Vrouwen verliezen meer bij pensioenhervorming

Regio Mechelen Vrijdag 10 juli 2015

14

Vrouwen verliezen meer bij pensioenhervorming De federale regering heeft de wettelijke pensioenleeftijd verhoogd tot 67 jaar. Opnieuw zijn vrouwen in het nadeel, zegt ACV. ‘De regeringsmaatregelen van de afgelopen maanden duwen werkneemsters in een steeds kwetsbaardere positie’, klinkt het.

58 % heeft pensioen lager dan 1000 euro Deeltijds of tijdelijk werk = onzeker pensioen Minder toegang tot vervroegd pensioen

Zo blijkt dat vrouwen een lager pensioen ontvangen dan mannen. 58 procent van de vrouwen hebben een pensioen lager dan 1000 euro per maand. Het armoederisico bij vrouwen boven 65 jaar ligt met 19,5 procent dan ook hoger dan bij mannen (17 procent).

men vaker ouderschapsverlof of verlof voor palliatieve zorg en medische bijstand. Ze werken bovendien vaker deeltijds. Om een volledig pensioen te ontvangen, moeten werknemers 45 jaar loopbaan hebben. Dat blijkt voor vrouwen in veel gevallen niet haalbaar.

Ook tijdens de loopbaan bouwen vrouwen een achterstand op die hen achtervolgt tot aan het pensioen. De gemiddelde loopbaan van vrouwen in België duurt 35 jaar. Vrouwen ne-

ACV vraagt van de regering dan ook meer aandacht voor een gelijk beleid voor mannen en vrouwen tijdens de hele loopbaan.

> p. 11

VRT-correspondent Bruno Tersago in Griekenland

‘Ik zie iedere dag mensen in pak en das eten zoeken in de vuilnisbakken’ > p. 20 Is jouw reisapotheek compleet? Handige checklist Betaal minder voor gezondheidszorg Mensen met een laag inkomen krijgen meer terugbetaald van de ziekteverzekering na een bezoek aan de dokter, de tandarts of bij de apotheker.

op pagina 5

>6

De paus wordt een groene jongen In zijn nieuwste encycliek roept paus Franciscus op om het milieu te redden. Visie geeft alvast alternatieve ecologische tips.

www.beweging.net

www.cm.be

>3

www.acv-online.be

jaargang 71 ¬ visie nummer 14 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 31 juli 2015

Regionieuws > p. 16

ver

WOORDING

Tips, trucs, technieken Harde woorden, spierballen rollen, haantjesgedrag. Het werkt zelden in een onderhandelingssituatie. Dat lezen we in honderden handboeken die ons meesters willen maken in onderhandelingstechnieken. Het draait allemaal om respect. Luisteren naar elkaar ook. Constructief samen naar een doel toewerken en ervoor zorgen dat alle partijen zich kunnen vinden in het uiteindelijke compromis. Goed onderbouwde argumenten zijn belangrijk. Kunnen toegeven dat je iets verkeerd hebt ingeschat evenzeer. Competitief zijn. Drie stappen vooruit doen en twee stappen achteruit om uiteindelijk te belanden waar je dat gepland had. Elkaar uitputten. Dreigementen en ultimatums als je het echt niet meer weet. Zoveel tips, technieken en trucs dat je het noorden kwijt zou geraken. Kern van de zaak is toch dat je tot een oplossing moet komen. Een oplossing die gedragen wordt en die om meer draait dan cijfers en procenten. Een oplossing die ook rekening houdt met de mensen die er de gevolgen van zullen dragen. Die daar durft bij stil te staan. Dat geldt in elke onderhandelingssituatie. Tussen partners, ouders en kinderen, collega’s, politici, werkgevers en werknemers (sectorale akkoorden, pagina 14), regering en middenveld, tussen wereldleiders (crisis in Griekenland, pagina 20). Dat is mijn ultieme onderhandelingstip: vergeet nooit dat het om mensen gaat. Heb je dat mee, dan kan je die handboeken gerust gesloten laten.

Visie ¬ vrijdag 10 juli 2015

Familiehulp blijft groeien Thuiszorgorganisatie Familiehulp heeft de kaap van 12 000 personeelsleden gerond. Samen bieden ze gezinszorg en aanvullende thuiszorg bij 82 519 cliënten in Vlaanderen en Brussel. En de vraag zal in 2015 wellicht nog verder stijgen, weet Agnes Bode van Familiehulp. ‘De grootste stijging doet zich voor in de kraamzorg, 12 procent het afgelopen jaar’, zegt Agnes. ‘Wie na een bevalling terug thuiskomt, heeft het soms moeilijk om al het werk rond te krijgen. Dat kan liggen aan andere, oudere kinderen die ook thuis rondlopen, of complicaties bij de bevalling. Maar ook aan het feit dat jonge ouders meer en meer in de anonimiteit van de stad wonen en niet meer bij hun eigen ouders om de hoek.’ Door die tendensen zit kraamzorg in de lift, en de vraag naar kraamzorg zal niet snel afnemen, verwacht Familiehulp. ‘Zeker niet als zoals gepland het aantal ziekenhuisdagen na een bevalling verder wordt afgebouwd’, zegt Agnes.

Tracé 2014

2

¬ onze samenleving

Wie na een bevalling terug thuiskomt, heeft het soms moeilijk om al het werk rond te krijgen. Agnes Bode, Familiehulp

Langer thuis Ook het aantal uren gezinszorg dat we presteren blijft jaar na jaar stijgen. In 2014 was 48 procent van de cliënten ouder dan 80 jaar. ‘Dat is uiteraard te verklaren door de tendens dat mensen langer thuis blijven wonen’, weet Agnes. ‘Een andere trend is de toename van personen met een handicap die hun weg naar de reguliere thuiszorg vinden. Ook de afbouw van de bedden in de psychiatrie de voorbije jaren is sterk voelbaar in de thuiszorg.’

Extra personeel gezocht Met de campagne ‘Poetsen met een plus’ is Familiehulp op zoek naar extra huishoudhulpen, zowel binnen de zorg

De dienstverlening kraamzorg van Familiehulp steeg het afgelopen jaar met 12%. ‘We verwachten een verdere stijging, zeker als het aantal ziekenhuisdagen na een bevalling verder wordt afgebouwd’, zegt Agnes Bode van Familiehulp.

als binnen de dienstenchequewerking PIT. ‘Sinds 2014 biedt PIT schoolbelcontracten en co-ouderschapscontracten aan. Dat laat de huishoudhulpen toe om werk en gezin zo goed mogelijk te combineren. Bij een schoolbelcontract werk je tijdens de schooluren en kan je voor en na de schooltijd er voor de kinderen zijn. Bij een co-ouderschapscontract werk je meer in de week dat de kinderen niet bij jou zijn. We merken dat zulke

contracten een troef zijn om goede medewerkers aan te trekken.’ (JDO)

✔✔Meer informatie over de activiteiten en de groei van Familiehulp vind je in het jaarverslag, via familiehulp.be/about

✔✔Familiehulp zoekt 500 nieuwe huishoudhulpen. Interesse? Kijk op jobmeteenplus.be

Amélie Janssens

www.twitter.com/BewegingNet

Violet Corbett Brock

Geluk beleef je samen In Oostende proefden zo’n honderd bewoners van de buurt ‘Oud hospitaal’ van elkaars kookkunsten tijdens een gezellige avondpicknick. ‘Wie deelneemt aan de picknick brengt hapjes of drankjes mee om uit te delen’ vertelt Lili Chong die de picknick drie jaar geleden voor het eerst organiseerde. ‘Er kon ook geknutseld worden en de buurtbewoners konden op de foto. We maken daar een grote mozaïek van die in ons buurthuis zal opgehangen worden. En op het geefplein kon iedereen winkelen zonder geld uit te geven.’ ‘Spullen weggeven en eten uitdelen is voor veel mensen niet vanzelfsprekend’, gaat Lili verder. ‘Maar het zet de mensen aan om weer met elkaar te praten, en dat is voor mij het belangrijkste.’ Organiseer jij of je vereniging een fijne activiteit? Gedeeld geluk is dubbel geluk. Laat het ons daarom weten via [email protected]. Wie weet komt onze fotograaf langs op jouw activiteit en verschijnt jouw foto in deze rubriek.

¬ onze samenleving


3

Paus roept op om groener te denken

Zo kan het ook: alternatieve ecologische tips De paus werpt zich op als een groene jongen. Naar aanleiding van de klimaattop dit najaar in Parijs, riep hij in zijn laatste encycliek ‘Geprezen zijt gij’ op tot meer ecologisch bewustzijn. Dat we de auto beter aan de kant laten, weten we intussen al, maar Visie ging op zoek naar alternatieve en minder bekende manieren om duurzaam om te gaan met onze planeet

Eerste winkel zonder verpakkingen Sinds 29 juni kan je in Antwerpen terecht bij Robuust, een Zero Waste Shop. Klanten kunnen er droogwaren zoals rijst, pasta, koekjes, koffie en kruiden zelf uit grote bakken scheppen in verpakkingen die ze van thuis meenemen. De potjes worden gewogen als je binnenkomt en weer buiten gaat. Op die manier bespaar je flink op allerlei overbodig verpakkingsmateriaal.

Twintig procent van de geproduceerde energie wereldwijd wordt gebruikt voor koeling. Stekkers uit Je kan de knopjes van heel wat elektrische apparaten uitzetten om sluipverbruik te vermijden. Het verbruik van stand by-apparatuur is één van de grootste verspillers van ons huishouden. Nog beter is het om de stekkers uit het stopcontact te halen. Dat lukt zeker bij de combi-oven, de monitor van je pc, routers, opladers, printer, boxen, elektrische tandenborstel, kruimeldief enz. Hiermee bespaar je tientallen euro’s per jaar.

Het sluipverbruik bij elektrische toestellen is een echte energievreter.

der dan vier graden in de koelkast hoeft niet en minder dan -15 graden in de diepvriezer ook niet. En nog een laatste koeltip: als je jouw koelkast slim inricht, kan je alles meteen vinden en blijft de deur minder lang open staan. Dat bespaart heel wat energie, omdat de koude binnen blijft.

Koken met gas Van de elektrische kookplaten zijn de inductieplaten het zuinigst, maar koken op gas is het minst milieubelastend. Gebruik voor gerechten die lang moeten koken een

snelkookpan, dat bespaart zowel energie als tijd.

Volle wasmachine Vermijd halve wastrommels en hoge temperaturen. Als je jouw kleren gaat wassen, benut je beter de volledige capaciteit van je wasmachine. En moderne wasmiddelen werken ook effectief bij lage temperaturen.

Verhuizen

op een duurzame manier worden uitgevoerd, zodat je ook hier je steentje kan bijdragen. Je spullen kan je verhuizen in herbruikbare kunststofverhuisdozen, recycleerbare noppenfolie of duurzame verhuisdekens. Deze zijn tegen een relatief goedkope prijs te verkrijgen op internet. Kunststof verhuisdozen worden ook verhuurd. Meestal zijn ze zelfs handiger om te stapelen dan kartonnen dozen en dus makkelijker te vervoeren.’

Als we verhuizen houden we eigenlijk weinig tot geen rekening met de impact op het milieu. Nochtans kunnen heel wat taken

Alles uit voor vakantie Vertrek je voor langere tijd op reis? Eet je koelkast leeg en zet ze uit. Of verwijder alle bederfbare producten en verlaag de temperatuur. Schakel het volledige verwarmingssysteem uit. Doof de lichten en trek alle elektrische toestellen uit. Het is ook de ideale moment om lekkende kranen te repareren voor je vertrekt.

Koelkasten zijn energievreters Twintig procent van de geproduceerde energie wereldwijd wordt gebruikt voor koeling. Hier kan dus nog wel wat bespaard worden. Zet de koelkast op een koele plaats waar de lucht makkelijk weg kan, zodat de koelkast makkelijk zijn warmte kwijt kan. Houd de koelkast en diepvriezer altijd schoon, ook de koelelementen aan de achterkant, want dan werken ze dertig procent efficiënter. Zet je koelkast en diepvriezer ook niet te koud, dat heeft weinig zin. Kou-

Wat schrijft DE paus in encycliek over duurzaamheid? De huidige paus Franciscus beperkt zich dus niet tot zijn traditionele thema’s. In zijn nieuwste encycliek roept hij op tot een totaalaanpak om het milieu te redden. De hele encycliek beslaat 192 bladzijden en zes hoofdstukken. Daarin wijst hij met een beschuldigende vinger naar de mens als oorzaak van de ecologische crisis. Hij hekelt onder andere de consumptiemaatschappij, die de natuurlijke rijkdommen opgebruikt en verspilt. Daarom roept hij op om een andere houding aan te nemen: we moeten onze levensstijl aanpassen. Ons bekeren eigenlijk. Opmerkelijk: deze encycliek gaat verder dan het puur ecologische aspect. ‘Veeleer maken we een socio-ecologische crisis

door. Oplossingen vereisen derhalve een holistische aanpak waarbij de strijd tegen armoede, ijver voor de menselijke waardigheid en zorg voor de natuur hand in hand gaan’, schrijft de paus. Hij pleit voor een dialoog op alle politieke niveaus, een dialoog ook met de wetenschap, de economie en de religie om ‘ons gemeenschappelijke huis’, veilig te stellen. Afwachten of de vertegenwoordigers op de klimaattop in Parijs die boodschap begrepen hebben.

