Werkprogramma 2010
ǡǤ ȋȌ Ǧ
ǡ Ǥ
Ǥ
ǡ
Ǥ ͔͕͗͗͘ ͖͙͔͔ ȋ͔͔͛Ȍ͖͔͔͗͛͜͜ ȋ͔͔͛Ȍ͖͗͛͜͜͝͝ ͔͗͗ ͖͔͗͛ ȋ͔͔͗Ȍ͖͖͙͛͛͘͘ ȋ͔͔͗Ȍ͖͛͛͘͘͘͝ ̷Ǥ ǤǤ
Planbureau voor de Leefomgeving, december 2009
͙͔͔͔͔͔͕͔͛
Ǥ̷Ǥ
Planbureau voor de Leefomgeving, december 2009
Werkprogramma 2010
Inhoudsopgave
1 2
Voorwoord 3 Uitgangspunten 5 Onderdelen werkprogramma 2010
2.1
Wettelijke taken en integrale producten
2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6
Speerpunten 15 Mondiale schaarste en transitie 15 Duurzaam herstel 17 Herstructurering en investeringsbeleid 18 Duurzame stedelijke ontwikkeling 20 Nederland in Europese systemen en netwerken 22 Kansrijk omgevingsbeleid 23
2.3
Doorlopende taken
2.4
Strategisch onderzoek 25
2.5
Kennisbasis
9
9
24
28
Bijlage 1 Belangrijkste producten in 2010
29
Bijlage 2 Bijdrage aan het werkprogramma 2010 vanuit de WOT Natuur & Milieu van Wageningen UR 30
2
Voorwoord ͖͔͕͔
ȋȌ
͖͔͕͔
͖͔͕͔ Ǥǡ ǡ͖͔͔͝Ǥ
ǤǦ Ǥ
ǣ ǡ ȋȌǤ
Ǧ ǡǡ Ǧ
ǤǮǯǦȂǡ ǫȂǮǯǦ
ǣ ǫ
Ǧǣ ǯ
Ǥ
Ǥ
Ǥ
à ȂȂ ȂǮ
ǯǤǦ
Ǧ Ǥ
Ǥ
͗
ǡ
Ȁǡ
ǣ
ȋǤǡȌ ȋȂȂǮǯǡǦ ǡǡ
Ȍǡ
ǣ
ȋ
ǡǡǡ ǡȌǤ
Ǥ
ǡ
ǤǤǤǤ ͕͚
͖͔͔͝
4
1 Uitgangspunten Ǧ Ǥ
Ǥ
Strategische thema’s van het Kabinet
͕Ǥ ͖Ǥ ͗Ǥ ͘Ǥ ͙Ǥ
͖͔͕͔
ǯǡ
Ǧ ǯ͖͔͔͛ǡǣ
´ ǣ
Ǯ
ǯ
Ǧ Ǥ͖͔͕͔
ǯǡǮ
´ǯǮ
ǯǡǮǯǤ
Kaderbrief
͙Ǥ ͚Ǥ ͛Ǥ
ȋǡ ǡǡ ǡǡȀ Ȍ Ǥ Ǧ͖͔͕͔Ǥ
ǯǣ
ǡ
ǡ Ǧ
͙
ǡ Ǯ͖͔͕͕ǯǡ
Ǧ Ǥ
Ǧ
ǫ ǫ
