Toelichting bij PTA havo/vwo 2014 – 2015 op BLS Inleiding De Bernard Lievegoed School maakt onderdeel uit van het Bonnefanten College te Maastricht. Binnen de Bernard Lievegoed School worden zowel ivo-mavo, havo als vwo examens afgenomen. In onderstaande worden zaken aangaande de Tweede fase en het programma van toetsing en afsluiting (PTA) beschreven, voor het h.a.v.o. en v.w.o. met inachtneming van de bepalingen opgenomen in de Wet op het Voortgezet Onderwijs alsmede de Wijzigingen Inrichtingsbesluit, de Wijzigingen Eindexamenbesluit en de Wijzigingen Staatsexamenbesluit van de wet van 27 april 2006 (gepubliceerd in Staatsblad 251) en de checklisten van de VO-Raad.
Tweede fase Het voortgezet onderwijs in Nederland is opgebouwd volgens onderstaand schema. De havo bereidt voor op HBO onderwijs, vwo op wetenschappelijk onderwijs (universiteit). Voor zowel havo- als vwo-leerlingen geldt, dat zij met een bevorderingsbewijs na het derde leerjaar door kunnen doorstromen naar een vakopleiding in het middelbaar beroepsonderwijs. De bovenbouw van de havo en het vwo wordt de Tweede Fase genoemd. De Eerste Fase bestaat dus uit de eerste drie leerjaren. In de Tweede Fase hebben de leerlingen een vakkenpakket dat hoort bij een profiel. Verspreid over de leerjaren worden telkens onderdelen van het School Examen (SE) afgerond en de verzamelde resultaten worden vastgelegd in een examendossier. Aan het eind van de opleiding is er een landelijk Centraal Examen (CE). De totale tijd, dus les-tijd, plus zelfstandig werken in school, plus het huiswerk, noemt ment wel de studielast. Gemiddeld werken leerlingen dan 40 weken van 40 klokuren per schooljaar. De Tweede Fase heeft als doelen: • leerlingen een brede algemene ontwikkeling geven; • samenhang creëren tussen de schoolvakken; • een zelfstandiger manier van leren die aansluit bij de werkwijze in het hoger onderwijs
Schema van de onderwijssoorten in Nederland
Toelichting bij PTA
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
1
Vier profielen Na het derde leerjaar stellen de havisten en vwo-ers de vakkencombinatie samen waarin zij examen willen gaan doen. Het pakket bestaat uit verplichte vakken en uit door de leerlingen gekozen vakken. Die vakkencombinaties worden profielen genoemd. Ze zijn zo samengesteld dat zij goed aansluiten bij vervolgopleidingen op de universiteit of de hogeschool. Er zijn vier profielen mogelijk: • Cultuur en Maatschappij • Economie en Maatschappij • Natuur en Gezondheid • Natuur en Techniek
(C&M) (E&M) (N&G) (N&T)
Bij de profielen Cultuur & Maatschappij en Economie & Maatschappij (met wiskunde C/A) ligt de nadruk meer op talen en de maatschappij, bij Natuur en Gezondheid (N&G) en Natuur en Techniek (N&T) meer op wiskunde en natuurwetenschappen; deze profielen bevatten in ieder geval wiskunde B, natuurkunde en scheikunde. De leerlingen kiezen eind 9e klas voor een profiel: profiel natuur of profiel maatschappij. In het voorexamenjaar wordt gekozen voor de vakken van één van de vier profielen: natuur en techniek, natuur en gezondheid, cultuur en maatschappij en economie en maatschappij.
Het uiteindelijke profiel van iedere leerling bestaat uit: A. Een gemeenschappelijk deel
– dit bevat de vakken die voor iedereen verplicht zijn.
B. Een profieldeel
– dit bevat de vakken die voor een bepaald profiel verplicht zijn:
C. Een vrij deel,
– waarin leerlingen extra vakken kunnen kiezen, eventueel om twee profielen te combineren, waardoor mogelijkheden om naar meerdere richtingen door te stromen kunnen worden vergroot.
Een havo-leerling doet examen in ten minste 7 vakken, een vwo-leerling in ten minste 8 vakken.