Hilde Van Malderen

4

¬ post


VACATURE m/v CM • Software engineer SOA • Interne auditor • Functional analist • Directeur ICT • Projectleider ICT Voltijds – onbepaalde duur Schaarbeek Meer info over deze en andere vacatures op www.cm.be/jobs

UW

GEDACHT

Hospitalisatieverzekering

Vervroegd pensioen

Ik hoorde op tv dat de regering toelaat de premie voor de hospitalisatieverzekering ook buiten de indexering aan te passen. In Visie nr. 13 las ik dat 73 procent van de CM-leden in het ziekenhuis een eenpersoonskamer verkiest. Ik vermoed dat de terugbetaling van de ereloon- en kamersupplementen voor een verblijf in een eenpersoonskamer verrekend zijn in de premie van het CMHospitaalplan. Ik vind het daarom rechtvaardig dat mensen die kiezen voor een eenpersoonskamer een hogere premie betalen dan wie een twee- of meerpersoonskamer neemt. Zolang de ereloonsupplementen voor een eenpersoonskamer zo hoog kunnen oplopen, moet dit onderscheid gemaakt worden. Anders vrees ik dat de zwaksten zich helemaal geen hospitalisatieverzekering meer kunnen permitteren. ••• Albert Vandenberghe, Gent

Geachte Paul Bauwens uit Sijsele (Visie 14 – 26 juni 2015). Ik heb niet 40 maar 45 jaar gewerkt. 45 jaar zonder één onderbreking. 30 jaar als bediende en 15 jaar als zelfstandige. Omdat ik op 61 jaar mijn pensioen aanvroeg, dus na 45 jaar te hebben afgedragen, moet ik 20 procent laten vallen op het gedeelte dat berekend wordt voor de 15 jaar zelfstandigheid. Dat is ook onrechtvaardig. ••• Jan Van Hees, Brasschaat.

CM vindt solidariteit belangrijk. Daarom maakt het CM-Hospitaalplan geen onderscheid in premie voor een- of meerpersoonskamers. Het CM-Hospitaalplan betaalt bij een opname tot maximaal 100 procent terug van ereloonsupplementen, ongeacht de kamer die de patiënt kiest. Hospitalisaties in twee- of meerpersoonskamers betaalt het CM-Hospitaalplan bijna volledig terug omdat in die kamers de ereloonsupplementen verboden zijn. Bij de keuze voor een eenpersoonskamer rekent het CM-Hospitaalplan een franchise aan.

Tandzorg Dat preventieve tandzorg belangrijk is, daar ben ik het helemaal mee eens (Visie nr. 13). En tandheelkundige behandelingen worden inderdaad ook goed terugbetaald. Maar sommige tandartsen rekenen supplementen tot 30 procent aan bovenop het overeengekomen tarief. Als er verplichtingen komen voor de patiënt voor terugbetaling van tandzorg, waarom dan ook geen maatregelen voor tandartsen om zich aan de afgesproken tarieven te houden? Geconventioneerde tandartsen beginnen een zeldzaamheid te worden. Dan heb je er als patiënt vooraf helemaal geen idee van wat tandzorg je gaat kosten . ••• Paul Van Sant

Gelijk voor de wet Jarenlang werden grensarbeiders op diverse manieren benadeeld: hoge volksverzekeringspremies en ziektekostenverzekering, betalen voor werkloosheidsuitkering, belastingaftrekken van de meest verdienende in een gezin waren in hun nadeel en noem maar op. In Limburg was er een dienst grensarbeiders die diverse processen heeft aangespannen en gewonnen maar de Belgische regering legde het naast zich neer. Uiteindelijk is deze dienst gefrustreerd gestopt met procederen. Nu gaan ze van de grensarbeiders ook nog eens hun Belgische pensioenrechten afnemen. Alweer worden deze mensen benadeeld zowel in Nederland als in België. ••• Rob Klaassen, Turnhout

Langer werken Ik ben 50-plusser en werk al 37 jaar als arbeidster waarvan 25 jaar in hetzelfde bedrijf. Ik werkte steeds in dezelfde afdeling, waar ik het werk perfect aankon. Vele bazen kwamen en gingen. Bijna alle werknemers begonnen na mij en zijn jonger. Sommigen van hen leerde ik het werk aan. Mijn inzet en trouw werd ‘beloond’ met een overplaatsing naar een afdeling met zwaarder werk. Waar is het respect voor 50-plussers? Ik voelde me vernederd maar dankzij het geduld en de hulp van mijn nieuwe collega’s kwam ik er weer bovenop. Maar er kwamen nieuwe bazen. En begin juni kwam het verdict: 7 ontslagen. Zonder een grondige reden werd ik na 25 jaar aan de kant gezet. Ik hoor het de ministers graag zeggen: ‘Met de goodwill van de werkgevers kunnen we met z’n allen langer werken.’ Veel moed aan mijn leeftijdsgenoten. ••• Naam en adres bekend bij de redactie

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar [email protected]. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

GECITEERD

www.thuiszorgwinkel.be

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden citaat-207&_citaat-207&.qxd 20-03-15 11:52 1 en van links naar rechts eenPagina citaat. 1. Bridgeterm; 2. lichaamsdeel; 3. voederbak; 4. zoutoplossing; 5. schepper; 6. plas; 7. ongewassen; 8. gebak; 9. slaghout; 10. afbraak; 11. koper; 12. wegverloop; 13. constitutie; 14. forum. Citaat-207

1

S V

L O E O R M

2

E V E O N E T G

3

T E R L O U K G

4

K P

I

E G K E

L

5 M P A K A E A R 6

P O R

7

E G T O K O L R

8

T E A

9

S B T A E T H U

10 S T

L

I I

E S

L H

A N R T

Wij trekken altijd ons plan. Samen.

J O E O P

Leven met incontinentie of met een stoma. Oplossingen zoeken is niet altijd zo vanzelfsprekend… als je aan ondersteuning denkt, staat Thuiszorgwinkel voor je klaar. Met professioneel advies én het ruimste aanbod aan materiaal.

11 G K R L O A N T 12 T O R T A C G E 13 G E E S N T E 14 P O A E N E

L

Kom naar Thuiszorgwinkel of bel 015 28 61 18. Samen vinden we wat jij nodig hebt!

L G

© De Puzzelaar

Oplossing:”Voor een gelukkig paar is het kleinste hutje groot genoeg”.

Citaat 207

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving.

20150626_Adv Visie_discrete zekerheid_inco.indd 1

30/06/15 11:34

5

¬ hoe gaat het met u?


Inpakken geblazen

Eindelijk vakantie, dat betekent de koffers pakken. Josiane Janssen (38), Bert Derwa (40), Lotte (9) en Jens (6) uit Riemst hebben er al zin in. CM-apotheker Frie Niesten is raadgever van dienst en overloopt met hen de inhoud van hun reisapotheek.

Mine Dalemans

Hoe stel je de reisapotheek samen?

J

osiane, Bert, Lotte en Jens gaan dit jaar op reis naar Frankrijk en hebben dus een lange rit voor de boeg. ‘We rijden het liefst ’s nachts’, zegt Josiane. ‘Rustig op de baan én rustig op de achterbank’, vult Bert aan. Om fris te blijven achter het stuur, slikt Bert een peppil. ‘Grijp liever niet naar dergelijke middelen’, adviseert Frie Niesten ‘tegen vermoeidheid valt niets te beginnen, ook niet met pillen. Overdag rijden is een stuk veiliger. Neem om de paar uur een pauze en wissel van chauffeur wanneer je de vermoeidheid voelt opkomen.’

Wagenziek? Lotte wordt soms wagenziek tijdens lange ritten. ‘Moet ik haar dan Touristil geven?’ vraagt Josiane. ‘Beter niet’, zegt Frie. ‘In Touristil zit domperidon. We weten dat dit middel gevaarlijk kan zijn voor mensen met hartproblemen. Daarom is Touristil uit de handel genomen. Bovendien vragen wetenschappers zich af of het wel veel effect heeft. Studies wijzen uit dat een placebo bij heel wat kinderen even goed werkt. Wat je kunt doen, is Lotte vooraan in de auto laten zitten. Zet ze iets hoger, zodat ze uit het raam kan kijken. Het helpt om je blik te richten op de horizon of op een vaststaand punt in de verte. Om haar af te leiden, verzin je een spelletje waarbij ze regelmatig naar buiten moet kijken, bijvoorbeeld om vreemde nummerplaten te zoeken of rode auto’s te tellen.’

Weg met muggen Elk kind zijn eigen kwaaltje. Jens is nooit misselijk in de auto, maar van de muggen heeft hij dan weer veel meer last dan Lotte. ‘Ik geef hem dit insectenwerend armbandje’, zegt Josiane. ‘Hij houdt het de hele vakantie aan.’ Frie bekijkt aandachtig het etiket: ‘Er zit hier wel een soort insecticide in. Het is niet duidelijk of dergelijke middelen al dan niet schadelijk zijn voor de gezondheid. Een insectenwerende spray op basis van DEET is de meest onderzochte en dus meest veilige keuze, met insecticiden ben je beter wat voorzichtig.’

Het zonnekapitaal Mag ook niet ontbreken in de reisapotheek: zonnecrème. ‘Ik smeer de kinderen altijd goed in’, zegt Josiane. ‘Minstens een paar keer per dag.’ Frie knikt goedkeurend: ‘Elk kind start met een bepaald zonnekapitaal. Hoe meer je onbeschermd in de zon loopt, hoe sneller dat kapitaal afneemt. En eens het op is, valt er niets meer aan te doen. De gevolgen zijn pas te merken op latere leef-

CM-apotheker Frie Niesten neemt de reisapotheek van Josiane en Bert onder de loep. Lotte en Jens kijken geboeid toe.

tijd. Door je goed in te smeren, bescherm je jezelf en je kinderen tegen huidveroudering en huidkanker. Blijf op de heetste uren van de dag uit de zon en draag bij felle zon een pet of hoedje en een T-shirt.’

Kinderen misselijk in de auto? Verzin spelletjes waarbij ze naar buiten moeten kijken. Frie Niesten

Niet elke pijnstiller is gelijk Frie ontdekt in de reisapotheek van Josiane en Bert ook pijnstillers op basis van ibuprofen. ‘Dat neemt Bert als hij na het joggen kniepijn heeft, want ibuprofen is ook ontstekingsremmend’, zegt Josiane. Frie nuanceert: ‘Ibuprofen heeft inderdaad naast een pijnstillende en koortswerende ook een ontstekingsremmende werking, maar dan enkel als je het een paar dagen na elkaar inneemt. Je gaat beter op zoek naar de oorzaak van je kniepijn. Je huisarts kan je daarbij helpen. Geef voor je reisapotheek de voorkeur aan een pijnstiller op basis van paracetamol. Dat is zeker voldoende als veilige pijnstiller. Zorg er wel voor dat de dosis hoog genoeg is (voor volwassenen: maximaal 1 gram bij ernstige pijn, maximaal 4 keer per dag met telkens 6 uur

tussen, bij kinderen stem je de dosis af op hun gewicht). Neem het middel vroeg genoeg in, dan heeft de pijn minder kans om door te breken.’

