8FSLDBIJFS/[EPMJMGEXMIRMZIEY Wondverzorging :)640))+8)' ,2-7' , , % 2()0)2 ())0
Website In de oorspronkelijke uitgave van MWondverzorging was een cd-rom toegevoegd met aanvullend digitaal materiaal. Vanaf deze editie is echter al dit aanvullende materiaal vindbaar op: http://extras.springer.com Vul op deze website in het zoekveld Search ISBN het ISBN van het boek in: 978-90-313-5219-7 Let op: het is belangrijk om precies deze schrijfwijze aan te houden, dus met tussenstreepjes. Overal waar in deze uitgave verwezen wordt naar de cd-rom, wordt bovenstaande website extras.springer.com bedoeld.
Gebruikswijzer
Hoe kun je dit werkcahier en de bijbehorende cd-rom gebruiken? De werkcahiers van het TransferPunt VaardigheidsOnderwijs zijn bedoeld om zo zelfstandig mogelijk de nieuwe vaardigheden aan te leren. Zo zelfstandig mogelijk betekent in dit geval: met zo min mogelijk uitleg en begeleiding van de docent. Na een globale verkenning op de inhouden en doelen van dit werkcahier ga jij je studie plannen. Dit doe je in overleg met medestudenten en docenten. Na de planning ga je daadwerkelijk aan de slag; je gaat je verdiepen in een nieuw te leren vaardigheid of in een aantal vaardigheden tegelijk. Bijvoorbeeld de vaardigheden rondom het verzorgen van een decubituswond bij een zorgvrager. Je hebt misschien al een beeld over hoe dat werkt. Toch is het ook zinnig eerst goed naar de demonstraties van de vaardigheden op de bij dit werkcahier behorende cd-roms Kruisinfecties en Wondverzorging te kijken. Als je een goed beeld hebt van een vaardigheid, kun je beter onthouden waarom een en ander moet gebeuren zoals in de inhoudelijke analyse beschreven staat. Via de studieopdrachten verdiep je je eerst in de achtergrondinformatie van de genoemde vaardigheden. Van jou als verzorgende wordt verwacht dat je kunt toelichten wat je doet, waarom je juist dat doet en waarom je dat op die manier doet. Werk samen met medestudenten en leg elkaar jullie eigen antwoorden voor. Wist je dat je van uitleggen het meeste leert, meer dan bijvoorbeeld van het luisteren naar de uitleg door een ander? Vergeet niet vragen en discussiepunten voor de begeleide uren te noteren! Bij het maken van de stap van kennen naar kunnen krijg je bij het uitvoeren van de handeling begeleiding van de vaardigheidsdocent. Zorg dat je goede aanwijzingen krijgt om de vaardigheid op de juiste wijze uit te kunnen voeren. Gebruik de verbalisatieschema’s en de oefen- & observatielijsten al bij de eerste oefeningen. Haal er die punten uit die voor de oefening van belang zijn. Bijvoorbeeld de werkwijze en dan alleen de techniek van het toepassen van ambulante compressietherapie. Oefen zelfstandig met je groepje totdat je zonder risico op fouten, vooral in kritieke punten, de handeling kunt uitvoeren. Gebruik voor het oefenen de oefenopdrachten. Hierdoor blijf je je in de beroepssituaties plaatsen. Het uitvoeren van een handeling gaat in het begin vaak stroef en in een laag tempo. Dat geeft niet. Je kunt beter kiezen voor nauwkeurigheid, dan voor snelheid. De snelheid komt later wel als je je in de vaardigheid bekwaamd hebt. Vraag altijd aan een onderwijsassistent of een andere deskundige ondersteuning, als je je afvraagt of je een handeling, bijvoorbeeld het zwachtelen van de onderarm, wel goed uitvoert. Tot slot: de praktijk
In je stage/praktijkleerperiode oefen je verder met de geleerde vaardigheden. Voorafgaande aan het oefenen in de praktijk is het handig verschilpunten te benoemen tussen hoe je de handeling op school (of andere settings) geleerd hebt en hoe de praktijksituatie de uitvoering wenselijk acht. Zorg dat je de achtergrond/motivatie van de verschillen kunt benoemen, om zodoende verantwoord eigen keuze’s te kunnen maken. De verkorte observatielijsten in dit cahier zijn bedoeld als hulpmiddel bij de begeleiding en beoordeling. Kijk eerst welke punten voor bijvoorbeeld het bepalen van het gewicht van een zorgvrager van belang zijn en spreek dan de concrete criteria af. Je kunt de lijsten ook voor jezelf gebruiken om te evalueren hoe je bijvoorbeeld bij een zorgvrager therapeutische elastische kousen aantrekt. Mocht je meer informatie willen hebben over het vaardigheidsleren – voor zowel het binnenschools leren als voor het leren in de praktijk – kijk dan op de site van het TransferPunt: www.tpvo.nl
Werkcahier Kwalificatieniveau
;SRHZIV^SVKMRK
:IVTPIIKXIGLRMWGLLERHIPIRHIIP ;SRHZIV^SVKMRK
Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van ’t Wout
8 6 % 2 7 * ) 6 4 9 2 8 : % % 6 ( - + , ) - ( 7 3 2 ( ) 6 ; - . 7
; ; ; 8 4 : 3 2 0
Skillslab-serie voor verpleegkundige en verzorgende beroepsvaardigheden
& 3 , 2 7 8% * 0 ) 9 :% 2 0 3 + , 9 1
Houten 2008
'SPSJSR
© 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.
