Windmolen Slikkerdijk 3

           

Windmolen    Slikkerdijk  3            

  Onderzoek  naar  waargenomen  geluid  en  hinder   Standpunten   Wenselijke  maatregelen                   24  januari  2011  

Windenergie  Wieringerwaard

 

   

Samenvatting   Het  onderzoek   Naar  aanleiding  van  het  in  gebruik  nemen  van  een  nieuwe  windturbine  is  in  de  omgeving  de  hinder   toegenomen.    Dit  onderzoek  brengt  in  kaart  in  hoeverre  het  geluid  van  de  molen  in  de  omgeving  te   horen  is,    het  geluid  als  hinderlijk  wordt  ervaren  en  wat  de  aard  van  de  hinder  is.     Standpunten    ‘Windenergie    Wieringerwaard’     1. Het  plaatsen  van  een  molen  of  een  molenpark  mag  in  principe  niet  leiden  tot  hinder,  laat   staan  tot  schade.       2. Er  mag  geen  sprake  zijn  van  een  ‘sandwich’  waarin  burgers  te  maken  krijgen  met  geluid,   hinder  en  schade  van  meer  dan  één  park,  of  van  één  of  meerdere  solitaire  molens  en  een   park.   3. Schade  moet  worden  bepaald  op  basis  van  de  werkelijke  overlast.       Het  vermijden  van  hinder  en  schade  is  een  centrale  doelstelling  van  het  Het  geluid  van  de  molen   wordt  overdag,  buiten  door  70%  van  de  omwonenden  gehoord.    Ongeveer  50%  van  deze  groep  geeft   aan  dat  het  geluid  ‘duidelijk’  of  ‘hard’  is.  Binnenshuis  neemt  33%  het  geluid  van  de  molen  waar,    40%   van  deze  groep  karakteriseert  dit  geluid  als  duidelijk.   ’s  Avonds  en  ‘s  nachts  is  het  percentage  omwonenden  dat  de  molen  buiten  hoort  gelijk.    Het  geluid   wordt  iets  vaker  (60%)  ‘duidelijk’  of  ‘hard’  waargenomen.        In  huis  neemt  37%  het  geluid  van  de   molen  waar.    Voor    50%  van  deze  groep  is  het  geluid  ‘duidelijk’  of  ‘hard’.   Overdag  wordt  het  geluid  buiten  door  35%  van  de  mensen  die  het  waarnemen  als  redelijk  tot  zeer   hinderlijk  ervaren.    Als  mensen  het  geluid  ook  binnenshuis  waarnemen  ervaart  70%  dit  als  hinderlijk   (40%  redelijk  tot  zeer  hinderlijk).   ’s  Avonds  en  ’s  nachts  wordt  het  geluid  buiten  als  vergelijkbaar  hinderlijk  ervaren  als  overdag.        Ook   nu  is  het  percentage  omwonenden  dat  binnenshuis  waargenomen  geluid  als  hinderlijk  ervaart  70%.     Echter  30%  van  deze  groep  ervaart  het  geluid  als  zeer  hinderlijk  en  30%  als  redelijk  hinderlijk.   Bij  de  aard  van  de  hinder  valt  het  aandeel  van  min  of  meer  ernstige  gezondheidsklachten  op.    23%   van  de  omwonenden  in  een  straal  van  1200  meter  rond  de  molen  geeft  slapeloosheid  als  hinder  aan,     daarnaast  zijn  hoofdpijn,  misselijkheid  en  psychische  problemen  gezondheid  gerelateerde  klachten.     Om  de  gevolgen  van  het  geluid  van  de  molen  te  beperken  neemt  33%  van  de  mensen  maatregelen   die  de  kwaliteit  van  de  leefomstandigheden  beperken.   15%  van  de  respondenten  geeft  aan  last  te  hebben  van  de  slagschaduw  van  de  molen.  

 

Uitkomsten  buurtonderzoek    

Inleiding   Naar  aanleiding  van  de  hinder  die  een  aantal  buurtbewoners  ervaren  van  een  nieuwe,  ‘opgeschaalde’   molen  aan  de  Slikkerdijk  is  een  kort  indicatief  onderzoek  gestart  naar  de  mate  waarin  de   omwonenden  in  een  straal  van  ongeveer  2  kilometer  van  de  molen  het  geluid  van  de  molen  horen  en   de  mate  waarin  ze  dit  geluid  als  hinderlijk  ervaren.   De  nieuwe  molen  is  60  meter  hoog  en  zou,  volgens  de  bij  de  molen  (en  de  vergunning)  behorende   documentatie  minder  geluid  produceren  dan  de  oude  45  meter  hoge  molen.      De  ‘oude’  molen  was   voor  de  omwonenden  zelden  of  nooit  te  horen  en  heeft  nooit  tot  hinder  geleid.  

