Vraag wat u maar wilt

TIJDSCHRIFT UITGEGEVEN DOOR STICHTING L’ABRI - NEDERLAND jaargang 17 nr. 2 2012

Prinsjesdag is geweest. De verkiezingen zijn voorbij. Den Haag maakt zich op voor een nieuwe periode, een nieuwe regering, een nieuwe koers. Dit nummer van LEV komt ook uit bij de jaarwisseling. Ook bij ons worden nieuwe plannen gesmeed. Best spannend in een tijd van crisis. In I Koningen lezen we over het begin van de regering van koning Salomo. Ook een spannend moment. Zijn vader David had het land in chaos achtergelaten. Nu moet zijn zoon Salomo het roer overnemen.Wat zal hij gaan doen? Wat zal hij voorrang

I I NN HH OO UU D D VAN DE LEESPLANK ... de l’Abri medewerkers pagina 3

HET WINTERPROGRAMMA pagina 6

DE VRAAG NAAR WIJSHEID Wim Rietkerk pagina 10

‘Vraag wat u maar wilt ...’ geven? Welke zaken zijn het meest dringend? Wat is het eerst nodige? Het valt op dat hij zich niet direct in een of andere actie stort, maar dat hij zich terugtrekt in Gibeon, een klein stadje buiten Jeruzalem waar de tabernakel was ondergebracht. Ja, Salomo zoekt eerst het aangezicht van God en dan, als hij daar is, gebeurt er iets bijzonders. In de nacht na aankomst verschijnt de Here zelf hem in een droom. In 1 Koningen 3 wordt het iets breder verteld: de Heer verschijnt hem en hij biedt hem iets aan. Hij zegt, Salomo, nu je hier voor mij gekomen bent, vraag wat je maar wilt en Ik zal het je geven. Moet je je dat even indenken! De almachtige God staat voor je en zegt je dat ‘vraag wat je maar wilt’. Dat is geen gek aanbod! Wat zou je vragen? Wat zouden wij vragen voor ons land? Wat zouden wij vragen voor onze zo snel gevormde nieuwe

regering? Wat denk je dat de nieuwe premier zou vragen? Ik denk inderdaad dat er bepaalde dingen door het hoofd zouden flitsen: eindelijk een echt goede oplossing voor die enorme financiële crisis, een manier om goede zorg voor onze oude dag mogelijk te maken, en een weg waarop wij samen maar lang en gelukkig mogen leven. Tenslotte willen wij natuurlijk allemaal wel ‘succes’... in je gezin, in je zaak, in je beroep, in de kerk – you name it. Waarom ik Salomo hier tot mijn held maak, is dat hij een totaal andere keus maakt. Hij vraagt om wijsheid. Wijsheid om dit volk goed te regeren. Zo werd Salomo niet alleen de meest wijze koning van zijn tijd, maar ook nog de rijkste en de langst regerende. Waarom is dat nu juist ook vandaag zo belangrijk? Daar gaat het over in dit nieuwe nummer van LEV. Wim Rietkerk

LIEVE VRIENDEN... Wat een druk najaar is het geweest. Na een grote fout in het maken van ons programma (de herfstpauze werd verkeerd gemeld!) hadden we ineens een periode van bijna zes weken in Eck en Wiel zonder themaweekend. Maar dat werd gelijk door God ingevuld met langetermijnegasten – we hadden in november ook door de week 16 tot18 mensen in huis. De themaweekenden die er wel waren, waren ook volgeboekt, steeds met een mix van bekende en nieuwe gezichten. Heel mooi om te zien hoe het residentiële werk nog erg belangrijk is. Daar zijn we hier voor! Tegelijk vraagt dat ook veel van ons, vooral als we nog andere verantwoordelijkheden hebben buiten het huis.Wim, Henk, Christa en ik spreken nog vaak hier en daar in het land, en we zijn ook lid van verschillende commissies. Christa gaf ook weer een aantal lezingen voor ons programma in Utrecht. Dat naast gezinsleven, betrokkenheid in eigen kringen… nou, het was een fijne kans om de inhoud van de vorige LEV toe te passen! Terug naar de bron om de juiste ‘rust’ te vinden in dienst van onze roeping. We zijn dus heel dankbaar voor jullie steun en gebed.

CC OO LL OO FF OO NN LEV WORDT UITGEGEVEN DOOR STICHTING L’ABRI – NEDERLAND. IEDEREEN DIE HET WIL KRIJGT LEV 3X PER JAAR TOEGESTUURD. GIFTEN VOOR LEV ZIJN WELKOM. STORTING DAARVAN KAN OP HET ONDERSTAANDE GIRO– OF BANKNUMMER, o.v.v. LEV. L’ ABRI IS EEN CHRISTELIJK STUDIECENTRUM, WAAR WE EEN PLEK GEVEN AAN IEDEREEN DIE MET DE KERNVRAGEN VAN HET LEVEN BEZIG WIL ZIJN. L’ABRI – ECK EN WIEL HUIZE KORTENHOEVE BURG.VERBRUGHWEG 40 4024 HR ECK EN WIEL TELEFOON: 0344 – 691914 L’ABRI – UTRECHT KROMME NIEUWEGRACHT 90 3512 HM UTRECHT TELEFOON: 030 – 2316933 INTERNET: WWW.LABRI.NL E–MAIL: [email protected] ING: 2069742 (L’ABRI TE UTRECHT) IBAN: NL 79 INGB 0002 0697 42 BIC: INGBNL2A RABO:

34.11.03.586 (L’ABRI TE ECK EN WIEL)

TECHNISCHE REALISATIE: Scholma B.V. te Bedum

In Eck en Wiel gaan we ook verder met het herbouwen van de eerste verdieping in de schuur. Leon Spithoven, onze trouwe timmerman, heeft een mooie gift gegeven in de vorm van zijn tijd en arbeid om het project af te maken.We beginnen 2013 met

Al is ze 12, Zine staat altijd klaar om te spelen!

nieuwe kamers daar, ook met badkamer en wc. Verder zijn we, met hulp van Hans Guido Rietkerk, onze website aan het vernieuwen. Het was echt nodig – nu wordt het programma veel duidelijker, en de site wordt sowieso wat simpeler om te navigeren. In Utrecht komen in december de experts om de stadsmuur achter het huis op de

MEER OVER L’ABRI L’Abri is het Franse woord voor ‘schuilplaats’. l’Abri is een plek waar mensen naar antwoorden kunnen zoeken op hun persoonlijke vragen over geloof en leven. Iedereen is welkom: zowel christenen als nietchristenen. Het Nederlandse werk begon in 1971. L’Abri zelf begon echter in 1955, toen Dr. Francis en Edith Schaeffer in het bergdorpje Huémoz (Zwitserland) hun huis openstelden voor een ieder die zocht naar eerlijke antwoorden op eerlijke vragen. L’Abri Eck en Wiel is qua opzet en karakter gelijk aan de l’Abri’s in de andere landen. Het is hier mogelijk om voor een weekend, week(en) of maand(en) te verblijven voor studie en gesprek. Ook zijn hier thema–weekenden. In Utrecht worden lezingen en filmavonden gehouden. Wim en Greta Rietkerk leiden het werk. In Eck en Wiel wonen Beryl Gibbins, Robb en Christa Ludwick, en Henk en Riana Reitsema. L’Abri biedt een vrije studievorm, waarin ieders eigen vragen centraal kunnen staan. Voor iedere gast wordt er onder begelei-

