VTZ?

2015 Nieuwsbrief | juli

Nummer 2 | juli 2015

Feest bij Hospice/VTZ? Wonend in het huis van de tijd, tel ik mijn dagen – en elke dag is er één, wéér kom ik aan het licht. Tijdgenoten, Huisgenoten, Mensen om mee mens te zijn, mededeelzaam, heilzaam mens. Wonend in het huis van de tijd, word ik rijker, steeds rijker, rijker aan geschiedenis, geleefd leven – steeds rijker mijn toekomst. Wonend in het huis van de tijd, ben ik voorgoed onder dak bij de eeuwigheid.

Hans Bouma uit: Langs wegen van ontroering

Dit jaar vieren we een jubileum: onze voorlopers de Stichting Hospice en de Stichting Vrijwilligers Terminale Zorg (VTZ) bestaan respectievelijk 15 en 20 jaar. Het jubileum onderstreept de eenheid die we als Stichting Hospice/VTZ sinds 2002 vormen én hetgeen we met elkaar bereikten. Wat we wilden In 2010 legden we onze ambities voor een periode van vijf jaar vast in het Meerjaren Beleidsplan (MJBP) 2011-2015. Het ging daarbij vooral om: • zorg (inclusief kwaliteit en personele organisatie), • financiën (inclusief gebouw en inrichting) en • Public Relations (informatieverstrekking, naamsbekendheid en fondsenwerving). We gingen voor een voorzieningenniveau dat het ons mogelijk zou maken onze gasten zorg van de hoogste actuele standaarden te bieden. Verder wilden we onze financieel-economische situatie verder structureren om zo onze toekomst te zekeren. Tot slot moesten informatieverstrekking en een goede naamsbekendheid zorgen voor kennis van en waardering voor onze organisatie. Niet alleen bij burgers, maar ook bij verwijzers en potentiële donateurs en sponsoren. Want daardoor kunnen wij meer mensen ondersteunen. Thuis én binnen de hospice. En daardoor kunnen ook meer donateurs en sponsoren ons materieel ondersteunen.

Wat we bereikten De afgelopen vijf jaar bereikten we veel. In vogelvlucht: • De voorzieningen in ons gebouw ondergingen een enorme update met als gevolg een forse verbetering voor onze gasten (lift, airco, bedden, keuken, badkamer etc.) en een aangenamere werksituatie voor onze vrijwilligers en andere zorgverleners. • Meer structuur in de opleiding van vrijwilligers en professionals zorgde voor een hogere kwaliteit van werken, denken en samenwerken. De sfeer in ons ‘huis’ groeide daardoor nog verder. • Het aantal gasten in ons hospice én het aantal inzetten van VTZ groeide gestaag. • We realiseerden veel van onze ambities door de steun van vele sponsoren en donateurs. • We zijn, ondanks de crisis, financieeleconomisch nog altijd gezond. • Onze PR leidde tot een grotere naamsbekendheid én meer giften en sponsorinkomsten.

Vervolg op pagina 4

Vervolg van voorpagina Uitdagingen/nieuwe ontwikkelingen Natuurlijk kijken we ook vooruit. We spelen op nieuwe ontwikkelingen in, ook binnen het MJBP voor 2016-2020. Een greep uit de grote uitdagingen die ons te wachten staan: • Grote aanpassingen in de wetgeving rond de zorg binnen bijvoorbeeld de AWBZ. • Het gegeven dat een steeds groter beroep gedaan moet worden op mantelzorg. De druk op de hospice en VTZ zal daardoor explosief toenemen. • Benodigde samenwerking tussen de vrijwillige en reguliere zorg met Hospice/VTZ als gelijkwaardige partner (immers: unieke deskundigheid en inbreng). • Afnemende inkomsten wegens hervormingen en de crisis. Met Public Relations moeten we onze bekendheid bij het grote publiek de komende jaren verder uitbouwen. We willen degenen die ons financieel willen en kunnen ondersteunen laten zien dat we een betrouwbare en gewaardeerde organisatie zijn die hun steun hard nodig heeft. Tot slot In het bovenstaande hebt u kunnen lezen over onze successen en uitdagingen. Het is een positief verhaal over hoe goed we het met elkaar gedaan hebben. Het laat zien dat we de uitdagingen van de komende jaren met veel positiviteit en energie tegemoet treden. We bundelen daartoe onze krachten en geven ons werk voor een gezonde toekomst komende september tijdens ons jubileum met elkaar een boost. Laten we er een geweldig feest van maken!

