WATT? Jaarplan 2014 O&O fonds Productie- en leveringsbedrijven O&O fonds Netwerkbedrijven O&O fonds Afval & Milieubedrijven
Baarn, november 2013
Inhoudsopgave Toelichting bij dit jaarplan 2014
3
Inleiding
4
Technici gezocht! Techniek algemeen Energiesector
5 5 5
Schematische weergave WATT?-campagne The Golden Circle van Simon Sinek Schema werkwijze
14 14 16 17 18 20
Begroting
21
7 7 8
Uitgangspunten WATT? Doelstelling Communicatie via het onderwijs Strategische keuzes Inhoudelijke criteria Het effect van de campagne
9 9 9 9 9 10
Samenvatting WATT?-activiteiten 2014 1. Persoonlijke contacten met jongeren, docenten en decanen 2. Voorlichtingsmiddelen 3. Promotie 4. Organisatie
11 11 11 12 12
Activiteiten 2014
13
WATT? Jaarplan 2014
Uitwerking jaarplan 2014 1. Persoonlijke contacten met jongeren, docenten en decanen 2. Voorlichtingsmiddelen 3. Promotie 4. Organisatie Middelenmix
2
Toelichting bij dit jaarplan 2014
Toelichting bij dit jaarplan 2014 Op 5 november jl. is bij het O&O fonds in Arnhem dit jaarplan 2014 van WATT? besproken in een vergadering van de Commissie Communicatie Energiesector. Het jaarplan is voorafgaand aan deze vergadering toegestuurd aan de leden van de opleidingscommissies PLb, NWb en AMb, met het verzoek om eventuele reacties voor of tijdens de vergadering in te brengen. Het jaarplan is tijdens de vergadering goedgekeurd met inachtneming van de afspraak dat bij de uitvoering van het plan de volgende aandachtspunten worden meegenomen:
Zowel vanuit de bedrijven als vanuit de WATT?-campagne vinden contacten met opleidingen (van vmbo tot wo) plaats. Het is van belang dat deze contacten goed op elkaar aansluiten, zodat ze elkaar versterken. Dit vraagt een goede afstemming van de vertegenwoordigers in de Commissie Communicatie Energiesector met de collega’s in hun bedrijf en het WATT?-team. Bedrijven kunnen dit punt uiteraard aan de orde brengen in de vergaderingen van de Commissie Communicatie Energiesector, maar hierover desgewenst ook een afspraak maken met een medewerker van het WATT?-team. Aansluitend bij het vorige punt bepalen de bedrijven of ze gebruik maken van de excursieservice (waarbij vanuit de WATT?-campagne gratis busvervoer wordt geregeld) en zo ja, hoe daarover wordt gecommuniceerd. Bijvoorbeeld: Voor welke doelgroepen is de excursielocatie bedoeld? Geven scholen zich op via WATT? of rechtstreeks bij het bedrijf? Hoeveel excursies kunnen worden uitgevoerd en wanneer? In het kader van de doelgroeponderzoeken bij leerlingen vmbo, havo/vwo, mbo en docenten techniek, is er bij de bedrijven ook behoefte om in gesprek te gaan met hbo- en wo-studenten. In de doelgroepgesprekken voor 2014 nemen we dit mee, en wellicht kunnen we er in 2015 (als de gesprekken weer vastgelegd worden) weer een filmpje van maken. Om vast te kunnen stellen of de WATT?-campagne het gewenste resultaat oplevert, is het goed om voor een aantal activiteiten te bepalen welk (meetbaar) doel daarbij wordt gesteld. Bijvoorbeeld: het aantal mensen dat de nieuwsbrief leest of het aantal downloads op de website.
WATT? Jaarplan 2014
Tevens ontving het O&O fonds een reactie vanuit de opleidingscommissie PLb: Zoals terecht in het jaarplan staat aangegeven, zijn de ouders een belangrijke doelgroep om jongeren te bereiken in verband met hun studie- en beroepskeuze. Het is van belang dat in de WATT?-campagne zichtbaar wordt gemaakt wat de contacten met de ouders aan resultaat opleveren. Deze aandachtspunten komen in de eerstvolgende vergadering van de Commissie Communicatie Energiesector (begin 2013) aan de orde, waarbij per punt wordt besproken hoe dit het komende jaar zal worden aangepakt.
3
Inleiding
Inleiding In opdracht van het O&O fonds Productie- en Leveringsbedrijven, het O&O fonds Netwerkbedrijven en het O&O fonds Afval en Milieubedrijven, voert DST de voorlichting WATT? uit. Deze campagne heeft tot doel om jongeren in toenemende mate bekend te maken met het werken in de energiesector. Dit door in en rond het onderwijs aandacht te schenken aan het werken in de energiesector. In dit rapport beschrijven we de doelstellingen van de campagne, de strategie en met welke activiteiten we deze doelstellingen willen realiseren in 2014. Deze activiteiten zijn afgestemd op de verschillende doelgroepen, die zelf bij de ontwikkeling en uitvoering ervan betrokken worden.
Vervolgens bespreken we een samenvatting van de activiteiten inclusief de doelen (pag. 11) zoals we die in 2014 willen aanpakken, gevolgd door de uitgewerkte activiteiten (pag. 13) en de middelenmix. Het plan eindigt met de begroting (pag. 21). Met vriendelijke groet, Het WATT?-team
De voorstellen zoals die in dit plan zijn opgenomen, zijn gebaseerd op de regelmatige besprekingen van de Commissie Communicatie Energiesector. Aan deze commissie nemen vertegenwoordigers van energiebedrijven (en afvalbedrijven voor zover ze zich ook bezighouden met energieproductie) deel zoals medewerkers (arbeidsmarkt)communicatie, HR, P&O, recruitment, etc. Tijdens de vergaderingen van deze commissie worden verschillende wensen op het gebied van voorlichting naar voren gebracht, met elkaar besproken in het perspectief van de doelstellingen van WATT? en vervolgens vertaald naar concrete producten en activiteiten. Het jaarplan 2014 begint met een korte beschrijving van de huidige en te verwachten situatie op de technische banenmarkt in het algemeen en de energiesector in het bijzonder (pag. 5). Met als doel om deze campagne in het brede perspectief van de hele sector te plaatsen. Daarna volgt een korte schematische weergave van de WATT?-campagne (pag. 7) in de vorm van het Golden Circle model van Sinek en een overzichtelijke weergave van de werkwijze. Bij de uitgangspunten (pag. 9) behandelen we vervolgens de doelstelling, de redenen waarom we het onderwijs als communicatiekanaal gebruiken, welke strategische keuzes er zijn gemaakt, wat de inhoudelijke criteria zijn en hoe het effect van de campagne wordt gemeten.
