Binnenkort wordt u in ziekenhuis Nij Smellinghe opgenomen voor een operatie aan een vernauwing van het lendenwervelkanaal. Deze brochure informeert u over de lumbale kanaalstenose, de operatie en de herstelperiode. Ook leest u een aantal richtlijnen en adviezen die kunnen bijdragen aan een sneller herstel. Wat is een lumbale wervelkanaalstenose? Een lumbale kanaalstenose, een vernauwing van het lendenwervelkanaal, is een veelvoorkomende aandoening. De vernauwing wordt veroorzaakt door normale verouderingsprocessen in de wervelkolom, waardoor de tussenwervelschijven afplatten en gaan uitpuilen in het wervelkanaal. Daarnaast wordt het kanaal vernauwd door slijtage van de wervelgewrichten. Door de slijtage worden
Wat is een lumbale wervelkanaalstenose? Voorbereiding op de operatie De operatie Na de operatie De herstelperiode Mogelijke problemen Contact opnemen Adviezen voor thuis Tot slot
2 3 4 6 7 7 9 9 11
wervelgewrichten groter, daarnaast worden de banden waarmee de wervels aan elkaar vastzitten dikker. Hierdoor kan er een vernauwing optreden waardoor de zenuwvezels bekneld raken. Bij mensen met een aangeboren nauw wervelkanaal kan deze aandoening zich al vroeg voordoen. Typische klachten voor deze aandoening zijn een uitstralende pijn in de benen en soms in de rug tijdens het lopen en een langere tijd staan. Hierbij treden soms doofheid of stuurloosheid in de benen op. Zitten, voorover bukken of hurken geeft verlichting van de klachten. Fietsen geeft meestal geen klachten. Tijdens het lopen en staan is de rug van nature hol, waardoor de ruimte in het wervelkanaal het kleinst is en waardoor de zenuwvezels nog meer beklemd raken. Niet alle vernauwingen in de onderrug hoeven geopereerd te worden. Meestal zijn de ernst en duur van de klachten de hoofdreden om tot een operatie te besluiten.
1 Lumbale wervelkanaalstenose 08-12-2015
2
Voorbereiding op de operatie
De operatie
Preoperatief spreekuur
Voorbereiding
Voordat u in het ziekenhuis wordt opgenomen, krijgt u eerst een oproep voor het
Als u ’s ochtends wordt geopereerd, mag u vanaf 24.00 uur niet meer eten,
preoperatief spreekuur. Op dit spreekuur heeft u een intake-gesprek met een
drinken en roken. Wordt u ’s middags geopereerd, dan is een licht ontbijt nog
anesthesist en een verpleegkundige. Hier worden ook afspraken gemaakt over
toegestaan. Verwijder thuis de nagellak van uw nagels. Tijdens de operatie kunt
het wel of niet gebruiken van uw medicatie. Zo kunt u, vanaf een aantal dagen
u geen sieraden en make-up dragen.
voor de operatie, geen bloedverdunners meer gebruiken. In het ziekenhuis stopt u met de pijnstilling. Als dat nodig is krijgt u na de Voor de operatie regelen
operatie pijnstilling. Ongeveer een uur voor de operatie wordt uw onderrug
We proberen u zo vroeg mogelijk te laten weten wanneer u wordt opgenomen
geschoren en is er gelegenheid om naar het toilet te gaan. Vervolgens trekt u al
voor de ingreep. Toch kan het voorkomen dat u pas een dag van tevoren wordt
uw kleren uit en krijgt u een operatiejasje aan. Hebt u een gebitsprothese of
gebeld. Probeer van tevoren alles te regelen wat nodig is. Na ontslag uit het
plaatje, dan doet u deze uit.
ziekenhuis krijgt u fysiotherapie. U regelt de fysiotherapeut zelf. Wij raden u aan voor uw operatie contact op te nemen met een fysiotherapeut.
U krijgt, zoals afgesproken met de anesthesist, een tabletje om alvast wat rustiger te worden. Daarna mag u niet meer uit bed. Na een uur wordt u in bed
Wat neemt u mee?
naar de operatieafdeling gereden.
