Wandelroute over buitenplaats Beeckestijn, bij Velsen-Zuid

Wandelroute over buitenplaats Beeckestijn, bij Velsen-Zuid 2.6 km wandelen Op de buitenplaats Beeckestijn wandel je door keurig aangelegde siertuinen en lommerrijke parkbossen. Juist die variatie maakt deze buitenplaats zo bijzonder.

De wandelroute Bijzonder aan Beeckestijn is dat je er verschillende tuinstijlen naast elkaar ziet. Rond het landhuis liggen de geometrisch aangelegde tuinen in classicistische stijl. Later wandel je door de tuinen in landschapsstijl, waar natuurlijk ogende kronkelpaden, waterpartijen, heuvels en open velden het beeld bepalen. Met als hoogtepunten op de route: het landhuis, de bloemenwaaier, de slangenmuren, slingerpaden en het kapelletje.

T ip: Download de gratis route app van Natuurmonumenten 'Natuur Routes' en wandel deze route met je smartphone.

Beeckestijn, parkeerplaats Landhuis Welkom op de buitenplaats Beeckestijn! Je staat nu op het voorplein van het landhuis. Aan weerszijden liggen twee bijgebouwen, het koetshuis en het stalgebouw. In het landhuis is het Podium voor T uin- en Landschapscultuur gevestigd. Beeckestijn heeft een rijke geschiedenis als buiten voor gegoede Amsterdammers. De eigenaars kwamen per boot over het toenmalige Wijkermeer naar hun zomerverblijf in Kennemerland gevaren. De drukke en vieze stad werd ingewisseld voor de grandeur van de buitenplaats. De bekendste bewoner is Jacob Boreel Jansz. Hij kocht Beeckestijn in 174 2 op. Voor de tuinen van de buitenplaats nam hij de roemrijke tuinarchitect J.G. Michael in de arm.

Neem het pad tussen het landhuis en het restaurant en ga rechtsaf.

Kruidentuin Ga door het hek en neem een kijkje in de besloten tuin. Ooit lagen hier een moestuin, een kersenboomgaard en kassen. Sinds de vorige eeuw is deze tuin ingericht als kruidentuin en boomgaard. Je ziet twee slangenmuren, speciaal gebouwd voor het leifruit. Wist je dat er in Nederland nog maar acht van deze muren bestaan? Door de slingerende vorm houdt de muur de zonnewarmte langer vast. Z o kon er exotisch fruit groeien, zoals perziken abrikozen. Dat gaf de bewoners van Beeckestijn status! Voor een exquis diner liet eigenaar Boreel in 1760 perziken van Beeckestijn naar Londen verschepen.

Verlaat de tuin en sla direct rechtsaf, even rechts en dan links naar de bloemenwaaier.

Bloemenwaaier In de cirkelvormige bloementuin pronkte eigenaar Boreel met zijn bijzondere plantencollectie. Ronde bloementuinen waren in de 18e eeuw gebruikelijk, maar die van Beeckestijn is erg bijzonder. De 19 perken zijn in een sierlijke waaiervorm aangelegd, als een bloem met bloemblaadjes. Een dergelijk type bloementuin is voor zover bekend alleen voor Huys ten Bosch in Den Haag ontworpen. Het huidige bloemperk is in 1997 na archeologisch onderzoek gereconstrueerd. Het witte hek is afkomstig van de naburige buitenplaats Velserbeek. Vrijwilligers hebben het in 2013 helemaal opgeknapt. Achter het hek lag vroeger een boomgaard.

Steek de bloemenwaaier recht over en ga direct rechts en dan weer links de schuine laan in.

Velser kers Links van deze schuine laan lag de kersenboomgaard. Die is helaas verloren gegaan. In 2014 heeft Natuurmonumenten de boomgaard opnieuw ingeplant met 30 kersenbomen. De buitenplaatsen in Velsen waren in de 18e eeuw voor Amsterdam en Haarlem de belangrijkste leveranciers van kersen. De Velser kers genoot grote vermaardheid en gold als delicatesse. Bovendien zou het rode fruit goed zijn voor het bloed en de bloedsomloop. Aan de andere kant van de schuine laan lagen moestuinen, die de bewoners voorzagen van groente en fruit.

Vervolg het wandelpad.

Ook zo genoten van deze route? Help de natuur. Ga naar nm.nl/nieuwlid.

Hoofdlaan en vijver Je staat nu bij de vijver op de indrukwekkende hoofdlaan van Beeckestijn. Door de bomenrij naar achter toe te versmallen lijkt de laan nog langer dan hij al is. Een trucje van de tuinarchitect! De geschulpte vijver is kenmerkend voor de formele, classicistische tuinstijl. Door de vondst van een gedateerde steen weten we dat deze vijver in 1719 aangelegd is. De vijver vormde het middelpunt van een sterrenbos met acht lanen. Sterrenbossen waren populair in de 18e eeuw. Z e waren bij uitstek geschikt voor de jacht, omdat je vanuit het middelpunt het overstekend wild op alle paden kon zien. De vier 18e eeuwse beelden langs de laan komen oorspronkelijk van Vechtestein bij Maarssen. Z e stellen Venus met Amor (de liefde), Orion met hond (de jacht), Fortitudo (kracht) en een riviergodin voor. Z e zijn toegeschreven aan Artus Quellinus de oude. Hij was de stadsbeeldhouwer van Amsterdam en heeft ook alle decoraties van het Paleis op de Dam gemaakt.

