Wijkagenda Sorghvliet Wijkagenda Sorghvliet..............................................................................................................................1 Hoofdstuk 1, Algemeen ...........................................................................................................................2 1.1 De wijkagenda ................................................................................................................................2 1.2 Het wijkteam en bewonersparticipatie ............................................................................................2 1.3 Wijkwethouder, wijkmanager en wijkambtenaar Sorghvliet ...........................................................3 1.4 Wijkcoördinator ...............................................................................................................................3 1.5 Organogram wijkgericht werken Sorghvliet ....................................................................................4 Hoofdstuk 2, de wijk Sorghvliet ................................................................................................................5 2.1. Ligging ...........................................................................................................................................5 2.1.1 Schets van de wijk ...................................................................................................................5 2.2. Sociale participatie volgens het rapport “Wonen en Leefbaarheid”...............................................6 2.2.1 Sorghvliet (noordelijk deel).......................................................................................................7 2.2.2 Sorghvliet (zuidelijk deel) .........................................................................................................7 2.3. Voorzieningen in de wijk ................................................................................................................7 Hoofdstuk 3 Aandachtspunten voor de wijk ...........................................................................................10 3.1 Verkeer .........................................................................................................................................10 3.2 Jeugd / Spelen en Ontmoeten ......................................................................................................12 3.3 Multi Functionele Centra (MFC’s) .................................................................................................13 3.4 Sociale veiligheid en openbare ruimte.........................................................................................14 3.5 Wijk- en winkelcentrum .................................................................................................................16 3.6 Communicatie ...............................................................................................................................17
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
1
Hoofdstuk 1, Algemeen Voor u ligt de wijkagenda van de wijk Sorghvliet, gemeente Veendam. De agenda is ontwikkeld in het kader van wijkgericht werken. Dit is een methode van werken in en aan een wijk zodat het woon- en leefklimaat in die wijk zo optimaal mogelijk wordt. wijkgericht werken is ontstaan vanuit het Lokaal Sociaal Beleid. De gemeente Veendam vindt het van belang om haar inwoners ook zelf te betrekken bij het wijkgericht werken. Wijkbewoners weten immers zelf het beste waaraan behoefte is in een wijk. Door de nauwe samenwerking met de wijkbewoners kunnen sociale, fysieke en economische maatregelen op elkaar worden afgestemd. Hierdoor wordt het leefklimaat zo optimaal mogelijk. In 2004 is de nota “Wijkgericht Werken in de gemeente Veendam” vastgesteld. In deze nota wordt beschreven hoe de samenhang tussen eerder genoemde factoren in een wijk gerealiseerd kan worden. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat alle partijen samen ‘de wijk’ vormen: bewoners, zorg- en welzijnsdiensten, onderwijs, politie en gemeente. Deze partijen moeten aangeven wat de wijk nodig heeft om de leefbaarheid te bevorderen. Daarnaast dragen ze samen de verantwoording voor de uitvoering. In Sorghvliet is er voor gekozen om in zes werkgroepen te werk gegaan. Deze zes werkgroepen samen behelzen het gehele begrip ‘leefbaarheid’. In het verleden is in Sorghvliet al het nodige werk verricht om een beter contact met de wijkbewoners te realiseren. In 2001 heeft dit geleid tot het integraal wijkveiligheidsplan Sorghvliet. De aanleiding voor deze actie was een grote inbraakgolf. De gehanteerde methode bleek succesvol.
1.1 De wijkagenda De wijkagenda is een document dat als leidraad geldt voor de leefbaarheid in de wijk. Globaal worden hierin de omstandigheden zoals ligging, voorzieningen, inwoners en woonbeleving beschreven. De aandachtspunten zijn, samen met de maatregelen voor lange en korte termijn, in kaart gebracht.
1.2 Het wijkteam en bewonersparticipatie In Sorghvliet is in 2006 gestart met het wijkteam. Door inschakeling van bewoners en organisaties als de politie, opbouwwerk, Acantus, basisscholen, wijkvereniging, mfc’s en de gemeente - met diverse afdelingen - is er een wijkteam ontstaan met een breed draagvlak. Het wijk- en buurtbeheer heeft een prominente rol in de wijkteams. Ook heeft elke wijk een eigen wijkwethouder en een wijkmanager (sectorhoofd gemeente), zodat de samenhang in de wijk binnen het college van burgemeester en wethouders en de top van de ambtelijke organisatie is gewaarborgd. Door het inzetten en toepassen van onder meer bewonersavonden, acties, wijkkrant en flyers worden alle wijkbewoners meer betrokken bij deze ontwikkelingen en wordt het draagvlak binnen de wijk verbreed. Ook afgebakende projecten, zoals de inmiddels gerealiseerde wijkontmoetingsplek “Rivierenbuurt”, zijn aangegrepen om alle geledingen binnen de wijk te betrekken. Langebosch In het samenstellen van de wijkagenda is er, binnen het wijk- en buurtbeheer, aanvankelijk voor gekozen om Sorghvliet en Langebosch samen te laten gaan. Geografisch gezien behoort Langebosch echter bij Wildervank. Tijdens een bewonersavond voor beide wijken gaven de bewoners van Langebosch de voorkeur aan voor aansluiting bij Wildervank. Tijdens een speciale bewonersavond voor Langebosch werd duidelijk dat Langebosch inderdaad aangesloten moet worden bij Wildervank. Inmiddels is dit met de beheerteams van Sorghvliet en Wildervank geregeld. Langebosch heeft inmiddels een basis in het beheerteam Wildervank.
2
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
1.3 Wijkwethouder, wijkmanager en wijkambtenaar Sorghvliet In de wijken (dus ook Sorghvliet) geeft de gemeente invulling aan de rol van wijkwethouder en wijkmanager. Samen met de bestuurders van andere organisaties zijn deze functionarissen verantwoordelijk voor het creëren van draagvlak op bestuurlijk niveau en inbedding ervan in de gemeentelijke organisatie. Binnen de gemeente Veendam is er ook een wijkambtenaar aangesteld. Deze heeft de functie van eerste aanspreekpunt namens de gemeente en vormt een koppel met de wijkcoördinator bij het wijkgericht werken in Sorghvliet.
1.4 Wijkcoördinator Namens stichting Compaen is er een wijkcoördinator aangesteld. De coördinator zal optreden als intermediair tussen alle in de wijk actieve organisaties en de bewoners. Binnen het wijkteam heeft hij dus een centrale rol.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
3
1.5 Organogram wijkgericht werken Sorghvliet
Bewoners van Sorghvliet
Beheerteam Scheepskwartier
Beheerteam Zeestratenwijk
Beheerteam Borgerspark
Beheerteam Provinciehoek
Beheerteam Rivierenbuurt
Centrale wijkraad Sorghvliet
Wijkcoördinator Werkgroep Verkeer
Werkgroep Jeugd Spelen en ontmoeten
Werkgroep MFC`s wijkcentra
Werkgroep
Werkgroep
Werkgroep
Sociale
Openbare ruimte en Borgerswold
Communicatie
Veiligheid
Gemeente Veendam -Wijkwethouder -Wijkmanager -Wijkambtenaar
Wijkteam Gemeente, Scholen, Politie, MFC’s, st. Compaen, andere relevante in de wijk werkende organisaties
Wijkagenda
4
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Hoofdstuk 2, de wijk Sorghvliet 2.1 Ligging De wijk Sorghvliet is de grootste wijk van Veendam en heeft ongeveer 8300 inwoners. De grenzen van het gebied zijn: Noordzijde : Veendammerweg en Sorghvlietlaan Westzijde : Borgerswold. Zuidzijde : Woortmanslaan Oostzijde :Sportterreinstraat,westzijde van Woellust en Boven Westerdiep.
