Warmtemetingen Oldehove
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
Warmtemetingen Oldehove Uitgevoerd voor: Stichting Middag Humsterland Duurzaam Uitgevoerd door: Walraven Innovation Management - Oldehove Meetgereedschap: Fluke Thermal Imager Ti-25 (IR Fusion Technology) - temp bereik -20oC + 350 oC Inleiding
Bij het intreden van de echte winter in Oldehove zijn een serie warmtemetingen verricht aan gebouwen in Oldehove. Het gebruikte meetinstrument was de Fluke Thermal Imager van het type Ti-25. Deze meter kan met een behoorlijke nauwkeurigheid (2,5%) temperaturen van oppervlakken meten. Elk oppervalk straalt warmte uit. Oppervlaktes koelen af doordat ze uitstralen. Dit gebeurt zowel overdag als ‘s-nachts. Overdag levert de straling van de zon een instraling. Is het instralingseffect groter dan het uitstralingseffect, dan neemt de temperatuur van het object weer toe. De oppervlaktetemperatuur van een object bepaalt met welke golflengte de straling naar buiten treedt. Het menselijk lichaam heeft een temperatuur van 310 oK (0oK = 273oC) en straalt uit met een golflengte van 9,34 μm. Dit is infrarood licht. De zon straalt met een temperatuur van ongeveer 5780 oK en het licht heeft daarmee een golflengte van 501 x 10-9 = 501 nm. Dit is groenachtig licht dat door de dampkring-filtering als geel wordt ervaren of rood bij avond en in de morgen. De Fluke Ti 25 kan golflengtes meten die bij oppervlaktetemperaturen horen van -20oC tot 350oC. De meter kan ook nog combinatie beelden maken van de omgeving in het normale zichtbare lichtgebied, waardoor de warmtemeting geassocieerd kan worden met de locatie van meting. Deze meter is uitermate geschikt om een indruk te krijgen van het warmteverlies van oppervlaktes. Als de oppervlaktes kouder zijn aan de schil van een gebouw dan dringt er minder warmte van het gebouw via die plek naar buiten. Omgekeerd geven warmere oppervlaktes aan dat er meer warmte vanuit het gebouw naar buiten treedt.
Pagina 1
Client
Warmtemetingen Oldehove
Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
Bij metingen ‘s-nachts kunnen oppervlaktes kouder worden dan de buitenlucht. De lucht straalt warmte weg naar de hemel en dat doen oppervlaktes van vaste lichamen zoals auto’s bomen, daken en bruggen ook. Echter de emissiecoëfficiënt van lucht is aanmerkelijk kleiner dan die van vaste lichamen. De emissiecoëfficiënt bepaalt hoeveel straling er kan worden uitgezonden. Daarom beslaan auto’s en ontstaat er dauw en kunnen bruggen al bevriezen als de luchttemperatuur nog boven nul is. Vaste lichamen bij windstil weer kunnen wel 5 tot 10 graden kouder zijn dan de lucht. Vooral bij een heldere hemel. Warmtestraling is, samen met conductie en convectie, de oorzaak waardoor warmte uit een gebouw ontsnapt. Warmteverlies door straling speelt vooral een rol in spouwmuren, ramen en bij de overgang van de binnenmuur naar de binnenomgeving. Daarom worden in spouwmuren en ramen speciale lagen (met een Metingen aan een kier in een raam; de ruimte temperatuur 20 graden en ter plaatse van de kier - 1,9 graden.
kleine emissiecoëfficiënt) toegepast. De wet van Wien beschrijft de hoeveelheid warmte die per oppervlakte-eenheid uitgestraald wordt. Berekeningen van die hoeveelheden is complex omdat de emissiecoëfficiënten van oppervlaktes van huizen zelfs in een muur kunnen variëren door de gebruikte materialen. Het beeld links geeft aan dat de luxaflex een temp heeft van 18,8 graden. Rechts werd de sluitrichting omgedraaid en duidelijk is te zien dat dat een betere oplossing is, want de luxaflex temperatuur steeg tot 21,2 graden. Beide situaties in de woning gemeten.
