omgevingskwaliteit
wat verstaan we onder omgevingskwaliteit?
19 02 2009
b und eling van d e antwo ord en - Objectief gegev en versus subjecti ef gegeve n
woon- en leefkwaliteit
- Het ‘zicht’, he t visue le, aantre kkel ijkhe id, harm onie
d uurzaam ruimte g eb ruik
- Leefbaarhe id, we lbeh agen, an ti- overl astmaatre gele n, functio neel - Duurzame maat rege len
de auto als gast
b ereikb aarheid
d uurzaam en milieub ewust
het verhaal van het land schap
- Integrat ie van k wal itei t op vla k van mi lie u, natu ur, RO, socia le belan gen, econom ische be lange n, mob ili teit, ..... - Vrijw aren va n rui mtel ijke draa gkracht
integ ratie grac hten ontmoeten
FRI S I N HET LA NDS CH AP
met bew one rs
speels en natuurrijk
FRI S I N HET LA NDS CH AP
ope nba a r ve rv oe r
b eleving
Hinderpalen om tot omgevingskwaliteit te komen (1)
- Historische en ju rid isch-p lano log ische context - belev ing, bestaa nde kar akter istieke n, toekomsti ge nod en
Hinderpalen om tot omgevingskwaliteit te komen (2) b und eling van d e antwo ord en
- Beslissi ngen o p een ho ger n iveau
- Gebrek aan m oed, du rf, ambit ie, besef, kenn is
- Gebrek aan comm unicat ie tussen ve rschil lend e admi nistrat ies
- Gebrek aan v isievo rmi ng
- Gebrek aan sted enbo uwku ndi ge vero rden ing en - Achterh aald e pla nolo gie
- Gebrek aan e en refere ntie kader - Bela ngen va n de i nvesteer der versus al gemee n bela ng
- Afhand el ing dossi ers gebeu rt formee l, juri disch, techn isch - Financi eel : bud gettai re bep erki ngen
- Reacties van de bevo lki ng op ve rande rin g - Projecten opzette n vanu it één o ogpu nt (ge brek aa n samenwerk ing )
- Korte te rmijn -denk en - Integra le aan pak versus teg enstrijd ige b ela ngen of o nveren igb are doelstel li ngen - Gebrek aan comm unicat ie en g edra genhe id do or bew oners
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
b und eling van d e antwo ord en
omgevingskwaliteit
- Landel ijke en nat uur lijke invester ing en zijn n iet ren dabe l versus nood aan behou d ope n ruim te - NIMBY -pr inci pe
omgevingskwaliteit g oed b ereikb aar: p rioritair op enb aar vervoer + b eheersing van auto. aantrekkelijk om in te wonen of te verblijven voor verschillend e d oelg roep en: - ook kinderen, ouderen, personen met een handicap - bezoekers en omwonenden.
- is meer d an vormelijke eig enschapp en - is ‘g elaagd ’ d enken - en plannen voor de toekomstig e generaties.
om hier aan tegemoet te komen: bezoeken/ inspiratie goede voorbeelden (bvb Freiburg, Aken, Kalundborg, ..) inspiratie bij Tjallingii: de 3 sporen:
levendige, verantwoordelijke en participerende wijk
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
- integ rale planning
Sterke id entiteit - p ub liek/p rivate g radiënt: - de bestaande kwaliteiten van het landschap versterken - het verhaal van het landschap (archeologis che verhalen) - een plek met eigen identiteit - een verscheidenheid aan publieke ruimte - ‘ontmoetingsplekken’ en ruimte voor bewonersinitiatieven - geborgenheid en sociale veiligheid
levend e wij k
1
omgevingskwaliteit
omgevingskwaliteit
= wijk met een minimale ecolog ische voetafd ruk! verankering van communicatie en p articip atie: g arantie voor een g ed rag en ontwikkeling
ecolog ische en sociale kwaliteiten: - netwerk water en g roen: rustige zones water: circulatie, infiltratie, berging, zuivering
- voortbouwen op bestaanded ynamiek van de wijk
-
prioriteit op enb aar vervoer (minder CO2) autoluw verkeersconcept; een netwerk van trag e verbindingen; sp eelweefsel
- geeft een groter maatschappelijk draagvlak: meerwaard e voor d e wijk - interne communic atie: regelmatig overleg met de verschillende partners, bestuur, belanghebbende, ...