U brengt nachtkleding, toiletartikelen en de medicijnen die u gebruikt mee. We verzoeken u de medicijnen mee te nemen in de originele verpakking. Neem ook
De operatie
gemakkelijk zittende kleding en schoenen waar u goed op loopt mee voor het
In principe vindt de operatie plaats onder algehele narcose. Tijdens de operatie
oefenen na de operatie.
ligt u op uw buik. Allereerst wordt met röntgendoorlichting de juiste operatieplaats bepaald. Hierna maakt de neurochirurg in het midden van de rug
De dag van de opname
een snee, waarna de rugspieren aan één kant worden losgemaakt van de
Wanneer u naar het ziekenhuis komt voor opname, kunt u zich melden bij de
wervels.
balie van de afdeling A3 (neurologie/neurochirurgie) (route 67). De verpleegkundige van de afdeling voert een kort opnamegesprek en bereidt u
Vervolgens wordt op de plek van de vernauwing met een boortje bot verwijderd
voor op de operatie. De fysiotherapeut komt bij u langs voor instructie en stelt u
tot er voldoende ruimte is ontstaan voor de zenuwvezels. Ook wordt een
een aantal vragen.
bindweefselplaat (het gele ligament) (deels) verwijderd. Tijdens de operatie kan de neurochirurg constateren dat de beknelde zenuwen weer voldoende ruimte hebben gekregen. Vervolgens wordt de wond weer gesloten. Zo nodig wordt er een slangetje (drain) achtergelaten voor het afvoeren van wondvocht.
3 Lumbale wervelkanaalstenose
4
Operatierisico's
Na de operatie
Zoals bij iedere operatie, kleven ook aan deze operatie risico’s. De grootste
Pijn
risico’s liggen vooral in de leeftijd en de algemene gezondheidstoestand
Na de operatie kunt u nog pijn hebben. Dit kan veroorzaakt worden door:
(bijvoorbeeld het hebben van hart- of longlijden of diabetes). Wondpijn: deze pijn wordt veroorzaakt door de wond die tijdens de operatie De specifieke operatierisico’s zijn een nabloeding en infectie in het
is ontstaan.
operatiegebied. Een zeer zeldzame complicatie is het optreden van
Pijn vanuit de spieren en gewrichten.
uitvalsverschijnselen (verlamming, gevoelsverlies, incontinentie) ten gevolge van
Zenuwpijn: de zenuw heeft lange tijd druk ondervonden van de vernauwing.
zenuwbeschadiging.
De vernauwing is opgeheven, maar de zenuw is nog geïrriteerd. Door lopen en oefenen kan de zenuw weer gaan opspelen en dezelfde klachten geven
Direct na de operatie
als voor de operatie. De klachten zijn wel minder heftig. De klachten kunnen
De operatie duurt ongeveer een uur. Hierna verblijft u een poosje op de
ook de tweede of de derde dag na de operatie optreden, omdat u dan wat
uitslaapkamer. Daar wordt ook uw familie gebeld. Als u weer terug bent op de
meer gaat doen.
afdeling mag de hoofdsteun eventueel een klein stukje omhoog. U mag, als u op
Pijnklachten na de operatie zijn niet ongewoon. Vaak kunt u wel aangeven of het
de rug ligt, zelf uw knieën optrekken.
om spierpijn of zenuwpijn gaat. Spierpijn is niet direct een reden om het rustiger aan te doen, dit herstelt spontaan. Zenuwpijn vraagt om rust om zo de zenuw de
Wanneer u pijn heeft, kunt u dit aangeven bij de verpleegkundige. U krijgt dan de afgesproken pijnmedicatie. Ook tegen misselijkheid kunt u medicatie krijgen.
gelegenheid te geven zich te herstellen. Wij raden u aan lopen, liggen en zitten regelmatig af te wisselen. Zitten vormt de grootste belasting voor de rug.
Begin in verband met de gegeven narcose eerst rustig aan met licht verteerbaar eten.
