Verslag van de 4e Groene Sociëteit Vereniging Buitenstad 12 nov. 2011 Groene vingers in de buitenstad, masterclass in het kader van de Duurzaamheidsdag Almere, gastlocatie CAH Almere Poort Welkomswoord van voorzitter Vereniging Buitenstad Gerda Lenselink en Gaston Remmers lector aan de CAH. www.cah.nl I. De inleidingen -
Arda van der Lee, Landschapsbeheer Flevoland, één van de 12 provinciale medewerkers, contactpersoon richting gemeente. In Almere het Groene Stadsleven. Start in 2002, inmiddels vinden werkzaamheden op 16 locaties plaats. Van de 12 werkgroepen werken er 8 zelfstandig, 4 worden nog begeleid. Afgelopen jaar waren er 418 vaste vrijwilligers en 878 kinderen aan het werk. Doel: betrokkenheid bewoners bij het groen, het buurtgevoel stimuleren, handmatig beheer om biodiversiteit te vergroten. Succesfactoren: vaste werkdagen, verzelfstandiging van werkgroepen, geen actiegroep. Het initiatief moet komen vanuit de bewoners. Getracht wordt basisscholen, bedrijven en instellingen erbij te betrekken. Vraag van Jo Maas over bezuinigingen > nu al op zoek naar andere geldpotjes voor na 2013. www.landschapsbeheer.net
-
Jan-Eric Kooij, Parkbehoud Almere, nu nog vooral Beatrixpark. Start uit protest tegen bebouwing in het Beatrixpark in 1998, inmiddels omgezet in positieve actie zoals herinrichting. Twee onderdelen: 1- Stichting Parkbehoud Almere (SPA) met doel evenwicht groen en cultuur en 2beheersgroep (inmiddels zelfstandig na begeleiding door Landschapsbeheer Flevoland). www.parkbehoudalmere.nl - Jetze Kamerling:, beheersgroep. Vanaf 1992 vrijwilligerswerk: bosranden, biodiversiteit, herstel vaste plantentuin, kikkerpoelen. Succes: kerngroep, taakverdeling, gevarieerd aanbod, zorg voor gereedschap. Vier gebiedjes in beheer, enthousiaste beheerder van gemeente, financiële ondersteuning door Landschapsbeheer Flevoland. Belangrijk: zelf regie houden, en protesten bundelen. www.beatrixpark.tk,
-
René Bliekendaal, ondernemer, wijnboerderij Hof van Almere, uit de hand gelopen hobby. Ideaal was een kasteel in Frankrijk, vanaf 1980 in Almere, wilde daar iets doen, begint op 4 perceeltjes, 600 m2 , druivenpluk door 20 man te doen. In mei 2010 start op de Ameerder Alp, voormalige stort, met 1000 wijnstokken, 40 vrijwilligers, eens in de 4 weken, moet leuk blijven met wijn, broodjes, soep etc. Leuk voorbeeld: Dag Urban Culture in Londen: deel wijnstokken uit aan mensen met kleine tuintjes. www.hofvanalmere.nl
-
Sia Schipper, initiatiefnemer Bewonersinitiatief Kronkelveld. Toen het Wierdenpark op de schop ging voor bouw woningen en zij daar zelf in de Velden ging wonen wilde zij iets terug doen aan de verloren natuur. Dit vooral na het volgen van een cursus IVN-natuurgids met de keuze 1
eindopdracht inventarisatie van het ’bomendepot’ en de ontdekking van orchideeën. Met hulp van Landschapsbeheer Flevoland werd het Kronkelveld opgericht, een terrein van 1000 m2. In 2003 werd het veld geopend door wethouder Heleen Visser die ook een nog ontbrekende poel aanbood. Met 18 vrijwilligers wordt het gebied op ecologische wijze beheerd, met het doel de rijkdom aan plantensoorten en dieren te vergroten. Omroep Flevoland zendt op 25 november vanaf 17.45 uur ieder uur een reportage over het Kronkelveld uit. http://herkos.tripod.com/id13.html II. Het Wereldcafé en de MasterTafels Gaston Remmers introduceert met verve het interactieve deel: 3 rondes met wisselende groepen van 6-7 personen aan 4 tafels met gespreksleider. ronde 1 - wat maakt het voor u aantrekkelijk om u in te zetten voor ’t groen, wanneer krijgt u zin? ronde 2 - voortbouwend op 1e ronde – welke rol van overheid, ondernemers, burgers? ronde 3 - voorbouwend op voorgaande rondes - wat moet er nu gebeuren, welke actie is gewenst? Voor resultaten: zie bijlage III. De oogst: Agenda burgerparticipatie in het groen 2012 Op basis van de 3 rondes, hebben de 4 groepen een lijst met 8 prioriteiten samengesteld voor 2012, die samen te vatten is in 3 hoofdpunten. 