Aanpak  en  respons   Voor  het  onderzoek    is  de  omgeving  rond  de  molen  verdeeld  in  een  aantal  sectoren,    t.w.    het  gebied   in  een  straal  van  600  meter  rond  de  molen,    het  gebied  ten  oosten  van  de  molen  (weer  opgedeeld  in   600-­‐1200  meter    en  verder  dan  1200  meter),  het  gebied  ten  zuiden  van  de  molen  (zelfde  indeling)   het  gebied  ten  noorden  van  de  molen  (niet  ingedeeld).    Ten  westen  van  de  molen  komt  in  een  straal   van  2  kilometer  geen  bewoning  voor.   Aan  de  bewoners  in  elke  woning  is  een  vragenlijst  voorgelegd  met  het  verzoek  om  die  in  te  vullen.     De  vragen  die  zijn  voorgelegd  gaan  na  of  geluid  wordt  waargenomen,      zo  ja  hoe  hard  dat  is,  of  dit   leidt  tot  hinder    en  zo  ja  welke  hinder  dat  is.    Die  vragen  zijn  gesteld  voor  buiten  en  binnen  de  woning   en  voor  de  dag  en  de  avond  en  nacht.   Daarnaast  is  er  een  vraag  opgenomen  over  hinder  door  de  slagschaduw.   Tenslotte  is  er  ingegaan  op  de  vraag  of  de  hinder  leidt  tot  een  ander  gebruik  van  het  eigendom.  

  Percentage  in  de  wind  =  het  deel  van  de  tijd  dat  de  windrichting  gericht  is  op  deze  sector   Aanvullend  aan  het  buurtonderzoek  zijn  een  aantal  indicatieve  geluidsmetingen  uitgevoerd.

  Resultaten     Waarnemingen  van  het  geluid  van  de  molen   overdag   Van  alle  omwonenden  geeft  70%  aan  dat  ze  de  molen  overdag  buiten  horen.   Voor  53%  van  deze  groep  is  dat  als  achtergrondgeluid,    33%  geeft  aan  dat  de  molen  af  en  toe   duidelijk  te  horen  is.    13%  geeft  aan  de  molen  regelmatig  of  vaak  duidelijk  te  horen,    22%  geeft  aan   de  molen  af  en  toe,  regelmatig    of  vaak  hard  te  horen.   De  hoorbaarheid  van  het  geluid  buiten  is  het  sterkste  in  de  sector  ten  oosten  van  de  molen.      Van  de   omwonenden  tot  1200  meter  geeft  91%  aan  de  molen  te  horen.    Het  geluid  is  met  name  vaker   duidelijk  te  horen.      Ten  zuiden  van  de  molen  wordt  het  geluid  op  deze  afstand  iets  vaker  gehoord,     40%  geeft  aan  de  molen  af  en  toe  duidelijk  te  horen.     In  huis  is  de  molen  overdag  minder  duidelijk  hoorbaar.    33%  geeft  aan  de  molen  te  horen.   Voor  80%  gaat  het  om  achtergrondgeluid.    Voor  40%  is  ook  binnen  het  ge’woesh’    van  de  wieken  af   en  toe  of  regelmatig    duidelijk  te  horen.   In  de  oostelijke  sector  is  de  molen  voor  55%  van  de  omwonenden  ook  in  huis  hoorbaar.    In  67%      van   de  gevallen  gaat  het  om  achtergrondgeluid,    in  67%  is  het  geluid  af  en  toe  of  regelmatig  duidelijk   aanwezig.      Ten  zuiden  van  de  molen  is  dat  28%.      Daar  gaat  het  enkel  om  achtergrondgeluid.     hoe luid hoort u het geluid van de windmolen (als deze draait)? Beantwoord door 21 gebruikers

  In  de  directe  omgeving  van  de  molen  geven  de  omwonenden  aan  de  molen  niet  te  horen.    

’s  avonds  of  ‘s  nachts   ’s  Avonds  hoort  66%  van  de  omwonenden  buitenshuis  de  molen.   Voor  60%  gaat  het  om  achtergrondgeluid.    25%  van  de  omwonenden  hoort  het  geluid    af  en  toe  of   regelmatig  duidelijk,    25%  geeft  aan  dat  ze  het  geluid  hard  horen.   Ook  hier  nemen  omwonenden  ten  oosten  van  de  molen  het  geluid  het  duidelijkst  waar  (90%).    Ten   opzichte  van  de  situatie  overdag  is  er  sprake  van  een  verschuiving  naar  een  duidelijker  waarneming   van  het  geluid.   hoe luid hoort u het geluid van de windmolen (als deze draait)? Beantwoord door 10 gebruikers van deze afdeling

  Ten  zuiden  treedt  een  vergelijkbare  verschuiving  op.   In  huis  hoort  30%  de  molen.   Ook  nu  gaat  het  voor  60%  af  en  toe  of  regelmatig  om  achtergronds  geluid.    Het  aantal  mensen  dat   aangeeft  het  geluid  duidelijk  (50%)  of  hard  (25%)  te  horen  is  sterk  toegenomen.   Van  de  omwonenden  ten  oosten  van  de  molen  geeft  55%  aan  de  molen  ’s  avonds  en  ’s  nachts  in  huis   te  horen.    De  perceptie  van  het  geluid  verschuift    naar  een  duidelijk  waarneembaar  geluid.   hoe luid hoort u het geluid van de windmolen (als deze draait)? Beantwoord door 6 gebruikers van deze afdeling

  Hinder   Aan  de  omwonenden  die  het  geluid  van  de  molen  waarnemen  is  gevraagd  of  en  in  welke  mate  zij   hinder  ervaren  en  wat  dan  de  aard  van  de  hinder  is.   Hinder  overdag   58%  van  de  respondenten  geeft  aan  buitenshuis  min  of  meer  hinder  te  ondervinden.        Voor  23%  gaat   het  om  een  beetje  hinder,    12%    geeft  aan  het  geluid  af  en  toe  als  redelijk  hinderlijk  te  ervaren,    voor   23%  is  het  geluid  regelmatig  of  vaak  zeer  hinderlijk.   Ten  oosten  van  de  molen  is  de  hinder  groter.      Hier  geeft  80%  aan  hinder  te  ondervinden    en   karakteriseren  50%  van  de  omwonenden  het  geluid  als  zeer  hinderlijk.   Ervaart u het geluid als hinderlijk? Beantwoord door 10 gebruikers van deze afdeling