2.1.1 Schets van de wijk Op 1 januari 2007 had de wijk Sorghvliet 8333 inwoners. Sorghvliet ligt ten zuidwesten van het centrum tot aan de Woortmanslaan (grens met Wildervank) en bestaat uit een vijftal buurten met ieder een eigen karakter. Dit heeft te maken met de grootte en het feit dat de wijk niet in één keer, maar in de jaren ‘60 tot in de jaren ‘80 in fasen ontwikkeld is. Oorspronkelijk werd elke fase met een nummer aangeduid: Sorghvliet 1 tot en met 5. Na de herstructurering in Scheepskwartier is aan elk van deze buurten een eigen naam gegeven, te weten: Scheepskwartier (1), Zeestratenwijk (2), Borgerspark (3), Provinciehoek (4) en Rivierenbuurt (5). In totaal zijn er in Sorghvliet ongeveer 3400 woningen gebouwd, waarvan 2200 koop- en 1200 in huur. Acantus Woongroep is de grootste verhuurder, maar er zijn ook andere verhuurders actief in de wijk. Scheepskwartier Scheepskwartier heeft 1445 inwoners en een woningbestand van 658 huizen waarvan 44% koopwoningen. De wijk ligt in de noordwesthoek van Sorghvliet, grenzend aan de Veendammerweg en het Borgerswold. Er heeft een grote herstructurering plaatsgevonden die gestart is in de jaren ‘90 en recent is afgerond. Het centrum van de wijk kent een grote speel- en ontmoetingsplek die ligt aan de Galjootstraat en vormt het wijkhart met vijver (Blauwe Hart). Er is veel aandacht geweest voor herinrichting van de openbare ruimte. Sommige rijtjeswoningen zijn omgebouwd tot “twee onder één kap” woningen. Op de plaats van een aantal rijtjeswoningen is het senioren woningcomplex “Nautilus” gebouwd. Dit zijn gestapelde senioren-huurwoningen. Aan de Oostlaan staat de senioren-huurflat “De Meerpaal” alsmede een aantal aanleunwoningen van het A.G. Wildervanckhuis. De Barkstraat, Kofstraat, Fregatstraat en de Galjootstraat bestaan vooral uit huurwoningen, terwijl in de rest van de straten vooral koopwoningen staan. Aan de randen van de wijk is vooral sprake van koopwoningen in verschillende vorm. Buurthuis het “’t Roefje” is hier gevestigd aan de Barkstraat. Doordat er in de wijk een aantal knelpunten is geconstateerd, heeft het Scheepskwartier veel aandacht nodig. In 2007 ligt het accent daarom, in samenwerking met de bewoners, op het positief beleven van de eigen leefomgeving. Zeestratenwijk Zeestratenwijk heeft 2483 inwoners en een woningbestand van 1067 huizen waarvan 69% koopwoningen. In dit deel van Sorghvliet zijn een aantal belangrijke voorzieningen gehuisvest, zoals de Zorggroep Meander met verpleeghuis (Open Haven) en het multifunctioneel centrum De Breehorn, een dependance van de openbare basisschool De Viermaster (locatie Kielerbocht), een kinderdagverblijf en een vestiging van het Leger des Heils. De ontwikkeling van een huisartsenpost onder één dak (h.o.e.d.) is gaande en sluit aan bij de reeds aanwezige apotheek. Provinciehoek Provinciehoek, met 2403 inwoners, heeft een woningbestand van 984 huizen waarvan 70% koopwoning. Deze buurt ligt aan de zuidzijde van de wijk. Er staan zowel huur- en koophuizen: van rijtjeswoningen en “twee onder één kap” woningen tot aan enkele, op vrij beperkte schaal, vrijstaande woningen. De wijk bestaat hoofdzakelijk uit een hofjesstructuur. In de provinciehoek is het winkel- en wijkcentrum van grote economische en sociale betekenis. Het winkelcentrum heeft een wijkfunctie en kent een grote aantrekkingskracht. Dat heeft consequenties voor het verkeer. Verschillende keren zijn er opwaarderingen geweest, terwijl in de komende jaren een uitbreiding (met name de supermarkt) en revitalisering van het wijkwinkelcentrum en het wijkcentrum Dukdalf plaatsvindt.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
5
Rivierenbuurt De Rivierenbuurt heeft 1643 inwoners en een woningbestand van 661 huizen waarvan 94 % koopwoningen. Met name de in de jaren ‘70 gerealiseerde “drive in woningen” vallen hier op. Deze woningen hebben woonruimte op de eerste etage. De wijk is ruim opgezet met veel openbaar groen. Centraal ligt de hoofdlocatie van openbare basisschool De Viermaster, met de inmiddels gerealiseerde wijkontmoetingsplek (WOP). Borgerspark Het Borgerspark heeft 359 inwoners en een woningbestand van 166 huizen waarvan 56% koopwoningen. Deze buurt bestaat uit bungalows in het duurdere koopsegment. Ook staan er veel seniorenwoningen. Belangrijk in deze buurt is de functie van het A.G. Wildervanckhuis dat medio 2007 is omgevormd tot multifunctioneel centrum (m.f.c.). Het A.G. Wildervanckhuis wordt het “kloppend hart“ van de buurt met vele voorzieningen voor het tehuis en ook voor de buurt. Hierdoor is er veel ruimte voor interactie tussen bewoners van het complex en de rest van de buurt. De omvorming van het Wildervanckhuis draagt bij aan het langer zelfstandig wonen van de bewoners van het gebied. Bovendien zal door de interactie blijken wat de behoefte is en wat het beoogde voorzieningenpakket daarvoor zal zijn.
2.2 Sociale participatie volgens het rapport “Wonen en Leefbaarheid” In 2007 is in Veendam het onderzoek “Wonen en Leefbaarheid” uitgevoerd. Dit onderzoek werd uitgevoerd door Arcadis in opdracht van Acantus Woongroep en de gemeente Veendam. Allerlei aspecten, die van belang kunnen zijn voor het gevoel over de eigen leefsituatie, zijn belicht. Hierbij gaat het om voorzieningen op gemeentelijk en wijkniveau, de aard van de buurt, leeftijd van de wijkbewoners, grootte en ligging van de woning. Uit het onderzoek zijn veel gegevens naar voren gekomen voor een beter inzicht in de beleving van het wonen en de nabijheid van voorzieningen. Zo blijkt er verschil te bestaan in woonbeleving tussen bewoners van huur- en koopwoningen. De onderzoekers hebben in het kader van dit onderzoek Sorghvliet opgesplitst in een noordelijk en zuidelijk deel: Het noordelijk heeft deel betrekking op de buurten Scheepskwartier, Borgerspark en Zeestratenwijk Het zuidelijk deel heeft betrekking op de buurten Provinciehoek en Rivierenbuurt. Gemiddeld genomen is 90 % van de ondervraagden “tevreden tot zeer tevreden” over de “eigen” woning. In het noordelijk deel van Sorghvliet gaf 83% aan tevreden te zijn en in ’t zuidelijk deel 97%. Het bezit van een eigen woning heeft een gunstige invloed op de woonbeleving. In Veendam zijn 1086 zelfstandige seniorenwoningen, waarvan 458 in het noordelijk deel van Sorghvliet en 73 in zuidelijk deel. In Sorghvliet heeft 40% van de bewoners een gemiddelde leeftijd van 55+. Gemeentebreed is dit 30%. De beide verzorgingshuizen A.G. Wildervanck en Breehorn hebben resp. 95 en 110 intramurale plaatsen. Verpleeghuis Meander heeft 191 verpleegplaatsen op het totaal van 472. In het noordelijk deel van Sorghvliet is het rapportcijfer voor de eigen woonomgeving iets onder, en in ’t zuidelijk deel iets boven het gemiddelde. De waardering voor de verkeersveiligheid in de wijk steekt beide positief af tegen het gemeentelijk gemiddelde. Voor de sociale veiligheid liggen de verhoudingen ook iets onder en iets boven het gemeentelijk gemiddelde. Bijlagen 1 en 2 geven een goed inzicht.
6
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
2.2.1 Sorghvliet (noordelijk deel) In dit deel wonen, op het centrum na, de meeste 55+’ers. Ook is het opvallend dat straatverlichting en verlichting van achterpaden slechter scoren dan in de rest van de gemeente. Wellicht is dit de reden dat ook sociale veiligheid lager scoort dan gemiddeld. Vernielingen aan auto's en sociaal onveilige plekken komen meer voor dan in de rest van de gemeente. Een ander opvallend gegeven is dat de bewoner van dit wijkgedeelte minder uitgaat en minder hobby's heeft dan gemiddeld. Het hebben van te weinig geld speelt daarbij mogelijk een rol. 40 % van de respondenten geeft aan dat een gebrek aan geld hen van een hobby weerhoudt (tegen 32% gemiddeld in Veendam). Belangrijkste aandachtspunten In vergelijking met de overige wijken in Veendam scoren de openbare verlichting en verlichting van achterpaden in heel Sorghvliet heel slecht. Dat is ook al vrij lang bekend. Uit dit onderzoek blijkt dat echter opnieuw. Omdat gevoelens van onveiligheid hieruit voort kunnen vloeien, verdient (het gebrek aan) adequate verlichting extra aandacht. Vooral ook omdat in dit wijkgedeelte veel ouderen wonen. Sociale veiligheid – en dus mede goede openbare verlichting – is een zeer belangrijke factor bij het langer zelfstandig blijven wonen van ouderen en kwetsbare groepen in de wijken.
2.2.2 Sorghvliet (zuidelijk deel) In het zuidelijk deel wordt, volgens het onderzoek, de leefbaarheid hoger gewaardeerd dan het gemiddelde in de gemeente. Vrijwel alle onderdelen scoren in het zuidelijk deel van Sorghvliet hoger dan gemiddeld. Minder goed scoren de ligging ten opzichte van het centrum en de nabijheid van middelbare scholen en zorgvoorzieningen. Een van de oorzaken daarvan zou het gebrek aan duidelijkheid over de multifunctionele centra en de gerichtheid op het zuidelijk deel ervan kunnen zijn. Het zou goed zijn om hier meer aandacht aan te besteden. Ook in het zuidelijk deel worden, voor wat betreft de inrichting van de woonomgeving, de voorzieningen voor jongeren tot 18 jaar - net als in de hele gemeente – als laagste beoordeeld. In het kader van spelen en ontmoeten verdient dit echter de nodige aandacht!