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
- comp act bouwen = aaneeng esloten openbare groene ruimte; - energ iezuinig e (passief, lage energie) en kwaliteitsvolle woningen; - een verscheid enheid aan bebouwing, (levenslang wonen, eengezins-, groepswoningen,..) = mix
economische meerwaard e ve rantw o ord elij ke wijk
p articip e rend e wijk
d uid elijke visie? minimale ruimte inname? g eïnteg reerd in d e omg eving ? mob iliteit: b ereikb aarheid ? g roen- water structuur? overleg met b ewoners?
enkele voorbeelden deelnemers
• d uid elijke visie • amb itie • rekening houd en b estaand e land schap p elijke kwaliteiten • g eïnteg reerd in b estaand weefsel • mob iliteit • g roen- waterstructuur • kwaliteitsvolle Pub lieke ruimte, woontyp ologie, architectuur • g eb ruik • b eheer • ‘architectonisch’ - aantrekkelijk, ... • samen met b ewoners • d uurzaam en energ ieb eheer
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
to ets en op :
b estaand e b omen (kwaliteiten) b ehoud en
g eïnteg reerd in het d orp sweefsel?
ad ministr atie f cent rum Ass ened e
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
ad ministr atie f cent rum Ass ened e
g eest van d e p lek?
architectonische kwaliteit
ad ministr atie f cent rum Ass ened e
2
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
d uid elijke visie? g eïnteg reerd in d e omg eving ? mob iliteit: b ereikb aarheid ? g roen- water structuur? g eest van d e p lek? overleg b ewoners?
ontm oe ting sruimt e Kness elar e
g eïnteg reerd in d e omg eving ?
g eb ruik: sp el en rust
ontm oe ting sruimt e Kness elar e
g eb ruik: voor jong en oud
p ublieke ruimte uitd ag end g enoeg ?
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
smaakmaker speelnatuur
ontm oe ting sruimt e Kness elar e
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
prettige wildernis Gent
Drinkfontijn op het wijkpleintje
Jeu de boules... met de buurt, ontmoeting intergenerationeel
3
FRI S I N HET LA NDS CH AP
Resultaat van de samenwerking: natuur en spel gaan samen!
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP FRI S I N HET LA NDS CH AP
Reliëfrijke en uitdagende heuvels, zones met zand, kiezel, rotsblokken Met inzaai van gras en wilden bloemen - sp eelnatuur
Contact met de natuur in de stad: bloeirijke speelheuvels
De vlonder: de flaneerplek, de afspraakplek..
d uid elijke visie? g eïnteg reerd in d e omg eving ? g eest van d e p lek? mob iliteit: b ereikb aarheid ? g roen- water structuur? overleg ?
enkele voorbeelden deelnemers
natuur en recreatie
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
kwaliteit en b ereikb aarheid
ontmoeting en sp el
g roen e r ecr ea tie -as: L ov aa rt
4
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
kwaliteit + natuur
g roen e r ecr ea tie -as: L ov aa rt
g roen e r ecr ea tie -as: D e IJze rv allei
natuur en recreatie g eest van d e p lek
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
ed ucatie, natuur en recreatie
g roen e r ecr ea tie -as: D e IJze rv allei
kwaliteit en b ereikb aarheid
g roen e r ecr ea tie -as: F r onzat e
d uid elijke visie? g eïnteg reerd in d e omg eving ? g eest van d e p lek? mob iliteit: b ereikb aarheid ? g roen- water structuur? overleg met b ewoners
FRI S I N HET LA NDS CH AP
kunst in het land schap
FRI S I N HET LA NDS CH AP
g eest van d e p lek
g roen e r ecr ea tie -as: F r onzat e
Oos tend s k re keng eb ied
5
omgevingskwaliteit
vo orb e eld van a anp ak: H o ev e d e La er e
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
natuur en kwaliteitsvolle constructies
Oos tend s k re keng eb ied
land schap sstructuur stedenbou wkun di ge studi e project ‘De Laer e’ B rug ge
relatie met het polderlandschap behouden!