De  aard  van  de  hinder  geeft  aan  dat  er  bij  een  aantal  omwonenden  sprake  is  van   gezondheidsklachten.   Als u hinder ervaart, wat zijn dan de effecten? Beantwoord door 13 gebruikers

Anders namelijk: Enige stress vanwege het wanbeleid op dit gebied Niks

notitie: afhankelijk van de windrichting en het geluid wordt erger naar mate de molen ouder wordt en dan wordt het antwoord ipv soms een beetje "vaak een beetje". overdag geen lichamelijke klachten, althans tot nu toe, niet in de winter Slapeloosheid

  Als  het  geluid  ook  binnenshuis  wordt  waargenomen  wordt  dit  ook  als  hinderlijker  ervaren.    Voor  70%   van  de  omwonenden  die  het  geluid  in  huis  waarnemen  is  er  sprake  van  hinder.   Ervaart u het geluid als hinderlijk? Beantwoord door 10 gebruikers

Ten  oosten  van  de  molen  ervaren  alle  omwonenden  het  geluid  binnenshuis  als  hinderlijk.    Dit  leidt   tot  een  verhoging  van  de  score  op  ‘een  beetje  hinder’.   De  aard  van  de  hinder  in  huis  is  vergelijkbaar  met  die  buitenshuis,  afgezien  dat  de  irritatie  groter  is.     Bij  de  extra  genoemde  hinder  is  slapeloosheid  voor  iemand  die  overdag  rust  moet  nemen.     Hinder  ’s  avonds  en  ’s  nachts   De  mate  van  hinder  die  in  de  avond  en  nacht  buitenshuis  wordt  ondervonden  is  globaal  gelijk  aan  de   hinder  overdag.    Dat  geldt  zowel  voor  alle  omwonenden,  als  voor  de  omwonenden  ten  oosten  van  de   molen.      (daarbij  moet  worden  opgemerkt  dat  de  ervaringen  tot  nu  toe  zijn  gebaseerd  op  de  herfst   en  winter)   De  aard  van  de  hinder  is  wel  anders.    Door  25%  worden  slaap-­‐  en  rustproblemen/slapeloosheid  als   hinder  aangegeven.  

  Als  men  de  molen  ’s  avonds  of  ’s  nachts  ook    binnen  kan  horen  wordt  dit  door  70%  van  de   omwonenden  als  hinderlijk  ervaren,    60%  karakteriseert  dit  als  redelijk  tot  zeer  hinderlijk.   Ervaart u het geluid als hinderlijk? Beantwoord door 10 gebruikers

Ten  oosten  van  de  molen  ervaren  alle  omwonenden  het  geluid  binnenshuis  als  hinderlijk.   Bij  de  aard  van  de  hinder  valt  het  aandeel  van  de  gezondheidsklachten  op.      Als  de  uitkomst  wordt   afgezet  tegen  het  aantal  respondenten  dat  tussen  600  en  1200  meter  van  de  molen  woont,  dan   treden  bij  28%  van  de  omwonenden  slaapklachten  op.   Deze  hinder  wordt  niet  exclusief  ten  oosten  van  de  molen  ervaren.    Wel  is  de  hinder  daar  groter  in   verhouding  tot  het  gemiddelde.   Als u hinder ervaart, wat zijn dan de effecten? Beantwoord door 8 gebruikers

Anders, namelijk...

idem zie boven. je hoort hem 's nachts, we hebben er geen last van

 

  Gevolgen  van  de  hinder  voor  gebruik  woonomgeving   Voor  50%  van  de  omwonenden  die  tussen  600  en  1200  meter  van  de  molen  wonen  leidt  de   geluidshinder  tot  veranderingen  in  het  gebruik  van  hun  woonomgeving.  

• • • • •

• • • • •

Constant met gesloten ramen slapen, dit helpt enigzins het geluid te weren. Je loopt anders door de tuin omdat het je boos maakt dat je de molen hoort. Zomers zal buitenzitten anders worden. Vermoedelijk irritatie tijdens buitenzitten. Land in gebruik op 800 meter van de molen. logeerkamer veelal bezet door gevluchte buurtbewoners. Minder prettig buiten zijn en tuinieren. Het geluid en gebrom proberen te ontvluchten. Afhankelijk van de dag met bijbehorende windrichting een andere slaaplocatie.(Caravan, kantoor, buurman, kinderen, logeerkamer. et cetera) Storend constant monotoon bonkend geluid wat inbreuk heeft op je gemoedsrust. Storend tijdens het werk b.v. bij het onkruid wieden in de tuin en als je rustig wilt zitten of zonnen. Ook last als je op het land werkt. Als we de windmolen horen gaan we in de logeerkamer slapen. Je moet de kinderen iedere keer uitleggen dat je de windmolen niet uit kunt zetten. We gaan in de luwte van ons huis zitten en hopen dat we de windmolen minder zullen horen

 

Hinder  door  de  slagschaduw   Twee  landeigenaren  geven  aan  hinder  te  ervaren  als  ze  op  het  land  aan  het  werk  zijn  door  het  effect   van  de  ronddraaiende  wieken  in  een  tegenlicht  situatie.   Ook  twee  omwonenden  (ten  noorden  van  de  molen)  geven  aan  hier  last  van  te  hebben.   De  hinder  uit  zich  met  name  in  gezondheidsklachten.   Wat zijn de effecten? Beantwoord door 4 gebruikers

nog onvoldoende ervaring was 4 mnd afwezig omgeving (mensen) raken geïrriteerd, krijgen klachten en bouwen spanning op t.o.v. de toekomst

  De  hinder  door  de  slagschaduw  heeft  voor  3  respondenten  gevolgen.   Geldt niet voor huis en tuin wel voor ons land tijdens het selecteren en werken, dit is ook economische schade!

