Waarom SRON communiceert via BIM… Opdrachtgever SRON over nieuw te bouwen laboratorium in Amsterdam Science Park. Presentatie namens Frank van Rijn, hfd. Facilitaire Dienst SRON door Joost Wijnen, Oadis BIM proces adviseurs i.s.m. met Hans van Zanten, ZRi Adviseurs-Ingenieurs
dia 1/27
SRON introductie SRON Netherlands Institute for Space Research is het Nederlands expertise-instituut voor onderzoek vanuit de ruimte. Het legt zich toe op astrofysica, aardgericht en planeetonderzoek. Daarnaast ontwikkelt SRON nieuwe gevoelige sensoren voor röntgenen infraroodstraling, om als satellietinstrument te dienen.”
dia 2/27
2
SRON gaat nieuw bouwen!
• • • •
SRON is opgericht in 1983. 2 vestigingen: Groningen en Utrecht >200 medewerkers In 2011: € 21 mln en 400 publicaties
Verandering onderzoek en einde levensduur gebouw in Utrecht vragen om nieuwbouw laboratorium en kantoren, ca. 10.000 m2
dia 3/27
3
Uitgangspunten bij nieuwbouw •
SRON heeft specifieke eisen aan gebouw en ruimten: • Cleanrooms met hoge eisen • Specialistische apparatuur • Specifieke eisen gebouw (mbt trillingen/straling etc.)
•
Onderhoud gebouw en installaties is complex • Hoogwaardige klimaat-installaties • Specifieke zones, zoals reinheidklassen • Veranderend gebruik ivm divers onderzoek
•
Lange doorlooptijd projecten • Soms 15 – 30 jaar van initiatief tot lancering! • Informatie is systeem onafhankelijk • Lifecycle denken behoort tot kern van SRON
dia 4/27
4
Uitgangspunten proces bij nieuwbouw •
“Zoveel mogelijk gebouw voor het vastgestelde budget!”
•
Aantoonbare (= toetsbare) oplossingen • Kwaliteit ahv vele specificaties (PvE) inclusief beheer aspecten • Niet initiële investeringskosten, maar levensduurkosten zijn leidend (energie, gebruik, beheer)
•
SRON wenst niet te betalen voor: • Fouten en/of faalkosten • Verlies (of heropbouwen) van informatie • Variantenstudies
•
SRON verwacht en vereist: • Consistente kwaliteit van informatie van alle ketenpartners • Eigendom van alle directe project-gerelateerde informatie dia 5/27
5
Uitgangspunten BIM proces bij nieuwbouw •
Informatie Management is vanzelfsprekend bij SRON “De door SRON dagelijks toegepaste principes en kwaliteit van informatie overdracht en hergebruik staan als leidraad voor het ambitie niveau dat SRON van de bouwsector verwacht.”
•
SRON heeft gedetailleerd PvE opgesteld met extern adviseurs • Functionele eisen • Ruimtelijke eisen • Technische eisen • Eisen m.b.t. inventaris/apparatuur
•
SRON heeft onderzoeksopdracht verstrekt aan: • ZRi adviseurs-ingenieurs • Oadis BIM proces adviseurs tbv opstelling BIM ambitieplan mbt te hanteren BIM protocol dia 6/27
6
Introductie ZRi adviseurs ZRi adviseurs: - Aanbesteden/contracteren - Projectmanagement - Bio-energieprojecten
ZRi ingenieurs: - Programma’s van Eisen - Bouwfysica - Brandveiligheid - Glas- en geveltechniek - Duurzaamheid
Jeroen Bosch Ziekenhuis Europese niet-openbare aanbesteding van geïntegreerde contracten; realisatie en onderhoud, vervolgd met een onderhandelingsprocedure. Bernhoven Ziekenhuis Uden Contractering van een consortium middels een speciaal hiervoor door ZRi ontwikkelde procedure. Stadskantoor Leyweg Den Haag Nieuw stadskantoor Gemeente Den Haag combineert een groot aantal gemeentelijke functies met woonfuncties op de hogere verdiepingen. Isala Klinieken Zwolle
Presentatie namens: Hans van Zanten
dia 7/27
Integrale advieswerkzaamheden op het gebied van bouwfysica, akoestiek, daglicht en de brandveiligheid van atria en de parkeergarage.