Kromme Nieuwegracht te herbouwen. Gelukkig heeft de verzekering de kosten van een authentiek herstel gedekt. Zoals altijd zijn we weer onder de indruk van hoe God ons helpt met middelen én met hulp van deskundige mensen. Joop en Liselot hebben ons in Utrecht goed geholpen met het ontvangen van gasten voor onze lezing- en filmavonden. Zonder hun inzet was ons experiment met cursussen + maaltijd niet mogelijk geweest – en ook niet zo gezellig! Eind januari verwachten zij hun eerste kind; we bidden allemaal mee voor een voorspoedige bevalling en een gezond en gezegend begin samen! Er was ook wat teleurstellend nieuws van de belastingdienst over onze ANBIstatus. Meer daarover is te lezen op pagina 12. We proberen om dit niet alleen als iets negatiefs te zien; het kan zijn dat God ons ook hierin aan het leiden is in het vinden van nieuwe wegen voor de toekomst. Blijf met ons bidden voor wijsheid en goede keuzes – ook onze focus voor dit nummer van LEV. Hartelijk dank voor uw betrokkenheid, namens ons team, Robb Ludwick

ding van één van de medewerkers een studieprogramma samengesteld. In elk van de l’Abri’s zul je niet alleen mensen in de studiekamer vinden, maar ook in discussie rondom de open haard, schilderend, onkruid wiedend of bezig met de afwas. Naast de gezamelijke maaltijden krijgt iedereen een dagdeel voor eigen studie en helpt een dagdeel met korvee. De sfeer in l’Abri is persoonlijk en informeel. Het zijn vaak 20-ers en 30-ers die komen, maar mensen van alle leeftijden zijn welkom.Vaak zijn er mensen van verschillende nationaliteit en levensbeschouwelijke achtergronden. MEER INFORMATIE? Bel voor meer informatie of aanmelding naar Eck en Wiel (0344–691914). De Nederlandse adressen staan in het colofon. Voor meer informatie over l’Abri in het buitenland zie de internationale website: http://www.labri.org. Hun contactinformatie en de data van hun termijnen staan daar vermeld.

Op de leesplank ... Voor het kerstnummer van LEV een ander soort artikel. Alle l’Abri medewerkers mochten kiezen: is er een boek op je leesplank in de laatste maanden geweest, dat je een aanrader vindt? Waarom? Jezus voor ogen (Riana) Dit pasverschenen boek onder redactie van Marleen Hengelaar-Rookmaker is uniek in wat het biedt: prachtige beelden met een diepere boodschap. De beeldmeditaties bevatten een schat van informatie, inspiratie en bezinning aan de hand van afbeeldingen niet alleen van schilderijen, maar ook van installaties, gravures, beelden, textielkunst en ramen in verschillende stijlen, tijdperken en genres. Een aanzienlijk aantal van de beeldmeditaties heeft Marleen zelf geschreven. De resterende zijn geschreven door verscheidene (bekende) kunsthistorici, schrijvers, theologen en predikanten of de kunstenaars zelf. Bij het lezen van de beeldmeditaties moest ik denken aan een citaat van prof. Rookmaker (Marleens vader). ‘Je weet niet wat je ziet, maar je ziet wat je weet.’ Het boek geeft ons handvatten om meer te zien in elk kunstwerk. Niet alleen naar mooie plaatjes kijken, maar ook ervan leren. We worden erdoor geprikkeld om na te denken en dieper te kijken. Hoewel het een mooi boek is om te zien, is het niet alleen maar een boek voor op de koffietafel. Het wil onze ogen openen voor wat de kunstenaar wil overbrengen of wat het met jou persoonlijk doet. Bovenal wil het ons Jezus voor ogen brengen, of... ons ogen geven voor Jezus. Het boek is vooral bedoeld voor de veertigdagentijd voor Pasen met als hoogte punt – Pasen. Wat denkt u ervan om de voorbereidingstijd voor Pasen heel bewust door te lopen aan de hand van kunstwerken die op de bijbehorende thema’s zijn toegespitst? Heel diverse kunstwerken zijn uitgezocht – één voor elke dag. Elk kunstwerk heeft zijn eigen boodschap rondom thema’s als zonde, verzoeking en dood. Ook gebrokenheid en verganklijkheid, omkeer en groei en vooral gefocust zijn op Jezus komen aan de orde. Prikkelende

titels en uitdagende vragen zijn geformuleerd bij elk van de afbeeldingen en dat biedt een aanzet voor de meditaties. Je komt soms iets te weten over de kunstenaar als persoon of je wordt attent gemaakt op bijzondere kleuren en technieken die gebruikt zijn. Er is ook volop ruimte voor verdieping aan de hand van bijpassende Bijbelteksten of Bijbelse thema’s. Het boek is goed geschikt om in groepsverband te gebruiken. De meditaties zijn een bundeling van stukken uit de wekelijks toegezonden meditaties van ArtWay.Voor meer informatie hierover: www.artway.eu.

Jezus voor ogen. Red. Marleen Hengelaar-Rookmaaker (Buijten & Schipperheijn, 2012)

Reaching Out (Robb) Het boek Open uw hart door Henri Nouwen blijft een boek dat ik steeds opnieuw opensla en waar ik steeds nieuwe inzichten door krijg. Het was oorspronkelijk in het Engels geschreven en hoewel ‘Open uw hart’ wel een mooie titel is vanwege de relationele nadruk, vind ik de oorspronkelijke titel Reaching Out nog fijner. Want in dit boek gaat het over beweging: het uitstrekken in verlangen en het bewegen in groei. Zo zijn we gemaakt als mensen, als Gods beelddragers, om met onszelf, met elkaar en met Hem in sjalom ‘te leven, te bewegen en te zijn’ (Handelingen 17:28). Deze drie relationele richtingen neemt Nouwen als kader voor het geestelijk leven. Geen toeval, want ze vormen ook de kern van de zin van ons leven volgens een Bijbelse visie: heb de Heer uw God lief, en ook uw naaste zoals uzelf (Deuteronomium 6:5, Mattheüs 22:37). Ik vind het vooral mooi hoe Nouwen laat zien en voelen dat de weg van heil in dit

leven om vrijheid gaat. Zelfs in de formulering van de onderdelen van het boek – van eenzaamheid tot alleen zijn, van vijandelijkheid tot gastvrijheid, van illusie tot gebed – horen we een Bijbelse definitie van vrijheid doorklinken. Het gaat nooit alleen om een ‘vrijheid van’ iets, maar altijd een ‘vrijheid tot’ iets in de betekenis van de oorspronkelijke bedoeling. Zo wordt het evangelie ook altijd door Jezus zelf gebracht: als een vervulling van Gods wet, niet alleen als een antwoord op zonde en de dood, maar duidelijk in dienst van een doorgaand leven. Het heeft dus diepe wortels in onze schepping en blijft een dynamisch proces tot de laatste dag. In een zekere theologische zin komt dit boek tekort in het uitleggen van zonde en het offer van Jezus om voor ons ‘een nieuwe en levende weg’ open te maken (Hebreeën 10:20). Maar naast een andere bron die dat helder maakt, is Nouwens bijdrage bijzonder belangrijk als een uitdagende uitnodiging om het groeien en een geest van genade toe te passen in je dagelijks leven. Een beter voorbeeld van de ware uitspraak in I Johannes 4:19 ken ik niet: We hebben lief, omdat Hij ons het eerst heeft liefgehad. Je zou ook denken dat een correcte nadruk dus eerst bij de liefde van en voor God zou beginnen, en dan vorm zou krijgen in zelfliefde en naastenliefde. Maar Nouwen begint bewust andersom.Volgens mij is dit al een bewijs van zijn eigen liefde voor zijn medemens: hij weet dat we allemaal worstelen met concrete kwesties van identiteit en relaties, en hij kiest ervoor om de spanningsvelden op deze gebieden eerst te bespreken als een toegang tot de basisrelatie met God. In het ontdekken van hoe we soms gemeenschap willen misbruiken als antwoord op eenzaamheid, komen we dichter bij een bewuste rust in onze identiteit als Gods kinderen – ook ‘alleen’. In het er achterkomen van hoe wij zelfs in het dienen van de ander eigenlijk soms op zoek zijn naar controle en waardering, worden we vrij om ook van de ander te ontvangen. En in het zien van hoe we God vaak benaderen als de vervuller van onze fantasieën over wat we nodig hebben, komen we tot een

3

nederige houding van openheid voor zijn echte liefdevolle leiding. Nouwen voelt zich vrij om ook af en toe voorbeelden te geven vanuit andere religies. Zelf zou ik liever duidelijker zijn in het benadrukken van het verschil tussen een bron van de waarheid en een weerklank van de waarheid. Toch vind ik ‘Reaching Out’ nog altijd een rijke bemoediging om verder te groeien in mijn relatie met de Waarheid, de Weg en het Leven. Hartelijk aangeraden!