Zal mijn leefwijze of leefomgeving moeten wijzigen. zie vorige beschrijving

 

 

Conclusies  uit  het  buurtonderzoek     hinder   • Meer  dan  50%  van  de  omwonenden  ervaart  enige  hinder  van  het  geluid  van  de  molen.      Voor   ongeveer  30%  is  er  sprake  van  redelijke  tot  ernstige  hinder.   • De  hinder  en  schade  van  het  geluid  van  de  molen  vindt  plaats  in  een  straal  van  1200  meter  (=  20   maal  de  masthoogte)  rond  de  molen.    Door  omwonenden  die  verder  van  de  molen  wonen  wordt   het  geluid  soms  wel  gehoord,  maar  niet  als  hinderlijk  ervaren.   • De  hinder  is  vrijwel  volledig  afkomstig  van  de  wieken.    Het  geluid  van  de  generator  en  de   tandwielkast  wordt  door  niemand  waargenomen.   • Uit  de  informatie  en  documentatie  over  deze  windmolen  die  verstrekt  is  ten  behoeve  van  de   vergunning  kun  je  afleiden  dat  de  molen  minder  hinder  en  schade  zou  veroorzaken  als  de  ‘oude’   molen.    Het  tegengestelde  is  het  geval.      De  uitkomsten  van  dit  onderzoek  suggereren  dat  het   rekenmodel  dat  gehanteerd  wordt  voor  het  certificeren  en  vergunnen  van  de  molen  geen   relevantie  heeft  als  het  gaat  om  de  werkelijk  veroorzaakte  hinder  en  schade.    Bij  de  Slikkerdijk  is   dat  het  geval.   schade   • Voor  een  aanzienlijk  deel  van  de  omwonenden  (in  23%  van  de  huishoudens)  is  er  sprake  van   gezondheid  gerelateerde  schade.    In  een  enkel  geval  gaat  het  om  ernstige  schade.   • De  hinder  van  de  molen  vermindert  de  leefbaarheid  in  de  omgeving,  zowel  binnen  als  buiten  de   woningen.    Dit  leidt  tot  een  verlies  aan  woongenot  en  tot  waardedaling  van  het  onroerend  goed.    

Standpunten  en   gewenste  maatregelen   Het  Windplan  Gemeente  Anna  Paulowna   De  Gemeente  Anna  Paulowna  zal  in  februari  of  maart  2011  een  Windplan  vaststellen.   In  het  Windplan  worden  het  beleid  van  de  gemeente  met  betrekking  tot  windenergie  vastgelegd    en   de  plaatsen  aangewezen  waar  windmolenparken  kunnen  worden  gerealiseerd.   Recent  is  een  ‘vlekkenplan’  vastgesteld  waarin  aangegeven  is  welke  locaties  voldoen  aan  de   geluidsnormen  om  molens  van  80  of  125  meter  hoogte  te  plaatsen.   Deze  standpunten  en  gewenste  maatregelen  zijn  een  bijdrage  aan  de  discussie  over  de  zaken  die  in   het  Windplan  worden  geregeld.    Deze  bijdrage  is  gebaseerd  op  de  uitkomsten    van  het   buurtonderzoek.  

Overwegingen   1. Windenergie  levert  een  bijdrage  aan  de  terugdringing  van  de  CO2-­‐uitstoot.    Het  plaatsen  van   windmolenparken  dient  daarmee  zowel  een  publiek  als  een  commercieel  doel.   2. Het  is  goed  mogelijk  met  wind  energie  op  te  wekken  zonder  dat  dit  (te)  veel  hinder  of  schade   met  zich  mee  brengt.    Dat  stelt  eisen  aan  de  selectie  en  het  beheer  van  de  molens.   3. Het  opwekken  van  energie  met  windturbines  in  parken  heeft  een  industrieel  karakter.    Dit  wordt   sterker  naarmate  de  geplaatste  turbines  groter  zijn.       4. In  de  situatie  van  de  molen  aan  de  Slikkerdijk  3  is  een  45  meter  hoge  molen  vervangen  door  een   60  meter  hoge  molen,  die  volgens  het  meetrapport  minder  geluid  produceert.    De  hoorbaarheid   van  de    45  meter  hoge  molen  was  (buiten  een  straal  van  300  meter)  nihil.    De  60  meter  hoge   molen  wordt  door  alle  omwonenden  in  een  straal  van  1  kilometer  gehoord.    Daarvoor  zijn   meerdere  oorzaken  mogelijk;   a. De  vergunning  gaat  uit  van  het  geluid  ‘aan  de  bron’.    Het  geluid  van  de  windmolen  dat  op   afstand  wordt  waargenomen    is  voor  een  belangrijk  deel  afkomstig  van  de  wieken.    Dit   geluid  heeft  een  pulserend  karakter.    De  hinder  die  ervaren  wordt  is  afhankelijk  van  de   piek  in  dit  geluid  als  in  het  ritme  (en  ritmeverstoringen)  van  de  pieken.   In  de  meetmethode  wordt  gemeten  over  langere  tijd  (minimaal  10  minuten),  op  een   afstand  waarop  ook  het  geluid  van  de  generator  en  de  tandwielkast  nog  waarneembaar     zijn.    De  meetmethode    verhult  daardoor  de  te  verwachten  hinder.   b. De  hoogte  van  de  bron  van  het  geluid  (zowel  de  generatorkast  als  de  wieken)  neemt  toe.     Daarmee  ‘draagt’  het  opgewekte  geluid  verder.   c. Er  wordt  gewerkt  met  uitkomsten  van  een  rekenmodel,  gebaseerd  op  metingen  aan  de   bron,    niet  met  uitkomsten  van  metingen  in  de  praktijk.   d. Er  kan  sprake  zijn  van  aanpassingen  aan  de  molen,  waardoor  de  bij  de   vergunningaanvraag  verstrekte  gegevens  onjuist  zijn.  