Kleine wondjes Tot slot komen ook kleine wondjes aan bod. Frie legt uit: ‘Het belangrijkste is dat je een wonde goed uitwast met water en eventueel een zachte zeep. Gebruik een proper washandje of een zacht borsteltje, zodat je alle mogelijke vuiltjes goed kunt verwijderen. Ontsmettingsmiddel is meestal niet nodig, want sommige producten vertragen de genezing. Dek het wondje af met een pleister of een steriel verband, iets grotere

wondjes kun je vochtig houden door onder de pleister een waterhoudende gel aan te brengen. Dat bevordert de genezing. Zijn er tekenen van ontsteking, bijvoorbeeld roodheid, dan kan ontsmetten wel nuttig zijn. Vraag bij twijfel altijd raad aan je apotheker of huisarts.’ Met al die goede raad op zak zijn Josiane, Bert, Lotte en Jens helemaal klaar om te vertrekken. De reisapotheek is al gevuld, nu de rest van de koffers nog. ‘Dat laat ik aan jullie over’, lacht Frie. Nele Verheye

Checklist reisapotheek ■ Persoonlijke geneesmiddelen ■ Kleefpleisters ■ Steriele kompressen ■ Gaasverband, elastische windel, snelverband ■ Insectenwerend middel op basis van DEET ■ Verzachtend middel bij insectenbeten

■ Pijnstillend middel op basis van paracetamol ■ Zonnecrème en lippenbalsem met hoge beschermingsfactor, aftersun ■ Koortsthermometer ■ Veiligheidsspelden ■ Pincet ■ Schaar

6


zoek en

win

Speur je in Visie mee naar het antwoord? Tip Misselijk van het riskeren Oplossing

G

Stuur je antwoord voor 24 juli op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar [email protected]. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Origami stap voor stap’ van Adeline Klam (met meer dan 20 vouwmodellen en 18 bladen Japans papier), uitg. Manteau of het boek ‘Gids voor de Vlaanderen fietsroute’ (20 fietstrajecten langs de mooiste plekken van Vlaanderen met uitneembare fietskaarten), uitg. Lannoo. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 13 Brandweer


Verhoogde tegemoetkoming

Laag inkomen? Je betaalt minder voor gezondheidszorg Heb je een laag inkomen? Dan betaal je minder bij bijvoorbeeld de dokter, de tandarts en de apotheker. Het loont de moeite om na te gaan of je in aanmerking komt voor de verhoogde tegemoetkoming want die geeft ook recht op andere voordelen.

D

e ziekteverzekering betaalt voor iedereen een flink stuk terug van een bezoek aan de dokter of de tandarts. Mensen met een laag inkomen krijgen meer terug. Dat is de verhoogde tegemoetkoming (VT). Sommige mensen hebben er automatisch recht op. Andere kunnen de VT krijgen na een onderzoek van hun inkomsten. Als je recht hebt op VT krijg je gele klevers met een code onderaan links waarvan het eerste deel eindigt op een 1.

Wie heeft automatisch recht op VT? Dat zijn mensen met • een leefloon of gelijkgestelde steun van het OCMW • inkomensgarantie voor ouderen (IGO) of gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GIB)

Winnaars Martin Jacobs (Beringen) Els Van Cappellen (Zemst) Lien Van De Woestyne (Eeklo) Marleen Vanwildemeersch (Zwalm) Raymond Werckx (Hasselt)

• een tegemoetkoming voor personen met een handicap • verhoogde kinderbijslag om medische redenen En ook als je als wees of als niet-begeleide minderjarige vreemdeling bent ingeschreven bij CM. Krijg je recht op VT, dan geldt die ook voor je partner en de personen ten laste.

Wat te doen? Om de VT te ontvangen hoef je zelf niets te doen. CM regelt alles.

Wanneer heb je recht op VT na inkomensonderzoek? Dan moet je brutogezinsinkomen van het voorbije kalenderjaar lager zijn dan 16 965,47 euro. Bij dat bedrag mag je voor elk bijkomend gezinslid 3 140,77 euro tellen.

In sommige gevallen gebeurt de berekening op basis van het inkomen van de voorbije maand. Dat is zo voor gepensioneerden, mindervaliden, weduwen/weduwnaars, invaliden, ambtenaren in disponibiliteit die minstens een jaar ziek zijn, militairen die minstens een jaar ziek zijn, eenoudergezinnen en mensen die minstens een jaar ononderbroken arbeidsongeschikt of werkloos waren. Bevind je je in één van de hierboven opgesomde situaties, dan heeft CM je al uitgenodigd om een inkomensonderzoek te laten doen. Als je daar nog niet op ingegaan bent, of als je gezinsinkomen intussen gedaald is, ben je nog steeds welkom om de verhoogde tegemoetkoming aan te vragen. Bevind je je niet in een van de hierboven opgesomde situaties? Dan kun je altijd zelf de verhoogde tegemoetkoming aanvragen. In dat geval onderzoekt CM je inkomen van het hele voorgaande kalenderjaar. In het najaar gaat CM zelf op zoek naar mensen die mogelijk in aanmerking komen voor de verhoogde tegemoetkoming. CM zal mensen aanschrijven die mogelijk recht hebben op VT maar die nog niet aanvroegen. Als jij denkt in aanmerking te kunnen komen, neem je het best zo snel mogelijk contact op met je ziekenfonds.

Neem ook deel aan de CM-webquiz op www.cm.be.

Het CM-Zorgverblijf Hooidonk en Pasar stellen weer elektrische duofietsen ter beschikking voor een tocht door de Kempen. Mensen die minder mobiel zijn, kunnen in Zandhoven en omgeving fietstochten maken met een elektrische duofiets. Eerder stippelden vrijwilligers van Pasar al drie langere trajecten uit. Daar zijn nu drie kortere routes aan toegevoegd. Fietsers kunnen kiezen voor afstanden tussen 11 en 41 kilometer. Een gewone rolstoel of rollator kan mee op de fiets. Dat verhoogt de mobiliteit onderweg. Er is een speciaal fietsarrangement uitgewerkt met een overnachting, avondmaal en ontbijt in Hooidonk tegen 75 euro per persoon. Dit arrangement kan alleen op weekdagen en is te reserveren bij Hooidonk.

✔✔www.cm-zorgverblijven.be Tel. 03 320 28 11

Hoelang blijft buikloop duren? Zeker op vakantie komt diarree ongelegen. Maar het wil niet zeggen dat je voor de rest van je reis aan je hotel gekluisterd bent. Meestal gaat de kwaal na enkele dagen vanzelf over.

Wat is het? Diarree of buikloop is dunne, waterige ontlasting. Je moet vaker naar het toilet dan je gewend bent. Het kan samengaan met misselijkheid en overgeven en soms zelfs met koorts.

Wat zijn de oorzaken? Plotse diarree die slechts enkele dagen duurt en vaak gepaard gaat met braken en buikkrampen, is meestal te wijten aan een infectie van het slijmvlies van de darmwand. We spreken dan van buikgriep. Virussen, bacteriën of parasieten zijn er vaak oorzaak van. Ook stress, verandering van voeding, te veel alcohol, geneesmiddelen en bepaalde aandoeningen zoals de ziekte van Crohn kunnen diarree veroorzaken.

Wat kun je eraan doen? Uitdroging voorkomen, is het belangrijkste advies. Daarvoor moet je voldoende drinken. Voor volwassenen is de maatstaf twee glazen per ontlasting. Drink

niet te veel ineens als je ook overgeeft. Blijf eten waar je zin in hebt. Een dieet hoeft niet. Alleen te veel zoetigheid, laxerende stoffen en pikante voeding vermijd je het best. Geneesmiddelen zijn niet nodig, want die voorkomen uitdroging niet. Alleen in zeldzame gevallen en om praktische redenen bijvoorbeeld als je op reis vertrekt en je niet makkelijk een toilet vindt, kun je een middel op basis van loperamide nemen. Lees dan goed de bijsluiter.

Wanneer naar de dokter? Diarree veroorzaakt door een infectie houdt meestal na 48 uur vanzelf op en kan geen kwaad. In principe is een dokter raadplegen niet nodig. Schakel hem wel in als je vermoedt dat je een voedselvergiftiging opliep of besmet werd in het buitenland. Doe dat ook als de diarree na een week niet is verminderd, er bloed of slijm bij zit of je voortdurend buikpijn hebt. 70-plussers en kinderen jonger dan twee gaan het best al naar de huisarts als de diarree langer dan een dag duurt. Zij hebben immers een verhoogd risico op uitdroging. Niet of weinig plassen,

dorst, droge mond of sufheid wijzen daarop.

Hoe kun je het voorkomen? Om diarree op vakantie te vermijden, let je beter op waar je voeding koopt. Afhankelijk van je bestemming drink je het best alleen water uit gesloten flessen. Een goede handen toilethygiëne is altijd doeltreffend om diarree te voorkomen. Was grondig de handen na een toiletbezoek, nadat je je kind hebt verschoond en voor het eten. Reinig meerdere keren per dag het toilet zolang het plaagje duurt. Michiel Callens, preventie-arts CM www.cm.be/ dehuisdokter

Stefan Dewickere

Op elektrische duofiets door de Kempen

HUIS dOKTER



de

tijd om een verklaring op erewoord in te vullen en de ontbrekende bewijsstukken te verzamelen. CM berekent je totale inkomen en brengt je op de hoogte van het resultaat.

Wellicht ben je een beetje verwonderd om hier na 21 jaar een nieuw gezicht te zien. Mag ik mij even voorstellen? Tot voor kort was ik voorzitter van het Wit-Gele Kruis Vlaanderen en departementshoofd Gezondheidszorg aan het University College Leuven-Limburg. Sinds 1 juli ben ik voorzitter van CM.

Chris Van Hauwaert

✔✔www.cm.be/vt

Op deze plek wil ik eerst en vooral hulde brengen aan mijn voorganger, Marc Justaert. 21 jaar was hij het gezicht van CM. Al die tijd bepaalde hij mee de richting van het ziekenfonds en gaf hij mee vorm aan de gezondheidszorg zoals we die vandaag kennen. Vriend en vijand zijn het erover eens dat ons systeem nog altijd één van de beste ter wereld is. Zijn verdienste daarin kan niet genoeg benadrukt worden. Daarom, een heel welgemeende merci Marc!

Andere voordelen

• Je betaalt voor de Vlaamse zorgverzekering 25 euro in de plaats van 50 euro. • Je krijgt 50 procent korting voor trein en bus. • In sommige gevallen krijg je een sociaal telefoontarief en een verwarmingstoelage. • Sommige gemeenten en provincies geven een tegemoetkoming. • CM geeft extra voordelen zoals meer korting voor vakanties bij Kazou en Ziekenzorg CM.

Zorgend nabij zijn, is voor mij de basis gebleven in alles wat ik mag doen. Tot welke organisatie of instelling we ook behoren, wij zijn er in de eerste plaats om mensen te helpen. En om te helpen moeten we mensen gewoon graag zien. Wie pech heeft en ziek wordt, wil weten waar hij terecht kan, wil zijn verhaal kwijt, wil een luisterend oor en wil zich zeker geen zorgen maken over de kostprijs of de kwaliteit van zijn behandeling. Dat is waar CM al zo lang voor staat en ook in de toekomst voor wil staan. CM is een huis van vertrouwen, waar jullie als lid op kunnen rekenen. Niet van bovenaf, maar van onderuit. Want of je nu gezond of ziek bent, arm of rijk, vrijwilliger of lid, een sterk ziekenfonds maken we samen. Ik kijk ernaar uit om samen met jullie CM verder vorm te geven. Luc Van Gorp, Voorzitter CM

Stefan Dewickere

• Aangezien je meer terugbetaald krijgt, betaal je minder uit eigen zak voor de dokter, de tandarts, de kinesist of andere zorgverlener. • Als je een globaal medisch dossier (GMD) hebt, kun je voor 1 euro naar de huisarts, zonder GMD is dat 1,50 euro. Je betaalt dus enkel het remgeld (en eventueel supplementen) als je gebruik maakt van de regeling betalende derde. Ten laatste op 1 oktober is de huisarts verplicht om de regeling toe te passen. • In het ziekenhuis betaal je een lager persoonlijk aandeel in de verblijfskosten. Honorariumsupplementen zijn verboden als je bij (dag)opname kiest voor een gemeenschappelijke kamer of een tweepersoonskamer.

• Je betaalt per kalenderjaar maximaal 450 euro voor medische kosten (sociale maximumfactuur). Heb je meer uitgaven, dan betaalt CM je die automatisch terug.