Reaching Out. H. Nouwen (Image, 1986) Open uw hart. (Lannoo, 2006)

Het huwelijk (Christa) Samen met zijn vrouw schrijft Keller een boek over het huwelijk. Niet een boek met allerlei tips en communicatietechnieken die heel handig kunnen zijn, maar een boek dat het huwelijk beschrijft als een diepe verbintenis waarin twee mensen naar heelheid mogen groeien. Allereerst legt Keller uit hoe het huwelijk bedoeld was. Het is een door God gekozen instelling met het doel om ieders hart door het evangelie te laten vernieuwen, van binnenuit. En dit als een afspiegeling van hoe Christus ons liefheeft als zijn gemeente. Dat is geen oppervlakkige romance, of zelfvervullende liefde, maar een verbintenis waarbinnen twee mensen zich zelfopofferend aan elkaar geven, zich bewust van hun eigen zondige tekortkomingen. Hierin ligt de ruimte om elkaar vanuit genade op te bouwen en echte eenheid te vinden. In het westerse ideaal dat God uit het oog verloren is, is het huwelijk verworden tot een romantisch droombeeld waarin je geluk zou moet vinden en jezelf verwezenlijken, zo beschrijft Keller. Maar zelfs het

4

beste huwelijk kan de lege plek van God in onze ziel niet opvullen. Juist op dit punt vind ik Kellers boek sterk; hij zet heel helder uiteen hoe we, lerend van hoe God van ons houdt, ook weer zicht krijgen op hoe wij van elkaar kunnen houden. Het is juist in het leren kennen van Gods zelfgevende liefde dat we meer mogen leren begrijpen hoe er vervulling ligt in het eerst zoeken en dienen van de ander. ‘Seek to serve one another rather than to be happy, and you will find a new and a deeper happiness’ (pagina 59). Ik vind het boek zeker een aanrader voor mensen die van plan zijn om te gaan trouwen of voor degenen die al jaren getrouwd zijn. Maar dat niet alleen; omdat Keller beschrijft wat je wel en niet kunt verwachten van een huwelijk, schept het een heel eerlijk plaatje, wat juist heel goed kan zijn als je je nog niet in een relatie bevindt. Dat zal je helpen om het huwelijk niet te idealiseren als iets wat ultieme vervulling brengt, en tegelijkertijd schept het hoop om te zien hoe het toch iets moois kan zijn, dat in het juiste perspectief een zeer aantrekkelijk avontuur is.

Het huwelijk. T.&K. Keller (J.Wijnen, 2012) The Meaning of Marriage (Dutton, 2011)

Weet hoe je date! (Beryl) Op mijn leesplank staat:Weet hoe je date! Over de zin en onzin van daten van Henry Cloud. Het is in 2011 in het Nederlands vertaald en uitgegeven door Inside Out Publishers te Amersfoort. Een van onze gasten van de zomer kwam er met een enthousiast verhaal over. Zij had het boek in een gemeentekring behandeld en er veel aan gehad. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Veel van onze gasten hebben afgelopen termijn het boek over het huwelijk van Tim Keller gelezen. Hij heeft een hoofdstuk gewijd aan vrijgezel-zijn. Daarin bespreekt hij de tegenpolen van het huwelijk ‘te graag

willen’ en ‘niet graag genoeg willen’ als probleem dat hij signaleert in zijn gemeente. Hij gaat er niet verder op in hoe uit deze impasse te komen wanneer die voorkomt in één persoon. Dit is waar Henry Cloud als theologisch onderlegde psycholoog een aanvulling geeft. Naast Keller zegt hij: wees reëel in je verwachtingen van het huwelijk, maar als je toch graag wilt trouwen, onderneem dan actie, leer het andere geslacht kennen en ontdek wat je tegenkomt in jezelf in dat proces. Hij neemt je mee door een aantal stappen die hij gebruikt in zijn praktijk als coach. Hij doet dat met veel gevoel voor humor. Dat maakt het een zeer leesbaar boek, terwijl het toch gaat over een onderwerp dat lezers waarschijnlijk moeilijk en beladen vinden. Zijn boodschap is: persoonlijke groei is nodig om een persoon te worden die een huwelijk tot een succes kan maken. Daarna, als je het genoeg wilt om in actie te komen, gaat daten anders dan voorheen. Hij bespreekt de valkuil van het zoeken van een partner om je eenzaamheid (of een reeks andere problemen) op te lossen. Hij blijft hameren op de noodzaak om een leven op te bouwen waarin je tevreden bent zoals je nu bent. Voor hem betekent dit: investeren in alle onderdelen van het leven, maar in het bijzonder in je relaties, zodat je als vrijgezel deel uitmaakt van een gemeenschap. Volgens hem ben je dan pas klaar om ‘de ware’ te ontmoeten. Eerder zou je niet moeten kijken naar het andere geslacht als potentiële huwelijkspartners, want je bent er nog niet klaar voor. Hij is niet een zachte heelmeester, maar wel een goede. En voordat je afvraagt waarom juist ik dit las – het was uit nieuwsgierigheid.

Weet hoe je date! H. Cloud (InsideOut,2012) How to Get a Date Wirth Keeping (Zondervan, 2005)

(vervolg op pagina 9)

Winterprogramma Utrecht Midden in de historische binnenstad van Utrecht ligt het huis van l’Abri. Hier houden wij wekelijks lezing- en filmavonden. Iedereen is welkom. Mocht je hierover een vraag hebben, bel gerust (030-2316933, of ons kantoor in Eck en Wiel, 0344-691914). LEZINGAVONDEN De erfenis van Francis Schaeffer Francis Schaeffer (1910-1984) was zelf pas in zijn studietijd tot geloof gekomen en had een groot vermogen om wat hij noemde het ‘intellectuele klimaat’ van de 20e eeuw te verstaan. Vandaag niet minder actueel dan vijftig jaar geleden.Wij nemen motieven uit zijn werk en laten het licht daarvan schijnen als een vuurtoren, ook over onze tijd.

FILMAVONDEN We gaan ook een aantal films bespreken.We beginnen met koffie en een inleiding. Na de film houden we een gezamenlijk gesprek: wat deed de film met je? Wat vond je mooi, irritant, inspirerend, deprimerend, belangrijk, sprookjesachtig? Wat heeft deze ervaring te maken met een bijbelse visie op het leven? Geen reservering nodig, kom gewoon meedoen. En voel je vrij om na het gesprek te blijven hangen voor chippies en wat fris!