5.  De  Wieringerwaardpolder  is  een  oude,  kleinschalige  polder,  met  naar  verhouding  veel   bebouwing.    De  hinder  in  die  omstandigheden  is  groter    dan  in  een  nieuwere,  grootschaliger   polder.    Voorbeeld;  bij  de  vergelijking  tussen  het  windpark  in  de  Groetpolder  en  dat  in  de   Wieringermeerpolder,  evenwijdig  aan  de  Waardweg  staan  over  een  lengte  van  1500  meter  in   een  straal  van  1  kilometer  rond  de  lijn  windmolens  in  de  Groetpolder  meer  dan  30  woningen.    In   de  Wieringermeer  zijn  dit  er  8  of  12.    (verschillen  afhankelijk  van  het  stuk  van  de  lijn  met  molens   die  je  in  de  vergelijking  betrekt)        Van  de  eigenaren  van  de  woningen  in  de  Wieringermeer  heeft   een  veel  groter  deel  ook  profijt  van  de  geplaatste  molens.   6. De  geluidshinder  van  windmolenparken  wordt  wel  vergeleken  met  die  van  vliegtuigen  rond  een   vliegveld  of  industrieel  lawaai.    Belangrijk  verschil  met  vliegtuiglawaai  is  dat  het  pulserende   geluid  (bij  de  ‘foute’  windrichting)  24  uur  per  dag  doorgaat  en  ’s  nachts  vaak  zowel  harder  (meer   wind  op  ashoogte)  als  beter  hoorbaar  (minder  achtergrondgeluid)  is  .   7. Bij  parken  is  er  sprake  van  hinder  van  meerdere  molens  tegelijkertijd.    Als  twee  parken  dicht  op   elkaar  staan    kan  die  hinder  zelfs  van  twee  kanten  komen.    Bewoners  van  panden  in  die  situatie   worden  dan  als  het  ware  ‘gesandwichd’.      De  resultaten  van  het  onderzoek  suggereren  dat  dit  het   geval  zal  zijn  als  de  afstand  tussen  de  molenlijnen  minder  is  dan  40x  de  mastlengte.   Wat  het  effect  is  van  hinder  van  dergelijke  parken  is  nog  weinig  onderzocht.   8. Hinder  kan  leiden  tot  schade.    In  de  praktijk  is  kunnen  particulieren  deze  schade  te  verhalen  door   planschade  te  claimen  bij  de  gemeente.      Daar  zijn  echter  beperkingen  aan.    Enerzijds  is  de  ‘nul-­‐ situatie’  vrijwel  nergens  vastgelegd.    Anderzijds  wordt  voor  de  bepaling  van  de  schade  in  de   meeste  gevallen  de    hinder  volgens  het  ‘theoretische’  rekenmodel  en  niet  de  feitelijke  hinder  in   de  overwegingen  meegenomen.  

Schade   Hinder  kan  leiden  tot  schade.      In  het  kader  van  deze  notitie  wordt  ingegaan  op  gezondheidsschade  ,   verminderde  kwaliteit  leef-­‐  woongenot    en    financiële  schade   1. Gezondheidsschade   Bij  de  gezondheidsschade  gaat  het  met  name  om  slaapverstoring  en  psychische  problemen.    Dit   kan  ook  leiden  tot.  Dit  kan  ook  leiden  tot  fysieke  klachten  (bijvoorbeeld  verhoogde  bloeddruk)     In  het  onderzoek  komt  naar  voren  dat  er  bij  28%  van  de  omwonenden  in  een  straal  van  1200   meter  rond  de  molen  sprake  is  van  enige  vorm  van  gezondheidsschade.     In  één  geval  is  er  sprake  van  min  of  meer  ernstige  klachten.     2. Verminderde  kwaliteit  van  het  leef-­‐  en  woongenot   Je  gaat  minder  snel  buiten  zitten  op  het  terras  bij  je  woning.       De  slaapkamer  aan  de  kant  van  de  molen  kun  je  niet  meer  gebruiken  omdat  het  ge’woesh’    te   duidelijk  te  horen  is.    Je  kunt  niet  meer  met  open  ramen  slapen  om  de  zelfde  reden.       De  muziekinstallatie  moet  naar  een  andere  kamer  omdat  je  tijdens  zachte  passages  in  de  muziek   liever  niet  het  geluid  van  de  molen  als  extra  ritmesectie  mee  wilt  horen.  