Europese en internationale dimensie
Ǥ
ǤǦ ǮǯǤ ǡ
Ǧ ǤǮǯ Ǥ Ǥ Ǥ Ǧ Ǥ ǤǦ
Ǥ
ȋ
ȌǤ ͖͔͕͔
ǡǡ
Ǥ
Brede Heroverweging ͖͔͔͝
͖͔͕͔Ǧ
Ǥ
Ǧ ȋȀǡȀǡȀȌǤ ȋǮǯȌǡ Ǧ Ǥ ǡ
Ǧ Ǥ
Ǥ
Samenwerking en afstemming
Ǥ
Ǧ ȋȌ
Ȃ ȂȋȌǦ ȋ ǡȌǤ
6
ǡ
Ǥ ǣ
Ǥ ǡǡ
ǡǤǦ Ǥ
Ǯ ǯǡǮǯ
ǮǯǮ
ǯǤ ǯ͖͔͕͕
ǡ
Ǧǡ Ǥ
ǡǦ ǦǤ
ȋ ȌǤ Ǧ ǡǡ
Ǥ
Ǥ ǡǯ Ǥ
´
ȋȌȋǡȀǦ Ȍ
Ǥ
͛
8
2 Onderdelen werkprogramma 2010 2.1 Wettelijke taken en integrale producten
ǣ ǡǡ ǦǤ͖͔͕͔ Ȃ
Ǥ
Balans van de Leefomgeving à ǡǦǡǦ͖͔͕͔Ǧ ǡǤ
ǡȂ
Ȃǡ
Ǥ
Ǧ ǡ Ǥ±±
Ǥ
͖͔͕͔Ǥ
Ǥ ǡǡ ǣ ȋǡ
Ȍǣ
ǡ
Ǧ
Ǣ ͖͔͕͔ǡ
Ǥ
͝
ǣ
ǡ
Ǧ
Ǣ ͖͔͕͔ǡ
ǡ
ǡ
Ǥ
ȋȌ Ǯ͖͔͕͔ǯǢ Ǥ Ǯ͖͔͕͔ǯ
Ǥ
ȋ͕͔Ȍ͖͔͕͔ ȋȌǦ ǡǤǦ
Ǥ
Ǥ ͖͔͕͔ Ǥ Ǥ
ǡ
ǦǤ
Ǧ ǡ
Ǥ
ǡǡ Ǥ
Signalen uit de Leefomgeving Ȃ Ȃ
Ǯ ǯǤ
ȂȂǦ ǡ
ȋȌ Ǥǯ ͖͔͔͝ǮǡǣǫǯǤ
Ǥ
Ǥ
Ǯǯ±± ǡ
ǡǤ Ǥ Ǯǯ
͖͔͕͕Ǥ
10
Evaluatie waterbeleid ͖͔͕͔ǡ ǡǦ
ǤǡǦ ͖͔͔͝Ǧ͖͔͕͙ǡ͖͔͕͗Ǥ ͖͔͕͔ ǮǯǤ ͖͔͕͔ Ǥ
Realisatie Milieudoelen 2010 ȋ͗Ȍ
Ǥȋ ͖͔͕͔Ȍ
Ǥ
Klimaatbestendig Nederland
Ǥ
ǡ
Ǧ ǤǦ ´´
Ǥ
Monitor Duurzaam Nederland ȋȌ ȋȌȋȌ Ǥ Ǥ
ǯȀǦ Ǥ
ǡ ͕͙͖͔͔͝Ǥ ͖͔͕͔
ǡ
ǡǡǤ
Voorbereiding beoordeling Verkiezingsprogramma’s ͖͔͕͕ǤǦ ǯ
ǡ͖͔͕͔ ǡǤǦ ͖͔͕͕Ǧ ǯǤ
͕͕
Staat van de Ruimte Ǥ
Ǧ
Ǥ ȋ
ǡǡǡ
ǡǡ
Ȍ
ǤǦ Ǧ Ǧ
´Ǥ
͖͔͕͔Ǥ Ǥ
Referentieramingen Ǯ
ǯ͖͔͕͔ǤǦ ǣ͖͔͖͔ǡ
Ǥ
Ǧ ȋȌǡȋ
ȌǡǦ ǯ͖͔͕͕Ǥ
Compendium voor de Leefomgeving Ȃ
ǡ Ȃ±
ǡ
Ǥ
ǡ
ǡ
ǡ
ȋȌǤ ȋ
ǡ
Ȍ
Ǥ
Ǧ ǡ
Ǥ ͖͔͕͔
Ǥ
Ǥ
Verkenning van de Ruimte 2010 ͖͔͕͔ ǡ͖͔͔͘ǡǦ ǣ
ǡǦ ǯ Ãǫ
12
Ǧ Ǥ
ǤȋȌǦ
ȋ ȌǤǦ
Ǧ Ǥ
Natuurverkenning
͖͔͕͕ǡ͖͔͕͔Ǥ ͖͔͔͘