Dick Roza, voorzitter Stichting HospiceVTZ Gorinchem & omstreken

HOSPICE VTZ

2

VTZ- en Hospicevrijwilligers van het eerste uur

‘Oude’ getrouwen Je kunt je het nu bijna niet meer voorstellen, maar zo’n twintig jaar geleden was er in onze regio nog nauwelijks tot geen opvang thuis of bijna-thuis voor mensen die in de laatste fase van hun leven verkeren. Marianne Staal en Renate Eysink signaleerden deze leemte in de zorg en stelden vanaf 1995 alles in het werk om, samen met een kersvers bestuur onder voorzitterschap van Frans Vosmer, te komen tot een vorm van vrijwillige terminale zorg. Via een krantenartikel zoeken zij de publiciteit. Addie Snoek is een van de geïnteresseerden. Zij wordt geraakt door het initiatief van beide dames en meldt zich aan. “Ik vind het belangrijk om iets te betekenen voor niet alleen de patiënt, maar ook zeker voor de mantelzorger(s).” Start van de VTZ In november 1995 gaat de eerste trainingsgroep van start met zo’n twaalf enthousiaste mensen. Daarbij is ook Matje Verlee aanwezig. Als verpleegkundige voelt zij zich aangetrokken tot de medemens in de palliatieve fase. De wijze waarop daarmee soms in een ziekenhuis werd omgegaan stuitte haar tegen de borst. Zij ziet nu een kans om daar mede verandering in te brengen. In november kan worden begonnen met de eerste van acht trainingsbijeenkomsten met als resultaat dat er in maart een zeer gemotiveerde groep klaarstaat voor mensen die een beroep op hen willen doen. VTZ Gorinchem-Leerdam kan van start met twee coördinatoren, Marianne en Renate, die de groep vrijwilligers aansturen en begeleiden . Al snel zoekt men aansluiting bij de landelijke organisatie van VTZ (Vrijwillige Terminale Zorg) en wordt tevens het werkgebied uitgebreid, zodat het aansluit bij dat van het latere Rivas, namelijk de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. De hospice komt tot stand Inmiddels is in Gorinchem Marianne Evers met enkele anderen druk bezig met de voorbereiding om een hospice op te zetten. Er wordt, mede door toedoen van de toenmalig directeur thuisverzorging en -verpleging Ewald Klaui, een pand van “De Overwaard” in de Haarstraat gevonden. Dit wordt grondig verbouwd en aangepast om een plek te kunnen bieden aan mensen in de laatste levensfase. Intussen worden er vrijwilligers getraind, die niet alleen leren hoe ze de toekomstige gasten van de hospice het best kunnen verzorgen, maar ook worden ingezet bij de laatste