  3. Economische  schade        Bij  de  economische  schade  kunnen  drie  componenten  worden   onderscheiden,  de  waardevermindering  van  het  onroerend  goed    en  de  kosten  van  de   noodzakelijke  maatregelen  om  hinder  tegen  te  gaan.   a. Waardevermindering  onroerend  goed.       Voor  woningen  in  het  buitengebied  geldt  dat  de  waarde  voor  een  deel  bepaald  wordt   door  de  afwezigheid  van  industriële  activiteiten  in  de  nabije  omgeving.    Het  plaatsen  van   een  windmolenpark  leidt  voor  omwonenden  dientengevolge  automatisch  tot  een   waardevermindering  van  het  eigendom.    Die  waardevermindering  treedt  al  beperkt  op   bij  het  vaststellen  van  het  windplan  en  neemt  toe  als  er  concrete  plannen  worden   ingediend  en  nog  verder  als  een  park  wordt  gerealiseerd.   b. De  kosten  van  maatregelen.   Om  de  hinder  en  schade  te  beperken  kunnen  omwonenden  extra  maatregelen  nemen.     De  kosten  van  deze  maatregelen  (bijvoorbeeld  extra  geluidsisolatie)  kunnen  aanzienlijk   zijn.   c. Belemmering  van  economische  activiteiten.   Een  windmolen  en/of  een  windmolenpark  kan  nadelige  gevolgen  hebben  voor  het   uitvoeren  van  economische  activiteiten.  Het  meest  duidelijke  voorbeeld  is  de  schade  die   een  camping  of  andere  verblijfsaccommodatie  lijdt  omdat  het  geluid  van  de  molen  het   verblijf  minder  aantrekkelijk  maakt  voor  de  gasten.         Er  is  de  nodige  jurisprudentie  over  de  omvang  van  de  planschade,  veroorzaakt  door  windturbines.   Afhankelijk  van  de  situatie  loopt  de  vastgestelde  schade  voor  de  waarde  van  onroerend  goed  van   15%  tot  52%.    In  de  meeste  gevallen  wordt  de  planschade  vastgesteld  op  20  of  25%.   Een  aantal  gemeenten  heeft  als  beleid  dat  de  WOZ-­‐waarde  van  panden  in  de  omgeving  van   windmolens  wordt  verminderd  (afhankelijk  van  de  fase  van  plannen  en  realisatie  5  tot  25%).  

Hinder   De  normen   Vanaf  1  januari  2010  geldt    volgens  het  Activiteitenbesluit  voor  windmolens  een  gemiddelde  norm   voor  de  geluidshinder  die  aanvaardbaar  wordt  geacht,    de  LDEN,    waarbij  volgens  een  rekenmodel   wordt  bepaald  hoeveel  geluid  een  molen  gemiddeld  mag  produceren.   Er  is  een  discrepantie  tussen  de  theoretische  rekenmodellen  en  de  normen  uit  het  Activiteitenbesluit   en  de  feitelijke  hinder.      Daarvoor  zijn  een  aantal  redenen  aan  te  wijzen;   o   De  windrichting  varieert.    Bij  een  langtijdgemiddelde,  zoals  in  het  Activiteitenbesluit  wordt   gehanteerd  worden  ook  perioden  meegerekend  waarin  omwonenden  de  molen  weinig  of  niet  horen   omdat  het  geluid  van  de  molen  in  een  andere  richting  wordt  geblazen  of  wegvalt  tegen  het   achtergrondgeluid.    Het  gemiddelde  zegt  niets  over  de  feitelijk  ervaren  hinder  op  de  momenten  dat   de  wind  ‘fout’  staat.   o   De  aard  van  het  geluid  van  een  windmolen  heeft  het  karakter  van  pulsen.      De  door  de   omwonenden  ervaren  hinder  en  schade  is  afhankelijk  van  de  piek  van  de  puls  (de  ‘woesj’),  de  meting  

laat  het  gemiddelde  zien.    (daarbij  moet  bedacht  worden  dat  de  tijdsverhouding  tussen  ‘piek’  en  ‘dal’     1:2  is)      Dit  leidt  tot  een  belangrijk  verschil  tussen  ervaren  hinder  en  de  volgens  formele  procedures   gemeten  hinder.   Toch  geeft  juist  het  Activiteitenbesluit  een  belangrijk  handvat  om  feitelijke  hinder  aan  te  pakken.     Naast  de  gemiddelde  norm  (LDEN)  gelden  ook  maximale  normen.   Activiteitenbesluit  

LAmax  op  de  gevel   van  gevoelige   gebouwen     LAmax  in  in-­‐  en   aanpandige   gevoelige   gebouwen      

07:00–19:00   uur    

23:00– 19.00-­‐23.00     23.00-­‐07.00   07:00 uur uur   uur  

  70  dB(A)    

65  dB(A)    

60  dB(A)    

55  dB(A)    

50  dB(A)    

45  dB(A)    