Waar ik met CM naartoe wil? Het is een vraag die ik de voorbije weken heel vaak voor de voeten kreeg. Laat mij meteen iets bekennen. In een niet zo ver verleden werkte ik voor studenten in de opleidingen verpleegkunde en vroedkunde. Daarvoor was ik verpleegkundige in verschillende ziekenhuizen. En ook al ben ik daar al een tijdje weg, ik voel mij nog altijd verpleegkundige.

www.facebook.com/CMziekenfonds

Een sterk ziekenfonds maken we samen

Wat brengt het recht op VT mee? Voordelen ziekteverzekering

VOORZET

www.twitter.com/CMziekenfonds

Wat te doen? Maak een afspraak in je CM-kantoor waar je een formulier invult om de VT aan te vragen. Breng je e-ID mee en alle documenten die je inkomen bewijzen (zoals het meest recente aanslagbiljet personenbelasting en onroerende voorheffing, loonfiches, rekeninguittreksels pensioen). Vanaf de aanvraag heb je twee maanden de

7

Schrijf je vragen voor de dokter op 8 Zeg wat je denkt

Guy Puttemans

Een goede consultatie begint bij een goed gesprek. Maar hoe pak je dat aan? Communicatie-expert Jos Huypens geeft 15 tips. 1 Bereid het gesprek voor Neem vooraf de tijd om de consultatie goed voor te bereiden en laat je daar eventueel bij helpen door een vriend of familielid. Bedenk welke vragen je wil stellen en schrijf ze op.

3 Luister naar de arts Luister aandachtig naar wat de dokter zegt en laat hem uitspreken voor je vragen begint te stellen.

Jos Huypens: ‘Schrijf je vragen op, zo vergeet je ze niet.’

lijk via je mimiek of je begrijpt wat hij zegt. 6 Wees assertief Laat je niet verlammen door angst of ontzag voor dokters of specialisten.

Schrijf op wat de arts vertelt en noteer bijkomende vragen voor later in het gesprek.

7 Vraag door

Hou oogcontact met je arts en maak duide-

14 Vraag je medisch dossier op

Het is normaal dat je emotioneel reageert op bepaalde boodschappen. Geef je emoties de ruimte en vraag daarvoor begrip aan je arts. Je kunt eventueel vragen om het gesprek op een later moment voort te zetten.

Je hebt als patiënt het recht om je dossier in te kijken, maar de kans is groot dat je er weinig van begrijpt. Vraag eventueel aan je huisarts om je dossier voor jou door te nemen.

10 Blijf respectvol

15 Vraag indien nodig hulp aan de ombudsdienst

11 Geef jezelf achteraf punten

4 Maak notities

5 Gebruik lichaamstaal

9 Uit je emoties

Hou de lijnen altijd open, ook als het moeilijk gaat. Respect is een basisvoorwaarde voor een goed gesprek.

2 Neem iemand mee Met twee hoor je altijd meer dan alleen. Neem een vriend of familielid mee naar de consultatie. Die kan je helpen om de juiste vragen te stellen, achteraf kun je samen nog eens alle feiten overlopen.

Spreek uit waar je mee zit, bijvoorbeeld als je vindt dat je te weinig informatie krijgt.

met een groot café. Er worden zinnige dingen gezegd maar er wordt ook veel toogpraat verkocht.

Blijf doorvragen tot je alles begrepen hebt. Probeer af en toe samen te vatten. ‘Heb ik goed begrepen dat …’ of ‘Is het nu zo dat …’

Zit je met onoverkomelijke problemen, neem dan contact op met de ombudsdienst van het ziekenhuis. Nele Verheye

Geef jezelf na het gesprek een score van 1 tot 10 en bedenk wat je de volgende keer beter kunt doen qua communicatie. 12 Maak duidelijke afspraken In het ziekenhuis is het niet altijd duidelijk wanneer je bepaalde specialisten te zien krijgt. Probeer daarover duidelijke afspraken te maken met de specialist zelf. 13 Geloof niet alles wat je leest op internet Wees voorzichtig met wat je leest op het internet. Je kunt het internet vergelijken

Meer tips vind je in de brochure ‘Patiënten kunnen artsen beter leren communiceren’. Je bestelt ze bij Ziekenzorg CM tegen 1,50 euro (+ 50 cent verzendingskosten). Chronisch zieke mensen kunnen in hun regio ook een cursus bij Ziekenzorg CM volgen om beter te leren communiceren met artsen.

✔✔[email protected] Tel. 02 246 47 71

8



Een taboe hoeft niet

knipsels Gratis CM-oordopjes op festivals Deze zomer deelt CM opnieuw gratis oordopjes uit op meer dan 60 festivals. Kijk uit naar de mobiele CM-teams en vraag hen een setje oordopjes. De CM-medewerkers nodigen je er ook uit om deel te nemen aan een gratis sms-wedstrijd. Nog tot september maak je elke maand kans op een luxueuze uitvoering van de iPad Air 2.

✔✔www.cm.be/festivals

Groen festival Een kleinschalig festival op een unieke locatie met originele muziekbeleving. Dat zijn de kenmerken van Deep in the Woods. Dit festival vindt plaats van 4 tot 6 september in Massembre in de Ardennen. Op de affiche staan onder meer La Jungle, Kris Dane, Fùgù Mango Meets Binti, Briqueville en Pauw. Je kunt op de camping van het domein zelf blijven overnachten. Reserveer wel tijdig je plaatsje.

✔✔www.deepinthewoods.be

Veel oproepen naar Tele-Onthaal over gezondheid Sinds 2005 bellen 15 procent meer 50-plussers naar Tele-Onthaal en het aantal alleenwonende oproepers steeg met 10 procent. Maar de gespreksthema’s zijn de laatste tien jaar nagenoeg gelijk gebleven. De drie meest terugkerende onderwerpen zijn gezondheid, relaties en eenzaamheid.

Kelly en Veerle maken lingerie voor lotgenote Als lotgenoten leerden Kelly Eerdekens (28) en Veerle Bocken (33) elkaar kennen. Nu helpen ze andere lotgenoten om het leven met een stoma comfortabeler te maken. Zwemmen of zonnen met een kunstmatige opening in de buik? Het kan.

G

ewoonlijk is het Kelly die de PR verzorgt van het bedrijfje Bellastoma dat ze samen met Veerle heeft opgericht. Maar Kelly is pas bevallen van haar tweede kindje. Zwanger? Met een stoma?

Uitgeput ‘Het kan’, zegt Veerle die een zoontje van vijf heeft. ‘Mijn man en ik hadden ons leven opgebouwd met de gedachte dat we geen kinderen zouden hebben. Ik was 27 toen ik een jaar na mijn huwelijk een stoma kreeg. Die maakte een einde aan een jarenlange lijdensweg. De mooiste jaren van mijn jonge leven lag ik op de zetel met immense pijnen en diarree, veroorzaakt door voortdurende darmontstekingen die mij totaal uitputten.’ Veel mensen met de ziekte van Crohn worden met geneesmiddelen geholpen, maar bij Veerle lukte dat niet. ‘Een stoma zou mijn darmen tijdelijk tot rust laten komen. Na de operatie was ik verlost van krampen en steken en de stoma werd definitief. Ik verbeterde zo snel dat ik aan de artsen vroeg of ik ooit nog zwanger kon worden. Kan een tijdje duren, antwoordden ze, want ik was zo verzwakt dat ik geen menstruatie meer had. Maar het lukte vrijwel meteen. En op

Copyright: ENGADIN St. Moritz

Binnen het gezondheidsthema gaat 60 procent van de gesprekken over geestelijke gezondheid en één op vier oproepen draait rond depressieve gevoelens. TeleOnthaal is een aanvulling op de professionele hulpverlening. Want de dienst is elke dag van het jaar non-stop bereikbaar op het nummer 106 of via de website.

Kelly (boven) en Veerle (onder) laten zien dat ook met een stoma een vrij normaal leven mogelijk is.

enkele complicaties na verliep de zwangerschap heel goed. Ons zoontje werd geboren met de keizersnede.’ Veerle en Kelly ontmoetten elkaar in het ziekenhuis. Ze werden vriendinnen en gin-

gen samen op zoek naar oplossingen om het stomazakje comfortabel en onzichtbaar onder de kleding op zijn plaats te houden. Kelly had ideeën en Veerle is handig met naald en draad. Aanvankelijk pasten ze zwangerschapsbanden aan, tegenwoordig

Laatste vrije plaatsen in St. Moritz Het inspirerende Engadin en het bruisende St. Moritz nodigen je uit voor een onvergetelijke vakantie. Niets is heerlijker dan er op uit te gaan in de natuur: over wandelwegen, via mountainbiketrails of op Intersoc-excursie. In juli en augustus organiseert onze ﬁetsmonitor elke dag begeleide ﬁetstochten voor ieders niveau. Ons weekprogramma, te bekijken via www.intersoc.be, weet je zeker te bekoren. We hebben nog vrije plaatsen: - van maandag 27-7 tot woensdag 5-8 - van woensdag 5-8 tot vrijdag 14-8 - van vrijdag 14-8 tot zondag 23-8

✔✔www.teleonthaal.be

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

Vrijwilliger op vakantie

Intersoc-Werkvakantie, unieke combinatie werk en vakantie

Ziekenzorg CM zoekt vrijwilligers die mensen met een verstandelijke beperking op vakantie willen begeleiden en er instaan voor de zorgtaken. De vakantie vindt plaats van 31 augustus tot 4 september in Hooidonk te Zandhoven.

Elk jaar nemen meer dan 3 000 vrijwilligers deel aan onze werkvakanties. Ze geven altijd het beste van zichzelf in de keuken, het restaurant, aan de bar, de receptie, in de kinderclubs en nog zoveel meer. Interesse? Meer informatie op www.intersocwerkvakanties.be of via 02 246 47 35 (hoteldiensten) en 02 246 47 36 (animatie) of via [email protected].

✔✔[email protected]

Weetje: de inschrijvingen voor het winterseizoen starten op 1 september.

02 246 26 90

Visie_10-07_St Moritz.indd 1

6/07/2015 10:17:39



HELPENDE

n leuke en Stevige stof Op het eerste gezicht hebben de banden niets speciaals. Maar de stevige, rekbare stof op de buik is dubbel en op de plaats waar de stoma wordt aangebracht, zit een opening in de stof. Zo komt het zakje niet in contact met de huid. ‘We hebben comfortbanden voor dagelijks gebruik maar ook intieme banden in mooie kant. We hebben er voor vrouwen en mannen, zelfs in badpakstof om mee te zwemmen.’

Ik kan er goed mee leven en iedereen mag dat weten. Nochtans is een stoma nog een groot taboe. Veerle Bocken

Bellastoma werkt samen met de Thuiszorgwinkel. ‘De bandagiste neemt de maat’, zegt Veerle. ‘Ik maak het patroon en geef dat door aan het naaiatelier. Voorlopig is alles maatwerk en handwerk. Een band heb je vanaf 89,95 euro. Beschouw het als ondergoed, je hebt er dus enkele van nodig. We werken nu aan standaardmaten zodat de mensen zullen kunnen kiezen tussen het iets duurdere maatwerk en de goedkopere standaardmaten.’

Rani (20) helpt schooltje bouwen in Togo Wat is een stoma? Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting die in de buik wordt aangelegd (soms tijdelijk, soms definitief) als de ontlasting de darm niet langs de natuurlijke weg kan verlaten.

goed mee leven en iedereen mag dat weten. Nochtans is een stoma nog een groot taboe’, weet Veerle. ‘Velen denken dat een stoma alleen iets is waar ouderen mee worden geconfronteerd, maar er zijn ook veel jonge mensen. Ze praten er meestal niet graag over. Kelly en ik zijn lid van een zelfhulpgroep en we zien dat daar vooral oudere mensen naartoe komen. We hebben nu ook een besloten Facebookgroep waar lotgenoten ervaringen kunnen uitwisselen. Dat is belangrijk voor mensen die een operatie voor de boeg hebben of pas geopereerd zijn.’ Dankzij de stoma kan Veerle een vrij normaal leven leiden. ‘De stoma heeft mijn leven verbeterd, maar de ziekte van Crohn bleef. Ik moet nog altijd veel rusten en heb vaak last van pijn in de gewrichten. Volop gaan werken, lukt niet. Ik ben nog altijd op invaliditeit. Maar ik ben nog te jong om de hele tijd stil te zitten. Je zou er psychisch ziek van worden. Met toestemming van de adviserend geneesheer kan ik me met Bellastoma bezighouden. Ik werk wanneer ik me goed genoeg voel. Het is fijn om je ervaring te delen en mensen te kunnen helpen.’ Chris Van Hauwaert

Taboe Veerle heeft er geen enkel probleem mee om over haar stoma te praten. ‘Ik kan er

HANDEN

✔✔www.bellastoma.be

www.thuiszorgwinkel.be

Op 12 juli is het voor Rani Marchal eindelijk zover. Dan vertrekt ze voor drie weken naar Togo om samen met de plaatselijke jeugd een schooltje te bouwen. ‘Ik zamel gadgets en speelgoed in om aan de kinderen te geven. Wij kunnen het ons moeilijk voorstellen maar met een ballon of balpen zijn zij al enorm blij.’