Bouwactiviteit op de Haarstraat 29. werkzaamheden in het pand. Yvonne van der Linde, hospicemedewerker van het eerste uur, heeft nog tv’s geïnstalleerd, kasten in elkaar gezet, geschilderd en schoongemaakt. Het is trouwens wel wat pionieren die eerste jaren. “Je stond er in een dienst alleen voor en moest nog van alles uitvinden.” Yvonne raakte betrokken bij deze vorm van dienstverlening door ervaringen met haar broer die in Amsterdam in een van de eerste hospices van ons land was verzorgd. Het aantal gasten breidt al snel uit van een à twee naar drie. In die beginfase worden de diensten nog door één persoon ‘gedraaid’. Al vrij snel staat er een verbouwing op stapel: de benedenverdieping blijkt veel te onrustig te zijn voor gasten. In plaats daarvan komt er het kantoor en wordt op de tweede verdieping gastenkamer 5 gesitueerd. Luisteren en er-zijn voor de ander VTZ en Hospice blijken duidelijk in een behoefte te voorzien en raken meer en meer bekend in de regio. Nieuwe vrijwilligers melden zich aan, worden getraind

Opening hospice september 2000.

en ingezet. In 2003 raakt Rien de Jong betrokken bij het werk in de hospice. Hij was het jaar daarvoor gestopt met zijn baan in het welzijnswerk voor ouderen. “Als welzijnswerker leen je dan je oor en sla je een arm om iemands schouder.” Hij wordt binnen de hospice geraakt door de sfeer en de grote mate van aandacht voor elkaar en de gasten. Nu, twaalf jaar later, is hij nog steeds actief, zij het de laatste tijd binnen

de VTZ. “Het mooie van een thuisinzet is, dat je aandacht uit kan gaan naar één mens (en diens familie). Je kunt er meer ‘zijn’. Soms doe je praktische dingen zoals eten koken of geven en een enkele keer ook verzorgende handelingen (verschonen e.d.). De tijden kunnen sterk variëren van twee tot vijf uur en eventueel ’s nachts waken. Je moet dan zelfstandig kunnen handelen. Daarom is het van groot belang dat de coördinator je in het begin na iedere inzet belt om te vragen hoe het is gegaan en je dan eventueel adviezen geeft en/of een hart onder de riem steekt.” Samenwerken en samensmelten Dat laatste is sinds 2000 de taak van Matje die dan de taak van één van de coördinatoren overneemt en daarmee professioneel verbonden wordt aan de VTZ. Beide organisaties werken nog enige tijd naast elkaar tot de besturen in 2002 contact met elkaar zoeken en uiteindelijk komen tot de oprichting van Stichting Hospice/VTZ Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. De algehele coördinatie zal in het vervolg vanuit de hospice gedaan worden. Vrijwilligers worden nu samen getraind en maken aan het eind van de cursus een keuze tussen

werken in de thuissituatie of in de hospice. Ook de landelijke trainingen van de VPTZ worden door alle vrijwilligers gevolgd en zorgen voor de zo noodzakelijke bijscholing. “Er worden tijdens die dagen over en weer heel veel ervaringen uitgewisseld en dan besef je wel dat we het in Gorinchem prima voor elkaar hebben.” Er zijn niet alleen praktische zaken in VTZ en Hospice veranderd in die 20 en 15 jaar. Yvonne noemt de grote mate van beroep dat in de beginfase op de vrijwilligers werd gedaan. “Je deed bijna alles, van wc’s schoonmaken tot helpen met eten. Je was er drie à vier keer per week en had daardoor heel intensief contact met de gasten. Het had ook een grote impact op je (dagelijkse) leven. Het gezinsleven werd er soms omheen gebouwd. Zo aten mijn kinderen wel eens pannenkoeken mee.” Nu ze sinds zeven jaar een vaste baan heeft, is voor haar de frequentie van diensten in de hospice verminderd. Maar dat is niet erg. Het werk houdt haar nog steeds vast. Onderscheiding uit dankbaarheid Het thuisfront van Addie waardeert het werk dat zij bij de thuisinzetten doet enorm. De jongens vroegen er, toen ze nog huis woonden, zelfs naar en ze kon haar verhaal altijd goed kwijt. Dat haar jarenlange inzet in dezen niet onopgemerkt is gebleven, blijkt dit jaar als rond Koningsdag op vrijdag 24 april rond 09.30 uur bij haar thuis wordt aangebeld en haar echtgenoot met een dame de kamer binnenkomt. Daarachter volgen nog eens zo’n 30 personen. Dan dringt het tot haar door dat ze een lintje krijgt. Het overvalt haar wel en ze vraagt zich af waarom zij er nu is uitgepikt en niet al die anderen die toch ook vrijwilligerswerk doen? Haar wordt verteld dat het niet alleen voor haar werk binnen de VTZ is, maar ook voor alles wat zij de afgelopen jaren deed voor kerk en samenleving. Als er dan ’s middags een ontmoeting met andere gedecoreerden volgt, went ze langzamerhand aan het feit dat ook zij nu behoort tot die groep onderscheiden Nederlanders.

