WATERSCHADESCHATTER (WSS)

FGEBRUIKERSHANDLEIDING ina Final l rereport p ort

Stationsplein 89

POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT

WATERSCHADESCHATTER (WSS)

TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 50

WATERSCHADESCHATTER (WSS)

2013

RAPPORT

11

2013 11

WaterSchadeSchatter (WSS) gebruikershandleiding

2013

rapport

11

ISBN 978.90.5773.600.1

[email protected] www.stowa.nl TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 01

Stationsplein 89 3818 LE Amersfoort POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT

Publicaties van de STOWA kunt u bestellen op www.stowa.nl

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)

COLOFON UITGAVE Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer

Postbus 2180

3800 CD Amersfoort

Auteurs

Olivier Hoes (Nelen & Schuurmans)

Fons Nelen(Nelen & Schuurmans)

Elgard van Leeuwen (Deltares) Leden BC Dolf Kern (Rijnland)

Joost Heijkers (Stichtse Rijnlanden)

Gijs Bloemberg (Delfland)

Michiel Nieuwenhuis (Vallei en Eem)

Durk Klopstra (STOWA)

DRUK Kruyt Grafisch Adviesbureau STOWA

STOWA 2013-11

ISBN

978.90.5773.600.1

Copyright De informatie uit dit rapport mag worden overgenomen, mits met bronvermelding. De in het rapport ontwikkelde, dan wel verzamelde kennis is om niet verkrijgbaar. De eventuele kosten die STOWA voor publicaties in rekening brengt, zijn uitsluitend kosten voor het vormgeven, vermenigvuldigen en verzenden. Disclaimer Dit rapport is gebaseerd op de meest recente inzichten in het vakgebied. Desalniettemin moeten bij toepassing ervan de resultaten te allen tijde kritisch worden beschouwd. De auteurs en STOWA kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die ontstaat door toepassing van het gedachtegoed uit dit rapport.

II


De STOWA in het kort De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, kortweg STOWA, is het onderzoeksplatform van Nederlandse waterbeheerders. Deelnemers zijn alle beheerders van grondwater en opper vlaktewater in landelijk en stedelijk gebied, beheerders van installaties voor de zuivering van huishoudelijk afvalwater en beheerders van waterkeringen. Dat zijn alle waterschappen, hoogheemraadschappen en zuiveringsschappen en de provincies. De waterbeheerders gebruiken de STOWA voor het realiseren van toegepast technisch, natuurwetenschappelijk, bestuurlijk juridisch en sociaal-wetenschappelijk onderzoek dat voor hen van gemeenschappelijk belang is. Onderzoeksprogramma’s komen tot stand op basis van inventarisaties van de behoefte bij de deelnemers. Onderzoekssuggesties van derden, zoals kennisinstituten en adviesbureaus, zijn van harte welkom. Deze suggesties toetst de STOWA aan de behoeften van de deelnemers. De STOWA verricht zelf geen onderzoek, maar laat dit uitvoeren door gespecialiseerde instanties. De onderzoeken worden begeleid door begeleidingscommissies. Deze zijn samen gesteld uit medewerkers van de deelnemers, zonodig aangevuld met andere deskundigen. Het geld voor onderzoek, ontwikkeling, informatie en diensten brengen de deelnemers samen bijeen. Momenteel bedraagt het jaarlijkse budget zo’n 6,5 miljoen euro. U kunt de STOWA bereiken op telefoonnummer: 033 - 460 32 00. Ons adres luidt: STOWA, Postbus 2180, 3800 CD Amersfoort. Email: [email protected]. Website: www.stowa.nl

III



WaterSchadeSchatter (WSS)

INHOUD

STOWA IN HET KORT

1 Inleiding

1

1.1 Achtergrond

1

1.2 Doel van het project

1

1.3 Uitgangspunten en randvoorwaarden

2

1.4 Leeswijzer

2

2 WaterSchadeSchatter

3

2.1

Web-based applicatie

3

2.2

Stap 1 van 2: Algemene gegevens

4

2.3

Stap 2 van 2: Kaarten met waterstanden uploaden

5

2.3.1 Eenvoudige schadeberekening met één kaart

5

2.3.2 Schadeberekeningen met meerdere kaarten

6

2.3.3 Risicokaarten en batenkaarten

7


3 Hoogtekaart en landgebruik 3.1 Hoogtekaart AHN2 3.2

Samengestelde landgebruikkaart

9 9 10

4 Berekeningen, schadebedragen en schadefuncties

14

4.1 Berekeningen

14

4.2 Schadebedragen

15

4.2.1 Schadebedragen bebouwing

16

4.2.2 Schadebedragen infrastructuur

17

4.2.3 Schadebedragen gewassen

18

4.3 Schadefuncties

19

4.3.1 Schadefuncties bebouwing

19

4.3.2 Schadefuncties wegen

20

4.3.3 Schadefuncties gewassen

21

5 Resultaat van een berekening

23


1 Inleiding 1.1 Achtergrond De afgelopen jaren is in Nederland veel aandacht besteed aan de risico’s van wateroverlast door extreme neerslag. De discussies tussen betrokken overheden over de eisen die aan de waterhuishouding moeten worden gesteld, hebben geleid tot een normenstelsel voor regio nale wateroverlast; variërend van 1x10 jaar voor grasland tot 1x100 jaar voor stedelijk gebied. Nu de afgelopen jaren de grootste wateroverlast knelpunten zijn opgelost, komen we in een situatie terecht waarbij de NBW-normen kunnen knellen. Dat zijn met name situaties waarbij de kosten van maatregelen om aan de norm te voldoen gevoelsmatig niet meer in verhouding staan tot de baten. Voor deze situaties is het zinvol om de kosten en baten van wateroverlast maatregelen gedetailleerd in kaart te brengen. De kosten volgen daarbij uit de maatregelen die worden voorgesteld. De baten moeten worden berekend. Hiervoor is een schademodel nodig dat een relatie legt tussen de optredende wateroverlast en de schade die ontstaat aan gebouwen, infrastructuur en gewassen. De baten zijn dan gelijk aan de met de maatregelen voorkomen schade. Voor het bepalen van schade door regionale wateroverlast ontbrak tot op heden een breed gedragen schademodel. De STOWA heeft daarom het initiatief genomen voor het bouwen van dit model. Dit document is de gebruikershandleiding van de WaterSchade Schatter (WSS). De WaterSchadeSchatter is gebouwd door Nelen & Schuurmans en Deltares. Het project werd begeleid door een begeleidingscommissie: • Dolf Kern

(Hoogheemraadschap van Rijnland)

• Joost Heijkers

(Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden)

• Michiel Nieuwenhuis

(Waterschap Vallei en Eem)

• Gijs Bloemberg

(Hoogheemraadschap van Delfland)

• Durk Klopstra

(Stowa)

1.2 Doel van het project Doel van het project is het ontwikkelen van een praktisch toepasbaar en breed gedragen stan daard schademodel voor regionale wateroverlast. Dit schademodel moet kunnen worden gebruikt bij kosten-baten analyses van verbeteringsmaatregelen. Dit rapport beschrijft de achtergrond van het schademodel. Dit rapport kan echter niet los gezien worden van de gebouwde website www.waterschadeschatter.nl. De software applicatie en documentatie is namelijk volledig web-based gemaakt en draait via internet op een server in Amsterdam. Opgemerkt wordt dat voorliggend rapport geschreven is in januari 2013. De verwachting is dat het schademodel en de documentatie regelmatig wordt aangevuld. De laatste versie van de software en documentatie staat dan ook altijd op de website www.waterschadeschatter.nl.

1


1.3 Uitgangspunten en randvoorwaarden Vóór de start van het project zijn verschillende randvoorwaarden en uitgangspunten gefor muleerd waaraan de WaterSchadeSchatter (WSS) moest voldoen: • Het schademodel is alleen bedoeld voor het bepalen van schade door inundatie en niet voor het bepalen van schade door hoge grondwaterstanden;


• Het schademodel moet aansluiten op de werkwijze die door de waterschappen wordt toe gepast voor het toetsen van regionale watersystemen;

geennieuwe nieuwe onderzoek gedaan, maar -‐• Voor Voor de de schadefuncties schadefuncties in in hhet et sschademodel chademodel wwordt ordt geen onderzoek gedaan, gebruik gemaakt van bestaande kennis; maar gebruik gemaakt van bestaande kennis; moeten toekomstbestendig zijn. Hiermee wordt bedoeld -‐• Deze Deze schadefuncties schadefuncties m oeten wwel el toekomstbestendig zijn. Hiermee wordt bedoeld dat dat

de moeten kunnen worden aangepast er nieuwe kennis of nieuwe de schadefuncties schadefuncties m oeten kunnen worden aangepast als eals r nieuwe kennis of nieuwe inzichten beschikbaar beschikbaar k omen; inzichten komen; -‐• De De schadefuncties schadefuncties moeten moeten kkunnen unnen wwerken erken mmet et de en en met de de toekomstige dehuidige huidige met toekomstige water wateroverlastmodellen. D e v erwachting i s d at h et o p t ermijn m ogelijk w ordt om overlastmodellen. De verwachting is dat het op termijn mogelijk wordt om opop een veel een veel gedetailleerder niveau dan nu gebruikelijk is simulaties uit te voeren met gedetailleerder niveau dan nu gebruikelijk is simulaties uit te voeren met hydrologische hydrologische modellen. Concreet betekent dit dat het schademodel zowel bij een grof modellen. Concreet betekent dit dat het schademodel zowel bij een grof (100m x 100 m), (100m x 100 m), maar ook bij een gedetailleerd inundatiemodel (0,5 m x 0,5 m) moet maar ook bij een gedetailleerd inundatiemodel (0,5 m x 0,5 m) moet kunnen werken. kunnen werken. moet ook duur van -‐• Bij Bij het het bepalen bepalen van van de de schade schade m oet nniet iet aalleen lleen dde e ddiepte, iepte, mmaar aar ook de de duur van de de water overlast en de datum (periode in het seizoen) meegenomen worden in de schadebepaling. wateroverlast en de datum (periode in het seizoen) meegenomen worden in de • Het schademodel moet vrij beschikbaar zijn voor alle medewerkers van waterschappen, schadebepaling. -‐

Het schademodel moet vrij beschikbaar zijn voor alle mgebruikers edewerkers van gemeenten en adviesbureaus en ook voor niet-expert eenvoudig te gebruiken waterschappen, gemeenten en adviesbureaus en ook voor niet-‐expert gebruikers zijn; eenvoudig te gebruiken ijn; het bepalen van de schade en de baten van maatregelen, • Bij de te maken keuzes zvoor -‐ Bij de te maken keuzes voor het bepalen van de schade en de baten van maatregelen, wordt rekening gehouden met de OEI-leidraad. wordt rekening gehouden met de OEI-‐leidraad. • Het schademodel moet bij voorkeur consistent zijn met HIS SSM. -‐ Het schademodel moet bij voorkeur consistent zijn met HIS SSM.