‘Toen mijn vriend me het foldertje van Bouworde vzw gaf, was ik meteen verkocht. Hij had het gevonden in ons jeugdhuis en wist hoe graag ik vrijwilligerswerk wil doen. Ik speelde ook al langer met het idee om eens naar Afrika te gaan. Nu kan ik beide combineren.’

Lange zomer ‘In juni studeer ik af, dus dacht ik bij mezelf dit is het moment, deze zomer moet het er eindelijk eens van komen. Het is trouwens de eerste keer dat ik meega met Bouworde vzw, dus ik weet nog niet goed wat ik juist kan verwachten. Ik ben altijd heel tevreden als ik iets kan betekenen voor anderen. Deze keer zal dat in Togo zijn. Ik hoop dat de Togoleese bevolking nog lang van het schooltje zal kunnen genieten. Maar ook in België draag ik als bloed-, plasma- en stamceldonor regelmatig mijn steentje bij.’

Hulp nodig ‘De mensen uit het dorp Sichem, waar ik naartoe ga, hebben heel weinig middelen. Een school of huis bouwen is daar dus niet vanzelfsprekend.

Voorbereiding ‘Om dit project te financieren, verkoop ik zelfgebakken wafeltjes. Ik heb hiermee al zo’n 170 euro ingezameld. Het geld dat alle 7 vrijwilligers samen verzamelen, wordt gebruikt om de bouwmaterialen te kopen. Ik moet ook verschillende vaccinaties krijgen tegen onder andere gele koorts, iets waar ik niet meteen voor sta te springen. Maar omdat het voor het goede doel is, neem ik dat er graag bij.’ (lacht) Els Willems

Mosselen in papillot Ingrediënten per stuk: 10-tal mosseltjes ¬ 1 schijfje ui ¬ eventueel wat venkel ¬ 2 schijfjes citroen ¬ kruidenboter ¬ peper ¬ zout ¬ scheutje witte wijn ¬ fijngesnipperde peterselie

Christine Desmidt leerde haar man kennen op een vakantie met Intersoc. Als winnaar van onze Valentijnsactie in dit blad mocht zij haar vakantieliefde gratis opnieuw beleven in Sankt Moritz. ‘Deze keer vertrok ik met veel meer enthousiasme dan in 1972. Een comfortabele bus bracht ons naar Sankt Moritz. Hotel Stahlbad overtrof al onze verwachtingen. Dikke merci aan Intersoc en alle vrijwillige medewerkers: zij maakten van onze vakantie een onvergetelijke belevenis. We zijn opnieuw verliefd geworden.’

Een glimlach toveren op de gezichtjes van die kinderen en hen even de armoede en problemen laten vergeten, is mijn grootste doel. Tijdens die drie weken hebben we ook een paar vrije dagen en dan hoop ik dat ik de gewoonten en leefwijze van de mensen en de natuur van het land beter zal leren kennen.’

SMAKELIJK

WINNAARS VALENTIJNSACTIE

Weer verliefd

Daniël Rys

hebben ze een bedrijfje dat op maat banden voor stomagebruikers maakt. Zo kunnen veel mensen genieten van hun ervaring.

9

Bereiding doe enkele mosselen in een aluminiumzakje ¬ voeg er de groentjes, citroen, wat kruidenboter, wat fijngesnipperde peterselie, peper en zout aan toe ¬ overgiet met een scheutje wijn ¬ sluit het zakje hermetisch af door de rand enkele keren om te plooien ¬ zet 10 minuten op de barbecue ¬ de witte wijn begint te stomen en wordt samen met de kruidenboter een lekker sausje ¬ controleer altijd 1 pakje om te zien of alle mosselen wel gaar zijn

Recept: Johan Engelen www.johanengelen.be

10

¬ uw job, ons werk

DE


VLOER

Stefaan De Graeve Treinbestuurder

‘Iedere bestuurder wil zijn trein op tijd laten rijden’ Dat zijn job meer is dan alleen gas geven en remmen. Dat mag wel eens duidelijk gemaakt worden, vindt treinbestuurder Stefaan De Graeve. ‘Want’, zegt hij, ‘de reizigers beseffen niet hoe complex het allemaal is.’

B

Rob Stevens

en je een doorwinterde pendelaar of stap je maar af en toe op een trein, je hebt vast al eens gesakkerd omdat die vertraging had of afgeschaft werd. Te laat op je bestemming komen of een aansluiting missen is natuurlijk voor niemand leuk. ‘Ook niet voor een treinbestuurder’, zegt Stefaan. ‘Iedere bestuurder doet er alles aan om zijn trein op tijd te laten rijden, daar mag je zeker van zijn. Maar een vertraging kan zoveel verschillende oorzaken hebben, dat beseffen de mensen niet.’

We zijn opgeleid om naar buiten te kijken naar de seinen. Die gewoonte moeten we nu afleren. Stefaan De Graeve

Wat kunnen die oorzaken dan zijn? ‘Als er iets mis is met het remsysteem, stopt de trein automatisch. Of als er mensen langs het spoor opgemerkt worden, krijg je als bestuurder telefoon en moet je heel traag over de lijn rijden om goed te zien wat er aan de hand is. Ook weersomstandigheden hebben vaak een invloed op je rit, denk maar aan een dichte mist. Soms is er ook een kortsluiting in de locomotief. Dan schakelt de grote zekering uit en heeft de locomotief geen aandrijving meer. Je bolt dan eigenlijk uit. Dan moet je als bestuurder een beslissing nemen: laat ik me verder bollen, of stop ik. Is er een perron in de buurt waar mensen eventueel kunnen uitstappen en een andere trein nemen? Op zo’n moment mag je niet panikeren in de stuurpost. Je moet op een verstandige manier een goeie beslissing nemen.’ Dus moet je als treinbestuurder ook stressbestendig zijn? ‘Dat is zo. Als je ’s morgens in de spits met een trein van Luik naar Oostende rijdt, en die trein valt stil, dan moet je daar mee om kunnen. Dan komen de telefoons van alle kanten. Een panne brengt ook meteen vertraging mee. En onze verantwoordelijken weten hoe lang het normaal gezien duurt om een bepaald defect op te lossen. Heeft die trein langer vertraging, dan word je als bestuurder op het matje geroepen.’ Je moet ook zelf aan de trein kunnen sleutelen? ‘Bepaalde defecten moeten we zelf aanpakken. Er is een depannageboek waar duidelijk beschreven staat wat de bestuurder mag en moet doen, wat hij niet mag doen, en hoe hij te werk moet gaan. Elke bestuurder moet dit altijd bij zich hebben. Nu staat al die informatie op een tablet, zodat we het gemakkelijk kunnen raadplegen. Zo vergeet je niets als je onder druk staat. Er wordt

‘Zo’n rit naar Hasselt, bij mooi weer, met veel groen, daar doe ik het voor.’

dus wel veel gevraagd van een treinbestuurder. Er zijn heel veel regels, je moet de hele seininrichting kennen, je moet wat afweten van pneumatiek (aandrijftechniek op basis van samengeperste gassen zoals lucht, red.) en een aantal dingen zelf repareren. Voor mensen die geen technisch onderwijs volgden, is dat vaak even slikken.’ De moderne besturingssystemen zijn gericht op de veiligheid van de reiziger. Hoe snel verandert dat allemaal? ‘Heel snel. Nu wordt bijvoorbeeld volop het ETCS-systeem (European Train Control System, red.) uitgerold. Via satelliet stuurt dit systeem alle nodige informatie naar de stuurpost: wat moet de bestuurder doen, hoe hard moet hij rijden, wanneer en hoe moet hij afremmen, enzovoort. Dat is niet zo eenvoudig voor de bestuurder. Wij zijn opgeleid om naar buiten te kijken, naar de seinen. Die gewoonte moeten we nu afleren. Bovendien is het nog niet overal geïnstalleerd, dus moeten we nu afwisselen. Maar het is wel een veiliger systeem. Het bewaakt de bestuurder eigenlijk. Als die niet ingrijpt of te laat, stopt de trein automatisch.’ Ben je nog altijd blij met je keuze voor een job als treinbestuurder? ‘Ik doe het nog altijd heel graag. Wat ik minder fijn vindt, is de reactie van sommige mensen als ik zeg dat ik treinbestuurder ben. Dan volgt vaak een zondvloed van vooroordelen: ik ben overbetaald, heb te veel verlof en wil altijd staken. En blijkbaar denken mensen ook meteen dat ik het hele

spoor en alle dienstregelingen ken. Maar het weegt niet op tegen het gevoel dat ik krijg in de stuurpost. Ik ben alleen, en ben daar mijn eigen baas. En sommige ritten

zijn echt prachtig. Zo’n rit naar Hasselt, bij mooi weer, met veel groen. Daar doe ik het voor.’ Amélie Janssens

Kleine treinbestuurdersvakbond ASTB staakt zeven zaterdagen op rij

ACV: ‘Nu staken is niet correct’ Luc Piens van ACV-Transcom is bijzonder scherp over de aangekondigde zeven zaterdagenstakingen van de kleine treinbestuurdersvakbond ASTB. ‘Het getuigt van egoïsme en het is geen toonbeeld van solidariteit met het ander personeel. Ze doen een voorafname met alleen eisen voor treinbestuurders. Staken is het laatste middel en het moet dat blijven.’ Piens heeft ook vragen bij de keuze om zeven zaterdagen lang te staken. ‘Net op deze zaterdagen legt de NMBS extra treinen in om een alternatief te bieden voor de files richting kust. Waarom dat zeven keer boycotten?’ Eisen bekend, overleg bezig Zijn er dan geen problemen bij de NMBS? ‘Absoluut wel’, zegt Piens, ‘maar momenteel zitten we rond de tafel voor een nieuwe tweejaarlijkse CAO. Voor die besprekingen is de NMBS bezig met berekeningen voor onder andere een nieuwe formule voor de premies. Dat vraagt tijd, ASTB weet dat ook, toch staken ze.’ Het overleg is dus volop bezig, maar en-

kele elementen zijn nog onduidelijk of moeten nog verder berekend en uitgewerkt worden, zoals het moderniseringsplan waar de minister binnenkort mee komt, de afbouw van de tewerkstelling aan de loketten en de premie voor treinbestuurders en treinbegeleiders. ‘Er staat dus heel wat te gebeuren’, zegt Piens. ‘We moeten de sociale dialoog aangaan over het totaalplaatje, en niet alleen over specifieke eisen voor één categorie werknemers. Wat mij stoort, is dat ASTB enkel kijkt naar eisen van treinbestuurders en dat ze bovendien het sociaal overleg dat bezig is niet alle kansen wil geven, getuige de zeven zaterdagenstakingen.’ (JDO)

¬ uw job, ons werk


11

Vrouwen extra getroffen door pensioenplannen regering De federale regering verhoogde de wettelijke pensioenleeftijd tot 67 jaar. Een nationaal pensioencomité moet zich nu onder meer buigen over de lijst met ‘zware beroepen’ en deeltijds pensioen. Maar ACV vindt dat in het hele debat de vrouwen vergeten worden. ‘De regeringsmaatregelen van de voorbije maanden waren al niet mals voor werkneemsters’, zegt Anne Léonard, nationaal secretaris van ACV. Ze bedoelt daarmee onder meer het afschaffen van de inschakelingsuitkering. Twee derde van de rechthebbenden waren vrouwen. De regering zal daarnaast in 2017 de inkomensgarantie uitkering halveren. Dit is een bijkomende uitkering voor wie onvrijwillig deeltijds werkt. 79 procent van deze groep werknemers, die buiten hun wil deeltijds werken, zijn vrouwen. Dat er geen uitkering meer betaald wordt voor een tijdskrediet zonder motief en dat deze periode niet langer gelijkgeschakeld is voor het pensioen, is ook vooral voor vrouwen nadelig. ‘Allemaal maatregelen die levenslange gevolgen hebben voor werkneemsters’, gaat Anne Léonard verder. ‘Daarom vindt ACV dat de regering in de hele pensioendiscussie oog moet hebben voor de specifieke situatie van vrouwen. Maar dat is evengoed nodig voor het hele loopbaanbeleid.’ ACV heeft vijf aandachtspunten als het gaat om vrouwen, loopbaan en pensioen.