Pagina 2
Warmtemetingen Oldehove
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
Metingen
In Oldehove zijn de volgende objecten gemeten met de Fluke Thermal Imager van het type Ti-25. • Metingen van daken vanuit de Grote Kerk in Oldehove meetpositie richting het zuiden op 30 mtr hoogte. • Metingen op het kerkpad • Metingen aan schil van Oude Gemeentehuis • Metingen aan identieke huizen met verschillende isolatie waarden meet positie vanaf 1,80 mtr boven maaiveld richting de schil van de woningen en ingezoomd op diverse details • Johan Westra straat (oude huizen met beperkte isolatie) • Juliana straat (oude huizen met beperkte isolatie) • Buitensingel (iets nieuwere type woningen met iets betere isolatie) • Jant Nienhuisstraat (nieuwste type woningen in Oldehove)
Pagina 3
Warmtemetingen Oldehove
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
Conclusie en aanbevelingen en vervolg
De op de volgende pagina's vertoonde warmtebeelden geven een indicatie van plaatsen waar warmteverlies optreedt. Er is duidelijk te zien dat: • dubbel glas loont • radiator folie een oplossing kan zijn in het bijzonder bij met hoge radiator temperaturen • warmtelekken in de constructie van huizen kunnen opgespoord worden die eenvoudig zijn te verhelpen
Voor een uitgebreide individuele evaluatie van een eigen huis kan een warmtemeter worden gehuurd. Als dit collectief door enkel eigenaren wordt gedaan dan kunnen de eigenaren zelf meten. Indien de metingen worden verricht in een weekeinde dan is het mogelijk om voor 6 huizen tegen € 75,- per huis de metingen tegen kostprijs te verrichten. Hiermee kan dan een isolatie strategie worden uitgewerkt. Met de warmtebeelden op JPG formaat kan dan overleg worden gevoerd met deskundige bouwbedrijven. Meten is weten en geeft bewoners inzicht in de processen van warmteverlies. De stichting Middag Humsterland Duurzaam is voornemens om in het Dorpshuis aan de bewoners op basis van deze uitgevoerde studie voorlichtingsavonden te organiseren. Bewoners krijgen dan tips mee hoe er gemeten moet worden en hoe de metingen geïnterpreteerd kunnen worden.
Pagina 4
Warmtemetingen Oldehove
1: Oppervlakte temperatuur van de molen -18,5 (molen niet verwarmd);door uitstraling kouder dan de lucht.
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
2: Oppervlakte temp. van voorzijde pastorie - 5,9. Deze temp duidt op een behoorlijk warmteverlies.
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
3: Oppervlakte temp. van voorzijde gebouw - 9,8. Deze temp duidt op een matig warmteverlies. Metingen vanaf de kerktoren. Hoogte 30 mtr. Buitentemp. -10 oC. Te zien is dat diverse vlakken warmte stralen naar de omgeving. Hoe meer rood/ oranje des te meer warmtestraling. Elk beeld bevat een datum, tijdstip en een temperatuurschaal. In het midden van elk beeld is een exacte stralingstemperatuur gemeten. Die waarde is rechts aangegeven.
4: De schil van dit gebouw aan de Schoolstraat is redelijk geïsoleerd
5: Het dak is goed geïsoleerd van het Oude Gemeentehuis; de muur een stuk minder. Pagina 5
Warmtemetingen Oldehove
6: Sneeuwuitstralingstemp -16,1
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
7: Hond met korte vacht (net getrimd) verliest redelijk veel warmte straling -3 graad
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
8: Hond van het zelfde ras met lang haar verliest veel minder warmte stralingstemp. -9,1 graad Warmteverlies is zichtbaar door de temperatuur die een lichaam uitstraalt. Hoe hoger de temperatuur hoe meer warmteverlies. Lokatie Kerkpad. Op deze pagina staan beelden waarbij is gemeten met een buitentemperatuur van -12 oC. Wat opvalt is dat de sneeuw veel kouder is. De emissie coëfficiënt van sneeuw is groter dan die van lucht en dus koelt de sneeuw
9: Raam met enkel glas in zelfde ruimte als beeld hiernaast verliest met -4,8 graad veel warmte
10: Raam met dubbelglas zelfde ruimte verliest beduidend minder warmte met een straling van - 8,7
sneller af dan de lucht.
Pagina 6
Warmtemetingen Oldehove
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
11: Weer gegevens van het station Eelde op 4 februari 2012
Pagina 7
Warmtemetingen Oldehove
12: Meting muur
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
13: Meting glas deur
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
14: Meting raam
Analyse metingen aan panden Juliana straat: De schiltemperatuur van de bakstenen geven een redelijke isolatiewaarde (fig 12). Dit pand heeft spouwmuren. Het dubbelglas van de deur werkt redelijk (fig 13); het raam van een naastgelegen perceel werkt niet goed isolerend. Dat raam zal vervangen moeten worden Fig. 14). Deze panden zijn ruim 30 jaar oud en zijn nog niet gebouwd volgend moderne inzichten
Pagina 8
Warmtemetingen Oldehove
15: Meting deur enkel glas.
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
16: Meting muur
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
17: Meting dubbel glas raam
Analyse metingen aan panden Johan Westra straat allen in de schaduw gemeten: De schiltemperatuur van de bakstenen geven een matige isolatiewaatde (fig 16). Dit pand heeft spouwmuren. Het enkel glas van de deur laat duidelijk meer warmteverleis zien (fig 15); het raam van een naastgelegen perceel werkt niet goed isolerend. Het woonkamerraam is van matige kwaliteit dubbel glas (fig. 17). De buitentemperatuur bedroeg -6 graden.