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
kwaliteit van het land schap resp ecteren
identiteit woonkwaliteit integratie Hoeve De Laere historische hoeve als buurtschuur boomgaard als wijkpark - fruitige wildernis sterke grachtenstructuur autoluw speels ....
v oorstudie
land schap sstructuur
uitg ang spunten:
• relat ie m et h et p old erlan d sch ap • verst erken lan d sch ap p elijke k walit eit en : g rach t en st ru ctu u r en g roen st ru ct uu r • in t eg reren van cu lt u u rh ist orisch e kwalit eit en : Ho eve De L aere en b o omg aard
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
kwaliteit van het land schap en het microreliëf resp ecteren
g racht enstruc tuur v oorstudie
versterken b estaand e g rachtenstructuur!
6
g racht enstruc tuur
b erei kb aa rheid & aut oluw conc ep t
d uurzaamheid: aand acht voor O.V en fietsfiets- wand elnetwerk
openbaar vervoer
fiets- wandelnetwerk
• b eh ou d en en verst erken b e st aan d e l an d sch ap p elijke kwalit eit en : g rach t en st ru ct u ur en h et microreli ëf • g rach t en : •afw at erin g •circu lat ie, b eg in g , zu iv erin g ; •h erb ru ik •sp elwaard e •ed u cat ie
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
uitg ang spunten:
v oorstudie
v oorstudie
FRI S I N HET LA NDS CH AP
aant re kk elijk en d uurza am w onen
FRI S I N HET LA NDS CH AP
b erei kb aa rheid & aut oluw
= leefs tr at en/p leintj es!
uitg ang spunten: • • • •
in t eg rat ie h oeve De L aere: won en en b u u rt fu n ct ie comp act b ou wen mix: g est ap eld e won in g en en rij won in g en op en ven st ers n a ar h et l an d sch ap v oorstudie
v oorstudie
g eb und eld e g roenst ructuur
g eb und eld e g roenst ructuur comp act en b ouwen = forse g roenstructuur
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
b oomg aard = b uurtp ark
v oorstudie
natuurrijke zone en wad i
v oorstudie
7
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
+ greppels + wadi
d e g racht en ste rk e g ro enst ructuur
concep t concep t
ontsluiting p ark er en
fiets - wand elnetw e rk
b uurtschuur
concep t
8
wonen
sted enb ouw kund ig p lan
- 4 0 rijwoningen + 2 kangoeroe woningen h u u r en koop - 0 2 indiv iduele wo (h oev e D e L aere) - k oop - 4 2 gestapelde woningen (h u ur wo)
boomgaard, rust, . .. extensief beheer
8 4 woon een h ed en t ot a al av ontuurlijk natuurrijk spel
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
extensief groen als priv acy gradiënt, .. .
FRI S I N HET LA NDS CH AP
concep t
FRI S I N HET LA NDS CH AP
concep t
leef- en speelpleintjes
ref er entie b e eld en als sm aa km ak er s
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
levend ig e architectuur
comp act b ouwen en veel g roen
9
b ezoekersp arking met ‘blad erd ak’
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
d e b oomg aa rd
half ond erg rond s p arkeren
g repp el naar wad i
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
natuurrij k sp el
g enieten
wad i
zit p lekjes
omgevingskwaliteit
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
een oefening
huisvuilop haling
10
omgevingskwaliteit
omgevingskwaliteit
Case N ev ele, Ke rr eb r oe k
Case N ev ele, Ke rr eb r oe k
• Sociaal woonproject – mix (huur, koop, gezinswoningen, appartementen, sociale kavels, ...) • +/- 4,3 ha
• amb itie duurzaamheid en energieb eheer • minimale ruimte inname? • g eïnteg reerd in d e omg eving ? • mob iliteit: b ereikb aarheid ? • g roen- water structuur? • overleg met b ewoners?