Creativiteit van de eerste groep vrijwilligers tijdens het Sinterklaasfeest 2000.

3

Netwerk Palliatieve zorg Waardenland Onze organisatie is aangesloten bij het Netwerk Palliatieve zorg Waardenland. Dit netwerk is gericht op het verbeteren van de toegankelijkheid tot en de kwaliteit van de palliatief terminale zorgverlening aan de individuele patiënt en diens naasten. Daarbij wordt als doel gesteld zo optimaal mogelijk tegemoet te kunnen komen aan de wensen en behoeften van de patiënt binnen de mogelijkheden van de verblijfplaats van de zorgvrager. De activiteiten van het netwerk richten zich vooral op de deskundigheidsbevordering van de zorgverleners en instellingen om zo de kwaliteit van hun palliatieve zorg te verbeteren en hierin eenduidigheid te creëren.

Koninklijk onderscheiden.

Veranderingen Matje merkt op dat de betrokkenheid van de vrijwilligers, net als in de rest van de samenleving, verandert. “Het gros van de vrouwen heeft inmiddels een baan, dus aandacht en energie moeten worden verdeeld. Daarin moet je als organisatie ook meegroeien, waarbij er nog wel steeds eisen gesteld mogen worden wat betreft de inzet. Een hoge mate van betrokkenheid en inzet zorgt ervoor dat de gasten niet al te veel verschillende gezichten aan bed zien.” Wat niet of nauwelijks veranderde is de bekendheid van de VTZ in de regio, of beter gezegd, de ónbekendheid. Er moet steeds weer worden uitgelegd dát naast de hospice de VTZ er óók is en wát ze is. Het is ook lastiger om je als VTZ te profileren; je bent namelijk niet fysiek aanwezig met een huis. Het geheel blijft meer verborgen. Daarom blijft het presenteren en publiceren van groot belang. Net zoals al die mensen thuis en in de hospice zouden ook deze vier geïnterviewden, als het eenmaal zover is, het liefst thuis of (als dat niet mogelijk is) in een hospice sterven. “Daar wordt alles wat mogelijk is gedaan voor een medemens in zijn/haar laatste dagen en/of uren. En er is (meer) aandacht voor de familie en vrienden.“ VTZ en hospice zouden in de toekomst nog wel eens veel meer nodig kunnen zijn dan nu het geval is. Daarom moeten we er veel en positief over blijven vertellen: “Er wordt hier tenslotte meer geleefd dan gestorven”, besluit Rien.  