De  hinder   Voor  omwonenden  is  de  (jaargemiddelde)  LDEN  norm  weinig  relevant.    Zij  hebben  hinder  van  de   maximale  geluidssterkte.       Windenergie  Wieringerwaard  heeft  in  de  periode  van  14  januari  tot  24  februari  2011  regelmatig   indicatieve  geluidsmetingen  verricht.    In  deze  periode  is  er  overheersend  sprake  geweest  van  een   oostenwind.    In  de  dagen  dat  er  sprake  was  van  wind  tussen  zuid  en  noordwest  was  er  in  ongeveer   een  derde  van  de  tijd  sprake  van  harde  tot  stormachtige  wind.    De  omstandigheden  waarin  sprake  is   van  maximale  hinder  hebben  zich  niet  voorgedaan.   Er  zijn  op  850  –  1200  meter  van  de  molen  aan  de  Slikkerdijk  overdag,  ’s  avonds  en  ’s  nachts  metingen   verricht.      In  de  late  avond  en  de  nacht  zijn  geluidswaarden  gemeten  hoger  dan  56  dB(A)  buiten  (‘op   de  gevel’)  en  42  dB(A)  binnenshuis.   Deze  gemeten  waarden  verklaren  het  hoge  percentage  omwonenden  dat  aangeeft  de  molen  ’s   avonds  en  ’s  nachts  binnenshuis  te  horen  (55%)    en  het  percentage  omwonenden  dat  negatieve   gezondheidseffecten  ondervindt  (23%).         Duidelijk  is  dat  de  gemiddelde  waarden  onder  de  LDEN  norm  blijven.    De  gemeten  waarden  liggen   echter  dicht  tegen  de  norm  voor  de  maximaal  toegestane  geluidssterkte  (zie  tabel).   In  het  RIVM-­‐  rapport  Windturbines,  invloed  op  beleving  en  gezondheid  van  omwonenden     (Briefrapport  609333002/2008,  G.P.  van  den  Berg  |  N.M.  van  Kuijeren)    wordt  aangegeven  dat  er   sprake  kan  zijn  van  gezondheidsschade  door  slaapverstoring  bij  20  tot  30%  van  de  omwonenden  van   windturbines,  afhankelijk  van  de  geluidsbelasting.    Dit  is  mee  gebaseerd  op  Zweedse  onderzoeken   die  aangeven  dat  bij  een  effectieve  geluidsbelasting  van  40  dBA  buiten  (‘op  de  gevel’)  er  bij  28%  van   de  omwonenden  gedurende  meer  dan  3  nachten  per  maand  sprake  is  van  slaapverstoring.    Daarbij  is   rekening  gehouden  met  het  feit  dat  het  geluid  alleen  dit  niveau  zal  bereiken  als  de  wind  vanaf  de   molen  in  de  richting  van  de  woning  staat.  

  De  toekomst   Opmerkelijk  is  dat  zowel  in  Wieringerwaard,  in  de  Oostpolder  als  in  de  Zijpe  hinder  ontstaan  is  nadat   oude  molens,  met  een  vermogen  van  max.  0,5  mW    ‘opgeschaald’  zijn  naar  molens  met  vermogens   tussen  de  0,8  en  2,5  mW.    Omwonenden  die  van  een  oude  molen  weinig  of  geen  hinder   ondervonden  hebben  nu  gematigde  tot  ernstige  klachten.   Het  is  duidelijk  dat  met  het  toenemen  van  het  vermogen  van  de  turbine  (de  lengte  van  de  wieken)  de   turbulentie  en  daarmee  zowel  de  geluidssterkte  als  het  vermogen  waarmee  het  geluid  uitgezonden   wordt  toeneemt.  Simpel  gezegd;  het  is  harder  en  het  draagt  verder.   De  Wieringerwaard  staat  wat  dat  betreft  nog  wat  te  wachten;   1. De  rij  molens  op  de  Oostdijk  zal  worden  opgeschaald  tot  minder,  maar  veel  grotere  molens.   Volgens  het  vlekkenplan  mogen  daar  molens  geplaatst  worden  met  een  masthoogte  van  125   meter  (vermogen  5-­‐7  mW).    Meer  waarschijnlijk  is  dat  dit  beperkt  blijft  tot  molens  van  rond  80   meter  hoogte  en  1  –  2,5  mW.   2. De  rij  molens  langs  de  Noorddijk  zal  worden  opgeschaald  tot  (naar  verwachting)  vier  grotere   molens.    Voor  de  grootte  van  deze  molens  geldt  het  zelfde  verhaal.   3. In  de  Wieringermeer  is  parallel  aan  het  Waardkanaal,  op  minder  dan  2  kilometer  van  het  dorp   Wieringerwaard  (minder  dan  1  km  van  Nieuwesluis)  een  lijnopstelling  gepland  met  molens  van   125  mW  hoogte  met  vermogens  van  5-­‐7  mW.   4. Er  zijn  initiatieven  om  te  komen  tot  een  lijnopstelling  met  molens  van  60  tot  80  meter  (1  –  2,5   mW)  langs  de  voormalige  trambaan.   De  punten  1,  2  en  3  zijn  vrijwel  zeker.    De  eigenaren  van  de  lijnopstellingen  1  en  2  hebben  het  recht   om  over  te  gaan  tot  opschaling  en  dit  past  ook  binnen  het  beleid  van  de  provincie.    Punt  3  is  conform   het  voorgenomen  windplan  van  de  Gemeente  Wieringermeer,  waarbij  er  partners  geinteresseerd   zijn  om  deze  windmolenlijn  te  realiseren.   De  omvang  van  de  hinder  die  dit  alles  met  zich  meebrengt    is  niet  duidelijk.   Wel  weten  we  dat  het  geluid  van  een  kleiner  type  molen  (60  meter,  0,8  mW)  op  1200  meter  van  de   molen  in  de  afgelopen  maand,  onder  naar  verhouding  gunstige  omstandigheden,  af  en  toe  al  het   maximaal  toelaatbare  geluidsniveau  benadert.  