1.4 Leeswijzer 1.4 Leeswijzer

Hoofdstuk 2 bestaat uit een algemene toelichting over de werking van de WaterSchadeSchatter. Hoofdstuk 2 bestaat uit een algemene toelichting over de werking van de De landgebruikkaartDe enlandgebruikkaart hoogtekaart zijn laatste WaterSchadeSchatter. en hbeschreven oogtekaart zin ijn bHoofdstuk eschreven i3. n HAls oofdstuk 3. geeft Hoofdstuk 4 een onderbouwing van de gebruikte schadebedragen en schadefuncties en in Als laatste geeft Hoofdstuk 4 een onderbouwing van de gebruikte schadebedragen en schadefuncties en de in hresultaten oofdstuk 5beschreven. zijn de resultaten beschreven. hoofdstuk 5 zijn Figuur 1.1 Ondergelopen kavels in Groningen in januari 2012

Figuur 1-‐1 Ondergelopen kavels in Groningen in januari 2012

2


2 WaterSchadeSchatter WaterSchadeSchatter (WSS)

2

WaterSchadeSchatter

2.1 Web-based applicatie

2.1

Figuur 2.1

Voorliggend hoofdstuk beschrijft de WaterSchadeSchatter (WSS). Het vertrekpunt bij de ont

Web-‐based applicatie

wikkeling van het WSS was een gebruiksvriendelijke web based applicatie, waarin voor alle Voorliggend huitkomsten oofdstuk beschrijft de Wkan aterSchadeSchatter Het vertrekpunt bmet ij de een set gebruikelijk de schade worden bepaald(WSS). in overeenstemming ontwikkeling van et WSS was een gebruiksvriendelijke web based applicatie, waarin voor schadefuncties enhschadebedragen. alle gebruikelijk uitkomsten de schade kan worden bepaald in overeenstemming met een set schadefuncties en schadebedragen. Startscherm van de WaterSchadeSchatter

Figuur 2-‐1 Startscherm van de WaterSchadeSchatter

Gekozen basedapplicatie, applicatie, zodat - zonder installeren software Gekozen iis s vvoor oor eeen en wweb eb based zodat -‐ zonder het het installeren van svan oftware -‐ het - het programma ddoor oor iedereen internet gebruikt kan w orden. Bijkomend voordeel is dat is dat programma iedereenmet met internet gebruikt kan worden. Bijkomend voordeel een iieder eder ddie ie eeen en bberekening erekening uitvoert, altijd de lde aatste versie van van model gebruikt. Hierdoor een uitvoert, altijd laatste versie model gebruikt. Hierdoor maakt h et n iet u it w ie d e b erekening u itvoert e n z ijn b erekeningen o ok t ussen maakt het niet uit wie de berekening uitvoert en zijn berekeningen ook tussen waterschap waterschappen onderling vergelijkbaar. pen onderling vergelijkbaar.

Een gebruiker kan een berekening starten door zijn bestand(en) te uploaden naar de website www.waterschadeschatter.nl. Voor h et uitvoeren van de berekening is onaar p een Een gebruiker kan een berekening starten door zijn bestand(en) te uploaden de website professioneel s erver-‐park n abij S chiphol e en 4 -‐tal s ervers i ngericht. H et g ebruik v an www.waterschadeschatter.nl. Voor het uitvoeren van de berekening is op een professioneel internet en enabij en server-‐park in plaats van een ingericht. lokaal geïnstalleerde heeft server-park Schiphol een 4-tal servers Het gebruikprogramma van internet en een serververschillende belangrijke voordelen: park in plaats van een lokaal geïnstalleerde programma heeft verschillende belangrijke voor • Snellere berekeningen door parallel inzetten van rekenkracht. De geïnstalleerde delen: rekenkracht op het server-‐park maakt dat de berekeningen parallel op meerdere • Snellere berekeningen doorwparallel inzettenwaardoor van rekenkracht. De geïnstalleerde procesoren tegelijk kunnen orden uitgezet, de berekeningen vele malen reken kracht op het server-park maakt dat de berekeningen parallel op meerdere procesoren sneller kunnen worden uitgevoerd dan op een desktop PC; kunnen worden uitgezet, owaardoor de berekeningen vele malen • tegelijk Doordat de WaterSchadeSchatter p één centrale locatie is geïnstalleerd is sneller kunnen versiebeheer eenvoudig. die een worden uitgevoerd dan opIedereen een desktop PC;berekening uitvoert, gebruikt dan ook altijd de laatste versie van de landgebruikkaart, hoogtekaart, schadebedragen etc; • De database met alle hoogtegegevens en landgebruikgegevens van heel Nederland is zo omvangrijk (circa 2TB) dat deze hoeveelheid ook niet meer op een gewone desktop PC past. 3


• Doordat de WaterSchadeSchatter op één centrale locatie is geïnstalleerd is versiebeheer eenvoudig. Iedereen die een berekening uitvoert, gebruikt dan ook altijd de laatste versie van de landgebruikkaart, hoogtekaart, schadebedragen etc; • De database met alle hoogtegegevens en landgebruikgegevens van heel Nederland is zo omvangrijk (circa 2TB) dat deze hoeveelheid ook niet meer op een gewone desktop PC past. WaterSchadeSchatter (WSS)

2.2 Stap 1 van 2: Algemene gegevens

2.2

Figuur 2.2

Stap 1 van 2: Algemene gegevens

Stap 1 van 2 van de WaterSchadeSchatter

Figuur 2-‐2 Stap 1 van 2 van de WaterSchadeSchatter

Als eeerste erste sstap tap vvoor oor hhet et starten berekening wordt de gde ebruiker enkele algemene in in Als startenvan vaneen een berekening wordt gebruiker enkele algemene te voeren: voeren: te

1. naam De nvan aam het van scenario. het scenario. eze naam wordt gebruikt in dresultaten, e resultaten, zodat wanneer 1 De DezeDnaam wordt gebruikt in de zodat wanneer meer meerdere sworden cenario’s worden doorgerekend duidelijk is vscenario an welk sde cenario de zijn; dere scenario’s doorgerekend duidelijk is van welk resultaten resultaten zNaar ijn; dit adres wordt, zodra de berekening voltooid is, een link gestuurd met 2 Uw e-mailadres. 2. Uw e-‐mailadres. Naar dit adres wordt, zodra de berekening voltooid is, een link de resultaten. Hiermee wordt voorkomen dat iemand zijn internet browser langdurig moet gestuurd met de resultaten. Hiermee wordt voorkomen dat iemand zijn internet open laten staan. browser langdurig moet open laten staan. Vervolgens moet het type gegevens gekozen worden waarmee de gebruiker een berekening Vervolgens moet het hier type de gegevens gekozen worden waarmee e gebruiker en hiervoor berekening wil uitvoeren. Door juiste optie te kiezen worden voordstap 2 van 2 ede invoer wil uitvoeren. Door hier de juiste optie te kiezen worden voor stap 2 van 2 de hiervoor velden geselecteerd. In essentie zijn er 7 opties waarmee de WaterSchadeSchatter de schade invoervelden geselecteerd. In essentie zijn er 7 opties waarmee de WaterSchadeSchatter de kan berekenen: schade kan berekenen: Eenvoudige sschadeberekening chadeberekening mmet et ééén én kaart et waterstanden: Eenvoudige kaartmmet waterstanden: 1. Kaart met de maximale waterstand 1 gebeurtenis. Bijvoorbeeld e maximale 1 Kaart met de maximale waterstand vanv1an gebeurtenis. Bijvoorbeeld dedmaximale waargeno waargenomen w aterstanden o p 1 9 s eptember 2 001; men waterstanden op 19 september 2001; 2. Kaart met de waterstand oor ezekere en zekere herhalingstijd. Bijvoorbeeld een kaart 2 Kaart met de waterstand voorveen herhalingstijd. Bijvoorbeeld een kaart waarvan de waarvan de waterstand 1x50 jaar wordt overschreden; waterstand 1x50 jaar wordt overschreden; Schadeberekeningen met meerdere kaarten met waterstanden: 3. Kaarten voor elke tijdstap de waterstand van waterstanden: 1 gebeurtenis. Bijvoorbeeld weer 19 Schadeberekeningen met meerdere kaarten met september 2001, maar dan voor elk uvan ur gedurende die gebeurtenis. Hierdoor kan voor 3 Kaarten voor elke tijdstap de waterstand 1 gebeurtenis. Bijvoorbeeld weer 19 september elke locatie apart de duur van de wateroverlast worden bepaald; 2001, maar dan voor elk uur gedurende die gebeurtenis. Hierdoor kan voor elke locatie apart 4. Kaarten met de maximale waterstand van meerder gebeurtenissen. Dit komt overeen de duur van de wateroverlast worden bepaald; met een batch-‐bestand van optie 1; 5. Kaarten met voor meerdere herhalingstijden de waterstanden. Dit komt overeen met een batch-‐bestand van optie 2. Bij deze optie worden ook risicokaarten bepaald (een 4 toelichting op de risicokaarten staat in paragraaf 2.3.3 ) ; 6. Tijdserie aan kaarten met per tijdstap de waterstand. In deze serie kunnen meerdere wateroverlast gebeurtenissen voorkomen. Dit is de meest uitgebreide optie met het resultaat van een continue simulatie. Deze optie is wel in de software voorbereid, maar vooralsnog uitgeschakeld vanwege de lange rekentijden;


4 Kaarten met de maximale waterstand van meerder gebeurtenissen. Dit komt overeen met een batch-bestand van optie 1; 5 Kaarten met voor meerdere herhalingstijden de waterstanden. Dit komt overeen met een batch-bestand van optie 2. Bij deze optie worden ook risicokaarten bepaald (een toelichting op de risicokaarten staat in paragraaf 2.3.3 ) ; 6 Tijdserie aan kaarten met per tijdstap de waterstand. In deze serie kunnen meerdere water overlast gebeurtenissen voorkomen. Dit is de meest uitgebreide optie met het resultaat van een continue simulatie. Deze optie is wel in de software voorbereid, maar vooralsnog uitge schakeld vanwege de lange rekentijden;

Berekening van de baten: WaterSchadeSchatter (WSS)

7 Met deze optie kunnen de baten worden berekend van maatregelen. Hiertoe moet een risico

kaart vóór de maatregelen en een risicokaart na maatregelen (berekend met optie 5) worden Berekening van de de server baten: (een toelichting op de baten staat in paragraaf 2.3.3 ) verstuurd naar 7. Met deze optie kunnen de baten worden berekend van maatregelen. Hiertoe moet een risicokaart vóór de maatregelen en een risicokaart na maatregelen (berekend met 5) worden erstuurd naar de uploaden server (een toelichting op de baten staat in 2.3 Stap 2 van 2:optie Kaarten met vwaterstanden paragraaf 2.3.3 )

2.3

2.3.1 Eenvoudige schadeberekening met één kaart

2.3.1

Figuur 2.3

Stap 2 van 2: Kaarten met waterstanden uploaden

Bij het bepalen van de schade met de maximale waterstand van 1 kaart moet één ASCI-bestand worden geupload met waterstanden meter NAP. Binnen de WaterSchadeSchatter bestaan Eenvoudige schadeberekening met één kin aart hiervoor twee mogelijkheden: OPTIE 1 voor een gebeurtenis of OPTIE 2 voor een herhalings Bij het bepalen van de schade met de maximale waterstand van 1 kaart moet één ASCI-‐ tijd. De schadeberekening deze tweein mogelijkheden identiek. Het verschil is dat de bestand worden geupload mis et voor waterstanden meter NAP. Binnen de WaterSchadeSchatter herhalingstijd wordt opgeslagen in de resultaten, zodat duidelijk blijft bij welk scenario de bestaan hiervoor twee mogelijkheden: OPTIE 1 voor een gebeurtenis of OPTIE 2 voor een schadeberekening hoort. herhalingstijd. De schadeberekening is voor deze twee mogelijkheden identiek. Het verschil is dWaterSchadeSchatter at de herhalingstijd wordt opgeslagen in ddeze e resultaten, zodat dvoor uidelijk lijft bij de welk De berekent zelf met waterstanden elkeblocatie inundatie scenario de sde chadeberekening hoort. diepte door waterstanden en de AHN2 hoogtekaart te combineren (Zie ook paragraaf 3.1).