WATT? Jaarplan 2014
4
Technici gezocht!
Technici gezocht! De energiesector werkt al jaren samen met andere technische bedrijfstakken om voldoende en adequaat geschoolde werknemers te waarborgen om de vacatures op korte en lange termijn te kunnen invullen. Tijd voor een actuele stand van zaken.
Techniek algemeen Het totale aantal banen voor technisch opgeleiden neemt in Nederland tot 2016 naar verwachting toe met 0,53% per jaar. 1 Het totale aantal gediplomeerden in ons land groeit al enkele jaren: zowel in het voortgezet onderwijs, het mbo als hbo/wo. Maar de groei van het aantal gediplomeerden met een technische opleiding stijgt niet evenredig mee met de totale groei. 2 Op dit moment blijft het aanbod van technisch talent achter bij de verwachte vraag, vanwege de grote vervangingsvraag en (vooral voor hoger opgeleiden) de verwachte uitbreidingsvraag. 3 Voor technische beroepen is het totale aantal baanopeningen tot 2016 naar verwachting twee keer zo groot als kan worden gerealiseerd met nieuwe aanwas. 4 Zo zijn maar liefst 5000 extra technici in de elektro- en automatiseringstechniek nodig om te voldoen aan het groeiende aantal vacatures (in Nederland, als totaal van alle bedrijfstakken) tot 2016.5 Dit is ruim een keer zoveel als de huidige jaarlijkse uitstroom van mbo’ers met een diploma op dat vakgebied. Voor werktuigbouwkundigen (mbo en hbo), projectleiders/uitvoerders (mbo+/hbo) en werkvoorbereiders (mbo+/hbo) gelden vergelijkbare cijfers.6
In de periode tot 2016 ontstaat een tekort van maar liefst 155.400 leerlingen uit technische opleidingen ten opzichte van de openstaande vacatures in Nederlandse technische sectoren. 7 Daarvan komt bijna 80 procent voor rekening van een tekort uit technische (v)mbo-opleidingen. Om deze instroom te waarborgen, zou het aantal gediplomeerden in de technische opleidingen moeten stijgen tot 40% van het totaal aantal gediplomeerden. Dat percentage schommelt nu nog rond de 30% voor het (v)mbo, en rond de 17% voor hbo/wo.8
Energiesector In de energiesector geldt op dit moment dat het aantal vacatures voor technische beroepen gedaald is. Dit ligt niet zozeer aan het gestegen aanbod, maar aan de vraagkant. Mede dankzij het huidige financiële klimaat hebben bedrijven op dit moment relatief weinig nieuw personeel nodig, en staan vacatures korter open. Voor sommige beroepen waren vakmensen vijf jaar geleden niet aan te slepen, terwijl nu zelfs sprake is van een (conjunctureel) overschot. In de energiesector zijn dat vooral beroepen die een raakvlak hebben met de bouw en infra. Installatiemonteurs bijvoorbeeld. Maar ook onder operationeel technici (mbo), procestechnici (mbo) en ict’ers (mbo) wordt tot 2016 een licht overschot verwacht.9 Naar verwachting zijn deze veranderingen tijdelijk: zodra de economie aantrekt, ontstaat geleidelijk weer een groeiende vraag.10 Op jaarbasis wordt een groei van 6 procent verwacht (1.000 fte) in het technische personeelsbestand.11
1
Techniekmonitor, 2010. Techniekmonitor, 2010. 3 Naar 4 op de 10, 2012. 4 Ruim baan voor de toekomst, 2012. 5 Ruim Baan, 2013. 6 Ruim Baan, 2013. 2
WATT? Jaarplan 2014
7
Naar 4 op de 10, 2012. Naar 4 op de 10, 2012. 9 Arbeidsmarktverkenning Netwerkbedrijven, 2012. 10 Ruim Baan, 2013. 11 Arbeidsmarktverkenning Netwerkbedrijven, 2012. 8
5
Technici gezocht!
Deze ontwikkelingen gelden voor heel Nederland. Toch zijn regionaal in sommige specifieke beroepsgroepen grote verschillen merkbaar. 12 Op mbo-niveau blijft bijvoorbeeld de instroom van elektrotechnici in het noorden en zuiden van het land verder achter dan de rest van het land.13 Het lange-termijn vooruitzicht wijst nog steeds op een onveranderd tekort aan technisch gekwalificeerd personeel. Belangrijkste oorzaak behalve de onvoldoende instroom uit enkele technische opleidingen, is de relatief hoge leeftijd in de sector14 (bijna de helft van de werknemers is boven de 50 jaar15). Dat betekent over enkele jaren een forse uitstroom van medewerkers die met pensioen gaan. Op korte termijn (tot 2016) is vooral behoefte aan elektrotechnici, werktuigbouwkundigen en civiel technici op mbo en hbo-niveau. Ook universitair onderlegde werktuigbouwkundigen zijn dun gezaaid. Tot slot blijft op kwalitatief gebied het kwantitatief op zich voldoende aanbod van ict’ers (mbo, hbo) achter bij wat energiebedrijven zoeken.16
12
Ruim Baan, 2013. Arbeidsmarktverkenning Netwerkbedrijven, 2012. 14 Arbeidsmarktverkenning Netwerkbedrijven, 2012. 15 YDP 2012. 16 Arbeidsmarktverkenning Netwerkbedrijven, 2012. 13
WATT? Jaarplan 2014
6
Schematische weergave WATT?-campagne
Schematische weergave WATT?-campagne The Golden Circle van Simon Sinek The Golden Circle is een denkmodel dat Simon Sinek ontwikkelde om zichtbaar te maken hoe succesvolle merken denken, handelen en communiceren, in tegenstelling tot hoe de meerderheid denkt, handelt en communiceert. The Golden Circle bestaat uit drie cirkels. De kern is ‘why’, daarna volgt ‘how’ en de buitenste cirkel vertegenwoordigt ‘what’. De meeste bedrijven werken van buiten naar binnen. Ze beginnen met ‘what’ en komen dan via ‘how’ bij ‘why’. Sinek stelt dat geïnspireerde bedrijven werken van binnen naar buiten. Zij beginnen bij ‘why’, gevolgd door ‘how’ en ‘what’. De WATT?-campagne is een voorbeeld van een project met een benadering ‘van binnen naar buiten’.