Pagina 9
Warmtemetingen Oldehove
18: Meting muur
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
19: Meting dubbel glas
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
20: Meting dubbel glas
Analyse metingen aan panden Buitensingel 90 De schiltemperatuur van de bakstenen geven een behoorlijke isolatiewaarde (fig 18). Dit pand heeft spouwmuren. Het dubbelglas van de woonkamer laat een goede isolatiewaarde zien (fig 19); het raam van de zijgevel werkt minder goed. (fig. 20)
Pagina 10
Warmtemetingen Oldehove
21: Spiegelpand in de zon
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
22: Pand in schaduw
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
23: Meting Zolderraam
Analyse metingen aan panden Buitensingel 90, buitentemperatuur -5 graden Tegenover pand op nr 90 staat spiegelpand;- duidelijk is te zien wat de invloed is van de zon om 4 uur ‘s-middags. De buitentemperatuur is -6. Terwijl de schil een warmte heeft van 0,5 graden. (fig 21). In de schaduw van het spiegelpand heeft de schil een temperatuur van 7,6. (fig 22) . Het zolderraam verliest tamelijk veel warmte (fig 23).
Pagina 11
Warmtemetingen Oldehove
24: Spiegelpand in de zon
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
25: Pand in schaduw
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
26: Meting rieten kap met Velux dakraam. De isolatie van het raamkozijn is slecht uitgevoerd
Analyse metingen aan panden Jant Nienhuisstraat;- buitentemperatuur -5 graden. Van de panden is te zien dat zowel de schil als het glas goed isoleren. (fig 24 en 25). Van een rieten kap is te zien dat deze in de schaduw bijzonder goed isoleert. Het Velux dakraam van de fam. Hordijk verliest echter veel warmte. (fig 26)
Pagina 12
Client
Warmtemetingen Oldehove
27: Radiator straling door de muur heen. Verder is te zien dat het ontluchtingsrooster veel kou binnenbrengt.
Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
28: De spouwloze muren laten veel warmte door
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
29: Tussen het oude en het nieuwe gedeelte is een duidelijk warmtelek
Analyse metingen aan panden Oude Gemeentehuis Het Oude Gemeentehuis bestaat uit een oud gedeelte en een nieuwe gedeelte. Van het oude gedeelte is te zien, dat de muren niet best isoleren. (fig 28). De radiatoren zijn klein waardoor de radiator temperatuur hoog moet zijn om de ruimte te verwarmen. De straling dringt zelfs door in de muren dat is te zien in fig. 27. Straling is een bijzonder verschijnsel. Sommige vaste stoffen zijn transparant voor straling van een een bepaalde golflengte. Zo kan de straling in een magnetron (2,4 Giga Hertz) wel door porselein heen dringen maar niet door water. Het water neemt de energie op dat in voedsel zit. Dit noemt met het absorptie venster. In de sterrenkunde wordt hiervan gebruik gemaakt. Het licht van sterren wordt door diverse gassen in de ruimte geabsorbeerd. Daardoor kan men weten wat de samenstelling is van die gassen op lichtjaren van ons vandaan.
Pagina 13
Warmtemetingen Oldehove
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
30: Bij een buitentemperatuur van -11 graden (figuur links) is duidelijk te zien dat auto’s door uitstraling veel kouder worden dan de lucht. Deze Peugeot 307 heeft wel een bliktemperatuur van - 20 graden op het dak. Dat is ook de reden dat het dauwpunt wordt bereikt voor de daar aanwezige lucht. Waardoor en auto’s berijpen en nat worden aan de buitenzijde. Het is dus geen luxe antivries te kopen. Recent konden we vernemen dat de spoorwegen last hadden van bevroren wissels en bovenleidingen. De temperaturen van deze onderdelen kunnen gemakkelijk 10 graden kouder zijn dan de buitenlucht. Het dauwpunt wordt dan bereikt. Rijpvorming ontstaat en wissels vriezen vast. Net zoals onze ruitenwissers aan de vooruit. Wisselverwarming moet daarop worden berekend. En deze verwarming moet ook reeds bij luchttemperaturen ruim boven nul worden aangezet. Vooral bij windstil weer. De warmteoverdracht van lucht via convectie en geleiding is dan gering.
Pagina 14
Warmtemetingen Oldehove
Client Spot
Stichting Middag Humsterland Duurzaam Titel Oldehove - 3 t/m 5 februari 2012
Warmtemetingen en analyse tbv demonstratie energieverlies in gebouwen
31: Glas neemt in Nederlandse huizen een behoorlijk deel van de schiloppervlak in. Een vuistregel is dat de besparing van normaal dubbelglas t.o.v. enkelglas per jaar ruim 30m3 gas per m2 bedraagt.
Type glas
U-waarde
Enkel Glas
5.8 W/m²K
Dubbel glas
2.8 W/m²K
Hoogrendementsglas met lucht
1.4 W/m²K
Hoogrendementsglas met gas
1.1 W/m²K
Drielaags glas met gas
0.6-1.0 W/m²K
Pagina 15