Formulier profielkeuze De profielkeuze formulieren voor havo en vwo worden hieronder weergegeven. Zij geven het vakkenaanbod weer dat binnen de vier profielen mogelijk is op de Bernard Lievegoed School. In deze formulieren ontbreken de vakken die op schoolniveau worden afgesloten en voor alle leerlingen verplicht zijn. Vakken die op schoolniveau worden afgesloten zijn: Lichamelijke Opvoeding (lo) Culturele en Kunstzinnige Vorming (ckv) Maatschappijleer (ml) algemene natuurwetenschappen (anw) het eindwerkstuk (ews)
Verder kan er geen lager wiskundeniveau gekozen worden, dus iemand met wiskunde B kan wel wiskunde D kiezen maar geen wiskunde A, of C (In oplopende moeilijkheidsgraad is de volgorde C-A-B-D).
Toelichting bij PTA
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
2
Keuzeformulier vakkenpakket klas 10 HAVO Inleveren uiterlijk . . . . . . . .bij decaan, Barbara Janssen
Naam leerling: Klas: Datum: of Dubbel profiel:
Enkel profiel:
Profiel CM
Profiel EM
1
Nederlands
1
verplichte vakken Nederlands
2
Engels
2
Engels
3
Geschiedenis
3
Geschiedenis
4
Kunst
4
Economie
5
keuzevak
vaknr
verplichte vakken
6
keuzevak
7
keuzevak
keuze
vakken
vaknr
Duits
Frans
5
Wiskunde A
O
O
6
Kunst
Aardrijksk
Economie
7
keuzevak
O
O
Aardrijksk
O
Economie
O
Frans Duits
O
Wis A
O
1
Nederlands
1
2
Engels
2
Engels
3
Biologie
3
Biologie
4
Scheikunde
4
Scheikunde
5
Wiskunde B
5
Wiskunde B
6
Kunst
6
Natuurkunde
7
keuzevak
7
Kunst
Toelichting bij PTA
Duits
O
Frans Aardrijksk
O
keuze
vakken
O
Profiel NT verplichte vakken Nederlands
verplichte vakken
vakken
O
Profiel NG vaknr
keuze
keuze
vakken
Aardrijksk
Natuurk
O
O
Bernard Lievegoed School
vaknr
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
3
Keuzeformulier vakkenpakket klas 11 HAVO Inleveren uiterlijk . . . . . . . . bij decaan, Barbara Janssen
Naam leerling: Klas: Datum: of Dubbel profiel:
Enkel profiel:
Profiel CM
Profiel EM
1
Nederlands
1
verplichte vakken Nederlands
2
Engels
2
Engels
3
Geschiedenis
3
Gesch
4
Kunst
4
Econ
5
keuzevak
vaknr
verplichte vakken
keuze
vakken
vaknr
Duits O
Frans O
5
Wis A
6
Kunst
Aardrijksk
Econ
7
Keuzevak (twee vakken)
O
O
en
Aardrijksk
O
8
en
Economie
O
8
Frans Duits
O
Wis A
O
6 7
keuzevak Keuzevak (twee vakken)
1
Nederlands
1
2
Engels
2
Engels
3
Biologie
3
Biologie
4
Scheikunde
4
Scheik
5
Wiskunde B
5
Wis B
6
Kunst
6
Natuurk
7
keuzevak
8
keuzevak
Duits
O
Frans Aardrijk
O
keuze
vakken
Duits O
Frans O
O
Profiel NT verplichte vakken Nederlands
verplichte vakken
vakken
O
Profiel NG vaknr
keuze
keuze
vakken
vaknr
Aardrijksk*
Natuurk
7
Kunst
O
O
8
keuzevak
Duits
Frans
O
O
* eerst gesprek met decaan
Toelichting bij PTA
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
4
Keuzeformulier vakkenpakket klas 12 HAVO Inleveren uiterlijk . . . . . . . . . . bij decaan, Barbara Janssen
Naam leerling: Klas: Datum: of Dubbel profiel:
Enkel profiel:
Profiel CM vakn r 1
Profiel EM
verplichte vakken
keuze
vakken
vaknr
verplichte vakken
Nederlands
1
Nederlands
2
Engels
2
Engels
3
Geschiedenis
3
Geschiedenis
4
moderne vreemde
Frans
4
Economie
O
5
wiskunde A
taal 5
6 en 7
Duits
keuzevak
O Kunst beeldend
keuzevak
Ak
(2 vakken)
Kunst drama
6
O WisA
O econ
O
O
O
keuze
keuzevak
Kunst beeldend
keuzevak
Du
vakken
Kunst drama
O 7 en 8
