Werkgever voor dyslexie De leerstoornis Dyslexie komt meer voor dan we denken. Internationaal spreekt men over 5 tot 10 procent van de algemene bevolking. In België heeft minstens drie procent van de bevolking een ernstige vorm van dyslexie. Vijf à tien procent van de bevolking heeft een lichtere vorm. Heel wat personen met dyslexie worden niet herkend of durven er niet voor uit te komen. De kans dat één of meerdere van uw werknemers (of sollicitanten) dyslexie heeft is dus reëel. 1. Wat is dyslexie en hoe herken ik het bij een werknemer? Dyslexie is een blijvend leerprobleem dat in hoofdzaak betrekking heeft op het lezen en/of spellen waardoor ook andere aspecten van het functioneren moeilijker verlopen. Zo is het probleem op de werkvloer veel breder dan enkel lezen en schrijven. Naargelang de ernst, de persoonlijke aanleg, de ontwikkeling en de levensloop uit dyslexie zich bij iedereen anders. In essentie gaat het om personen die op een andere manier leren. Alert zijn en de mogelijke problemen tijdig herkennen, is al de helft van de oplossing. Als buitenstaander is het echter bijna onmogelijk te zeggen of iemand al dan niet dyslexie heeft. De kenmerken van dyslexie kunnen namelijk in veel gevallen enkel vastgesteld worden door introspectie en/of uitgebreid neuropsychologisch onderzoek. Learning Gateway heeft een eenvoudige vragenlijst ontworpen waarmee volwassenen bij zichzelf een vermoeden van dyslexie kunnen achterhalen. Bekijk de checklist: Checklistdyslexie.pdf Deze lijst geeft al een idee van de mogelijke moeilijkheden. Een deel ervan zijn zaken waarmee veel werknemers het wel eens moeilijk hebben. Op een dyslexievriendelijke werkplek is het dan ook per definitie voor alle werknemers aangenaam vertoeven. Een werkplek wordt al dyslexievriendelijk door enkele heel eenvoudige aanpassingen.
2. Wat betekent dyslexie voor het functioneren in de job? In eerste instantie betekent dyslexie dat de werknemer moeite heeft met lezen en schrijven. Bij de meeste mensen verloopt het lezen en schrijven van letters, woorden en zinnen op automatische piloot zodat ze zich kunnen concentreren op de inhoud en de samenhang van de tekst. Iemand met dyslexie moet zich meer focussen op het lezen van woorden en zinnen. Het begrijpen van de tekst vraagt meer tijd. Dit is vergelijkbaar met een kind dat leert lezen en bezig is met het analyseren van letters en woorden en zo geen (in)zicht meer heeft op het geheel. De persoon met dyslexie leert op een andere manier en heeft hiervoor meer tijd nodig. Het tempo ligt dus lager bij taken waar lezen, schrijven en hun afgeleiden van belang zijn. Hiernaast kunnen ook nog andere problemen optreden:
September 22, 2007 Page 2 -
Een zwakker korte-termijn geheugen Hierdoor heeft de werknemer vooral moeite met het onthouden van berichten, instructies en aanwijzingen of het correct overnemen van getallen. Het behouden van het overzicht bij een uiteenzetting van ideeën (bijv. in een vergadering) is dikwijls moeilijk. De persoon ervaart mogelijks problemen bij het begrijpen van mondelinge instructies.
-
Moeite met de organisatie van het eigen werk Volgende taken kunnen daardoor een lastige opgave zijn: opdrachten in de juiste volgorde uitvoeren, het werken onder tijdsdruk, de werkruimte opgeruimd houden, argumentaties logisch opbouwen, taken in een logische volgorde uitvoeren, omgaan met een gevarieerd takenpakket, op tijd en op de juiste plaats komen voor afspraken, deadlines halen, …
-
Moeite met meerdere taken simultaan uit te voeren We denken dan bijvoorbeeld aan telefoneren en tegelijkertijd nota’s nemen. Het regelmatig missen van afspraken en een slordige presentatie van het werk kunnen ook te maken hebben met dyslexie. De verslaggeving in vergaderingen kan onoverzichtelijk gebeuren. Ook mensen bij wie het lijkt alsof ze geen ernstige problemen hebben met taalverwerking, kunnen wel degelijk dyslexie hebben.