WATT? Jaarplan 2014
7
Schematische weergave WATT?-campagne
Schema werkwijze
WATT? Jaarplan 2014
8
Uitgangspunten WATT?
Uitgangspunten WATT? Doelstelling Het doel van de voorlichtingscampagne WATT? is dat jongeren die nog moeten kiezen voor een vervolgopleiding en/of beroep, kennis hebben gemaakt met beroepen in de energiesector. Zodat zij in hun overwegingen ook de technische opleidingen en beroepen in de energiesector meenemen.
Communicatie via het onderwijs Er is bewust voor gekozen om de jongeren te benaderen via het onderwijs en aan het onderwijs gerelateerde communicatiekanalen. Redenen hiervoor zijn onder meer: In het onderwijs is de doelgroep (mede vanwege de Wet op de leerplicht) relatief eenvoudig te bereiken. Het onderwijs biedt inhoudelijk diverse mogelijkheden om jongeren met ‘werken in de energiesector’ in contact te brengen. Bijvoorbeeld: als onderdeel van loopbaanoriëntatie en -begeleiding (waarvoor de decaan eindverantwoordelijke is), praktische sector oriëntatie (PSO) of als onderdeel van specifieke vakgebieden (zoals het vak techniek). Het onderwijs biedt (didactisch) verschillende soorten mogelijkheden om voorlichtingsactiviteiten vorm te geven. Bijvoorbeeld: (al dan niet individuele) gesprekken met leerlingen over hun toekomstperspectief; lessen waarbij de bestaande lesstof met behulp van aantrekkelijk, actueel lesmateriaal wordt aangevuld; gastlessen; bedrijfsbezoeken; voorlichtingsbijeenkomsten bij vervolgopleidingen; studiebeurzen, enzovoort.
Strategische keuzes De communicatiestrategie van WATT? is onder meer gebaseerd op de volgende strategische keuzes: Om jongeren via het onderwijs te bereiken hebben we medewerking van de vakdocenten en decanen nodig (uiteraard afgezien van de schooldirectie, maar die vertrouwt in de meeste gevallen op het deskundig oordeel van haar medewerkers). Het gaat er dus om dat WATT? communicatiemiddelen en -
WATT? Jaarplan 2014
activiteiten aanbiedt, die door docenten en decanen als ‘welkome aanvulling’ op hun (behoorlijk overbelaste) ‘schoolagenda’ worden ervaren. Hoe directer en concreter jongeren kennismaken met het werken in de energiesector, des te beter het is. Dit betekent dat van bedrijfsbezoeken (mits deze zijn afgestemd op de doelgroep) het meeste effect mag worden verwacht. Omdat het om praktische (organisatorische en financiële) redenen ondoenlijk is om voor alle leerlingen en studenten uit onze doelgroep bedrijfsbezoeken te verzorgen, probeert WATT? ook via andere communicatiemiddelen en activiteiten de praktijk van het werken in de energiesector zo concreet en zichtbaar mogelijk te maken. Bijvoorbeeld via praktijkopstellingen en simulaties op beurzen, door middel van filmpjes en via aanschouwelijk voorlichtings- en lesmateriaal. Communicatie is maatwerk. Dit betekent dat WATT? voor elke subdoelgroep en voor verschillende onderwijskundige situaties, in nauw overleg met de betreffende doelgroep(en), voorlichtingsmateriaal ontwikkelt.
Inhoudelijke criteria Niet alleen vanwege de afzenders van WATT? (de verschillende, (afval)energiebedrijven die participeren in de drie O&O fondsen), maar ook om jongeren een zo goed mogelijk beeld te geven van de technische beroepen in de energiesector, worden bij de ontwikkeling en uitvoering van de communicatiemiddelen en -activiteiten verschillende criteria aangehouden. Dit betekent dat WATT? als volgt aandacht besteedt aan de energiesector: Het hele spectrum van de energieketen. Dus zowel aandacht voor de productie/levering als de distributie (transport/netwerk) en het gebruik van energie. Aandacht voor verschillende soorten energie: elektriciteit, gas en warmte. De diversiteit aan bronnen van energie: zowel fossiele brandstoffen als duurzame energiebronnen. Dus ook aandacht voor energie uit afval.
9
Uitgangspunten WATT?
De verschillende niveaus van energietransport: hoog-, midden- en laagspanning. Energieopwekking centraal en decentraal. Naast de grote energie-opwekkers komen er steeds meer particulieren en bedrijven met zonnepanelen, windturbines en biovergisters die als energie-producenten een bijdrage leveren aan de energievoorziening. De technische beroepen die met de hiervoor genoemde aspecten van energie te maken hebben.