(1 of 2 vakken)
O
Fr
O Ak
O
O
leerlingen met dyslexie mogen één vreemde taal vervangen door Ak of Wis (totaal 7 vakken)
Profiel NG vakn r 1
Profiel NT
verplichte vakken
keuze
vakken
vaknr
verplichte vakken
Nederlands
1
Nederlands
2
Engels
2
Engels
3
Biologie
3
Biologie
4
Scheikunde
4
Scheikunde
5
Wis B
5
Wis B
6
Natuurkunde
6
7
8*
keuzevak
keuzevak
keuzevak
Aardrijks
Natuurk
O Kunst beeldend O Duits
O Kunst drama O Frans
O
*8
voor lln met dyslexie keuzevak
Toelichting bij PTA
7
8*
keuzevak
keuzevak
keuze
Kunst beeldend O Duits
O
Du
Fr
econ
O
O
O
Bernard Lievegoed School
vakken
Kunst drama O Frans
O
*8
voor lln met dyslexie keuzevak
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
O
Du
Fr
econ
O
O
O
5
Keuzeformulier vakkenpakket in klas 10 vwo inleveren uiterlijk maandag . . . . . . . . . bij decaan, Barbara Janssen
Naam leerling: Klas: Datum:
vwo vak
natuurkunde
geschiedenis
maak keuze
scheikunde
aardrijkskunde
biologie
economie
wis B
wisA
O
O
Opmerking:
Toelichting bij PTA
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
6
Keuzeformulier vakkenpakket klas 11 VWO Inleveren uiterlijk . . . . . . . . bij decaan, Barbara Janssen
Naam leerling: Klas: Datum: of Dubbel profiel:
Enkel profiel:
Profiel CM vaknr
verplichte vakken
Profiel EM keuze
vakken
vaknr
verplichte vakken
1
Nederlands
1
Nederlands
2
Engels
2
Engels
3
Geschiedenis
3
Gesch
4
kunst
4
Econ
5
Wisk A / C *
6
keuzevak
7 8
keuzevak Keuzevak(ken)
en evt. 9
wisk A
wisk C
5
Wisk A
Aardrijk
Econ
6
O
O
7
Kunst keuzevak
Duits
Frans
O
O
8
Duits
O
en
Frans
O
evt. 9
Aardrijksk Economie
O
Keuzevak(ken)
keuze
vakken
Duits
Frans
O Duits
O
Frans
O
Aardrijksk
O
keuze
vakken
Duits
Frans
O
O
* in overleg met de docent wiskunde
Profiel NG vaknr
verplichte vakken
Profiel NT keuze
vakken
vaknr
verplichte vakken
1
Nederlands
1
Nederlandse Taal
2
Engels
2
Engelse Taal
3
Wisk B
3
Wiskunde B
4
Scheikunde
4
Scheikunde
5
Biologie
5
Biologie
6
Kunst
6
Natuurkunde
7
keuzevak
7
Kunst
8
Keuzevak(ken)
Aardrijksk* O
8
Keuzevak(ken)
Duits
evt. 9
O
Natuurk O Frans
evt. 9
O
O
O
* eerst gesprek met decaan
Toelichting bij PTA
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
7
Keuzeformulier vakkenpakket klas 12 VWO Inleveren uiterlijk . . . . . . . . . . bij decaan, Barbara Janssen
Naam leerling: Klas: Datum: of Dubbel profiel:
Enkel profiel:
Profiel CM
Profiel EM
vaknr verplichte vakken Nederlands 1
keuze
vakken
vaknr verplichte vakken Nederlands 1
2
Engels
2
Engels
3
Gesch
3
Gesch
4
vreemde taal
4
Econ
5
wisk A
6
vreemde taal
(behalve dyslexie) 5
6
keuzevak keuzevak
7 en
keuzevak
8
(2 vakken)
Duits
Frans
O Wisk A
O Wis C
O Kunst beeldend O Ak Ec
O Kunst drama O Du Fr
0
0
0
7
8
keuzevak
keuzevak
0
keuze
vakken
Engels
2
Engelse Taal
3
Wisk B
3
Wiskunde B
4
Scheik
4
Scheikunde
5
Biologie
5
Biologie
6*
vreemde taal
Frans
6
Natuurkunde
O Natuurk
7*
moderne vreemde
Duits O Aardrijk O
*6
keuzevak
voor lln met dyslexie keuzevak
Frans
O Kunst beeldend O Du Fr
vaknr verplichte vakken Nederlandse Taal 1
2
8
Duits
O
O Kunst drama O
Kunst beeldend O
Du O
O
Fr O
vakken
Duits
Frans
O
O
taal
8
econ
keuze
*7
keuzevak
voor lln met dyslexie keuzevak
O
Kunst beeldend O
Du O
Kunst drama O
Fr O
Er kan wiskunde gekozen worden in de oplopende moeilijkheidsgraad C-A-B-D.