Hierdoor is het mogelijk bom voor hydrologische met relatief De WaterSchadeSchatter erekent zelf met deze wmodellen aterstanden voor elke grove locatie pixels de toch gede tailleerde inundatiediepten te bepalen. inundatiediepte door de waterstanden en de AHN2 hoogtekaart te combineren (Zie ook paragraaf 3.1). Hierdoor is het mogelijk om voor hydrologische modellen met relatief grove pixels toch gedetailleerde te bepalen. Stap 2 van 2 invoervelden voor eeninundatiediepten eenvoudige schadeberekening

Figuur 2-‐3 Stap 2 van 2 invoervelden voor een eenvoudige schadeberekening

Omdat de schade door wateroverlast niet enkel van de waterstand, maar ook van de inundatieduur en inundatieperiode afhangt zal ook deze informatie opgegeven moeten worden. Achtereenvolgens wordt gevraagd om: •

•

Uploaden eigen schadetabel voor wanneer de gebruiker met andere functies of prijzen wil rekenen dan de standaardtabel. Deze tabel kan aan de linkerkant van het scherm worden gedownload en met Wordpad of Notepad worden gewijzigd; De duur van de wateroverlast in uren. De schade is voor met name gewassen namelijk

5


Omdat de schade door wateroverlast niet enkel van de waterstand, maar ook van de inun datieduur en inundatieperiode afhangt zal ook deze informatie opgegeven moeten worden. Achtereenvolgens wordt gevraagd om: • Uploaden eigen schadetabel voor wanneer de gebruiker met andere functies of prijzen wil rekenen dan de standaardtabel. Deze tabel kan aan de linkerkant van het scherm worden gedownload en met Wordpad of Notepad worden gewijzigd; • De duur van de wateroverlast in uren. De schade is voor met name gewassen namelijk afhankelijk van de duur van de wateroverlast; • Hersteltijd wegen. Dit is de periode waarvoor wegen door de wateroverlast geblokkeerd zijn en er indirecte schade is doordat men moet omrijden. Men kan hier kiezen uit 0 uur, 6 uur, 1 dag, 2 dagen, 5 dagen of 10 dagen; • Hersteltijd gebouwen. Dit is de periode waarin gebouwen - door de opgelopen schade - hun oorspronkelijke functie niet kunnen vervullen. Deze periode is nodig voor het uitvoeren van de herstelwerkzaamheden. Men kan hier kiezen uit 0 uur, 6 uur, 1 dag, 2 dagen, 5 dagen of 10 dagen; • Wat is de maand van de gebeurtenis? Dit is alleen van belang voor gewassen. Afhankelijk van het tijdstap in het groeiseizoen is er meer of minder schade; • Gemiddelde, minimale of maximale schadebedragen? Voor alle landgebruikcategorieën zijn 3 verschillende schadebedragen verzameld. Hiermee kan een eerste gevoeligheids analyse worden uitgevoerd voor de berekende schade. (Zie ook paragraaf 0) • Bij OPTIE2: Wat is de herhalingstijd van de kaart? Deze herhalingstijd wordt opgenomen in de resultaatbestanden, zodat duidelijk blijft van welk scenario de gebruikte water standen afkomstig zijn.

2.3.2 Schadeberekeningen met meerdere kaarten Bij optie3, 4 en 5 moeten meerdere kaarten in een ZIP-bestand worden ge-upload. Van de WaterSchadeSchatter website kan een voorbeeld bestand worden gedownload. In deze ZIP bevinden zich: • de ASCI-bestanden, waarin elk bestand de waterstand is van een tijdstip, of gebeurtenis, of herhalingstijd; • de standaard schadetabel waarmee de berekening wordt uitgevoerd; • een readme bestand met een korte uitleg; • een index.csv bestand waarin de voor de berekening benodigde informatie staat. Figuur 2.4 Voorbeeld index.csv bestand

scenario_type,5 scenario_calc_type,max scenario_damage_table,dt.cfg event_name,waterlevel,floodtime,repairtime_roads,repairtime_ buildings,floodmonth,repetition_time test1,ws0.asc,24,10,10,9,5, test2,ws1.asc,24,10,10,9,10 test3,ws2.asc,24,10,10,9,25

6


Dit index.csv bestand is het belangrijkste bestand, omdat deze alle voor een berekening benodigde informatie bevat: • Bij scenario_type kan type 3, 4 of 5 worden gekozen. Optie 3 zijn kaarten van alle tijd stappen van één gebeurtenis. Optie 4 zijn kaarten met de maximale waterstanden van afzonderlijke gebeurtenissen. Optie 5 zijn kaarten met voor verschillende herhalings tijden de waterstanden. Bij deze laatste optie wordt naast de schadeberekening ook een risicokaart gemaakt. • Bij scenario_calc_type kan het type berekening worden gekozen. Hiervoor zijn drie mogelijkheden: min voor minimum schadebedragen, max voor maximum of avg voor gemiddelde schadebedragen (zie ook paragraaf 0) • scenario_damage_table is de naam van de schadetabel die gebruikt wordt voor de berekening. In het te downloaden zip-bestand zit nu de standaard tabel dt.cfg. Deze kan indien gewenst worden aangepast. • In de regels daaronder staat de informatie per bestand met waterstanden. De eerste regel ‘event_name,waterlevel, floodtime,repairtime_roads, repairtime_buildings, floodmonth, repetition_time’ geeft de volgorde van de informatie aan. In de regels daaronder staat per bestand iets als: ‘test1,ws0.asc,24,10,10,9,5’ waarin: • test1

= naam van de gebeurtenis;

• ws0.asc

= naam van het ASC-bestand met waterstanden;

• 24

= duur van de wateroverlast in uur;

• 10

= hersteltijd wegen in dagen;

• 10

= hersteltijd bebouwing in dagen;

• 9

= maand van de wateroverlast (hier september);

• 5

= herhalingstijd in 1/jaar (hier 1 x in de 5 jaar).

Wanneer voor Type 3 gekozen wordt is de duur van de wateroverlast (in uren) gelijk aan de tijdstap tussen 2 bestanden. De Waterschadeschatter berekent dan voor alle pixels afzonder lijk de duur van de wateroverlast. Voor de volgorde van de bestanden is het van belang dat de verschillende bestandsnamen op dezelfde manier beginnen en enkel oplopend genummerd zijn. Bijvoorbeeld: • waterstand001.asc • waterstand002.asc • waterstand003.asc • waterstand004.asc 2.3.3 Risicokaarten en batenkaarten Risicokaarten Bij optie 5 met kaarten met voor verschillende herhalingstijden, wordt als eerste voor elke herhalingstijd een schadeberekening gestart. Daarnaast wordt met het resultaat van deze berekeningen ook een risicokaart gemaakt. Risicokaarten zijn nodig om de baten van maat regelen te bepalen. Risico is gelijk aan de verwachtingswaarde van de jaarlijkse schade (kans maal gevolg) met als eenheid euro per jaar. Dit lijkt wellicht lastig, maar valt qua bewerkingen wel mee. Hieronder is een eenvoudig voorbeeld uitgewerkt om de werkwijze te illustreren.

7

Hieronder is een eenvoudig voorbeeld uitgewerkt om de werkwijze te illustreren. Risico is gelijk aan de verwachtingswaarde van de jaarlijkse schade (kans maal gevolg) met Schade euro per herhalingstijd als eenheid jaar. Dit lijkt wellicht lastig, maar valt qua bewerkingen wel mee. STOWA 2013-11 iWaterSchadeSchatter (WSS)voorbeeld uitgewerkt om de werkwijze te illustreren. Hieronder s een eenvoudig €1000,-‐ 1 x 250 jaar € 500,-‐ 1 x 100 jaar Schade herhalingstijd € 200,-‐ 1 x 50 jaar €1000,-‐ 1 x 250 jaar € 100,-‐ 1 x 25 jaar Schade herhalingstijd € 500,-‐ 1 x 100 jaar € 10,-‐ 1 x 10 jaar € 21000,- 1 x 250 € 00,-‐ 1 x 50 jaar jaar € 2,-‐ 1 x 5 jaar € 500,- 1 x 100 € 100,-‐ 1 x 25 jaar jaar Dan s het € 1i0,-‐ risico gelijk 1 x 1a0 jaar jaar € 200,- 1an x 50 € 100,- 2,-‐ 1 x 5 1 x 25 jaar jaar € € 10,- x 10 jaar Dan is het risico gelijk a1an € 2,- 1 x 5 jaar S + S3 ⎛ 1 S + S 4 ⎛ 1 S + S5 S + S 2 ⎛ 1 risico = T1 ⋅S 1+⎛⎜ T1 − T1 ⎞⎟ ⋅ 1 + ⎜ T − T1 ⎞⎟ ⋅ 2 + ⎜ T − T1 ⎞⎟ ⋅ 3 + ⎜ T − T1 ⎞⎟ ⋅ 4 1 2 1 3 2 4 3 5 4 ⎝ ⎠ ⎝ ⎠ ⎝ ⎠ ⎝ ⎠ 2 2 2 Dan is het risico gelijk aan 2

risico =

1 T1

S + S3 ⎛ 1 S + S 4 ⎛ 1 S + S5 S + S 2 ⎛ 1 ⋅S 1+⎛⎜ T1 − T1 ⎞⎟ ⋅ 1 + ⎜ T − T1 ⎞⎟ ⋅ 2 + ⎜ T − T1 ⎞⎟ ⋅ 3 + ⎜ T − T1 ⎞⎟ ⋅ 4 1 ⎠ 2 ⎠ 3 ⎠ 4 ⎠ ⎝ 2 ⎝ 3 ⎝ 4 ⎝ 5 2 2 2 2

(1001 − 2501 )⋅ 10002+ 500 + (501 − 1001 )⋅ 500 +2 200 + 200 + 100 100 + 10 10 + 2 1 1 1 1 1 1 (251 − 50 )⋅ 12 1 + (101000 − 25 )⋅ + (5 − 10 )⋅ = €18.9 per jaar + 500 2 1 1 ) 500 + 200 2 + risico = 250 ⋅ 1000 + (100 − 250 )⋅ + (50 − 100 ⋅ 2 2 Met andere woorden: hoewel s1chade 200 + 100 er i1n de 1meeste 100 j+aren 10 geen 10 i+s, 2is de gemiddeld 1 1 1 (25schade )⋅ hoewel (10inD−de )⋅elk jaar )⋅ 2 is,=is€de − +er + (geen − 10schade 18.gemiddeld 9 per jaar verwachte Met andere woorden: 50 €18.90 25 meeste 5 verwachte oor dit bedrag te reserveren is economisch 2 per jaar. 2 jaren

risico =

1 250

⋅ 1000 +

schadehet €18.90 jaar. Door elk jaar dit bedrag te reserveren is economisch gezien het risico gezien risico per afgedekt. Met andere woorden: hoewel er in de meeste jaren geen schade is, is de gemiddeld afgedekt. verwachte schade €18.90 per jaar. Door elk jaar dit bedrag te reserveren is economisch WaterSchadeSchatter (WSS) gezien het risico afgedekt. Batenkaarten Een maatregel om het watersysteem te verbeteren is interessant als het risico zodanig afneemt Batenkaarten dat deze afname groter is dan de investeringskosten en kosten voor het beheer en onder Een maatregel om het watersysteem te verbeteren is interessant als het risico zodanig houd van deze maatregel. In de extra bewerkingen van WaterSchadeSchatter kan hiervoor afneemt dat deze afname groter is dan de investeringskosten en kosten voor het beheer en 8 met twee risicokaarten een batenkaart bepaald worden. Waarbij de ene kaart gelijk is aan het onderhoud van deze maatregel. In de extra bewerkingen van WaterSchadeSchatter kan risico vóór entwee de andere na maatregelen. hiervoor met risicokaarten een batenkaart bepaald worden. Waarbij de ene kaart 8 gelijk is aan het risico vóór en de andere na maatregelen. Nu is er nog een klein probleem; de kosten voor een maatregel zijn doorgaans eenmalig en de Nu is er nog een klein probleem; de kosten voor een maatregel zijn doorgaans eenmalig en besparing van het risico geldt voor elk jaar in de komende jaren. Deze toekomstige besparin de besparing van het risico geldt voor elk jaar in de komende jaren. Deze toekomstige gen moeten m dus bij elkaar worden een besparing van € 1,dit is jniet besparingen oeten dus bij op elkaar op wgeteld. orden gEchter eteld. E chter een besparing van € jaar 1.-‐ dit aar het zelfde waard als dezelfde besparing van € 1,volgend jaar of het jaar daarop. Van de toekom is niet hetzelfde waard als dezelfde besparing van € 1.-‐ volgend jaar of het jaar daarop. Van stige besparingen moet danmook contante waardewbepaald worden. De basis de toekomstige besparingen oet dde an zogenaamde ook de zogenaamde contante aarde bepaald voor eenDcontante waarde berekening is: berekening is: worden. e basis voor een contante waarde n