Het effect van de campagne Direct bij de start van de voorlichtingscampagne WATT? in 2006 is (onafhankelijk) onderzoek gedaan naar de mate waarin techniekdocenten en decanen op school aandacht besteedden aan het werken in de energiesector. Dat was toen ongeveer 20%, waarbij als toelichting werd gegeven dat men zelf onvoldoende bekend was met de beroepen in de energiesector om hun leerlingen daarover goed te kunnen informeren. Vandaar dat op hun verzoek begonnen werd met onder meer de ontwikkeling van voorlichtingsmateriaal in de vorm van magazines en beroepenboekjes. Het gevolg was dat enkele jaren later het percentage docenten en decanen dat op school aandacht schonk aan het werken in de energiesector was toegenomen tot respectievelijk 60% en 80%. Aansluitend bij het doel van WATT? om jongeren in het voortgezet onderwijs kennis te laten maken met beroepen in de energiesector.
over de excursies en de reacties van docenten en decanen op de beurzen, congressen en open dagen. Wat dat betreft is de conclusie gerechtvaardigd dat WATT? voorziet in een behoefte. Het effect van de voorlichtingscampagne WATT? op de instroom in (energie)technische opleidingen en beroepen in de energiesector is helaas niet te meten. Deze instroom is van veel meer factoren afhankelijk dan alleen van WATT?, zoals economische factoren, de invloed van andere voorlichtingscampagnes (die bijvoorbeeld gericht zijn op technische opleidingen en beroepen in het algemeen) en de manieren waarop en de mate waarin opleidingen en bedrijven zelf hun werving aanpakken. Onderzoek naar de effectiviteit van de WATT?-campagne of delen daarvan, vindt plaats op initiatief van de O&O Fondsen PLb, NWb en AMb en wordt uitgevoerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau. Vandaar dat dit niet is opgenomen als onderdeel van dit jaarplan en bijbehorende begroting.
In het schooljaar 2011/2012 is bovendien onderzocht hoe docenten en decanen aankijken tegen het aanbod van voorlichtingsmaterialen en communicatieactiviteiten van WATT? en wat vmbo-leerlingen inhoudelijk opsteken van het magazine dat speciaal voor hen over de energiesector is gemaakt. Docenten en decanen gaven aan dat het overzicht van communicatiemiddelen en –activiteiten niet helemaal duidelijk is. Dit is vervolgens aangepast. Het onderzoek onder vmboleerlingen liet zien dat het vmbo-magazine goed bij de doelgroep aansluit qua vorm en inhoud. Ten aanzien van het effect van WATT? kan daarnaast veel worden afgeleid uit het aantal voorlichtingsmaterialen dat scholen (blijven) bestellen, het enthousiasme
WATT? Jaarplan 2014
10
Samenvatting WATT?-activiteiten 2014
Samenvatting WATT?-activiteiten 2014 1. Persoonlijke contacten met jongeren, docenten en decanen Doelen De doelgroepen hebben op een effectieve manier kennisgemaakt met (beroepen in) de energiesector. De boodschap (het werken in de energiesector) is duidelijk overgebracht. De doelgroepen zijn bereikt met vormen en op plaatsen waar ze ontvankelijk zijn voor de boodschap van WATT?. 1.1 Excursieservice (scholen op bedrijfsbezoek) Geheel verzorgde excursies voor kennismaking met de energiesector, waarbij WATT? de vervoerskosten betaalt. 50 excursies per jaar, gelijkmatig verdeeld over de bedrijven (afhankelijk van de mogelijkheden). 1.2 WATT?-stand op regionale onderwijsbeurzen (studie- en beroepskeuzevoorlichting) Zichtbaar maken van de energiesector voor jongeren die zich oriënteren op hun toekomst en hun ouders. Platform voor persoonlijk contact tussen bedrijven en jongeren en hun ouders. Concrete informatieverstrekking over opleidingen. 10 verschillende regiobeurzen (van 1 à 2 dagen) verspreid over Nederland. 1.3 Presentaties (infostand en/of workshop) op bijeenkomsten voor techniekdocenten en decanen Zichtbaar maken van (beroepen in) de energiesector voor techniekdocenten en decanen. Informeren over manieren om (beroepen in) de energiesector onder de aandacht te brengen bij leerlingen. Elke landelijke bijeenkomst voor techniekdocenten en/of decanen. Vijf regionale presentaties voor techniekdocenten of decanen.
WATT? Jaarplan 2014
1.4 WATT?-scholen- en collegetour Samenstelling aanbod voor gastlessen en aanbieden aan (v)mbo, havo/vwo, hbo en wo. Ervaring opdoen met de organisatie en uitvoering van vijf gastlessen op verschillende scholen op verschillend niveau. 1.5 Klankbordgesprekken en –bijeenkomsten met doelgroepen Minimaal 5 bijeenkomsten met techniekdocenten en/of decanen en minimaal vijf met jongeren, ter toetsing van activiteiten, plannen en middelen. Tijdens persoonlijke contacten (beurzen, presentaties, enz.).
2. Voorlichtingsmiddelen Doelen Beroepen in de energiesector zijn zichtbaar gemaakt. Docenten en decanen blijven positief staan tegenover de beschikbaarheid en kwaliteit van het WATT?-voorlichtingsmateriaal. De kwaliteit, actualiteit en diversiteit van de website www.watt.nl blijft op niveau. 2.1 Schriftelijk materiaal Ontwikkeling van 40 flyers met informatie over beroepen en bijbehorende opleidingen. 2.2 Actualisering website www.watt.nl Actualisering website betreft: open dagen, contactgegevens (bedrijven en opleidingen), excursielocaties, quiz en actuele gebeurtenissen.
11
Samenvatting WATT?-activiteiten 2014
3. Promotie Doelen De doelgroepen bekend maken met: de energiesector, WATT? en de beschikbare voorlichtingsmiddelen en lesmaterialen. De verschillende doelgroepen zo direct mogelijk bereiken (per post en e-mail). Tussentijds aandacht vestigen op (de boodschap van) WATT?. 3.1 Overzichtsfolder WATT?-middelen en - activiteiten Eens per jaar (in het voorjaar) een mailingkaart over een specifieke WATT?activiteit naar docenten, decanen en mentoren van (v)mbo, havo/vwo, hbo en wo. Eens per jaar (in het najaar) een overzichtsbrochure met alle WATT?-activiteiten en –materialen. 3.2 Nieuwsbrieven (digitaal en per post) voor respectievelijk jongeren en decanen/docenten Wisselende groep van rond de 500 jongeren en een vaste (groeiende) groep van ruim 1000 techniekdocenten en decanen ontvangen 6 x per jaar een digitale nieuwsbrief. (Energiebedrijven leveren input.) 3.3 Advertenties en advertorials (print en online) Actuele informatie in veelgelezen onderwijs-/jongerenbladen. Filmpjes met energieberoepen op onderwijs-gerelateerde websites.