Op vrijdagavonden om 19.30 uur. 18 januari 1 februari

Op dinsdagavonden om 20.00 uur. 15 februari 8 januari

22 januari

5 februari

5 maart 19 maart 2 april

‘The Mark of the Christian’: waar zijn gelovigen om bekend? Is er een samenhand tussen waarheid en liefde? Robb Ludwick Concert! In het kader van Schaeffer’s ‘The Bible and Art’ laat de Canadese singer-songwriter Alana Levandoski haar originele muziek horen. ‘Taking the roof off ’: Christelijke apologetiek. Gaat het om een aanval, een verdediging of gewoon duidelijkheid? Henk Reitsema ‘True Spirituality’ (deel 1): de basis. Het geloof gaat om het mens zijn. Robb Ludwick ‘True Spirituality’ (deel 2): de praktijk. Wat betekent levensheiliging ‘in Christus’? Christa Ludwick ‘Ideas have consequences’: 160 miljoen meisjes zoek. Een niet te overzien catasrofe als gevolg van selectieve abortus in Azië. Henk Reitsema

‘Earl

22 maart 5 april

ADRES Kromme Nieuwegracht 90 Telefoon: 030 - 2316933 Email: [email protected]

Grey’ Thee-Cake

Soms weet je niet wat je kunt bakken als je vrienden op bezoek krijgt die allergisch zijn voor melk. In de meeste cakerecepten zit zowel melk als boter, en de meeste margarines bevatten ook melkeiwitten. Dit is een recept om voor zulke momenten toch iets speciaals te maken. 350 g gemengd gedroogd fruit (rozijnen, krenten, cranberrys) 300 ml Earl grey-thee, (gemaakt met 2 thee zakjes) 275 g zelfrijzend bakmeel

8 maart

Monsieur Lazahr (P. Falardeau, 2011) Henk Reitsema Intouchables (Nakache/Toledano, 2011) Robb Ludwick 5 Broken Cameras (Burnat/Davidi, 2012) Henk Reitsema Moonrise Kingdom (W. Anderson, 2012) Robb Ludwick Dans la maison (F. Ozon, 2012) Henk Reitsema Okuribito (‘Departures’) (Y. Takita, 2008) Robb Ludwick

225 g suiker 1 groot ei rasp van 1 citroen (of scheut citroensap)

Avond van te voren: thee zetten en vervolgens mengen met gedroogd fruit en suiker. Afdekken en laten staan op een koele plaats (niet in de koelkast) zodat de vruchten wellen. Op de dag zelf: cakevorm invetten (maat: 17 x 9 x 9 cm). Ei iets los kloppen en met citroenrasp en bakmeel toevoegen aan de vruchtenmix. Mengen met een houten lepel (zodat de vruchtstukjes heel blij-

ven). Overgieten in de cakevorm en het oppervlak plat strijken. Gedurende een uur en een kwartier tot anderhalf uur bakken op 150°C. Om te testen of de cake gaar is kun je er met een breinaald in prikken. Als er niets van het cakemengsel aan de naald blijft plakken, dan is hij klaar. Tien minuten af laten koelen alvorens de cake uit de vorm te halen, en dan verder laten afkoelen op een rekje.

Voor cakes gebruik ik liefst siliconen bakvormen vanwege het gemak waarmee je de cake daar heel uithaalt. Eet smakelijk! Beryl Gibbins

Winterprogramma Eck en Wiel HUIS L’ABRI STUDIEGEMEENSCHAP Open van 7 januari tot 8 april (Gesloten 17-22 februari) Temidden van de Betuwse fruitbomen ligt Huize Kortenhoeve. Hier wonen Henk & Riana Reitsema, Robb & Christa Ludwick en Beryl Gibbins. Mensen met levens- en geloofsvragen kunnen hier voor kortere of langere tijd meedraaien. Bezinning, verdieping en gesprek vullen de dag, die uiteenvalt in een halve dag begeleide studie en een halve dag meehelpen met korvee in en rond het huis. Voor meer informatie kijk op pag. 2 naar ‘Meer over l’Abri’ of naar onze website, www.labri.nl. Je kunt natuurlijk ook bellen (0344 - 691914) of emailen: [email protected].

22 – 24 februari Gebroken verhoudingen Problemen in het geloof hebben al te vaak diepe wortels in slechte ervaringen in het verleden. Boodschappen die we thuis krijgen staan regelmatig in de weg van de bevrijdende waarheid van Gods openbaring. Hoe kunnen we hiermee omgaan? vrijdag: zaterdag:

zondag:

20.00 Manipulatieve relaties: verborgen eisen Christa Ludwick-Rietkerk 11.00 De zonden van de vaders ... Robb Ludwick 15.00 Familile verleden: waar ben ik mezelf kwijtgeraakt? Henk Reitsema 20.00 filmdiscussie 10.30 dienst olv Wim Rietkerk

PROGRAMMA Verborgen schatten De vraag naar wijsheid… soms heeft het met iets te maken wat helemaal nieuw is, soms leidt het tot een hernieuwde ontdekking van wat we vergeten zijn en soms leidt het tot een nieuwe toepassing. In deze serie van weekenden zoeken we naar verborgen schatten van wijsheid en zetten we ze opnieuw in het spotlicht: het gedachtegoed van Schaeffer voor de dagelijkse werkelijkheid van het geloof, oude inzichten in het omgaan met familieproblematiek, en herinneringen van Henri Nouwen als inkleuring van ons paasweekend. Iedereen is welkom! 25 – 27 januari De erfenis van Francis Schaeffer Francis Schaeffer (1910-1984) was zelf pas in zijn studietijd tot geloof gekomen en had een groot vermogen om wat hij noemde het ‘intellectuele klimaat’ van de 20e eeuw te verstaan. Vandaag niet minder actueel dan vijftig jaar geleden. Wij nemen motieven uit zijn werk en laten het licht daarvan schijnen als een vuurtoren, ook over onze tijd. vrijdag: zaterdag:

zondag:

20.00 ‘The Mark of the Christian’? Waar zijn gelovigen om bekend? Robb Ludwick 11.00 ‘True Spirituality’: de raadsel van het heil Christa Ludwick-Rietkerk 15.00 ‘Geef mij wijsheid.’ Wim Rietkerk 20.00 filmdiscussie 10.30 dienst olv Henk Reitsema

17 – 22 februari: Gesloten Halverwege in de loop van de termijn nemen we in Huize Kortenhoeve een pauze. In deze periode zijn we niet open voor verblijf. We zullen gelijk op de 22e de draad weer oppakken met het volgende thema-weekend!

8 – 10 maart Werkweekend Handen uit de mouwen steken en meewerken! We gaan dit weekend aan de slag in het bos, in de tuin en in onze huizen. Er zijn geen kosten aan dit weekend verbonden, maar we gaan wel gebruik van je maken! vrijdag zaterdag zondag

20.00 Bijbelstudie. Beryl Gibbins 9.00 werk! 10.30 Dienst o.l.v. Robb Ludwick

ROUTE Per trein: - naar NS station Tiel. Vandaar bus 44 (http://www.92920v.nl). Vanaf de halte ‘Muziektent’ in Eck en Wiel is het 5 minuten lopen naar Huize Kortenhoeve. Loop de Burg. Verbrughweg af en dan met een bocht naar rechts deze weg blijven volgen richting Ingen. Net voorbij de dorpsgrens de oprijlaan in aan de rechterkant. Anders kan men van Tiel met de regio-taxi komen. U moet minstens 1 uur van tevoren reserveren: tel. 0900 0276. Kosten voor de regio-taxi zijn € 7,50.