2.3. Voorzieningen in de wijk Multi Functionele Centra (M.F.C.’s) De wijk Sorghvliet heeft twee m.f.c.’s: het Adriaan Geerts Wildervanck (AGW) aan het Borgerspark en de Breehorn aan het Beneden Westerdiep. Beide m.f.c.’s ontwikkelen zich in de wijk als een belangrijke voorziening voor met name de senioren en de andere wijkbewoners die zorgbehoeftig zijn. De Breehorn opende haar deuren in 2004. Het AGW is medio 2007 klaar om de rol van mfc te vervullen. M.f.c.’s hebben een belangrijke taak voor de oudere en zorgbehoeftige bewoners in de wijk. Een andere belangrijke taak voor de m.f.c.’s is een goede interactie tot stand te brengen tussen het m.f.c. en alle wijkbewoners. Door de organisatie van allerlei activiteiten zal dit gestalte worden gegeven en wordt bereikt dat beide centra een centrale, laagdrempelige functie voor de wijk zullen zijn. Door het ontwikkelen van zogenaamde woonzorgzones zullen ouderen en zorgbehoeftige wijkbewoners langer in staat zijn om zelfstandig te blijven wonen. Het mfc Breehorn biedt onderdak aan diverse andere voorzieningen. Een zelfde ontwikkeling zal in en rond het AGW gaan plaatsvinden. Het buurthuis ’t Roefje in Scheepskwartier richt zich met de activiteiten op deze buurt. In principe richt het buurthuis zich op alle bewonersgroepen. De oudere jeugd zou ook graag gebruik maken van dit buurthuis. De jongerenwerker heeft de contacten gelegd met het bestuur en de verwachting is dat zij binnenkort hier terecht kunnen.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
7
Wijkwinkelcentrum Sorghvliet en wijkcentrum Dukdalf Deze voorzieningen liggen midden in de wijk. Het winkel- en wijkcentrum heeft, naast een grote supermarkt, diverse andere winkels die gericht zijn op de dagelijkse levensbehoeften. Zo zijn er o.a.:een warme bakker, drogisterij, groenteboer, gespecialiseerde dierenzaak, een kapper, cafetaria en twee geldautomaten gevestigd. Het wijkwinkelcentrum heeft met name Sorghvliet als voorzieningsgebied. Behalve het winkelcentrum is er ook het wijkcentrum gevestigd, met zaalruimte voor de vele verenigingen en een horecafunctie. Het wijk- en winkelcentrum heeft in de loop der tijd diverse verbouwingen ondergaan en staat momenteel weer aan de vooravond van een ingrijpende revitalisering. Zie pagina 16 (Wijk- en winkelcentrum) Wijkvereniging Sorghvliet De wijkvereniging Sorghvliet heeft haar basis in het wijkcentrum. Doordat zij veel activiteiten organiseert, levert de organisatie een belangrijke bijdrage aan de leefbaarheid in de wijk. Bovendien geeft zij vier keer per jaar een eigen blad uit dat in de hele wijk verspreid wordt.
Scholen in Sorghvliet In Sorghvliet zijn diverse scholen gehuisvest: De openbare basisschool De Viermaster (ongeveer 450 leerlingen) heeft twee locaties in respectievelijk de Rivierenbuurt (locatie Lauwers) en de Zeestratenwijk (locatie Kielerbocht). De leerlingen zijn afkomstig uit de hele wijk. De Sorghvlietlaan en het Skager Rak zijn, als belangrijke verkeersaders, aandachtspunten wanneer het gaat om een veilige schoolroute. Op christelijke basisschool ‘t Haimstee (ongeveer 175 leerlingen) zitten ook kinderen die niet uit Sorghvliet komen. Eerder had Wildervank ook een christelijke basisschool. De kinderen uit Wildervank zijn daarmee aangewezen op ‘t Haimstee en hebben daardoor te maken met de gevaarlijke oversteeksituatie bij de Woortmanslaan. Door het instellen van verkeersbrigadiers is veel gedaan aan een veilige oversteek voor de kinderen uit die richting. De rooms-katholieke mgr. Bekkersschool (ongeveer 200 leerlingen), gevestigd aan de Prins Bernhardlaan, staat iets buiten de wijk, maar heeft leerlingen uit de hele gemeente en ook veel uit Sorghvliet. Bij schoolbezoek houden ouders rekening met de langere weg in hun overweging om de kinderen naar deze school te laten gaan. In de praktijk geeft dit geen problemen. Enkel af en toe kan het halen en brengen van kinderen tot gevaarlijke verkeerssituaties kan leiden. De basisschool Wim Monnereau (regionaal) voor speciaal onderwijs ligt aan de noordrand van de wijk en naast de praktijkschool van de Winkler Prins (aan het Jan Salwaplein). Beiden hebben een breed verzorgingsgebied. De Margaretha Hardenberghschool voor zeer moeilijk lerende kinderen (speciaal onderwijs) heeft een regionale functie en is gevestigd aan de Schoolstraat, terwijl sinds enkele jaren ook een aantal klassen zijn ondergebracht in een schoolgebouw aan de Straat Soenda.
8
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Vestiging Leger des Heils (jeugdopvang en andere hulpverlening) aan het Sont Het Leger des Heils heeft een vestiging in Sorghvliet. In dit gebouw wordt zorg verleend aan een kwetsbare groep kinderen die daar eveneens zijn gehuisvest. Daarnaast houdt men zich bezig met de zorgverlening aan kwetsbare gezinnen in Veendam die te kampen hebben met allerlei problemen. Deze vorm van hulpverlening is “outreachend” en is beter bekend onder de naam “10 voor Toekomst”. De Harlekijn Medisch kinderdagverblijf “De Harlekijn” is gevestigd aan het Sont. Switch “Switch” (van de stichting Limor) is het opvangadres voor dak- en thuislozen en heeft een tijdelijke vestiging aan de Greidhoek (Provinciehoek). In 2008 wordt deze voorziening verplaatst naar de definitieve vestiging aan de burgermeester Bosscherstraat. Huisartsen onder één dak (H.O.E.D.) en apotheek In de wijk was altijd al een apotheek gevestigd. In de loop van 2007 zal op het terrein naast de apotheek aan het Skager Rak (noordzijde) een nieuwe voorziening worden gebouwd: een huisartsenpost waar meerdere huisartsen hun praktijk onderbrengen en beschikken over ondersteunende functionarissen. Deze huisvesting zal op de lange termijn bijdragen aan een duurzame huisartsenvoorziening. Rijksdienst voor het wegverkeer Deze dienst verzorgt de kentekenregistratie van auto’s en is al heel lang gevestigd aan het Skager Rak. Jarenlang werd ook een groot terrein vrijgehouden voor eventuele uitbreiding. De tijd heeft inmiddels geleerd dat er geen uitbreiding zal komen en is inmiddels in ontwikkeling voor economische doeleinden. Plattegrond Sorghvliet
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
9
Hoofdstuk 3 Aandachtspunten voor de wijk Het wijkteam van Sorghvliet heeft, middels werkgroepen, een inventarisatie op diverse leefbaarheidsterreinen in de wijk gemaakt. De uitkomsten zijn nog eens ter bespreking en aanvulling voorgelegd aan de wijkbewoners tijdens een breed opgezette bewonersavond. In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de huidige situatie en daarnaast de situatie zoals zou moeten zijn. Onderstaand een opgave van de onderzochte aandachtsgebieden vervat in 6 thema’s. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Verkeer Jeugd, spelen en ontmoeten M.F.C.’s (sociale) veiligheid, openbare ruimte en Borgerswold Wijkcentrum en winkelcentrum Communicatie
3.1 Verkeer In de ontwikkeling naar deze wijkagenda heeft de werkgroep “verkeer” een uitgebreide inventarisatie gemaakt van de verkeerssituaties die in Sorghvliet aandacht nodig hebben. De werkgroep kent een zeer diverse samenstelling: politie, de scholen, gemeente, bewoners en opbouwwerk zijn er in vertegenwoordigd. Naast het eigen werkterrein heeft de werkgroep ook gekeken naar nauw gerelateerde thema’s als jeugd spelen en ontmoeten. Huidige situatie per deelbuurt Hieronder volgt een overzicht van de huidige situatie per deelwijk van Sorghvliet met verkeerssituaties die door de werkgroep als belangrijke aandachtspunten voor het wijkteam zijn genoemd. Daarna volgt onder “gewenste situatie” een overzicht van verkeerssituaties op volgorde van prioriteit voor realisatie. “Realisatie” houdt in dat het genoemde knelpunt is verholpen of aangepakt. Rivierenbuurt - t’Wad, veiligere oversteekplaats voor voetgangers. Er wordt aan beide zijden van de weg geparkeerd. - Rensel; Samen met bewoners wordt hier gekeken naar uitbreiding van parkeergelegenheid dit kan ten koste gaan van het openbaar groen. - Sorghvlietlaan, Provinciehoek-Eems, een veiligere oversteek maken. Zeestratenwijk - Straat Formosa: bij nieuwbouw Meander dienen er voldoende parkeerplaatsen gerealiseerd te worden. - Skager Rak- Boven Dwarsdiep: het gemeentelijk voorstel, een middengeleider ter hoogte van Boven Westerdiep is een prima voorstel. Wijkteam kan zich vinden in de gemeentelijke visie dat het maken van een slinger in de weg geen goede optie is. - Skager Rak- Woellust: hier een middengeleider als snelheidsremmende maatregel realiseren. - Skager Rak- Lübecker Bocht: hier een middengeleider als snelheidsremmende maatregel realiseren. Provinciehoek - Groningenlaan: de toezegging is gedaan dat de inrichting als 30 km zone zou worden meegenomen in het nieuwe winkelcentrumplan. Tot op heden is dit nog niet gebeurd. De ontwikkeling van 30 km zones blijft uitgangspunt voor heel Sorghvliet en zal ook voor de Groningenlaan van toepassing worden. - Zuidenveld, bij de vestiging van de buitenschoolse opvang de 30 km zone aanleggen. - Ellertsveld: aanleg parkeerplaatsen, er wordt gewerkt aan het dubbelzijdig parkeren in de straat. - Gelrelaan: snelheidsremmende maatregelen, een 30 km zone is ook voor dit punt de oplossing. - Woortmanslaan: ter hoogte van de school t’ Haimstee een veiligere oversteekplaats voor voetgangers. De gemeente werkt een mogelijke oplossing uit. Het is belangrijk dat de snelheid uit dit soort wegen wordt gehaald. - Woortmanslaan: ter hoogte van de ingang Peerdewaske naar strand Langebosschermeer steekt men vaak de weg over. Dit zorgt voor onveilige situaties. Om dit op te lossen, moet de snelheid uit de weg gehaald worden en de mogelijkheid om over te kunnen steken dient verkleind te worden.