4. Organisatie Doelen Aangaan en onderhouden van contacten met de doelgroep. Bedrijven en onderwijsinstellingen ondersteunen bij voorlichtingsactiviteiten. De opdrachtgever(s) betrekken bij en informeren over de voortgang van WATT?. Samen met betrokken bedrijven en de doelgroep halfjaarlijkse plannen ontwikkelen.
WATT? Jaarplan 2014
4.1 Ondersteuning voorlichtingsactiviteiten Uitlenen en verstrekken van voorlichtingsmateriaal (ongeveer 50x). Persberichten, artikelen en presentaties verzorgen voor de in- en externe communicatie van bedrijven en opleidingen. 4.2 Vergaderingen Commissie Communicatie Energiesector Zes keer per jaar een vergadering met de Projectgroep Promotie (die WATT? begeleidt), inclusief voorbereiding en samenvatting. Presenteren van voorstellen, lopende zaken en het uitzoeken van initiatieven. 4.3 Voortgangsrapportages aan O&O fondsen Tussentijdse presentaties van concepten en drukklare versies van communicatie-uitingen ter accordering. Maandrapportages, voortgangsrapportages en jaarverslagen. Nauwkeurige projectadministratie onder meer voor accountantscontrole. 4.4 Ontwikkeling plannen Jaarlijks plan van aanpak, gebaseerd op overleg met Commissie Communicatie Energiesector. Specifieke omschrijving van alle activiteiten en begroting van verwachte uren en kosten. 4.5 Verwerking bestellingen en beantwoorden vragen Bestellingen per post en e-mail invoeren, materialen leveren en vragen beantwoorden. Verwerken van ongeveer 400 bestellingen. Bestand van bestellers opbouwen voor tussentijdse evaluaties en ondersteuning.
12
Activiteiten 2014
Activiteiten 2014 1.
Persoonlijke contacten met jongeren, docenten en decanen 1.1. Excursieservice 1.2. Regionale onderwijsbeurzen 1.3. Presentaties op bijeenkomsten techniekdocenten en decanen 1.4. WATT?-scholen- en college-tour 1.5. Klankbordgesprekken en -bijeenkomsten doelgroepen
2.
Voorlichtingsmiddelen 2.1. Schriftelijk materiaal 2.2. Actualisering website www.watt.nl
3.
Promotie 3.1. Overzichtsfolder WATT?-middelen en -activiteiten 3.2. Nieuwsbrieven voor jongeren en decanen/docenten 3.3. Advertenties en advertorials
4.
Organisatie 4.1. Ondersteuning voorlichtingsactiviteiten 4.2. Vergaderingen Commissie Communicatie Energiesector 4.3. Voortgangsrapportages aan O&O fondsen 4.4. Ontwikkeling plannen 4.5. Verwerking bestellingen en beantwoorden vragen
WATT? Jaarplan 2014
Skills Naast de WATT?-campagne die wordt uitgevoerd in opdracht van de O&O fondsen PLb, NWb, AMb, is in 2013 in opdracht van het O&O fonds NWb een pilot uitgevoerd voor Skills. Skills is een jaarlijks terugkerend beroepskeuze-evenement waar een brug wordt geslagen tussen de school en de beroepspraktijk. In onze pilot ging het om de strijd om de vaardigheid van het maken van kabelmoffen. Een activiteit die goed (een aspect van) het werk bij een netwerkbedrijf illustreert. De pilot wordt uitgevoerd in (de ruime omgeving van) Noord-Brabant in nauwe samenwerking met verschillende netwerkbedrijven. De voorrondes eindigen in een finale, die in januari wordt gehouden in Ahoy Rotterdam. De evaluatie van de pilot leidt wellicht tot vervolgactiviteiten met Skills, die dan – net als de pilot – afzonderlijk worden voorgesteld aan het betreffende O&O fonds. Een activiteit die inhoudelijk weliswaar aansluit bij WATT?, maar vanwege het specifieke onderwerp daar los van staat. En daarom dus ook niet bij de activiteiten van WATT? in dit jaarplan is opgenomen.
13
Uitwerking jaarplan 2014
Uitwerking jaarplan 2014 1. Persoonlijke contacten met jongeren, docenten en decanen De meest effectieve manier om de doelgroepen kennis te laten maken met beroepen in de energiesector is door middel van direct persoonlijk contact. Hoe concreter de kennismaking, des te duidelijker komt de boodschap over. Op verschillende manieren wil WATT? deze persoonlijke contacten realiseren. 1.1 Excursieservice Het verzorgen van busvervoer voor leerlingen van hun school naar een excursielocatie bij een energiebedrijf of afvalenergiecentrale, voorziet duidelijk in een behoefte. Zowel bedrijven als scholen reageren heel positief op deze excursieservice. Hoewel het aanbod van excursielocaties enigszins verandert in de loop der tijd (er vallen locaties af en anderen komen erbij), kan WATT? nog steeds een aantal verschillende mogelijkheden presenteren. Om het aantal excursielocaties op peil te houden en ook de voorlichting over studie- en beroepsmogelijkheden op hbo- en wo-niveau te versterken, willen we hogescholen en universiteiten uitnodigen om ook excursieprogramma’s via WATT? aan het onderwijs aan te bieden. Het liefst in nauwe samenwerking met energiebedrijven en uiteraard rekening houdend met de kwaliteitseisen die door WATT? aan de excursies worden gesteld.