29 – 31 maart Paasweekend De kracht van Henri Nouwen (1920-1995) ligt niet zozeer in de intellectuele oriëntatie, maar wel in het heel gevoelig omgaan met gebrokenheid. Heel passend voor een invulling van ons paasweekend, naast momenten van viering en reflectie. vrijdag: zaterdag:

zondag:

20.00 Seder: symbolische maaltijd olv Robb Ludwick 11.00 ‘Reaching Out’: Nouwens geheim Robb Ludwick 15.00 Een muzicale reis door de tijd: de paasthematiek in de westerse muziekgeschiedenis Henk Reitsema 20.00 filmdiscussie 10.30 dienst olv Wim Rietkerk

Per auto: - vanaf de A12: afslag Maarsbergen, richting Leersum. De veerpont bij Amerongen nemen richting Tiel (zie verder kaartje). - of vanaf de A 15: afslag Tiel, richting Maurik/ Amerongen. Bij de derde rotonde (vlak voor Eck en Wiel) rechtsaf (zie kaart).

ZOMER 2013 We zullen in de zomer van 2013 open zijn van 13 mei - 5 augustus. Je kunt dan weer voor kortere of langere tijd bij ons in Eck en Wiel terecht. In de volgende LEV, die in april zal verschijnen, vind je meer informatie over het programma.

INFO De kosten van de themaweekenden zijn: €50 (voor studenten en uitkeringsgerechtigden: €40). Door de week zijn de kosten per dag €20 bij een verblijf van 4 dagen of minder en €15 per dag bij een langer verblijf. Dit sluit logies, ontbijt, lunch en avondeten in. De kosten moeten echter geen belemmering vormen om te komen.Voor opgave: bel 0344-691914. Neem een slaapzak of lakens en een handdoek mee.

ADRES Huize Kortenhoeve Burg. Verbrughweg 40 4024 HR Eck en Wiel Telefoon: 0344-691914 E-mail: [email protected]

7

In de peiling ... INTOUCHABLES In Nederland was het de lievelingsfilm van het jaar. Scherp, intiem, en met een zeer hartverwarmende boodschap kreeg hij al snel lovende reacties van alle kanten, zowel van critici als fans. Binnen negen weken was het de tweede meestverdienende Franse film aller tijden, en in de maanden daarna begonnen de officiële prijzen zich ook op te stapelen. Het is inderdaad mooi om te zien hoe de film – gebaseerd op een waargebeurd verhaal – een pleidooi is om mensen in hun waarde te laten. Centraal staat de onverwachte vriendschap die zich ontwikkelt tussen de rijke, geheel verlamde Philippe en de arme mislukte crimineel Driss, die de positie als zijn verzorger weet te krijgen. Zonder professionele kwalificaties en vol onbeleefde eerlijkheid is Driss de enige bij alle sollicitatiegesprekken waardoor Philippe zich als mens gezien voelt en niet als patiënt. Eindelijk iemand in zijn eenzame bestaan die het tegen hem op durft te nemen, die dingen terugspeelt en die niet te voorzichtig met hem omgaat. Ondanks hun duidelijke verschillen komen de twee mannen al snel als gelijkwaardig naast elkaar te staan, en Driss blaast nieuw leven in Philippe zijn voormalige bittere en eenzame bestaan.We lachen mee en pinken af en toe een traan weg als we zien hoe Philippe langzaam maar zeker weer durft te leven en hoe Driss ook zijn eigen toekomst en verantwoordelijkheid serieuzer beaamt. Misschien is het in een tijd van crisis en dreigend cynisme hoog tijd voor een bemoedigend beeld van wat mensen voor elkaar kunnen betekenen. De film daagt ons uit om het menselijke in onze naaste te zoeken en te voeden, hoe moeilijk dat op het eerste gezicht ook lijkt. De zegen die volgt kent een tweerichtingsverkeer, als beide partijen tot hun recht kunnen komen in een voorproefje van ware sjalom. Als een film ons verlangen in deze richting stimuleert, ben ik als christen heel blij. Toch moet ik toegeven dat ik de film zelf

minder bemoedigend vond dan ik had verwacht. Dat zo’n positieve film uit Frankrijk komt en het zo goed in Europa deed verbaasde mij al een beetje, maar tot mijn verdere verbazing vond ik hem behoorlijk op een cliché-Hollywoodfilm lijken in een aantal opzichten: nogal eendimensionale karakters, vooral Driss, stereotypische humor, een gebrek aan echte conflicten en een overvloed van snelle, makkelijke oplossingen.Als een tijdelijke afleiding van het lijden met daarin een herinnering om niet in cynisme te vervallen vind ik de film dus geslaagd. Maar als een inspirerend beeld van echte hoop? Al was het lijden van Philippe duidelijk te proeven, toch vind ik de problematiek in de film vrij ondiep, en dat maakt hem voor mij wat goedkoop. Ik zou liever een documentaire van de echte mannen willen zien, waarin ik complexere verhalen van de genezende effecten van trouw, offers en genade zou verwachten. Misschien ben ik te kritisch. Maar ik weet dat andere films – zelfs Franse – mij wel die hoop hebben gegeven en daarom had ik na alle geruchten meer van deze film gehoopt. Robb Ludwick Intouchables (O. Nakache, E. Toledano, 2011)

160 MILJOEN MEISJES ZOEK Belangrijk, ongelofelijk en afschuwelijk. In haar boek ‘Unnatural selection’ biedt Mara Hvistendahl een strak gedocumenteerd en ontluisterend verslag van hoe het gekomen is dat er op veel Aziatische scholen nu meer dan anderhalf keer zoveel jongens als meisjes zitten. De schaal van de wan-balans tussen jongens en meisjes is niets minder dan verbluffend. Als het tot ons doordringt dat er ongeveer net zoveel meisjes in Azië ontbreken als dat er vrouwen zijn in heel Europa, dan is het duidelijk dat het nu al veel te laat is om een ramp te voorkomen. De ramp is een feit en de gevolgen zijn niet te overzien. Intuïtief willen we hoofdschuddend reageren op de levensbeschouwelijke elementen van het oosters denken en het communisme die deze situatie mogelijk hebben gemaakt. Gelukkig heeft het niets met ons te maken, denken we dan. Wat Vhistendahl echter zeer overtuigend aan-

toont is dat populatiebeheersing en zogenoemde ‘family planning’ westerse uitvindingen zijn die ook nog eens met enorme financiële prikkels als exportproduct naar het oosten zijn gebracht. Als we deze wetenschap koppelen aan het feit dat moderne abortustechnologie en prenatale geslachtsherkenningtechnologie gelijktijdig vanuit het westen naar het oosten zijn gegaan, komt de verantwoordelijkheid al veel dichter bij huis. Het is een bittere ironie dat de beweging voor het beschikkingsrecht van de vrouw de grootste slachting van meisjes uit de mensengeschiedenis op haar geweten heeft. Meestal wordt er verwezen naar het aantal vrouwen dat sterft tijdens mislukte achterkamerabortussen als reden om de vrije toegang tot abortus in de ontwikkelingslanden te bevorderen. Er wordt echter niet over gerept dat het aantal geslachtsselectieve abortussen dat volgt veel groter is dan het aantal sterfgevallen dat wordt teruggedrongen. Prenatale geslachtsselectie in Aziatische landen vond de afgelopen vijftig jaar in meer dan 95% van alle gevallen plaats door middel van abortus (pagina 150). Hvistendahl luidt de noodklok nu geslachtsselectietechnologie in bloedtesten beschikbaar is geworden. Het gaat ons allemaal aan. De groeiende handel in bruiden en meisjes voor de prostitutie, en de groeiende frustratie en agressie van mannen die geen bruid vinden, zijn grensoverschrijdende problemen. Het is tijd om in actie te komen. Hvistendahl mag dan een seculiere ’pro-choice’-journaliste in China zijn, haar boek zou door ons allemaal gelezen moeten worden. Henk Reitsema

Unnatural Selection: Choosing Boys Over Girls and the Consequences of a World Full of Men. M. Hvistendahl (PublicAffairs, 2011)

(vervolg van pagina 4) Verrast door Hoop (Greta) Inderdaad, zoals de titel van dit boek zegt: ik ben verrast door de hoop die deze schrijver tot uitdrukking brengt. God heeft een plan met deze wereld. Ineens krijgt de redding en vernieuwing van de individuele mens een heel breed uitzicht op de belofte van vernieuwing van de hele schepping.Wright ziet de opstanding van Christus als het begin. Zo zal God straks de hele aan de dood onderworpen schepping vernieuwen. Er is hoop voor de gevallen en gebroken wereld. Ze zal worden herschapen. Zoals Jezus zelf al aankondigde: Straks bij de wedergeboorte (Mt.19:28) en Petrus zinspeelde daarop op de “derde” pinksterdag toen hij verwees naar de tijd van de wederoprichting van alle dingen. Deze wereld draait niet onbestuurd met al zijn pijn en ogenschijnlijke zinloosheid naar de afgrond. De Schepper-eigenaar heeft met zijn dood de dood overwonnen. In Hem en door hem mogen we meewerken aan een nieuwe schepping. Hij heeft ons geleerd te bidden :‘uw koninkrijk kome’ Hij zal het voleinden.