1 − (1 − r ) CW = JVW ⋅ r

Waarin: Waarin:

CW = contante waarde CW = contante waarde (€) (€) JVW bedrag perdjaar dat contant gemaakt worden JVW = het =bhet edrag per jaar at contant gemaakt moet wmoet orden (€) (€) r r = discontovoet ( %) = discontovoet (%) n = tijdshorizon (jaar) n = tijdshorizon (jaar) In Nederland is door het Ministerie van Financiën afgesproken om voor de reële (risicovrije) discontovoet in kosten baten analyses een percentage van 2.5% te gebruiken plus een risico In Nederland is door het Ministerie van Financiën afgesproken om voor de reële (risicovrije) opslag van 3.0%. Met deze risico opslag worden de macro economische waarde van de discontovoet in kosten baten analyses een percentage van 2.5% te gebruiken plus een risico projectrisico’s in de contante waarde van de kosten-‐ en batenstromen verwerkt. In de opslag van 3.0%. Met deze risico opslag worden de macro economische waarde van de projec WaterSchadeSchatter wordt dan ook met 2.5+3.0 = 5.5% gerekend. Tegelijkertijd wordt trisico’s de contante van en batenstromen In degerekend. WaterSchade voor het bin erelenen van dwaarde e baten m et ede en kostenoneindige periode voor dverwerkt. e tijdshorizon Schatter wordt dan ook met 2.5+3.0 = 5.5% gerekend. Tegelijkertijd wordt voor het Dit omdat er vanuit gegaan wordt dat maatregelen tegen wateroverlast een permanent berelenen van de baten met een oneindige periode voor de tijdshorizon gerekend. Dit omdat er vanuit karakter hebben. gegaan wordt dat maatregelen tegen wateroverlast een permanent karakter hebben.

8


3 WaterSchadeSchatter (WSS)

Hoogtekaart en landgebruik 3

Hoogtekaart en landgebruik

3.1

Hoogtekaart AHN2

3.1 Hoogtekaart AHN2

In de WaterSchadeSchatter worden inundatiedieptes berekend met behulp van het Actueel

Hoogtebestand Nederland (AHN). Dit is een landsdekkend bestand van met laser altimetrie In ingevlogen de WaterSchadeSchatter worden inundatiedieptes met de behulp van het Actueel hoogtepunten. Zie voor een toelichtingberekend op de AHN website www.ahn.nl Hoogtebestand N ederland ( AHN). D it i s e en l andsdekkend b estand v an m et l aser altimetrie In het schademodel wordt voor nagenoeg geheel Nederland gebruik gemaakt van de gefil ingevlogen hoogtepunten. Zie voor en toelichting op d e AHN de website www.ahn.nl terde AHN2 rasterbestanden vane0.5*0.5 meter. De ongefilterde bestanden geven namelijk niet

terreinhoogte maargook bomen, gebouwen, en vandere In de het eigenlijke schademodel wordt voor weer, nagenoeg eheel Nederland gebruik auto’s gemaakt an de objecten die gefilterde HN2 rasterbestanden .5*0.5 meter. bestanden De ongefilterde bestanden geven niet tot Ahet maaiveld behoren.van In 0de gefilterde zijn deze objecten uit de hoogte namelijk iet de eigenlijke terreinhoogte weer, mdus aar geen ook bgegevens. omen, gebouwen, auto’s en puntenngefilterd en heeft het hoogtebestand andere objecten die niet tot het maaiveld behoren. In de gefilterde bestanden zijn deze objecten uvoor it dde e hbeschikbaarheid oogtepunten van gefilterd en heeft het hoogtebestand dus geen gegevens. Figuur 3.1 Planning de AHN2 data

Figuur 3-‐1 Planning voor de beschikbaarheid van de AHN2 data.

Om schade in bebouwing en kassen te kunnen berekenen is het rasterbestand volgens een Om schade in bebouwing en kassen te kunnen berekenen is het rasterbestand volgens een vaste procedure dicht geïnterpoleerd: vaste procedure dicht geïnterpoleerd: 1 Indien er in een kas op minimaal 10% van het vloeroppervlak realistische hoogtepunten voor 1. Indien er in een kas op minimaal 10% van het vloeroppervlak realistische komen dan is de kas gevuld met de mediaan van deze hoogtepunten; hoogtepunten voorkomen dan is de kas gevuld met de mediaan van deze 2 Bij alle overige kassen en alle woningen is eerst een buffer gemaakt van 1 meter rond de kas of hoogtepunten; de woning. Vervolgens is de mediaan bepaald van de hoogtepunten in deze buffer. Bij kassen 2. Bij alle overige kassen en alle woningen is eerst een buffer gemaakt van 1 meter rond is deze mediaan gebruikt als de hoogte de kas. Bij woningen de hoogte van de kas of de woning. Vervolgens is de minediaan bepaald van de hisoogtepunten in dhet eze vloerpeil geschat door 15 cm bij deze mediaan op te tellen; buffer. Bij kassen is deze mediaan gebruikt als de hoogte in de kas. Bij woningen is de auto’s, - zijn geïnterpoleerd met 3 Overige kleiner dangeschat 10 m2d–oor hoogte gaten van het vloerpeil 15 cm boomstronken bij deze mediaan op te dicht tellen; 3. Inverse Overige gaten kWeighted leiner dan (IDW). 10 m2 – auto’s, boomstronken -‐ zijn dicht geïnterpoleerd met Distance Inverse Distance Weighted (IDW).

9



Opmerkingen: • Bij de kassen zijn soms punten aanwezig van het vloeroppervlak in de kas. Dit doordat de laserpulsen door het glas heen toch een reflectie van het maaiveld heeft waargenomen.

Waar mogelijk is van deze punten gebruik gemaakt; Opmerkingen: • Door de mediaan te gebruiken (in plaats van het gemiddelde) worden incidentele outliers • Bij de kassen zijn soms punten aanwezig van het vloeroppervlak in de kas. Dit doordat niet per ongeluk toch meegewogen om een hoogte te schatten; de laserpulsen door het glas heen toch een reflectie van het maaiveld heeft • Om de rekentijd voor deze bewerkingen behapbaar te houden zijn deze conform de waargenomen. Waar mogelijk is van deze punten gebruik gemaakt; AHN1 blokken van 1000*1250 meter uitgevoerd. Ook het resultaat wordt in deze blokken • Door de mediaan te gebruiken (in plaats van het gemiddelde) worden incidentele opgeslagen. wanneer een gebouw tweeblokken valt, de voor dit gebouw outliers niet pDit er omaakt ngeluk dat toch meegewogen om een in hoogte te schatten; berekende hoogte in de twee blokken iets van elkaar kunnen afwijken. • Om de rekentijd voor deze bewerkingen behapbaar te houden zijn deze conform de AHN1 blokken van 1000*1250 meter uitgevoerd. Ook het resultaat wordt in deze Voor enkeleopgeslagen. waterschappen is dedat AHN2 nog eniet Voor dezevalt, waterschappen is blokken Dit maakt wanneer en gbeschikbaar. ebouw in tweeblokken de voor gebruik gemaakt van de AHN1 inin pixels vanblokken 5*5 meter. bewerkingen consistent te hou dit gebouw berekende hoogte de twee iets Om van de elkaar kunnen afwijken.

den zijn de pixels voor deze gebieden wel terug gezet naar 0.5*0.5 meter. Met andere woor Voor enkele waterschappen is de AHN2 nog niet beschikbaar. Voor deze waterschappen is den onder een AHN1 pixel liggen dan 25 pixels van 0.5*0.5 meter met in elke pixel dezelfde gebruik gemaakt van de AHN1 in pixels van 5*5 meter. Om de bewerkingen consistent te hoogte.zijn Dedwaterschappen waarvoor ditwgeldt zijn 1) Roer en Overmaas, 2)MPeel en Maasvallei, houden e pixels voor deze gebieden el terug gezet naar 0.5*0.5 meter. et andere 3) Velt en Vecht, Reestpen verwachting ispdat woorden onder een 4)AHN1 ixel Wieden liggen den an 25)5 Regge pixels ven an Dinkel. 0.5*0.5 De meter met in elke ixel voor deze waterschappen de AHN2 in het voorjaar van 2013 beschikbaar is. dezelfde hoogte. De waterschappen waarvoor dit geldt zijn 1) Roer en Overmaas, 2) Peel en Maasvallei, 3) Velt en Vecht, 4) Reest en Wieden en 5) Regge en Dinkel. De verwachting is dat voor deze waterschappen de AHN2 in het voorjaar van 2013 beschikbaar is.

3.2 Samengestelde landgebruikkaart

3.2

Samengestelde landgebruikkaart In de WaterSchadeSchatter wordt gebruik gemaakt van een speciaal samengestelde landge

alsede uit de vorige paragraaf. op dezelfde pixel resolutie 0.5m2van In bruikkaart de WaterSchadeSchatter wordt gebruik van gemaakt en hoogtekaart speciaal samengestelde Deze kaart heeft zodanige categorieën landgebruikkaart op een dezelfde pixel rindeling esolutie vin an landgebruikcategorieën, 0.5m2 als de hoogtekaart udat it de deze vorige paragraaf. kaart heeft een zodanige zijn indeling in landgebruikcategorieën, at deze schade zich onderlingDeze voldoende onderscheidend in schadebedragen en de wijze dwaarop categorieën onderling voldoende onderscheidend zijn in van schadebedragen en de w ijze ontwikkeld. Voor deze landgebruikkaart is het beste bestaande kaarten gecombineerd: waarop s chade z ich o ntwikkeld. V oor d eze l andgebruikkaart i s h et b este v an b estaande 1 Het BAG register kaarten gecombineerd: 2 De TOP10NL 3 1.CBSHet bodemgebruik BAG register 4 2.De De LGN6 TOP10NL

3. CBS bodemgebruik 4.dan De GN6 afzonderlijk door L de kaarten

Figuur 3.2 Door het slim samenvoegen van de verschillende kaarten wordt een betere landgebruikkaart gemaakt

Figuur 3-‐2 Door het slim samenvoegen van de verschillende kaarten wordt een betere landgebruikkaart gemaakt dan door de kaarten afzonderlijk.