1.2 Regionale onderwijsbeurzen De regionale onderwijsbeurzen bieden bij uitstek de mogelijkheid om direct in persoonlijk contact te komen met jongeren uit het voortgezet en middelbaar onderwijs die zich oriënteren op hun opleiding- en beroepsmogelijkheden. Bovendien komen veel ouders met de jongeren mee naar de beurzen, zodat we ook met hen in gesprek kunnen komen. Heel belangrijk, omdat uit onderzoek is gebleken dat ouders van de grootste betekenis zijn als het gaat om de keuzes die jongeren maken over hun vervolgopleiding en/of beroep. De WATT?-stand bestaat uit een aantal losse elementen (wandpanelen, verschillende educatieve spellen, diverse voorlichtingsmaterialen), zodat op elke locatie een aantrekkelijke stand op maat kan worden gebouwd. Vaak zijn op de stand ook werknemers van energiebedrijven en afvalenergiecentrales aanwezig, variërend van (leerling)monteurs gas en elektra, praktijkopleiders en operators, tot teamleiders en technisch specialisten. In 2014 is WATT? met een stand aanwezig op tien regionale onderwijs- en studie-/ beroepskeuzebeurzen.
In 2012 organiseren we vijftig excursies.
Leerlingen op excursie bij het opleidingscentrum.
WATT? Jaarplan 2014
Een opleider en leerlingenmonteur van Enexis op de WATT?-stand in Eindhoven, 2013.
14
Uitwerking jaarplan 2014
1.3 Presentaties op bijeenkomsten techniekdocenten en decanen WATT? is met een stand en/of workshop aanwezig bij alle landelijke en een aantal regionale bijeenkomsten waar techniekdocenten en decanen komen. Met techniekdocenten gaan we in op de manieren waarop zij op school aandacht kunnen schenken aan werken in de energiesector. Al dan niet gebruikmakend van het lesmateriaal dat WATT? daarvoor ontwikkelde. Doordat WATT? steeds weer op dit soort momenten aanwezig is, leidt dit zowel tot intensivering van persoonlijke contacten tussen WATT?-medewerkers en techniekdocenten, als tot nieuwe kennismakingen met techniekdocenten die nog niet eerder met WATT? te maken hebben gehad. Decanen bieden we de nodige voorlichtingsmaterialen waarmee ze, in het kader van loopbaanoriëntatie en – begeleiding, hun leerlingen kunnen informeren over de studie- en beroepsmogelijkheden die de afval- en energiesector biedt. Tevens proberen we de relatie tussen de decanen en (contactpersonen bij) bedrijven in hun omgeving te leggen of te versterken. Met als gevolg dat de drempel lager wordt om bijvoorbeeld bedrijfsbezoeken (via de WATT?-excursieservice) te organiseren.
digitaal schoolbord) met groepen gespeeld kunnen worden, filmpjes waarin medewerkers bij afval- en energiebedrijven over hun beroep vertellen (en naar aanleiding waarvan met de leerlingen en studenten over hun eigen competenties en beroepsperspectieven gesproken kan worden), enzovoort. Door dit aanbod in overleg met docenten te bespreken en te presenteren als één samenhangend gastlessenaanbod, zou het mogelijk moeten zijn om de belangstelling voor gastlessen op scholen te vergroten. In 2014 stelt WATT? een overzichtelijk aanbod voor gastlessen samen en presenteert dit aan het onderwijs, dat afgestemd kan worden op de interesses en het niveau van de leerlingen en studenten op (v)mbo-, havo/vwo-, hbo- en woniveau. In 2014 doen we ervaring op met de organisatie en uitvoering van vijf gastlessen op verschillende scholen en op verschillende niveaus.
In 2014 is WATT? met een stand en/of workshop aanwezig op elke landelijke bijeenkomst waar techniekdocenten en decanen bijeenkomen. Bovendien houden we vijf regionale presentaties voor techniekdocenten of decanen over het werken in de energiesector (en de mogelijkheden van WATT?). 1.4 WATT?-scholen- en college-tour Het komt heel weinig voor dat op scholen gastlessen worden gegeven over werken in de energiesector. Uit gesprekken met decanen en docenten lijkt dit verschillende oorzaken te hebben, zoals: slechte ervaringen met gastdocenten (die presentaties hielden die niet aansluiten bij het niveau van de doelgroep), beperkte mogelijkheden in het lesprogramma en onbekendheid met de mogelijkheden. In de WATT?-campagne zijn de afgelopen jaren allerlei (deels interactieve) communicatiemiddelen ontwikkeld die het mogelijk maken om aantrekkelijke en informatieve gastlessen te verzorgen op verschillende opleidingsniveaus. We hebben werkbladen bij magazines, quizzen en spellen die (met behulp van een
WATT? Jaarplan 2014
15
Uitwerking jaarplan 2014
1.5 Klankbordgesprekken en -bijeenkomsten met doelgroepen Het WATT?-team heeft voortdurend contact met de verschillende doelgroepen: jongeren en hun ouders, docenten en decanen. Dit contact vindt veel plaats op beurzen, tijdens conferenties en studiedagen, maar ook naar aanleiding van bestellingen van materiaal en de excursieservice. Ook wanneer het WATT?-team communicatiemiddelen (zoals voorlichtings- of lesmateriaal) ontwikkelt, worden de doelgroepen regelmatig geconsulteerd om het materiaal te toetsen op taal- en illustratiegebruik en/of vormgeving. Op deze manier streven we naar optimale kwaliteit en effectiviteit van de producten en activiteiten van WATT?. In 2014 organiseert WATT?, naast de gesprekken tijdens reguliere contacten, minimaal vijf klankbordgesprekken met techniekdocenten en/of decanen en eveneens minimaal vijf klankbordgesprekken met jongeren.
2. Voorlichtingsmiddelen De afgelopen jaren heeft WATT? verschillende les- en voorlichtingsmaterialen ontwikkeld waarmee de verschillende doelgroepen zo concreet mogelijk worden geïnformeerd over de beroepen in de energiesector. Uit onderzoek dat in 2012 is gehouden en uit het aantal (terugkerende) bestellingen en downloads, blijkt dat deze voorlichtingsmaterialen duidelijk in een behoefte voorzien en de kwaliteit ervan positief wordt gewaardeerd. 2.1 Schriftelijk materiaal Om de relatie tussen beroepen in de energiesector en de bijbehorende opleiding(en) nog beter te communiceren, willen we flyers ontwikkelen waarop aan de ene kant een beroep bij een bedrijf in de energiesector en op de andere kant een bijbehorende opleiding (op een bepaalde school) wordt beschreven. We komen hiermee tegemoet aan de wens van met name beursbezoekers (leerlingen en hun ouders!) om zo concreet mogelijke informatie te ontvangen. Bovendien kunnen we hiermee de aandacht (en daarmee de instroom) in de opleidingen verhogen.
