Werken aan werkdrukvermindering via participatieve benadering
PROGRAMMA • • • • • • • •
Kort kennismaken Werkbaar werk Werkdrukvermindering in WZC Participatieve aanpak Observaties en inzichten Hefbomen Meer concreet Voor u?
Kort kennismaken Wie zijn wij? Wie neemt hier deel?
1. WERKBAAR WERK • • • • • •
Werkdruk Emotionele belasting Arbeidsomstandigheden Autonomie Ondersteuning vanwege leidinggevenden Vele factoren
www.levuur.be
Model van Karasek
Aandacht voor werkbelasting: aanpassingen arbeidsorganisatie Flexibiliteit in tijd en ruimte: deeltijd, tijdskrediet, glijdende werkuren, aangepaste uurroosters Diensten die gezin ondersteunen
Tools: • Actiemap BA[L]ANS • Gids Evenwicht werkt • Toolkit co-efficient: kracht goede m/v balans • Charter Gezinsvriendelijke Onderneming • …
Tools: • Checklist Keeping Up Competence • Teamspel • Toolkit functioneringsgesprekken • Checklist/vragenlijst arbeidsinhoud • Checklist/vragenlijst arbeidsverhoudingen • …
Anders leiding geven Meer aandacht voor leren Sleutelen ad arbeidsorganisatie: taken en verantwoordelijkheden anders verdelen om leerkansen en meer motiverende jobs te creëren
Wat kan je doen? www.levuur.be
Aandacht voor werkbelasting: werktempo, werkhoeveelheid, emotionele belasting Rol leidinggevende en collega's: bespreekbaar maken en samen zoeken naar oplossingen Meer taakvariatie en autonomie
Tools: • Sociale balans • Checklist KUC • Registreren van opleidingen • Leerscan • Checklist leerrijke jobs • Tevredenheidsonderzoek • Beoordeling- en functioneringsgesprekken
Energievreters en energiegevers
2. WERKDRUKVERMINDERING IN WZC
2. WERKDRUKVERMINDERING IN WZC • Onderzoek: zorgsector redelijk, maar in woonzorgcentra hoge werkdruk • Vergrijzing: toenemende en andere zorgvraag • Beeldvorming over ouderenzorg • Moeizame instroom ? • Kwaliteit (blijven) bieden • Meer en anders samenwerken • Hoe profileert WVC zich: gradaties van zorg → Leeftijdsbewust personeelsbeleid www.levuur.be
www.levuur.be
PARTICIPATIE IS MEER DAN INSPRAAK: HET GEEFT RUIMTE AAN ENGAGEMENTEN IN EEN ORGANISATIE OF SAMENLEVING. PARTICIPATIE IS EEN LEERPROCES TUSSEN DEELNEMERS, WAARMEE BETROKKENHEID, VERTROUWEN EN DRAAGVLAK VOOR BESLISSINGEN WORDT VERKREGEN. HET GAAT HIERBIJ OM OPEN PROCESSEN, WAARIN RUIMTE EN TIJD IS VOOR HET UITWISSELEN VAN MENINGEN, BOUWEN AAN GEDEELDE VISIES EN ACTIES (CO-CREATIE), MAAR OOK LEREN OMGAAN MET VERSCHILLEN. (CFR. PROF. FILIP DE RYNCK)
Transactioneel • Verbinden van mensen • Leren • Tijdelijk • Ervaring • In actie
=> DOEN en co-creëren www.levuur.be
• Creëren van contexten en instrumenten waardoor betrokken stakeholders zélf kunnen zeggen wat ze doen en doen wat ze willen m.a.w. hun eigen beleid creëren en maken • Denken in processen i.p.v. in projecten • Ondersteunen van wat groeit en ontstaat, wat er leeft i.p.v. zelf te initiëren • Open staan voor nieuwe samenwerkingsverbanden • Collectief ontwerpen • Competentieontwikkeling op 3 niveau’s: – Individuele niveau van initiatoren en ondersteuners van participatieve processen, – Organisatieniveau : organisaties moeten competent worden in het omgaan met bottom-up aansturing, – Samenleving : vraagt echt om een cultuurswitch : ‘van de overheid moet het oplossen’ naar ‘wat kunnen we zelf doen’
Photo by Ben McLeod - Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike License https://www.flickr.com/photos/44124472651@N01
Created with Haiku Deck
4. INZICHTEN EN ERVARINGEN
• Maatwerk: telkens anders >< projectaanpak • Lat ligt zeer hoog vr zorgverlening: ‘Wat is je werk goed doen?’ vs ‘Wat willen bewoners?’ • Veel goesting en behoefte bij medewerkers en ook ongeloof • Participatie te volle erkennen!? • Structurele acties en quick wins: snel kleine praktische ergernissen wegnemen
SPANNINGSVELDEN • Vicieuze cirkel van stress medewerkers bewoners leiding medewerkers • Taakgerichte vs relationele Leiding die functioneel/budgettair denkt, brengt dit ook over op de medewerkers > what is in it for me? • Eigen regelruimte vs uitvoeren Is leiding voldoende coachend of vooral aansturend? Richting geven: kan en durft leiding duidelijke krijtlijnen trekken?
Korte Wat valt jou op?