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
d e juiste plaats?
omgevingskwaliteit
omgevingskwaliteit
Case N ev ele, Ke rr eb r oe k
Case N ev ele, Ke rr eb r oe k sluit ruimtelijk niet aan bij de kern van Nevele, gevolg: • een ingesloten landbouwgebied, dat aan waarde inboet. • woonwijk als volledig nieuw element in het landschap
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
vragen: • kan het verplaatst worden dichter bij de kern? • Hoe kan Nevele identiteitsversterkend worden ontwikkeld? • Hoe landschaps‘vingers’ creëren in het toekomstig woonproject. • Is een ruil met andere gronden mogelijk ?
omgevingskwaliteit
omgevingskwaliteit = minimale ecolog ische voetafd ruk! p lannen en b ouwen voor d e toekomst lang e termijn d enken
een a anzet to t d efinitie
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
aanzet tot d efinitie - p roces: - integrale planning - ambitie en visie - verschillende actoren - met bewoners - bezoek voorbeeldprojecten - kwaliteitskamer (cfr West-Vlaanderen)
11
omgevingskwaliteit = minimale ecolog ische voetafd ruk! p lannen en b ouwen voor d e toekomst lang e termijn d enken - op timalisatie van d e ruimte: beperkte ruimte inname
- levend ig heid en aantrekkelijkheid : kwaliteitsvolle publieke ruimte en architectuur - b ereikb aarheid en toeg ankelijkheid (duurzame verplaatsingen: openbaar vervoer, fiets- en wandelnetwerk, ) - d uurzaam energ ieb eheer - verwevenheid
verdicht ingsb ele id dor pen en k erne n in he t bui tenge bie d
Voormezele
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
- het verhaal van het land schap (bestaande kwaliteiten, historische en archeologische lagen, ...) - water als structurerend element (integraal waterbeheer, natuur, educatie, spel, ..)
verdicht ingsb ele id dor pen en k erne n in he t bui tenge bie d
• opmaak van ee n ru imtel ijke vis ie voor landschap pel ijke afwerk in g van dorpsra nde n in de W esthoek
versterken leefbaar hei d en bee ldkw al iteit d oor: – onderzoek van de historische lagen, – cultuurhistoris che rijkdom – landschappelijke kwaliteiten, – waterstructuur, – het grid van het dorp, – relatie met het omringende landschap – ....
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
• toepassing o p o.a. Voo rmezele is kern bu iten geb ied Ie per • opdracht gever: WVI ism Ieper • ambit ie: – landschappelijke kwaliteitsvolle afwerking dorpsrand, – concepten aanreiken voor kwaliteitsvolle ontwikkeling van woonprojecten – potenties in dorpskernen (op vlak van wonen of andere functies) die landschappelijk en stedenbouwkundig karakter van de kernen kunnen versterken.
Voormezele
d e op d racht
uitg ang sp unt ontwerp t ea m
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
dorp in een ‘gaaf’ land sch ap
te rr ein ve rk enning : st Elooisw eg
12
3
2 kalleputstraat
1
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
1
Wijtschaatseb aan
te rr ein ve rk enning : Bollaertb ee k
2
3
weg el - lang s Kasteelwal
kalleputstraat
te rr ein ve rk enning : zichten naar het land schap
GRS
open ruimte corridor
te vrijwaren park
ve rb ind ing p ark - Wijtsch aat seb a an
Voo rm ez ele D orp
Kast eelwal
weg el
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
realisatie woongebied
ruilgebied woonuitbreiding naar agraris ch
beekvallei als landschappelijk ecologische as
te rr ein ve rk enning : kaste elwal en o mg e ving
p lanning scontext
1. de abdij van Voormezele ca. 1640
2. kasteel van Voormezele ca. 1640
ca. 1700
historisch e ontwi kk eling : wate rst ructuur
k adas terplan
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
Popp
historisch e ontwi kk eling : wate rst ructuur
13
FRI S I N HET LA NDS CH AP
structuu rd rag ers
14
FRI S I N HET LA NDS CH AP
FRI S I N HET LA NDS CH AP