10 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Scheepskwartier Deze deelwijk is ingericht als 30 km zone. Op basis van justitiële richtlijnen kan de politie niet handhavend optreden. De gemeentelijke adviesgroep Verkeer en Vervoer is van mening dat het gebied duurzaam veilig is ingericht. In de nabije toekomst zal in de notitie “DUURZAAM VEILIG” het aspect handhaving nog aan de orde komen en op basis van de uitkomsten zal eventueel een ander standpunt worden ingenomen m.b.t. de handhaving. Gewenste situatie op basis van prioriteit: Het wijkteam heeft haar wensen gerangschikt naar prioriteit. Voor het komende jaar geldt : • Skager Rak, op de locaties Skager Rak – Boven Dwarsdiep, • Skager Rak – Woellust, en Skager Rak - Lübecker Bocht veiligere oversteekplaatsen. • Lauwers en t´Wad, veiliger oversteekplaatsen voor voetgangers. • Provinciehoek, auto route school t’ Haimstee. • Gelrelaan, snelheidsremmende maatregelen, 30 km zone. • Groningenlaan, 30 km inrichting. • Finse Golf, verbeteren zichtsituatie. • Dollard, snelheidsremmende maatregelen, 30 km zone. • Rensel, communicatie over het ambtelijk advies en realisatie van het plan. • Sorghvlietlaan, Provinciënlaan – Eems, een veiliger oversteekplaats. • Sorghvlietlaan – Dollard, een veiliger oversteekplaats. Voor de komende 2 jaren: • Woortmanslaan bij t`Haimstee, veiliger oversteek voor voetgangers • Drenthelaan BSO snelheidsremmende maatregelen • Prins Bernhardlaan, verkeersveilige inrichting zoals in Westerlee. • Ellertsveld, aanleg parkeerplaatsen. Verwacht wordt dat alle deelwijken binnen 4 jaar als 30 km zone worden ingericht; één deelwijk per jaar. De ontwikkeling van 30 km-zones rond de scholen in Sorghvliet ligt binnenkort bij het college van B&W. De verkeerssituatie rond de Sorghvlietlaan met alle kruispunten is een doorlopend punt van aandacht. Verkeersveiligheid is voortdurend in beweging en heeft een directe relatie met bijvoorbeeld onderhoud van wegen en groenvoorziening. De werkgroep “verkeer” is daarom van mening dat er jaarlijks schouwen moeten worden gehouden op verkeersveiligheid en de staat van onderhoud. Dat geldt voor alle deelwijken van Sorghvliet. Alle knel- en verbeterpunten worden jaarlijks in een wijkonderhoudsprogramma “verkeer” verwerkt en voorgelegd aan het wijkteam Sorghvliet. In het wijkteam vindt verder rangschikking naar belangrijkheid en afhandeling plaats. Kinderen zijn een kwetsbare groep in het verkeer. Ook in Sorghvliet. Daarom zal getracht worden een verkeersouderoverleg met ondersteuning van het opbouwwerk te starten. De verkeersouders van de scholen zullen gevraagd worden actief mee te denken over de verkeersveiligheid in de wijk. “Duurzaam Veilig”( Uitbreiding 30 en 60 km/u gebieden:zienswijze gemeente per december 2007) De gemeente Veendam heeft zich in het verleden en ook onlangs nog bij de vaststelling van de Programmabegroting 2008 bestuurlijk uitgesproken voor een verdere uitbreiding van de 30 km/u en 60 km/u gebieden. Dit in het kader van de verdere realisering van Duurzaam Veilig. In de periode 1997 t/m 2003 is in het kader van het Startprogramma Duurzaam Veilig een aanzienlijk deel van de verblijfsgebieden in de gemeente Veendam aangewezen als 30 km/u dan wel 60 km/u gebied. Daarbij werd toen door het gemeentebestuur al aangetekend dat een volledige implementatie van “Duurzaam Veilig” een traject van lange adem is en (mede-) afhankelijk zal zijn van het maken van “werk met werk”. In de praktijk betekent het dat het duurzaam veilig inrichten van verblijfsgebieden plaats vindt in combinatie met andere projecten zoals nieuwbouwplannen, wegreconstructies, rioolrenovaties en het groot onderhoud van wegen. Nu we in de tweede fase van duurzaam veilig zitten is het tijd voor een evaluatie. Een evaluatie met name gericht op (een betere) afstemming van de steeds toenemende vraag vanuit de bevolking voor een spoedige verdere realisering van de aanwijzing en inrichting van 30 km/u gebieden op de bestaande gemeentelijke beleidslijn op dat gebied. Een voorstel waarin dit nader uitgewerkt zal zijn wordt begin 2008 aan het college ter besluitvorming voorgelegd.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
11
3.2 Jeugd / Spelen en Ontmoeten De gemeente heeft veel aandacht voor het spelen en het onderling ontmoeten van de jeugd. Dat blijkt wel uit de ruim 80 speelplekken die er in de wijk zijn. Desondanks is uit onderzoek gebleken dat de bewoners meer attractiviteit wensen. De speelplekken zijn voorzien van speeltoestellen die verdeeld worden in 3 groepen; jongste jeugd tot ongeveer 8 jaar, 8 t/m 12 jaar en 12 jaar en ouder. Gegeven is dat de jeugd vanaf 12 jaar meer behoefte krijgt aan een ontmoetingsplek en vooral jongens ook sportief bezig zijn. Doelstelling is het creëren van ontmoetingsplekken voor alle leeftijden die tevens een belangrijke bijdrage leveren aan het welzijn van alle wijkbewoners. De plannen voor deze wijkontmoetingsplekken zijn in 2008 klaar en de realisatie van de plekken is gepland in 2009. Huidige situatie De speelplekken zijn ingericht naar de wensen en behoeftes van de bewoners uit de buurt. Dit betekent dat sommige speelplekken voorzien zijn van toestellen voor de drie leeftijdsgroepen, terwijl andere juist voor enkele of één leeftijdsgroep ingericht zijn. Alle toestellen zijn voorzien van een veiligheidskeurmerk. Onderhoud vindt plaats door de gemeente. Een keer per twee jaar wordt dat onderhoud door een onafhankelijk onderzoeksbureau gekeurd. Eventuele tekortkomingen worden vervolgens aangepast. Inmiddels is in Rivierenbuurt een wijkontmoetingsplek gerealiseerd voor 0 tot 100 jaar. Voor het oprekken van de leeftijdsgrens is gekozen omdat ook volwassenen behoefte hebben aan centrale plekken in de wijk waar sociaal verkeer en sociale controle kan plaatsvinden. Uit evaluatie is gebleken dat het avontuurlijk en natuurlijk spelen erg wordt gewaardeerd.
Gewenste situatie Uitgangspunt is dat in iedere deelwijk van Sorghvliet een centraal gelegen wijkontmoetingsplek komt met als kernwaarden: 0 -100, avontuurlijk, natuurlijk, multifuncioneel. Speeltoestellen blijven bestaan, maar minder groot in aantal. Het onderhoud voor de veiligheid van de speelvoorzieningen moet gewaarborgd blijven. Duurzaamheid is een belangrijk aandachtspunt; vervanging en uitwisseling moet aansluiten bij behoeften in de buurt. De werkgroep “jeugd spelen en ontmoeten” stelt voor om de volgende punten op de wijkagenda te plaatsen: ‘De verdere ontwikkeling en realisatie van wijkontmoetingsplekken, de veilige bereikbaarheid voor alle wijkbewoners is uitgangspunt. De beoogde plaatsen daarvoor zijn: • In de Provinciehoek (aan de Oldenhof) • Zeestratenwijk (Straat Soenda bij de school) • Opwaardering van de huidige centrale plek in Scheepskwartier (bij “blauwe hart”) Het “ontmoeten” voor wijkbewoners op de wijkontmoetingsplek dient een extra dimensie te zijn in het ontmoeten elders. Daarom streven we naar een goede samenhang van voorzieningen. Dit geldt voor speeltoestellen en andere voorzieningen, zoals een jeu de boules-baan voor alle wijkbewoners van 0 tot 100 jaar. Omdat deze behoefte al langer bestaat, heeft het gelijktijdig ontwikkelen en realiseren van wijkontmoetingsplekken de voorkeur boven het één voor één ontwikkelen van de voorzieningen. De ontwikkeling van de wijkontmoetingsplekken moet in samenhang worden gezien met bestaande en nieuw te ontwikkelen ontmoetingsfuncties. Zowel accommodatiegebonden, als niet accommodatiegebonden. Schoolpleinen moeten waar mogelijk opengesteld worden voor het gebruik buiten de gebruikelijke schooltijden. De Viermaster (2 locaties) geeft aan dat men de inrichting van de schoolpleinen veel te mager vindt en wenst meer speeltoestellen. Afsluiting van de schoolpleinen voor gebruik door de kinderen in de buurt wordt, als de kinderen over het hek klimmen, oogluikend
12 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
toegelaten, maar is eigenlijk niet toegestaan. Hierover moet duidelijkheid komen op wijkoverstijgend niveau.