Surprised by Hope. N.T. Wright (HarperOne, 2008) Verrast door hoop. (J.Wijnen, 2010)

Heaven (Wim) Dit boek is beter dan het lijkt. Bij zo’n titel verwacht je gelovige ontboezemingen over een hemelse werkelijkheid, waar postmoderne mensen sowieso sceptisch tegenover staan. Maar het gaat juist over iets wat, zeker na de dreigende film van Al Gore en het inspirerende college van prof. Robert Dijkgraaf onlangs in De wereld draait door, de aandacht heeft van al onze tijdgenoten, namelijk: waar gaat het heen met dit duizelingwekkende universum en met het kleine bolletje aarde dat daar ergens in een uithoek van het melkwegstelsel rondzweeft...?

Randy Alcorn is bekend om zijn sciencefictionachtige verhalen. In dit boek is hij echter een deskundig Bijbelleraar, die het perspectief dat de Bijbel geeft op hemel en aarde heel beeldend en inspirerend uiteenzet. In de vijftig overdenkingen luidt een duidelijk boodschap: God begint altijd in het klein. Het idee dat onze aarde als een nietig klein bolletje in een achterhoek van het universum toch nooit van enige betekenis kan zijn voor zo’n kolossaal uitdijend universum, is vanuit Bijbels perspectief wel een reden voor bescheidenheid (wie zijn wij?) maar in feite niet ontmoedigend. Zo gaat dat met zaaien. Je werpt een piepklein zaadje in de grond en er groeit een grote boom uit. God zendt zijn heil de wereld in, niet met een grote bom die explodeert in het centrum van de wereldpolitiek, maar via één baby in een stal in een uithoek van het Romeinse Rijk... en zie: tweeduizend jaar later blijkt die ene mens miljoenen mensen te hebben aangeraakt en vernieuwd. Ik bedoel maar: dat de aarde een klein onbetekenend bolletje is… dat geeft ons als bijbellezers een déjà vu-ervaring. Dat hebben we meer gezien. Alle beloften van licht en zegen, in de Bijbel benoemd als verheerlijking, concentreren zich in de Bijbel op de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, die in een onverbrekelijke eenheid en samenhang, en wie weet aanstekelijk voor het hele uitdijende universum, Gods majesteit zullen demonstreren. Bij de toekomst van de aarde denken wij alleen aan de aardse materie.Wij zien wat voor ogen is. In vijf minuten liet professor Dijkgraaf de miljarden jaren voorbijflitsen van een oerknal tot dit duizelingwekkende universum en alles wat zich hier op aarde voltrok van een eenvoudig organisme tot de complexiteit van menselijke hersenen. Maar het ging wel alleen over de materiële kant van de zaak.Wie wil zien wat er eigenlijk gebeurt moet ook de geestelijke kant zien. Dit alles is omgeven door de bovennatuurlijke majesteit van God. Wij leven in een dubbele realiteit. Iedere bijbellezer kent de Bijbelverhalen, waarin ineens de ogen geopend worden van bijvoorbeeld Elisa en zijn knecht (2 Koningen 6:17) en de apostelen op de berg der verheerlijking (Mattheüs 17). Daarom vind ik het verhaal mooi waarmee Alcorn zijn boek begint (afkomstig van H.G.Wells ‘The country of the blind’). Het gaat om een skiër die denkt aan het einde van zijn leven gekomen te zijn als hij in een bergspleet neerstort. Maar hij glijdt tot zijn stomme verbazing beneden in de spleet

een vallei binnen, die al sinds eeuwen door een aardverschuiving van de bewoonde wereld gescheiden is. Als hij een dorp binnenloopt wordt hij getroffen door het ontbreken van alle visuele borden of schilden en zelfs hebben de huizen geen ramen... Het blijkt dat de bewoners door een epidemie zijn getroffen die hun al sinds twee eeuwen van het gezichtsvermogen berooft. De dorpsbewoners die deze ‘ziende’ vreemdeling ontmoeten denken dat hij vreemd is - en zelfs achterlijk - als hij het maar steeds heeft over die wereld ‘buiten hun wereld’ en wat hij allemaal ziet. Ze hebben geen besef van hun blinde toestand. Ik heb vaak over dit verhaal zitten mijmeren als ik denk aan ons twintigste-eeuws materialisme en ons onvermogen om de volle werkelijkheid te zien. Randy Alcorn biedt hulp om oog te krijgen voor de eenheid van hemel en aarde. Nu nog uiteengescheurd door de zonde van de mens, maar onder de hoge belofte van het komende koninkrijk. Daar bidden we voor: ...dat Uw koninkrijk kome. En zo nu en dan zien we er hier iets van oplichten.Altijd rond Jezus. Beloften van heil voor mens en dier (Psalm 36:7). Beloften van transformatie voor heel de schepping.‘The glorification of the universe hinges on the glorification of a redeemed human race’, zegt Randy op pagina 104 van de Engelse editie van zijn boek, dat nu in het Nederlands vertaald is. Zelf heb ik voor dit belangrijke onderdeel van het Bijbels onderwijs aandacht gevraagd in een boekje dat als titel heeft de (retorische) vraag: De Titanic achterna? (Kok,Voorhoeve). Het is de latere bewerking van ‘De aarde en haar toekomst’ en het is voor 10 euro te bestellen bij www.labri.nl.

Heaven. Randy Alcorn (Tyndale, 2004)

Henk Reitsemas bijdrage vindt u op (gele) pagina 8, ‘160 miljoen meisjes zoek’

9

De vraag naar wijsheid Wim Rietkerk Op Gods aanbod van ‘Vraag wat je maar wilt en Ik zal het je geven’ heeft Salomo voor wijsheid gekozen. Wat heeft hij daar nu in vredesnaam bij gedacht? Hoe komt hij op het idee om dat voorrang te geven boven alles? Het moet ons wel opvallen, dat dit iets was wat God zelf heel erg waardeerde – ‘Het behaagde Hem’, staat er – en Hij was er zo blij mee dat Hij er een extra bonus aan vastknoopte: ‘Omdat je dit hebt gevraagd en niet geld , en niet een lang leven, en niet roem en succes, daarom geef ik je al deze dingen nog bovendien!’ Waar hebben wij zoiets nog meer gelezen? Het doet denken aan de woorden van Jezus in Mattheüs 6:33: ‘Zoek eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, en al deze dingen zullen u erbij gegeven worden.’ Maar wat ís wijsheid? Ik wil drie aspecten van wijsheid bespreken – of beter gezegd, drie acties waardoor wijsheid gekenmerkt wordt – volgens een Bijbelse visie: wijsheid begrijpt, wijsheid verbindt en wijsheid redt. Wijsheid begrijpt Er is zelfs een heel hoofddeel van het Oude Testament aan wijsheid gewijd. Na de Thora, dat is de wet of de vijf boeken van Mozes, volgen de Profeten, van Elia tot Maleachi. Dan volgt het derde deel: de wijsheidliteratuur, van T-N-aCH, de CH van Chokma. De Joden spreken dan ook niet van het Oude Testament maar van TeNaCh. Chokma is het Hebreeuwse woord voor wijsheid, en om even bij het letterlijke woord te blijven, dat woord ‘chokma’ klinkt mee in het Nederlandse woord ‘goochem’. Inderdaad, in het derde deel van de Tenach gaat het over toepassing en uitwerking van wet en profeten in de wijsheid van de dagelijkse levenspraktijk. Dat geeft ons al direct een draad in handen om te begrijpen wat de Bijbel onder