Het pensioenbedrag De loonkloof tussen mannen en vrouwen in België (het loonverschil tussen man en

de

vrouw in dezelfde functie) is 22 procent. Bij het pensioenbedrag loopt die loonkloof op tot 31 procent. Bovendien heeft 58 procent van de vrouwen een pensioen dat lager is dan 1000 euro, ten opzicht van 32 procent van de mannen. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat meer vrouwen dan mannen boven 65 jaar een armoederisico heeft. ACV vraagt daarom een verhoging van de minimumpensioenen en een gewaarborgde welvaartsvastheid (dit wil zeggen, dat de pensioenen ook moeten stijgen als de gemiddelde lonen stijgen).

de gevolgen voor het pensioen en de loopbaanvoorwaarde groot.

algemene en objectieve criteria vast te leggen om ‘zware beroepen’ te erkennen.

Erkenning van zware vrouwenarbeid

Vervroegd pensioen en verhoging pensioenleeftijd

De beroepen die nu als ‘zware beroepen’ erkend worden, zijn vooral industriële beroepen die door mannen uitgeoefend worden. Heel wat typisch vrouwelijke jobs (zoals verzorging, schoonmaak, gezins- en huishoudhulp, handel, opvang van kleine kinderen) worden niet als ‘zwaar beroep’ erkend, hoewel ze ook lichamelijke slijtage maar dikwijls ook een zware psychosociale belasting veroorzaken. ACV vraagt om

Tegen 2019 moeten werknemers 63 jaar zijn en 42 jaar loopbaan hebben om met vervroegd pensioen te kunnen. Met een gemiddelde loopbaan van 35 jaar zullen vrouwen dus nog minder toegang hebben tot het vervroegd pensioen. De verhoging van de pensioenleeftijd zal volgens ACV dan ook gevolgen hebben voor alle takken van de sociale zekerheid: gezondheidszorg, beroepsziekten, arbeidsongevallen,…. (AJ)

Pensioenbedrag mannen / vrouwen per 100 euro pensioen voor mannen 100 euro

Duur van de loopbaan 69 euro

Om recht te hebben op een volledig pensioen moet je in België 45 jaar loopbaan hebben. Maar Belgische vrouwen hebben een loopbaan van gemiddeld 35 jaar. Zij nemen ook vaker ouderschapsverlof of loopbaanonderbreking. Voor ACV zijn de gelijkschakelingen van periodes van inactiviteit een belangrijke buffer tegen armoede en mogen ze niet beperkt of afgeschaft worden.

Aantal mannen / vrouwen met pensioen lager dan 1000 euro 32% 58% Aantal mannen / vrouwen dat deeltijds werkt 10%

Deeltijds werken en onzekere contracten 46 procent van de vrouwen in België werkt deeltijds, bij de mannen is dat 10 procent. Dit is vaak een noodzaak eerder dan een keuze. Vrouwen werken ook vaker met tijdelijke en onzeker contracten. Ook hier zijn

46% Vrouwen verdienen tijdens hun loopbaan gemiddeld minder dan mannen. Ze werken vaker dan mannen deeltijds, om bijvoorbeeld zorgtaken op te nemen. Met die verschillen dreigt de regering geen rekening te houden bij de pensioenhervorming.

FOCUS TROP is teveel. Ook in het Grieks.

www.twitter.com/Acvonline

www.facebook.com/het.acv

Ik schrijf deze focus dinsdagnamiddag. En heb dus geen zicht op de afhandeling van het Griekse drama. Maar toch heb ik er mijn idee over. Griekenland is een volwaardige lidstaat van Europa en van de eurozone. Griekenland werd in 2001 toegelaten tot de club van de euro door de politieke verantwoordelijken van die tijd. Ook al wisten ze maar al te goed dat Griekse politici ‘opgesmukte’ cijfers hadden ingeleverd. Toenmalig Belgisch financie-minister Didier Reynders gaf dat enkele jaren geleden al toe. Net zoals het de banken niet belette om jarenlang veel te blijven lenen aan de Griekse staat. Bij de eerste stevige trap tegen de tafelpoot, de wereldwijde financiële crisis die losbarstte na de val van de Amerikaanse zakenbank Lehmanbrothers, zakte het kaartenhuis meteen ineen. De oplossing die het Internationaal Muntfonds (IMF), de Euro pese Centrale Bank en de Europese Commissie voor Griekenland samen uitdachten, was zeer eenzijdig: keihard besparen. Om zo de banken te redden die zeer gul geld hadden geleend.

Alle zuurstof werd uit de Griekse economie weggezogen. Veel teveel besparingen, verklaarde de hoofdeconoom van het IMF achteraf. Onderzoek toont dat Griekenland een ongeziene besparingsoperatie doorvoerde en de zwaarste hervormingen deed van alle landen in de Europese Unie. Deze inspanning is zeer ongelijk verdeeld : de armste en middengroepen werden het ergst getroffen. Zo stegen de belastingen voor de 50% armste Grieken met liefst 339%. Terwijl de meest welvarende helft van de Grieken hun belastingfactuur met amper 9% zag stijgen. Resultaat : de Griekse economie is op sterven na dood en huizenhoge werkloosheid en armoede. ‘De hele Griekse maatschappij raakt ontwricht’, zegt VRT-correspondent Bruno Tersago in een boeiend interview op de achterkant van deze Visie. De enige economische én menselijke oplossing voor het Griekse drama is een realistisch herstelplan. Met een deel kwijtschelding van de schuld (zo-

als het IMF wil) én met een haalbare afbetaling van de resterende schuld. Zodat Griekenland opnieuw wat ademruimte krijgt en kan investeren in echte oplossingen. Tegelijk moet de Griekse regering werk maken van een efficiënt en rechtvaardig belastingsysteem en van een beter functionerende overheid. Hopelijk komen de Europese en Griekse leiders ook samen tot die conclusie. Europa is na de tweede wereldoorlog, een vreselijke periode in onze geschiedenis, opgebouwd rond de waarden van vrede en solidariteit en rond de principes van stabiliteit en sociale vooruitgang. Politici, zowel Griekse als andere, die deze waarden en principes aan de kant schuiven, spelen met vuur. Trop is teveel. Dit geldt trouwens ook voor gebruik in eigen land.

Marc Leemans, voorzitter ACV

Onderzoek toont dat Griekenland een ongeziene besparingsoperatie doorvoerde en de zwaarste hervormingen deed van alle landen in de Europese Unie.

bondig

vak

Werkbonus telt mee voor berekening bedrijfstoeslag bij SWT in maatwerkbedrijven Wie aan bepaalde voorwaarden voldoet, kan instappen in een stelsel van SWT (het vroegere brugpensioen). Tot aan je pensioen ontvang je dan een werkloosheidsuitkering en een bedrijfstoeslag van je werkgever. Deze bedrijfstoeslag wordt berekend door de werkloosheidsuitkering af te trekken van het nettoloon en die uitkomst te delen door twee.

Werkbonus Wie een laag loon heeft, ontvangt ook een werkbonus zodat je een hoger nettoloon overhoudt. Het Arbeidshof in Gent besliste nu dat de werkbonus meetelt voor de berekening van de bedrijfstoeslag. Dit is belangrijk, want dit zorgt voor een hoger nettoloon, en een hogere toeslag. Wie hierover vragen heeft, kan contact opnemen met zijn vakbondssecretaris.

Gezinsweekend ACV-CSC METEA Leden van ACV-CSC METEA hebben dankzij hun lidmaatschap recht op een aantal voordelen bij diverse bedrijven. Sinds kort biedt ook het vakantiecentrum Corsendonck De Linde in Retie kortingen aan. Van 7 tot 9 augustus kunnen leden er alvast terecht voor het gezinsweekend van ACV-CSC METEA. • 2x overnachting in halfpension • Keuze uit één van volgende 2 programma’s: 1. Bobbejaanland programma > 1 ticket voor dagtoegang tot Bobbejaanland > 1 ticket voor dagtoegang tot Zilvermeer 2. Begeleide kindvriendelijke fietstocht met streekgids > lunch onderweg tijdens fietstocht inbegrepen > 1 ticket voor dagtoegang tot Zilvermeer • Prijzen Volwassene:102,50 euro p.p. in plaats van 136 euro Kind 3-12 jaar: 64,50 euro p.k. in plaats van 85,50 euro Kind 0-3 jaar + kleiner dan 1m: gratis prijs op basis van een tweepersoonskamer Supplement single: 20,00 per kamer, per nacht


ACV-Workshops ‘werken bij de politie’ helpen bij jobwissel

‘Onderaan de ladder begin schrikt me niet af’

Birgit Feucht (30) stond vorig schooljaar nog voor de klas. Ze geeft Latijn en Grieks in het middelbaar onderwijs. Als het aan haar ligt, draagt ze binnenkort een politie-uniform.

Compagnie Gagarine

12

¬ uw job, ons werk

M

et de diploma’s Taal- en Letterkunde en Ges c h ie de n i s op z a k stond Birgit op het punt om te solliciteren bij de politie. ‘Maar ik kreeg toen de kans om aan de universiteit aan de slag te gaan. Die kans krijgt niet iedereen, dus ik heb die gegrepen. Na een tijdje raakte ik uitgekeken op die job. Ik moest snel beslissen en ging toen voor een job in het onderwijs. Maar nu waag ik toch mijn kans bij de politie.’

Nuttig voelen Waarom ze voluit voor de politie gaat? ‘Ik denk dat het veel voldoening geeft om mensen te helpen en problemen op te lossen’, vertelt Birgit. ‘Aan de universiteit kreeg ik het gevoel dat ik werkte aan een boek dat niemand ooit zou lezen. Ik wil een feitelijke bijdrage leveren en me nuttig voelen.’ Ze solliciteerde niet voor een bepaalde functie. ‘Het schrikt me niet af om onderaan de ladder te beginnen’, zegt ze. ‘Als je pas begint, ben je nu eenmaal nog niet klaar om een hogere functie uit te oefenen. Hoe kan je nu een goeie chef zijn als je niet eens weet wat de andere mensen in je team doen.’

Oefeningen voor toelatingsproeven ‘Door een gelukkig toeval kreeg ik dit jaar een mail van ACV over de workshops Werken bij de politie’, gaat Birgit verder. ‘Ik schreef me in en ben daar nog altijd blij

Birgit Feucht wou altijd al bij de politie werken, maar koos eerst voor een job aan de universiteit. Nu gaat ze via de workshops van ACV terug naar haar eerste liefde: de politie.

mee. Ik kreeg er informatie over de inhoud van de verschillende functies bij de politie en over de selectieprocedure. Die informatie is nuttig. Zeker de oefeningen ter voorbereiding van de toelatingsproeven.’

Kalmer tijdens proeven Ook Kathleen Witters (24) wil bij de politie aan de slag. Zij begint in oktober met de opleiding tot inspecteur van de politie. Dat ze slaagde voor de toelatingsproeven, heeft ze naar eigen zeggen voor een groot deel te danken aan de workshops die ze bij ACV volgde. ‘Ik wist vooraf niet wat ik van die

examens kon verwachten en had wel wat schrik. In de workshops kregen we voorbeelden van de oefeningen die op de toelatingsproef aan bod komen. Ik voelde me dus goed voorbereid. Daardoor was ik kalmer op het moment van de proef en slaagde ik.’ Ook bij Kathleen speelde de idee om bij de politie te werken al langer. ‘Ik wil dit eigenlijk al van toen ik klein was. Maar ik voel me nu pas mentaal en fysiek sterk genoeg. Ik informeerde bij mijn wijkagent eens naar de vacatures. Hij vertelde me over de infosessies van ACV.’ Amélie Janssens

✔✔Meer informatie:

[email protected]

Syndicale premie betonindustrie Om recht te hebben moet je lid zijn van ACV Bouw – Industrie & Energie en in dienst zijn van een onderneming tussen 1 april 2014 en 31 maart 2015. Heb je de volledige periode gewerkt of ben je met brugpensioen dan krijg je 135 euro. Je krijgt de premiekaart van je werkgever. Noteer hierop zeker je rekeningnummer en let erop dat je in orde bent met je betaling van jouw bijdrage. Kreeg je geen kaart maar denk je recht te hebben, contacteer dan jouw syndicaal afgevaardigde, het ACV dienstencentrum of het beroepsverbond van ACV bouw – industrie & energie. De eerste betaling gebeurt op 22 juni 2015.

‘Alle werknemers hebben recht op eerlijk loon en sociale bescherming’ De strijd tegen sociale dumping moet een absolute prioriteit worden in België en Europa. Dat zegden ACV, ABVV en ACLVB op een manifestatie eind juni in Brussel.