1. BUNDELING VAN INITIATIEF 1.1 Eén centrale vraagbaak/infopunt voor burgerparticipatie in het groen: De Groene Kamer van Koophandel (gKvK). Hier kunnen bewoners terecht met hun vragen (hoe begin ik met groenbeheer?), technische ondersteuning, hier vanuit kan worden gelobbied, en er kunnen uiteenlopende initiatieven worden verbonden. Almere heeft eigenlijk alle ingrediënten in zich om deze gKvK te realiseren: LandschapsBeheer Flevoland (LBF) kent de organisatorische en technische ins en outs van participatief groenbeheer (starterspakket), Stichting Parkbehoud Almere (SPB) heeft ervaring met politieke lobby, en Vereniging Buitenstad richt zich op het verbinden van partijen en het zoeken van nieuwe oplossingen. De gemeente zou de vorming van de gKvK moeten stimuleren en er zelf ook een rol in nemen voor vragen aangaande gemeente. ACTIE: genoemde partijen, gemeente voor initiatief en support 1.2. Biedt beginnende burgers een starterspakket: hoe pak ik het aan om samen met andere actief te worden in het groen? Wat zijn de regels/ randvoorwaarden? LBF biedt ondersteuning bij start bewonersinitiatief, in goede samenwerking met de gemeente; dit kan worden uitgebreid. ACTIE: LBF 1.3 Burgers verenigt u. Burgers zijn te versnipperd om een vuist te kunnen maken en echt impact te hebben op groenbeheer en de besluitvorming daarom heen. ACTIE: aanwezige partijen 2
2. WAARDERING VOOR BURGERINITIATIEF 2.1 Behoud budget voor landschapsbeheer, vergroot het zelfs! Je kunt niet aan de ene kant meer burgerparticipatie verlangen, en tegelijk korten op de middelen om dat te realiseren. Noem het niet langer subsidie, maar regel het onder beheer. ACTIE: gemeente 2.2 Geef ‘status’ aan gebieden met burgerparticipatie in het groen. Als van de ene dag op de andere een met liefde onderhouden stukje stadsgroen onder de ploeg gaat voor iets anders, roept dat veel verzet op, en het gevoel dat de inzet niet gewaardeerd wordt. Vrijwillig natuurbeheer is als biologisch boeren: je bouwt iets op, een ecosysteem, dat kost tijd. Als het écht anders moet, dan graag overleg. Status laat aandacht naar deze gebieden uitgaan, zorgt ervoor dat ze serieus worden genomen. ACTIE: gemeente 3. COMMUNICATIE 3.1 Meer aandacht voor PR en communicatie. Dit kan effectiever, er is meer mogelijk met minder middelen (social media), trekt vrijwilligers aan, is belangrijk om bezieling voor burgerparticipatie in het groen te voeden, en laat zien hoe de Almere principles (‘mensen maken de stad’) in de praktijk worden gebracht. ACTIE: aanwezige partijen, gemeente
3
Bijlage Wereldcafé
Verslag Mastertafel : Jan Frans de Hartog 1e ronde : Wat maakt het voor U, als burger, aantrekkelijk om u in te zetten voor het groen. Wanneer krijgt u, als burger, zin. Wat daagt u uit? -
Contact en gezelligheid verschillende rollen in de groep Zichtbaar resultaat, fysieke inspanning (als tegenhanger van kantoorwerk) Trots, voldoening, resultaat met elkaar samen Het ontspant om met een groep aan het werk te gaan. Kennis is belangrijk, meer IVN-cursussen Niet gedwongen voelen, er moeten motortjes zijn. Keuze tussen werken in het veld en actievoeren. Inspirerende verhalen.