5. HEFBOMEN • Vanuit verbinding met geheel: vertrek vanuit missie WVZ • Hefboomeffect: niet veel of groots maar met kleine stappen verschil maken • Cultuurverandering? • Teamontwikkeling en groepsdynamica • Verbindend, co-creatief leiderschap • Inzetten op talenten • Experimenteren, proefperiode, kort op de bal spelen • Samen leren reflecteren
WERKDRUKVERMINDERING IN WZC • • • • •
Onderzoeken hoe werkdruk kan verminderen 4 sessies met gemengde groepen Samen concrete acties uitwerken Leren van elkaar Quick wins en structurele acties
www.levuur.be
titel
WAT ?
Vertel wat je concreet zou willen doen/uitproberen/verder onderzoeken …
Waarom /probleem/ behoefte?
gewenst resultaat / impact?
Wat is er daarvoor nodig?
WIE/met wie?
Onze organisatie Onze afdeling Mijn team
ik
ONZE CULTUUR STRETCHEN
VAN • Je concentreren op je eigen taak • Soloslim/ wij en zij/ieder voor zich
• Slachtoffergedrag en zwarte pieten • Beheersend en controlerend • Praten in de wandelgangen
NAAR • Werken aan een resultaat > zorg voor bewoners • Gericht op partnerschap / samenwerking • Verantwoordelijkheid nemen • Onderzoekend en innoverend • Elkaar aanspreken en directe feedback ook op niet kunnen Created with Haiku Deck
Hoe organisatiecultuur veranderen? (Boonstra, 2010)
• Noem het vooral geen cultuurverandering • Cultuurverandering is een interactief proces van betekenisgeving • Energie voor verandering genereren • De toekomst verbeelden en een visie formuleren • Verbondenheid creëren en interacties stimuleren • De klant centraal stellen en de bedrijfsprocessen stroomlijnen • Vernieuwingen van bovenaf en van onderaf combineren • Spelen met richting, rust en ruimte • Er is geen beste manier van veranderen (= bedrijfsuniek) • Veranderen begint met stilstaan • Stapsgewijze en interactieve veranderaanpak meest effectief • Rol van leidinggevende!
Integrale aanpak Resultaten
systemen
structuur
omgeving
cultuur
mensen
organisatiegedrag
veranderprogramma
leiderschap leidende principes missie
visie
doelen
strategie
TEAMONTWIKKELING
Zelfsturend vermogen
Teamontwikkeling
Open team
Team Groep Bundeling individuen Tijd
Vakmanschap en Organiserend vermogen kennis Zelfstandigheid
35
Samenwerkingsvermogen
Ondernemerschap
Zelfcorrigerend
Zelfsturend vermogen
Verbindend, co-creatief leiderschap • Je team (bege)leiden om meer uit zichzelf te halen • Medewerkers, klanten en burgers pakken samen uitdagingen aan die ze als lastig en complex ervaren • Het beste uit mensen halen door hen elkaar te laten versterken
Created with Haiku Deck
donuttheorie
You can never cross the ocean unless you have the courage to lose sight of the shore Christopher Columbus
6. MEER CONCREET 1/ Elkaar durven aanspreken op gedrag • Belang van directe, concrete feedback • Verbindend: dialoog zonder beschuldigingen • Feedback (leren) geven vanuit verbindende communicatie • Doet u het? Hoe? 2/ Samen (leren) bespreekbaar maken delicate situaties • Intervisie • Teamwerk, teamcoaching, teambuilding 3/ Positiviteit stimuleren • Promoot vriendelijkheid • 4:1 positieve versus bijsturende feedback • Ruimte voor dialoog en waardering • Successen vieren • Positieve relaties cultiveren • Positief bekrachtigen goede voorbeelden: gekend?
6. MEER CONCREET 4/ Commitment • Erkennen werkdruk als permanent aandachtspunt in de organisatie • Commitment leiding 5/Centrale rol leidinggevenden • Openheid in MAT of CT: concurrentieel vs collegiaal • Zijn leidinggevenden steun voor elkaar? • Sociaal-communicatieve vaardigheden: we schatten onszelf te positief in • Sleutelrol bij veranderingen: spil tussen management en werkvloer • Stressbestendigheid: vanuit rust medewerkers aansturen, geeft rust en vertrouwen
6. MEER CONCREET 6/ Gezonde verhouding werkstressoren / energiebronnen • • •
Waar halen medewerkers hun energie uit? Job / vrije tijd? Talenten en competenties: kunnen ≠ willen
7/ Leren grenzen trekken • • •
Houvast geven om eigen grenzen te bewaken Vooral ‘de gevers’ Veeleisende bewoners en familie > verwachtingenmanagement
‘Het is met verandering als met nieuwe schoenen: men heeft er in het begin meer last dan gemak van.’ Cees Budding, Nederlands letterkundige 1918-1985
42
Individuele reflectie >> Uitwisseling in groepjes Wat neem ik hier uit mee? Wat heb ik hier uit geleerd: een inzicht, inval, ervaring, besef, … Deel 1 of 2 aandachtspunten In je groepje
Uitwisseling in groepjes >> elkaar bevragen Wat doe ik hier mee in mijn job?
Waar voel jij energie voor? Welke stap zou jij / jouw collega’s hierin kunnen zetten? Wat is daar voor nodig?
Afsluiter Welk inzicht / gevoel drijft boven?
De weg leg je al wandelend af. Wij wensen jullie vele mooie uitzichten en inzichten!
www.levuur.be
Veranderen, hoe begin je eraan I SLIDE 47