‘Daardoor gaan bij ons jobs verloren en mist de sociale zekerheid veel inkomsten. Ook de buitenlandse werknemers verdienen een eerlijk loon.’

‘Werkgevers misbruiken de detacheringsregels (waardoor werknemers voor een bepaalde periode in het buitenland kunnen werken, red.) om buitenlandse arbeiders voor lange tijd aan het werk te zetten tegen een laag loon en met minimale sociale bescherming’, klinkt het.

De drie vakbonden willen dat België en Europa een prioriteit maken van de strijd tegen sociale dumping. Zo willen ze onder meer dat detachering beperkt wordt tot een periode van zes maanden. (AJ)

¬ uw job, ons werk


nnen

13

Vlaming trouw aan job Hoe vaak veranderde je in je loopbaan van werk? De kans is groot dat dit beperkt is. Want uit onderzoek blijkt dat de Vlaming trouw is aan zijn job.

G

aan Vlamingen nog steeds voor een ‘job voor het leven’? Of zijn werknemers en werkgevers vandaag minder aan elkaar gebonden? Het Steunpunt Werk en Sociale Economie (WSE) onderzocht dit door de gemiddelde jobanciënniteit in kaart te brengen. Die geeft weer hoe lang werknemers en zelfstandigen in hun huidige job aan het werk zijn.

Aantal werkenden tussen 50 en 64 jaar verdubbeld De gemiddelde jobanciënniteit voor werkende Vlamingen is tussen 1992 en 2013 zo goed als stabiel gebleven. In 1992 werkten de Vlamingen gemiddeld 11,1 jaar bij hun werkgever, in 2013 was dat 11,4 jaar. In die periode is de leeftijdsamenstelling van de werkende bevolking wel vergrijsd. Tussen 1992 en 2013 is het aantal werkende 50- tot 64-jarigen verdubbeld. Oudere werknemers hebben vaker een hogere jobanciënniteit.

Workshop ‘Werken bij de politie’ ACV Bijblijven en ACV Politie organiseren een tweedaagse workshop die je kennis laat maken met de jobs bij de politie en met de selectieproeven. In oktober staan twee workshops ‘Werken bij de politie’ op het programma in Antwerpen. Voor informatie over deze workshops, kijk op www.jeloopbaan.be en klik op ‘kennismaking met een sector of bedrijf’.

?!

Jobmobiliteit en economische groei Als de evolutie per leeftijdscategorie bekeken wordt, blijkt de gemiddelde jobanciënniteit toch te dalen. De onderzoekers bekeken de jobmobiliteit, het aantal werkenden dat in de periode van een jaar van job veranderde. Als dat aantal vergeleken wordt met het aantal werkenden, krijg je de jobmobiliteitsgraad. Bij de 15- tot 64-jarigen steeg die tussen 1992 en 2000 van 3 procent tot 5,1 procent. Maar in de periode 2000-2013 was er eerder een daling. De onderzoekers denken dan ook dat er eerder een link is met de economische situatie dan met het toenemende ‘jobhop-

Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad.

Afgestudeerd? Schrijf je in bij VDAB en ACV Als je de school verlaat en niet verder gaat studeren, moet je je inschrijven als werkzoekende bij VDAB. Daarnaast spring je best eens binnen bij het ACV. De vakbond helpt je verder om als werkzoekende schoolverlater je weg te vinden. Ben je in juni of juli afgestudeerd? Schrijf je dan in bij VDAB vóór 1 augustus. Dan begint je beroepsinschakelingstijd te lopen op 1 augustus. De beroepsinschakelingstijd duurt 12 maanden (of 310 dagen). Tijdens deze periode zal de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) je tweemaal uitnodigen voor een controlegesprek. Hoe inschrijven? Dat kan online via www.vdab.be. Druk dan je inschrijvingsbewijs af. Je kunt ook bellen naar 0800 30 700 of langsgaan in het lokale VDAB-kantoor of de werkwinkel.

Gratis lid van ACV ACV heeft speciaal voor jou ACV-Enter uitgewerkt. Dat is het ACV-lidmaatschap voor schoolverlaters in beroepsinschakelingstijd, vanaf 15 jaar tot 25 jaar. En dit volledig gratis. Door gratis lid te worden van Enter krijg je de nodige informatie om niet ongewapend je eerste centen te gaan verdienen. Ook kun je een beroep doen op de diensten van het ACV. De vakbond helpt je met vragen en ondersteunt je in de zoektocht naar je eerste job.

✔✔www.acv-enter.be

Onderzoekers denken dat de dalende jobanciënniteit eerder verband houdt met de gemiddelde leeftijd waarop mensen de arbeidsmarkt betreden.

pen’. In periodes van economische groei worden meer jobs gecreëerd en hebben werkenden meer kans om van job te veranderen. Bij een lage economische groei voelen werknemers meer onzekerheid en houden ze vast aan hun job.

Op Europees vlak heeft Vlaanderen een relatief hoge jobanciënniteit Later aan het werk

bij de leeftijd die werknemers hebben als ze op de arbeidsmarkt komen. Als mensen op latere leeftijd aan het werk gaan, is hun anciënniteit korter en daalt ook het gemiddeld aantal gewerkte jaren. Op Europees vlak heeft Vlaanderen een relatief hoge jobanciënntiteit. De onderzoekers zien hierbij een verband met de arbeidsbescherming (bijvoorbeeld beperkingen van collectief ontslag) en de loonvorming die bij ons sterk gebaseerd is op anciënniteit. Amélie Janssens

✔✔www.steunpuntwse.be/publicaties

De onderzoekers zoeken de verklaring voor de dalende jobanciënniteit dan ook eerder

Arbeiders en bedienden bij Pfizer werken intensief samen De militanten van ACV bij geneesmiddelenfabrikant Pfizer vinden de afzonderlijke sociale verkiezingen voor arbeiders en bedienden een gemiste kans. Zij werken er al een hele tijd goed samen en dat is volgens hen in het voordeel van alle werknemers. ACV Bouw-Industrie & Energie (ACV BIE) en LBC-NVK (ACV-vakbond voor bedienden) kozen bij Pfizer voor een verregaande samenwerking tussen arbeiders en bedienden. Alle kernvergaderingen van de militanten gaan gezamenlijk door. Een duidelijke keuze in aanloop naar een eenheidsstatuut, dat iets langer op zich laat wachten.

Gezamenlijk eisenpakket ‘We willen voorbereid zijn voor het eenheidsstatuut’, zegt Kathy Stevens van ACV BIE. ‘Bij Pfizer is het verschil tussen arbeiders en bedienden erg klein en dat is maar goed ook. De discriminatie heeft lang genoeg geduurd.’ De samenwerking heeft alleen maar voordelen, zegt ook Jan Vanhaute van LBC-NVK. ‘We staan veel sterker om alle werknemers te verdedigen. We hoopten dan ook om in mei 2016 officieel samen naar de sociale verkiezingen te trekken. Maar de regering en sociale partners zijn daar nog niet klaar voor, en dat is jammer. Toch dienen we een gezamenlijk eisenpakket in bij onze directie.’

14

¬ uw job, ons werk


Sectorale akkoorden 2015-2016

Onderhandelingen per sector over loonsverhoging gaan verder In een sectoraal akkoord leggen werkgevers en werknemers de loon- en arbeidsvoorwaarden vast voor alle werknemers van een sector. Dat gebeurt om de twee jaar, na het afsluiten van een interprofessioneel akkoord. In bepaalde sectoren werd al eerder een akkoord bereikt (zie Visie van 15 juni), in andere sectoren worden nog volop akkoorden afgesloten. Een overzicht.

Lonen en premies stijgen in voedingsnijverheid Vanaf 1 januari 2016 krijgen de 60 000 arbeiders in de voedingsnijverheid een loonsverhoging van 0,07 euro bruto per uur. De vaste premies stijgen vanaf dan met 1,09 procent. En in de ondernemingen kan nog onderhandeld worden over een stijging van de lonen of andere voordelen met 0,3 procent. Als daarover geen akkoord bereikt wordt, krijgen de werknemers een bruto premie van 80 euro per jaar. In het sectoraal akkoord was verder ook ruimte voor drie extra eindeloopbaandagen voor werknemers vanaf 60 jaar en er worden nieuwe vormingsinitiatieven aangekondigd en maatregelen gepland voor meer werkbaar werk.

Jonge werknemers in de voedingshandel hebben recht op een tussenkomst voor kinderopvang tot 200 euro per jaar voor een kind tot drie jaar.

Tussenkomst voor kinderopvang in voedingshandel Na lange en moeizame onderhandelingen kon ook in de voedingshandel een sectoraal akkoord afgesloten worden. De syndicale delegaties krijgen nu tot 15 november de tijd om in de ondernemingen te onderhandelen over de loonmarge van 0,8 procent. Oudere werknemers krijgen extra anciënniteitsverlofdagen en kunnen een peter- of meterschap opnemen van jonge werknemers. Jonge werknemers hebben op hun beurt recht op een tussenkomst voor kinderopvang tot 200 euro per jaar voor een kind tot drie jaar.

Vergoeding voor rijdend personeel stijgt Voor het personeel in de sector wegvervoer en logistiek voor rekening van derden is vanaf 1 juni 2016 een loonsverhoging overeengekomen. De A.R.A.B.-vergoeding (vergoeding die kosten voor maaltijden, toiletbezoek, en dergelijke dekt) voor het rijdend personeel stijgt met acht eurocent per uur.

In het sectoraal akkoord voor de metaalbouw is aandacht voor werkbaar werk met onder meer extra verlofdagen voor oudere werknemers.

Voor het niet-rijdend personeel bestaat de mogelijkheid om maaltijdcheques om te zetten in ecocheques en omgekeerd.

per werkloosheidsuitkering. Bovendien heeft elke werknemer in deze sector recht op een dag opleiding per jaar.

In de diamantsector kan het personeel vanaf 60 jaar met SWT (stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag) vanaf 1 januari 2015 tot en met 31 december 2017.

Na moeizame onderhandelingen kon in de sector metaalbouw een sectoraal akkoord afgesloten worden. Ook hier is er aandacht voor werkbaar werk met onder meer extra verlofdagen voor oudere werknemers. Vanaf 1 januari 2016 stijgen alle minimum en effectieve lonen met 0,07 euro bruto per uur.

Loopbaanverlof in verschillende metaalsectoren In verschillende metaalsectoren werden de afgelopen weken ook handtekeningen gezet onder sectorale akkoorden. Vanaf 1 januari 2016 stijgen de lonen van het personeel in de metaalhandel met 0,5 procent en wordt de bijdrage voor het sectoraal pensioenfonds verhoogd met 0,3 procent. Werknemers krijgen bovendien een dag loopbaanverlof vanaf 50 jaar en een tweede dag vanaf 55 jaar. Ook het personeel in de garages krijgt extra dagen loopbaanverlof: een dag vanaf 55 jaar, een tweede dag vanaf 58 jaar en een derde dag vanaf 60 jaar. Hun tussenkomst bij tijdelijke werkloosheid wordt ook opgetrokken van 11 euro naar 12 euro per dag. Hetzelfde principe vinden we terug in het akkoord voor de elektriciens. Ook hun aanvullende vergoeding voor tijdelijke werkloosheid wordt verhoogd, tot 11 euro

Verschillen tussen arbeiders en bedienden oplijsten in sector textiel Het personeel in de sector textiel en breiwerk krijgt vanaf januari 2016 ook een euro opslag op de maaltijdcheques. Vanaf 2016 stijgt ook de syndicale premie van 130 naar 135 euro. En vanaf deze maand verhoogt de opleg bij tijdelijke werkloosheid met 0,60 euro per dag. Er wordt bovendien een gemengde werkgroep arbeiders – bedienden opgericht die de verschillen in de loon- en arbeidsvoorwaarden zal inventariseren.