Introductie Oadis BIM proces Adviseurs
CAD-vendor onafhankelijk BIM proces adviseurs en informatie managers “Anno 2012 zien we veel 3D, maar te weinig informatie”
2012 Noviotech Lab Nijmegen PvE beheer
Joost Wijnen Co-auteur BIGBIMlittlebim
2012 Dome-X Oss PvE beheer Ons toekomstige kantoor!!
2012 Woontorens Den Bosch 4D/5D bouwlogistiek en inkoop dia 8/27
Klantvraag
Architect Constructeur Adviseur Aannemer Gebruik
Behoefte PvE opstellen als kader, evt. variantenstudies
Oplossing Ontwerp met PvE binnen kaders, online inzichtelijk
Realisatie Effectief (ver)bouwen met betere informatie
Beheer Alle informatie van ketenpartners online beschikbaar voor beheer
Online ruimteboek als communicatie en informatie platform met BIM
Aanleiding: Online ontwerp competitie obv IFC BIM in Oslo (2009) Nationaal Museum Oslo: - Iedereen moest mee kunnen doen - Online uitvraag en indiening - Volledig open BIM (IFC) beoordeling
dia 10/27
Aanleiding: Online ontwerp competitie obv IFC BIM in Oslo (2009) Nationaal Museum Oslo: - 1.200x inschrijving deelname op online PvE (dRofus) en download omgevingsmodel (IFC) oa tbv nulpunt - 237x indieningen ontwerp via upload IFC BIM model naar EDMmodelserver tbv anoniem automatische IFC validatie en benchmark PvE rapportage van alle ontwerpen - Daarvan 40 ontwerpen (IFC) technisch niet in orde - Dus bijna 200 ontwerpen (80% !!) van de indieningen voldeden aan de gestelde open BIM norm! - 40 ontwerpen (20%) voldeden aan door iedereen zelf (5) toetsbare criteria (= 100% transparante beoordeling) - Uit de 9 beste volgden 3 betaalde ontwerpopdrachten.
Conclusie Statsbygg: (anno 2009!) Er is voldoende draagvlak in markt voor IFC BIM , dus sindsdien alle projecten 100% openBIM !! dia 11/27
Alle 237 indieningen incl. modellen staan online!
Aanleiding: Online ontwerp competitie obv IFC BIM in Oslo (2009) HOE heeft open bim Statsbygg geholpen? - Gelijke kansen voor iedereen met transparante beoordeling - Online en open bim, dus overdraagbaar in keten - Bevestiging: voldoende draagvlak in markt voor Open BIM!
dia 12/27
Erasmus MC Universitair Medisch Centrum Rotterdam Oadis implementeert IFC BIM werkmethodiek o.b.v. dRofus online PvE/ruimteboek
dia 13/27
dRofus verbindt opdrachtgever met ontwerpteam via OpenBIM standaard IFC
Doelstellingen: Converteer traditionele info naar BIM proces Ketensamenwerking binnen bestaande contractvormen
Valideer en toets PvE en inventarisplanning Maak alle data overdraagbaar op beheer Opbrengsten resultaten:
Gebruikersgroepen registreren inventaris (nieuw/bestaand) Opdrachtgever faciliteert proces en online PvE/ruimteboek Vroegtijdig virtueel opleveren en coordinatie inhuizing
“meer vertrouwen en betere beheersbaarheid” “Onomkeerbaar naar onweerstaanbaar proces” “nachtrust…” dia 14/27
Bouw Informatie Management Nieuwbouw SRON Amsterdam SRON vraagt ZRi en Oadis om aanbeveling van een hoogwaardige doch realistische bim ambitie Overdraagbaarheid en houdbaarheid van informatie is belangrijk voor SRON: - Hoe richten wij ons BIM proces daarop in? - Welke rol spelen open standaarden en protocollen hierin? - Welke open BIMnorm ingezet kan worden? (RGD BIMnorm?) - Toon aan dat dit met marktconforme technologie vandaag mogelijk is. Houd rekening met:
- Budget nog niet rond, wijzigingen PvE (en varianten studies) te verwachten. - Open standaarden zijn van strategisch belang - Overdracht en eigendom BIM informatie t.b.v. beheer is uitgangspunt
dia 15/27
Stap 1: BIM = proces, dus proceskaart opstellen! • Creëer inzicht wie waar en wanneer verantwoordelijk voor is; afgestemd op contractvorm. • Deel en bewaak de kwaliteit van informatie. • Stel prioriteiten: bepaal welke criteria sturend zijn.
