voor voetbal: voetballen, voetbalschoenen, voetbaltenue, ballen nr. 4 en 5, tenue voor jongens van 8 t/m 18 jaar, voetbalschoenen de maten: 36 t/m 38, tenue voor de oefenmeesters drinkcontainer waterflessen Voor dammen: Damborden en schijven Voor slagbal: Tennisballen en slagballen Als u spullen voor S.V. Pontbuiten hebt, kunt u het naar de WST brengen, wij zorgen dat het naar Suriname gaat. Alvast bedankt.

ECDL (Europees Computer Rijbewijs) Wilt u de omgang met de computer professioneel beheersen, dan biedt Sinan Uzun U uitkomst! In 7 modules (afgerond met tentamens) haalt U het unieke Europees erkend digitaal rijbewijs. Straks een must in de zakenwereld en erg handig voor thuis! Bij Sinan Uzun leren de cursisten in eigen tempo omgaan met de computer. Voor het volgen van de cursus is kennis van de Engelse taal niet nodig. Alleen begrijpend Nederlands lezen en schrijven is noodzakelijk. Echt iets voor beginners en enigszins gevorderden. Voor verdere vragen of aanvraag aanmeldformulier kunt u ons telefonisch bereiken onder nummer 06-17453956. U kunt ook contact opnemen met de WST, telefoon: 013 5367548. Hier zijn ook aanmeldformulieren verkrijgbaar! Voor de prijs hoeft u het niet te laten, want wij zijn veruit de goedkoopste! Examengarantie Slaagt u onverhoopt niet voor uw certificerende test, dan kunt u zonder extra kosten oefenen tot de volgende test. Wel dienen de extra diagnostische toetsen en certificerende testen worden betaald.

WST-Info juli 2008

23

Colofon Dagelijks bestuur Welzijnsstichting voor Surinamers in Tilburg: voorzitter: drs. Eduard Dap, secretaris: drs. Ditchia Lackin. Overige bestuursleden: Carla van Bijnen, Tony Lonwijk. - Medewerkers: A.K. Lessy, W. Kolen, C. Leeflang. Aan dit nummer werken mee: drs. E. Dap, D. Dongor, A.K. Lessy, drs. D. Lackin - Hoofdredactie: drs. E. Dap. Lay out: A.K. Lessy - Volgend WST Info verschijnt in oktober ’08 - Kopij aanleveren: vóór 25 september ‘08. foto’s kinderboerderij: Annerien Onderdenwijngaard. Druk: Diamant-groep drukkerij WST-Info is een uitgave van de Welzijnsstichting voor Surinamers in Tilburg - Langestraat 13 5038 SB Tilburg - Telefoon: 013 5367548 - fax: 013 5356895 e-mail: [email protected] - website: www.everyoneweb.com/wst

24