ISBN 978 90 313 5219 7 (incl. cd-roms Kruisinfecties en Wondverzorging) NUR 897
* 3 8 3 © 7 Jasper Holthuis, Maastricht en Hans Oostrum, Den Haag : 3 6 1 + ) : - 2 + Grafisch Ontwerp Bureau Hetty Creemers, Maastricht
6 ) ( % ' 8 - ) 0 ) ( ) 2 7 / - 0 0 7 0 % & Geerard Siereveld
/ ;% 0 - * - ' %8 - ) 2 - : ) % 9 Cees van Stipdonk
Johan van ’t Wout
Eerste druk, 2008
Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl
:SSV[SSVH
De Skillslab-methode van het TransferPunt VaardigheidsOnderwijs is al jaren zeer geliefd bij zowel leerlingen als docenten in het verpleegkundig onderwijs. Voor dit werkcahier voor niveau 3 is materiaal uit de bestaande mbo-werkcahiers bewerkt. De inhoud is geordend naar competenties voor niveau 3. De auteurs hebben de zorgsettings waarin de leerlingen zullen gaan werken als uitgangspunt genomen. Dit werkcahier maakt deel uit van een reeks, waarin de verpleegtechnische handelingen zijn uitgewerkt. De leerling leert niet alleen een bepaalde vaardigheid uit te voeren, maar ook waarom de vaardigheid zo moet worden uitgevoerd. Bij de opzet van de cahiers is ervan uitgegaan dat zorgvragers zo weinig mogelijk geconfronteerd moeten worden met ongeoefende leerling-verzorgenden. Daarom is veel plaats ingeruimd voor het binnenschools praktisch bezig zijn. Alleen door herhaaldelijk en gevarieerd te oefenen is het mogelijk om al op school de meeste vaardigheden zodanig in de vingers te krijgen dat toepassing – onder begeleiding – op echte zorgvragers verantwoord is. Wij hebben ernaar gestreefd om uit het leven gegrepen situaties uit de zorg aan de orde te stellen zodat de leerlingen plezier hebben in het verwerven van kennis en vaardigheden en een beeld krijgen van hun toekomstige beroep. Bij het werken met deze cahiers wordt een bepaalde mate van zelfstandigheid van de leerlingen verwacht. Zelfstandigheid wil overigens niet zeggen ‘individueel studeren’. Integendeel: we stimuleren het werken in kleine werkgroepen. Door goed (en leuk) samen te werken zal het studeren aantrekkelijk blijven en meer rendement opleveren. Samenwerken wil zeggen dat een leerling af en toe een ‘voortrekker’ moet zijn, maar ook wel eens wat mag ‘leunen’. Er moet wel een goede balans bestaan tussen deze twee uitersten. Wij houden ons aanbevolen voor commentaar en suggesties. De redactie van Skillslab Kwalificatieniveau 3 Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van ’t Wout
5
-RLSYH
-RPIMHMRK %WITXMWGLLERHIPIR
- 2 0 ) - ( - 2 +
& ) + - 2 : ) 6 ) - 7 8 ) 2 ) 2 : 3 3 6 / ) 2 2 - 7 8 3 ) 8 7
' % 7 9 7
7 8 9 ( - ) 3 4 ( 6 % ' , 8 ) 2
- 2 , 3 9 ( ) 0 - . / ) % 2 % 0= 7 ) 7
3 4 ) 2 ) 2 :% 2 ) 2 3 1 + % % 2 1 ) 8 7 8 ) 6 - ) 0 1 %8 ) 6 - % % 0
, ) 8 % % 2 ) 2 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 7 8 ) 6 - ) 0 ) , % 2 ( 7 ' , 3 ) 2 ) 2
0 ) ) 6 6 ) 7 9 08%8 ) 2
:IVFERHQEXIVMEEPIRZIVFMRHIR
- 2 0 ) - ( - 2 +
& ) + - 2 : ) 6 ) - 7 8 ) 2 ) 2 : 3 3 6 / ) 2 2 - 7 8 3 ) 8 7
' % 7 9 7
7 8 9 ( - ) 3 4 ( 6 % ' , 8 ) 2
- 2 , 3 9 ( ) 0 - . / ) % 2 % 0= 7 ) 7
> ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 8 3 1 4 ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) : - 2 + ) 6
> ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 ' 3 2 - 7 ' , ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) 3 2 ( ) 6 % 6 1
> ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 ' , % 6 2 - ) 6 ) 2 ( ) + ) ; 6 - ' , 8 ) 2 ( ) / 2 - )
> ; % ' , 8 ) 08 ) ' , 2 - ) / : 3 3 6 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 1 ) 8 + ) 0 - . / ) 3 1 8 6 ) / 1 - ( ( ) 2 : 3 ) 8 ) 2 / ) 0
0 ) ) 6 6 ) 7 9 08%8 ) 2
(I^SVKVSRHSQHIVSHI[SRH
- 2 0 ) - ( - 2 +
& ) + - 2 : ) 6 ) - 7 8 ) 2 ) 2 : 3 3 6 / ) 2 2 - 7 8 3 ) 8 7
' % 7 9 7
7 8 9 ( - ) 3 4 ( 6 % ' , 8 ) 2
- 2 , 3 9 ( ) 0 - . / ) % 2 % 0= 7 ) ( ) : ) 6 > 3 6 + - 2 + :% 2 ( ) 6 3 ( ) ; 3 2 ( 0 ) ) 6 6 ) 7 9 08%8 ) 2
(I^SVKVSRHSQHIKIPI^[EVXI[SRH
- 2 0 ) - ( - 2 +
& ) + - 2 : ) 6 ) - 7 8 ) 2 ) 2 : 3 3 6 / ) 2 2 - 7 8 3 ) 8 7
' % 7 9 7
7 8 9 ( - ) 3 4 ( 6 % ' , 8 ) 2
- 2 , 3 9 ( ) 0 - . / ) % 2 % 0= 7 )
6
( ) : ) 6 > 3 6 + - 2 + :% 2 ( ) + ) 0 ) > ; % 6 8 ) ; 3 2 ( 0 ) ) 6 6 ) 7 9 08%8 ) 2
-RLSYH
Wondverzorging
,IXXSITEWWIRZEREQFYPERXIGSQTVIWWMIXLIVETMI
- 2 0 ) - ( - 2 +
& ) + - 2 : ) 6 ) - 7 8 ) 2 ) 2 : 3 3 6 / ) 2 2 - 7 8 3 ) 8 7
' % 7 9 7
7 8 9 ( - ) 3 4 ( 6 % ' , 8 ) 2
- 2 , 3 9 ( ) 0 - . / ) % 2 % 0= 7 ) 7
, ) 8 8 3 ) 4% 7 7 ) 2 :% 2 % 1 & 9 0 % 2 8 ) ' 3 1 4 6 ) 7 7 - ) 8 , ) 6 % 4 - )
, ) 8 % % 2 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2 > 3 2 ( ) 6 ) 2 1 ) 8 + ) 7 0 3 8 ) 2 8 ) ) 2 7 8 9 /
, ) 8 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2 7 8 ) 9 2 /3 9 7 ) 2
0 ) ) 6 6 ) 7 9 08%8 ) 2
>IPJIZEPYEXMIXSIXWIRXVEMRMRKWFMNIIROSQWX
> ) 0 * ) :% 0 9 %8 - ) 8 3 ) 8 7
8 6 % - 2 - 2 + 7 & - . ) ) 2 /3 1 7 8
4VEGXMGYQ
- 2 0 ) - ( - 2 +
3 ) * ) 2 3 4 ( 6 % ' , 8 ) 2
3 ) * ) 2 ) 2 - 2 ) ) 2 6 3 0 0 ) 2 7 4 ) 0
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % « 7
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 3 4 ) 2 ) 2 :% 2 ) 2 3 1 + % % 2 1 ) 8 7 8 ) 6 - ) 0 1 %8 ) 6 - % % 0
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 % % 2 ) 2 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 7 8 ) 6 - ) 0 ) , % 2 ( 7 ' , 3 ) 2 ) 2
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 8 3 1 4 ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) : - 2 + ) 6
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 ' 3 2 - 7 ' , ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) 3 2 ( ) 6 % 6 1
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 ' , % 6 2 - ) 6 ) 2 ( ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) / 2 - )
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 1 ) 8 + ) 0 - . / ) 3 1 8 6 ) /
( ) 1 - ( ( ) 2 : 3 ) 8 ) 2 / ) 0
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 : ) 6 > 3 6 + ) 2 :% 2 ( ) 6 3 ( ) ; 3 2 (
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 : ) 6 > 3 6 + ) 2 :% 2 ( ) + ) 0 ) > ; % 6 8 ) ; 3 2 (