Ga rechts om de vijver en neem het eerste pad rechts. Aan het einde linksaf en het eerste pad weer links. Na ongeveer 150 meter ga je rechts de trap op.

Van strak naar los Je bent nu aan de achterzijde van de classicistische tuinen gekomen. Hier ligt een met struiken beplante wal die het wild en het stuivende zand uit de duinen tegenhield. In het midden bevindt zich een plateau met twee verschillende trappen. Wandel je in de richting van het landhuis met zijn geometrische tuinen dan zie je een strakke, rechte trap. Als je van de andere kant komt – zoals wij – zie je een ronde trap. Die leidt naar de later aangelegde tuinen in landschapsstijl. Deze stijl kwam in de tweede helft van de 18e eeuw in de mode. Men legde romantische, parkachtige landschappen aan waar de natuur schijnbaar haar gang mocht gaan. Neem onderaan de trap rechts het ‘slingerpad’. Dat was een geliefd element in de landschapstuin. Onderweg heb je verrassende doorkijkjes op waterpartijen, heuvels en open velden.

Bij kruising rechtdoor en volg de bocht naar links.

Beek en vijver De naam Beeckestijn betekent “Stenen huis aan de beek”. De beek die daarbij waarschijnlijk bedoeld wordt is deze eeuwenoude Alenbeek. De beek ontsprong aan de voet van de duinen en liep in rechte vorm door naar het Wijkermeer aan de voorkant van het huis. Bij de aanleg van de landschapstuin is er een grillige vorm in de loop aangebracht. In de niervormige vijver ligt een klein eilandje, zoals populair was in18e eeuwse tuinen.

Vervolg het slingerende wandelpad.

Korenveld Aan het einde van de 18e eeuw verheerlijkte men het platteland en de vrije natuur. Op Beeckestijn kreeg deze stroming vorm door de aanleg van twee korenvelden. Dit is het kleine korenveld, met een intiemere situering en omringd door bloemrijke heesterbeplanting van de landschapstuin. Mogelijk zijn deze korenvelden ouder dan de landschapstuin omdat dit gebied destijds voor landbouw gebruikt werd.

Vervolg het wandelpad. Ga rechtdoor bij de kruising.

Eikencirkel Dit gedeelte was in de 18e eeuw een hakhoutbosje met eikencirkel. Van oudsher waren er veel hakhoutbosjes op buitenplaatsen. Het hout werd elke 10 à 13 jaar gekapt. Het werd gebruikt voor afrasteringen en verstookt. In de 19e eeuw raakten de meeste van deze hakhoutbosjes in onbruik door de opkomst van alternatieve brandstoffen. Bij de restauratie in de vorige eeuw is alleen de eikencirkel hersteld en niet het hakhout in het midden.

Vervolg het pad en sla linksaf op het verharde weggetje.

Colonnade Bij de aanleg van de nieuwe landschappelijke tuin rond 1765 is de centrale as doorgetrokken tot het einde van de buitenplaats. Als visuele markering plaatste men daar een opvallend bouwwerk in klassieke stijl, een colonnade. In 1768 logeerden stadhouder Willem V en zijn echtgenote Wilhelmina van Pruisen tijdens hun inhuldigingstocht door Holland enkele dagen


op Beeckestijn. Voor de niet- adellijke familie Boreel was het prinselijke bezoek een buitengewone eer. De colonnade verlichtte men met vetpotjes voor een extra feestelijk effect.

Vervolg het pad en wandel tot de kruising vlak voor de kapel.

Kapel Dit gebouwtje is niet wat het lijkt…In deze neogotische kapel uit 1769 woonde in werkelijkheid een tuinman met zijn gezin. Heel populair waren dit soort follies in de landschappelijke tuinen. De tuinen werden met dwaze en vaak nutteloze bouwsels versierd. Follies moesten de bezoekers verrassen en aanzetten tot het bespiegelen van het leven. Z e vormden een goed handvat voor een interessant gesprek over de diepere zin van het leven. Op Beeckestijn stonden verschillende follies. Z o heeft er een kluizenaarshut gestaan met een levensgrote, als kluizenaar aangeklede, pop.

Neem bij de kruising vlak voor de kapel het schuine pad links. Dit pad ligt rechts naast het ruiterpad. Volg de bocht naar links en houdt bij de splitsing links, negeer het ruiterpad. Na circa 200 meter over een slingerpad kom je langs het Engelse Veld, dat vroeger een korenveld was. Het wordt nu jaarlijks gebruikt voor Beeckestijn Pop.