10

wijsheid verstaat. Het is niet alleen maar een zaak van het hoofd, wat wij er in onze cultuur van gemaakt hebben, van filosofie. De Grieken noemden wijsheid ‘Sofia’, en dat was vooral een zaak van kennis en wetenschap. Onze cultuur is er groot door geworden, maar de Bijbel benadrukt met wijsheid toch nog iets veel breders namelijk: niet alleen een zaak van het hoofd, maar ook van het hart en van je handen. Iemand die ‘goochem’ is heeft de zaak door en is slim. Hij weet er goed mee om te gaan, vindt creatieve oplossingen voor het probleem. ‘Smart’, zeggen ze soms in de politiek. Goochem. Het beste voorbeeld zien we in de geschiedenis die in 1 Koningen 3 direct na dit gebed verteld wordt. Twee vrouwen, prostituees, kwamen naar koning Salomo

dreiging van een grote vijand, adviseert hij niet om lik op stuk geven, maar het voorzetten van een maaltijd! Geboren uit het zien van de achtergrond en inzicht in hoe het een met het ander samenhangt: Bijbelse wijsheid die redt. Na dit voorval vielen de vijanden Israël niet meer binnen! Wijsheid begrijpt.Wetenschap bestudeert hoe iets werkt.Wijsheid begrijpt wat daarachter zit. Precies zoals hier gebeurt bij Salomo. Hij hoort de twee vrouwen. Hij hoort hun verhaal, zet de feiten op een rij. Maar dan, terwijl hij dat doet, ziet hij wat er achter dit pijnlijke gevecht tussen twee vrouwen schuilgaat: bij de ene vrouw hoe erg het is je eigen kindje te moeten verliezen en dat je in die waanzinnige pijn zelfs het grofste onrecht nog durft aan te gaan,

Het oordeel van Salomo (Valentin de Boulogne, 1625)

toe met hun twistzaak. U weet het: beiden claimden het enige kind dat was overgebleven na een ruige nacht, waarbij het kind van de andere vrouw was omgekomen. Hier zien wij nu direct een illustratie van de wijsheid van Salomo, precies zoals in Prediker 8 wordt omschreven.Wie is de wijze? En wie kent de verklaring der dingen? Of denk aan de goocheme daad van Elisa in 2 Koningen 6:22. Daar lezen we van een slimme zet van de profeet: onder een be-

en bij de ander hoe diep de moederliefde gaat. En dan zijn goocheme oplossing: haal een zwaard en snijd de baby doormidden, ieder de helft.Toen kwam de waarheid aan het licht, want de ware moeder laat liever haar levende baby in vreemde handen dan het over te geven aan de dood. Blindheid Wijsheid begrijpt.Wijsheid ziet de verborgen achtergrond en weet de voorgrond-

verschijnselen daar in te passen en er goed mee om te gaan. Die wijsheid hebben we vandaag meer dan ooit nodig.Wetenschap en kennis zijn in onze tijd overal te vinden. En heel onze cultuur draait daaromheen. Wij hebben er heel veel aan te danken. 73.000 studenten begonnen deze maand hun studie in Utrecht. In de heilige hallen van de universiteit worden ze gevormd. Maar waar is de wijsheid? Wetenschap geeft feiten, maar wijsheid is nodig om de ogen te openen voor het geheim, de achtergrond achter de feiten. Wetenschap leert ons ontzettend veel over de fenomenen, over wat je ziet en hoe het werkt, maar wat is het doel en wat is de zin? Waarom bestaat het? Wijsheid begrijpt het doel en de zin van de dingen. Want wat heb je eraan als je alles weet van het detail, maar niets van het geheel? Alles van de werking, maar niets van het doel? Is dat niet een vorm van blindheid? Ik moet hierbij steeds denken aan een illustratie die iedereen wel eens gezien heeft en die niet voor niets zo populair is in onze tijd: de olifant die door blinde mannen onderzocht wordt.

Dit is een olifant, maar kijk maar: ieder van deze mannen betast het ding, maar geen van hen kan echt begrijpen wat het is. Ze zijn blind. Echt begrijpen doe je pas als je het kleine ding binnen jouw horizon mag en kan verbinden met het grote waarvoor God het bedoeld heeft. Zie je dat niet, dan ben je blind en niet wijs. Onze tijd heeft meer dan alles wijsheid nodig: om onszelf, ons leven, en onze omgeving te zien in het licht van het geheel. Gabriel Marcel, een Franse filosoof, zegt: ‘De situatie is thans de volgende: een zeer gespecialiseerde geleerde wisselt bijna nog alleen van gedachten met degenen, die bij dezelfde speciale vorm van onderzoek betrokken zijn, zijn werk dreigt een gesloten boek te worden voor geleerden uit andere takken van onderzoek.’ (De ondergang van de wijsheid, 121). Zo gaat de wijsheid ten onder. Want hij weet alles van een detail, maar niets meer van het geheel. Een stadsjongen zou onder hetzelfde eu-

vel kunnen lijden: hij weet alles van de laatste voetbalwedstrijd maar niet waarvoor hij leeft. Een jonge vrouw weet misschien op welke baan ze wil solliciteren maar heeft geen besef van haar roeping.

hart. Ons kleine leven is deel van een eeuwig heilsplan.Wijsheid verbindt voorgrond en achtergrond, het deel met het geheel, onze tijd met eeuwigheid. Dat maakt dat we het vol kunnen houden. Ik moet hierbij denken aan de tekst van een mooie lied:

Het gaat om het kleine zien in het licht van het grote

Wij blijven geloven, dat onder miljoenen de Heer van de schepping een plan met ons heeft waarin zich Zijn heil en mijn twijfels verzoenen en dat aan elk leven betekenis geeft.

Een zakenman weet hoe hij zich moet kleden en hoe zijn firma goed te managen maar begrijpt niet de zin van zijn werk in een grotere zin. Een oud stel weet waar ze vakantie willen doorbrengen maar niet wat de waarde van hun leven geweest is. Een samenleving verliest zijn samenhang als zij zich niet meer ziet als doelgericht en hoe mijn kleine leven dat doel mag dienen. Wijsheid begrijpt, ziet samenhang en gaat daar heel praktisch op in.

En ook dat Zijn boodschap de mens kan bevrijden hoe vast ook verstrikt in het web van de tijd, nog steeds kan vertroosten, verlichten, bevrijden, wanneer hier de levensbaan uitzichtloos lijkt.