Ǥ Ǥ ͖͔͔͝Ǧ ȋ Ǧ Ȍ
ȋȌǤ͖͔͕͔
Ǯǯ
ǡǯ ͖͔͕͕
Ǥ
Ǧ Ǥ ±
͖͔͕͕ǡ
ȋȌǢ
Ǥ ȋȌ
Ȃ ͖Ǧǡǡ ȀȂ
Ǥ Ǥ
Ǧ
Ǥ
Verkenning Internationale Biodiversiteit
͖͔͕͔Ǥ ͕͔ ͖͔͕͔Ǥ
Ǥ
ǡǯȋǤǤǤȌǡ
Ǥ ǡ ȋǦ
Ȍǡǡȋ
ȌǡǤ Ǥǡ
͕͗
ǡ
͕͔Ǥ
Grootschalige Concentratiekaarten Nederland
ȋ ǦȌǦ
ǡ
ǤǦ
Ǥ ´
ȋȌǤ
Ǥ
ǡ
Ǥ Ǧ
ǤǦ
ǯ
Ǥ Ǧ͖͔͕͔
Ǥ
Ex-durante evaluatie Wro Ǧ ȋȌǤ ͖͔͔͝
ǡǢ
Ǥ ͖͔͕͔ ǣ
ǡȋȌ
ǫ ǣ ͖͔͕͔ǡ͖͔͕͕͖͔͕͗Ǥ
Uitwerken basiswaarden Deltaprogramma ͖͔͕͔Ǧ Ǥ
ǡ ǡ
Ǥ
ǯ ǡ ǯǤ͖͔͕͔
ǡ ǯǦ Ǥ
14
2.2 Speerpunten
͖͔͕͔
ǡ
ǡ
ǣ
Ǣ Ǣ
Ǣ Ǣ Ǣ Ǥ ȂǡȂǡ
Ǧ
ȋȌ
͖͔͕͔Ȁ͖͔͕͕ Ǥ
Ǧ ǡ
Ǥ Ǧ
Ǥ
2.2.1 Mondiale schaarste en transitie
Ǯ
ǯ±±
ǯǦ Ǥǡǣ
ǫ ǫ ǫ ǫ ǫ
ǡǫ
ǡ Ǥ
Ǥ
Ǥ Ǥ ȋȌȋȌǦ ǡ
ǡ
Ǧ Ǥ
ȋ
͖͔͔͝ȌǡǦ Ǥ ǡ͖͔͕͔ǡǦ ǡǦ
͕͙
͔͗ΨǤ
ȋǡǤǤȌǦ ǡ
ǡǣ
ǡ
ǡǤ
͖͔͕͔ Ǥ
ǤǦ
´ Ǧȋ ȋȌ
ȌǤ Ǥ
Aanpak
ǣ ȋȌǫ Ǧǫ ǫ ȋȌǫ
ȋ ȌǤ ǡǤ ǦǡǤ
ǡǦǡǤ
͙ǡ͖͔͕͖Ǧ Ǥ͖͔͕͔
ǣ Ǯǡǣǯ ͖͔͔͝Ǥ
ǡ
Ǧ ǡ
Ǥ
ǡǤ
Producten
ȋ͖͔͕͔Ȍ
Ǥ
ȋ͖͔͕͔ȌǤ
16
2.2.2 Duurzaam herstel Recessie als momentum voor vernieuwing Ǧ Ǥ ǡ
ȋ
Ǧ
ȌǤ
Ǥ
ǡ
ȋ ǡ
Ȍǡ ȋǡǦ Ȍȋ
ǡ ȌǤ
ǡǦ
Ǥ
Ǥ
Ǧ
Ǥ
Ǥ
Ǥ ǣ ǣ Ǧ
Ǧ ǤǦ
ǫ
ǫǦ ǫ ǣ ǫȋȌ
ǫ ǣ
ȋ Ȍ Ǧ
ǤǦ ǡǡ
Ǥ
ǫǡ ǫ
͕͛
Aanpak Ǯ
ǯ
ǡǦ
Ǥ
ǡ
͖͔͙͔
Ǥ Ǯǯ
Ǧ ǡǡǤ Ǧ
ǡ
ȋȌǫ
ǫ
ǫ
ǫ
ǡ
Ǧ
Ǥ ǫ Ǧǡ ǡ
ǡ ǡ
Ǧ
ƬǤ
Product ǡǦǦ ǡȋȌ ǡ
ǡ
ǡǦ Ǥ
2.2.3 Herstructurering en investeringsbeleid ȋȌǡ
Ǧ Ǥǡǡ
Ǧ ǡ
ǡ
Ǥ
Ǥǡǡ Ǧ
Ǧ
ǡ Ǧ
ǯȋ͖͔͔͚ȌǤ
18
Ǥ
Ǥ
Ǧ
ȋ
Ȍǡ
ȋ
Ȍǡ
ǡǡ ǢǦ ǡǡ Ǥ
ǯ Ǥ
Ǥ
Ǥ
ȋȌ ǡ
Ǧ
Ǥ Ǧ
Ǥ
Ǥ
͖͔͖͔Ǧ͖͔͔͗ǣ ǡ ȋ ȌǤǡ´ǡ
ǡ ǡǤ Ǧ ǦǦ ǡ
ǡǦ
Ǧ
Ǧ
Ǥ
Aanpak
Ǥ ǡǤ
ǣǡ
ǫǦ Ǥ
ǫǯ
ǡǡǡ
´
ǡǣ
ǫ
ǡǡ
͕͝
Ǥ
ǫ