3.3 Multi Functionele Centra (M.F.C.’s) Uitgangspunt van een m.f.c. is kwetsbare oudere en overige wijkbewoners voorzieningen te bieden, zodat ze langer zelfstandig kunnen blijven wonen binnen de zorgzones van deze instellingen. Terwijl ook voorzieningen als “ouder en kind zorg” en een peuterspeelzaal hier onderdak hebben (Breehorn) of wellicht binnenkort zullen kunnen krijgen (AGW). De zorggroep Meander (“De Breehorn” maakt hier onderdeel van uit) is een brede zorginstelling die zich binnen het m.f.c. richt op huisvesting aan zorgbehoeftige senioren, maar voor andere senioren ook zorg op afroep wil kunnen bieden. A.G. Wildervankhuis (maakt onderdeel uit van de organisatie die tevens bestaat uit het M.F.C. Westerhave in Wildervank) richt zich meer op het westelijke deel van Sorghvliet. Met elkaar zullen de MFC’s in samenwerking met de andere voorzieningen komen tot een activiteitenaanbod dat aansluit bij de leefwereld van de bewoners en waar wijkbewoners aan deel kunnen nemen. Een andere belangrijke taak voor de m.f.c.’s is een goede interactie tot stand te brengen tussen het m.f.c. en alle wijkbewoners. Door de organisatie van allerlei activiteiten zal dit gestalte worden gegeven en wordt bereikt dat beide centra een centrale, laagdrempelige functie voor de wijk zullen zijn. Huidige situatie De Breehorn en het AGW zijn zich aan het ontwikkelen als MFC voor de buurt. Binnen beide centra worden er, naast het zorgaanbod voor de bewoners, ook activiteiten ontwikkeld voor de wijkbewoners van Sorghvliet. Het blijkt dat niet alle wijkbewoners zich even welkom voelen in MFC’s. De voorzieningen zijn (nog) onvoldoende uitnodigend voor andere doelgroepen (dan senioren) in de wijk. De twee andere accommodaties (‘t Roefje en Dukdalf) hebben aangegeven mee te willen denken over een goede afstemming van activiteiten voor verschillende doelgroepen. Gewenste situatie De MFC’s, wijkcentrum en buurthuis zetten zich samen in om te komen tot een afgestemd aanbod van activiteiten voor verschillende doelgroepen in de deelwijken van Sorghvliet. Dit betekent dat er van elke voorziening een afvaardiging heeft plaatsgenomen in het activiteitenoverleg Sorghvliet. Gezamenlijk wordt er gekeken wat de mogelijkheden zijn om bestaande activiteiten beter af stemmen op de wensen van de verschillende doelgroepen en welke nieuwe activiteiten er ontwikkeld kunnen worden. Hiervoor is een duidelijk overzicht van beschikbare budgetten en (on)mogelijkheden voor de ontwikkeling van activiteiten binnen de beschikbare accommodaties onmisbaar. De werkgroep wenst een duidelijke regierol van de gemeente over de ontwikkeling van de MFC’s. De wijkcoördinator zal dit proces begeleiden. Voor het aanbod aan de zorgbehoeftige wijkbewoners geldt in principe hetzelfde. De zorgaanbieders die in de wijk opereren zullen frequent afstemmen. Wijkbewoners met een zorgvraag worden naar een voor hun meest passende voorziening geleid. De w.m.o.-lokalen (aanloopkantoor voor wijkbewoners) kunnen verder ontwikkeld worden als informatie- en adviespunt voor de wijk. Het is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de instellingen vertegenwoordigd in het wijkteam om deze informatie- en adviesfunctie verder te ontwikkelen. Dit geldt overigens niet alleen voor het buurtkantoor in de Breehorn, maar ook voor het te ontwikkelen buurtkantoor in het AGW-huis. Zo kunnen instellingen spreekuren organiseren in beide kantoren en kunnen de diensten van Compaen eveneens over de beide buurtkantoren worden verdeeld.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
13
3.4 Sociale veiligheid en openbare ruimte Wat is sociale veiligheid? Sociale veiligheid is een gevoel. Wanneer voelt iemand zich veilig en wanneer niet? Wat wekt dat onveilige gevoel op en is dat gevoel terecht? Sociaal veilig voelen kan in het geding komen na diverse incidenten in de wijk (objectief). Ook kan ‘t ontstaan door donkere hoeken en het onverwachte (subjectief). Factoren die een rol spelen bij sociale onveiligheid zijn: Omgevingsfactoren (verlichting, achterpaden, groenonderhoud); ontbreken sociale controle; gedrag buurtgenoten (onbekend, agressie, aanspreekbaarheid); Huidige situatie • Hangjongeren; hun uitingsvormen en gedrag • Gebruik/misbruik van vervoersmiddelen (geluidsoverlast) • Uitzichtloze leefsituatie (a.g.v. alcohol en drugs) • Achterstallig onderhoud (kapotte verlichting en overhangend groen op diverse plekken) • Onverlichte achterpaden; achterpaden zijn lang en erg donker, sluiproutes • Intolerantie tussen verschillende bewoners(-groepen) • Inzetbaarheid politie en stadswachten te beperkt. Gewenste situatie Niet voor alle problemen zijn oplossingen te bedenken. Wel is het goed om met elkaar, waarmee een grote rol is weggelegd voor de inwoners van de wijken, te kijken naar mentaliteitsveranderingen die in gang gezet zouden kunnen worden. Sociale controle en elkaar aanspreken op bepaalde zaken zou tevens gestimuleerd kunnen worden door het inzetten van een mediator / wijkbeheerder. Uit ervaring weten we hoe belangrijk een buurtpand of buurtkantoor voor bewoners kan zijn. Daarom bevelen wij aan om, naast het bestaande buurtkantoor in de Breehorn, een zelfde voorziening te ontwikkelen in het AGW-huis. Verder is het onder de aandacht brengen van de achterpaden en eventueel herstellen ervan ook van belang. De werkgroep heeft enquêtes gehouden en een nachtelijke schouw gedaan. Speerpunten die daaruit naar voren kwamen zijn: 1) Achterpaden, 2) buurtpreventie project, 3) verslavingsproblematiek, 4) wijkbeheerder/mediator en 5) vindplaatsgericht jongerenwerk. Hieronder worden deze onderwerpen toegelicht. •
De problematiek omtrent de achterpaden is al vele jaren bekend. Op verschillende manieren zijn er projecten geweest om die situatie in voorkomende gevallen te bestrijden. Belangrijk hierin is de eigendomssituatie. Veelal zijn de achterpaden in geval van huurwoningen in eigendom van de woningbouwcoöperatie, maar gecompliceerder wordt het wanneer de woningen particulier eigendom zijn. De gemeente is, in z’n algemeenheid, bijna nooit partij. Een collectieve aanpak van betrokkenen is dan de meest geëigende is. Ook kan er een achterpadcommissie opgericht worden die zich vraaggericht bezig gaat houden met de verbeterpunten van de achterpaden. Op deze manier wordt van de aanwonenden collectief een actieve houding gevraagd. Samenstelling: woonconsulent woningbouwcoöperatie, opbouwwerk, buurtagent en bewoners uit de wijk. Er zou een verzoekformulier ontwikkeld kunnen worden met criteria.
•
Buurtpreventieprojecten om het veiligheidsgevoel (indien nodig) te verhogen. Het opbouwwerk zal haar licht opsteken bij andere gemeenten om de mogelijkheden en noodzaak in kaart te brengen.
•
Verslavingsproblematiek vraagt om deskundigheidsbevordering van jongerenwerk, het opbouwwerk en de politie. Wellicht kan er ook gebruik worden gemaakt van Verslavingszorg Noord Nederland (VNN). Tevens zou met VNN een traject kunnen worden uitgezet om in de wijken meer aan voorlichting en preventie te doen. Op deze manier hoopt de werkgroep de dreiging van escalatie en uitbreiding van de verslaving te kunnen beheersen.
14 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
•
De werkgroep ziet meerwaarde in een gekwalificeerd wijkbeheerder. De stadswachten hebben een deel van deze rol overgenomen, maar kunnen niet altijd in de wijk zijn. Zij moeten immers heel Veendam en Menterwolde bedienen en werken in wisselende diensten en samenstelling. Een wijkbeheerder moet een vertrouwenspersoon zijn en moet eigenlijk een vast aanspreekpunt voor de wijk zijn. De buurtagent wordt ontlast van deze oneigenlijke politietaak.
•
Vindplaatsgericht jongerenwerk in de wijk. Het jongerenwerk kan samen met deze jongeren kijken naar een minder probleemgevende locatie. Samen met de jongeren kan hij kijken of het gewenst is activiteiten aan te bieden in of bij de wijk. Jongeren zijn partij in het realiseren van een leefbare wijk voor iedereen.
