Evangelische Broedergemeente Hernhutters Broeder-Uniteit
OUDE EN HERNIEUWDE BROEDER-UNITEIT 1. Oude BroederUniteit 1457 – 1620 Kunvald Tsjechië (Bohemen en Moravië) Jan Amos Comenius (1592-1670)
2. Hernieuwde Broeder-Uniteit
1722 - vandaag Herrnhut Europa, America‘s, Afrika, Azië Nikolaus Ludwig von Zinzendorf (1700-1760)
1. OUDE BROEDER-UNITEIT
Voorloper: Jan Hus (1370 – 1415) Broeder Gregor: tegen compromissen Met andere broeders naar het platteland 1457 Kunvald als eerste gemeente Leven volgens de bergrede van Jezus (Matteüs 5-7): geen moord en doodstraf, geen eed, geen overspel, geen echtscheiding, geen wraak 1467 eigen predikanten gewijd
Boheemse Broeders (vanaf 1457)
Boheemse Broeders of: Broeder-Uniteit Protestantse kerk vóór Martin Luther Het praktische leven als christen is belangrijker dan de leer Vanaf 1490 terug naar de steden: je kan je niet zuiver houden door de wereld te ontvluchten Eigen scholen (en opvoeding thuis) Liederen, boeken, bijbel
Jan Amos Comenius (1592 – 1670)
30jarige (80jarige) oorlog: gruweldaden, dood Wilde als pedagoog de mensen verbeteren. Tot vandaag bekend als pedagoog:
Allen kunnen / mogen geschoold worden Didaktiek: onderwijs gepast voor elke leeftijd
Bisschop van de Broeder-Uniteit 1650 „Testament van de stervende moeder, de Broeder-Uniteit“
OUDE EN HERNIEUWDE BROEDER-UNITEIT 1. Oude BroederUniteit 1457 – 1620 Kunvald Tsjechië (Bohemen en Moravië) Jan Amos Comenius (1592-1670)
2. Hernieuwde Broeder-Uniteit
1722 - vandaag Herrnhut Europa, America‘s, Afrika, Azië Nikolaus Ludwig von Zinzendorf (1700-1760)
2. HERNIEUWDE BROEDER-UNITEIT 17 juni 1722: Begin in Herrnhut door protestantse vluchtelingen uit Moravië en Bohemen 13 augustus 1727: geestelijke eenheid in Avondmaalsviering in Berthelsdorf 21 augustus 1732: begin van de zending (St. Thomas, Virgin Islands) Augustusmaand – Hernhutter maand.
Nikolaus Ludwig von Zinzendorf (1700 – 1760)
Adelijke komaf (graaf) Groeide bij grootmoeder op (hoge opleiding en diepe spiritualiteit) Leerde op school eerste protestantse zendelingen kennen Nam geloofsvluchtelingen op Was heel sterke persoonlijkheid Schreef liederen
Nieuwe gemeentevormen
Zangdienst en liefdemaal Heilig Avondmaal in EBG-vorm Paasmorgen en begrafenis Groepen en kringen Leefgemeenschappen (broeder- en zusterhuis) Gemeente als dienstgemeenschap (liefdewerk) Kerkzaal in het wit
Hernhutter zending
1722 Herrnhut 1732 St. Thomas (Virgin Islands) 1733 Groenland 1735 Suriname / Berbice (Indianen) 1735 Noord-Amerika (Indianen) 1737 Zuid-Afrika… 19de eeuw: Nicaragua, Tanzania 20ste eeuw: New World Witness: Malawi, Congo, Cuba…
Suriname I: 18de eeuw
Suriname sinds 1667 Nederlands 1735 Begin zending onder indianen 1748 – 1763: 386 indianen gedoopt (Pilgerhut) 1762 Vredesverdrag Saramaccaners zending (tot 1813) 18de eeuw: 1.674 mensen gedoopt (indianen, marrons, slaven op plantages en in stad) Dede kondre: 71 van 157 zendelingen overleden tussen 1735 en 1800, vaak al na korte tijd
Suriname II: begin 19de eeuw
1814/26 verbod invoer slaven verbetering leefomstandigheden 1828 slaven wettelijk ‚personen‘ 1828 ‚Haagsche Maatschappij ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de slaven en kleurlingen in de kolonie Suriname‘ 1825 geregeld onderwijs voor slaven in Paramaribo 1841 slaven Christiaan Adriaan Graaf (Paramaribo) en Nicolaas Mantille (Berg en Dal) = hulponderwijzers
Suriname III: na de emancipatie
Emancipatie 1 juli 1863:
18.830 van 33.621 vrij gekomen slaven = lid EBG plus 8.600 candidaten doop
alleen christen- en jodenslaven = staatsburgers (recht beroepsuitoefening; begrafenis…) EBG steeds meer volkskerk Afro-Surinamers Johannes King (1830 – 1898): „bosland-apostel“
Suriname IV: 20ste eeuw
1902 eerste Afro-Surinamer tot predikant geordend (Cornelis Winst Blijd) 1901 Hindoestaanse en Javaanse zending 1940-45 Internering Duitse zendelingen 1963 Zelfstandigheid EBGS 1975 Politieke zelfstandigheid Suriname
Broedergemeente vandaag
1.040.000 leden (november 2012) in meer dan 30 landen op 5 continenten 21 zelfstandige provincies, waaronder:
Europees-Continentale Provincie (met Nederland, Duitsland, Zwitserland, Denemarken, Zweden, Estland, Letland, Albanië) Suriname (met Ned. Antillen en Aruba) 6 zendingsprovincies (o.a. Guyana)
7 gemeenten in Nederland 16 gemeenten in Duitsland (6.000 leden)
Vragen
Waar wil ik nog meer over weten?
Welke leringen kunnen wij uit onze geschiedenis trekken?
Wat maakt onze identiteit uit als EBG? Wat kunnen wij van onze vaderen leren? Wat moeten wij juist anders doen?