10

11


BAG REGISTER De eerste bovenliggende kaart is de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) van het Kadaster. In deze kaart zijn alle gebouwen als afzonderlijke objecten opgenomen. Daarnaast is per object in de eigenschappen aangeven wat voor functie het gebouw heeft. Hierdoor is het onderscheid mogelijk tussen: 1 Overig / Onbekend

8 Logiesfunctie

15

2 Woonfunctie

9 Bijeenkomstfunctie

16

3 Celfunctie

10 Sportfunctie

17

4 Industriefunctie

11 Onderwijsfunctie

18

5 Kantoorfunctie

12 Gezondheidszorgfunctie

19

6 Winkelfunctie

13 Overig kleiner dan 50 m2 (schuurtjes)

7 Kassen

14 Overig groter dan 50 m2 (bedrijfspanden)

De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de landgebruikkaart is opgenomen. De plekken 15 t/m 19 zijn nu niet in gebruik, maar hier kunnen nieuwe functies worden toegevoegd. Meerdere functie aan één object In het BAG register kan het voorkomen dat aan een object meerdere adressen zitten zoals ver schillende gebruiksfuncties, zoals wonen en winkel. Uit deze functies is niet te achterhalen welke functie op de begane grond zit. In de WaterSchadeSchatter is aangenomen dat per object de duurste functie op de begane grond zit. Dus bij ‘wonen’ en ‘winkel’ zit ‘winkel’ op de begane grond. ‘Overig gebruiksfunctie’ opsplitsen In het BAG register is een categorie ‘overig gebruiksfunctie’ opgenomen. In deze catego rie bevinden zich schuren, kassen, bedrijfsgebouwen of gebouwen met een winkelfunctie. Deze categorie is voor de landgebruikkaart van de WaterSchadeSchatter verder opgesplitst in gebouwen kleiner dan 50 m2 en groter dan 50 m2. Alle gebouwen groter dan 50 m2 zijn verder opgesplitst door deze te koppelen aan het landgebruik uit de TOP10NL of het CBS bodemgebruik: • Kassen: een gebouw uit de categorie ‘overig gebruiksfunctie’ met meer dan 50 m2 en onderliggende landgebruik ‘glastuinbouw’ in de TOPNL; • Industriefunctie: een gebouw uit de categorie ‘overig gebruiksfunctie’ met meer dan 50 m2 en onderliggende landgebruik ‘bedrijventerreinen’ in de CBS bodemgebruikkaart; • Winkelfunctie: een gebouw uit de categorie ‘overig gebruiksfunctie’ met meer dan 50 m2 en onderliggende landgebruik ‘winkelgebied’ in de CBS bodemgebruikkaart. Opgemerkt wordt dat het BAG register wat betreft de kassen wel nauwkeurig in afmetingen en positie van de afzonderlijke kassen is, maar niet helemaal compleet. Hier en daar ontbre ken een aantal kassen. Het bestand is dan ook op deze lege plekken aangevuld met de kassen uit de TOP 10NL.

11


TOP10NL De tweede basiskaart is de TOP10NL van het kadaster. Uit deze kaart zijn de categorieën wegen, groen in stedelijk gebied, en oppervlaktewater samengesteld. 21 Water

28 Fruitkwekerij

35

22 Primaire wegen

29 Begraafplaats

36

23 Secundaire wegen

30 Agrarisch gras

37

24 Tertiaire wegen

31 Overig gras

38

25 Bos/Natuur

32 Spoorbaanlichaam

39 bermen / taluds

26 Bebouwd gebied

33

98 erf

27 Boomgaard

34

De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de kaart is opgenomen. De plekken 32 t/m 38 zijn nu niet in gebruik, maar kunnen wel worden ingevuld / toegevoegd. Let op de categorie 39 ‘bermen en taluds’ deze is onder alle lagen geplaatst. 3 soorten wegen Voor wegen is een indeling gemaakt in primaire, secundaire en tertiaire wegen. Primaire wegen zijn de in de TOP10NL opgenomen autosnelwegen, hoofdwegen, spoorbanen en weg vlakken die onderdeel zijn van luchthavens. Secundaire wegen zijn regionale wegen, lokale wegen en de straten. Tertiaire wegen zijn de half verharde wegen, onverharde wegen, parkeer terreinen en overig terrein vlakken (symbol 317). Met deze indeling wordt in de schadebere kening onderscheid gemaakt in de indirecte economische schade die ontstaat wanneer een weg tijdelijk niet gebruikt kan worden. Deze schade is voor primaire wegen groot en voor tertiaire wegen nihil. Opgemerkt wordt in de TOP10 voor ongelijkvloerse kruisingen tussen wegen niet is aangege ven welke weg onder is en welke boven. Gekozen is om de duurste weg (primaire wegen) boven secundaire wegen te leggen. Dit kan soms onterecht tot te weinig schade leiden ter plaatse van deze kruising! Oppervlakte water Voor het oppervlakte water zijn de waterdeel vlakken gecombineerd met de waterdeel lijnen. Van deze lijnen zijn de ‘waterlopen 0.5-3m’ (symbol 207) met 1.5 meter gebufferd. De ‘water lopen 3-6m’ (symbol 203) met 3 meter gebufferd en de ‘waterlopen overig’ (symbol 204, 206) met 1 meter gebufferd. LGN6 De LGN is het Landelijk Grondgebruiksbestand Nederland van Alterra en is de onderste laag van de landgebruikkaart. Voor de WaterSchadeSchatter zijn enkel de agrarische categorieën uit de LGN6 overgenomen: 40

47

54

41 Agrarisch Gras

48 Glastuinbouw

55

42 Mais

49 Boomgaard

56 Water (LGN)

43 Aardappelen

50 Bloembollen

57

44 Bieten

51

58

45 Granen

52 Gras overig

59

46 Overige landbouwgewassen

53 Bos/Natuur

12


De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de kaart is opgenomen. Deze nummers zijn gelijk aan 40 + de LGN code. CBS BODEMGEBRUIK Uit de CBS bodemgebruikkaart worden de sportparken, volkstuinen en spoorbanen overgeno men. Dit omdat deze categorieën niet in de LGN of niet compleet in de TOP10 zijn opgenomen. 61 Spoorwegen

68 Recreatief terrein

75

62 Primaire wegen

69 Glastuinbouw

76

63 Woongebied

70 Bos/Natuur

77

64 Winkelgebied

71 Begraafplaats

78

65 Bedrijventerrein

72 Zee

79

66 Sportterrein

73 Zoet water

99 Overig/Geen landgebruik

67 Volkstuinen

74

De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de kaart is opgenomen. De plekken 74 t/m 79 zijn nu niet in gebruik, maar kunnen wel worden ingevuld / toegevoegd. Wel inzien, maar niet downloaden Zowel de landgebruikkaart als de hoogtekaart zijn wel in te kijken met de web-viewer, maar niet te downloaden. Dit omdat de gebruiksrechten van het basismateriaal dit niet toelaten.

13


4 Berekeningen, schadebedragen en schadefuncties


4

Berekeningen, schadebedragen en schadefuncties 4.1 Berekeningen

4.1

Na het uploaden van de kaarten (Zie Hoofdstuk 2) worden de schadeberekeningen uitgevoerd

Berekeningen op een hiervoor speciaal ingericht serverpark in Amsterdam. De bewerkingen wordt in blok

van 1000x1250 meter uitgevoerd elke pixel van 0.5m2. Dit zijn exact de Na het uken ploaden van de kaarten (Zie Hoofdstuk in2) PostGIS worden voor de schadeberekeningen blokken waarop de AHN2 is iingedeeld. Elk blok bestaat dan uitD5e miljoen cellen. De omvang uitgevoerd op een hiervoor speciaal ngericht serverpark in Amsterdam. bewerkingen van de ASCI bestanden (zie hoofdstuk 3) bepaald het aantal blokken dat wordt wordt in blokken van 1000x1250 meter uitgevoerd in PostGIS voor elke pixel van 0.5m2. doorgerekend. Dit zijn exact de blokken waarop de AHN2 is ingedeeld. Elk blok bestaat dan uit 5 miljoen cellen. Figuur 4.1 Blokindeling volgens AHN2 van het Noorderkwartier totaal zo’n 1700 blokken. Voor het bepalen van de schade voor De omvang van de ASCI de bestanden (zie hoofdstuk met 3) binepaald het aantal blokken dat wordt bijvoorbeeld doorgerekend. polder de Beemster wordt een selectie gemaakt van 78 blokken die één voor één worden doorgerekend

Figuur 4-‐1 Blokindeling volgens de AHN2 van het Noorderkwartier met in totaal zo’n 1700 blokken. Voor het bepalen van de schade voor bijvoorbeeld polder de Beemster wordt een selectie gemaakt van 78 Voor elke pixel uit paragraaf 3.2 wordt op exact dezelfde manier de schade bepaald: blokken die één voor één worden doorgerekend.

1 De schade is de som van de directe schade en indirecte schade; Voor ixel uit schade paragraaf 3.2 wordt op direct exact dcontact ezelfde mmet anier de oppervlaktewater. schade bepaald: Deze schade is 2 elke De pdirecte ontstaat door het

inundatiediepte, deen duur van de wateroverlast en het seizoen waarin de De afhankelijk schade is de van som de van de directe schade indirecte schade; De overlast directe soptreedt; chade ontstaat door direct contact met het oppervlaktewater. Deze schade fhankelijk van de inundatiediepte, e duur van de w ateroverlast en Bijvoorbeeld het seizoen doordat in de 3 is aDe indirecte schade is schade diedontstaat door directe schade. waarin d e o verlast o ptreedt; dagen na een wateroverlastgebeurtenis een gebouw met een winkelfunctie gedurende de her 3. De indirecte schade is schade die ontstaat door directe schade. Bijvoorbeeld doordat in stelwerkzaamheden gesloten is. De misgelopen omzet min kosten zijn dan indirecte schade. de dagen na een wateroverlastgebeurtenis een gebouw met een winkelfunctie Deze schade is afhankelijk van de duur van de herstelwerkzaamheden. gedurende de herstelwerkzaamheden gesloten is. De misgelopen omzet min kosten zijn dan indirecte schade. Deze schade is afhankelijk van de duur van de herstelwerkzaamheden. 1. 2.

Of in formule vorm:

14

schade = max. directe schade · γdiepte · γduur · γseizoen + indirecte schade per dag · hersteltijd Of de diepte, duur, seizoen en indirecte schade meegenomen kunnen worden is afhankelijk van het landgebruik. Als bijvoorbeeld het seizoen geen rol speelt staat deze factor gedurende het hele jaar altijd op één.


Of in formule vorm: schade = max. directe schade · γdiepte · γduur · γseizoen + indirecte schade per dag · hersteltijd Of de diepte, duur, seizoen en indirecte schade meegenomen kunnen worden is afhankelijk van het landgebruik. Als bijvoorbeeld het seizoen geen rol speelt staat deze factor gedurende het hele jaar altijd op één. In de nu ontwikkelde versie wordt er indirecte schade berekende voor bebouwing en wegen. Bij gebouwen is hiervoor een schadebedrag per dag en per m2 geschat afhankelijk van het WaterSchadeSchatter (WSS) type gebouw (Zie paragraaf 0). Voor de wegen is de indirecte schade per wegvak per dag. Hier

voor is met de landgebruikkaart uit 3.2 een aparte netwerkkaart van wegvakken tussen kruis

punten samengesteld. Voor het omrijden maakt het immers niet uit hoeveel m2 er geïnun dag. Hiervoor is m et de is, landgebruikkaart uit 3.2 een netwerkkaart van wegvakken deerd maar of het wegvak nog teaparte gebruiken is. Als criterium voor indirecte schade moet in tussen kruispunten s amengesteld. V oor h et o mrijden m aakt h et i mmers n iet u it h oeveel m2 ieder geval 100 m2 geïnundeerd zijn. er geïnundeerd is, maar of het wegvak nog te gebruiken is. Als criterium voor indirecte schade moet in ieder geval 100 m2 geïnundeerd zijn. Figuur 4.2 De Omrijschade (indirecte schade voor wegen) wordt berekend per wegvak < 100m2 alléén directe schade

78 m2

108 m2

≥ 100m2 dus directe en indirecte schade

Figuur 4-‐2 De Omrijschade (indirecte schade voor wegen) wordt berekend per wegvak.