ǡ Ǥ
Ǥ
Ǥ
Ǥ
Ǥ ǡ
Ǥ
Product
Ǧ ͖͔͖͔Ǧ͖͔͔͗ǡ
Ǥ
2.2.4 Duurzame stedelijke ontwikkeling
͖ǦǦǤ Ǯǯ ǤǦ
ǡǡ
Ǥ
Ȃ
ǡǡ
ǡǦ Ȃ
Ǥ
Ǥ
Ǧ ǡ Ǥ ǣ ǡ
ǫ
ǫ ±±
ǫ Ǧǡǫǫ ȋǦȌǫ
20
Ǧ ǫ Ǧ
ǣǡ ǡ
ǫ
Aanpak
ǮǯǡǡǡǦ Ǥǡǡ
Ǥ͖͔͙͔
ǯǡ Ǥ ǮǯǦ
ǡǤ Ǧ ǡǡǡǡ
ǡ Ǥ
ǡ Ǧ
Ǥ ǯ´ ǤǦ ´
Ǥ ǡǡ ǡ
Ǧ Ǥǯ
Ǥ
Ǥ° ǡǦ ǫ
Ǧ ǫ
ǫ ǦǦ ǡǣǡ
ǡǡ
ǡ
ƬǤ
Producten Ǥ
͖͕
2.2.5 Nederland in Europese systemen en netwerken Ǧ
Ǥ
Economische netwerken
Ȃ
´
ȂǡǤ
ǯ
ǫǦ ǫǦ ǯǫ ǯǯǫ
Ǯ
ǯǤ
ǡ
Ǧ ǯǤ
Ǧ
ȋ
Ȍǡ
͖͔͔͘ȋȌǡ
ȋȌǤ
Ǥ
Bestuurlijke netwerken en regelgeving
Ú
ǡǤ ȋȌ Ǥ
ȋ Ȍǡ
ǡ±Ǧ
Ǧ ǡ
ǯǡ Ǥ
Ȃ
ǯ ȋ
ȌǦ ȂǤ ǣ ǡǡ
ǫ
ǡ ǯ
ǫ
22
ǯ
ǫ
ǣ´ ǯǡ´
ǫ ǡ
ǫ Ȃ
ǡǡȂ Ȃǡ
ȂǦ
Ǧ
ǫ Ǧ ǯ ǫ ǯ
ǫ Ǧ ͖͔͕͔
ǫ
ǫ
Ǧ ȋ
Ȍǫ
Aanpak
Ǥ͖͔͕͔͖͔͕͕Ǥ Ǧǡ
Ǥ
Producten
ǯ ǡ
Ǧȋ͖͔͕͔ȌǢ
ȋ
ǡȌǢ Ǧȋ Ȍ Ǥ
2.2.6 Kansrijk omgevingsbeleid Ǯǯ ǡ
´Ǥ Ǧ
͖͗
ȋ ͖͔͔͝ȌǤ Ǥ
Aanpak ȋ
ȌǦ Ǥ
ǯ͖͔͔͝ȋ ͚͖͔͔͝ȌǤȋǡ
ǡǡ Ȍ
ǡ͖͔͕͔Ǥ Ȃǡ
Ȃ
Ǥ
ǣ ǡǡǦ
ȋ
ǡǡ
Ǧ ǡȌǡ ȋǤǤ
Ȍǡ
ȋ Ȍǡȋ
Ȍǡ
´ ǡǡ
ǡ
Ǥ
Producten Ǣ
Ǣ
Ǥ
2.3 Doorlopende taken
24
Ǥ ͖͔͕͔Ǥǣ Ǣ Ǣ ǡǡǡ
ȋǡǦ ǡȌǡ
ǡǦ
Ǣ
ǦǢ ȋȌǡ
ȋ͖͔͕͔ȌǢ
Ǣ
Úǯ
Ǣ
ǡǢ
ȋȌ ǣ ȋȌǤ͖͔͔͜Ǧ
ȋ Ȍǡ
ǡ ȋ ȌǤ ͖͔͕͔
Ǧ ȋ ǦǡȌ Ǥ
Ǧ Ǥ Ǯ
ǯ
ȋ͖͔͔͜ȌǤ Ǥ
ǡǡ Ǥ ͖͔͕͔ǦǦ ͖͔͕͖ǡǦ ȋȌǡȋȌ
ȋȌǤ
Ǧ Ǧ
Ǥ
ǣ
Ǧ
Ǧ
Ǧ
ȋ
ȌǤ
Ǥ
2.4 Strategisch onderzoek
Ǥ Ǧ
Ǧ
Ǥ
͖͔͔͝Ǧ͖͔͕͕
Ǥ
Ecosysteemdiensten en biodiversiteit
ǡǤ
ǯ
͗ǦǢǦ Ǥ ͗Ǧǡ
͖͙
ǡ
Ǥ
Ǧ Ǥ
Ǧ ǣȋǡǡǡ ȌǡȋǡǡȌǡ ȋ´Ǧ
ǡ
Ȍ
ȋǡȌǤ
ÃǤ
ǡ ǦǤ
ǡ
ÃǦ ǡǤ Ǧȋ ȌǡǡǮ
ǯ
͖͔͕͕Ǥ
Gedrag en instituties en governance
ǤǣǦ
ǡǡ
Ǧ´Ǧ ȋǮ
ǯ
ȋ
ȌȌǤ
ǮǯǤ Ǥ
Ǯ
ǯ
Ǯǯ
Ǧ
Ǧ
Ǥ
ǡǤ Ǥ
ǡ
