Waterbeheer en landbouw Melkveehouderij in veenweidegebieden Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Animal Sciences Group) Jan van Bakel (Alterra)
Inhoud
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Probleem Waterpas model Peilverhoging polder Zegveld Onderwaterdrains Huidig onderzoek Toekomstig onderzoek
1. Waterbeheer en landbouw Veenweidegebieden
Bodemdaling
Klimaatverandering: Zeespiegelstijging Overstromingsrisico’s Natte en droge perioden
Waterkwaliteit (stikstof en fosfor): EU Kaderrichtlijn Water (KRW) Mestbeleid
2. Waterpas model voor de melkveehouderij Boerderij
Waterstroming (SWAP) Bodemeigenschappen Grondwaterstanden Drukhoogten Grasgroei Bedrijfsvoering Beweiding Maaien Draagkracht bodem Bedrijfseconomie (BBPR)
Sloot
Sloot 2 1
6
2
7
3
8
4
9
5
10
(ton /ha) Oogstbare droge stof (ton (g /m2/ha) ) 0 0,5 < 0,01 10,5 - 53– 1,5 0,01 0,05 5 4 - 9–72,5 0,05 1,5 1,00 1,00 3,5 92,5 8 - 1––51,60 7 3,5 158 ->>21,60 42
3. Peilverhoging in polder Zegveld? Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden Provincie Utrecht Oppervlaktewaterpeilen verhogen? Landgebruik? Bedrijfseconomie? Regionale economie?
Waterpas berekeningen 1992 2001
Definieer gezamenlijk een melkveebedrijf:
Uniforme drooglegging zonder beheersgrasland 42 ha 62 koeien
Verhoging oppervlaktewaterpeil: Drooglegging: 60, 50, 40 en 30 cm
Drukhoogten ↑ Draagkracht ↓ Beweiden en maaien ↓ Netto grasopbrengst ↓ Voeraankoop ↑ Kosten ↑ Variatie in kosten ↑
Uniforme drooglegging zonder beheersgrasland 42 ha Extra kosten(€/ha/jaar) (€/ha) Extra kosten 500 400 300 200 100
40
0
30
50 -100
60
-200
Drooglegging
-300 -400 -500
Droog
Matig 1
Matig 2
Nat
Droogleggingstypering bedrijf
Waterpas berekeningen 1992 2001
Gedifferentieerde drooglegging met beheersgrasland Definieer gezamenlijk een melkveebedrijf:
65 ha 80 koeien
Bedrijfsdroogleggingsverdeling Drooglegging 60 cm 50 cm 40 cm “Matig droog” 40% 20% 20% “Gemengd 1” 20% 40% 20% “Gemengd 2” 20% 20% 40% “Matig nat” 20% 20% 20%
30 cm 20% 20% 20% 40%
Gedifferentieerde drooglegging met beheersgrasland Extra kosten (€/ha/jaar) Extra kosten (€/ha) 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 Matig droog Gemengd 1
Gemengd 2
Matig nat
Droogleggingstypering bedrijf
Waterpas berekeningen 1992 2001
Opschaling: van bedrijf naar polder Zegveld 4 Hydrologische perceelsklassen (GIS) Drooglegging = Maaiveldshoogte – slootwaterniveau
Drooglegging
1400 ha
groot (>55 cm) matig (35- 55 cm) klein (15 - 35 cm) zeer klein (<15 cm)
Referentiesituatie
Hydrologische bedrijfstypering
gemengd
Referentiesituatie
10 cm verhoging oppervlaktewaterpeil Areaal (ha) 800
Referentiesituatie
600 400 200 0
Droog Dry
MatigDry Mod. Droog
Matig Mod.
Matig Mod. Wet nat
Nat Wet
Nat en Wet + Dry Gemengd Mixed Droog
800
Verhoging peil
600
+10 cm
400 200 0
Droog Dry
MatigDry Matig Mod. Mod. Droog
Mod. Matig Wet nat
Nat Wet
Nat en Wet + Dry Gemengd Mixed Droog
Hydrologische bedrijfstypering
“Verdiepte HELP tabel” Vereenvoudigde Waterpas resultaten Extra Kosten (gemiddeld) €/ha/jaar
Standaardafwijking €/ha/jaar
0
28
Overwegend matige drooglegging
130
32
Nat
Overwegend geringe drooglegging
239
85
Matig droog
Matige tot grote drooglegging
(65)
(30)
Matig nat
Geringe tot matige drooglegging
(185)
(59)
Nat en droog
Geringe èn grote drooglegging
(125)
(44)
Gemengd
Grote, matige en geringe drooglegging
(127)
(38)
Bedrijfsdroogleggingstypering
Beschrijving percelen
Droog
Overwegend grote drooglegging
Matig
Uniforme drooglegging zonder beheersgrasland
Kosten polder Zegveld t.o.v. referentiesituatie Kosten vernatting polderZegveld Zegveld (€ jaar) Kosten vernatting polder (€ //ha/ ha/jaar)
400.000 400,000
200.000 200,000
00
-200.000 -200,000
0
10
20
30
Peilverhoging (cm)
Conclusies m.b.t. Waterpas
Waterpas model
Integrale bedrijfsbenadering (“communicatie”) Variabele drooglegging mogelijk, incl. beheersgrasland Variatie tussen weerjaren: gemiddelde en spreiding Vereenvoudige “Verdiepte HELP tabellen”
Regionale opschaling met GIS mogelijk
4. Onderwaterdrains
Doel:
Reductie bodemdaling Verbeteren agrarische gebruiksmogelijkheden
Regionale effecten?
Grondwaterregime Waterbalans Broeikasgassen Landbouw
Criteria aanleg onderwaterdrains
(ASG en Alterra) Draindiepte en waterkwaliteit: 50 70 cm cm mv Drainafstand: 4 – 12 m (proef Zegveld) Draintype: buis / mol Kosten en baten? Waterbeheer?
Jurriaan Cok en Marc Pouw: Afstudeerproject Van Hall Larenstein
SIMGRO modelresultaten (Cok en Pouw, 2007)
Gem. Hoogste Grwst. 5-20 cm dieper (droger)
Gem. Laagste Grwst. 5-20 cm hoger (natter)
Huidig peilbeheer (2006); 4 m drainafstand
Voorlopige conclusies “Onderwaterdrains” (Cok en Pouw, 2007)
Gemaalcapaciteit
Zomer afvoer: +15% Zomer inlaat : +8% Winter afvoer +2%
Bodemdaling (huidig peil): reductie 1 10 mm/jaar Bedrijfsresultaat: +45 €/ha/jaar Aanlegkosten ca. 2000 €/ha afschrijving (15 jaar): 130 €/ha/jaar Inkomsten uit ca. 28% reductie CO2 emissie: € 120/ha/jaar? Hoger peil en “Blauwe diensten”?
5. Huidig onderzoek
Krimpenerwaard: “Functie volgt peil” (DLG, regio West)
Vlietpolder: “Flexibel peilbeheer” (Hoogheemraadschap van Rijnland)
GGOR Rijnland “Hoe verder met GGOR en landbouw”? (Hoogheemraadschap van Rijnland)
Waterkwaliteit integreren (Wageningen UR: Alterra, Animal Sciences Group en Plant Research International)
6. Toekomstig onderzoek?
Waterpas:
Koppelen regionale hydrologie Waterberging Klimaatscenario’s Verdiepte HELP tabellen voor meer gebieden Communicatie bij veranderend waterbeheer (“CoP’s”) Modelresultaten en metingen?
Kaderrichtlijn Water pilots
© Wageningen UR
Bedankt voor uw aandacht
