Welke vogels kwamen sinds 1845 voor in Noordwest-Brabant?
Inleiding “De Lijst” brengt een systematisch overzicht van de tientallen taxa die behoren tot de avifauna van Noordwest-Brabant. Ze bevat ook soorten en ondersoorten uit een ver verleden. Het begin van de regionale veldornithologie dateert immers van december 1845. De Lijst werd bijgewerkt t/m juni 2009. Samenstelling 1. Eerst en vooral werden alle zekere inheemse taxa weerhouden. Zeldzaamheden die door een Belgische homologatiecommissie niet werden onderzocht of aanvaard, werden geweerd, tenzij de verwachting leeft dat de homologatie voor aanstonds is in dat geval wordt de soortnaam gevolgd door (BAHC). 2. Sommige ‘rarities’ uit het verleden bevinden zich in de verzameling van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) als balg, en hebben een rechtmatige plaats in De Lijst. 3. Ook een aantal exoten of uitheemse taxa werd weerhouden. De voorwaarde is dat zij het bewijs lever(d)en een autonome populatie te kunnen ontwikkelen en zich dus inburgerden als broedvogel (in België). Een hele rij ontsnapte vogels, die er verder niets van bakten, wordt beschouwd als vogels-zonder-papieren, wat niet uitsluit dat een deel ervan in de toekomst deze papieren kan leveren. 4. Hybriden, vooral bij eendachtigen, werden niet in De Lijst opgenomen. BAHC Volgende recente waarnemingen zijn nog aan homologatie onderworpen: Roodstuitzwaluw (Hofstade 2006) Kleine Vliegenvanger (Kapelle-op-den-Bos 2006) Witvleugelstern (Zemst 2007) Vale Gier (Wezembeek-Oppem/Kraainem 2007) Slangenarend (Kruiskouter-Relegem 2009) Leessleutels • Taxa die in de 21ste eeuw minstens 1x werden vastgesteld, staan in het vet. • Taxa die in de 21ste eeuw minstens 1x hebben gebroed, zijn onderlijnd. • De term “AC” slaat op wilde taxa die sinds 1950 minstens 1x werden vastgesteld, maar waarvan niet alle exemplaren als wild worden beschouwd. • De term “B” slaat op wilde taxa die enkel vóór 1950 werden vastgesteld. • De term “C” slaat op uitgezette/ontsnapte taxa die een autonome populatie ontwikkelen of ontwikkelden, en in België broeden of gebroed hebben. • De term “BAHC” betreft een Belgische beoordeelsoort.
De Lijst NIET-ZANGVOGELS Duikers 1. 2. 3.
Roodkeelduiker Gavia stellata Parelduiker Gavia arctica IJsduiker Gavia immer
12x (vóór 1928 t/m 1993) 16x (1920 t/m 1999) 1x (2005)
Futen 4. Dodaars Tachybaptus ruficollis 5. Fuut Podiceps cristatus 6. Roodhalsfuut Podiceps grisegena 7. Kuifduiker Podiceps auritus 8. Geoorde Fuut Podiceps nigricollis Stormvogeltjes 9. Stormvogeltje Hydrobates pelagicus BAHC 10. Vaal Stormvogeltje Oceanodroma leucorhoa Genten 11. Jan-van-Gent Morus bassanus Aalscholvers 12. Aalscholver Phalacrocorax carbo Reigers 13. Roerdomp Botaurus stellaris 14. Wouwaapje Ixobrychus minutus 15. Kwak Nycticorax nycticorax AC 16. Koereiger Bubulcus ibis AC 17. Kleine Zilverreiger Egretta garzetta 18. Grote Zilverreiger Casmerodius albus 19. Blauwe Reiger Ardea cinerea 20. Purperreiger Ardea purpurea Ooievaars 21. Zwarte Ooievaar Ciconia nigra 22. Ooievaar Ciconia ciconia AC Ibissen & lepelaars 23. Lepelaar Platalea leucorodia Eendachtigen 24. Knobbelzwaan Cygnus olor AC 25. Zwarte Zwaan Cygnus atratus C 26. Kleine Zwaan Cygnus columbianus 27. Wilde Zwaan Cygnus cygnus 28. Chinese Knobbelgans Anser cygnoides C 29. Toendrarietgans Anser serrirostris 30. Kleine Rietgans Anser brachyrhynchus
broedvogel sinds 1952
allicht gebroed in 1994 2x (vóór 1929, 1963) 1x (vóór 1929) 4x (1939 t/m 1995)
broedverdacht 1981, 1993 broedverdacht 2004 10x (1944 t/m 2006) 2x (jaren ’90 en 2007) in opmars in opmars broedt sinds 1982/1983 24x (1943 t/m 2006) in opmars broedvogel sinds 1998
1ste broedgeval in 1989 Eén recent geval (2006) (“Zwaangans”) 2x (ca. 1962, 1979)
31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67.
Kolgans Anser albifrons AC Grauwe Gans Anser anser AC Soepgans Anser anser forma domesticus C Indische Gans Anser indicus C Hawaii-gans Branta sandvicensis C Canadese Gans Branta canadensis C Brandgans Branta leucopsis AC Magelhaengans Chloephaga picta C Nijlgans Alopochen aegyptiacus C Casarca Tadorna ferruginea C Bergeend Tadorna tadorna Barbarie Cairina moschata C Carolina-eend Aix sponsa C Mandarijneend Aix galericulata C Smient Anas penelope Krakeend Anas strepera Wintertaling Anas crecca Am. Wintertaling Anas carolinensis BAHC Wilde Eend Anas platyrhynchos Soepeend Anas platyrhynchos forma.domesticus C Pijlstaart Anas acuta Zomertaling Anas querquedula Slobeend Anas clypeata Krooneend Netta rufina AC Tafeleend Aythia ferina Witoogeend Aythya nyroca AC Kuifeend Aythya fuligula Topper Aythya marila Eider Somateria mollissima IJseend Clangula hyemalis Zwarte Zee-eend Melanitta nigra Grote Zee-eend Melanitta fusca Brilduiker Bucephala clangula Nonnetje Mergus albellus Middelste Zaagbek Mergus serrator Grote Zaagbek Mergus merganser Rosse Stekelstaart Oxyura jamaicensis AC
68. 69. 70. 71. 72.
Wespendief Pernis apivorus Zwarte Wouw Milvus migrans Rode Wouw Milvus milvus Zeearend Haliaeeta albicilla BAHC Vale Gier Gyps f. fulvus BAHC
voormalige broedvogel 1ste broedsel 1980-1991
broedvogel sinds 1982
(“Muskuseend”) broedvogel sinds 1987
voormalige broedvogel 1x (2003)
broedvogel in 2003 broedvogel in 2003
6x (1952 t/m1990) 14x (1952 t/m2005) 11x (1951 t/m2001)
Sperwers
3x (1920 t/m1973) 1x (2007, te homologeren)
73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. Visarenden 84. Valken 85. 86. 87. 88. 89. Ruigpoothoenders 90. 91. Fazanten 92. 93. 94. Rallen 95. 96. 97. 98. 99. 100. Kraanvogels 101. Trappen 102. 103. Scholeksters 104. Kluten 105. 106.
Bruine Kiekendief Circus aeruginosus Blauwe Kiekendief Circus cyaneus Grauwe Kiekendief Circus pygargus Havik Accipiter gentilis Sperwer Accipiter nisus Buizerd Buteo buteo Ruigpootbuizerd Buteo lagopus BAHC Schreeuwarend Aquila pomarina BAHC Bastaardarend Aquila clanga BAHC Dwergarend Hieraaetus pennatus BAHC Slangenarend Circaetus gallicus BAHC
1x (2002) 1x (1978) 1x (1985) 1x (2009)
Visarend Pandion haliaetus Torenvalk Falco tinnunculus Roodpootvalk Falco vespertinus Smelleken Falco columbarius Boomvalk Falco subbuteo Slechtvalk Falco peregrinus Hazelhoen Bonasia bonasia AC? Korhoen Tetrao tetrix
2x (1991, 2002)
broedvogel sinds 2001 1x (vóór 1900) 3x (1959 t/m 1982)
Patrijs Perdix perdix Kwartel Coturnix coturnix Fazant Phasianus colchicus C Waterral Rallus aquaticus Porseleinhoen Porzana porzana Klein Waterhoen Pozana parva BAHC Kwartelkoning Crex crex Waterhoen Gallinula chloropus Meerkoet Fulica atra
1x (2010) 7x (1914 t/m 1966)
Kraanvogel Grus grus Kraagtrap Chlamydotis macqueenii BAHC Grote Trap Otis tarda BAHC
1x (1845) 1x (1963)
Scholekster Haematopus ostralegus
broedvogel sinds 1990
Steltkluut Himantopus himantopus Kluut Recurvirostra avosetta
1x (2000) voormalige broedvogel
Plevieren 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. Strandlopers 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 136. 137. 138. Jagers 139. 140. Meeuwen 141. 142. 143. 144. 145.
Kleine Plevier Charadrius dubius Bontbekplevier Charadrius hiaticula Strandplevier Charadrius alexandrinus Morinelplevier Charadrius morinellus Goudplevier Pluvialis apricaria Zilverplevier Pluvialis squatarola Steppekievit Chettusia gregaria BAHC Kievit Vanellus vanellus
2x (1962, 1970) 8x (1957 t/m 2006)
1x (1993)
Kanoet Calidris canutus Drieteenstrandloper Calidris alba Kleine Strandloper Calidris minuta Temmincks Strandl. Calidris temminckii Krombekstrandloper Calidris ferruginea Bonte Strandloper Calidris alpina Kemphaan Philomachus pugnax Bokje Lymnocryptes minimus Watersnip Gallinago gallinago Poelsnip Gallinago media BAHC Houtsnip Scolopax rusticola Grutto Limosa limosa Rosse Grutto Limosa lapponica Regenwulp Numenius phaeopus Wulp Numenius arquata Zwarte Ruiter Tringa erythropus Tureluur Tringa totanus Poelruiter Tringa stagnatilis BAHC Groenpootruiter Tringa nebularia Witgatje Tringa ochropus Bosruiter Tringa glareola Oeverloper Actitis hypoleucos Steenloper Arenaria interpres Rosse Franjepoot Phalaropus fulicarius
7x (1943 t/m 2005) 8x (1953 t/m 2006)
Middelste Jager Stercorarius pomarinus Kleine Jager Stercorarius parasiticus
1x (1995) 4x (1952 t/m 2004)
Zwartkopmeeuw Larus melanocephalus Dwergmeeuw Larus minutus Kokmeeuw Larus ridibundus Stormmeeuw Larus canus Russ. Stormmeeuw Larus canus heinei
in opmars
8x (1953 t/m 2005) 6x (1979 t/ml 2003)
1x (vóór 1933) 2006: bewezen broedsel 4x (1978 t/m 1993)
3x (1953, 1980, 1982)
6x (1943 t/m 2004) 2x (1991, 2001)
146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 153. 154.
Britse Kl. Mantelmeeuw Larus graelsii Kleine Mantelmeeuw Larus fuscus Scandin. Zilvermeeuw Larus a. argentatus Zilvermeeuw Larus argentatus argenteus Geelpootmeeuw Larus michahellis Pontische Meeuw Larus cachinnans Kleine Burgemeester Larus glaucoides BAHC 1x (2000) Grote Mantelmeeuw Larus marinus Drieteenmeeuw Rissa tridactyla 1x (2009)
Sterns 155. Grote Stern Sterna sandvicensis 156. Visdief Sterna hirundo 157. Noordse Stern Sterna paradisaea 158. Dwergstern Sterna albifrons 159. Witwangstern Chlidonias hybridus 160. Zwarte Stern Chlidonias niger 161. Witvleugelstern Chlidonias leucopterus BAHC Zeekoeten & alken 162. Zeekoet Uria aalge Zandhoenders 163. Steppehoen Syrrhaptes paradoxus BAHC Duiven 164. Huisduif Columba livia forma domestica C 165. Holenduif Columba oenas 166. Houtduif Columba palumbus 167. Turkse Tortel Streptopelia decaocto 168. Tortel Streptopelia turtur Parkieten 169. Halsbandparkiet Psittacula krameri C 170. Alexanderparkiet Psittacula eupatria C 171. Monniksparkiet Myiopsitta monachus C Koekoeken 172. Koekoek Cuculus canorus Kerkuilen 173. Kerkuil Tyto alba Uilen 174. Steenuil Athene noctua 175. Bosuil Strix aluco 176. Ransuil Asio otus 177. Velduil Asio flammeus Nachtzwaluwen 178. Nachtzwaluw Caprimulgus europaeus
1x (2006) 1x (2000) 3x (1996-2007) 1x (2007) 5x, laatste geval 1999 1x (1889 broedpoging)
2005: bewezen broedsel
1x (2006)
23 broedparen in 2005
vrijwel jaarlijks gezien laatsten: 1996, 2004, 2007
Gierzwaluwen 179. IJsvogels 180. Bijeneters 181. Hoppen 182. Spechten 183. 184. 185. 186. 187. 188.
Gierzwaluw Apus apus IJsvogel Alcedo atthis Bijeneter Merops apiaster
1x (1964)
Hop Upapa epops
voormalige broedvogel
Draaihals Jynx torquilla Groene Specht Picus viridis Zwarte Specht Dryocopus martius Grote Bonte Specht Dendrocopos major Midd. Bonte Specht Dendrocopos medius Kleine Bonte Specht Dendrocopos minor ZANGVOGELS
Leeuweriken 189. Kuifleeuwerik Galerida cristata 190. Boomleeuwerik Lullula arborea 191. Veldleeuwerik Alauda arvensis Zwaluwen 192. Oeverzwaluw Riparia riparia 193. Boerenzwaluw Hirundo rustica 194. Roodstuitzwaluw Hirundo daurica BAHC 195. Huiszwaluw Delichon urbica Piepers & kwikstaarten 196. Grote Pieper Anthus richardi 197. Duinpieper Anthus campestris 198. Boompieper Anthus trivialis 199. Graspieper Anthus pratensis 200. Roodkeelpieper Anthus cervinus 201. Waterpieper Anthus spinoletta 202. Oeverpieper Anthus petrosus 203. Gele Kwikstaart Motacilla flava 204. Engelse Kwikstaart Motacilla flavissima 205. Noordse Kwikstaart Motacilla thunbergi 206. Grote Gele Kwikstaart Motacilla cinerea 207. Witte Kwikstaart Motacilla alba 208. Rouwkwikstaart Motacilla yarrellii Pestvogels 209. Pestvogel Bombycilla garrulus Waterspreeuwen 210. Roodbuikwaterspreeuw Cinclus aquaticus
eerste geval 2006
1x (2006, te homologeren) 595 broedparen in 2006 3x, laatste geval 2006
broedverdacht 2004, 2006 invasiegast
Winterkoningen 211. Heggenmussen 212. Lijsters 213. 214. 215. 216. 217. 218. 219. 220. 221. 222. 223. 224. 225. 226. 227. Zangers 228. 229. 230. 231. 232. 233. 234. 235. 236. 237. 238. 239. 240. 241. 242. 243. 244. 245. 246. 247. 248. 249.
Winterkoning Troglodytes troglodytes Heggenmus Prunella modularis Roodborst Erithacus rubecula Nachtegaal Luscinia megarhynchos Witsterblauwborst Luscinia svecica Zwarte Roodstaart Phoenicurus ochruros Gekr. Roodstaart Phoenicurus phoenicurus Paapje Saxicola rubetra Roodborsttapuit Saxicola torquata Tapuit Oenanthe oenanthe Goudlijster Zoothera dauma BAHC Beflijster Turdus torquatus Merel Turdus merula Kramsvogel Turdus pilaris Zanglijster Turdus philomelos Koperwiek Turdus iliacus Grote Lijster Turdus viscivorus Cetti’s Zanger Cettia cetti Graszanger Cisticola juncidis Sprinkhaanzanger Locustella naevia Snor Locustella luscinoides Waterrietzanger Acrocephalus paludicola Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus Bosrietzanger Acrocephalus palustris Kleine Karekiet Acrocephalus scirpaceus Grote Karekiet Acrocephalus arundinaceus Spotvogel Hippolais icterina Orpheusspotvogel Hippolais polyglotta Kleine Zwartkop Sylvia melanocephala Sperwergrasmus Sylvia nisoria Braamsluiper Sylvia curruca Grasmus Sylvia communis Tuinfluiter Sylvia borin Zwartkop Sylvia atricapilla Fluiter Phylloscopus sibilatrix Tjiftjaf Phylloscopus collybita Fitis Phylloscopus trochilus Noordse Fitis Phylloscopus t. acredula Goudhaantje Regulus regulus
voormalige broedvogel voormalige broedvogel broedvogel in de lift voormalige broedvogel 1x (1911)
2x (2005, 2006)
7x (2001 t/m 2006)
2003: bewezen broedsel 3x (1986-2007)
laatste geval: 1993
250. Vliegenvangers 251. 252. 253. Timalia’s 254. Staartmezen 255. Mezen 256. 257. 258. 259. 260. 261. Boomklevers 262. Boomkruipers 263. Buidelmezen 264. Wielewalen 265. Klauwieren 266. 267. 268. 269. Kraaien 270. 271. 272. 273. 274. 275. 276. 277. 278. 279. 280. Spreeuwen 281.
Vuurgoudhaantje Regulus ignicapillus Grauwe Vliegenvanger Muscicapa striata Kleine Vliegenvanger Ficedula parva BAHC 2x (beide te homologeren) Bonte Vliegenvanger Ficedula hypoleuca 2005: mogelijk broedend Baardmannetje Panurus biarmicus Staartmees Aegithalos caudatus Glanskop Parus palustris Matkop Parus montanus Kuifmees Parus cristatus Zwarte Mees Parus ater Pimpelmees Parus caeruleus Koolmees Parus major Boomklever Sitta europaea Boomkruiper Certhia brachydactyla Buidelmees Remiz pendulinus
10x (2000-2007)
Wielewaal Oriolus oriolus Grauwe Klauwier Lanius collurio Kleine Klapekster Lanius minor BAHC Klapekster Lanius excubitor Roodkopklauwier Lanius senator BAHC
voormalige broedvogel 1x (vondst 19de eeuw) zeldzame doortrekker 2x (1888, 1946)
Vlaamse Gaai Garrulus glandarius Ekster Pica pica Diksnavelnotenkraker Nucifraga c. caryocatactes Siberische Notenkraker Nucifraga c. macrorhynchos Noordse Kauw Corvus m. monedula Oostelijke Kauw Corvus m. soemmeringii Kauw Corvus m. spermologus Roek Corvus frugilegus Zwarte Kraai Corvus c. corone Bonte Kraai Corvus c. cornix Raaf Corvus corax 1x (2005) Spreeuw Sturnus vulgaris
282.
Roze Spreeuw Sturnus roseus BAHC
283. 284.
Huismus Passer domesticus Ringmus Passer montanus
285. 286. 287. 288. 289. 290. 291. 292. 293. 294. 295. 296. 297. 298. 299.
Vink Fringilla coelebs Keep Fringilla montifringilla Europese Kanarie Serinus serinus Groenling Carduelis chloris Putter Carduelis c. carduelis Britse Putter Carduelis c. britannica Sijs Carduelis spinus Kneu Carduelis cannabina Frater Carduelis flavirostris Grote Barmsijs Carduelis f. flammea Kleine Barmsijs Carduelis f. cabaret Kruisbek Loxia curvirostra Noordse Goudvink Pyrrhula p. pyrrhula Goudvink Pyrrhula p. europoea Appelvink Coccothraustes coccothraustes
300. 301. 302. 303. 304. 305. 306.
IJsgors Calcarius lapponicus Sneeuwgors Plectrophenax nivalis Geelgors Emberiza citrinella Grijze Gors Emberiza cia BAHC AC Ortolaan Emberiza hortulana Rietgors Emberiza schoeniclus Grauwe Gors Miliaria calandra
Mussen
Vinken
zeldzame doortrekker
Gorzen zeldzame doortrekker zeldzame doortrekker zeer schaarse broedvogel 2x (1946, 1951) zeldzame doortrekker zeer schaarse broedvogel zeer zeldzaam geworden
© Natuurpunt Vogelwerkgroep Noordwest-Brabant