“Sociale veiligheid doe je samen. Dat geldt voor zowel bewoners, gebruikers als de dienstverleners in de wijk. De verantwoordelijkheid hiervoor moet door alle partijen worden gedragen.”
Openbare ruimte De gemeente is als organisatie in belangrijke mate verantwoordelijk voor het beheer van de openbare ruimte. De taken worden uitgevoerd door sector stedelijk beheer. Drie facetten spelen daarbij een rol: - Openbaar groen Veendam staat bekend als parkstad: een gemeente met veel openbaar groen. Dit geldt zeker ook voor Sorghvliet. Nog steeds voert de gemeente de naam “Parkstad” met ere. Op basis van noodzakelijke bezuinigingen heeft de gemeenteraad in het onderhoud van openbaar groen moeten snijden. De media zijn hier groot op ingesprongen en heeft zijn weerklank bij sommige wijkbewoners gevonden. Ook in het wijkteam maakt men zich zorgen over het groene aangezicht van de wijk. Wel is duidelijk geworden dat Sorghvliet een groene wijk blijft. Het beheer is inmiddels aangepast naar de nieuwe norm.
- Park- en watergebied Borgerswold Borgerswold is een groot gebied en strekt zich over de volledige westzijde van Sorghvliet uit. Het park heeft een grote recreatieve waarde. Voor zowel passief, als actief gebruik. Bovendien heeft Borgerswold diverse andere functies die op grote schaal gebruikt en gewaardeerd worden. Bezoekers van het park; fietsen en wandelen er, laten honden er uit, sporten en spelen er. In het park staan o.a. de kinderboerderij (inmiddels helemaal opgewaardeerd), toeristisch informatiecentrum, een manege, camping, 2 horecavoorzieningen en Scouting Veendam en watersportvereniging Langebosch hebben er hun basis. Naast dit alles is, medio 2007, hier eveneens een waterskibaan gerealiseerd. Voor de aanleg van deze baan moest veel ruimte gemaakt worden waardoor er veel bomen zijn gekapt. Nu alles aangelegd is en er ook volop gebruik wordt gemaakt van de waterskibaan, kan gesteld worden dat Veendam weer een attractie rijker is geworden. Verder wordt het Borgerswold voor allerlei andere activiteiten gebruikt. Voor de lange termijn gaat het gemeentelijk beleid uit van behoud van het park op het huidige niveau. Voor de korte termijn staan herstel van fiets en wandelpaden op de rol.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
15
-Wegen en paden Voor het komende jaar staat het herstel van fiets- en voetpaden op vele plaatsen in Sorghvliet hoog op de agenda. Middels een schrijven worden de beheerteams jaarlijks door de gemeente geïnformeerd. Bovendien publiceert de gemeente maandelijks, de in uitvoering zijnde werkzaamheden in een lokale krant. Ook hanteert de gemeente de “Servicelijn gemeente Veendam” (0598 – 652450) waar wijkbewoners met vragen, opmerkingen en klachten terecht kunnen. Belangrijke steekwoorden in het gemeentelijk beheerbeleid zijn: schoon, heel en veilig. Uit contacten met de beheerteamleden blijkt niet dat er grote problemen zijn ten aanzien van het onderhoud van groen en wegen. Dit komt wellicht doordat men bekend is met het melden bij de servicetelefoon. Via de gebruikelijke kanalen van: website, gemeentelijke mededelingen (in “De Veendammer”) maar ook in de column van het wijk- en buurtbeheer wordt het telefoonnummer steeds weer onder de aandacht gebracht.
3.5 Wijk- en winkelcentrum Revitalisering winkel- en wijkcentrum Sorghvliet en omgeving In het Distributie Planologisch Onderzoek van 2001 werd geconcludeerd dat het winkelcentrum Sorghvliet een renovatie nodig heeft waarbij met name de supermarkt C1000 uitgebreid zou moeten worden. Ook zou de reeds jaren durende parkeerproblematiek moeten worden opgelost. De toenmalige eigenaar heeft, samen met de gemeente, in 2003 een onderzoek uitgevoerd naar de knelpunten, mogelijkheden en kosten. De belangrijkste conclusie van dit onderzoek was dat het winkelcentrum zou moeten worden uitgebreid, waarbij ook de bestaande leegstaande delen van het gebouw (bibliotheek, chinees restaurant) zouden moeten worden betrokken. Begin 2004, is het winkelcentrum van eigenaar gewisseld en is nu eigendom van Schuitema. Deze heeft een studie laten verrichten naar de ontwikkelingsmogelijkheden van het winkelcentrum en omgeving. Verder is wijkcentrum Dukdalf aan een renovatie en revitalisatie toe. Het gebied, naast de RDW aan het Skager Rak, is vrij voor nieuwe ontwikkelingen nu de reservering voor uitbreiding van de RDW niet meer aan de orde is. Een chinees restaurant (gereed in voorjaar 2007) is gerealiseerd. Terwijl de bouw van een fitness- en wellnesscentrum is afgerond. Ook zal een kinderdagverblijf gerealiseerd worden (bouw is volop gaande). In verband met het vorenstaande is er een nieuw bestemmingsplan opgesteld. Dit biedt een planologische regeling voor renovatie en revitalisering van het winkelcentrum en van het wijkcentrum, het toevoegen van appartementen, de uitbreiding van de parkeercapaciteit (1e fase is gereed) en de ontwikkeling van het naastgelegen gebied nabij de RDW. De ontwikkeling van het totale plan zal in twee fasen worden uitgevoerd: Fase 1 . uitbreiding van het winkelcentrum (met name de supermarkt) . verkoop terreinen aan het Skager Rak . Infrastructurele werkzaamheden (verleggen Groningenlaan en aanleg parkeervoorziening)
16 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Fase 2 . Verbouw overige winkels . Bouw stedelijke wand (appartementen) . Renovatie Dukdalf
3.6 Communicatie Communicatie neemt een belangrijke plaats in binnen onze maatschappij. Zo ook binnen het wijkgericht werken in Sorghvliet. Momenteel is er een netwerk van vrijwilligers / buurtbewoners die zich inzetten voor de leefbaarheid in hun buurt. Naast het meedraaien binnen het eigen beheerteam spreken buurtbewoners elkaar in het centraal wijkorgaan Sorghvliet (C.W.S.) op breder niveau. Ze hebben, samen met afgevaardigden van de in de wijk actieve organisaties, zitting in het wijkteam. Het wijkteam draagt bij aan korte lijnen en snelle acties. Op bestuurlijk niveau wordt door organisaties ook het belang hiervan onderkend. Men stelt medewerkers beschikbaar ten behoeve van deze activiteiten. Huidige situatie De wijkvereniging Sorghvliet geeft vier keer per jaar een blad uit (Het Logboek) dat huis-aan-huis wordt verspreid. In Het Logboek wordt verslag gedaan van verenigingsactiviteiten. Het C.W.S. heeft de beschikking over een drietal pagina’s in dit blad om de leefbaarheid onder de aandacht te brengen. Het Bewonersoverleg Veendam (B.O.V.) is een afvaardiging van alle in de gemeente actieve beheerteams. Het B.O.V. heeft 10 keer per jaar de beschikking over columnruimte in “De Veendammer” (wekelijks huis-aan-huis-blad) om de ontwikkelingen in het wijk- en buurtbeheer kenbaar te maken. In voorkomende gevallen worden activiteiten in Sorghvliet ook voor het voetlicht gebracht. In geval van acties en of projecten worden flyers gemaakt, bewonersavonden georganiseerd, etc. Gewenste situatie Het goede behouden en aandachtspunten verbeteren. In de gewenste situatie betekent het dat alle bestaande middelen optimaal worden gebruikt. De beschikbare ruimte voor het C.W.S. in Het Logboek heeft in de huidige situatie geen toegevoegde waarde. Mogelijkheden tot afstemming tussen wijkvereniging en het wijkteam hebben de voorkeur. Duidelijk is geworden dat er behoefte bestaat aan een aantrekkelijke wijkkrant die met een vaste regelmaat in een herkenbare vorm en vaste kleur verschijnt. Deze vorm van communicatie is van grote waarde. Met name de continuïteit is nu nog een probleem. Websites zijn een nieuw medium in het kader van informatieverstrekking. Op termijn kan dit steeds belangrijker worden en de rol van andere publicaties aanvullen of overnemen. Op dit moment heeft nog niet iedereen de beschikking over een internetaansluiting thuis. Jaarlijks een overzicht op te stellen met aandachtspunten in de wijk. Per jaar kan op die manier de voortgang bewaakt worden in het wijkteam. Ook het aantal afgevaardigde wijkbewoners(beheerteamleden) dient een groter draagvlak te krijgen. Dit kan door uitbreiding van het aantal mensen en vertegenwoordigingen uit alle delen van Sorghvliet. Op de bewonersavond die eind 2006 werd gehouden hebben inmiddels meer mensen zich aangemeld uit verschillende wijken. Maar de vertegenwoordiging van de Provinciehoek is nog steeds ontoereikend. Het Centraal Wijkorgaan Sorghvliet (C.W.S.) geeft dit item prioriteit en is actief op zoek naar meepratende en –denkende mensen in de wijk.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