-
Communicatie Het lezen gaat minder snel en lange, zware en onoverzichtelijke teksten zijn een ballast. Iemand met dyslexie vraagt om duidelijke teksten die de essentie weergeven. Het gebruik van korte zinnen is belangrijk. Het schrijven verloopt over het algemeen moeilijker. Met de moderne informatiemaatschappij wordt er heel veel op deze manier gecommuniceerd. Veel communicatie gebeurt via e-mail maar ook verslagen en administratie maken het de werknemer met dyslexie niet gemakkelijk. Er kunnen misverstanden ontstaan tussen collega’s omdat de persoon met dyslexie boodschappen anders interpreteert. Dit kan verholpen worden door regelmatig te controleren of wat je zegt ook zo verstaan wordt door de persoon met dyslexie. Personen met dyslexie zijn even intelligent en kunnen goed samenwerken mits eventuele aanpassingen en/of ondersteuning.
-
Sociaal functioneren Mensen met dyslexie moeten harder werken om dezelfde doelen te bereiken en halen die doelen desondanks niet altijd. Bovendien worden ze, op basis van hun resultaten, regelmatig verweten nog niet hard genoeg te werken. Zo worden deze mensen, van in de basisschool tot op de werkvloer, steeds weer met de neus op hun ‘beperking’ gedrukt. Het spreekt dan ook voor zich dat een groot aantal mensen met dyslexie door deze omstandigheden een minder positief zelfbeeld en een gebrek aan zelfvertrouwen ontwikkelen. Een werknemer met dyslexie heeft soms te maken met onbegrip van collega’s op de werkvloer. Het goed informeren van de collega’s kan frustraties en problemen tijdig vermijden.
Personen met dyslexie hebben ondanks hun beperkingen ook heel wat sterke troeven in huis. Ze moeten voortdurend oplossingen zoeken voor de problemen waarmee ze geconfronteerd worden. Door hun dyslexie zijn het vaak • • •
doorzetters problemsolvers creatievelingen
September 22, 2007 Page 3 Dit laatste heeft te maken met het feit dat iemand met dyslexie minder rechtlijnig denkt dan een persoon zonder dyslexie. Dergelijke eigenschappen (natuurlijk steeds individueel) kunnen juist een meerwaarde betekenen voor een functie. Gelezen op www.vacature.com
De zwaar dyslectische James Murray runt één van Engelands grootste telecombedrijven en is door Ernst & Young uitgeroepen tot ‘Young Entrepeneur of the Year’. “Soms moet je tegen de stroom ingaan en blijven geloven in jezelf”. Lees het volledige interview Enkele andere beroemdheden met dyslexie: Pablo Picasso, Albert Einstein, Charles Darwin, Henry Ford, Walt Disney,… 3.
Welke hulp en ondersteuning is er mogelijk? Aandacht voor diversiteit komt elke werknemer en de gehele organisatie ten goede, want iedereen verwerft zijn competenties op een andere manier. Een individuele aanpak binnen de organisatie laat de nodige ruimte voor anders denken en leren. Als werkgever kan u enkele aanpassingen voorzien of beroep doen op gespecialiseerde ondersteuning van de werknemer. De overheid stimuleert dit door middel van financiële tegemoetkomingen. De oplossing is steeds maatwerk. Hieronder zetten wij voor u enkele mogelijkheden op een rij: 3.1
Tips
Door samen oplossingsgericht te denken en te handelen, geeft u erkenning aan en respecteert u de werknemer. Als werkgever kan u eenvoudige aanpassingen voorzien die ook alle andere werknemers helpen. Gebruik daarom bijvoorbeeld een duidelijk lettertype (Tahoma , Comic Sans MS, Arial, …) in de juiste grootte en met een iets grotere tussenmarge. Bij schriftelijke communicatie kan u korte zinnen gebruiken en teveel moeilijke woorden vermijden. Bij afspraken kan u de werknemer de tijd geven de afspraak te herhalen. Laat de persoon met dyslexie de vergadering opnemen. Let niet teveel op spelling in interne mail en laat teksten nakijken. Lees alle tips: tipsdyslexie Bekijk de brochure redelijke aanpassingen van de Vlaamse Overheid: De brochure redelijke aanpassingen -
Softwareoplossingen op maat
Voor mensen met dyslexie kan het gebruik van aangepaste software een hulp zijn. Er bestaan heel wat verschillende mogelijkheden op dit vlak. Voor dergelijke hulpmiddelen kan men terecht bij Modem, een organisatie die software voorstelt op maat van de werknemer (en het bedrijf). Meer informatie over Modem en overzicht van software: www.modemadvies.be 3.2