4

Het Netwerk Palliatieve zorg Waardenland is een samenwerkingsverband van organisaties die werkzaam zijn op het gebied van palliatieve zorg. Dit zijn zorgaanbieders, kenniscentra, vrijwilligersorganisaties en belangenorganisaties van zorgvragers in de regio Dordrecht en Gorinchem die aangesloten zijn bij de Stichting Drechtzorg. Symposium voor vrijwilligers Ook dit jaar organiseert het NPZ Waardenland een bijeenkomst voor alle vrijwilligers werkzaam in de palliatieve zorg in de regio Waardenland. De bijeenkomst wordt gehouden op 22 september bij De Sterrenlanden te Dordrecht. Thema van deze bijeenkomst is “Waarom zijn mensen zoals ze zijn?”. Professor Carlo Leget is gastspreker. Hij is hoogleraar Zorgethiek en begeleidingswetenschappen. Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Palliatieve Zorg en auteur van o.a. de boeken “Van levenskunst tot stervenskunst” en “Ruimte om te sterven”. De afgelopen jaren ging Legets aandacht vooral uit naar ethiek en spiritualiteit in de palliatieve zorg. De inspiratie daarvoor deed hij op in het praktische werk in verpleeghuizen. Momenteel werkt hij vanuit zorg-ethisch perspectief ook aan thema’s zoals hoop, aandacht, kwetsbaarheid en waardigheid. In deze bijeenkomst wil het Netwerk Palliatieve zorg het begrip ‘spiritualiteit’ uitdiepen, zodat de vrijwilligers handvatten krijgen om hiermee in de praktijk aan de slag te gaan. Professor Leget zal tevens ingaan op diverse onderwerpen, zoals het omgaan met je eigen emoties, maar ook waarom reageert een cliënt zoáls hij reageert en wat wordt er dan van jou als vrijwilliger verwacht?

Verpleegkundigen uit de hospice aan het woord Iris van de Veer en Annemieke Roeleveld werken sinds een half jaar in de hospice. Esmodee de Jong is er al twee jaar werkzaam. Iedere morgen verzorgen ze afwisselend drie uur de gasten in de hospice en verder is er is de middag- en avondzorg en zijn ze oproepbaar. Voor de nacht is er een andere verpleegkundige. Annemieke werkt alleen de vaste diensten overdag omdat ze coördinatietaken heeft als zorgregisseur in de wijk. De verpleegkundigen zijn in dienst bij Rivas waar ze thuispatiënten verzorgen. De stad Gorinchem is in wijken verdeeld. Als je in het centrum werkt krijg je automatisch de zorg voor de hospice erbij. De drie verpleegkundigen vinden dat het werk in de hospice een bijzondere tak van zorg is: “Het is dankbaar werk om mensen in de laatste fase van hun leven te verzorgen. Het is een andere tak van zorg en je hebt een intiemer contact met de gasten.” Vertrouwen en contact Annemieke: “Het is belangrijk dat we goed kunnen samenwerken, vooral met de aanstaande verbouwing op de agenda. De gasten moeten dan tijdelijk verhuizen naar het Nonnenveld.” Esmodee: “Mijn voorkeur gaat uit naar palliatieve zorg.” Iris: “Omdat ik stage heb gelopen in de hospice ben ik er zo ingerold. Ik vond het heel mooi werk om te doen. Je krijgt een band met

de gasten, vooral als ze hier wat langer zijn. Je ziet soms mensen die je thuis hebt verzorgd. Dat schept toch een bepaalde band. Je geeft de gasten ondersteuning en ze vragen vaak advies bij moeilijke beslissingen. Het verrijkt mijn leven en het geeft een goed gevoel als ik iets voor anderen kan doen. Maar met lijden heb ik wel moeite. Het is vervelend als mensen in hun laatste levensfase nog veel pijn of ander lijden moeten doorstaan.” Annemieke: “Je hebt intiem contact met de gasten en ziet ze het meest op zwakke momenten. Vooral als er gasten van mijn leeftijd zijn vind ik het lijden best moeilijk en waardeer ik mijn eigen gezondheid.” Esmodee: “Die vertrouwelijke contacten heb je natuurlijk ook met mensen die je in de wijk bezoekt. We kunnen ze dan adviseren om naar de hospice te gaan, want dat is de beste plaats. Maar uiteindelijk gun je de mensen rust, want de dood is zo oneerlijk en kan soms zo pijnlijk zijn.” Samenwerking met vrijwilligers De dames benadrukken dat de samenwerking met de vrijwilligers en de coördinatoren in de hospice heel goed is. Annemieke: “Ik voel me hier heel erg ontspannen en welkom; we worden altijd warm ontvangen.” Iris: “Omdat je elkaar echt nodig hebt is het fijn als je voelt dat je elkaar waardeert. De vrijwilligers en de staf zijn heel erg betrokken op ons.” Esmodee: “Het is goed om hier te werken. Veel mensen hebben een vertekend beeld van een hospice, maar als ze hier komen om een kijkje te nemen dan bedenken ze zich vaak en zien ze dat het hier heel ontspannen en gezellig kan zijn. Ook voor de familie is het rustgevend als ze hun geliefden in handen geven van goede zorg.” Tijdens het gesprek wordt wel duidelijk dat de verpleegkundigen het werk in de hospice heel dankbaar werk vinden.