ǦȋȌǤ
Ǥ
ǯǤ
26
Integrale ruimtelijke modellering
ǮǯǤ Ǧ
ǡǣ
ȋ ͖͔͕͔ȌǤ ǡ
ǤǦ ǡǤ
ȋȌ
Ǯǯǡ Ǥ
ǡȋȌǦ
Ǥ
ǡ ǣǫ
Operationalisering ‘kwaliteit van leven’ in relatie tot duurzame ontwikkeling Ǥǡ ͖Ǥ͔ȋ ȌǡǦ ǡ ǡ Ǥ Ǧȋ ǡ ȌǦ Ǥ
ǣǡ Ǧ
ǡ
Ǧ Ǥ ´Ǥ
͖͛
2.5 Kennisbasis
ǡǡ
ǤǦ Ǧǡ ǦǦǡ ȋȌǡ
Ǧ
Ǥ
Ǧ Ǥ Ǧ
ȋ ǡ
ǡ
ǡ
ǡǡ ȌǢǦ
Ǧ
Ǥ
Ǥ
ǡ
Ǧ Ǧ
ǡ
ǡ
ǡ Ǥ ǡǡǡǡ ǡǡǤ
Ǥ
ȋȌ Ǥ
Ǧ ǡȋ
Ȍ Ǥ ǡ
Ǥ
28
Bijlage 1
Belangrijkste producten in 2010
Product
Publicatiedatum
Compendium voor de Leefomgeving
Doorlopend
Nationaal Millennium Ecosystem Assessment
Maart 2010
Grootschalige Concentratiekaarten Nederland (GCN-kaarten)
Maart 2010
Staat van de Ruimte
Voorjaar 2010
Evaluatie Schoon en Zuinig (Referentieraming 2010)
April 2010
Nieuwbouw en segregatie
April 2010
Duurzame stedelijke ontwikkeling
April 2010
Bio-energie
April 2010
Verkenning herziening Gemeenschappelijk landbouwbeleid voor Nederland (GLB)
April 2010
Duurzame eiwitvoorziening
Mei 2010
Ex-durante evaluatie Wet ruimtelijke ordening (Wro)
Mei 2010
Evaluatie Toekomstvisie Duurzame Veehouderij inclusief Monitoring Duurzame Landbouw
Mei 2010
Verkiezingen 2011: ‘Uitdagingen in de leefomgeving voor Nederland’
Juni 2010
Balans van de Leefomgeving
September 2010
Verkenning Internationale Biodiversiteit
Oktober 2010
Tweede Duurzaamheidsmonitor