Begeleiding door een gespecialiseerde opleidings- en begeleidingsdienst
September 22, 2007 Page 4 Men kan ook beroep doen op een expertenorganisatie. Dergelijke organisaties staan in voor een maatgerichte oplossing en ondersteuning van de werknemer met een beperking. Het hele proces gebeurt aan de hand van een drietal stappen. 1. Competentiemeting In het kader van het EQUAL-project werd een bijzondere en functionele competentiemeting uitgewerkt voor werkenden en werkzoekenden met dyslexie. Tijdens een reeks opdrachten, wordt per persoon nagegaan hoe zijn dyslexie zich vertaalt op het werk. Daarnaast achterhalen we de individueel sterke kanten van de persoon in functie van zijn jobprofiel of vraag naar werk. We testen een reeks aanpassingen meteen uit aan de hand van deze opdrachten. Op basis hiervan geven we een (toekomst-)gericht en professioneel advies aan de werknemer. Hierin staan zijn sterke competenties en aandachtspunten evenals mogelijke aanpassingen en ondersteuningsvormen vermeld. De gespecialiseerde competentiemeting is dus dé oplossing op maat voor uw instroom en behoud van personeel. 2. Matching job/persoon Ondanks zijn functiebeperking kan iemand met dyslexie de aangewezen persoon zijn voor uw vacature of functie. Op basis van een functionele competentiemeting maakt de gespecialiseerde ondersteuning een profiel van de cliënt (zie 1). Daarnaast wordt er gezocht naar een geschikt jobprofiel. Ook als werkgever bent u op zoek naar de geschikte kandidaat. De vraag is dus in de eerste plaats of u de juiste persoon hebt voor de juiste job en of zijn functionele beperkingen relevant zijn voor de functie. Indien dit het geval is, kunnen de nodige aanpassingen en ondersteuning (zie 3) hiervoor de oplossing zijn. Zo is een gediversifieerd en efficiënt personeelsbeleid binnen handbereik. 3. Coaching op de werkvloer Een jobcoach kan u helpen bij dit matchingsproces. Hij zoekt de geschikte oplossing voor eventuele problemen en helpt de werknemer met dyslexie bij het inwerken of trainen van bepaalde vaardigheden. De jobcoach fungeert als vertrouwenspersoon en bemiddelaar op wie beide partijen zich steeds kunnen beroepen. Hij informeert de collega’s en de directe leiding en vormt een meerwaarde voor het gehele team. Door deze gespecialiseerde ondersteuning, opvolging en evaluatie werkt de jobcoach steeds resultaatgericht en in overleg met alle betrokkenen. Aangezien de jobcoach streeft naar de juiste persoon op de juiste plaats, vormt hij uw servicegerichte professionele partner op maat. Meer weten of hulp nodig?
[email protected] www.websweb.be Jobschakel: 014/46 27 16.
September 22, 2007 Page 5 3.3 -
Nog enkele weetjes Financiële compensatie
In bepaalde gevallen komt de werknemer (in spe) in aanmerking voor een tewerkstellingsbevorderende maatregel. In sommige gevallen kan de werknemer met een beperking erkend worden door het Vlaams Agentschap voor personen met een handicap. De werkgever kan een subsidie bekomen voor het rendementsverlies van zijn werknemer (Cao 26 en VIP). De werknemer ontvangt het volledige loon. Naast deze specifieke tewerkstellingsbevorderende maatregelen bestaan er ook heel wat andere maatregelen (vaak cumuleerbaar) waarvoor uw werknemer in aanmerking kan komen en die directe financiële voordelen opleveren. U kan de mogelijkheden zeer gericht nagaan of meer informatie bekomen door een bezoek te brengen aan deze website: www.slimtewerkstellen.be -
Opmaak van een diversiteitsplan op maat van uw organisatie
Steeds meer wordt er van de werkgever gevraagd om de diversiteitstoets te maken binnen het bedrijf. U kan een belangrijke bijdrage leveren op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het Resoc helpt u gratis bij de opmaak van een diversiteitsplan binnen de organisatie. Hiervoor ontvangt u ook een subsidie. Bezoek de website van Resoc: http://www.resockempen.be