Ontslag uit het ziekenhuis Op de dag van ontslag, heeft de secretaresse al een controleafspraak voor u
Na de operatie is het belangrijk dat u een aantal uren blijft liggen om nabloeden te voorkomen. Na vier uren mag u zelf draaien en op uw zij gaan liggen. De wond wordt gecontroleerd en u krijgt een pleister op de wond. De verpleegkundige controleert regelmatig of u uw benen goed kunt bewegen en of het gevoel in beide benen goed is. De fysiotherapeut komt bij u langs en helpt u voor het eerst uit bed. Ook adviseert hij/zij u of u de rest van de avond zelf uit bed mag gaan of onder begeleiding van een verpleegkundige.
gemaakt bij de neurochirurg. Dit is meestal vier tot zes weken na de operatie. De neurochirurg stelt uw huisarts per brief op de hoogte van het verloop van de operatie. Tijdens de controleafspraak bekijkt de arts de belastbaarheid en het resultaat van de operatie. Meestal wordt dan besproken dat u de belasting mag opvoeren. Werkhervatting hangt samen met het type werkzaamheden dat u doet.
U krijgt ’s avonds een injectie om trombose te voorkomen. Deze injectie krijgt u tijdens uw opname één keer per dag.
5 Lumbale wervelkanaalstenose
6
In principe gaat u zonder pijnmedicatie naar huis. Zo nodig kunt u thuis
Doof gevoel, verlies van kracht
paracetamol nemen. Als u bij het ontslag nog wel pijnmedicatie gebruikt, dan
Dit wordt meestal veroorzaakt doordat de zenuw geïrriteerd is tijdens de
krijgt u een recept mee naar huis. Dit kunt u thuis, met vermindering van de
operatie en daardoor wat gezwollen raakt. Het dove gevoel en verlies aan kracht
klachten, zelf afbouwen.
gaan binnen enkele weken tot maanden na de operatie vanzelf over. Bij sommige mensen duurt het een jaar en bij 2% van de patiënten die hiermee te
U mag zelf nog niet rijden, maar kunt wel met eigen vervoer naar huis. Het is
maken krijgt treedt geen herstel op.
verstandig om na elk half uur rijden even te stoppen en een stukje te lopen. Dit om overmatige belasting van uw rug te voorkomen.
Nabloeding Een nabloeding komt zelden voor. Soms kan er, als gevolg van een nabloeding,
De herstelperiode
druk op de zenuwen ontstaan. Hierdoor kunt u pijn, tintelingen, een doof gevoel
U bent nog niet volledig hersteld als u naar huis gaat. Mogelijk vallen de eerste
en/of verlies van kracht in het been ervaren.
dagen thuis tegen. Ongemerkt doet u misschien vrij veel en hier reageert uw lichaam op. Houd daarom de eerste weken na de operatie rekening met pijn en
Wondproblemen
vermoeidheid. U leert zelf aanvoelen wat uw rug kan hebben.
Op verschillende plaatsen kunnen wondproblemen ontstaan:
Fysiotherapie na ontslag
Door een infectie van de wond, als het litteken niet goed geneest.
Na ontslag behandelt uw eigen fysiotherapeut u verder. U krijgt oefeningen en
Door een infectie van de tussenwervelruimte en/of wervel. Dit komt zeer
instructies om uw rug meer te kunnen belasten. U krijgt een verwijsbrief van de
zelden voor.
neuroloog en een overdracht van de ziekenhuisfysiotherapeut mee
Door loslaten van de wondranden. Dit kan wijzen op een beginnende infectie.
Hechtingen
Door lekkage van hersenvocht.
Meestal gebruikt de neurochirurg onderhuidse hechtingen die vanzelf oplossen. Wanneer dit niet het geval is, verwijdert uw huisarts de hechtingen na zeven
Instabiliteit van de wervels
dagen. Soms gebruikt de neurochirurg hechtpleister (steristrips) om de wond te
Na de operatie kan een lichte speling ontstaan tussen de wervels. Het is ook
hechten. Deze pleisters kunt u zeven dagen na de operatie zelf verwijderen.
mogelijk dat de ruimte tussen de wervels zo afneemt, dat u weer problemen krijgt u uw rug of been. Dit komt bij ongeveer 5% van de patiënten voor.