Najaar 2010
De duurzame stad in 2050
Najaar 2010
Duurzaam Herstel: op weg naar klimaatneutraliteit in Nederland evaluatie van beleidskeuzes
Najaar 2010
De internationale concurrentiepositie van Nederlandse regio’s en steden in Europa
Najaar 2010
Lessen voor kansrijk omgevingsbeleid
Najaar 2010
Mondiale schaarste: oplossingen en handelingsperspectieven voor Nederland
Najaar 2010
Het belang van Europese netwerken en systemen voor Nederland en Nederlandse regio’s
Najaar 2010
Wegen naar een klimaatbestendig Nederland
November 2010
Analyse van de Millennium Development Goals (MDG)
November 2010
Ruimtelijke verkenning
December 2010
Structuren voor herstructurering
December 2010
͖͝
Bijlage 2 Bijdrage aan het werkprogramma 2010 vanuit de WOT Natuur & Milieu van Wageningen UR Ǧ
Ǥ ͖͔͔͛Ǯ
ǡ ǯǤ Ǧ
ǡ͖͔͔͘ ǤȋƬȌ
Ǥ͖͔͕͔Ƭ ͖͔͕͔Ǥ Ƭ
Ǥ ǡ ǯǣ ͕
Ǣ ͖ Ǣ ͗
Ǣ ͘ ǡǢ ͙ Ǣ ͚
Ǣ ͛ Ǣ ͜ Ǣ ͝ Ȁ
Ǣ ͕͔
ǦǤ
Ǧ
Ǥ Ƭ͖͔͕͔ Ǧ
ǣ
30
ǣ ͖͔͕͔ȋǦ͖͔͕͔ǡ
͖͔͕͔ǡ ǡǦ ȌǢ ͖͔͕͔Ǣ ͖͔͕͕ȋ
͖͔͔͔͖͔͔͘ǡ
ȌǢ ͖͔͕͔Ǥ ǣ
ǡ Ǣ
͖͔͕͔Ǣ Ǣ
Ǣ ͖͔͕͔Ǣ Ǣ ͖͔͕͖Ǣ
͖͔͕͔Ǥ Ƭ Ǧ
Ǧȋ
ȌǤ
͕͗
32
͙͔͔͔͔͔͕͔͛
Ǥ̷Ǥ
Planbureau voor de Leefomgeving, december 2009
Werkprogramma 2010
ǡǤ ȋȌ Ǧ
ǡ Ǥ
Ǥ
ǡ
Ǥ ͔͕͗͗͘ ͖͙͔͔ ȋ͔͔͛Ȍ͖͔͔͗͛͜͜ ȋ͔͔͛Ȍ͖͗͛͜͜͝͝ ͔͗͗ ͖͔͗͛ ȋ͔͔͗Ȍ͖͖͙͛͛͘͘ ȋ͔͔͗Ȍ͖͛͛͘͘͘͝ ̷Ǥ ǤǤ
Planbureau voor de Leefomgeving, december 2009