dia 16/27
Stap 2: géén losse bestanden maar online informatie t.b.v. BIM proces Hele PvE afgedrukt = dik boek
Online PvE
Testen diverse IFC tools en functies: ArchiCAD, Revit, DDS, Tekla, FM tools, EDMmodelserver, OS bimserver, energiesimulatie, Synchro4D, etc.
dia 17/27
IFC
Stap 3: BIM = informatie! van alle disciplines (incl. beheer) • Informatie integraal online toegankelijk • Autorisaties • Yellownotes (gebruikersgroepen overleg)
Multidisciplinair samenwerken in standaard ruimte definities ‘verrijking van elkaars info’
Op elk moment informatie rapporteren of overdragen in elke gewenste vorm: Informatie toevoegen, delen of overnemen -
(verrijkte) IFC, PDF, XLS etc Altijd online toegankelijk Geen versiebeheer Informatie bewerken in tool naar keuze
dia 19/27
Stap 4: PvE informatie integreren, verrijken en valideren dRofus online PvE genereert - nieuwe IFC of - verrijkt bestaande IFC met alle (benodigde) specificaties voor alle ontwerpdisciplines. Dit IFC BIM model vormt de basis voor aanbesteding zodat integrale koppeling tussen opdrachtgever en opdrachtnemer ontstaat!
dia 20/27
Stap 5: PvE informatie visueel en toetsbaar structureren IFC BIM model = informatie structuur! En begint al vóór het 3D ontwerpen van gebouw! Hier relatieschema’s SRON ruimtes m.b.t. functionele, technische of organisatorische (gebruikers)eisen Liever alleen informatie dan alleen 3D geometrie…
dia 21/27
Belangrijk: specificaties en ontwerp (scenarios) gescheiden houden voor logboek en toetsing Gepland PvE
ontwerp (‘bim’)
Traditioneel: PvE gaat over in ontwerp dRofus PvE/ruimteboek met BIM: • PvE en BIM onafhankelijk maar wel gekoppeld (‘SE’) • PvE altijd online ipv in CADsysteem • Toegankelijk voor alle projectbetrokkenen (rol afhankelijk) • Interactie en verrijking BIM model via online PvE tool dRofus • Interactive 3D BIM viewer voor managers en ‘leken’ • Cyclus van delen, leren, verbeteren
dia 23/27
Belangrijk: specificaties en ontwerp (scenarios) gescheiden houden voor logboek en toetsing Gepland PvE
dia 24/27
ontwerp (‘bim’)
Stap 6: verrijking en/of toetsing ontwerp model Koppeling dRofus met IFC BIM model(len) van verschillende fases of disciplines maakt toetsing mogelijk, oa: - Ruimtes - Apparatuur - Aansluitpunten - Etc.
IFC Logo? PvE/BIM = OK!
Vraagteken? Gevraagde ruimte niet 3D BIM!
dia 25/27
Volgende stap: doorgaan met ontwerp, realisatie en beheer! Opdrachtgever SRON met adviseurs in overleg over PvE specificaties, waarbij koppeling met een IFC BIM model variant is gelegd.
dia 26/27
Tot slot: ervaringen en aanbevelingen Voor SRON draagt Open BIM bij aan de marktwerking: • Bevordering innovatie bij marktpartijen • Waarborgen eerlijke concurrentie aanbieders • Transparantie in beoordelingscriteria • Waarborgen eigendom van informatie De ‘BIM markt’ zal snel veranderen naar een vraaggestuurde markt: • de opdrachtgevers zullen regie nemen m.b.t. de vereiste ‘bim-extracten’ (vooral ivm beheerfase) • de kwaliteit van informatie telt, niet hoe je er toe gekomen bent (markt is vrij in keuze bim (modelleer) software) •
Zorg dat je een professionele ketenpartner wordt, juist ook op het gebied van open BIM!
dia 27/27
27
Succes met open BIM! Opdrachtgever SRON bouwt nieuw laboratorium in Amsterdam Science Park met BIM! Bedankt voor uw aandacht! Frank van Rijn, hfd. Facilitaire Dienst SRON Hans van Zanten, ZRi Adviseurs-Ingenieurs Joost Wijnen, Oadis BIM proces adviseurs
dia 28/27