Foto vlnr: Annemieke Roeleveld, Iris van der Veer en Esmodee de Jong.

5

Sponsorformulier Dit formulier graag in een voldoende gefrankeerde envelop naar: Stichting Hospice-VTZ Gorinchem & Omstreken, Haarstraat 29, 4201 JA Gorinchem

Ja, ik geef een gift voor de volgende wens en maak een bedrag van € Ja, ik geef een gift en maak een bedrag van € over. Ja, ik word lid van de ‘Hospiceclub van 100’ en doneer jaarlijks gedurende 3 jaar een bedrag van minimaal € 100,Graag ontvang ik van u wel / geen machtiging voor een automatische incasso. Ja, ik neem de Hospice-VTZ Gorinchem e.o. op in mijn testament. Ik wil graag informatie over de Hospice-VTZ Gorinchem e.o. Neem contact met mij op. Wilt u de nieuwsbrief voortaan per mail ontvangen: ja / nee e-mailadres:

over.

Naam Adres Postcode Plaats Telefoon E-mail

Verzoek aan donateurs bij bankoverschrijving Regelmatig krijgen wij van particulieren of bedrijven giften op onze bankrekening gestort. Om privacyredenen worden bij een ­bankoverschrijving niet altijd de adresgegevens aan de Stichting Hospice-VTZ verstrekt. Hierdoor kunnen wij de gevers niet altijd persoonlijk bedanken. Omdat we dat jammer vinden, verzoeken wij u vriendelijk uw adresgegevens bij een overschrijving apart te vermelden.

Wensenlijstje Dankzij prachtige sponsorbijdragen werd in juni de verbouwing van de badkamer op de eerste verdieping en de keukenunits in de gastenkamers gerealiseerd. Toch blijft er nog steeds iets te wensen: -  Een paar mooie klapstoeltjes als tijdelijke zitplaats bij bezoek voor op de kamers van onze gasten - Stevige sleutellabels met het kamernummer van de gastenkamer (25 ex). ­ Dit komt totaal op een bedrag van € 250,00 -  Naambadges (70 stuks) voor onze vrijwilligers met een magneetbevestiging en verwisselbare naamplaatjes. Helaas zijn dergelijke badges behoorlijk aan de prijs totaal circa € 600,00 -  Een bijdrage aan de totstandkoming van een nieuwe film voor promotie- en informatiedoeleinden -  Een haarföhn - Kleine fauteuils voor op de gastenkamers

Colofon Hospice Nieuws Informatieblad over de Hospice-VTZ Gorinchem en omstreken Adres: Haarstraat 29, 4201 JA Gorinchem Telefoon: (0183) 40 60 40 E-mail: [email protected] Internet: www.hospice-gorinchem.nl Bankrekeningnummers: NL68 ABNA 0403 6762 82 NL53 RABO 0397 2226 37 Eindredactie en grafische vormgeving:

www.admix.nl

Wanneer u het op prijs stelt onze nieuwsbrief per e-mail te ontvangen, stuurt u dan een mailtje naar: [email protected].

Drukwerk: