Weeknieuws EVANGELISCHE BROEDERGEMEENTE ZEIST

Weeknieuws EVANGELISCHE BROEDERGEMEENTE ZEIST 64e jaargang nr. 17

22 augustus 2015

Twaalfde zondag na Trinitatis Het geknakte riet breekt hij niet af, de kwijnende vlam zal hij niet doven. Jesaja 42:3 • Woord voor de week

Geloofsbelijdenis Met opstand, twijfel en verdriet in mijn hart, als mensen worden getroffen door ongeluk en dood, door onrecht en geweld, belijd ik dat ik geloof: in de God die de schepper is van alle leven, in de God die het lijden van mensen serieus neemt, in de God die de lijdende mens niet in de steek laat. Ik kan niet geloven in de God die het lijden zou willen. Ik kan niet geloven in de God die ons ziekte en rampen zendt. Ik kan niet geloven in die ombarmhartige God ver weg. Ik geloof in de God die de oprechte liefde zal voltooien. Ik geloof in de God die te vermoeden is in mensen die naar elkaar omzien. Ik geloof in de God die werkt in mensen die zorg hebben om vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping. Ik geloof in de onzichtbare God, die ons nabij komt in de vreemdeling, in de weerloze die ons aankijkt. Ik geloof in de God die ons omhoog zal halen als ons hart zwaar is van verdriet, als de moedeloosheid ons bezet. Ik geloof in de God die het geknakte riet niet zal breken en ons niet zal vergeten. Amen. Marinus van den Berg

UNITEITSGEBEDSKALENDER In Mbeya / Tanzania vond kort geleden een seminar plaats waarmee de kerk in haar strijd tegen HIV/Aids vooruitgang dient te boeken. 45 mannen en vrouwen kwamen daarvoor bij elkaar in het Hostel van de provincie. Het seminar was vooral bedoeld voor leidinggevenden die inzicht moesten krijgen hoe zij de uitbreiding van HIV/Aids op de werkvloer met doelgerichte maatregelen kunnen voorkomen resp. indammen. Men kwam tot de conclusie dat op communaal alsook kerkelijk vlak nog steeds niet genoeg wordt gedaan om HIV/Aids op korte termijn uit te roeien en de betrokkenen de nodige hulp te laten toekomen. Uniteits-Gebedswacht tot 6 september: Tanzania (Zuid) en Malawi

FAMILIEBERICHTEN Verjaardagen * Op 23 augustus hoopt br. E. S. Burleson 75 jaar te worden. Zijn adres is: Berlagelaan 39,3723 AA Bilthoven. * Op 30 augustus hoopt br. J. van der Veer 85 jaar te worden. Zijn adres is: Breezand 5, 8531 PN Lemmer. * Op 3 september hoopt zr. Y. S. M. Birdja-Lachman 75 jaar te worden. Haar adres is: Raadhuisplein 14/J, 3901 GA Veenendaal. Zr. Birdja viert haar verjaardag in kleine kring. * Op 4 september hoopt zr. J. J. W. Slijper-van Zanten 90 jaar te worden. Haar adres is: Broederplein 13/A, 3703 CC Zeist. Zr. Slijper is op haar verjaardag niet thuis. 50 jaar getrouwd * Op 23 augustus zijn br. en zr. Vierklau-Willemzorg 50 jaar getrouwd. Hun adres is: Iepenlaan 65, 3723 XE Bilthoven. Wij wensen onze zusters en broeders een fijne dag en Gods zegen. Dank Ook namens mijn kinderen wil ik iedereen heel hartelijk danken voor de warme belangstelling die ik mocht ontvangen tijdens de ziekte en het overlijden van Jan Willem. De vele kaarten, bezoekjes, telefoontjes en de bijzondere begrafenis met de blazers. Ik voelde me gedragen door de gemeente, zoals de broedergemeente bedoeld is. Dit geeft mij kracht om verder te gaan. Coby

2

Huwelijksinzegening op 4 september Op 4 september vieren Jonna Gjaltema en Niels van Wageningen hun bruiloft. Gemeenteleden, vrienden en bekenden zijn van harte welkom bij de trouwdienst om 14.00 uur in de Grote Kerkaal. Aansluitend is er gelegenheid om het bruidspaar te feliciteren tijdens de receptie in de tuin van het Molenbosch, Driebergseweg 7, Zeist. MEDEDELINGEN

De titel is ontleend aan de eerste regel van het lied van Johann Walter, nr. 604 in het Gezangboek van de Broedergemeente. Dit lied maakt deel uit van de Zomeravondliturgie. Ook de Godsakker is een liturgische ruimte, waar wij als gemeente samenkomen, bij een begrafenis, op de Paasmorgen, en nu op de zomeravond. U bent van harte welkom, op zondag 30 augustus, op de oude begraafplaats. Aanvang: 19.00 uur. Bij slecht weer wordt de liturgie in de Grote Zaal gevierd. De tentoonstelling, Zusterplein 20 Zeist, kunt u ’s zondags van 11 – 17 uur bezoeken.

Viering augustusmaand op 23 augustus Ook dit jaar vieren wij het feest van “13 augustus” samen met gasten uit het hele land. De Raad voor Diaspora (met de Hindoestaanse, Javaanse en Boslandcontactwerkgroep, alsmede de regionale groepen van Groningen, Arnhem, Zwolle en Noord - Brabant) heeft deze dag samen met de gemeente Zeist voorbereid. De liturgie in de ochtendviering zal Zr. Saskia Delvendahl-Bloem houden en de prediking Br. Erik-Jan Stam. Br. Markus Gill zal het Heilig Avondmaal met ons vieren. Na de middagmaaltijd zullen we de dag afsluiten met een liefdemaal, waar onze bisschop Br. Humbert Hessen de leiding heeft. U bent van harte welkom! Het programma van de hele dag ziet er als volgt uit: 10.30 uur De koffie staat klaar. 11.00 uur Feestelijke dienst, aansluitend viering van het Avondmaal (tegelijk kinderkerk en kinderoppas) 13.00 uur Maaltijd in het Koetshuys (€ 5,- afrekenen ter plaatse) 14.30 uur Liefdemaal in de Grote Kerkzaal (einde 15.00 uur) Met zusterlijke en broederlijke groet, Saskia Delvendahl-Bloem, Markus Gill, Humbert Hessen en Erik-Jan Stam

2 september – Middaggebed in de Kleine Zaal Wonen, werken en geloven als een eenheid, het hele leven één liturgie. Dat was het ideaal van de Hernhutter gemeenten. Het leven op de pleinen is veranderd. De gemeente komt niet meer dagelijks bij elkaar. Het liturgische leven van onze gemeente schuift steeds meer naar de zondag. Als een soort tegenbeweging willen wij vanaf het nieuwe seizoen een keer per week voor een middaggebed bij elkaar komen, precies tussen zangdienst en preekdienst in op woensdagmiddag.

Inzameling voedselbank (30 augustus) Naast de verkoop van Fairtrade producten zal zondag 30 augustus ook de inzameling voor de voedselbank zijn. U kunt iets bij de Fairtrade tafel kopen om te doneren. Maar misschien denkt u er ook aan om iets uit uw voorraadkast mee te nemen? Pasta, bruine bonen, thee of houdbare melk bijvoorbeeld. Bedankt voor uw gaven! Diaconale Commissie

De middaggebeden zijn bedoeld als kleine liturgische momenten van rust in ons drukke bestaan. Ook andere Broedergemeenten hebben goede ervaringen met wekelijkse middaggebeden. Wij zullen het liturgische formulier uit het Duitse gezangboek van de EBG voor onze gemeente aanpassen: een korte dienst (zonder toespraak) met liederen, gebeden en een schriftlezing. Wij nodigen u van harte uit om mee te zingen en te bidden. Wij richten ons niet alleen op gemeenteleden, maar op iedereen, nadrukkelijk ook op de huurders van de kantoren. Het middaggebed wordt vanaf 2 september iedere woensdagmiddag gehouden om 12 uur in de Kleine Zaal. M. Gill

Zomeravondliturgie op 30 augustus Op zondag 30 augustus wordt de Zomeravondliturgie gevierd. Dat is elk jaar in deze maand het geval, maar nog niet eerder werd de liturgie op de begraafplaats gehouden. Het heeft te maken met de lopende tentoonstelling in het museum op het Zusterplein: “Eens komt de grote zomer”, over de begraafplaats van de Hernhutters en hun gebruiken bij de begrafenis. 3

De dag gaat naar zijn hoogste punt. Zie nu omhoog naar Hem, Die ons zijn liefde heeft gegund En elke dag bestemd. Hoe druk het zijn mag om ons heen, Wij staan nu luist’rend stil, Nu Hij, die ons bemint als geen, Zijn zegen geven wil. (J. Klepper, vert. G. van Ommering)

4

De levensloop van de Beuningkamer – lezing op 3 september In 1748 liet koopman Matthijs Beuning (Amsterdam 1707 – Zeist 1755) het grote huis op het Broederplein in Zeist bouwen, thans het Schellingerhuis genoemd. De initialen in de balustrade verwijzen nog altijd naar hem als opdrachtgever. Een interieur waarvan Beuning de opdrachtgever was, is te vinden in het Rijksmuseum Amsterdam. Kunst- en architectuurhistorica Frédérique ter Brugge heeft recent onderzoek gedaan naar de geschiedenis van deze stijlkamer, de zogenaamde Beuningkamer. In de lezing zal zij inzicht geven in de verschillende fases van de levensloop van de stijlkamer: van historische kamer (1745-48) op de Keizersgracht in Amsterdam, de plaatsing van de stijlkamer in het Stedelijk Museum in 1900 tot aan de plaatsing in het recent gerestaureerde Rijksmuseum Amsterdam. Programma: 19.00 uur ontvangst met koffie of thee 19.30 uur aanvang van de lezing 21.00 uur muzikale afsluiting 21.15 uur informeel samenzijn Plaats: Grote Kerkzaal, Zusterplein 12. De toegang is gratis. De lezing is georganiseerd door de museumstichting Het Hernhutter Huis.

maar ook over haar ouders, haar zusters en haar broer. Haar vader was drost van Zeist. Twee van haar drie zusters waren, net als Cornelia Maria zelf, werkzaam als lerares op het Meisjesinternaat. Alle drie bleven zij ongehuwd; zij bewoonden gezamenlijk een huis op het Zusterplein. Er was ook nog een broer, waarover weinig meer bekend is dan een geheimzinnige mededeling in het diarium van het Broederkoor: “4 sept. 1794 ging der Knabe Keldermann in der Stille von hier weg”. Maar in 1816 kwam zijn dochter, geboren 1809 te Demerary, naar haar tantes in Zeist! Zij overleed aan tuberculose, 16 jaar oud. Zij ligt op de Godsakker begraven, W1-11-04, terwijl ze geen lid was van de Broedergemeente. In haar levensloop, opgenomen in het diarium van het zusterkoor, staat te lezen dat zij zo mooi harp speelde. Van Cornelia Maria hebben we merkwaardig genoeg géén levensloop. Het diarium van 1872 doet onder 10 juli verhaal van haar heengaan: “ohne Kampf, als eine Träumende hatte sie ihr Heiland hinüber geküßt; welches Erwachen an Seinem Herzen!” Vermeld wordt dat zij na haar werkzame leven, en zo goed als blind, het werk van het internaat en het welzijn van leerlingen met gebed en voorbede bleef ondersteunen. “Sie war eine besonders kindlich gläubige Seele, zeugte von nichts lieber als ihres Heilands großer Liebe und ist vielen eine Führerin zum Himmelreich geworden.”

Ebg-Atelier Het Ebg-Atelier begint weer met de wekelijkse bijeenkomsten. Vanaf nu op de dinsdagavond van 19:30-21:30 in ons atelier (naast de zusterhuiskeuken) op het Zusterplein. Dinsdagavond 25 augustus is de 1e bijeenkomst. Wilt u een keer komen kijken of meewerken dan bent u van harte welkom! Lidy van Wageningen 0615495602 Bibliotheek en archief Van vrijdag 21 augustus tot en met vrijdag 4 september zijn het archief en de bibliotheek gesloten.

Bonhoeffer: tegendraads en bij de tijd Dat is het onderwerp waarin de gemeentegroep zich het komend seizoen gaat verdiepen. Al eerder zijn we met Bonhoeffer bezig geweest. We lazen zijn boekje Leven met elkander en later het boek van Teunard van der Linden, getiteld Bonhoeffer. Een inleiding met kernteksten. Steeds weer werden we geboeid en uitgedaagd door wat deze theoloog-verzetsmangelovige heeft gezegd en geschreven. In het jaar waarin we zijn 70e sterfdag gedenken ligt het voor de hand opnieuw naar hem te luisteren en te vragen wat hij ons te zeggen heeft. Een uitstekende gids daarbij is dr Wim Dekker, van wie onlangs een prachtig boek verscheen: Tegendraads en bij de tijd. Verder in het spoor van Bonhoeffer, Boekencentrum 2015, € 18,90. De grote vraag die in dit boek centraal staat luidt: wat betekent het christelijk geloof in een postmoderne, postchristelijke cultuur? Anders gezegd: hoe kun je in deze tijd van kerkverlating, secularisatie en individualisering Christus navolgen? Dekker probeert daar een antwoord op te geven aan de hand van de geschriften van Bonhoeffer. En hij doet dat op een boeiende, ook voor niet-theologen begrijpelijke manier. Daarom is dit boek zeer geschikte lectuur voor de gemeentegroep. Het bevat 11 hoofdstukken en in elk hoofdstuk komt een bepaald aspect van

Wist u dat… Zuster Cornelia Maria Kellerman (1773 – 1872) mag een bijzonder mens genoemd worden, niet alleen vanwege de hoge leeftijd waarop zij heengegaan is. Tijdens haar lange leven stond zij dertig jaar aan het hoofd van het meisjesinternaat op het Zusterplein. U leest meer over haar op blz. 28 van de gids voor de begraafplaats. Dankzij het onderzoek van Dick Hoffman, archivaris van het bisdom Rotterdam, beschikken we nu over méér informatie, niet alleen over zuster Kellerman(n), of Kelderman, 5

6

Bonhoeffers denken aan de orde. We gaan het hoofdstuk voor hoofdstuk lezen, ongeveer 20 pagina’s per keer. We kunnen er gemakkelijk twee jaar mee vooruit. Uiteraard is het dan wel de bedoeling dat iedere deelnemer het boek aanschaft en steeds het te bespreken hoofdstuk tevoren leest. Ook dit seizoen komen we weer bij elkaar op dinsdag, steeds om 19.45 uur in het Koetshuys. Eerste keer: dinsdag 8 september. Ik zal dan aan de hand van de thema’s die Dekker aan de orde stelt een algemene inleiding geven op het denken van Bonhoeffer. Iedereen graag meteen de eerste keer weer present. Ook nieuwe deelnemers zijn van harte welkom. Met het oog op het te kopiëren materiaal wel graag tevoren even aanmelden bij ondergetekende: [email protected]. Hans Kronenburg Joden in Suriname In de geschiedenis van Suriname hebben de Joden hun eigen plaats. Vorig jaar had het Joods Historisch Museum daar al een mooie tentoonstelling over, met een bijbehorend boek: Joden in de Cariben. Nu is er het boek van Ben Ipenburg, Joden in Suriname, ISBN 9789491858017, waarin hij het verhaal uitvoerig vertelt: het grote aandeel van de Joden in de vestiging in de nieuwe wereld, nadat ze uit Spanje en Portugal waren verdreven, eerst vooral in Brazilië, later ook in Suriname, Curaçao en Noord Amerika. Hun belangrijke rol in het handelsnetwerk dat rond de Atlantische Oceaan werd opgebouwd. Hun aandeel in de plantages, en ja, ook in de slavenhandel. De manier waarop in Suriname een eigen vorm van Jodendom groeide, soms tot ontzetting van rabbijnen uit Amsterdam. De manier waarop ze omgingen met gekleurde Joden, kinderen van Joodse mannen en hun slavinnen. Hun aandeel in het culturele leven in Suriname. Kortom, voor geïnteresseerden in de geschiedenis van Suriname een heel aantrekkelijk boek. Jammer alleen dat de schrijver geen Hebreeuws kent, zoals op enkele plaatsen blijkt. Maar hij heeft heel veel literatuur verwerkt en hij vertelt met kennelijk enthousiasme de verhalen over de Joden in Suriname. Wybrand Ganzevoort UIT DE UNITEIT Bij de ‘Special Olympics World Games’ in Los Angeles van 25 juli t/m 2 augustus 2015 startten bijna 7.000 atleten uit 165 landen in 25 verschillende takken van sporten. Tot de Palestijnse delegatie sporters behoorde, zoals reeds bij voorafgaande World Games voor mensen met een beperking, twee jongeren van het centrum voor mensen met een beperking van de Broeder-Uniteit op Star Mountain. 7

Zij wonnen allebei een medaille: Jane Awwad won met 3,93 meter de zilveren medaille voor kogelstoten bij de vrouwen en Halimeh Ladadweh won met 1,84 meter de gouden medaille voor verspringen van de vrouwen. Gefeliciteerd! Sluiten begraafplaats (in het weekend ook openen) 17 augustus 24 augustus 31 augustus 7 september

Kerkelijke bijdrage: IBAN: NL49 TRIO 0254 4647 85, BIC: TRIONL2U. Overige betalingen: IBAN:NL96 ABNA 0403 8008 11, BIC: ABNANL2A.