Wijsheid verbindt Dat is heel existentieel. Wat heeft mijn kleine leven nu voor zin? Op wat voor wijze kan het deel zijn van een zinvol geheel? Dat is het nu waar wijsheid zich mee bezighoudt. Dat lezen wij in Psalm 90, een gebed van Mozes. Hij staat aan het eind van zijn leven en denkt heel relativerend: misschien mogen we 70 of, als wij sterk zijn, 80 jaar worden, maar wat heeft het allemaal voor zin gehad? Dan zet de Here God zelf hem op de berg Nebo en hij mag even rondkijken over het beloofde land. Daar mag hij naar kijken als hij terugdenkt aan de woestijnreis en daarvoor natuurlijk de uittocht uit Egypte. En dan begint hij te zien hoe zinvol zijn dagen waren in het wijdere kader van Gods heilsplan. En hij bidt:‘Leer ons zo onze dagen tellen dat wij een wijs hart bekomen’. Dat is de sleutel. Je dagen tellen betekent: iedere dag apart nemen en dan iedere dag zien staan in een serie van een reeks, die gezamenlijk in dit bijzondere eindresultaat uitmonden. Zo benadrukt N.T.Wright steeds weer dat we naast kennis van onze persoonlijke redding ook wijsheid nodig hebben die ons kleine heilsgeschiedenis-je ziet staan in het weidse kader van Gods plan tot redding van de gehele schepping. Het kleine zien in het licht van het grote. Dat maakt je wijs, dat geeft je een wijs

En dat Hij ons telkens de durf weer wil geven, ook nu in een wereld van steen en metaal om buiten onszelf voor de ander te leven ons kleine begin van Zijn groot ideaal Dat werkelijkheid wordt als het oog van de volken zich niet meer vergeefs naar de horizon richt en ‘t morgenrood rijst dan Zijn komst met de wolken verkondigt in duizenden kleuren van licht! Wijsheid redt Alleen die wijsheid redt. Ik moet hier denken aan dat treurige verhaal uit Prediker, dat tegelijkertijd – als je het omkeert – heel veelbelovend is. Prediker 9, vers 13: ‘Één ding heeft mij wel getroffen als het om wijsheid gaat: er was een stad en die stad werd belegerd, en er woonde in die stad ook een arme wijze man. Die had de stad kunnen redden, maar niemand luisterde naar hem’.

11

In een tijd van globalisatie lijkt onze wereld wel op zo’n stad: belegerd aan alle kanten door financiële machten, extremisten, rijke kapitalisten, terroristen, enzovoort. Het is inderdaad de boodschap van de Bijbel dat deze wereldstad zo´n arme wijze man heeft. Een man zonder aanzien of macht, een man die geen bank of paleis ooit gezien heeft, maar wel door God gezonden is om ons de ogen te openen voor het Koninkrijk. Maar niemand luisterde naar hem. Zij kruisigden hem. Toch heeft God alle macht in hemel en op aarde in zijn handen gelegd. Hij maakt blinde ogen ziende. Hij leert ons onze dagen tellen. Dat wij het kleine mogen zien in verbondenheid met het grote, komt van Hem. Van Hem moeten we het hebben. Dat wordt bedoeld als Paulus zegt dat Hij ons tot wijsheid gegeven is, in 1 Korintiërs 1 vers 30. Hij is het antwoord op Salomo´s gebed: ‘Heer, geef ons wijsheid’.

De stichting Present heeft het idee uitgevonden. Stel een lijst op van actieve dertigers die incidenteel een middag de handen uit de mouwen willen steken om een stadgenoot te helpen en vraag dan aan de welzijnsorganisatie waar mensen om hulp verlegen zijn en zie, het werkt. De dertiger is graag bereid om met zijn expertise een bijdrage te leveren. Ik denk dat die vreemde regels uit de Bergrede stuk voor stuk zo´n soort slimme keuzes zijn. Verdedig je nu eens niet, zegt Jezus, maar keer je vijand de andere wang toe. Dat is ook weer zo´n raadselachtige praktische keus, die niet dom is of naïef, maar precies omgekeerd – die gebaseerd is op een dieper inzicht in de achtergronden van wat hier speelt en de verrassend nieuwe mogelijkheid die ontstaat als dat begrip wat dieper doorstoot. Wat is het eerst nodige in onze tijd? Bij de formatie van een nieuwe regering, bij onze inzet voor de samenleving, bij het denken

Dat leidt mij ten slotte weer terug naar waar ik begon. Wijsheid die praktisch is, die een groot probleemoplossend vermogen heeft omdat ze leidt tot slimme keuzes. Zeker, Salomo zelf geeft daarvan een voorbeeld in de rechterlijke uitspraak over de twee prostituees. Overal waar Jezus’ wijsheid doordringt zie je zulke slimme ideeën. Ik denk vandaag aan het profiel van de nieuwe vrijwilliger. Dat wordt langzaamaan een begrip in de sociale zorg. Het idee is dat je voor het mobiliseren van de samenleving tot hulpverlening nu eens niet moet kijken naar de 55-plusser die geen werk meer heeft, maar juist naar de overactieve dertiger.

aan een nieuw seizoen... Onze tijd heeft wijsheid nodig, een wijsheid die ons doet begrijpen, die achtergronden blootlegt, een wijsheid die samenhangen ziet en achter het detail het geheel. Achter de verschijnselen: schepping; achter de geschiedenis: een plan. Achter de chaos: rechtsorde. Achter de eurocrisis: hebzucht. Achter de gebeurtenissen: zegen en vloek. Achter ons kleine leven: een reddende hand die ons leidt en ons inzet voor de koninkrijkswaarden. Alles hangt met alles samen. Als de samenhang met deze waarden wordt gezien, vallen ons reddende ideeën te binnen. De gouden greep moet nog komen , maar hier en daar al een koperen handgreep maken het ons mogelijk moed te vatten en vol te houden. Ook in het jaar dat komt!

12

ANBI status - een tegenvaller. Aan allen die ons werk steunen: Deze zomer kregen we bezoek van de belastingdienst. Dat is vaker gebeurd met gunstige afloop en dus gingen we het vrolijk tegemoet. De ambtenaar kwam dit keer echter op bezoek om ons naar aanleiding van een nieuwe geef-wet te controleren op onze status als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Die status maakt dat alle gevers van ons werk hun giften van hun belastingen mogen aftrekken. Na dit bezoek kregen wij een paar weken later het voor ons totaal verrassende bericht dat wij niet langer in aanmerking komen voor de ANBI status en dat die ons per 1 oktober 2012 ontnomen wordt. Het hoofdargument was dat wij met ons werk van een woon- en studiegemeenschap, lezingen en filmavonden geen algemeen maar een particulier nut dienen. Wij snappen wel dat een niet-christen moeilijk het algemeen nut van een pastoraal/apologetisch centrum - zoals prof. Berkhof ons eens getypeerd heeft - kan inzien, maar waarom krijgen kerken die status wel en wij niet? Wij zijn dus met een expert op bezoek gegaan in Den Bosch om alles nog eens nader uit te leggen, maar het heeft niet mogen baten: het antwoord van de belastingdienst bestond uit 5 lange citaten van 5 rechtbanken die niet nader genoemde andere instellingen hun ANBI status ontnamen. Op dit moment zijn we in een proces van afweging of wij desondanks toch in beroep zullen gaan bij de rechter. Dit betekent wel dat u moet weten dat u vanaf oktober 2012 uw gift aan ons niet meer van de belasting mag aftrekken. Dat vinden wij erg jammer. Wij beleven dit met een gemengd gevoel. Aan de ene kant zijn wij eigenlijk een beetje aangeslagen door het oordeel dat aan deze uitspraak ten grondslag ligt, alsof wij bezig zijn onszelf en onze gasten een mooi leventje te bieden uit eigenbelang. Hoe is het mogelijk dat je zo kan overkomen? Anderzijds hebben wij ons op een nieuwe manier teruggeworpen gevoeld op wat wij van de aanvang van ons werk gezien hebben als onze basis en dat is totaal afhankelijk te zijn van God die het ons geeft. In dat vertrouwen gaan we toch ook wel weer vrolijk voort. Met dank aan alle gevers en hartelijke groeten, Wim Rietkerk