2e ronde : Wat betekenen de uitkomsten voor de rol van : overheid, ondernemers en burgers -
Goede relatie initiatiefnemers met de beheerders van de gemeente is belangrijk Het werk faciliteren met gereedschap, plantmateriaal en koffiegeld De groepen moeten serieus genomen worden door de gemeente Splitsing zoals in het Beatrixpark van actievoeren en werken in het veld is kan als voorbeeld dienen voor andere werkgroepen. Wispelturigheid van de politiek, werkgroepen moeten op hun hoede zijn voor plotselinge wijzingen in het beleid. (wijzingen bestemmigsplannen, beheersbudgetten). Groepen moeten politiek volgen en evt. beïnvloeden. Sponsoring door bedrijven
3e ronde : Wat moet er nu gebeuren? Welke actie is gewenst? Bij wie moet de actie belegd? -
-
Landschapsbeheer als hèt loket voor nieuwe initiatieven Geen bezuinigingen op landschapsbeheer als de politiek burgerparticipatie willen stimuleren Reportages Omroep Flevoland over goede voorbeelden van burgerparticipatie projecten. -> vertoning van het filmpje van Krachtgroen over de voorbeelden in Almere Haven : http://www.youtube.com/watch?v=gb8DBM54Idk Wegwijzer maken voor mensen die wat willen op dit gebied Resultaten van deze bijeenkomst op de Politieke Markt presenteren.
4
Verslag Mastertafel : Frank Braakhuis 1e ronde : Wat maakt het voor U, als burger, aantrekkelijk om u in te zetten voor het groen. Wanneer krijgt u, als burger, zin. Wat daagt u uit? -
Resultaat zien / Invloed hebben op de omgeving Belevingswaarde /Biodiversiteit / Leefomgeving wordt leuker en rijker/ Het (park) wordt mooier oud Waarde is niet hetzelfde als geld/ ‘groen’ is doel EN middel. ‘ervaren’ naast ‘weten’/ ‘achtertuingevoel’ Lekker buiten bezig zijn / work-out Sociale contacten
2e ronde : Wat betekenen de uitkomsten voor de rol van : overheid, ondernemers en burgers -
Overheid: faciliteren, ruimte en materiaal beschikbaar stellen, Burger: meedenken met groenbeleid, uitvoerende taken, andere burgers enthousiasmeren, Ondernemers: eco-effectief ondernemen, sponsoren ! Overheid biedt een ‘starterspakket’ met de regels en mogelijkheden voor groepen burgers.
3e ronde : Wat moet er nu gebeuren? Welke actie is gewenst? Bij wie moet de actie belegd? -
!!! Zichtbaar loket bij de overheid !! Burger maakt duidelijk wat hij wil en mensen verzamelen medestanders Overheid denkt mee/ werkt mee / stimuleert sociale cohesie Besluitvorming eenvoudig/ dicht bij de mensen/ korte lijnen ‘Gemeente-loods’ die burgers en bedrijven door de gemeentelijke regelingen loodst. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Verslag Mastertafel : Judith Flapper 1e ronde : Wat maakt het voor U, als burger, aantrekkelijk om u in te zetten voor het groen. Wanneer krijgt u, als burger, zin. Wat daagt u uit? -
Groen geeft energie Het buiten zijn, in de natuur zijn Betrokkenheid met je omgeving, het rentmeesterschap (ook wel genoemd) Je geeft als mens wat mee aan het groen en de toekomst. Invloed op je groene omgeving Inzet zingeving groen: scholen, afvalscheiding, wandelen, sporten 5
-
Activiteiten die aanspreken en enthousiasmeren Zin als er een goede kernploeg is die enthousiasmeert Het opzetten en zorgen voor een eigen sterke groep en dan sneeuwbalverspreiding Uitdaging is opzetten kerngroep en die ook laten functioneren Zorgen voor enthousiasme en gelijkgestemden Zorgen voor aansluiting en samenwerking Opmerkingen je hebt een trekker nodig en activiteiten die aanspreken
2e ronde : Wat betekenen de uitkomsten voor de rol van : overheid, ondernemers en burgers -