Opgemerkt wordt datin het onderscheid in directe enin indirecte schade in verschillende schade Opgemerkt wordt dat het onderscheid directe en indirecte schade verschillende schademodellen modellen anders kan zijn. In kan sommige modellen -‐ zmodellen oals hier -‐ i- s zoals indirecte alle schade alle schade anders zijn. In sommige hier s- chade is indirecte schade die niet hdie et gevolg i s v an d irect f ysiek c ontact m et h et o ppervlaktewater. I n a ndere niet het gevolg is van direct fysiek contact met het oppervlaktewater. In andere modellen modellen is het vis erschil geografisch. Directe schade dan de sischade n hschade et overstroomde het verschil geografisch. Directeis schade dan ide in het overstroomde gebied en gebied en indirecte schade is schade buiten het overstroomde gebied. indirecte schade is schade buiten het overstroomde gebied.

4.2 Schadebedragen De schadebedragen waarmee gerekend wordt zijn beschreven in de help files op www.water schadeschatter.nl en samengevat in Tabel 4-1. Per categorie en directe of indirecte schade zijn drie schadebedragen verzameld; gemiddeld, minimum en maximum. Met deze drie bedragen kan de onzekerheid in de schadebedragen inzichtelijk worden gemaakt.

15


Tabel 4.1

Concept schadebedragen per categorie

DIRECT Categorie

INDIRECT

Gem

Min

Max

Gem.

Min

Max

Gezondheid

250

150

350

m-2

150

50

250

m-2 dag-1

Onderwijs

250

150

350

m-2

150

50

250

m-2 dag-1

Industrie

250

150

350

m-2

150

50

250

m-2 dag-1

150

50

250

m-2 dag-1

Bebouwing

Winkel

250

150

350

m-2

Kantoor

250

150

350

m-2

150

50

250

m-2 dag-1

150

50

250

m-2 dag-1

Logies

250

150

350

m-2

Woon

250

150

350

m-2

10

5

15

m-2 dag-1

10

5

15

m-2 dag-1

Bijeenkomst

250

150

350

m-2

Cel

50

25

75

m-2

10

5

15

m-2 dag-1

10

5

15

m-2 dag-1

Sport

50

25

75

m-2

Overig <50m2

50

25

75

m-2

0

0

0

m-2 dag-1

10

5

15

m-2 dag-1

50

25

75

m-2

Primaire wegen

700

700

700

ha-1

250 000

50 000

500 000

wegvak dag-1

Secundaire wegen

700

700

700

ha-1

2 500

1000

5000

wegvak dag-1

Tertiaire wegen

700

700

700

ha-1

0

0

0

wegvak dag-1

1008

951

1108

ha-1

m-2 dag-1 m-2 dag-1

Overig > 50m2 INFRASTRUCTUUR

LAND- EN AKKERBOUW Agrarisch gras Maïs

1923

1575

3071

ha-1

Aardappelen

6654

2014

14189

ha-1

m-2 dag-1 m-2 dag-1

Bieten

4120

3387

4702

ha-1

Granen

931

1557

2410

ha-1

m-2 dag-1 m-2 dag-1

Overige landbouwgewassen

1633

13367

17459

ha-1

Kassen / glastuinbouw

398948

326411

818833

ha-1

m-2 dag-1 m-2 dag-1

Boomgaarden

17 493

16 526

21020

ha-1

Bloembollen

25 653

22 577

29349

ha-1

m-2 dag-1

Boomkwekerijen

54 679

50 190

59855

ha-1

m-2 dag-1 m-2 dag-1

17 493

16 526

21020

ha-1

Begraafplaatsen

1000

800

1200

ha-1

m-2 dag-1

Volkstuinen

1000

800

1200

ha-1

m-2 dag-1 m-2 dag-1

Fruitkwekerijen NATUUR EN RECREATIE

Sportparken

1000

800

1200

ha-1

Recreatie

1000

800

1200

ha-1

m-2 dag-1 m-2 dag-1 m-2 dag-1

Groen in stedelijk gebied

1000

800

1200

ha-1

Overig

0

0

0

ha-1

4.2.1 Schadebedragen bebouwing Voor de categorie bebouwing is de maximale directe schade bepaald door de herstelkosten na inundatie te schatten. De maximale inundatiediepte door extreme neerslag is hierbij aan genomen op circa 0.3 meter op het vloerpeil van de woning. Aangenomen is dat bij deze inun datiediepte de losse inventaris hergebruikt kan worden (potten, pannen, stoelen), maar dat de vloerbedekking, de onderkasten van de keuken en de bank vervangen moeten worden.

16


Voor de gebouwen met de functies gezondheid, onderwijs, industrie, winkel, kantoor, logies, woon, bijeenkomst zijn de herstelkosten per m2 geschat in onderstaande tabel. De schatting is gebaseerd voor een gemiddeld gebouw met een vloeroppervlak op de begane grond van 50 m2. Door de geschatte herstelkosten te delen door dit vloeroppervlak is de eenheidsprijs per m2 bepaald.

Tabel 4.1 Geschatte herstelkosten van directe schade voor 50m2 begane grond vloer

laag 1

Huur dompelpomp 1 week

2

Huur waterstofzuiger 1 week

gemiddeld

hoog

€ 50.-

€ 50.-

€ 50.-

€ 200.-

€ 200.-

€ 200.-

3

Huur 2 bouwdrogers 2 weken

€ 500.-

€ 500.-

€ 500.-

4

Huur opslag 1 maand + transport

€ 500.-

€ 500.-

€ 500.-

5

Verwijderen en afvoeren vloerbedekking e.d.

€ 1 000.-

€ 1 000.-

€ 1 000.-

6

Nieuwe vloerbedekking / parket

€ 1 500.-

€ 5 000.-

€ 9 000.-

7

Vervangen onderkasten keuken

€ 750.-

€ 1250.-

€ 1750.-

8

Reparatie stucwerk / schilderwerk

€ 2000.-

€ 2250.-

€ 2500.-

9

klein materiaal / koelkastinhoud / bank e.d.

€ 1000.-

€ 1750.-

€ 2000.-

€ 7500.-

€ 12 500.-

€ 17 500.-

€ 150.-

€ 250.-

€ 350.-

Totaal voor 50

m2

Eenheidprijs per m2

Voor de gebouwen met een cel of sportfunctie is de directe schade op een vergelijkbare mannier geschat. Hierbij is er vanuit gegaan dat o.a. de vloerbedekking niet hoeft te worden vervangen, maar kan blijven liggen. De duur van de indirecte schade komt overeen met een schadebedrag maal de duur dat een gebouw niet gebruikt kan worden. Dit is gelijk aan de duur van de overstroming plus de duur van herstelwerkzaamheden. De indirecte schade is voor de gebouwen met een zakelijke func tie geschat als de misgelopen omzet min kosten per dag of als de kosten om de functie tijde lijk ergens anders onder te brengen. Voor de gebouwen met als functie gezondheid, onder wijs, industrie, winkel, kantoor, logies is dit € 40.- m-2 dag-1 (laag), € 80.- m-2 dag-1 (gemiddeld) € 120.- m-2 dag-1 (hoog). Voor de functies wonen, bijeenkomst, cel en sport is de indirecte schade geschat als de kosten die gemaakt moeten worden om de functie tijdelijk in een ander gebouw onder te brengen. Dit € 5.- m-2 dag-1 (laag), € 10.- m-2 dag-1 (gemiddeld) € 15.- m-2 dag-1. 4.2.2 Schadebedragen infrastructuur Voor infrastructuur wordt onderscheid gemaakt in 3 categorieën: primaire, secundaire en tertiaire wegen. De primaire wegen zijn autosnelwegen, hoofdwegen, spoorwegen, landings banen en rolbanen op de luchthavens. De secundaire wegen zijn de regionale wegen, lokale wegen en straten. De tertiaire wegen zijn alle andere verharde en onverharde wegen. Dit onderscheid in drie categorieën is onbelangrijk voor de schoonmaakkosten van een weg na inundatie. Bij wegen is de directe schade aan het wegdek door wateroverlast doorgaans gering. De in de wegenbouw gebruikelijke kosten voor een spuit-zuigwagen voor het verwijde ren van slib zijn € 0.20 per m’ rijstrook en daarbij zal nog een bedrag moeten worden opge teld voor een tijdelijke wegafzetting. Hiervoor maakt het niet uit of dit een doorgaande hoofd weg of een doodlopende toegangsweg in een buitenwijk betreft. De kosten per eenheid van oppervlak zijn geschat op € 700 per hectare wegoppervlak.

17


Voor het inschatten van de economische indirecte schade is het onderscheid in primaire, secundaire en tertiaire wegen wel van belang. De indirecte schade, als gevolg van de files op een snelweg en het omrijden, moet meetellen bij het afwegen van maatregelen. Deze schade is geschat in Tabel 42. Tabel 4.2 Indirecte schade per dag voor primaire, secundaire en tertiaire wegen

laag

gemiddeld

hoog

Primaire wegen

e 50.000,-

e 250.000,-

e 500.000,-

wegvak dag-1

Secundaire wegen

e 1.000,-

e 2.500,-

e 5.000,-

wegvak dag-1

e 0,-

e 0,-

e 0,-

wegvak dag-1

Tertiaire wegen

Vertrekpunt voor deze bedragen zijn de resultaten van 2 studies door de Adviesdienst Verkeer en Vervoer. De extra kosten als gevolg van de files en het omrijden zijn toen geraamd op 0.5 tot 3.0 miljoen per dag. De bovengrens (3.0 miljoen per dag) geldt voor de eerste dagen na de overstroming en de ondergrens (0.5 miljoen per dag) geldt voor situaties waarbij de weg gebruiker zijn verplaatsingsgedrag op lange termijn heeft aangepast. De ondergrens uit deze twee studies is hier als bovengrens voor de indirecte schade door het onbruikbaar zijn van een primaire weg gebruikt. De overige bedragen zijn aanzienlijk lager geschat, omdat deze per wegvak tussen twee kruispunten / afritten wordt bepaald en het hier gaat om wateroverlast in plaats van een grootschalige overstroming. 4.2.3 Schadebedragen gewassen Voor alle categorieën in de land- en akkerbouw is de maximale directe schade geschat als de vervangingswaarde van de misgelopen gewasopbrengst. Uiteraard zullen de leveranciers en afnemers van de land- en akkerbouwbedrijven met wateroverlast ook indirecte schade onder vinden, maar deze schade is lastig te bepalen en wordt gecompenseerd door de extra omzet bij de concurrenten door de gestegen prijzen. De maximale schade is gebaseerd op gegevens uit voornamelijk het BedrijvenInformatieNet van het LEI (http://www.lei.wur.nl/NL/statistieken/Binternet/). Voor elk van de land- en akker bouwgewassen is als eerste de laagste, gemiddelde en hoogste gewasopbrengst bepaalt over de jaren 2001-2010. Vervolgens is daar eerst BTW bij opgeteld. Het meenemen van BTW in kos ten- baten analyses is soms een punt van discussie. In de WaterSchadeSchatter wordt deze wel meegenomen, overeenkomstig de aanbevelingen van het Centraal Planbureau in het rapport ‘BTW in kosten baten analyses’ (CPB, 2011). Vervolgens is de opbrengst incl. BTW nog gecorri geerd voor inflatie naar het prijspeil van 2010. Hiervoor zijn de gegevens gebruikt van Statline van het CBS. Zie als voorbeeld Tabel 43 voor bloembollen. Tabel 4.3 Gewasopbrengst van bloembollen per hectare gecorrigeerd voor inflatie