Grenzen van het statuut vervagen in sectoren chemie en petroleum In de sectoren chemie en petroleum gelden

de akkoorden zowel voor de arbeiders als de bedienden. De verschillen tussen de twee statuten zullen verder weggewerkt worden. Ook in andere sectoren zoals de bouw wordt daarop ingezet. Daar wordt meestal ook het systeem van de landingsbaan vanaf 50 jaar met 28 jaar loopbaan behouden. In veel bouwsectoren worden daarnaast ook werkgroepen opgericht die moeten zoeken naar mogelijkheden om het werk werkbaar te houden. Amélie Janssens In heel wat sectoren waren de onderhandelingen bij het ter perse gaan van dit nummer nog volop bezig. In september geeft Visie opnieuw een overzicht van de ondertekende akkoorden. In tussentijd kan je altijd terecht op de website van je beroepscentrale voor een overzicht van de sectorale akkoorden of de lopende onderhandelingen. www.acv-voeding-diensten.be www.acv-csc-metea.be www.acv-bouw-industrie-energie.be www.acv-transcom.be

gewikt en gewogen ¬


ZEGT

15

Ben Roelants, reporter vlaanderen vakantieland

‘Reizen is zuurstof’

Dat Ben Roelants (34) als reporter voor Vlaanderen Vakantieland heel wat ervaring heeft met reizen, staat als een paal boven water. Ook met zijn gezin trekt hij er regelmatig op uit. ‘Wij gaan meestal buiten het seizoen op vakantie, maar vanaf september gaat onze dochter naar het eerste leerjaar dus zal dat niet meer lukken.’

B

nog student was, aan de Franse kust en op Werchter. Sinds we kinderen hebben, kiezen we liever voor een B&B of een huisje. Hoewel de kinderen dat eigenlijk wel heel tof zouden vinden want mijn dochter heeft mij al gevraagd papa, wanneer gaan wij eens kamperen? Misschien moeten we dat toch maar eens doen.’

en ziet zijn job bij Vlaanderen Vakantieland als een combinatie van werken en vakantie. ‘Je vertrekt op reportage met een paar collega’s, die je door het nauwe samenwerken gerust maten kunt noemen. De sfeer die er hangt heeft iets speciaals. Ik kan het geen vakantiesfeer noemen, maar een echte werksfeer is het ook niet. Bovendien zien mensen je graag komen als je een cameraploeg bij hebt. Het is hard werken en er komt een dosis gezonde stress aan te pas. Maar een job op een bureau zou niets voor mij zijn.’

Waarvan geniet jij tijdens de vakantie, zowel op reis als thuis? ‘Op reis vind ik het leuk om eropuit te trekken. Buiten de betreden paden en op avontuur gaan. Anderzijds blijf ik ook eens graag thuis, dat klinkt misschien saai. Daar geniet ik ervan om eens uitgebreid te koken. Dan haal ik de beste ingrediënten in huis en maak ik echt tijd om deze te bereiden. Mijn vriendin doet ondertussen iets anders en mijn kinderen spelen in de tuin. Gewoon gezellig thuis zijn, dat zouden we met zijn allen meer moeten doen. Samen genieten we dan van het eten. Tot op het moment dat mijn dochter zegt dat ze iets niet lust.’ (lacht)

Wat betekent vakantie voor jou? ‘Vakantie heeft voor mij twee betekenissen. Enerzijds betekent het quality time met de kinderen. Anderzijds geeft het mij ook de kans om te herbronnen. Ik ga graag trekken in de bergen. Voor mij heeft dat een soort meditatief effect. Je kunt je dan volledig op jezelf focussen. Als je een berg beklimt, dan begin je op je Sinds we kinderen ademhaling te letten en dat hebben, kiezen we zorgt ervoor dat je even al de liever voor een B&B of rest vergeet. Dat vind ik fantaseen huisje. tisch. Pas op, citytrips kunnen mij ook bekoren hoor. RondloBen Roelants, reporter pen in het British Museum bijvoorbeeld, zorgt voor heel wat inspiratie.’

Wat is jouw favoriete plekje in België? ‘Wij Belgen hebben vaak de neiging om het elders te zoeken terwijl er in dit land zoveel mogelijkheden en mooie plekjes zijn. Zo is het zelfs een beetje vakantie in mijn achtertuin. Ik woon in Puurs en achter mijn huis ligt er een netwerk van fietspaden. Dat betekent dat ik gewoon de fietskar kan nemen om de prachtige paden langs de Schelde af te rijden. Ik besef dat het een luxe is om te kunnen zeggen hop we nemen de fiets en je dan onmiddellijk in het buitenland te wanen.’

Je bent dus meer te vinden voor een avontuurlijke vakantie? ‘Eigenlijk wel. Ergens op het strand gaan liggen, houd ik meestal niet lang vol. Maar omdat de kinderen (3 en 5 jaar oud) het zo geweldig vinden, spenderen we op reis toch zeker een half dagje op het strand. Meer hoeft dat voor mij ook echt niet te zijn. Maar dan is het wel een stranddag met alles erop en eraan, dan krijgen de kinderen een ijsje, bouwen we zandkastelen en spelen we in het

water. Als ik op een strand lig, begint het bij mij te kriebelen en dan zal het niet lang duren voordat ik ga duiken of toch op zijn minst snorkelen.’(lacht) Ga je dan het liefst kamperen of boek je een hotel?

Wat is jouw ultieme vakantietip? ‘De beste tip die ik mensen kan meegeven is, reis met je oren en ogen open en steel met je zintuigen. Want reizen is zuurstof en bezorgt je een open geest.’

‘Wij huren meestal een huisje. Kamperen deed ik toen ik

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Eddy Eerdekens ‫@‏‬eddyeerdekens

Hoeveel Griekse pensioenen konden betaald worden met de waarde die de afgelopen dagen verdampt is op de Europese beurzen? #dtv

Dirk Lauwers ‫@‏‬Dirk_Lauwers

Binnen 25 jaar is #autobezit iets als nu paarden houden: een romantische hobby. #mobiliteit #fileleed

Pieter Sannen ‫@‏‬PieterSannen

Ik blijf het vreemd vinden dat #solidariteit zo vaak alleen gebruikt wordt als het jezelf uitkomt #tweerichtingsverkeer

beelding

UIT

Els Willems

20

uw vrije tijd

BOEK


Bruno Tersago pleit in zijn boek ‘Groeten uit Griekenland’ voor meer wederzijds begrip

‘De hele Griekse maatschappij raakt ontwricht’

G

riekenland en Bruno Tersago, dat was liefde op het eerste gezicht. In 2000 liet hij België achter om zich definitief te vestigen in Piraeus, de havenstad dichtbij Athene. Intussen voelt hij zich al meer Griek dan Vlaming en kan hij haarfijn uit de doeken doen hoe het is verkeerd gelopen. Want de wieg van de democratie mag dan wel in Griekenland staan, de laatste veertig jaar heeft de politiek er een zooitje van gemaakt. ‘De reden van de economische crisis moet bij de Grieken zelf worden gezocht’, begint Bruno Tersago zijn verhaal. ‘Voornamelijk bij de Griekse regeringen die de afgelopen jaren enorme schulden hebben gemaakt door grote defensie-aankopen te doen en wilde projecten aan te te gaan. En door het aanbieden van jobs in ruil voor stemmen. Dat is een symptoom van een hele zieke politieke cultuur. En van een staat die niet goed draait.’

Michaël De Lausney

Hoe is het toch zover kunnen komen met Griekenland? Ondanks de neen in het referendum lijken Europa en Griekenland tot elkaar veroordeeld. VRT-correspondent Bruno Tersago kiest geen kant, maar pleit in zijn boek ‘Groeten uit Griekenland’ wel voor meer wederzijds begrip. En hij toont ons de menselijke kant van een land dat niet alleen een economische maar ook een humanitaire crisis doormaakt.

Drie miljoen Grieken hebben geen ziekteverzekering. Als iemand van hen kanker krijgt, is die ten dode opgeschreven. Bruno Tersago, VRT-correspondent in Griekenland VRT-correspondent Bruno Tersago leeft al vijftien jaar in Griekenland: ‘Ik wil hier niet vertrekken.’

En de Griekse burgers zelf? ‘Er is altijd een soort van wantrouwen geweest tegenover de overheid. Onder andere omdat ze vierhonderd jaar Turkse overheersing hebben gekend en na hun onafhankelijkheid in 1821 nog eens drie militaire regimes. De politici hebben ook nooit moeite gedaan om een echt staatsapparaat uit te bouwen. Het resultaat is dat je bijna wordt gedwongen om een politicus te kennen om iets gedaan te krijgen wat de overheid eigenlijk uit zichzelf zou moeten doen.’ Beseffen de Grieken zelf dat die mentaliteit hen in de problemen heeft gebracht? ‘Absoluut. Je hebt in een Grieks drama een paar stadia: crisis, nemesis en chatarsis. Het besef, de nemesis, is er intussen dat ze zelf meegewerkt hebben om dat systeem in stand te houden door hun stemgedrag. Nu de loutering nog, de catharsis.’ In je boek schrijf je heel genuanceerd over de oorzaken van de crisis. Het is dus niet allemaal de fout van de trojka (Europese centrale bank, Europese commissie en het IMF), noch van de Grieken zelf. ‘De reden voor de economische crisis ligt niet bij de trojka. Maar op dit moment komt er bovenop de economische crisis ook een humanitaire crisis en de reden daarvoor moet wel bij de trojka gezocht worden. Griekenland heeft Europese steun gekregen om het land ‘te redden’. Maar Griekenland is niet gered. De 240 miljard aan noodleningen zijn vooral gebruikt om de banken uit de wind te zetten die Grieks schuldpapier hadden gekocht. Voornamelijke Duitse en Franse banken trouwens. Amper tien procent van die 240 miljard is naar de werking van de Griekse staat gegaan.’

colofon

Je beschrijft heel wat schrijnende, menselijke verhalen. Hoe groot is de humanitaire crisis? ‘Er zijn ongeveer evenveel Grieken als Belgen. Iets meer dan tien miljoen. Wel, daarvan zijn 1,5 miljoen Grieken werkloos. 140 000 daarvan krijgen een werkloosheidsuitkering, de rest niets. Die uitkering is 300 à 400 euro per maand en na twaalf maanden is het afgelopen. Drie miljoen Grieken hebben geen ziekteverzekering. Als zo iemand kanker krijgt, is die ten dode opgeschreven. 25 procent leeft onder de armoedegrens en 38 procent flirt met die grens. Zulke toetanden verwacht je alleen in ontwikkelingslanden. De hele maatschappij raakt hier ontwricht. Tegelijkertijd is de samenleving enorm aan het polariseren tussen politiek links en rechts. Iets wat na de tweede wereldoorlog al tot een burgerloorlog heeft geleid.’

Ik zie iedere dag mensen in pak en das eten zoeken in de vuilnisbak. Bruno Tersago, VRT-correspondent in Griekenland

Heeft deze crisis ook voor jou persoonlijk gevolgen? ‘Mijn vrouw en ik hebben beiden nog een job, maar als één van ons twee werkloos wordt, zullen wij moeten rondkomen met een kleine duizend euro. Wat veel mensen vergeten, is dat de levensduurte hier even hoog is als in België. De VRT betaalt me voor mijn tussenkomsten in het nieuws en dat maakt het leefbaar. De huisbrandolie voor de centrale verwarming in ons flatgebouw kunnen we bijvoorbeeld niet meer betalen. Dus in de winter verwarmen

we twee uur per dag met een gaskacheltje. Maar het kan erger. Ik zie iedere dag mensen met pak en das eten zoeken in de vuilbak. Ik wil hier eigenlijk niet vertrekken, maar kan het niet langer uitsluiten. De deur naar België staat op een kier. Ik kijk er wel eens naar, maar wil er niet aan denken.’ Zie je nog ergens hoop dat het goed komt? ‘De Grieken zeggen altijd: hoop sterft het laatst. Ik mag hopen dat er een beetje bezinning komt langs beide kanten. Nu zitten Griekenland en Europa voortdurend op ramkoers. Daarom heb ik ook vooral mijn boek geschreven. Omdat er meer begrip zou komen in plaats van snel te veroordelen.’ Hilde Van Malderen

WIN

Het boek Groeten uit Griekenland van Bruno Tersago

Visie geeft vijf exemplaren weg van het boek Groeten uit Griekenland van Bruno Tersago. Antwoord voor 16 juli op deze vraag: Waar woont Bruno Tersago in Griekenland? a. Athene b. Piraeus c. Larisa Doe mee op www.beweging.net (klik op de banner ‘Visie-wedstrijd’). Of stuur een kaartje naar: Visie, wedstrijd ‘Groeten uit Griekenland’, Postbus 20, 1031 Brussel.

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV Bouw - industrie & energie en ACV Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Jurgen D’Ours • Redactie beweging.net en ACV: Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Hilde Van Malderen, Patrick Wirix, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Jef Kerremans, Kris Six, Isabelle Maesfranckx • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Chris Van Hauwaert, Nele Verheye • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • [email protected] • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels op de regionale bladzijden (16-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers.

Vrouwen verliezen meer bij pensioenhervorming

Recommend Documents