Toelichting bij PTA
O Kunst drama O Ak
Profiel NT
vaknr verplichte vakken Nederlands 1
keuzevak
vakken
O
Profiel NG
7
keuze
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
8
econ O
Veranderingen vanaf schooljaar 2014-2015 Culturele en kunstzinnige vorming blijft een verplicht examenvak. Scholen krijgen meer vrijheid om het vak aantrekkelijker voor leerlingen te maken. Zo zijn leerlingen niet meer verplicht om aan 6 of 8 culturele activiteiten mee te doen. Er komt geen nieuw vak wiskunde C voor havo-leerlingen met het profiel cultuur en maatschappij. Het kabinet schaft het vak Algemene Natuurwetenschappen (ANW) als verplicht vak af voor het vwo. Belangrijke elementen uit ANW zijn al ondergebracht bij natuurkunde, scheikunde en biologie. In schooljaar 2014-2015 moeten leerlingen van 4 vwo nog wel ANW volgen om te kunnen slagen. Daarna niet meer. Bron: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/voortgezet-onderwijs/havo-en-vwo
Het eindexamen Het examen is onderverdeeld in een deel dat tijdens de schooltijd wordt afgelegd, het zogenaamde Schoolexamen (SE) en het examen dat landelijk in de maand mei wordt afgelegd, het zogenaamde Centraal Examen (CE).
Schoolexamen (SE) Het Schoolexamen, ook wel het programma van toetsing en afsluiting (PTA) geheten, wordt over de gehele bovenbouw afgenomen. Scholen stellen zelf het schoolexamen op. De examendata voor het schoolexamen zijn niet landelijk vastgesteld; zij staan achter in het examenreglement. De leerling bouwt voor ieder vak geleidelijk zijn eindcijfer op. Ieder cijfer dat meetelt in dit eindcijfer, noemt men een schoolexamencijfer. Bij vakken die geen Centraal Examen kennen, bepaalt dit opgebouwde schoolexamencijfer voor 100% het diplomacijfer. In het schoolexamencijfer tellen schriftelijke toetsen, praktische opdrachten (meestal werkstukken) en handelingsdelen (verplichte opdrachten) mee als deze als zodanig in het PTA (Programma van Toetsing en Afsluiting) staan vermeld. Voor de vakken die niet met een Centraal Examen afgesloten worden, geldt dat het schoolexamencijfer ook direct het eindcijfer is. Voor vakken die wel een Centraal Examen hebben, geldt de formule (SE + CE) / 2. Voor handelingsdelen wordt in het algemeen geen cijfer gegeven, maar een beoordeling in O(nvoldoende), V(oldoende) of G(oed). Bij sommige handelingsdelen is het alleen V of O. De handelingsdelen moeten allemaal voldoende zijn afgerond vóór het Schriftelijk Examen, anders volgt uitsluiting voor dat examen.
Centraal Examen (CE) Het CE wordt afgenomen in 3 tijdvakken. • Het eerste tijdvak is in de tweede helft van mei. Hierin worden alle examens afgenomen. • Het tweede tijdvak is in de tweede helft van juni. Dit tijdvak is bedoeld voor kandidaten die door overmacht tijdens het eerste tijdvak niet een of meerdere examens konden afleggen of voor herkansingen. De examens worden voor bepaalde vakken door de scholen afgenomen, en voor bepaalde vakken door de staatsexamencommissie. • Het derde tijdvak vindt plaats in de tweede helft van augustus. Hierin worden de examens uitsluitend door de staatsexamencommissie afgenomen. Het derde tijdvak is, net als het tweede, voor kandidaten die het examen nog niet hebben kunnen voltooien, of nog een herkansing te goed hebben.