Vmbo-leerlingen tijdens een klankbordgesprek in 2013.
WATT? Jaarplan 2014
16
Uitwerking jaarplan 2014
In 2014 ontwikkelt WATT? ongeveer 40 flyers, met informatie (tekst, foto’s en logo’s) over verschillende beroepen bij (afval en) energiebedrijven en (tekst en logo’s) van verschillende opleidingen (op mbo-, hbo- en wo-niveau). 2.2 Actualisering website www.watt.nl De website www.watt.nl speelt een belangrijke rol in de communicatie met docenten en decanen als intermediairs naar de leerlingen. In toenemende mate worden materialen online besteld en gedownload (en op het digitale schoolbord gepresenteerd). Tijdens beurzen blijkt ook hoezeer de website, vanwege de inhoudelijke diversiteit, een handig hulpmiddel is om beursbezoekers (vooral ouders) van informatie te voorzien. In 2014 betreft de actualisering van de website www.watt.nl onder meer de informatie over open dagen bij bedrijven, afvalenergiecentrales en onderwijsinstellingen, namen en contactgegevens bij opleidingen (op mbo-, hboen wo-niveau) en bedrijven, excursielocaties, de quiz en actuele gebeurtenissen.
3. Promotie Het blijkt dat het werkt als docenten en decanen regelmatig op de hoogte worden gehouden van de (afval en) energiesector als interessant opleiding- en beroepsperspectief. Na elke uiting in de vorm van een maling per post, een digitale nieuwsbrief of een advertorial is te zien dat dit resulteert in meer websitebezoek, meer downloads en meer bestellingen. 3.1 Overzichtsfolder WATT?-middelen en -activiteiten Door middel van een mailingkaart in het voorjaar, geven we speciale aandacht aan één WATT?-activiteit. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de excursieservice, de mogelijkheid om met een decanenkring een energielocatie te bezoeken of een nieuwe voorlichtingsuitgave. Door in deze mailingkaart te verwijzen naar de gehele WATT?-campagne en de website, blijkt een dergelijke bondige uiting altijd de nodige respons op te leveren. De overzichtsbrochure biedt een totaaloverzicht van alle WATT?-activiteiten en – materialen die er voor docenten en decanen beschikbaar zijn. In 2014 sturen we docenten en decanen één keer (in het voorjaar) een mailingkaart om hen van een speciale activiteit van WATT? op de hoogte te brengen en één keer (in het najaar, de eerste helft van het nieuwe schooljaar) een overzichtsbrochure met alle WATT?-activiteiten en – materialen. 3.2 Nieuwsbrieven (voor jongeren en decanen/docenten) WATT? beschikt over een e-mail bestand van een wisselende groep van ongeveer 500 jongeren en een vaste (groeiende) groep van ruim 1000 techniekdocenten en decanen die hebben aangegeven de digitale nieuwsbrief van WATT? te willen ontvangen. Zowel de jongeren als de decanen en docenten ontvangen deze nieuwsbrief een paar keer per jaar met daarin informatie over bijvoorbeeld nieuwe activiteiten of uitgaven van WATT? en lokale activiteiten bij bedrijven en (afval)energiecentrales of open dagen bij (energie)technische opleidingen. In 2014 versturen we zes digitale nieuwsbrieven aan jongeren en zes aan docenten en decanen.
WATT? Jaarplan 2014
17
Uitwerking jaarplan 2014
3.3 Advertenties en advertorials Ondanks de digitalisering van de samenleving en (deels) het onderwijs, blijken veel scholen nog geabonneerd op één of meer onderwijsbladen. Om de activiteiten van WATT? en de mogelijkheden van het werken in de energiesector regelmatig bij de lezers van deze bladen onder de aandacht te brengen, plaatsen we advertorials (advertenties in artikelvorm) en redactionele artikelen in enkele veelgelezen onderwijsbladen. Voor de leerlingen (die steeds minder interesse lijken te hebben in geprinte uitgaven) zorgen we ervoor dat de filmpjes over beroepen in de energiesector via verschillende websites van onderwijs(gerelateerde) organisaties te vinden zijn. In 2014 plaatsen we advertenties in Terugkoppeling (techniekdocenten vo en mbo), Bij de Les (decanen en mentoren vo en mbo), Didactief (docenten vo en mbo) en Technoloog (hbo en wo). Voor jongeren presenteren we beroepenfilmpjes via verschillende websites.
4. Organisatie De organisatie van de WATT?-campagne betreft het onderhouden van contacten met zowel de participerende bedrijven als de scholen en onderwijs-gerelateerde organisaties en diverse voorwaardenscheppende activiteiten. 4.1 Ondersteuning voorlichtingsactiviteiten Ongeveer 50 keer per jaar verstrekt het WATT?-team op verzoek van energiebedrijven, afvalenergiecentrales en onderwijsinstellingen (waaronder ROC’s en hogescholen) voorlichtingsmateriaal voor presentaties, open dagen en gastlessen. Het gaat daarbij om standmateriaal, zoals het WATT?-productiespel en het WATT?-storingenspel, maar ook bijvoorbeeld om brochures met opleidingen en beroepen op mbo- of hbo/wo-niveau. Aan het uitlenen en verstrekken van voorlichtingsmateriaal wordt wel als voorwaarde gesteld dat dit bijdraagt aan de doelstelling van de WATT?-campagne: het geven van voorlichting over beroepen in de energiesector. Zo worden bijvoorbeeld alleen interactieve spellen (gratis) ter beschikking gesteld, als er iemand van een energiebedrijf of afvalenergiecentrale aanwezig is om de relatie te leggen tussen het spel en de beroepspraktijk. In 2014 continueren we de ondersteuning van de voorlichtingsactiviteiten van energiebedrijven, afvalenergiecentrales en onderwijsinstellingen.
Foto: Niels Broekema
De Bibberspiraal tijdens een voorlichtingsactiviteit van Essent.