IJskelder Rechts van het pad ligt een klein heuveltje. Hier bevindt zich een 18e eeuwse ijskelder met een diepte van bijna 5 meter. In de winter werden ijsblokken uit de vijvers gezaagd en in de ijskelder bewaard. T ussen de blokken ijs werd zaagsel gestrooid, zodat ze niet aan elkaar vastvroren. ’s Z omers werd het ijs in het deftige landhuis gebruikt om voedsel en dranken koel te houden. T egenwoordig is de ijskelder in gebruik bij vleermuizen, die profiteren van de constante temperatuur en luchtvochtigheid.


Dwaalbos Rechts ligt aan het einde van de dwarslaan een zogenoemde reposoir. Op deze verhoging met bankje konden gastheer en gasten even uitrusten tijdens de wandeling. De reposoir heeft de vorm van een passer, een duidelijke verwijzing naar de vrijmetselarij. In de 18e eeuw waren veel rijke buitenplaats eigenaren lid van een vrijmetselaarsloge. Overigens is dat van Boreel en Michael niet bekend, maar hun beide zoons waren wel lid van een loge in Haarlem. Aan je linkerhand ligt ‘Eiken Bosch’. T ussen het hakhout heeft een dwaalbos in zwierige Rococostijl gelegen. Een dwaalbos was een geliefd element in de tuin. Het is speelser opgezet dan een doolhof, maar heeft een vergelijkbare functie. Het cirkelvormige middelpunt was beplant met hoge bomen en vormde een richtpunt voor de wandelaar. In de T weede Wereldoorlog woonden er Duitse militairen in het landhuis van Beeckestijn. Z ij bouwden in de tuinen verschillende bunkers. Onder de heuvel links naast het pad ligt een van die bunkers.


Dierentuin Links van het pad stond vroeger een menagerie, waar exotische dieren zoals tortelduiven, kaketoes en zelfs een slingeraapje gehouden werden. Naast de menagerie lag nog een boomgaard en een houtkwekerij. Rond 1832 maakte de menagerie plaats voor een orangerie, die in 1957 helaas gesloopt is. In het neoclassicistische gebouw, verwarmd en met hoge ramen op het zuiden, zette de tuinman in de winter de vorstgevoelige planten.

Ga linksaf bij het volgende pad en daarna rechts de siertuin in.

Baroktuin Kijk rustig even rond in de siertuin en wandel daarna verder naar het voorplein. Bij binnenkomst van de tuin zie je rechts de marmeren beeldengroep ‘Schaking van Venus en Amor door Vulcanus’, toegeschreven aan de beeldhouwer Bartholomeus Eggers (1690- 1692). Hij is gemaakt voor de inmiddels afgebroken buitenplaats Watervliet in het huidige VelsenNoord.


Bij de restauratie in de vorige eeuw is hier een nieuwe tuin aangelegd naar eigentijds ontwerp. Er zijn verschillende elementen uit de 18e eeuwse Barokke tuinstijl te zien, zoals een berceau, sierlijke bloemperken, geschoren lindebomen en een spiegelvijver. Waarschijnlijk kweekte men in deze tuin behalve groenten en fruit ook snijbloemen. Bloemen werden gebruikt voor boeketten in huis en versieringen bij bijzondere gelegenheden. Ook in deze tuin vind je twee slangenmuren, maar wel lager dan in de kruidentuin. Bovendien is de lange muur gericht op het westen. Dit heeft te maken met de soorten fruit die er gekweekt werden.


Faciliteiten

De route verkennen

horeca

bezienswaardigheden

Restaurant Beeckestijn

Stichting Beeckestijn, podium voor T uin- en LandschapsCultuur

Rijksweg 130

Rijksweg 134

1981 LD Velsen- Z uid

1981 LD Velsen- Z uid

T el: 0255 760002

T el.: 0255 52 28 77

Mail: info [at] restaurantbeeckestijn [dot] nl

Kijk voor openingstijden op www.buitenplaatsbeeckestijn.nl

www.restaurantbeeckestijn.nl

Bereikbaarheid en toegankelijkheid startpunt Beeckestijn, parkeerplaats Rijksweg 134 1981 LD Velsen-Zuid Routebeschrijving met de auto Neem vanuit het zuiden op de A9 de afslag IJmuiden, vervolgens op de A22 meteen weer afslag IJmuiden en volg de bordjes Beeckestijn. Vanuit het noorden de A22, afslag IJmuiden. Vlak bij het toegangshek van Beeckestijn ligt een parkeerterrein.

openbaar vervoer Vanaf treinstation Driehuis wandel je in 15 minuten naar Beeckestijn. Je arriveert aan de achterzijde van de buitenplaats.


© OpenStreetMap contributors


Wandelroute over buitenplaats Beeckestijn, bij Velsen-Zuid

Recommend Documents