Rapport en PTA-cijferlijst De leerlingen die een PTA volgen ontvangen naast het ‘gewone’ rapport ook een PTA-cijferlijst. Op de PTAcijferlijst staan de cijfers vermeld die voor de PTA-onderdelen zijn behaald.
Toelichting bij PTA
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
9
Diploma, aantal vakken Een havo-leerling heeft minimaal acht cijfers die meewegen in de slaag/zakregeling: Nederlands, Engels, vier profielvakken, één vak in het vrije deel en een combinatiecijfer. Een vwo-leerling heeft er minimaal negen: dezelfde als de havo-leerling, en een tweede moderne vreemde taal. Op grond van de minstens acht of negen cijfers wordt vastgesteld of de kandidaat geslaagd is. Het eindcijfer voor een vak is gelijk aan het gemiddelde van het schoolexamencijfer en het cijfer dat voor het centraal eindexamen behaald is. Zie ook artikel 28 van het Examenreglement.
Slaag/zak regeling betreffende afgewezen kandidaten die uitbesteed worden aan het vavo Voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo) is voortgezet onderwijs voor niet-leerplichtige leerlingen die ouder dan 18 zijn en, onder bepaalde voorwaarden, de zogenaamde ‘Rutte-regeling’, ook voor 16- en 17jarigen. Het vavo is bedoeld voor zowel leerlingen mét als leerlingen zonder startkwalificatie. Een startkwalificatie is een diploma op mbo 2-niveau of hoger, havo of vwo-diploma. Gezakte leerlingen kunnen ook door de vo-school uitbesteed worden aan het vavo. De leerlingen hoeven dan in principe alleen hun onvoldoende vakken over te doen. Hierbij moeten de school en de leerling rekening houden met de nieuwe exameneis van ten minste een 5,50 voor het gemiddelde centraal examencijfer. Van de eerder behaalde eindcijfers waarvoor vrijstelling is verkregen tellen de onderdelen CE-cijfer mee in de berekening gemiddeld een voldoende. Het kan raadzaam zijn om ook voldoende afgesloten vakken opnieuw te doen aan het vavo met het oog op het noodzakelijke gemiddelde.
Landelijk Aktie Komitee Scholieren Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) is een Nederlandse scholierenorganisatie die op 1984 werd opgericht in Amsterdam door een aantal scholieren om de rechtspositie van scholieren te verbeteren. De vereniging houdt zich bezig met belangenbehartiging, en geeft ook cursussen en trainingen aan leerlingen, bijvoorbeeld aan hen die in een medezeggenschapsraad (MR) of leerlingenraad zitten. De meeste bekendheid krijgt het LAKS tijdens de examens vanwege een eindexamenklachtenlijn. Op deze manier heeft de vereniging in de loop der tijd een positie verworven als officiële gesprekspartner voor de overheid en andere partijen in het onderwijsveld. Scholieren die eindexamen doen, kunnen hier melding maken van organisatorische en inhoudelijke klachten.
Examinatoren havo en vwo Vakken Nederlands Engels Duits Frans Biologie Scheikunde Natuurkunde Economie wiskunde A/C wiskunde B maatschappijleer anw aardrijkskunde Geschiedenis lichamelijke opvoeding kunst beeldend kunst toneel kunst algemeen
Docenten Jeanneke Brosky Rob Sanders Antje Simons Mireille van Dijk Gerlach van Wersch Antoon van Hooft Roel Kickken Henk Hallman Mariëlle Deckers Isabel Moraes Bram de Wever Gerlach van Wersch, Antoon van Hooft Marcel Notermans Bram de Wever Eloy te Lam Brigit Otten, Leni Haenen Jefte Lutgerink Brigit Otten, Jefte Lutgerink, Leni Haenen, Marcel van Montfort
Op de volgende website van de inspectie vind je antwoorden op veel gestelde vragen. http://www.onderwijsinspectie.nl/actueel/vraagantwoord en http://www.examen.nl/index.html?url=http%3A%2F/php.examen.nl/examendoc/index.php%3Fdocument%3D 1003&h=5000&mw=0 Docenten en schoolleiding wensen je veel succes! Antoon van Hooft, examensecretaris
Toelichting bij PTA
Bernard Lievegoed School
h.a.v.o./v.w.o. examen 2014 – 2015
10