 

Standpunten  met  betrekking  tot  windenergie   1. Echte  hinder  telt.    Schade  moet  worden  bepaald  op  basis  van  de  werkelijke  overlast.    Daarbij   moeten  meetmethoden  gebruikt  worden  die  de  hinder  duidelijk  weergeeft.    Bij  het  bepalen  van   de  vermindering  van  de  kwaliteit  van  leef-­‐  en  woongenot  moet  ook  de  subjectieve  beleving   meegewogen  worden.       2. Het  plaatsen  van  een  molen  of  een  molenpark  mag  in  principe  niet  leiden  tot  hinder,  laat  staan   tot  schade.    De  particuliere  eigenaar  (burger)  of  de  ondernemer  in  de  omgeving  van  een  solitaire   molen  of  lijnopstelling  mag  niet  de  dupe  worden  of  terecht  komen  in  langdurige  procedures.   Treedt    er  wel    schade  of  hinder  op  dan  moet  er  sprake  zijn  van  een  snelle  en  ruimhartige   compensatie  via  de  planschade.    Voor  het  bepalen  van  planschade  wordt  de  werkelijke  hinder  als   uitgangspunt  genomen.    De  gemeente  dient  zich  in  te  zetten  voor  een  snelle  en  effectieve   afwikkeling  van  het  beroep  op  planschade.   3. De  gemeente  dient  de  WOZ-­‐waarde  van  panden  binnen  een  straal  van  1200  meter  van  een   windturbine  te  verlagen.   4. Er  mag  geen  sprake  zijn  van  een  ‘sandwich’,  waarin  burgers  te  maken  krijgen  met  geluid,  hinder   en  schade  van  meer  dan  één  park,  of  van  één  of  meerdere  solitaire  molens  en  een  park.    Daar   waar  twee  parallelle  molenlijnen  dicht  bij  elkaar  qua  ruimtelijk  beleid  grote  voordelen  biedt   dienen  omwonenden  die  van  de  beide  lijnen  hinder  ondervinden  en  niet  op  enige  manier   profiteren  van  deze  lijnopstellingen  de  gelegenheid  krijgen  om,  op  kosten  van  de  eigenaren  van   de  lijnopstellingen,  om  te  zien  naar  een  andere,  gelijkwaardige  woonomgeving  of  een   compensatie  te  ontvangen  die  hieraan  gelijk  is.  

5.

Het  vermijden  van  hinder  en  schade  is  een  centrale  doelstelling  van  het  ‘molenmanagement’.    De   gemeente  zal  een  effectief  handhavingsregime  dienen  te  ontwikkelen  dat  het  mogelijk  maakt   windmolens  stil  te  zetten  als  overschrijding  van  de  maximale  normen  dreigt.    Daarbij  zal  een   effectief  sanctiebeleid  opgesteld  moeten  worden.        

  Het  kan  anders   Windenergie  Wieringerwaard  staat  achter  de  doelstelling  om  in  2025  een  CO2  reductie  te  realiseren   die  gelijk  staat  aan  de  opwekking  van  1100  mW  met  behulp  van  windenergie.   In  onze  ogen  is  dat  mogelijk  door;     o een  intelligente  toepassing  van  windenergie,  op  een  schaal  die  geen  hinder  veroorzaakt,     o innovatief  gebruik  van  vormen  van  zonne-­‐energie  (zonnecellen  en  zonnecollectoren,   zonnekoeling  etc.),     o gebruik  van  de  mogelijkheden  van  aardwarmte   o nieuwe  vormen  van  opslag  en  intelligente  netwerken,       o inzet  van  biomassa,  enerzijds  door  gebruik  te  maken  van  ‘restproducten’  in  het  z.g.  ‘groene   gas’  en  anderzijds  door  de  teelt  en  productie  van  de  nieuwste  generatie  biobrandstoffen,     o energiebesparing   Deze  aanpak  versterkt  de  positie  van  de  Kop  van  Noord  Holland  als  kenniscentrum  op  het  gebied  van   duurzame  energie.         De  schaal  van  deze  activiteiten  is  kleiner  dan  de  grootschalige  windparken.    Lokale  ondernemers   kunnen  worden  betrokken  bij  deze  ontwikkelingen.  Dit  zal  een  positieve  invloed  hebben  op  de  lokale   economie  en  werkgelegenheid,  die  groter  is  dan  bij  een  plan  dat  gebaseerd  is  op  grootschalige   toepassing  van  windenergie.      Door  de  kleinere  schaal  biedt  dit  ook  meer  mogelijkheden  voor  burgers   om  te  participeren  in  deze  projecten.   Deze  aanpak  past  enerzijds  in  een  strategische  keuze  voor    CO2  reductie,  en  past  tegelijkertijd  in  een   strategie  gericht  op  versterking  van  de  regionale  economie,    het  bieden  van  kansen  aan  hoger   opgeleide  jongeren  om  in  de  regio  passende  (kennis-­‐)werkgelegenheid  te  vinden.    Wij  zetten  in  op   een  duurzame  ontwikkeling  van  de  Kop.