BLOEMBOLLEN

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Aantal bedrijven

970

950

920

870

820

810

840

820

760

690

standaardopbrengst

e 425000 e 446000 e 448000 e 443000 e 449000 e 463000 e 542000 e 576000 e 599000 e 609000

oppervlak cultuurgrond (ha) Opbrengst e per ha (excl)

20.2 e 21 040

21.9

22.2

22.6

22.6

27.1

28.5

29.6

32.1

e 20 365 e 20 180 e 19 602 e 19 867 e 19 871 e 20 000 e 20 211 e 20 236 e 18 972

Opbrengst e per ha (incl)

e 25 037 e 24 235 e 24 014

Correctie naar prijspeil 2010

e 29 349 e 27 503 e 26 690 e 25 607 e 25 528 min gem max

e 22 577 e 25 653 e 29 349

18

23.3

e 23 326 e 23 642 e 23 647

e 23 800 e 24 051

e 24 081 e 22 577

e 25 238 e 24 999 e 24 648 e 24 390 e 22 577

Opbrengst € per ha (excl)

€21 040

€20 365

€20 180

€19 602

€19 867

€19 871

€20 000

€20 211

€20 236

€18 972

Opbrengst € per ha (incl)

€25 037

€24 235

€24 014

€23 326

€23 642

€23 647

€23 800

€24 051

€24 081

€22 577

Correctie naar prijspeil STOWA 2010 2013-11 €29 349 €27 503 (WSS)€26 690 WaterSchadeSchatter

€25 607

€25 528

€25 238

€24 999

€24 648

€24 390

€22 577

min

gem

max

4.3 Schadefuncties€22 577

€25 653

€29 349

4.3 4.3.1

Schadefuncties 4.3.1 Schadefuncties bebouwing Alle schadefuncties voor alle landgebruikcategorieën bestaan uit drie functies: inundatie Schadefuncties bebouwing diepte, inundatieduur en seizoen. Afhankelijk van de categorie zijn deze in meer of min Alle sdere chadefuncties oor alle De landgebruikcategorieën bestaan uit drie zijn functies: mate van vbelang. schadefunctie voor alle bebouwing weergegeven in Figuur 43, inundatiediepte, i nundatieduur e n s eizoen. A fhankelijk v an d e c ategorie zijn deze in meer of Figuur 44 en Figuur 45. mindere mate van belang. De schadefunctie voor alle bebouwing zijn weergegeven in Figuur 4-‐3, Figuur 4-‐4 en Figuur 4-‐5.

Figuur 4.3 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor bebouwing 1.0

schadefactor(-‐)

0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1

inundatiediepte (m)

0.0 -‐0.05

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

Figuur 4-‐3 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor bebouwing

de inundatiediepte is aangenomen de maximale diepte wateroverlast ongeveer Voor Voor de inundatiediepte is aangenomen dat de dat maximale diepte d oor wdoor ateroverlast 30 cm30 boven vloerpeil is. Verder zal de zichzich relatief snel ontwikkelen. De ongeveer cm boven vloerpeil is. Verder zal schade de schade relatief snel ontwikkelen. De keukenkas keukenkasten kunnen anaf de dat de bodem onder water hebben gestaan +-‐ cm) 15 cm) ls ten kunnen vanafvdat bodem onder water hebben gestaan (+- (15 als averloren worden verloren w orden b eschouwd. H et m eubelpaneel w aarvan z ij g emaakt z ijn, n eemt n amelijk beschouwd. Het meubelpaneel waarvan zij gemaakt zijn, neemt namelijk snel vocht op en snel zwelt, vocht owaarna p en zwelt, waarna de los fineerlaag los laat. erder het het ook schildervoor het en schilder-‐ de fineerlaag laat. Verder zal Vhet ookzal voor stucwerk nauwe en stucwerk nauwelijks uitmaken of er 15 of 25 cm water in de woning gestaan heeft. lijks uitmaken of er 15 of 25 cm water in de woning gestaan heeft.

Voor Voor de schade aan baan ebouwing is verder aangenomen dat de sdat chade iet afhankelijk is van is van de schade bebouwing is verder aangenomen de nschade niet afhankelijk de duur of het Met andere woorden voor dvoor e schade maakt h et niet het uit niet of er uit een ofhalf de duur ofseizoen. het seizoen. Met andere woorden de schade maakt er een half uur ouur f een ag wdag ater water in huis estaan heeft. D an wel of dwel e wof ateroverlast in april in of april september ofdeen inghuis gestaan heeft. Dan de wateroverlast of september optreedt. Om dOm e berekeningen consequent te laten erlopen wordt wordt de schadefactor voor voor inun optreedt. de berekeningen consequent te vlaten verlopen de schadefactor inundatieduur en seizoen wel meegenomen, maar heeft de waarde één. datieduur WaterSchadeSchatter (WSS) en seizoen wel meegenomen, maar heeft de waarde één. Figuur 4.4 Relatie schadefactor en inundatieduur voor bebouwing 1.0

schadefactor(-‐)

0.9 0.8 0.7

21

0.6 0.5 0.4 0.3

0.2 0.1

inundatieduur (dagen)

0.0 0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Figuur 4-‐4 Relatie schadefactor en inundatieduur voor bebouwing 1.1

schadefactor(-‐)

1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4

19

0.3 0.2 0.1

seizoen (maandnummer)

0.0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Figuur 4-‐5 Relatie schadefactor en seizoen voor bebouwing

12

0.5 0.4 0.4 0.3 0.3 0.2 0.2 0.1 STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS) 0.1 0.0 0.0 0 2 4 6 8 10 12 0 2 4 6 8 10 12

inundatieduur (dagen) inundatieduur (dagen) 14 14

16 16

18 18

20 20

Figuur 4-‐4 Relatie schadefactor en inundatieduur voor bebouwing

Figuur 4.5 Relatie en seizoenen voor bebouwing voor bebouwing Figuur 4-‐4 Rschadefactor elatie schadefactor inundatieduur 1.1

schadefactor(-‐)

1.1 1.0

schadefactor(-‐)

1.0 0.9 0.9 0.8 0.8 0.7 0.7 0.6 0.6 0.5 0.5 0.4 0.4 0.3 0.3 0.2 0.2 0.1


0.1 0.0 0.0 0

1

2

3

4

5

6

7

seizoen (maandnummer) 8 9 10 11 12

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Figuur 4-‐5 Relatie schadefactor en seizoen voor bebouwing Figuur 4-‐5 Relatie schadefactor en seizoen voor bebouwing

4.3.2 Schadefuncties Schadefuncties wegen wegen Schadefuncties egen De schadewaan een asfaltverharding wordt beïnvloed door bijvoorbeeld het achterblijven van De schade aan een asfaltverharding wordt beïnvloed door bijvoorbeeld het achterblijven slib inaan de eporiën en of er tijdens de binundatie materieel de weg is gereden. De schade en asfaltverharding wordt eïnvloed dmet oor bzwaar ijvoorbeeld het aover chterblijven van slib in de poriën en of er tijdens de inundatie met zwaar materieel over de weg is en ondergrond is de draagkracht deiverharding afge van sDoor lib in een de pverzadigde oriën en of ewegfundering r tijdens de inundatie met zwaar materieel over dvan e weg s gereden. Door een verzadigde wegfundering en ondergrond is de draagkracht van de gereden. Door en verzadigde wegfundering n ondergrond is de in draagkracht van de nomen enekunnen door zwaar verkeer escheuren ontstaan de asfaltverharding. verharding afgenomen en kunnen door zwaar verkeer scheuren ontstaan in de verharding afgenomen en kunnen door zwaar verkeer scheuren ontstaan in de asfaltverharding. asfaltverharding. De schadefunctie voor wegen zijn weergegeven in Figuur 46, Figuur 47 en Figuur 48. De De schadefunctie voor wegen zijn weergegeven in Figuur 4-‐6, Figuur 4-‐7 en Figuur 4-‐8. De schade is afhankelijk vanzijn dew inundatiediepte en inundatieduur. Aangenomen isDdat De schadefunctie voor wegen eergegeven in Figuur 4-‐6, Figuur 4-‐7 en Figuur 4-‐8. e er mini schade is afhankelijk van de inundatiediepte en inundatieduur. Aangenomen is dat er schade is aeen fhankelijk van de inundatiediepte en inundatieduur. angenomen is dop at eter treden. Verder maal centimeter water op straat moet staan voordatAschade begint minimaal een centimeter water op straat moet staan voordat schade begint op te treden. minimaal een centimeter water op straat moet met staan voordat schade pas begint op te took reden. is aangenomen dat voor tertiaire wegen weinig verkeer na 1 uur Verder is aangenomen dat voor tertiaire wegen met weinig verkeer pas na 1 uur ook daadwerkelijk Verder i s a angenomen d at v oor t ertiaire w egen m et w einig v erkeer p as n a 1 u ur o ok schade optreedt. primaire en secundaire wegen treedt detreedt schade al naween daadwerkelijk schade Bij optreedt. Bij p rimaire en secundaire wegen de wel schade el al uur na op. daadwerkelijk schade optreedt. Bij primaire en secundaire wegen treedt de schade wel al na een uur op. een uur op. Figuur 4.6 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor wegen

4.3.2 4.3.2

1.0 schadefactor(-‐) 1.0 0.9 schadefactor(-‐) 0.9 0.8 0.8 0.7 0.7 0.6 0.6 0.5 0.5 0.4 0.4 0.3 0.3 0.2 0.2 0.1 0.1 0.0 0.0-‐0.05 0 -‐0.05

0

0.05 0.05

0.1 0.1

0.15 0.15

inundatiediepte (m) inundatiediepte (m) 0.2 0.25 0.3 0.2 0.25 0.3

Figuur 4-‐6 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor wegen Figuur 4-‐6 (WSS) Relatie schadefactor en inundatiediepte voor wegen WaterSchadeSchatter Figuur 4.7 Relatie schadefactor en inundatieduur voor wegen 1.0 schadefactor(-‐)

0.9

primair/secundair

0.8

22 22

tertiair

0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1


0.0 0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Figuur 4-‐7 Relatie schadefactor en inundatieduur voor wegen

Voor de schade aan wegen is verder aangenomen dat de schade niet afhankelijk is van het seizoen. Met andere woorden voor de schade aan wegen maakt het niet uit of er 20 wateroverlast in april of september optreedt. optreedt. Om de berekeningen consequent te laten verlopen wordt het seizoen wel meegenomen, maar heeft altijd de waarde één. 1.1 1.0 0.9 0.8

schadefactor(-‐)

0.5 0.4 0.3 0.2 STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS) 0.1


0.0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Voor de schade aan wegen is verder aangenomen dat de schade niet afhankelijk is van het sei

0

Figuur 4-‐7 Relatie schadefactor en inundatieduur voor wegen

zoen. Met andere woorden voor de schade aan wegen maakt het niet uit of er wateroverlast Voor de schade aan wegen is verder aangenomen dat de schade niet afhankelijk is van het in april of september optreedt. optreedt. Om de berekeningen consequent te laten verlopen seizoen. Met andere woorden voor de schade aan wegen maakt het niet uit of er wordt het seizoen wel meegenomen, maar heeft altijd de waarde één. wateroverlast in april of september optreedt. optreedt. Om de berekeningen consequent te laten verlopen wordt het seizoen wel meegenomen, maar heeft altijd de waarde één.

