Staatstoezicht op de Mijnen
Winningsplan Groningen 2013: advies Staatstoezicht op de Mijnen
KNAW-MINISYMPOSIUM AARDGASWINNING EN AARDBEVINGEN IN GRONINGEN Amsterdam 27 maart 2014 1
Waar gaat het over?
Staatstoezicht op de Mijnen
1. Intro – Staatstoezicht op de Mijnen 2. Ontwikkeling seismische activiteit in Groningen 3. Advies van SodM over het winningsplan
2
Staatstoezicht op de Mijnen
Staatstoezicht op de Mijnen Missie: “Het zeker stellen dat de mijnbouw en het transport van gas op een maatschappelijk verantwoorde wijze worden uitgevoerd” Status: • Onafhankelijk inspectie- en adviesorgaan • Rapporteert aan EZ, SZW en I&M
3
Doorsnede Groningen
Staatstoezicht op de Mijnen
Bron: NAM (winningsplan 2013)
4
Productie, compactie en seismiciteit
Staatstoezicht op de Mijnen
Oorspronkelijke situatie
Gasproductie
5
Drukverlaging
Samendrukking gesteente
Bodemdaling
Spanningsverandering
Seismiciteit
De wereld voor 2012 • Alleen kans op kleine bevingen • Situatie is semi stationair (de partitiecoefficient is dan constant) • Maximaal verwachte beving 3,9 [ eerder 3,3 (1993) en 3,0 (1990) ] • Geen structurele schade bij 3,9 • Maatschappelijk acceptabel gezien belang gaswinning/opslag • Bevestigd door uitspraak RvS t.a.v. opslagvergunning Bergermeer
6
Staatstoezicht op de Mijnen
Ontwikkeling seismiciteit in Groningen
1. Locatie epicentra in ruimte en tijd
2. Ontwikkeling frequentie en magnitude in de tijd
7
Aardbevingen Groningen
8
Staatstoezicht op de Mijnen
Staatstoezicht op de Mijnen
Groningen seismiciteit
3,5<≤3,5 M ≤ 2,5 3M≤<≤ M3M << 3,5 2,5 ≤M <1,5 3 ≤ 1,5 M≤ M3<≤3,5 M M < 2,5 2 < 1,5 3,5 ≤ 3,5 M ≤3 23≤ M2 <≤2,5 M <≤2M <M 2,5 140
120
aantal bevingen
100
80
60
40
20
19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 20 13
0
jaar
9
Historie seismiciteit
10
11 annual production annual seismcity
1-7-2011
1-7-2009
1-7-2007
1-7-2005
1-7-2003
1-7-2001
1-7-1999
1-7-1997
1-7-1995
1-7-1993
1-7-1991
1-7-1989
Annual number of events M>=1.5 Annual production (BCM/yr)
Link met productie? 60
50
40
30
20
10
0
Adviezen SodM
Staatstoezicht op de Mijnen
Januari 2013: advies SodM: o Zo veel en zo snel als realistisch mogelijk de gasproductie reduceren o Er moet een nieuw winningsplan komen, met
Berekening van het veiligheidsrisico Maatregelen om meer en sterkere aardbevingen te voorkomen Maatregelen om schade zoveel mogelijk te beperken
December 2013: nieuw winningsplan van NAM Januari 2014: advies SodM over nieuw winningsplan NAM
12
Groningen seismiciteit
Toekomst (NAM)
NAM studies: energie die bij de bevingen vrijkomt zal toenemen
Totaal jaarlijks seismisch moment (Nm)
1E+17
1E+16
1E+15
1E+14
1E+13
1E+12 1990
2010
2030
2050 jaar
13
2070
2090
Seismisch risico • Groepsrisico (maatschappelijk risico): het risico op grotere aantallen slachtoffers • Plaatsgebonden risico (voor aardbevingen Lokaal Persoonlijk Risico): het jaarlijkse risico dat een individu op een bepaalde locatie loopt Daarnaast wordt Individueel Risico gebruikt: Het gemiddelde risico op overlijden dat een specifiek individu, dat in een gebied woont dat blootgesteld staat aan een dreiging, of een bepaald levenspatroon volgt waardoor deze aan de gevolgen van een dreiging wordt blootgesteld. (Dit is vergelijkbaar met bv. het risico op overlijden in het verkeer.) Bij aardbevingen vormt het zwaar beschadigen en instorten van gebouwen het grootste risico voor individuen. Echter ook risico ten gevolge van secundaire oorzaken zoals bv. het doorbreken dijken.
14
Groepsrisico’s
15
Risico zit in de staart Instortende huizen ->
P50
P90
P98
P99,8
Eurocode 8
Curve voor het meest kwetsbare gebouwtype: "niet-versterkte bakstenen huizen van voor 1920"
16
Seismisch risico 2013-2016
Groepsrisico
Aantal slachtoffers
17
Seismisch risico 2013-2016
Lokaal Persoonlijk Risico LPR meest kwetsbare type huizen (URM):
10-5-10-4 per jaar URM= • 90% huizen binnen 15 km van Huizinge • 77% huizen boven het hele gasveld
18
Seismisch risico 2013-2016
Staatstoezicht op de Mijnen
Aanpak risicoanalyse SodM • •
Internationale standaardmethodiek voor natuurlijke seismiciteit gebruikt Berekeningen beoordeeld door het RIVM: “Correct uitgevoerd en geven een goed beeld.”
Conclusie risicoanalyse SodM • •
19
Veiligheidsrisico's zijn hoog, vergelijkbaar met overstromingsrisico's Veiligheidsrisico verlagen door zowél: beperken van productie waardoor het jaarlijkse aantal en de sterkte van de bevingen wordt teruggedrongen (oorzaak) huizen preventief te versterken (gevolg)
Effect ingreep productie Marktvraag
20
Winningsplan NAM 30 BCM/jaar met insluiting
Effect ingreep productie Marktvraag
21
TNO model 30 BCM/jaar met insluiting
Partitie coëfficiënt
Bron: Technische bijlage NAM (winningsplan 2013) 22
Effect ingreep productie: achtergrond kamerbrief
Staatstoezicht op de Mijnen Ministerie van Economische Zaken
Illustratie van effect kabinetsbesluit op de kans op aardbevingen
23
Advies SodM
Staatstoezicht op de Mijnen
• Noodmaatregel: vijf clusters rondom Loppersum 100% sluiten voor tenminste 3 jaar • Nieuw NAM winningsplan op basis van state-of-the-art modellen en parameters • Risico’s zorgvuldig en correct doorrekenen voor het héle Groninger veld • Beheersing veiligheidsrisico belangrijkste factor in NAM productiefilosofie • Meet- en regelprotocol om seismisch risico binnen acceptabele grenzen te krijgen en houden (hand aan de kraan) 24
Ontwerpbesluit Minister
Staatstoezicht op de Mijnen
• Loppersum clusters: 3 BCM/jaar voor periode van 3 jaar • Gasproductieniveau voor jaren 2014, 2015 en 2016: maximaal 42,5, 42,5 en 40 BCM/jaar • Aanpassing winningsplan op basis van afspraken met NAM • NAM moet op korte termijn (6 maanden) de risico’s voor het hele Groninger veld zorgvuldig en correct doorrekenen, • Op basis van deze uitkomsten bepalen hoe de gasproductie over het hele veld verdeeld kan worden
25
Staatstoezicht op de Mijnen
Einde
26
Risicobeheersing
27