17
Bijlage 1
Onderzoek wonen en leefbaarheid Sorghvliet Noord percentages goed
woonomgeving
Sorghvliet Noord
Gemeente
Wegbewijzering/huisnrs. Overlast bedrijven Hoeveelheid openbaar groen Onderhoud openbaar groen Speelgelegenheid 0-6 jaar Straatverlichting Verlichting achterpaden
49 70 59 36 31 53 20
57 61 53 30 22 60 28
Verkeersveiligheid buurt Route sportvoorzieningen Verkeersonveilige plekken nee Sociale veiligheid Sociaal onveilige plekken nee Overlast hondenpoep
33 50 55 31 72 32/altijd
27 44 43 40 80 23/altijd
Beschadiging/vernieling auto’s
22%
14%
61 54 60 66 47 53 77 60
69 63 75 52 41 44 65 51
26% 14%
34% 21%
40% 7%
32% 15%
veiligheid/overlast
voorzieningen Nabijheid winkels Nabijheid peuterspeelzaal Nabijheid basisschool Nabijheid middelbare school Nabijheid zorgvoorziening ( 55+ ) Nabijheid busverbinding Wandelmogelijkheden Sportvoorzieningen
sport/vrije tijd/ontmoeting Meer contact Uitgaan/recreatie Hobby’s Wat weerhoudt u ? Geld Afstand/vervoer
NB: Geen percentage ingevuld betekent 5% of minder dan 5% verschil met gemeente totaal. BW06022007
18 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Bijlage 2
Onderzoek wonen en leefbaarheid Sorghvliet Zuid percentages goed
woonomgeving
Sorghvliet Zuid Gemeente
Ligging tov centrum Wegbewijzering/huisnrs. Overlast bedrijven Hoeveelheid openbaar groen Inrichting openbaar groen Voorzieningen jongeren tot 18 jaar
37 43 75 69 34 24
60 57 61 53 27 12
36 57 53 69 2/altijd 4%
29 46 43 60 8/altijd 10%
85 70 75 81 37 31 68 57 89 58
69 52 63 75 52 41 62 44 65 51
69% 76% 28%
62% 68% 35%
42%
34%
veiligheid/overlast Route basisschool Route winkels Route medische voorzieningen Route bushalte Zwerfvuil Dronken mensen op straat
voorzieningen Nabijheid winkels Nabijheid bank/postkantoor Nabijheid peuterspeelzaal Nabijheid basisschool Nabijheid middelbare school Nabijheid zorgvoorziening ( 55+ ) Nabijheid bushalte Busverbindingen Wandelmogelijkheden Sportvoorzieningen
sport/vrije tijd/ontmoeting Sport samen Uitgaan ja Hobby met anderen Meer contact: Uitgaan/recreatie
NB: Geen percentage ingevuld betekent 5% of minder dan 5% verschil met gemeente totaal. BW06022007
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
19
Bijlage 3 Leeftijdsopbouw Sorghvliet Leeftijd 0-4 jr 5-9 jr 10-14 jr 15-19 jr 20-24 jr 25-29 jr 30-34 jr 35-39 jr 40-44 jr 45-49 jr 50-54 jr 55-59 jr 60-64 jr 65-69 jr 70-74 jr 75-79 jr 80-84 jr 85-89 jr 90-94 jr 95-99 jr 100-104 jr
Borgerswold Provinciehoek Rivierenbuurt Scheepskwartier Zeestratenwijk 6 7 2 2 2 3 4 5 8 5 9 31 47 33 46 35 40 44 20 2
149 144 132 155 147 166 166 190 209 174 211 198 143 97 52 30 25 13 1
113 118 83 80 66 124 168 157 126 107 119 149 107 70 27 13 8 3 2
55 89 83 88 70 62 68 99 109 89 85 98 111 85 81 78 49 26 9 2
351
2402
1640
1436
20 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
138 133 158 138 125 141 148 156 165 130 169 181 155 120 95 88 105 93 41 8 3 2490
Sorghvliet 250
200
Borgerswold
150 Aantal
Provinciehoek Rivierenbuurt Scheepskwartier 100
Zeestratenwijk
50
0 0-4 jr
5-9 10- 15- 20- 25- 30- 35- 40- 45- 50- 55- 60- 65- 70- 75- 80- 85- 90- 95- 100jr 14 jr 19 jr 24 jr 29 jr 34 jr 39 jr 44 jr 49 jr 54 jr 59 jr 64 jr 69 jr 74 jr 79 jr 84 jr 89 jr 94 jr 99 jr 104 jr Leeftijd
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
21
bijlage 5 SELECTIE Sorghvliet
koop Acantus St. Woningmaatschap X11 St. Woonzorg Nederland Stienstra Vastgoed Dutch Residential Fund III Oudehuys Investments I St. Vitalis overige beheer- en exploitatie maatschappijen kleine particuliere verhuurders (>= 2 woningen) kerken en stichtingen TOTAAL % koop % huur niet in woz-bestand
22 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
wijk Borgerswold Provinciehoek Rivierenbuurt Scheepskwartier Zeestratenwijk TOTAAL 93 693 624 290 741 2441 0 209 0 216 239 664 0 21 0 2 79 102 73 0 0 39 0 112 0 0 4 0 7 11 0 54 0 0 0 54 0 0 31 0 0 31 0 0 0 108 0 108 0
6
0
0
1
7
0 0 166 56% 44% 0
0 1 984 70% 30% 2
2 0 661 94% 6% 2
3 0 658 44% 56% 1
0 0 1067 69% 31% 1
5 1 3536 69% 31% 6
Bijlage 6 SELECTIE Sorghvliet excl. ACANTUS-woningen wijk koop vrijstaande woning 2^1 kapwoning rijwoning geschakelde woning gestapelde seniorenwoning bedrijfs- of praktijkwoning overige woonobjecten St. Woningmaatschap X11 rijwoning St. Woonzorg Nederland grondgeb. seniorenwoning gestapelde seniorenwoning Stienstra Vastgoed rijwoning geschakelde woning Dutch Residential Fund III rijwoning Oudehuys Investments I geschakelde woning St. Vitalis gestapelde seniorenwoning overige beheer- en exploitatie maatschappijen 2^1 kapwoning rijwoning beneden- of bovenwoning kleine particuliere verhuurders (>= 2 woningen) 2^1 kapwoning rijwoning geschakelde woning kerken en stichtingen 2^1 kapwoning Totaal koop+overige huur % Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Borgerswold
Provinciehoek
Rivierenbuurt
75
64 214 351 63
48 126 290 159
1
1
14 3 1
21 28 45
Scheepskwartier Zeestratenwijk
Totaal
%
1
57 165 391 29 93 2 4
290 627 1.139 279 93 7 6
10% 22% 40% 10% 3% 0% 0%
2
79
102
4%
28 84
1% 3%
7 4
0% 0%
54
2%
31
1%
108
4%
2 4 1
0% 0% 0%
2 2 1
0% 0% 0%
1 2.872 100%
0% 100%
46 122 107 14
39 7 4 54 31 108 2 4 1
1 1
166 6%
1 775 27%
661 23%
2 1
442 15%
828 29%
23
niet in WOZ-bestand Bijlage 7 Selectie Sorghvliet excl. koop- + overige huurwoningen
0
Provinciehoek
2
Scheepskwartier
2
Zeestratenwijk
1
Totaal
wijk eengezinswoningen egw-2^1 kapwoning egw-tussenwoning egw-hoekwoning etagewoningen etw-portiekflat met lift etw-portiekflat zonder lift hat-woningen hat-tussenwoning hat-hoekwoning hat-portiekflat zonder lift seniorenwoningen sw-tussenwoning sw-hoekwoning sw-galerijflat met lift sw-galerijflat zonder lift sw-portiekflat met lift Totaal %
24 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
1
%
69 39
4 236 143
1% 36% 22%
19
19 20
3% 3%
10 6
10 6 8
2% 1% 1%
7 6 120 60 25 664 100%
1% 1% 18% 9% 4% 100%
106 75
4 61 29
20
8 7 6 120 60 209 31%
216 33%
25 239 36%
6
Bijlage 8 SELECTIE Sorghvliet excl. koop- + overige huurwoningen 1960-1974 1975-1989 1990-1999 wijk Provinciehoek eengezinswoning etagewoning hat-woning seniorenwoning Scheepskwartier eengezinswoning etagewoning hat-woning Zeestratenwijk eengezinswoning seniorenwoning Totaal %
2000 tot heden
108 20 8 73 161
16
4 19
16 94 120 391 59%
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
225 34%
4 1%
25 44 7%
Totaal % 108 20 8 73
16% 3% 1% 11%
181 19 16
27% 3% 2%
94 145 664 100%
14% 22% 100%
25
Bijlage 9 2.4 Woningbestand SELECTIE Sorghvliet wijk Borgerswold Provinciehoek Rivierenbuurt Scheepskwartier Zeestratenwijk TOTAAL 93 693 624 290 741 2441 0 209 0 216 239 664 0 21 0 2 79 102 73 0 0 39 0 112 0 0 4 0 7 11 0 54 0 0 0 54 0 0 31 0 0 31 0 0 0 108 0 108
Koop Acantus St. Woningmaatschap X11 St. Woonzorg Nederland Stienstra Vastgoed Dutch Residential Fund III Oudehuys Investments I St. Vitalis overige beheer- en exploitatie maatschappijen kleine particuliere verhuurders (>= 2 woningen) kerken en stichtingen TOTAAL % koop % huur niet in woz-bestand
26 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
0
6
0
0
1
7
0 0 166 56% 44% 0
0 1 984 70% 30% 2
2 0 661 94% 6% 2
3 0 658 44% 56% 1
0 0 1067 69% 31% 1
5 1 3536 69% 31% 6
Bijlage 10 Overzicht gerealiseerde zaken sinds invoering van het wijkteam Sorghvliet
•
Vorming van het wijkteam.