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 8 3 ) 4% 7 7 ) 2 :% 2 % 1 & 9 0 % 2 8 ) ' 3 1 4 6 ) 7 7 - ) 8 , ) 6 % 4 - )
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 % % 2 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2
: ) 6 & % 0 - 7 %8 - ) 7 ' , ) 1 % : 3 3 6 , ) 8 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 ) 2
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 3 4 ) 2 ) 2 :% 2 ) 2 3 1 + % % 2 1 ) 8 7 8 ) 6 - ) 0 1 %8 ) 6 - % % 0
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 % % 2 ) 2 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 7 8 ) 6 - ) 0 ) , % 2 ( 7 ' , 3 ) 2 ) 2
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 8 3 1 4 ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) : - 2 + ) 6
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 ' 3 2 - 7 ' , ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) 3 2 ( ) 6 % 6 1
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 ' , % 6 2 - ) 6 ) 2 ( ) + ) ; 6 - ' , 8 ) 2 ( ) / 2 - )
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 > ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 1 ) 8 + ) 0 - . / ) 3 1 8 6 ) / ( ) 1 - ( ( ) 2
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 :% 2 ( ) : ) 6 > 3 6 + - 2 + : 3 3 6 ( ) 6 3 ( ) ; 3 2 (
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 ( ) : ) 6 > 3 6 + - 2 + :% 2 ( ) + ) 0 ) ; 3 2 ( > ; % 6 8 ) ; 3 2 (
: 3 ) 8 ( ) ) 2 / ) 0
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 8 3 ) 4% 7 7 ) 2 :% 2 % 1 & 9 0 % 2 8 ) ' 3 1 4 6 ) 7 7 - ) 8 , ) 6 % 4 - )
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 % % 2 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2
3 & 7 ) 6 :%8 - ) ) 2 3 ) * ) 2 0 - . 7 8 : 3 3 6 , ) 8 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2
7 8 ) 9 2 /3 9 7 ) 2 0 ) ) 6 6 ) 7 9 08%8 ) 2
3IJIRIRXMNHIRWHIWXEKI - 2 0 ) - ( - 2 + : ) 6 /3 6 8 ) 3 & 7 ) 6 :%8 - ) 0 - . 7 8 ) 2
, ) 8 3 4 ) 2 ) 2 :% 2 ) 2 3 1 + % % 2 1 ) 8 7 8 ) 6 - ) 0 1 %8 ) 6 - % % 0
, ) 8 % % 2 ) 2 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 7 8 ) 6 - ) 0 ) , % 2 ( 7 ' , 3 ) 2 ) 2
7
> ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 8 3 1 4 ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2
> ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 ' 3 2 - 7 ' , ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2
> ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 7 ' , % 6 2 - ) 6 ) 2 ( ) 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 ( ) / 2 - )
> ; % ' , 8 ) 0 ) 2 :% 2 0 - ' , % % 1 7 ( ) 0 ) 2 1 ) 8 + ) 0 - . / ) 3 1 8 6 ) / 1 - ( ( ) 2 : 3 ) 8 ) 2 / ) 0
- 2 ( ) : - 2 + ) 6
, ) 8 : ) 6 > 3 6 + ) 2 :% 2 ( ) 6 3 ( ) ; 3 2 (
, ) 8 : ) 6 > 3 6 + ) 2 :% 2 ( ) + ) 0 ) > ; % 6 8 ) ; 3 2 (
, ) 8 8 3 ) 4% 7 7 ) 2 :% 2 % 1 & 9 0 % 2 8 ) ' 3 1 4 6 ) 7 7 - ) 8 , ) 6 % 4 - )
, ) 8 % % 2 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2
, ) 8 9 - 8 8 6 ) / / ) 2 :% 2 8 , ) 6 % 4 ) 9 8 - 7 ' , ) ) 0 % 7 8 - 7 ' , ) /3 9 7 ) 2
%RX[SSVHIRSTHIXSIXWZVEKIR
&VSRRIR
8
-RLSYH
Wondverzorging