WATT? Jaarplan 2014
18
Uitwerking jaarplan 2014
4.2 Vergaderingen Commissie Communicatie Energiesector De Commissie Communicatie Energiesector (voorheen: Projectgroep Promotie) bespreekt zes keer per jaar met het WATT?-team (medewerkers van DST) de voortgang van de campagne, de prioriteiten, verzoeken en nieuwe initiatieven. De voorzitter van deze vergadering, afkomstig van Enexis, treedt namens de bedrijven op als projectleider van WATT?. De vergaderingen worden in overleg met haar en de algemeen secretaris van de O&O fondsen voorbereid en verslagen. In 2014 laten we de vergaderingen, net als de afgelopen jaren, zes keer plaatsvinden.
4.5 Verwerken bestellingen en beantwoorden vragen De bestellingen van materialen die bij WATT? zowel per post als online binnenkomen worden (deel automatisch) verwerkt. Het gaat om ongeveer 400 bestellingen per jaar (naast de bijna 300 downloads). Daarnaast komen – meestal via de website (
[email protected]) – vragen binnen over (werken in) de energiesector, de mogelijkheden voor excursies, het verstrekken van promotiemateriaal of de medewerking aan open dagen. Alle vragen worden persoonlijk beantwoord, soms met medewerking van één van de participerende bedrijven. In 2014 verbeteren we de automatisering van de afhandeling van bestellingen verder en continueren we de persoonlijke beantwoording van vragen.
4.3 Voortgangsrapportages aan O&O fondsen Op verschillende manieren legt het WATT?-team aan de projectleider en de O&O fondsen verantwoording af: Concepten en definitieve versies van de verschillende communicatiemiddelen worden voorgelegd; elke maand wordt verslag gedaan van de werkzaamheden (uren en kosten); input wordt geleverd voor rapportages zoals jaarverslagen en artikelen. Ook is de projectadministratie van de hele WATT?campagne zodanig ingericht dat, ten behoeve van transparantie (en een accountantscontrole) alle uren en kosten per deelproject worden geregistreerd. In 2014 continueren we de voortgangsrapportages aan de O&O fondsen op de gebruikelijke wijze. 4.4 Ontwikkeling plannen Naast het Jaarplan, waarin alle activiteiten voor het komende jaar in algemene termen staan beschreven, worden deze in een uitgewerkte begroting specifiek benoemd: aan welke beurzen wordt deelgenomen, in welke onderwijsuitgaven geadverteerd gaat worden, enzovoort. Bovendien worden alle activiteiten zo specifiek mogelijk begroot in termen van verwachte uren voor de verschillende medewerkers en kosten. Bij de ontwikkeling van de plannen worden ook wensen voor nieuwe initiatieven onderzocht, besproken en verwerkt. In 2014 ontwikkelen we de plannen op dezelfde manier zoals tot nu toe is gedaan.
WATT? Jaarplan 2014
19
Uitwerking jaarplan 2014
Middelenmix Een overzichtelijke weergave van de huidige middelen ten opzichte van de verschillende doelgroepen.
WATT? Jaarplan 2014
20
Begroting
Begroting 1.
2.
3.
Persoonlijke contacten met jongeren, docenten en decanen 1.1. Excursieservice € 65.000 1.2. Regionale onderwijsbeurzen € 200.000 1.3. Presentaties op bijeenkomsten techniek€ 27.245 docenten en decanen 1.4. WATT?-scholen- en college-tour € 37.900 1.5. Klankbordgesprekken en -bijeenkomsten € 7.505 doelgroepen Subtotaal €337.650 Voorlichtingsmiddelen 2.1. Schriftelijk materiaal 2.2. Actualisering website www.watt.nl Subtotaal Promotie 3.1. Overzichtsfolder WATT?-middelen en -activiteiten 3.2. Nieuwsbrieven voor jongeren en decanen/ docenten 3.3. Advertenties en advertorials Subtotaal
4.
Organisatie 4.1. Ondersteuning voorlichtingsactiviteiten 4.2. Vergaderingen Commissie Communicatie Energiesector 4.3. Voortgangsrapportages aan O&O fondsen 4.4. Ontwikkeling plannen 4.5. Verwerking bestellingen en beantwoorden vragen Subtotaal Totaal
€ 12.525 € 17.695 € 30.220
€ 8.040 € 9.960 € 20.030 € 80.460 €522.720
Begroting 2014 in beeld
15% € 22.600
Persoonlijke contacten € 11.880
Voorlichtingsmiddelen
14%
Promotie
€ 39.910 € 74.390
Organisatie
6%
WATT? Jaarplan 2014
€ 32.430 € 10.000
65%
21
Begroting
Uurtarieven O&O fonds Projectleider (S) (S=Strategisch)
€
150
Projectleider (A) (A= Algemeen coördinerend)
€
120
Projectcoördinator (activiteit coördinerend)
€
95
Assistent Projectleider (activiteit uitvoerend)
€
55
Art Director
€
140
Vormgever/ dtp'er
€
75
Tekstschrijver/redacteur
€
95
IPO (Industrieel Product Ontwerper) - ontwerp
€
140
IPO (Industrieel Product Ontwerper) - uitvoering
€
75
De genoemde kosten zijn exclusief BTW en inclusief bureaukosten en reis- en verblijfskosten binnen Nederland. Wijziging in de omschreven activiteiten en producten kan tijdens de ontwikkeling ervan plaatsvinden. Sommige deelprojecten kunnen meer kosten en uren vragen dan in de begroting is opgenomen; bij andere deelprojecten zullen de kosten en uren lager uitvallen. Het hier genoemde totaalbudget zal echter niet worden overschreden. DST werkt conform de afspraken over tarieven, kosten en uren (registratie) zoals het O&O fonds ENb en DST die in de Mantelovereenkomst voor de periode 1-7-2009 t/m 1-7-2014 hebben vastgelegd. De projectadministratie is ten behoeve van een accountantscontrole zodanig ingericht dat uren en kosten per deelproject worden geregistreerd.
WATT? Jaarplan 2014
22