Mogelijke problemen Bij elke operatie is er kans op problemen na de tijd. Uw behandelend arts heeft
Toename last rug en/of been
deze problemen met u besproken. Hebt u hierover nog vragen, stel deze dan
Dit wordt veroorzaakt door verhoogde druk op de gewrichten tussen de wervels.
aan uw arts. De kans op de problemen die we noemen is erg klein, maar wel
Dit veroorzaakt vaak de eerste drie maanden meer last in de rug, maar gaat in
aanwezig.
dezelfde periode ook over.
7 Lumbale wervelkanaalstenose
8
Contact opnemen
Fietsen
Heeft u last van één van de volgende symptomen, neem dan onmiddellijk
Heeft u thuis een hometrainer, dan kunt u op dit apparaat met fietsen beginnen.
contact op met uw huisarts. Onderstaande symptomen komen echter zeer
Hierbij heeft u geen last van schokken en kan er niets onverwachts gebeuren.
zelden voor.
Gaat het goed, dan kunt u na een week proberen te fietsen. Bouw dit rustig op.
Onhoudbare pijn in rug of been
Zwemmen
Abnormale zwelling van de wond
Met zwemmen kunt u na drie weken weer beginnen. Het maakt hierbij niet uit of
Opengesprongen wond
u op uw buik of rug zwemt.
Pus uit de wond Hoge koorts
Huishoudelijk werk
Toenemend krachtsverlies aan één of beide benen
Lichte huishoudelijke taken, zoals koffie zetten, koken, afwassen en stoffen kunt u direct weer doen. Probeer steeds goed aan te voelen wat het effect van deze
Adviezen voor thuis
activiteiten op uw rug is. Werkzaamheden die de rug zwaar belasten zijn onder
We adviseren u er op te letten geen verkeerde bewegingen te maken met uw
andere stofzuigen en het bed opmaken.
rug, zoals voorover buigen en draaien. Als u oefeningen doet, let er dan op dat u tijdens de oefeningen goed doorademt. Stop met de oefening als deze pijn veroorzaakt.
Vrijen Seksuele gemeenschap is niet bezwaarlijk voor de rug. Probeer wel uw rug zo weinig mogelijk te belasten.
Zitten Met name de eerste tijd na de operatie is het verstandig om niet te lang achter elkaar stil te zitten. Het is belangrijk dat u lopen, zitten en liggen zoveel mogelijk afwisselt. Maak er een gewoonte van om ieder uur even rond te lopen. We raden u aan op een stoel te zitten met een rugleuning, die hoog en laag in de rug steun geeft. Daarnaast moet u voldoende zithoogte hebben. Uw benen moeten naar uw gevoel op een natuurlijke wijze op de grond rusten.
Sporten Wanneer u voor de operatie aan sport deed en een goede conditie had, zult u merken dat uw conditie behoorlijk verminderd is. Verbeter dus eerst uw conditie, voor u weer deelneemt aan een eventuele training. U kunt thuis aan uw conditie werken door te gaan wandelen. Als u dit twintig minuten kunt volhouden, dan kunt u gaan joggen. Zorg voor goed schokabsorberend schoeisel. Voer het tempo van het joggen op totdat u goed kunt hardlopen. Langzamerhand kunt u
Werken
weer beginnen met de training van uw sport. Wees vooral zeer voorzichtig met
De eerste vier tot zes weken is het niet verstandig om te gaan werken. Tijdens
contactsporten zoals voetbal en judo.
uw afspraak op de polikliniek kunt u met de arts overleggen wanneer u weer aan het werk kunt. Autorijden Wees voorzichtig met autorijden. In een auto zit u laag. Dat is vlak na de operatie niet goed voor uw rug. We adviseren u het autorijden voorzichtig op te bouwen.
9 Lumbale wervelkanaalstenose
10
Tot slot Heeft u naar aanleiding van deze brochure nog vragen, dan kunt u bellen met het secretariaat van verpleegafdeling A3 Neurologie, telefoonnummer (0512) 588 451. Heeft u vragen over uw opname, dan kunt u bellen met het secretariaat van de polikliniek Neurologie/neurochirurgie, telefoonnummer (0512) 588 823. Meer informatie over de lumbale wervelkanaalstenose kunt u vinden op: www.nvvn.org.
11 Lumbale wervelkanaalstenose
12