•
Vorming van de werkgroepen.
•
De succesvolle bewonersavond op 30 november 2006.
•
Nieuwsbrieven voor alle wijkbewoners zijn namens het wijkteam uitgebracht.
•
Het beheerteam Rivierenbuurt heeft uitbreiding gekregen.
•
Enquêtes onder de gebruikers van MFC de Breehorn en A G Wildervanckhuis.
•
Grote schoonmaakactie in Scheepskwartier op 16 december 2006.
•
Herinrichting hofje aan de Drenthelaan met, voor en door bewoners..
•
Sport- en speldag Scheepskwartier op 18 augustus 2007.
•
Sport en speldag Zeestratenwijk op 1 september 2007.
•
Bewonersavond Langebosch; uitkomst is dat men aansluiting heeft bij Wildervank.
•
Vertegenwoordiging Borgerspark in het wijkteam
•
Pilot openstelling schoolplein ’t Haimstee.
•
Verwijderen jongerenontmoetingsplek (j.o.p.) Scheepskwartier op verzoek van bewoners en werkers in de wijk.
•
Schouw in Zeestratenwijk
•
Schouw in Rivierenbuurt
•
Realisatie Wijkontmoetingsplek (w.o.p.) Rivierenbuurt.
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
27
Bijlage 11
Actielijst 2008, Sorghvliet Aandachtspunt Sociale Veiligheid en openbare ruimte Achterpaden veilig Sociaal onveilige situaties op sommige plaatsen Vast aanspreekpunt in de wijk om leefbaarheidszaken te kunnen melden (wijkbeheerder) Te weinig zicht op hulp en zorgvragen in de wijk Jeugd, spelen en ontmoeten Schoolpleinen openstellen voor openbaar gebruik + meer speeltoestellen Te weinig ruimte voor spelen en ontmoeten
Multifunctionele centra Te weinig afstemming tussen MFC’s onderling en MFC’s en buurthuizen Informatie en advies in alle MFC’s
Communicatie Wijkbewoners moeten beter geïnformeerd worden vanuit het
Actie
Budget
Betrokkenen
Plan maken om veiligheid te vergroten Buurtpreventie; onderzoek mogelijkheden
p.m. p.m. kan wellicht budgettair neutraal
Bewoners, Compaen Bewoners, Compaen
* Stadswachten en wijkagent zichtbaarder in de wijk * wmo-Lokaal in AGW huis starten * wmo-Lokalen beter bekend maken in de buurt
• • •
* Maken van een wijkanalyse omtrent hulp- en zorgvragen * Toeleiding naar zinvolle dagbesteding voor deze groepen op grond van de wijkanalyse
H. Strijbosch
Politie Compaen Compaen/gemeente
Openstelling en speeltoestellen op de agenda van de scholen (gemeentebreed)
p.m.
A. Greven/R.B.O.O.
Aanleg 3 wijkontmoetingsplekken in Provinciehoek, Zeestratenwijk, (opwaardering )Scheepskwartier in 3 jaar, 2008 – 2010. Prioriteitsstelling voor aanleg via wijkteam. Aanvullend: Aanvraag subsidie via “Leader-project zal worden ingediend.
€ 25.000,-- p.jr. per w.o.p (resp. 2008, 2009, 2010),
H. Vasse / Werkgroep Jeugd/Spelen/Ontmoeten
* werkgroep MFC’s / buurthuizen maakt afspraken over het aanbod van sociaal culturele activiteiten en diensten * activiteitenbudget regelen * opening wmo-Lokaal c.q. buurtkantoor in AGW per 1 maart 2008. * optimaliseren aanbod informatie en advies in beide wmo-Lokalen
1.000,-- per MFC, dekking nog niet bekend 2008 en 2009 uit WGWprojecten, daarna regulier opnemen in de begroting
H. Strijbosch, buurthuizen, MFC’s
* nieuwsbrieven uitbrengen vanuit het wijkteam in afstemming met de wijkvereniging Sorghvliet inzake “Logboek”. * aansluiten bij ontwikkelingen gemeente-breed, die in 2008
Dekking uit WGWprojecten en uit comm.budget
H. Vasse / werkgr. Communicatie
28 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
2008 is geaccordeerd, 2009 en 2010 nog niet
Gemeente, Compaen
wijkteam, “Logboek” is ontoereikend Aandachtspunt Centrale Wijkraad Sorghvliet moet apart communiceren naar bewoners Verkeer 30 km gebieden
Verkeerssituatie bij mgr Bekkersschool Pr. Bernhardlaan door rij- en parkeergedrag van ouders bij halen en brengen kinderen --Provinciehoek Onveilige verkeerssituatie bij cbs ’t Haimstee door brengen en halen kinderen Gevaarlijke oversteekplaats Sorghvlietlaan op kruispunt Provinciënlaan/Eems Gevaarlijke verkeerssituatie oversteek Woortmanslaan bij c.b.s. ‘t Haimstee
worden uitgewerkt (nieuws uit de wijken in de huis-aanhuisbladen?) Actie Website voor de wijk ontwikkelen
p.m.
Betrokkenen CWS, i.o.m. gemeente (H. Eissens)
Medio 2008 zal de notitie beleid 30km worden voorgelegd aan college. Voorgesteld wordt voor 2009 een PM post op te nemen en bij de najaarsnota 2008 de post op geld te zetten voor de Nieuwe Structurele Ruimte 2009. Onderstaand zijn diverse situaties opgenomen. Middels traject “Veilige school” Als voorbeeld de verkeersveilige inrichting zoals in Westerlee
Budget zoeken 2009
H. Vording/E. Jager
Insteek middels traject “Veilige school”. Instellen rijroute auto’s voor ouders die kinderen brengen en halen
Regulier
M. Noordermeer
Invoeren 30 km gebied heeft hogere prioriteit. Insteek middels traject “veilige school”.
-Plan voor aanpassing is klaar en heeft instemming werkgroep verkeer en school. Kosten € 20.000,00 Situatie heeft vanuit verkeersveiligheidsoogpunt prioriteit.
A. de Vries
A. Greven
Aangemeld voorjaarsnota 2008
W.Mulder / E.Jager/ A. de Vries
-Verkeersbrigadiers in stand houden (samen met Westerschool?) Te hard rijden in Gelrelaan Te hard rijden
Prioriteitsstelling in het kader van implementatie meer 30 km gebied. Snelheidsremmende maatregelen Prioriteitsstelling in het kader van implementatie meer 30 km
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
H. Vording H. Vording 29
Groningenlaan
gebied. Snelheidsremmende maatregelen
Te hard rijden Drenthelaan i.v.m.verkeer Buitenschoolse Opvang --Rivierenbuurt
Prioriteit in het kader van implementatie meer 30 km gebied.
Ongewenste verkeerssituatie Rensel
De noodzaak voor het toevoegen van extra openbare parkeerplaatsen binnen het gebied wordt onderschreven. Er volgt een vervolgoverleg met alle bewoners Insteek middels traject “veilige school”
Ongewenst rij- en parkeergedrag Lauwers Ongewenst rij- en parkeergedrag ‘t Wad Gevaarlijke oversteek Sorghvlietlaan / Dollard --Zeestratenwijk Gevaarlijke oversteek Skager Rak / Boven Westerdiep Gevaarlijke fietsoversteek Skager Rak / Lübecker Bocht Finse Golf; slecht zicht op zijstraat
H. Vording
p.m.
Compaen, W. Mulder / E. Jager A. Greven
Insteek middels traject “veilige school”
A. Greven
Insteek middels traject “veilige school”
A.Greven
e
Uitvoering 2 helft 2008. Overleg met bewoners heeft al plaats gevonden
Regulier
B. Smit
Het is geen Verkeers Ongevallen Concentratie punt en wordt daarom nu niet opgepakt. De beloofde borden overstekende fietsers zijn reeds geplaatst. Verbeteren zichtsituatie. Er wordt jaarlijks gesnoeid, via regulier onderhoud.
Regulier
W. Mulder/E. Jager
Regulier
W. Mulder
30 Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Actielijst 2009 en later Verkeer Aandachtspunt Te hard rijden in de woonwijken Te hard rijden Dollard Gevaarlijke oversteek Skager Rak / Woellust
Gebrek aan parkeerruimte Ellertsveld
Actie
Budget
Wens is invoering 30 km in alle wijken. Knelpunten worden p.m. gemeentebreed onderzocht. Notitie in zomer 2008. Prioriteitsstelling in het kader van implementatie meer 30 km gebied. Betreft een T-aansluiting, dus geen overstekend verkeer. Er komt een inrit-constructie. Heeft geen prioriteit, oversteek voor fietsverkeer via kruispunt Skager Rak / Boven Westerdiep is alternatief. Situatie hangt samen met bouwactiviteiten Woellust. Aanleg parkeerplaatsen, Invoering 30 km gebied heeft hogere prioriteit
Wijkagenda Sorghvliet, december 2007
Betrokkenen H. Vording H. Vording H. Dijk
W. Mulder/ H. Vording
31