Figuur 4.8 Relatie schadefactor en seizoen voor wegen 1.1

schadefactor(-‐)

1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1


0.0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Figuur 4-‐8 Relatie schadefactor en seizoen voor wegen

4.3.3

4.3.3 Schadefuncties gewassen Schadefuncties gewassen Bij land- en tuinbouwproducten is de schade door wateroverlast het verlies van een gedeelte van de Dit verlies wordt niet enkel bepaald door contact het water, Bij land-‐ en oogst. tuinbouwproducten is de schade door wateroverlast het vmet erlies van een maar ook door de omstandigheden; groeiseizoen encduur van de overlast. Inaar het groei gedeelte van de oogst. Dit vzoals erlies tijdstip wordt nin iet het enkel bepaald door ontact met het water, m ook dseizoen oor de oismstandigheden; zoals tijdstip voor in het groeiseizoen en dgewasopbrengst uur van de overlast. de voornaamste oorzaak een verminderde eenIn gebrek aan het gzuurstof roeiseizoen s dwortelzone, e voornaamste oorzaak voor een verminderde een in ide doordat alle poriën in de bodemgewasopbrengst gevuld zijn met water. Buiten gebrek zuurstof in treedt de wortelzone, doordat alle bouwland, poriën in ddie e bodem evuld ijn met hetaan groeiseizoen ook schade op aan later gin het zgroeiseizoen leidt tot water. B uiten h et g roeiseizoen t reedt o ok s chade o p a an b ouwland, d ie l ater i n h et een verminderde gewasopbrengst. Door bijvoorbeeld een verminderde draagkracht door hoge groeiseizoen leidt tot een verminderde gewasopbrengst. Door bijvoorbeeld een grondwaterstanden in het vroege voorjaar, kan het land pas later worden bewerkt. Of door verminderde draagkracht door hoge grondwaterstanden in het vroege voorjaar, kan het langdurige plassen in de wintermaanden ontstaat verslemping, waardoor de toplaag van de land pas later worden bewerkt. Of door langdurige plassen in de wintermaanden ontstaat bodem inwhet voorjaar lang nat, en zuurstofloos blijft.lang nat, hard en verslemping, aardoor de toplaag van hard de bodem in het voorjaar zuurstofloos blijft. De schadefunctie voor gewassen zijn weergegeven in Figuur 49, Figuur 410 en Figuur 411. De De schadefunctie voor gewassen zijn weergegeven in Figuur 4-‐9, Figuur 4-‐10 en Figuur schade is vooral afhankelijk van hoe lang de gewassen onder water staan en op welk tijdstip 4-‐11. De schade is vooral afhankelijk van hoe lang de gewassen onder water staan en op in het seizoen de wateroverlast optreedt. Hoe hoog het water boven maaiveld staat is minder welk tijdstip in het seizoen de wateroverlast optreedt. Hoe hoog het water boven maaiveld voor het afsterven de haarwortels maakt het uit of eru10 staat van is mbelang; inder van belang; voor het van afsterven van de haarwortels mnauwelijks aakt het nauwelijks it of 30 cm gewassen isgdan ook dezelfde relatie tussen schadefactor en inundatie of er water 10 of 3staat. 0 cm Voor water alle staat. Voor alle ewassen is dan ook dezelfde relatie tussen

diepte opgenomen. schadefactor en inundatiediepte opgenomen. WaterSchadeSchatter (WSS)

Figuur 4.9 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor gewassen

0.9 0.8 0.7

schadefactor(-‐)

1.0

0.6 0.5

23

0.4 0.3 0.2 0.1

inundatiediepte (m)

0.0 -‐0.05

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

Figuur 4-‐9 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor gewassen

Voor de inundatieduur zijn twee functies opgenomen. Een functie waarbij na 3 dagen inundatie en een functie waarbij na 20 dagen inundatie de schadefactor voor de inundatie duur 1.0 is. Dit wil uiteraard niet zeggen dat bij een kortere duur geen schade optreedt. 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4

schadefactor(-‐)

21

schad

0.8 0.5 0.7 0.4 0.6 0.3 0.5 0.2 0.4


0.1 0.3

inundatiediepte (m)

0.0 0.2 -‐0.05 0.1

0.25 0.3 Voor de inundatieduur zijn twee functies opgenomen. Een functie waarbij na 3 dagen inunda inundatiediepte (m) 0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.0 Figuur 4-‐9 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor gewassen

tie en een functie waarbij na 20 dagen inundatie -‐0.05 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 de schadefactor voor de inundatie duur 1.0 Voor is. de Dit inundatieduur zijn twee functies obij pgenomen. Een functie waarbij na optreedt. 3 dagen wil uiteraard niet zeggen dat een kortere duur geen schade Figuur 4-‐9 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor gewassen inundatie en een functie waarbij na 20 dagen inundatie de schadefactor voor de inundatie duur 1 s. Dit wil uiteraard niet fzuncties eggen doat bij een kortere duur gw een schade Voor d.0 e iinundatieduur zijn twee pgenomen. Een functie aarbij na 3o ptreedt. dagen Figuur 4.10 Relatie schadefactor en inundatieduur voor gewassen inundatie e n e en f unctie w aarbij n a 2 0 d agen i nundatie d e s chadefactor v oor d e inundatie 1.0 schadefactor(-‐) duur 1 .0 i s. D it w il u iteraard n iet z eggen d at b ij e en k ortere d uur g een s chade o ptreedt. 0.9 0.8 1.0 0.7 0.9

schadefactor(-‐)

0.6 0.8 0.5 0.7 0.4 0.6

gras / granen

0.3 0.5

mais / aardappelen / bieten /overig

0.2 0.4

gras / granen

0.1 0.3 0.0 0.2

mais / aardappelen / binundatieduur ieten /overig (dagen) 0

2

4

6

8

10

12

14

0.1

16

18

20


0.0 Figuur 4-‐10 Relatie schadefactor en inundatieduur voor gewassen

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Voor Voor het seizoen is de dis ifferentiatie tussen de gewassen het grootst. Hiervoor gebruik is gebruik het seizoen de differentiatie tussen de gewassen het grootst.is Hiervoor Figuur 4-‐10 Relatie schadefactor en inundatieduur voor gewassen gemaakt v an d e z aai-‐ o ogstkalender, m aar o ok r ekening g ehouden m et d at a ls e r op als het er op het tijd gemaakt van de zaai- oogstkalender, maar ook rekening gehouden met dat tijdstip v an i nundatie g een g ewas o p h et l and s taat o ok s chade o p k an t reden d oor Voor h et s eizoen i s d e d ifferentiatie t ussen d e g ewassen h et g rootst. H iervoor i s g ebruik stip van inundatie geen gewas op het land staat ook schade op kan treden door verslemping, verslemping, itspoeling van nutriënten, niet kunnen (voor)bewerken gemaakt van due zaai-‐ oogstkalender, maar ook rekening gehouden met vdan at akkers. ls er op het uitspoeling van nutriënten, niet kunnen (voor)bewerken van akkers. tijdstip van inundatie geen gewas op het land staat ook schade op kan treden door 1.1 schadefactor(-‐) verslemping, uitspoeling van nutriënten, niet kunnen (voor)bewerken van akkers. 1.0

Figuur 4.11 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen 0.9 1.1

schadefactor(-‐)

0.8 1.0 0.7 0.9 0.6 0.8

gras

0.5 0.7

mais

0.4 0.6

aardappelen gras bieten / overig

0.3 0.5 0.2 0.4

mais granen aardappelen

0.1 0.3

bieten / overig

0.0 0.2

granen

0.1

0

1

2

3

4

5

6

7

seizoen (maandnummer) 8

9

10

11

12


0.0 Figuur 4-‐11 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Figuur 4-‐11 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen

12

24 24

22


5 Resultaat van een berekening WaterSchadeSchatter (WSS)

5

Een berekening eindigt met het versturen van een email aan de gebruiker op het in stap 1 van Resultaat van een berekening

1 opgegeven adres. In de email zit een link naar een webpagina waarop de resultaten kunnen Een berekening met het versturen van 51). een email aan de gebruiker op het in stap 1 worden ingezieneindigt en gedownload (Zie Figuur van 1 opgegeven adres. In de email zit een link naar een webpagina waarop de resultaten kunnen worden ingezien en gedownload (Zie Figuur 5-‐1). Figuur 5.1 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen

resultaten downloaden

Figuur 5-‐1 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen

1 2 3 4 5 6

Op de webpagina zelf is het resultaat van de berekening weergegeven in een tabel waarin per Op de webpagina zelf is het resultaat van de berekening weergegeven in een tabel waarin landgebruikcategorie de schade is opgeteld. Daarnaast is ook de metadata ven de berekening per landgebruikcategorie de schade is opgeteld. Daarnaast is ook de metadata ven de opgenomen. Daarnaast zijn er 6 verwijzingen: berekening opgenomen. Daarnaast zijn er 6 verwijzingen: Bekijken. Voor het bekijken van de schade op Google Maps; 1. Bekijken. Voor Voor het het opslaan bekijken van van een de szip-bestand chade op Google aps; Downloaden met M alle resultaten; 2. Downloaden Voor het opslaan van een zip-‐bestand met alle resultaten; KML bestand Voor het openen van de schade op Google Earth; 3. KML bestand Voor het openen van de schade op Google Earth; Landgebruik Voor het bekijken van de landgebruikskaart op Google Maps; 4. Landgebruik Voor het bekijken van de landgebruikskaart op Google Maps; Hoogte Voor het bekijken van de gebruikte hoogtekaart op Google Maps; 5. Hoogte Voor het bekijken van de gebruikte hoogtekaart op Google Maps; Diepte VoorVhet vanvde op oGoogle Maps. 6. Diepte oor bekijken het bekijken an dieptekaart de dieptekaart p Google Maps. Opgemerkt wordt dat de resultaten 1 week op de servers van de WaterSchadeSchatter Opgemerkt wordt dat de resultaten 1 week op de servers van de WaterSchadeSchatter bewaard bewaard worden. worden. Het zzip-bestand ip-‐bestand m et dde e rresultaten esultaten bbevat evat dde e vvolgende olgende bestanden: Het met bestanden:

• • • • • • • •

De De voor voor de de berekening berekening gebruikte gebruikte schadetabel; schadetabel; Per kan worden inAArcGIS; Per AHN-blok AHN-‐blok de de schade schade in in een een ASCI-bestand ASCI-‐bestand dat dat k an w orden ggeopend eopend in rcGIS; Per Per AHN-blok AHN-‐blok de de schade schade per per landgebruikcategorie landgebruikcategorie iin n eeen en CCSV-bestand; SV-‐bestand; Een CSV-bestand CSV-‐bestand met met de de meta-data meta-‐data van van de de berekening, berekening, de de schade schade per per landgebruikcategorie Een landgebruikcategorie en het geïnundeerde oppervlak per landgebruikcategorie. en het geïnundeerde oppervlak per landgebruikcategorie.

Meer gedetailleerde informatie over de gebruikte dataset en de WaterSchadeSchatter kan 23 bekeken worden op de website www.waterschadeschatter.nl. De getallenvoorbeelden, schadebedragen en schadefuncties die in deze rapportage zijn opgenomen zijn van januari 2013. Verwacht wordt dat de gebruikersgroep de schadebedragen en schadefuncties incidenteel zal wijzigen. De meest recente versie van de bedragen is dan ook altijd te vinden op de website.


Meer gedetailleerde informatie over de gebruikte dataset en de WaterSchadeSchatter kan be keken worden op de website www.waterschadeschatter.nl. De getallenvoorbeelden, schade bedragen en schadefuncties die in deze rapportage zijn opgenomen zijn van januari 2013. Verwacht wordt dat de gebruikersgroep de schadebedragen en schadefuncties incidenteel zal wijzigen. De meest recente versie van de bedragen is dan ook altijd te vinden op de website.

24

WATERSCHADESCHATTER (WSS)

Recommend Documents