23 augustus 30 augustus 6 september 13 september

Zr. Tessa Peucker Peter Meier Anke Stam Hannah Groenewegen

Giro Diaconie: IBAN:NL13 INGB 000 1477096 e-mail: [email protected] Redactie/administratie Zusterplein 20, 3703 CB Zeist Telefoon 030-6922213

Website: www.ebgzeist.nl Pastorie: Zusterplein 10 3703 CB Zeist Telefoon:030-6913057 Email: [email protected]

Predikant: Br. M. Gill, tel. 030-6913057, e-mail: [email protected] (woensdag is een vrije dag) Oudstenraad: e-mail: [email protected] Waarnemend Rentmeester: Jan Egas, e-mail: [email protected] j. Jeugdwerker: David Simon Reeb, tel. 030-8885464 of 06-33342882, e-mail: [email protected] Bezoekdienst: Zr. I. Boere-Khedoe, tel. 030-6911241; Br. J.G.F. van Wageningen, tel. 030-6563553. Diaconie: Zr. Sharisa Fischer, 030-8775560, e-mail: [email protected] Openingstijden kantoor (ook telefonisch) van maandag t/m vrijdag van 08.3012.00 uur, e-mail: [email protected] begraafplaats is voor bezoekers dagelijks geopend van 10.00-17.00 uur. Collectebonnen : zijn verkrijgbaar door overmaking van € 25,-, of een veelvoud daarvan op bankrekening: IBAN: NL96 ABNA 0403 8008 11, BIC: ABNANL2A t.n.v. Evangelische Broedergemeente Zeist. A.u.b. duidelijk vermelden dat het om collectebonnen gaat. De collectebonnen worden bij u thuis bezorgd. Handjes en Spandjes: e-mail: [email protected], tel. 030-6914694 b.g.g. 06- 41062462

Kopij inleveren vóór maandag 31 augustus 09.00 uur t.a.v. de redactie 8

AGENDA Za. 22 aug. 14.0017.00 19.00 Zo. 23aug. 11.00

Tentoonstelling “Eens komt de grote zomer” Zangdienst Augustusmaandviering Preekdienst + Avondmaal Coll: Diaspora werkgroepen Kinderkerk Kinderoppas Vervoersdienst

14.30 11.0017.00 Di. 25 aug. 14.30 19.30 19.30 Wo. 26 aug. 19.30 Do. 27 aug. 19.30

Liefdemaal Tentoonstelling “Eens komt de grote zomer” Seniorenmiddag EBG Atelier Oudstenraad Koor Gebedsgroep

Za. 29 aug. 14.0017.00 19.00 Zo. 30 aug. 10.00

Tentoonstelling “Eens komt de grote zomer” Zangdienst 11e Zondag na Trinitatis Preekdienst Coll: Eigen Gemeente Fair Trade Tienerkerk Kinderkerk Kinderoppas Vervoersdienst

11.0017.00 14.00 19.00 Di. 1 sept. 19.30 Wo. 2 sept. 12.00 19.30 Do 3 sept. 18.30 19.30 19.30 Vr.

20.00 4 sept. 14.00

Tentoonstelling “Eens komt de grote zomer” Hind. Christelijke dienst Zomeravondliturgie EBG Atelier Middaggebed (Kleine Zaal) Koor Lezing HHH Gebedsgroep HHH Lezing "De Beuningkamer" Blazers Huwelijkelijksinzegening Niels van Wageningen en Jonna Gjaltema

Zusterplein 20 Br. L. Baauw Zr. S. Delvendahl-Bloem, Br. E.J. Stam,Br. M. Gill Zr. Hanneke Hoffland Zr. en br. Stal Zr. J. van Dijk Tel. 030-6914080 Br. Humbert Hessen Zusterplein 20 Koetshuys Knutselkelder OR-Kamer Kerkzaal

Zusterplein 20 Zr. L. v. Wageningen Br. M. Gill

Zr. Katinka Bos Zr. Annick Dingemans Br. H. Thohir Tel. 06-38611644 Zusterplein 20 Zr. S. Delvendahl-Bloem Br. M. Gill Knutselkelder Br. M. Gill Kerkzaal Kerkzaal

Zangdienst 22 augustus 2015 ========== 28 : 2,3 ========= 28 : 5 ========== 223 : 1,2,7 Liedboek 537 : 4,5,7 538 : 4 556 : 1,2 554 : 1,2,4 553 548 : 1 544 : 4 547 : 7,8,12 ========== 565 : 3,2

Zangdienst 29 augustus 2015 ========== 253 : 6 58 : 1,2 ========== 537 : 2,4 558 : 1 474 : 2 440 : 6,5 525 : 4,7 498 : 1,2,10 264 : 1,4 333 : 1,2,10 265 : 2 ========== 251 : 1,2

Br. Leo Baauw

Zr. Lidy van Wageningen

Kerkzaal Koetshuys Br. M. Gill Kerkzaal 9

10