Hoe pak je de weg aan naar de overheid, deze is wat mistig De gemeente moet de weg wijzen mbt burgerinitiatieven, maar is er ruimte voor initiatieven Landschapsbeheer vult die ruimte, vormt schakel tussen gemeente ( geen overbelasting daar) en burgerinitiatieven Voorlichting via kranten kan duidelijker, niet gv landschapsbeheer maar meer vanuit gemeente Voor burgers, draag uit dat bezig zijn in het groen energie, sociale contacten en plezier oplevert Laat de mensen in hun waarde, organisatoren laten vergaderen. Doeners lekker laten werken buiten en diegenen die niets willen, ook goed, niet gaan preken. Voedt het onderwijs, ondersteun als overheid, geef geld en ruimte Ondernemer, betrek mensen die de passie dele voor jouw onderneming in het groen maar zorg er ook heel goed voor dat men dan een hele leuke, gezellige en lekkere dag heeft. Doel vanuit ondernemer: Vooral een leuke dag, veel beleving en terugkeergarantie Vanuit ondernemer: investering in zorginstituten, hobbyisme, dagbesteding en buitenleven. Overall zie het gedeelde belang van je eigen belang
3e ronde : Wat moet er nu gebeuren? Welke actie is gewenst? Bij wie moet de actie belegd? -
De groene kamer van koophandel, een gelegenheid waar alle kennis tav burgerinitiatieven aanwezig is, die de weg kan wijzen, kan wijzen op drempels, vergunningen etc. Landschapsbeheer heeft deze rol geeft LSB aan. Wellicht toch nog wat onduidelijk dus Groene KvK kan deze actie wellicht oppakken en beleggen? Groene KvK was eigenlijk uitkomst 2e ronde: zet een starterpakket iop met duidelijke aanwijzingen en tips Gemeente moet in het kader van burgerinitiatieven wellicht de openbare ruimte wat meer loslaten en faciliteren, hoe zit je dan met aansprakelijkheid wanneer iemand wellicht valt op straat, dan wordt de gemeente direct aansprakelijk gesteld. Is een dilemma… 6
-
Gemeente moet voorwaardescheppend zijn, loslaten en budget ter beschikking stellen Houdt initiatieven locatiegebonden, ook ivm verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Locatiegebonden levert herkenning en wellicht erkenning op, en betrokkenheid. Laat de burgers ook vanuit hun rechten en plichten meedenken. Bij initiatieven twee partijen: de vergader- en beleidsmakers en volgers en de doeners. Zorg voor beeldvorming en speel in op maatschappelijke betrokkenheid
Verslag Mastertafel : Merijn Sprengers Veel deelnemers worden enthousiast voor vrijwilligerswerk in het groen door enerzijds de sociale component en anderzijds de fysieke component. Woorden die daarbij genoemd werden: Blij, gezelligheid, saamhorigheid Het moet geen ‘werk’ zijn Leren van anderen Fysieke arbeid in de buitenlucht Back to basic Resultaat zien Waarom men überhaupt in actie komt, lijkt vaak te worden getriggerd doordat er in de directie omgeving een bedreiging van het groen op komt. Bijvoorbeeld bebouwing van een groene zone of het veranderen van een park. Dan ontstaat ineens de urgentie voor veel mensen om zich bezig te houden met het groen. Aan de andere kant bleek tijdens de discussie ook dat we bij dit soort gelegenheden gezellig met allemaal gelijkgestemden om tafel zitten, maar dat er ook mensen zijn (en waarschijnlijk de meerderheid) die helemaal niet enthousiast zijn om in het groen actief te zijn op deze manier. En dat ook niet snel zullen worden. Dus dat het antwoord op: Wanneer krijgt u, als burger, zin? ook ‘nooit’ kan zijn.
Tweede ronde Het bleek lastig om te zien wat bovenstaande betekent voor de verschillende rollen. Burgers die niet willen meehelpen zullen zeggen dat ze belasting betalen en dus dat de gemeente het groen maar moet onderhouden. Gemeentes moeten nadenken over hun rol bij contact met burgers. Zijn ze actief betrokken of reactief. Bij reactief zitten beide partijen al snel tegenover elkaar ipv gezamenlijk op te trekken. Gemeente vindt zich ook niet alleen verantwoordelijk en wil ook dat naast burgers de ondernemers een taak hebben. Maar wat dat precies voor de rollen betekent, kwam nog niet boven tafel. 7
Derde ronde Er zijn twee actiepunten geformuleerd: Burgerparticipatie mag geen verkapte bezuining zijn, de budgetten voor beheer en onderhoud dienen in stand te worden gehouden De gebieden waar nu al wordt gewerkt door burgers dienen een ‘status’ te krijgen waardoor men niet plotseling kan besluiten iets anders met een gebiedje te doen
8
